Rynek usług badawczo-konsultingowych dla sektora publicznego w 2014 r.

Transkrypt

1 Rynek usług badawczo-konsultingowych dla sektora publicznego w 21 r. Analiza wyników przetargów nieograniczonych organizowanych w ministerstwach i wybranych agencjach ministerialnych, wojewódzkich urzędach pracy, urzędach marszałkowskich, regionalnych ośrodkach pomocy społecznej i biurach planowania regionalnego. PC++ Software Studio ul. Zwycięstwa 38/3 8-2 Wejherowo WWW: info@pcplusplus.gda.pl Autorzy opracowania: Jan Frankowski (Uniwersytet Gdański/PC++), Agata Frankowska (PC++) Trójmiasto 21 1

2 Streszczenie Rynek usług badawczo-konsultingowych dla sektora publicznego w 21 r. jest pierwszym raportem, który przedstawia tę branżę przy wykorzystaniu dokumentacji przetargów nieograniczonych. Zakres podmiotowy raportu obejmuje wszystkie ministerstwa, wybrane agencje i instytucje rządowe, urzędy marszałkowskie, regionalne ośrodki pomocy społecznej, wojewódzkie urzędy pracy i biura planowania regionalnego, których Biuletyny Informacji Publicznej monitorowano w 21 r. W badaniu uwzględniono wszystkie usługi wymagające działań nierutynowych, związane ze zbiorem, analizą lub syntezą danych. Analiza nie obejmuje instytucji zdrowotnych oraz instytucji otoczenia biznesu, ze względu na ich bardzo duże zróżnicowanie regionalne. Badana próba wyniosła 3 przetargów, z czego w 21 r. udało się rozstrzygnąć jedynie 282, zaś jedynie dla 261 udało się wydobyć kompletne wyniki o startujących firmach. Pamiętając o przyjętych ograniczeniach, wartość rynku usług dla instytucji krajowych i regionalnych wyniosła 37, miliona zł, zaś mediana wartości pojedynczego badania 73,1 tys. zł. Dominowały usługi związane z przedsiębiorczością, rynkiem pracy, wykluczeniem społecznym i edukacją, przy czym dla edukacji były to zlecenia najbardziej lukratywne. Największą liczbę usług zleciły urzędy marszałkowskie, następnie instytucje ministerialne, ministerstwa i urzędy pracy. Porównując strukturę zamawiających przez pryzmat wartości zamówień, najwięcej zlecały instytucje rządowe (13, mln zł), przeważając nad urzędami marszałkowskimi (12,3 mln zł), Mocno rzutowało to na rozkład geograficzny. Warszawskie instytucje zleciły 9 usług (36% wszystkich zlecanych usług) o łącznej wartości 22,2 mln zł (aż 9% udziału całości rynku). Rynek badawczo-konsultingowy w 21 r. cechował się raczej umiarkowaną konkurencją. W przetargach nieograniczonych przeciętnie brało udział od do firm. Pozytywnym zjawiskiem było coraz częstsze uwzględnianie kryteriów merytorycznych w ocenie ofert (ponad 6% przetargów). Niestety, nadal istniały pewne obszary polityk publicznych, dla których bardzo rzadko stosowano kryteria inne niż cena. Patrząc przez pryzmat terminów składania ofert, rynek należy określić jako delikatnie sezonowy. Między lutym a kwietniem firmy najbardziej intensywnie walczyły o zamówienia, które w największej liczbie pojawiły się w II kwartale roku. Może to wskazywać na pewną zależność podaży usług od decyzji politycznych (przygotowania do perspektywy 21-22), jak i powszechnych zwyczajów pracy instytucji publicznych (miesiące wakacyjne oraz grudzień są mniej intensywne). W 21 r. jedynie 12 firmy realizowały przynajmniej jedną usługę badawczo-konsultingową w trybie przetargu nieograniczonego. Rynek ten można podzielić na cztery dość rozłączne segmenty: usługi konsultingowo-badawcze dedykowane ocenie interwencji publicznej, badania rynkowe (posiadające największy udział), a także konsulting o charakterze typowo środowiskowym lub infrastrukturalnym, który niniejsze opracowanie obejmuje jedynie częściowo. W przypadku polskich firm badawczo-konsultingowych trudno mówić o specjalizacji to rynek zazwyczaj dyktował rodzaj zleceń. Największy udział w nim (ponad %) miały firmy PBS, WYG PSDB oraz Millward/Brown, przy czym przychody ze startów w konsorcjach podzielono proporcjonalnie do liczby ich członków. Firmy cechowały się różną aktywnością składania ofert. Wśród tych, które zdobyły 3 zlecenia lub więcej istniała grupa podmiotów bardzo aktywnych, potrafiących wysłać średnio jedną ofertę w tygodniu. Zazwyczaj osiągały one jednak dość niski wskaźnik sukcesu. Więcej niż co druga złożona oferta kończyła się zleceniem w przypadku Zachodniopomorskiej Pracowni Doradczej, firmy Geoprofit oraz PAG Uniconsult. Dwie ostatnie firmy wraz z WYG PSDB stanowiły także istotne węzły usieciowienia branży, które zmierzono liczbą startów w konsorcjach z innymi firmami. Pomimo intensywnego sieciowania szczególnie firm ewaluacyjnych, w 21 r. nie pojawiło się zbyt wiele nowych podmiotów na rynku. Być może podwyższenie obowiązkowego progu przetargów nieograniczonych do 3. EUR nieco urozmaici rynek, choć prawdopodobnym scenariuszem jest silniejsza współpraca firm o stabilnej pozycji przy utrzymaniu się relatywnie niewielkiej konkurencji. W najbliższym czasie liczba i wartość zlecanych usług badawczych prawdopodobnie się zwiększy ze względu na rozpoczęcie perspektywy 21-22, jak też coraz większe potrzeby informacyjne urzędów. Nie jest też wykluczone, że nastąpi lekka reorientacja wykonawców na miasta wojewódzkie, które ze względu na zintegrowane inwestycje terytorialne chętniej zlecały usługi doradcze. Niestety, negatywnym zjawiskiem dla całego rynku jest coraz mniejsza transparentność informacji o kosztach zlecanych usług stąd też, gdyby nie portale egospodarka.pl oraz money.pl, publikujące te informacje, realizacja niniejszego opracowania byłaby niemożliwa. 2

3 Executive Summary Research and consulting services for the public sector market in 21 is the first report that presents research and consulting area using open tenders documentation. Thematic scope of the study includes ministries, selected government agencies and institutions, marshal s offices, regional social welfare centers, regional planning offices and voivodeship labor offices, Public Information Bulletins of which have been monitored in 21. All services that require non-routine and creative activities as well as collecting, data analysis or synthesis were taken into account. The analysis does not include health institutions and business environment institutions, because of significant regional differences between them. The sample amounted to 3 contracts, 282 of which were settled in 21, and total results were obtained only for 261 contracts. Taking into account these limitations, the market size of the services for national and regional institutions amounted to 37. million PLN, and the median value was 73 1 PLN per single contracts. Services related to entrepreneurship, labor market, social exclusion and education dominated, and services in the area of education were the most lucrative job. Marshal s offices, ministerial institutions, ministries and employment offices commissioned the greatest number of services. However, comparing the structure of the clients, government institutions reached an absolute advantage (13. million PLN), outweighing the marshal offices (12.3 million PLN). It influenced the geographical distribution of the results. Institutions located in Warsaw commissioned 9 services (36%) of the total value of 22.2 million PLN, which accounted for as much as 9% of the total market. Research and consulting market for the public sector is marked by a rather moderate competition. Averagely, to companies participated in each tender procedure. Merit criteria are positive phenomenon these appeared in more than 6% of tenders. Unfortunately, there are still some areas of public policy, for which criteria other than price are rarely used. Looking through the prism of the deadlines for submission of tenders, the market should be defined as fairly seasonal. Between February and April companies most firmly fought for orders, which appeared especially in the second quarter of the year. This indicates a strong dependence of the supply on political decisions (preparation for the perspective 21-22), as well as the common working practices in public institutions (the holiday months and December are less intense). In 21 only 12 companies carried out at least one service in the course of an open tender. This market was divided into four separate segments: consulting and research services, market research (which has the largest share), as well as typical environmental or infrastructure consulting, which this study covers only partially. In the case of Polish research and consulting firms it is difficult to talk about specialization - market usually dicatated the type of orders. Firms such as PBS, WYG PSDB and Millward/Brown had the largest share of the total market (over %), and income from consortia was calculated in proportion to the number of its members. The companies won orders in a different way. Among those that won 3 or more orders, there was a very active group of entities that were able to send averagely one offer per week. However, they were characterized by a relatively low rate of success. More than every second tender was chosen in case of companies ZPD, Geoprofit and PAG Uniconsult. The last two companies, along with the company WYG PSDB are also important nodes of networking in the evaluation segment, which was measured by consortia with other companies. Although intensive networking of the branch (especially in evaluation segment), new companies on the market have not appeared. This suggests that the criterion of experience is still a glass ceiling for most businesses. Perhaps the increase of the mandatory threshold of open tenders to 3. EUR will vent the market. However, stronger cooperation of companies with a stable position and maintaining relatively low competition is the most likely scenario. In the future the number and value of outsourced research services will probably increase - due to start of the perspective 21-22, as well as a greater need for information offices. It is also not excluded that there will be slight reorientation of the market to the local authorities (especially voivodeship capitals that operate integrated territorial investments). Unfortunately, the negative phenomenon for the whole market is diminishing transparency of the costs of research services - so, if portals such as egospodarka.pl or money.pl did not exist, the realization of this research would not be possible. 3

4 Wykaz skrótów ARP Agencja Rozwoju Przemysłu BIP Biuletyn Informacji Publicznej CATI computer assisted telephone interview CRZL Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich CUPT Centrum Unijnych Projektów Transportowych IBE Instytut Badań Edukacyjnych KOWEZiU Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej KPRM Kancelaria Prezesa Rady Ministrów MBPR Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego MG Ministerstwo Gospodarki MIR Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju MPiPS Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej MRiRW Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi MŚ Ministerstwo Środowiska MAC Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji MEN Ministerstwo Edukacji Narodowej MF Ministerstwo Finansów MKiDN Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego MNiSW Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego MON Ministerstwo Obrony Narodowej MSP Ministerstwo Skarbu Państwa MSiT Ministerstwo Turystyki i Sportu MSW Ministerstwo Spraw Wewnętrznych MSZ Ministerstwo Spraw Zagranicznych MS Ministerstwo Sprawiedliwości MZ Ministerstwo Zdrowia NCBiR Narodowe Centrum Badań i Rozwoju NCK Narodowe Centrum Kultury NCN Narodowe Centrum Nauki PAIiZ Państwowa Agencja Informacji o Inwestycjach Zagranicznych PARP Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości PFRON Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych PO KL Program Operacyjny Kapitał Ludzki POT Polska Organizacja Turystyczna RPO Regionalny Program Operacyjny SOOŚ strategiczna ocena oddziaływania na środowisko WUP wojewódzki urząd pracy ZIT zintegrowane inwestycje terytorialne

5 Założenia raportu Celem raportu jest charakterystyka rynku usług badawczo-konsultingowych dla sektora publicznego w 21 r. Usługi badawczo-konsultingowe zostały definiowane jako nierutynowe działania, które polegały na zbiorze, syntezie lub analizie danych. Przy tak sformułowanej definicji z kwerendy wyłączyliśmy usługi polegające na opracowaniu baz danych, szkoleń i konsultacji społecznych przy opracowywaniu dokumentu, szacowaniu nieruchomości, inwentaryzacji przyrodniczych, przeprowadzeniu audytu. Znalazły się tam natomiast: analizy diagnostyczne i ekspertyzy sektorowe; opracowania dokumentów strategicznych (strategii sektorowych, programów); koncepcje funkcjonowania danej branży zależnej od instytucji publicznych (np. kolei); opracowania metodologii obliczania wskaźników; ewaluacje (ex-ante, mid-term, ex-post programów i projektów); szacowanie kosztów w stosunku do korzyści; studia wykonalności; opracowanie podręczników; badania ilościowe i jakościowe; oceny oddziaływania na środowisko; opracowania ekofizjograficzne; programy ochrony przed hałasem. W trakcie całego roku dokładnie monitorowaliśmy informacje na temat przetargów i wyborach najkorzystniejszych ofert, publikowane w Biuletynach Informacji Publicznej szeregu instytucji centralnych i regionalnych. Jako kryterium brzegowe uznaliśmy datę składania ofert w 21 r. Jeżeli mieściła się w ramach czasowych ubiegłego roku, dany przetarg został dodany do bazy. Ze względów organizacyjno-logistycznych, zdecydowaliśmy się ograniczyć wyłącznie do instytucji rządowych, ich agend obsługujących fundusze europejskie, a także instytucji regionalnych, szczególny nacisk kładąc m.in. na wszystkie jednostki ewaluacyjne. 1 Tym samym na liście sprawdzanych podmiotów znalazło się ponad 9 instytucji: ministerstwa (MIR, MPiPS, MRiRW, MŚ, MG, MAC, MEN, MF, MKiDN, MNiSW, MON, MSP, MSiT, MSW, MSZ, MS, MZ) 16 urzędów marszałkowskich; 16 wojewódzkich urzędów pracy; 16 ośrodków regionalnych pomocy społecznej; 12 biur planowania regionalnego, podległych władzom samorządowym; 13 instytucji centralnych (KPRM, NCN, NCBiR, PARP, CUPT, CRZL, PAIiZ, ARP, POT, IBE, KOWEZiU, NCK, PFRON). Nie zdecydowaliśmy się natomiast włączać do bazy instytucji zdrowotnych i regionalnych instytucji otoczenia biznesu (agencji rozwoju regionalnego, centrów rozwoju gospodarczego, centrów obsługi inwestora) ze względu na ich bardzo duże zróżnicowanie międzyregionalne. Zrezygnowaliśmy także z niektórych instytucji administracji centralnej, które w większym stopniu zajmują się administrowaniem niż prowadzeniem autonomicznej polityki rozwoju. 1 Krajowa Jednostka Ewaluacji, 21, Rocznik Ewaluacji 213, Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju, Warszawa.

6 Sporządzona baza liczy 3 przetargów na usługi badawczo-konsultingowe, ogłoszone w 21 r., z których 282 zostały rozstrzygnięte, a dla 261 udało się uzyskać informacje dotyczące ceny. Niestety, część urzędów nie publikowała informacji o cenie badania, dlatego też musieliśmy czekać, aż wyniki znajdą się na portalach egospodarka.pl oraz money.pl. Pewne ograniczenia metodyczne w zakresie obliczania przychodu stanowiły także konsorcja. Na potrzeby badania rozdzieliliśmy każdą kwotę wygraną przez konsorcjum proporcjonalnie do liczby jego członków, przyjmując założenie, że dzielili się oni po równo. Największym ograniczeniem metodycznym, który wpływa na ocenę wielkości rynku jest katalogowanie wyłącznie przetargów nieograniczonych szczególnie w sytuacji podwyższenia progu zapytań ofertowych do 3. EUR. Trzeba jednak powiedzieć, że o ile niektóre instytucje skwapliwie przestawiły swoją aktywność zleceniową na zapytania ofertowe, część pozostała przy status quo. Co więcej, porównywanie wyłącznie przetargów nieograniczonych nadaje analizie większy pierwiastek obiektywności. Po pierwsze, zamawiający ma obowiązek rozpatrzenia i oceny wszystkich ofert, które zostały złożone (nie zaś sam decyduje, do których firm wysłać zapytanie). Po drugie, w ramach przetargu nieograniczonego realizowane są usługi znacznie bardziej zyskowne, wykluczające przypadkowość złożenia oferty (firma musi racjonalniej przemyśleć swój udział także wpłacając wadium). Po trzecie, w przypadku przetargów nieograniczonych istnieje możliwość sprawdzenia ostatecznej ceny, za jaką jest realizowane badanie, co bez wniosku o udostępnienie informacji publicznej rzadko jest możliwe dla zapytań ofertowych. Wyniki Uwzględniając przyjęte założenia, wartość rynku usług badawczo-konsultingowych w 21 r. wyniosła 37, miliona zł, przy medianie dla całego szeregu usług równej 73,1 tys. zł. Wartość usług badawczokonsultingowych, wahała się od 29 zł (Ewaluacja ex-post Projektu B2.1/1.2 pn. /Diagnoza społeczna , zlecona przez Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich) do, mln zł (Społeczne i ekonomiczne uwarunkowania wyborów osób w wieku 19 3 lat dotyczących studiowania, badanie zlecone przez Instytut Badań Edukacyjnych). Głównym tematem usług badawczo-konsultingowych były zagadnienia związane z przedsiębiorczością, rynkiem pracy, wykluczeniem społecznym i edukacją. Oczywiście podział na poszczególne tematy jest intuicyjny i uznaniowy. Można dyskutować, w jakim zakresie przedsiębiorczość i innowacyjność się pokrywają (analogicznie np. z kapitałem społecznym i wykluczeniem społecznym), nie jest to jednak przedmiotem naszej analizy. We wszystkich kategoriach naliczyliśmy ponad 2 usług, przy czym w pierwszych dwóch liczby te wyniosły odpowiednio 3 i 31. Znaczna część usług dotyczyła także systemu realizacji, do którego zaliczyliśmy również szacowanie wskaźników, ocenę funkcjonowania instytucji, zaangażowania interesariuszy, badanie opinii mieszkańców dotyczących dokumentów wojewódzkich, analizy ryzyka, obliczanie potencjału finansowego gmin oraz wskazanie dobrych praktyk z zakresu realizacji projektów. Stosunkowo duża część usług środowiska obejmowała tematykę środowiskową (w tym głównie obowiązkowe opracowania wynikające z przepisów prawa m.in. SOOŚ programów operacyjnych, programy ochrony powietrza), choć na podstawie przeprowadzonej analizy dla tego właśnie obszaru nie można wyciągać generalnych wniosków rynek jest dużo większy na poziomie lokalnym. Dopiero kolejne miejsce zajęły dopiero usługi polegające na doradztwie ogólnym (przekrojowe ewaluacje ex-post skuteczności całego programu operacyjnego, raporty z realizacji strategii bądź badania przestrzenne). Incydentalnie pojawiały się obszary takie jak rolnictwo, kapitał społeczny czy finanse publiczne. W dużej mierze jest to pochodną niewielkich funduszy przeznaczanych na usługi badawczo-konsultingowe przez poszczególne resorty lub posiadania silnych wewnętrznych jednostek analitycznych. 6

7 [tys. zł] [mln zł] Wykres 1. Tematyka zleceń badawczo-rozwojowych w podziale na liczbę oraz wartość usług wartość usług liczba usług Patrząc na sumę wartości usług, najbardziej intratnym obszarem jest edukacja, następnie rynek pracy i przedsiębiorczość oraz transport. Różnice między liczbą usług a ich wartością wynikają z wielkości pojedynczych zleceń transportowych i edukacyjnych. W ostatnim przypadku jest to też efekt potencjału finansowego Instytutu Badań Edukacyjnych. Koszt pojedynczego badania jest natomiast niższy niż mediana wszystkich zleceń (72 tys. zł) w przypadku takich tematów jak system realizacji (gdzie często zamawiający zlecali np. oszacowanie kilku wskaźników) lub np. wykluczenie społeczne (gdzie usług jest relatywnie dużo i dotyczą dość wąskich problemów badawczych) Wykres 2. Średnia wartość przetargu w podziale na obszary badawcze średnia wartość usługi mediana (73,1 tys.) Największą liczbę usług zleciły urzędy marszałkowskie, a następnie instytucje rządowe, ministerstwa i urzędy pracy. Inaczej sytuacja przedstawiała się wartość jednak w przypadku zlecanych usług. Tutaj bezwzględną przewagę osiągnęły instytucje rządowe (13, mln zł), dominując nad wartością przetargów wszystkich urzędów marszałkowskich (12,3 mln zł). Znacząco rzutowało to na rozkład geograficzny zamawiających. Instytucje ulokowane w Warszawie zleciły 9 usług o łącznej wartości 22,2 mln zł, co stanowiło aż 9% wartości rynku. Dobitnie ukazuje to skalę centralizacji sektora publicznego. Jak pokażą późniejsze wnioski, ma to wpływ na lokalizację przestrzenną firm starających się o zlecenie. Iloraz wartości zlecanych usług pomiędzy pierwszym województwem mazowieckim a ostatnim województwem podlaskim 7

8 mazowieckie pomorskie małopolskie łódzkie śląskie dolnośląskie wielkopolskie zachodniopomorskie lubuskie podkarpackie warmińsko-mazurskie lubelskie świętokrzyskie kujawsko-pomorskie opolskie podlaskie [mln zł] [mln zł] wynosi 18:1. Może to oczywiście wynikać nie tylko z mniejszej podaży instytucji publicznych, ale także ich potrzeb i potencjału finansowego, niemniej województwo mazowieckie należy rozpatrywać w innej kategorii wagowej niż inne województwa. Instytut Badań Edukacyjnych oraz Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju przeznaczyły najwięcej środków na usługi badawcze. Wynika to zarówno z systemowej roli operatora krajowych programów operacyjnych (MIR), jak i roli instytucji odpowiedzialnej za projekty systemowe w ramach PO KL, których elementem są szeroko zakrojone badania na bardzo dużych próbach (IBE). W przypadku IBE większą część kosztów usług obejmują badania ankietowe na dużych próbach, natomiast MIR silniejszy akcent kładzie na ekspercki wkład w ocenę i doradztwo przy okazji dokumentów strategicznych. Wśród najbardziej hojnych zamawiających należy ponadto wymienić PARP, Polską Organizację Turystyczną, a także Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji oraz PFRON. Wykres 3. Liczba i wartość zlecanych usług badawczych ze względu na rodzaj podmiotu Wykres. Liczba i wartość zlecanych usług badawczych w podziale na województwa wartość usług liczba usług wartość usług liczba usług W województwie mazowieckim, wyłączając ministerstwa i instytucje ministerialne, bardzo aktywnie usługi zamawiały WUP, MCPS i MBPR. Nie tylko wielkość województwa, ale też bliskość innych instytucji, potrzebujących wiedzy ekspertów zewnętrznych może mieć istotne znaczenie dla wielkości rynku w danym regionie. Sam Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego cechował się nieco mniejszą aktywnością w porównaniu z innymi urzędami w kraju, co wynika przeniesienia części kompetencji do jednostek samorządowych. 8

9 Wykres. Liczba oraz struktura przetargów nieograniczonych w regionach innych niż mazowieckie Wykres 6. Liczba oraz struktura przetargów nieograniczonych w województwie mazowieckim małopolskie 1 18 łódzkie 7 dolnośląskie śląskie pomorskie podkarpackie zachodniopomorskie świętokrzyskie lubuskie wielkopolskie opolskie warmińsko-mazurskie 7 lubelskie 1 6 podlaskie 2 1 kujawsko-pomorskie biuro planowania regionalnego regionalny ośrodek pomocy społecznej urząd marszałkowski wojewódzki urząd pracy biuro planowania regionalnego instytucja ministerialna ministerstwo regionalny ośrodek pomocy społecznej urząd marszałkowski wojewódzki urząd pracy W innych regionach poza Mazowszem to głównie urzędy marszałkowskie zamawiały usługi badawczokonsultingowe. Największą aktywnością w tej mierze cechowały się największe regiony małopolskie, śląskie oraz podkarpackie i świętokrzyskie. Natomiast województwo pomorskie zleciło usługi zewnętrzne o najwyższej wartości (ponad 2 mln zł i trzeci najpotężniejszy zamawiający przeznaczył na usługi doradcze więcej niż np. PARP) niemniej nawet łącznie z badaniami WUP w Gdańsku było to jedynie 6% wartości całego rynku. Tabela 1. Zamawiający przeznaczający najwięcej środków na usługi badawczo-konsultingowe w trybie przetargów nieograniczonych w 21 r. Instytucja Region Liczba usług Wartość (mln zł) Instytut Badań Edukacyjnych 9 9,8 mazowieckie Ministerstwo Rozwoju Regionalnego 1 2,7 Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego pomorskie 1 2,1 Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego 2, mazowieckie Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości 9 1, Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego małopolskie 18 1,3 Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego śląskie 12 1,2 Wojewódzki Urząd Pracy w Warszawie mazowieckie 8 1, 9

10 WUP w Gdańsku CRZL MCPS WUP w Opolu DOPS PAIiZ UMWŚ POT UMWWM PFRON UMWPodk UMWM WUP w Krakowie UMWZ UMWL WUP w Warszawie UMWO MG BPP Łódź MIR MAC UMWD WUP w Poznaniu UMWP UMWLu UMWW IBE UMWŚw PARP UMWŁ MF UMWMZ MinROL MBPR MZ WUP w Łodzi WUP w Szczecinie WUP odgrywały w niektórych regionach bardzo istotną rolę co często wiązało się z usytuowaniem jednostek ewaluacyjnych regionalnych programów operacyjnych. Spośród pozostałych instytucji na szczeblu regionalnym, w województwie dolnośląskim aktywnością wyróżniał się Dolnośląski Ośrodek Pomocy Społecznej, zaś w łódzkim Biuro Planowania Przestrzennego Województwa Łódzkiego. Unieważnienia dotyczyły 21 przetargów. Wśród powodów unieważnień zamawiający najczęściej wymieniali brak zgłoszeń. W jednym przypadku wykonawca pomylił się o jeden dzień (i złożył ofertę dzień po), w trzech przypadkach odstąpił od umowy, w kilku innych zaś wykonawcy byli za drodzy. Zdarzyły się także przypadki, w których postępowanie zostało obarczone niemożliwą do usunięcia wadą. Na rynku badawczo-konsultingowym można mówić o niewielkiej konkurencji przeciętnie w każdym przetargu uczestniczyło - firm. Sytuacja ta nie zmieniła się w porównaniu z 21 r. 2 Największą popularnością cieszyły się przetargi Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Gdańsku, MCPS oraz CRZL. Średnio w każdym badaniu zgłaszało się ośmiu oferentów. Najmniejszą konkurencję natomiast posiadały firmy startujące w realizacji usług dla WUP w Łodzi i Szczecinie (średnio dwie oferty lub mniej). Mniej niż trzy oferty zdarzały się także w urzędach marszałkowskich województwa łódzkiego i mazowieckiego, MRiRW, MBPR oraz, co ciekawe, w PARP Wykres 7. Średnia liczba ofert składanych w postępowaniach w danej instytucji średnia dla instytucji średnia startów W ponad 6% postępowań instytucje zawarły, obok kryterium ceny, również kryteria merytoryczne oraz inne (tj. zwiększenie doboru próby). Nawet pobieżny przegląd specyfikacji wskazuje jednak, że zamawiający nagminnie powielali niektóre błędy w konstrukcji kryteriów merytorycznych. 3 Zauważamy jednak, że cały czas istnieją instytucje, dla których kryterium cenowe odgrywa dominującą rolę, przy czym prawdopodobnie nie wynika to z unikalności zamówienia, lecz z niewielkiego doświadczenia w przygotowaniu specyfikacji zawierającej kryteria merytoryczne. Należy do nich część regionalnych ośrodków pomocy społecznej oraz niektóre agencje na szczeblu ministerialnym. Udział kryteriów merytorycznych w ocenie ofert przeważnie wahał się pomiędzy % a 6%. Były jednak instytucje, które przyjmowały nawet wyższy udział kryteriów (7% i więcej) merytorycznych m.in. WUP w Warszawie, Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego, Urząd Marszałkowski Województwa Warmińsko-Mazurskiego, MEN oraz NCBiR. W ostatnim przetargu na ocenę ex-ante wdrażania instrumentów 2 PTE, Katalog, s Więcej na tent temat: Olejniczak K., Mazur S., Ledzion B., Kupiec T., Weremiuk A., Miedziński M., Wicik G., Fabisiewicz M., 212, Realizacja badań ewaluacyjnych w świetle Prawa Zamówień Publicznych, Ekspertyza EGO s.c. dla Ministerstwa Rozwoju Regionalnego, Warszawa, s

11 finansowych NCBiR wprowadził nawet kryteria merytoryczne na poziomie 8% oceny oferty, co stanowiło najprawdopodobniej rekord w branży. Należy jednak podkreślić, że niemal wszystkie usługi, posiadające wywindowany poziom udziału kryteriów merytorycznych w ocenie stanowiły ewaluacje. Pomimo, że coraz częściej w przypadku omawianych usług stosuje się kryteria merytoryczne, to nadal istnieją obszary, dla których stosuje się głównie kryterium cenowe. Taka sytuacja nie dziwi w przypadku dużych badań ilościowych, jakkolwiek cały czas zastanawiające jest, dlaczego kryteriów merytorycznych nie bierze się przy okazji np. postępowań na SOOŚ lub programów ochrony powietrza tym samym dużą część usług badawczokonsultingowych w obszarze środowiskowa realizowane się najtaniej. Podobne zjawisko niestety występuje w przypadku turystyki (np. opracowania koncepcji produktów badawczych czy studiów wykonalności). Patrząc przez pryzmat częstotliwości pojawiania się przetargów, rynek można określić jako delikatnie sezonowy. Najwięcej postępowań pojawiło się w drugim kwartale roku (kwietniu, maju i czerwcu ponad 3, co daje średnio jeden termin na każdy dzień), a także we wrześniu (32). W pozostałych miesiącach szczególnie zimowych (grudzień, styczeń), instytucje były mniej aktywne w tym zakresie, podobnie jak w miesiącach wakacyjnych. Nie badaliśmy okresu rozstrzygania ofert, jakkolwiek przyjmujemy, że w przypadku usług wyłącznie z kryterium cenowym, postępowanie trwa ok. tygodnia, natomiast w postępowaniu uwzględniającym kryteria merytoryczne, wynosiło ok. miesiąca. Sezonowość rynku prawdopodobnie wiąże się zarówno z kalendarzem politycznym, domykaniem budżetów rocznych, jak i okresami urlopowymi w urzędach. W pierwszej połowie 21 r. część urzędów prowadziła negocjacje związane z perspektywą unijną 21-22, natomiast zniżka aktywności w lipcu, sierpniu oraz grudniu pokrywa się z tradycyjnymi okresami wakacji oraz długich weekendów. Wykres 8. Liczba terminów złożenia ofert przetargach nieograniczonych na usługi badawczo-konsultingowe w podziale na poszczególne miesiące 21 r Bardzo interesująco przedstawia się konfrontacja popytu na zamówienia z podażą złożonych ofert. Między lutym a kwietniem firmy najbardziej intensywnie walczyły o zamówienia. W lutym średnia liczba złożonych ofert w jednym postępowaniu przekroczyła 7. W II kwartale roku część firm, otrzymując zlecenia, przestała tak intensywnie ofertować. W maju i czerwcu natomiast największa liczba zamówień nie pokrywała się z aktywnością firm na rynku, która była poniżej przeciętnej. Ze względu na mniejszą liczbę zleceń w miesiącach wakacyjnych, delikatnie wzrosła wówczas konkurencja. W okresie jesienno-zimowym aktywność zarówno firm, jak i zamawiających była dużo mniejsza. W grudniu średnio na jedno badanie przypadały dwie złożone oferty. 11

12 Wykres 9. Popyt i podaż na rynku badawczo-konsultingowym w 21 r liczba terminów złożenia ofert (lewa oś) liczba złożonych ofert (lewa oś) średnia złożonych ofert w przetargu (prawa oś) W przetargach nieograniczonych na realizację usług badawczo-konsultingowych skutecznie konkurowały 12 firmy. Za skuteczne konkurowanie uznaliśmy realizację przynajmniej jednej usługi badawczej, wygranej w przetargu nieograniczonym. Spróbowaliśmy sformułować cztery zasadnicze segmenty firm świadczących usługi badawcze, dzieląc je na: firmy zajmujące się badaniami rynku. Zazwyczaj są nimi oddziały międzynarodowych koncernów. Usługi badawczo-konsultingowe dla sektora publicznego traktują jako uzupełnienie swej działalności. typowi przedstawiciele: PBS, TNS, Millward/Brown, ARC, Laboratorium Badań Społecznych, Realizacja. firmy badawczo-konsultingowe, wyspecjalizowane w ocenie interwencji publicznej. Firmy te opierają działalność na doradztwie dla samorządów i administracji centralnej. Czasami są nimi przedstawiciele dużych międzynarodowych firm, jakkolwiek przede wszystkim działają oddolnie, często wyrastając ze środowiska akademickiego bądź administracji publicznej. typowi przedstawiciele: WYG PSDB, Agrotec, Ecorys, PAG, imapp, ITTI, Dyspersja, IDEA Rozwoju, Uniregio, Geoprofit, EGO, Public Profits, Pracownia Re-Sourse. firmy zajmujące się konsultingiem środowiskowym. Zajmują się przede wszystkim dokumentami, które ustawowo musi wykonać samorząd (programy ochrony środowiska) bądź są potrzebne przy inwestycjach (SOOŚ). W ramach badania zostały włączone przy okazji w dużej mierze koncentrują się na samorządach lokalnych oraz instytucjach nie włączonych do badania (GIOŚ) typowi przedstawiciele: Atmoterm, Ekometria, Geopol, Proeko, Ekovert, FundEKO. firmy zajmujące się doradztwem przy infrastrukturalnych projektach transportowych. typowi przedstawiciele: Refunda, DS Consulting, Instytut Kolejnictwa, TRAKO. Wydzielone przez nas segmenty są dość rozłączne. Jedynie niektóre firmy można byłoby sklasyfikować jako hybrydowe połączenia opcji (1) i (2) należą do nich m.in. ASM, Bluehill, Quality Watch, Openfield, Biostat. Firmy te startowały bowiem zarówno w przetargach dotyczących oceny interwencji publicznej, jak i badaniach ankietowych. W sumie zdecydowaliśmy się jednak na ich włączenie do grupy (2). Pojawił się także problem z firmą PwC, która zajmuje się zarówno doradztwem w zakresie polityk publicznych, jak i opracowuje studia wykonalności. Ostatecznie wliczyliśmy ją do czwartej kategorii, gdyż to tam osiągnęła w 21 r. najwięcej sukcesów. 12

13 Tabela 2. Wytypowane segmenty firm świadczących usługi badawczo-konsultingowe Firmy badawczo-konsultingowe, Firmy zajmujące się badaniami rynku wyspecjalizowane w ocenie interwencji publicznej 1. PBS (,3 mln zł) 2. Millward/Brown (2, mln zł) 3. GfK (1, mln zł). Laboratorium Badań Społecznych (1, mln zł). Realizacja (1,2 mln zł) 6. TNS (,8 mln zł) 7. CBOS (,8 mln zł) 8. ARC(,6 mln zł) 9. IPC (, mln zł) 1. Marketing Research World (,3 mln zł) Firmy zajmujące się konsultingiem środowiskowym 1. Atmoterm (,9 mln zł) 2. Pracownia Ochrony Środowiska Paweł Molenda (,3 mln zł) 3. Ekometria (,3 mln zł). Przedsiębiorstwo Geologiczne Proxima (,2 mln zł). SGS Eko-Projekt (,2 mln zł) 1. WYG PSDB (2, mln zł) 2. ASM (1,6 mln zł) 3. Agrotec (1,3 mln zł). EU-Consult (,9 mln zł). imapp (,6 mln zł) 6. PAG Uniconsult (,6 mln zł) 7. Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Rynku Pracy S-TO-S (, mln zł) 8. Ecorys (, mln zł) 9. Biostat (, mln zł) 1. Geoprofit (, mln zł) Firmy zajmujące się studiami wykonalności 1. Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Komunikacji (, mln zł) 2. Refunda (, mln zł) 3. DS Consulting (, mln zł). PwC (,3 mln zł). Red Ocean (,3 mln zł) Największy przychód w 21 r. w badanych przez nas przetargach osiągnęła firma PBS, specjalizująca się w badaniach ankietowych i rynkowych. Wysokie pozycje firm tego segmentu wynikają ze znacznych kosztów zamówień, przekraczających niekiedy 1 mln zł. Kolejne miejsca, także dzięki pojedynczym przetargom przypadły największym firmom badawczym Millward/Brown, GfK, Laboratorium Badań Społecznych i firmie Realizacja. Wszystkie osiągnęły przychód wyższy niż 1 mln złotych. W segmencie związanym z oceną interwencji publicznej funduszami unijnymi, liderem została firma WYG PSDB. Na kolejnych miejscach znalazły się ASM, Agrotec, EU-Consult, imapp oraz PAG Uniconsult. Dwie ostatnie firmy wspólnie realizowały w 21 r. większość zleceń dotyczących ocen ex-ante rozwiązań z zakresu instrumentów finansowych w nowych programach operacyjnych. W przypadku segmentu konsultingu środowiskowego oraz studiów wykonalności, ich udział był nieduży, stąd też jedno duże zlecenie wystarczyło do znalezienia się na liście. Najbardziej widoczną firmą na rynku usług badawczych dla sektora publicznego był Atmoterm z Opola, realizujący znaczą część ocen oddziaływania na środowisko dla nowych dokumentów strategicznych. Przede wszystkim ze względu na konsorcja z firmą WYG PSDB. 13

14 Wykres 1. Udział firm w liczbie (oś x) oraz wartości (oś y) usług badawczo-konsultingowych w trybie przetargu nieograniczonego w 21 r. 12% 11% PBS 1% 9% 8% 7% 6% Millward/Brown WYG PSDB % % 3% 2% 1% TNS CBOS ARC GfK Laboratorium Badań Społecznych Realizacja Atmoterm IPC Geoprofit ITTI imapp PAG Ecorys s-t-o-s ZPB Biostat Agrotec ASM EU-Consult % % 1% 2% 3% % % 6% 7% 8% 9% 1% 11% 12% Podobnie jak w przypadku zamawiających, centralizacja dotyczyła również zleceniobiorców. Aż % wszystkich usług badawczo-konsultingowych trafiło do firm posiadających siedzibę w stolicy, w dodatku były to najbardziej lukratywne przetargi (% rynku). Następnie najwięcej zleceń uzyskały firmy z Gdańska (7%), Opola (%) i Poznania (%). W pierwszej piątce pojawiło się też Kutno (%), ale wyłącznie ze względu na bardzo dużą aktywność jedynej działającej tam na rynku firmy ASM. Pod względem przychodów pozycje po Warszawie przedstawiają się podobnie, jakkolwiek największy strumień pieniędzy popłynął do Sopotu (gdzie wynik winduje firma PBS, 11%). Natomiast obok Gdańska (%) i Kutna (%) znalazł się tam także Wrocław (%). W przypadku polskich firm badawczych, trudno mówić o specjalizacji. Zdecydowana większość interesowała się wszystkimi głównymi obszarami (przedsiębiorczość, rynek pracy, edukacja, innowacyjność, wykluczenie społeczne, system realizacji). Można zatem wysunąć przypuszczenie, że przy obecnej wielkości rynku firmy boją się podejmować radykalne decyzje. Jednym z nielicznych przykładów tego typu działań jest FundEKO, firma jasno pozycjonująca się jako podmiot badający interwencję publiczną w dziedzinie środowiska. Można także dostrzec niekiedy odrobinę wyższą od standardowej pozycję niektórych firm, które Na wykresie nie przedstawiono firm posiadających udział w liczbie lub wartości usług badawczo-konsultingowych mniejszy niż 1%. Kolorem fioletowym firmy zajmujące się przede wszystkim badaniami rynku; żółtym interwencją publiczną; zielonym konsultingiem środowiskowym; czerwonym doradztwem z zakresu transportu i studiami wykonalności. 1

15 zdecydowały się startować w jednego rodzaju badaniach. Wydaje się jednak, że także tę specjalizację podyktowała podaż zamówień szczególnie, gdy analogiczne przetargi pojawiały się w każdym z województw. Tym sposobem, w obszarze oceny działań promocyjnych najskuteczniejszą firmą był Agrotec, natomiast w obszarze instrumentów finansowych konsorcjum firm imapp oraz Policy & Action Group Uniconsult. Wśród firm, które zrealizowały trzy usługi i więcej, strategie ofertowania były bardzo różne. Najwyższy odsetek skuteczności uzyskały MCC Grupa (startująca wyłącznie w przetargach Ministerstwa Finansów), Geoprofit, Policy & Action Group, Zachodniopomorska Pracownia Badawcza wszystkie powyżej %. Wykres 11. Skuteczność ofert składanych w przetargach nieograniczonych w 21 r. 6 ASM EU-Consult Biostat WYG PSDB Agrotec Collect Consulting ITTI Openfield Realizacja PBS INSE Bluehill Ecorys Quality Watch STOS Millward/Brown IPC Marketing Research World IMAPP ZPB ARC Atmoterm Laboratorium Badań Społecznych PAG Polinvest Re-Sourse WISE GfK ZGD SGS Eko-Projekt MCC Grupa Geoprofit oferty wybrane oferty niewybrane Źródło: opracowanie własne PC++ 6 Wykres sporządzono dla firm, które w 21 r. realizowały przynajmniej 3 badania. 1

16 Bardzo wysoki udział wybranych ofert udało się także uzyskać dość agresywnie ofertującej firmie WYG PSDB (skuteczność 39%). Istniały przedsiębiorstwa wysyłające oferty jeszcze częściej (nawet jedną ofertę w tygodniu), co jednak z różnym skutkiem jednak przekładało się to na skuteczność. Zaliczają się do nich ASM, Biostat oraz EU-Consult. Branża badawczo-konsultingowa cechuje się dużym stopniem współpracy między poszczególnymi firmami, czego przejawem jest zawieranie konsorcjów i wspólne starty w przetargach. Szczególnie widać to na przykładzie firm ewaluacyjnych. Jest to wygodna forma rozłożenia ryzyka w dużych zamówieniach, jak i zebrania wymaganego doświadczenia i odpowiedniego zespołu. Większe firmy chętnie współpracują zarówno ze swoimi konkurentami, jak i z niekiedy przypadkowymi podmiotami, których wiedza i doświadczenie są cenne w konkretnym zamówieniu. Badaniu poddano wszystkie wspólne starty (zarówno udane, jak i nieudane) w przetargach nieograniczonych. Klastrowanie wykonane w ramach analizy sieci społecznych wskazało, że tworzą się pewne dość rozłączne grupy, które zarówno konkurują, jak i współpracują ze sobą przy okazji różnych przetargów. Zostały one zaznaczone osobnymi kolorami na mapie. Najbardziej prężnym klastrem są najwięksi gracze w segmencie interwencji publicznej, wyróżnieni kolorem różowym (PAG, IMAPP, Regiogroup, ASM). Ich współpraca dotyczyła głównie ocen ex-ante instrumentów finansowych. Najczęściej w konsorcjach startowała firma WYG PSDB. Ostatnia firma Regiogroup jest łącznikiem pomiędzy tym klastrem, a zaznaczonymi na brązowo konsorcjantami skupionymi wokół dwóch innych największych firm Ecorysu i Agrotecu. Pierwsza firma startowała w 21 r. z firmą Geoprofit oraz Wrocławską Agencją Rozwoju Regionalnego. Ecorys i Agrotec w 21 r. współpracowały rzadziej, niemniej posiadały wspólnych partnerów w konsorcjach firmę PolInvest oraz Warszawski Instytut Studiów Ekonomicznych (WISE). Szczególnie Agrotec chętnie współpracował z tym ostatnim. WISE jest też podmiotem, który łączy ten klaster z grupą firm skupionych wokół GfK (Laboratorium Badań Społecznych, TNS). Firmy te współpracowały dość efemerycznie, głównie przy realizacji bardzo dużych zleceń. Inny klaster, skupiony wokół Millward/Brown (wraz z PBS oraz firmą Realizacja) oficjalnie w 21 r. nie współpracował jako partner z firmami ewaluacyjnymi. Firmy z tego segmentu zresztą dość rzadko przyjmowały rolę konsorcjantów częściej występowały jako podwykonawca usług w dużej mierze bazujących na rozbudowanych badaniach społecznych. W centrum innego klastra, zaznaczonego na zielono znalazła się natomiast firma Public Profits z Poznania. Poprzez inne firmy łączy się ona z podmiotami z południa Polski, skupionymi wokół Collect Consulting. W pewnym oderwaniu od omawianej sieci, ale także w ramach rynku badawczo-konsultingowego funkcjonuje grupa wokół fundacji IDEA Rozwoju oraz firmy EGO, które dość intensywnie współpracują także z firmą FundEKO. Pozostałe połączenia są oderwane od sieci, jednak duża część firm zdecydowała się tylko raz na wspólny start w konsorcjum (jak i często w ogóle w badaniach) lub na wspólny start w jednym, bardzo dużym przetargu (firmy zajmujące się zleceniami transportowymi). Można jeszcze wyróżnić skupienia wokół dwóch firm EU-Consult oraz Openfield, aczkolwiek funkcjonowały one w oderwaniu od głównego skupiska firm ewaluacyjnych. Na rynku istnieją także firmy, dla których konsorcjum jest strategią permanentną. Niemal za każdym razem wspólnie ubiegały się o zamówienia firmy Invest Consulting i Collect Consulting, a także Bluehill oraz Quality Watch (ponad 2 wspólnych startów). Porównując z pilotażowymi wynikami badań usług dla sektora publicznego (z lat ), na rynku nie pojawiły się nowe podmioty. Kryterium doświadczenia jest bardzo trudne dla firm dopiero chcących pełnić tego rodzaju usługi. Wyniki wskazują, że konsorcjum jest w zasadzie jedynym wyjściem dla przedsiębiorstw bez doświadczenia. Można zatem powiedzieć, że bez znajomości osób działających już w branży bariera wejścia jest w zasadzie nie do przeskoczenia. 16

17 Graf 1. Analiza sieci społecznych rynku usług badawczo-konsultingowych dla sektora publicznego Źródło: opracowanie własne PC++ 17

18 Wnioski Rynek usług dla sektora publicznego w 21 r., pomimo końcowej fazy perspektywy , cały czas można uznać dość pokaźny. Wpłynęły na to zarówno pieniądze na badania sporządzane pod kątem okresu 21-22, jak i pierwsze przeglądy efektów dotychczasowych programów. Dość ciekawym zjawiskiem było to, że wykonawcy przenieśli część aktywności związanych np. z usługami badawczymi na poziom miejski w ramach przygotowań ZIT niektóre obszary funkcjonalne potrzebowały pomocy w przeprowadzeniu delimitacji bądź napisaniu strategii. Ze względu na ponad roczną długość trwania niektórych specyficznych projektów (ocen ex-ante programów operacyjnych), aktywność części wykonawców mogła być ograniczona. Istotną rolę zaczęły także pełnić zapytania ofertowe, które szczególnie w dobie podwyższenia progu do 3. EUR, stały się obiektem zainteresowania części wykonawców. Wśród przetargów nieograniczonych sytuacja w porównaniu z poprzednimi latami znacząco się nie zmieniła. Mediana wartości jednego badania wyniosła 73,1 tys. zł. Na rynku nadal konkurencja była niewielka średnio na jedno badanie składano od do ofert, choć można mówić o dużych różnicach między poszczególnymi kwartałami. Coraz rzadziej zamawiający stosowali wyłącznie kryterium cenowe w przetargach, choć kryteria oceniające koncepcję i metodykę cały czas pozostawiały wiele do życzenia. Rynek w 21 r. charakteryzowała bardzo silna centralizacja. W zasadzie jedynymi podmiotami, zlecającymi usługi badawczo-konsultingowe poza Warszawą były urzędy marszałkowskie, wojewódzkie urzędy pracy i ośrodki pomocy społecznej. Również firmy badawcze w ogromnej przewadze ulokował się w Warszawie i to tam trafiała większość strumienia finansowego pieniędzy publicznych. Można powiedzieć, że przedstawicieli branży ewaluacyjnej i badań rynkowych cechuje dość silna współpraca. Część firm współpracuje ze sobą okazjonalnie (np. przy okazji dużych i ryzykownych projektów w rodzaju ewaluacji ex-ante instrumentów finansowych), część natomiast zawiązuje trwałe sojusze. Tu również lokalizacja geograficzna ma znaczenie coraz większe usieciowienie branży (zarówno zamawiających, jak i wykonawców) w Warszawie powoduje, że konkurencyjność innych ośrodków jako miejsc rozwoju tego typu instytucji spada. W najbliższych latach przewidujemy zwiększenie się rynku badań ewaluacyjnych i marketingowych dla sektora publicznego, a także coraz większą rolę miast wojewódzkich jako zamawiających. Prawdopodobnie chwilowo zwiększą się także rynki firm środowiskowych oraz transportowych, ze względu na rozpoczęcie perspektywy finansowej i wdrożenie kolejnej serii dużych inwestycji infrastrukturalnych. Pewne interesujące tendencje widoczne są także w strukturze firm. Coraz aktywniejsze na rynku usług badawczych dla sektora publicznego stają się think-thanki, przy utrzymującym się, dość niewielkim zaangażowaniu uczelni wyższych. Prawdopodobnie dużą barierą są tzw. koszty pośrednie, narzucane przez uniwersytety przy realizacji tego typu badań stąd część branży naukowej startuje w przetargach przez własne firmy lub występują jako eksperci/freelancerzy. Jednocześnie przetargi dotyczące usług badawczo-konsultingowe stają się niestety coraz mniej transparentne. Zwiększenie progu zamówień bezprzetargowych do 3 tys. euro, a także coraz rzadsze ujawnianie przez zamawiających cen zlecanych usług powoduje, że w kolejnych latach monitoring i szacowanie wielkości rynku usług dla sektora publicznego mogą być jeszcze trudniejsze i bardziej pracochłonne. 18

19 PC++ Software Studio ul. Zwycięstwa 38/3 8-2 Wejherowo WWW: M: Misją pionu badawczego PC++ jest dostarczanie rzetelnych informacji pomocnych w kształtowaniu racjonalnej polityki publicznej. Doświadczenia w tym zakresie zdobywaliśmy zarówno w pracy naukowej, jak i największych polskich firmach badawczych, projektując i realizując badania skuteczności interwencji publicznej w latach , a także oceny ex-ante programów operacyjnych rozpoczynającej się perspektywy finansowej Posiadamy solidne wykształcenie w zakresie planowania strategicznego oraz zarządzania projektami. Posługujemy się szeroką gamą metod jakościowych i ilościowych, których właściwe zastosowanie zapewnia najwyższą jakość dostarczanych wniosków. Nasze kompetencje w tym zakresie wykorzystujemy również na płaszczyźnie akademickiej, prowadząc zajęcia na uczelni oraz koordynując międzynarodowe projekty badawcze. Widzimy miejsce dla podejścia badawczego, bazującego na konkretnej podstawie naukowej konfrontowanej z konstruktywną refleksją interesariuszy interwencji. Oferujemy Państwu wsparcie w następujących obszarach: analizy diagnostyczne w ujęciu terytorialnym, tematycznym i sektorowym; doradztwo przy opracowywaniu dokumentów polityki regionalnej i miejskiej; ewaluacja interwencji publicznej; analizy przestrzenne na poziomie wewnątrzmiejskim. 19