Prawo zobowiązań część szczegółowa

Transkrypt

1 Tom 8 Prawo zobowiązań część szczegółowa Pod redakcją Janiny Panowicz-Lipskiej 2. wydanie

2 SYSTEM PRAWA PRYWATNEGO Prawo zobowiązań część szczegółowa Tom 8 2. wydanie

3 SYSTEM PRAWA PRYWATNEGO Prawo zobowiązań część szczegółowa Tom 8 2. wydanie REDAKTOR NACZELNY SYSTEMU PRAWA PRYWATNEGO ZBIGNIEW RADWAŃSKI

4 Prawo zobowiązań część szczegółowa Tom 8 2. wydanie Redaktor Prof. dr hab. Janina Panowicz-Lipska Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Autorzy prof. dr hab. Roman Budzinowski Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu; dr hab. Andrzej Janiak profesor Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu; dr hab. Andrzej Koch profesor Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu; prof. dr hab. Aleksander Lichorowicz Uniwersytet Jagielloński; dr Marcin Olechowski Uniwersytet Warszawski; dr Marcin Orlicki Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu; prof. dr hab. Janina Panowicz-Lipska Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu; dr hab. Jerzy Pisuliński profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego; prof. dr hab. Jerzy Poczobut Uniwersytet Warszawski; prof. dr hab. Małgorzata Pyziak-Szafnicka Uniwersytet Łódzki; prof. dr hab. Wojciech Pyzioł Uniwersytet Jagielloński; prof. dr Zbigniew Radwański Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu; prof. dr hab. Kazimierz Zawada Uniwersytet Jagielloński WYDAWNICTWO C. H. BECK INSTYTUT NAUK PRAWNYCH PAN WARSZAWA 2011

5 Wydano we współpracy: z Instytutem Nauk Prawnych PAN w Warszawie Poszczególne części opracowali: Roman Budzinowski rozdz. XIV Andrzej Janiak rozdz. XVII Andrzej Koch rozdz. X Aleksander Lichorowicz* rozdz. II Marcin Olechowski rozdz. XI Marcin Orlicki rozdz. III, XV Janina Panowicz-Lipska rozdz. I Jerzy Pisuliński rozdz. VI Jerzy Poczobut rozdz. IV Małgorzata Pyziak-Szafnicka rozdz. XVIII Wojciech Pyzioł rozdz. V, VII, VIII Zbigniew Radwański rozdz. III, IX, XII, XIII Kazimierz Zawada rozdz. XVI * Tekst autorstwa Prof. dr. hab. Aleksandra Lichorowicza w wyd. 2 Tomu 8 Systemu Prawa Prywatnego został zaktualizowany przez dr Anetę Suchoń (Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu). Redakcja serii: dr Agnieszka Mikos-Sitek Wydawnictwo C. H. Beck 2011 Wydawnictwo C. H. Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, Warszawa Skład i łamanie: Wydawnictwo C. H. Beck Druk i oprawa: Perfekt S.A. Warszawa ISBN ISBN e-book

6 Przedmowa Niniejszy tom kontynuuje problematykę części szczegółowej zobowiązań podjętą w tomie siódmym Systemu Prawa Prywatnego i obejmuje analizę kolejnych podstawowych instytucji prawnych z tej dziedziny, które występują w obrocie powszechnym, konsumenckim, a także profesjonalnym. W prezentowanym tomie są omawiane umowy regulujące używanie rzeczy, umowy regulujące stosunki kredytowe, obligacyjne formy zabezpieczenia wierzytelności, umowy o funkcji alimentacyjnej, ubezpieczenia gospodarcze, stosunki prawne wynikające z przyrzeczenia publicznego, umów gry i zakładu, ugody. Pierwsze wydanie tomu z 2004 r. wymagało aktualizacji w zakresie wszystkich wymienionych zagadnień. Szczególnie głębokie zmiany normatywne, uzasadniające wprowadzenie uzupełnień i znaczną modyfikację tekstu, nastąpiły od tego czasu w obrębie instytucji najmu, stosunków kredytowych, umowy ubezpieczenia oraz uregulowań dotyczących gier hazardowych. W wydaniu tym zamieszczono nowy rozdział (VI) autorstwa prof. Jerzego Pisulińskiego, dotyczący umowy kredytu i kredytu konsumenckiego. Inne rozdziały stanowią opracowania tych samych autorów, którzy brali udział w przygotowaniu poprzedniego wydania tomu. W pracach nad aktualizacją rozdziału II, poświęconego umowie dzierżawy, uczestniczyła dr Aneta Suchoń. Publikacja jest dziełem zbiorowym, w ramach którego każdy z autorów odpowiada wyłącznie za treść przygotowanego przez siebie rozdziału i wyrażone w nim poglądy. Respektując indywidualne ujęcie poszczególnych tematów, przy redagowaniu całości zadbano o możliwie jednolity sposób prezentacji materiału, stosownie do zasad ustalonych dla Systemu Prawa Prywatnego. Stan prawny, literaturę i orzecznictwo uwzględniono do dnia 15 września 2011 r. Poznań, 10 października 2011 r. Prof. dr hab. Janina Panowicz-Lipska V

7

8 Spis treści Przedmowa V Wykaz skrótów XIX Część I. Umowy regulujące używanie rzeczy Rozdział I. Najem Najem w ogólności I. Charakterystyka wstępna II. Zawarcie i forma umowy III. Obowiązki wynajmującego IV. Obowiązki najemcy V. Odstąpienie używania rzeczy najętej VI. Zbycie rzeczy najętej VII. Zakończenie najmu Najem lokali I. Uwagi wprowadzające II. Najem podlegający OchrLokU III. Nawiązanie stosunku najmu lokalu IV. Najemca lokalu mieszkalnego V. Czynsz i inne opłaty VI. Inne prawa i obowiązki stron VII. Odstąpienie używania lokalu VIII. Sytuacja najemcy lokalu wobec osób trzecich IX. Zakończenie najmu lokali według KC X. Zakończenie najmu lokali podlegających OchrLokU przez wypowiedzenie XI. Rozwiązanie najmu lokalu przez sąd XII. Skutki ustania najmu lokalu XIII. Najem okazjonalny lokalu Rozdział II. Dzierżawa Regulacja dzierżawy w Kodeksie cywilnym na tle rozwiązań zawartych w Kodeksie zobowiązań Dzierżawa a inne umowy I. Uwagi ogólne II. Umowa dzierżawy a umowa najmu III. Umowa dzierżawy a umowa użytkowania IV. Umowa dzierżawy a umowa użyczenia V. Umowa dzierżawy a instytucja sprzedaży przyszłych pożytków rzeczy VI. Umowa dzierżawy a umowa leasingu VII. Umowa dzierżawy a umowa licencyjna Strony umowy dzierżawy Przedmiot dzierżawy Forma umowy dzierżawy Czas trwania dzierżawy Czynsz dzierżawny I. Określenie czynszu dzierżawnego II. Podatki i inne ciężary związane z przedmiotem dzierżawy III. Obniżenie czynszu dzierżawnego VII

9 VIII Spis treści 10. Obowiązki wydzierżawiającego I. Wydanie przedmiotu dzierżawy II. Wady przedmiotu dzierżawy III. Utrzymywanie przedmiotu dzierżawy w stanie przydatnym do umówionego sposobu korzystania IV. Zniszczenie przedmiotu dzierżawy V. Obowiązek usunięcia wad rzeczy VI. Obowiązek zapewnienia dzierżawcy spokojnego posiadania rzeczy Obowiązki dzierżawcy I. Zapłata czynszu II. Obowiązek wydania rzeczy III. Sposób wykonywania prawa IV. Sankcje wobec dzierżawcy Ustawowe prawo zastawu wydzierżawiającego Poddzierżawa Zakończenie dzierżawy I. Przesłanki zakończenia dzierżawy II. Skutki zakończenia dzierżawy Zmiana stron umowy dzierżawy I. Uwagi ogólne II. Sposoby zmiany stron umowy dzierżawy Przedawnienie roszczeń ze stosunku dzierżawy I. Uwagi ogólne II. Przedawnienie roszczeń o zaległy czynsz III. Przedawnienie roszczeń o charakterze nieokresowym IV. Przedawnienie roszczeń odszkodowawczych Szczególna regulacja dotycząca dzierżaw gruntów rolnych I. Ewolucja szczególnego reżimu dzierżaw rolnych II. Przepisy szczególne w przedmiocie dzierżaw rolnych III. Bezczynszowe używanie nieruchomości rolnej z art. 708 KC Rozdział III. Użyczenie Ogólna charakterystyka I. Charakter prawny użyczenia II. Użyczenie lokali mieszkalnych III. Umowa o nieodpłatne używanie rzeczy i pobieranie z niej pożytków IV. Prekarium V. Funkcja społeczna użyczenia Treść stosunku użyczenia I. Obowiązek znoszenia użyczającego II. Odpowiedzialność za wady III. Uprawnienie do używania rzeczy użyczonej IV. Odpowiedzialność za utratę lub uszkodzenie rzeczy użyczonej Zakończenie użyczenia i przedawnienie roszczeń I. Zwykłe przyczyny zakończenia użyczenia II. Przedwczesne zakończenie użyczenia III. Roszczenie o zwrot i jego przedawnienie Rozdział IV. Leasing Historia, pojęcie i ogólna charakterystyka leasingu I. Ekonomiczne i prawne zjawisko leasingu II. Odrębna regulacja umowy leasingu Koncepcja umowy leasingu w Kodeksie cywilnym I. Pojęcie i ogólna charakterystyka leasingu Zawarcie i forma umowy leasingu

10 Spis treści I. Zawarcie umowy II. Forma umowy Obowiązki i uprawnienia stron umowy leasingu I. Obowiązki finansującego II. Obowiązki korzystającego Zbycie rzeczy oddanej w leasing Zakończenie umowy leasingu I. Przyczyny zakończenia leasingu II. Wypowiedzenie leasingu z przyczyn określonych w umowie III. Wypowiedzenie leasingu z przyczyn przewidzianych w ustawie Porównanie umowy leasingu z umowami podobnymi I. Leasing a najem i dzierżawa II. Leasing a sprzedaż III. Leasing a inne wybrane umowy Reżim prawny wybranych obowiązków stron umowy leasingu przed r I. Leasing jako umowa nienazwana II. Obowiązki finansującego III. Obowiązki korzystającego Część II. Umowy regulujące stosunki kredytowe Rozdział V. Pożyczka Zagadnienia wstępne I. Wprowadzenie kwestie terminologiczne II. Źródła prawa III. Funkcje gospodarcze i zastosowanie Konstrukcja prawna pożyczki na gruncie Kodeksu cywilnego I. Zagadnienia ogólne II. Strony stosunku pożyczki III. Konsensualność IV. Dwustronnie zobowiązujący charakter umowy V. Umowa pożyczki jako umowa zobowiązująca do przeniesienia własności VI. Problem odpłatności (nieodpłatności) umowy pożyczki VII. Odpłatność pożyczki bankowej VIII. Przedmiot odpłaty za udzielenie pożyczki IX. Oprocentowanie pożyczek pieniężnych X. Wysokość oprocentowania XI. Przedmiot pożyczki wątpliwości na tle art KC XII. Rzecz jako przedmiot pożyczki XIII. Kontrowersje co do przedmiotu pożyczki pieniężnej XIV. Inne kwestie wątpliwe na tle definicji ustawowej pożyczki (art KC) XV. Pożyczka a instytucje pokrewne Powstanie i zgaśnięcie stosunku zobowiązaniowego pożyczki I. Treść umowy pożyczki na gruncie Kodeksu cywilnego II. Treść umowy pożyczki bankowej III. Treść umowy pożyczki konsumenckiej IV. Forma umowy V. Zgaśnięcie stosunku pożyczki na gruncie KC VI. Zgaśnięcie stosunku bankowej pożyczki pieniężnej VII. Skutki nieodebrania przedmiotu pożyczki VIII. Pożyczka konsumencka odstąpienie od umowy przez pożyczkobiorcę IX

11 Spis treści 32. Wykonanie umowy pożyczki I. Wydanie przedmiotu pożyczki II. Odebranie przedmiotu pożyczki III. Odpowiedzialność pożyczkodawcy za wady przedmiotu pożyczki IV. Zwrot pożyczki V. Termin zwrotu pożyczki Przedawnienie roszczeń Rozdział VI. Umowa kredytu. Kredyt konsumencki Zagadnienia wstępne I. Pojęcie umowy kredytu II. Źródła regulacji umowy kredytu III. Rodzaje umów kredytu IV. Umowa kredytu a umowa pożyczki Umowa kredytu I. Strony umowy kredytu II. Zawarcie umowy kredytu III. Treść i forma umowy kredytu IV. Charakter prawny umowy kredytu V. Prawa i obowiązki stron umowy kredytu VI. Wygaśnięcie umowy kredytu Umowa o kredyt konsumencki I. Regulacja kredytu konsumenckiego w prawie Unii Europejskiej II. Umowa o kredyt konsumencki w KredKonsU z 2001 r III. Umowa o kredyt konsumencki w KredKonsU z 2011 r Rozdział VII. Depozyt nieprawidłowy Zagadnienia wstępne I. Źródła prawa II. Funkcje gospodarcze i zastosowanie Konstrukcja normatywna i charakter prawny depozytu nieprawidłowego I. Zagadnienia ogólne II. Kwalifikacja prawna Ujęcie depozytu nieprawidłowego w obowiązującym prawie I. Oddanie na przechowanie przedmiotu depozytu II. Uprawnienie do rozporządzania przedmiotem depozytu III. Stosowanie przepisów o pożyczce i przechowaniu IV. Termin i miejsce zwrotu depozytu Rozdział VIII. Umowa rachunku bankowego Zagadnienia wstępne I. Źródła prawa II. Funkcje gospodarcze i zastosowanie Ogólna charakterystyka umowy I. Definicja ustawowa przedmiotowy zakres umowy II. Charakter prawny umowy rachunku bankowego III. Swoboda kontraktowania IV. Odmiany (podtypy) umowy rachunku bankowego Strony umowy rachunku bankowego I. Podmiot prowadzący rachunek II. Posiadacz rachunku Powstanie i zgaśnięcie stosunku zobowiązaniowego rachunku bankowego I. Zawarcie umowy X

12 Spis treści II. Zmiana treści umowy III. Rozwiązanie umowy Zobowiązanie banku do przechowywania środków pieniężnych posiadacza rachunku I. Uwagi ogólne II. Obowiązek banku przyjmowania środków pieniężnych na rachunek bankowy III. Obowiązek ewidencjonowania przyjętych na przechowanie środków pieniężnych. Prawne znaczenie wpisu na rachunku bankowym IV. Obowiązek banku informowania posiadacza rachunku o stanie jego rachunku Obowiązek banku zwrotu środków pieniężnych posiadaczowi rachunku I. Uwagi ogólne II. Potrącenie wierzytelności banku z wierzytelnością posiadacza rachunku o zwrot wkładu III. Rachunki bankowe zastrzeżone (zablokowane) IV. Skutki prawne wypłaty wkładu osobie nieuprawnionej Zobowiązanie banku do przeprowadzania rozliczeń pieniężnych na zlecenie posiadacza rachunku I. Uwagi ogólne pojęcie bankowych rozliczeń pieniężnych II. Rodzaje i formy bankowych rozliczeń pieniężnych III. Polecenie rozliczeniowe zagadnienia ogólne IV. Wykonanie polecenia rozliczeniowego V. Sytuacja prawna podmiotów uczestniczących w cyklu rozliczeniowym Szczególna regulacja prawna umów o rachunek bankowy typu oszczędnościowego I. Uwagi ogólne II. Zwolnienie od zajęcia w ramach postępowania egzekucyjnego III. Zwrot kosztów pogrzebu IV. Dyspozycja wkładem na wypadek śmierci V. Zwrot środków pieniężnych na rzecz organu rentowego Rachunki powiernicze I. Uwagi ogólne II. Istota rachunku powierniczego III. Treść umowy o rachunek powierniczy IV. Ochrona interesów powierzającego Odpowiedzialność banku I. Uwagi ogólne II. Odpowiedzialność za skutki niewykonania lub nienależytego wykonania polecenia rozliczeniowego Przedawnienie roszczeń I. Uwagi ogólne II. Kwestie wątpliwe Część III. Zabezpieczenia wierzytelności Rozdział IX. Poręczenie Uwagi ogólne I. Historia i źródła II. Pojęcie i funkcja poręki Powstanie stosunku poręczenia I. Umowa poręczenia II. Model ogólny zawarcia umowy poręczenia III. Stosunek poręczenia wynikający z innych umów i zdarzeń prawnych XI

13 Spis treści 53. Poręczenie w świetle przepisów o małżeńskich ustrojach majątkowych Stosunek poręczyciela do wierzyciela I. Przedmiot poręczenia II. Zakres zobowiązania poręczyciela III. Wymagalność zobowiązania poręczyciela IV. Wygaśnięcie stosunku poręczenia V. Zarzuty poręczyciela wobec wierzyciela VI. Dochodzenie wierzytelności od poręczyciela Stosunek poręczyciela do dłużnika oraz stosunki między poręczycielami I. Roszczenia zwrotne poręczyciela II. Zawiadomienie dłużnika albo poręczyciela o wykonaniu zobowiązania III. Wielość poręczycieli Poręczenie udzielone przez Skarb Państwa oraz niektóre osoby prawne I. Zagadnienia ogólne II. Ogólne zasady udzielania poręczeń przez Skarb Państwa III. Poręczenia spłaty kredytu IV. Poręczenia wykonania zobowiązań wynikających z obligacji V. Poręczenie wypłaty odszkodowania za zniszczone lub skradzione eksponaty wystawowe VI. Poręczenia udzielane przez związane ze Skarbem Państwa podmioty oraz przez Bank Gospodarstwa Krajowego Rozdział X. Umowa gwarancji bankowej Pojęcie, funkcje i geneza I. Terminologia II. Geneza III. Funkcje zobowiązania gwarancyjnego i układ interesów stron IV. Rodzaje gwarancji bankowych Definicja i charakterystyka umowy gwarancji bankowej I. Umowa czy jednostronna czynność prawna? II. Definicja umowy gwarancji bankowej III. Umowa gwarancji bankowej a zlecenie jej udzielenia IV. Charakterystyka umowy gwarancji bankowej V. Treść umowy gwarancji bankowej VI. Moment zawarcia umowy VII. Forma umowy gwarancji bankowej Aktualizacja obowiązku banku-gwaranta Umowa gwarancji bankowej umowa kauzalna czy abstrakcyjna? I. Uwagi wstępne II. Znaczenie związku między zobowiązaniem z gwarancji a stosunkiem podstawowym III. Powstanie wierzytelności zabezpieczonej jako przesłanka zobowiązania gwarancyjnego IV. Bezwzględna nieważność umowy zabezpieczonej V. Zaspokojenie wierzytelności zabezpieczonej VI. Przelew wierzytelności z gwarancji VII. Związek między zobowiązaniem gwarancyjnym a wierzytelnością podstawową (podsumowanie) VIII. Koncepcja abstrakcyjnej umowy gwarancji bankowej XII

14 Spis treści IX. Koncepcja kauzalnej umowy gwarancji bankowej X. Domniemanie kauzalności umowy gwarancji bankowej (stanowisko własne) Dopuszczalne i niedopuszczalne zarzuty uwalniające gwaranta I. Uwagi wstępne II. Zarzuty oparte bezpośrednio na umowie gwarancji III. Zarzuty nawiązujące do stosunku podstawowego IV. Zarzut nadużycia prawa V. Zarzuty niedopuszczalne Wygaśnięcie zobowiązania gwarancyjnego I. Upływ terminu obowiązywania gwarancji II. Formuła przedłuż albo płać ( extend or pay ) III. Inne przyczyny wygaśnięcia zobowiązania IV. Wygaśnięcie zobowiązania w wyniku zapłaty sumy gwarancyjnej Gwarancja bankowa na tle niektórych podobnych stosunków zobowiązaniowych I. Uwagi wstępne II. Gwarancja bankowa a przekaz III. Umowa gwarancji bankowej a umowa poręczenia IV. Umowa gwarancji bankowej a umowa o świadczenie przez osobę trzecią Rozdział XI. Akredytywa Pojęcie akredytywy I. Charakterystyka ogólna II. Ewolucja akredytywy III. Funkcje akredytywy IV. Normatywne postaci akredytywy Regulacja akredytywy w obrocie międzynarodowym I. Jednolite Zwyczaje i Praktyki dotyczące Akredytyw Dokumentowych II. Konwencja ONZ w sprawie Gwarancji Autonomicznych i Akredytyw Zabezpieczających III. International Standby Practices (ISP 98) IV. Prawo właściwe Regulacja akredytywy w prawie polskim I. Zakres regulacji II. Ograniczenia podmiotowe III. Forma IV. Język V. Podstawowe problemy prawne Charakter prawny akredytywy I. Akredytywa jako szczególna forma przekazu II. Akredytywa jako układ trzech stosunków prawnych III. Inne próby kwalifikacji IV. Ocena proponowanych rozwiązań Zlecenie otwarcia akredytywy I. Zawarcie umowy zlecenia II. Minimalna treść zlecenia otwarcia akredytywy III. Główne zobowiązania stron IV. Sposób realizacji zlecenia przez bank Stosunek wynikający z otwarcia akredytywy I. Otwarcie akredytywy II. Zobowiązanie akredytata III. Aktualizacja zobowiązania akredytata XIII

15 XIV Spis treści IV. Zarzuty przysługujące akredytatowi V. Dopuszczalność przeniesienia uprawnień z akredytywy Stosunek prawny pomiędzy zlecającym otwarcie akredytywy a beneficjentem Stosunki z udziałem banku pośredniczącego I. Uwagi ogólne II. Akredytywa niepotwierdzona III. Akredytywa potwierdzona IV. Akredytywa zaliczkowa Przedawnienie roszczeń Część IV. Umowy o funkcji alimentacyjnej Rozdział XII. Renta Umowa renty I. Charakter prawny i zawarcie umowy renty II. Treść zobowiązania Renta ze źródeł pozaumownych I. Odpowiednie stosowanie przepisów o umowie renty do rent pozaumownych II. Zmiana wysokości lub czasu trwania renty Rozdział XIII. Dożywocie Umowa dożywocia I. Pojęcie umowy o dożywocie i jej zawarcie II. Zmiana treści i zakończenie stosunku dożywocia Rozdział XIV. Umowa z następcą Ogólna charakterystyka umowy z następcą I. Pojęcie i regulacja prawna II. Umowa przekazania gospodarstwa rolnego jako legislacyjny pierwowzór umowy z następcą III. Założenia legislacyjne i funkcje społeczno-gospodarcze Zawarcie i forma oraz strony umowy I. Zawarcie i forma umowy II. Strony umowy Przedmiot umowy I. Świadczenie II. Gospodarstwo rolne jako przedmiot świadczenia Prawa i obowiązki stron I. Wprowadzenie II. Prawa i obowiązki rolnika III. Prawa i obowiązki następcy Charakter prawny umowy z następcą I. Umowa zobowiązująca II. Umowa z następcą a umowy pokrewne III. Umowa z następcą jako umowa nazwana Rozwiązanie umowy z następcą I. Rozwiązanie umowy zobowiązującej do przeniesienia własności gospodarstwa rolnego II. Rozwiązanie umowy przenoszącej własność gospodarstwa rolnego Część V. Ubezpieczenia gospodarcze Rozdział XV. Umowa ubezpieczenia Istota i kwalifikacja prawna umowy ubezpieczenia I. Pojęcie umowy ubezpieczenia

16 Spis treści II. Zdarzenie losowe i wypadek ubezpieczeniowy III. Interes ubezpieczeniowy IV. Umowa jako źródło powstania stosunku prawnego ubezpieczenia. Kwalifikowany charakter umowy ubezpieczenia V. Umowa ubezpieczenia jako umowa adhezyjna. Ogólne warunki ubezpieczeń VI. Zobowiązaniowy charakter umowy ubezpieczenia. Umowa ubezpieczenia jako umowa nazwana, dwustronna, dwustronnie zobowiązująca, odpłatna, przysparzająca i kauzalna VII. Kwestia wzajemności i losowości umowy ubezpieczenia. Umowa ubezpieczenia jako umowa o świadczenie usług kreująca stosunek prawny o charakterze trwałym VIII. Umowa ubezpieczenia jako kontrakt najwyższego zaufania (contractus uberrimae fides) IX. Konsensualny charakter umowy ubezpieczenia X. Konsumencki i gospodarczy charakter umowy ubezpieczenia Zawarcie umowy ubezpieczenia I. Oferta zawarcia umowy ubezpieczenia i jej przyjęcie II. Zawarcie umowy ubezpieczenia w drodze negocjacji III. Zawarcie umowy ubezpieczenia w drodze przetargu lub aukcji IV. Obowiązki ubezpieczyciela przy zawieraniu umowy V. Zawarcie umowy ubezpieczenia a rozpoczęcie świadczenia ochrony ubezpieczeniowej Strony umowy ubezpieczenia i podmioty związane ze stosunkiem prawnym ubezpieczenia I. Uwagi ogólne II. Ubezpieczyciel III. Ubezpieczający IV. Inne podmioty związane ze stosunkiem prawnym ubezpieczenia Świadczenie ubezpieczyciela ochrona ubezpieczeniowa I. Kwestia określenia treści świadczenia ubezpieczyciela koncepcja ochrony ubezpieczeniowej II. Realizacja roszczenia o świadczenie przez ubezpieczyciela ochrony ubezpieczeniowej III. Granice świadczenia ochrony ubezpieczeniowej przez ubezpieczyciela IV. Franszyzy: integralna i redukcyjna. Udział własny Świadczenie pieniężne ubezpieczyciela I. Świadczenie pieniężne ubezpieczyciela w ubezpieczeniach osobowych II. Świadczenie pieniężne ubezpieczyciela w ubezpieczeniach majątkowych III. Waloryzacja świadczenia ubezpieczyciela IV. Termin spełnienia świadczenia pieniężnego. Przedawnienie roszczenia o świadczenie do ubezpieczyciela Świadczenie ubezpieczającego zapłata składki ubezpieczeniowej I. Uwagi ogólne II. Charakter prawny składki ubezpieczeniowej III. Składka jednorazowa i bieżąca, pierwsza i następna. Wymagalność roszczenia o zapłatę składki ubezpieczeniowej IV. Wysokość składki ubezpieczeniowej V. Zwrot składki ubezpieczeniowej VI. Dłużnik z tytułu składki ubezpieczeniowej VII. Wierzyciel z tytułu składki ubezpieczeniowej XV

17 XVI Spis treści 88. Powinności ubezpieczającego I. Uwagi ogólne II. Charakter prawny powinności ubezpieczającego III. Poszczególne powinności nałożone na ubezpieczającego przez ustawę Zakończenie stosunku prawnego ubezpieczenia I. Spełnienie świadczeń jako przyczyna wygaśnięcia stosunku prawnego ubezpieczenia Część VI. Różne stosunki prawne Rozdział XVI. Przyrzeczenie publiczne Uwagi wprowadzające I. Pojęcie przyrzeczenia publicznego II. Funkcje przyrzeczenia publicznego Strona podmiotowa przyrzeczenia publicznego I. Przyrzekający nagrodę II. Osoby, do których przyrzeczenie jest kierowane Przedmiot przyrzeczenia publicznego I. Uwagi ogólne II. Przedmiot przyrzeczenia zwykłego III. Przedmiot przyrzeczenia nagrody konkursowej Nagroda I. Pojęcie nagrody i rodzaje nagród II. Nagroda a przedmiot przyrzeczenia III. Oznaczenie wysokości nagrody pieniężnej nieokreślonej dokładnie w przyrzeczeniu Oświadczenie woli przyrzekającego I. Wymaganie publicznego ogłoszenia przyrzeczenia nagrody II. Treść oświadczenia woli przyrzekającego III. Przyrzeczenie publiczne a podział oświadczeń woli na składane i nieskładane innej osobie IV. Przyrzeczenie nagrody na serio V. Przyrzeczenie publiczne a obietnice wyborcze i tzw. umowy republikańskie VI. Przyrzeczenie publiczne a niektóre działania o charakterze promocyjnym podejmowane w stosunku do konsumentów Rozstrzygnięcie konkursu I. Rozstrzygnięcie przez przyrzekającego II. Rozstrzygnięcie przez sąd konkursowy Konstrukcja czynności prawnej zobowiązującej przyrzekającego do spełnienia świadczenia stanowiącego nagrodę I. Charakterystyka koncepcji umownej i koncepcji jednostronnej czynności prawnej II. Stanowisko KC III. Umowa w miejsce jednostronnej czynności prawnej IV. Konkurs zamknięty Skutki prawne przyrzeczenia publicznego I. Rodzaje skutków prawnych przyrzeczenia publicznego II. Stan związania przyrzekającego przyrzeczeniem III. Uboczne, pomocnicze obowiązki przyrzekającego nagrodę konkursową IV. Roszczenie o nagrodę i charakter stosunku zobowiązaniowego łączącego przyrzekającego nagrodę z nagrodzonym V. Nabycie przez przyrzekającego nagrodę konkursową własności, praw autorskich lub wynalazczych do nagrodzonego dzieła

18 Spis treści 98. Odwołanie i zmiana przyrzeczenia publicznego I. Odwołanie II. Zmiana przyrzeczenia publicznego Rozdział XVII. Gra i zakład Pojęcia wstępne Rys historyczny i porównawczy I. Stanowisko prawa rzymskiego II. Ujęcia nowożytne III. Stanowisko Kodeksu zobowiązań Źródła prawa obowiązującego Niezaskarżalne zobowiązania z gier i zakładów W pełni skuteczne zobowiązania z gier i zakładów I. Kwalifikowane gry i zakłady wzajemne II. Nierzeczywiste transakcje terminowe i opcyjne w obrocie profesjonalnym Nieważne zobowiązania z gry lub zakładu I. Gry i zakłady zakazane II. Gry i zakłady nierzetelne III. Skutki Rozdział XVIII. Ugoda Pojęcie i przedmiot ugody I. Ugoda w prawie cywilnym i w prawie postępowania cywilnego II. Stosunki prawne, które mogą być przedmiotem ugody III. Ugoda co do zobowiązania naturalnego IV. Znaczenie ugody, zakres ugody sądowej Forma, treść i charakter prawny ugody I. Zawarcie ugody II. Treść ugody; wzajemne ustępstwa III. Charakter prawny ugody IV. Odróżnienie ugody od innych czynności prawnych Wykonanie i skutki niewykonania ugody I. Stosowanie zasad ogólnych II. Przedawnienie roszczeń z ugody Wady oświadczenia woli i inne przyczyny wzruszenia ugody I. Uwagi wstępne II. Błąd przy ugodzie III. Pozostałe wady oświadczenia woli IV. Sankcje wad oświadczenia woli V. Bezskuteczność względna ugody Nieważność ugody w świetle art. 58 KC i art KPC I. Kryteria oceny II. Prezentacja orzecznictwa III. Próba wytyczenia zasad dokonywania oceny IV. Stwierdzenie nieważności ugody Indeks rzeczowy XVII

19

20 Wykaz skrótów 1. Źródła prawa BankHipU ustawa z r. o listach zastawnych i bankach hipotecznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2003 r. Nr 99, poz. 919 ze zm.) DodMU ustawa z r. o dodatkach mieszkaniowych (tekst jedn.: Dz.U. z 2001 r. Nr 71, poz. 734 ze zm.) FInwU ustawa z r. o funduszach inwestycyjnych (Dz.U. Nr 146, poz ze zm.) GHU ustawa z r. o grach hazardowych (Dz.U. Nr 201, poz ze zm.) GospNierRolnU..... ustawa z r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (tekst jedn.: Dz.U. z 2007 r. Nr 231, poz ze zm.) GospNierU ustawa z r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn.: Dz.U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 ze zm.) GrecU grecka ustawa Nr 1665 z 1986 r. o umowach leasingu GTU ustawa z r. o giełdach towarowych (tekst jedn.: Dz.U. z 2010 r. Nr 48, poz. 284 ze zm.) GZU ustawa z r. o grach i zakładach wzajemnych (tekst jedn.: Dz.U. z 2004 r. Nr 4, poz. 27 ze zm.) JęzykPolU ustawa z r. o języku polskim (tekst jedn.: Dz.U. z 2011 r. Nr 43, poz. 224 ze zm.) KC ustawa z r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) KC austr Kodeks cywilny austriacki z 1811 r. KC franc Kodeks cywilny francuski z r. (Cciv Code civil) KC niem Kodeks cywilny niemiecki z r. (BGB Bürgerliches Gesetzbuch) KC ros Kodeks cywilny rosyjski z 1994 r. KC szwajc Kodeks cywilny szwajcarski z 1912 r. KC włos Kodeks cywilny włoski z 1942 r. KH rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z r. Kodeks handlowy (Dz.U. Nr 57, poz. 502 ze zm.) KH amer Kodeks handlowy amerykański z 1952 r. (UCC Uniform Commerce Code) KK ustawa z r. Kodeks karny (Dz.U. Nr 88, poz. 553 ze zm.) KKS ustawa z r. Kodeks karny skarbowy (tekst jedn.: Dz.U. z 2007 r. Nr 111, poz. 765 ze zm.) KomPrywPPU ustawa z r. o komercjalizacji i prywatyzacji (tekst jedn.: Dz.U. z 2002 r. Nr 171, poz ze zm.) Konstytucja RP ustawa z r. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm.) konwencja UNIDROIT Konwencja UNIDROIT o międzynarodowym leasingu finansowanym podpisana w Ottawie r. KP ustawa r. Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.) KPA ustawa z r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn.: Dz.U. z 2000 r. Nr 98, poz ze zm.) XIX