OCENA PRZYDATNOŚCI DANYCH GRIDOWYCH W WYZNACZANIU DAT POCZĄTKU I KOŃCA OKRESU WEGETACYJNEGO

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "OCENA PRZYDATNOŚCI DANYCH GRIDOWYCH W WYZNACZANIU DAT POCZĄTKU I KOŃCA OKRESU WEGETACYJNEGO"

Transkrypt

1 PRZEGLĄD GEOFIZYCZNY Rocznik LVII 2012 Zeszyt 1 Krzysztof BARTOSZEK, Alicja WĘGRZYN Pracownia Agrometeorologii, Uniwersytet Przyrodniczy Lublin Bogusław M. KASZEWSKI, Marcin SIŁUCH Zakład Meteorologii i Klimatologii UMCS Lublin OCENA PRZYDATNOŚCI DANYCH GRIDOWYCH W WYZNACZANIU DAT POCZĄTKU I KOŃCA OKRESU WEGETACYJNEGO EVALUATION OF USEFULNESS OF THE GRID DATA IN THE SETTING OF DATES FOR ONSET AND END OF GROWING SEASON W polskiej literaturze klimatologicznej i agrometeorologicznej daty początku i końca meteorologicznego okresu wegetacyjnego wyznacza się zwykle przy zastosowaniu dwóch metod: Gumiń skiego (1948) oraz Huculaka i Makowca (1977). Obie dotyczą dat, które w danym roku w przybliżeniu odzwierciedlają moment przejścia temperatury powietrza przez próg termiczny 5ºC. Analizowanie zmienności przestrzennej tego rodzaju dat na danym obszarze może być utrudnione z powodu niewystarczającej liczby stacji meteorologicznych lub braku dostępności do danych pomiarowych. Obecnie istnieją jednak takie zbiory danych meteorologicznych, które odnoszą się do określonych punktów gridowych wykorzystywanych w reanalizach. Wartości te otrzymywane są poprzez ujednolicenie i asymilację danych pochodzących przede wszystkim z pomiarów naziemnych, aerologicznych, lotniczych i satelitarnych (Giles, 2005). Na przykład, w reanalizie NCEP/ dane gridowe 1 zostały podzielone na 4 klasy w zależności od stopnia 1 Dane gridowe dane meteorologiczne w postaci alfanumerycznej w węzłach siatki regularnej (Niedźwiedź, 2003).

2 110 K. Bartoszek i in. ich przetworzenia za pomocą modeli (Kalnay i in., 1996). Wartości dotyczące temperatury powietrza przy powierzchni Ziemi zostały zaliczone do grupy B, a więc do danych, które w umiarkowanym stopniu nawiązują do wyników pochodzących z pomiarów bezpośrednich. Celem pracy jest określenie przydatności danych pochodzących z reanaliz (dane gridowe) do określania dat początku i końca okresu wegetacyjnego. Z tego względu dokonano porównania otrzymanych charakterystyk okresu wegetacyjnego z tymi, które zostały wyznaczone na podstawie wartości temperatury powietrza pochodzących z pomiarów bezpośrednich na wybranych stacjach meteorologicznych. Materiał i metody badań W pracy wykorzystano dane dotyczące średniej dobowej temperatury powietrza z lat , pochodzące z 4 stacji meteorologicznych IMGW z obszaru Lubelszczyzny: Lublin-Radawiec (51º13 N; 22º24 E), Terespol (52º05 N; 23º34 E), Włodawa (51º33 N; 23º33 E) i Zamość (50º42 N; 23º15 E) oraz z posterunku meteorologicznego w Bezku k. Chełma (51º11 N; 23º16 E) 2. Drugi zbiór danych z tego samego okresu stanowiły średnie dobowe wartości temperatury powietrza pochodzące z reanalizy NCEP/ (Kalnay i in., 1996), ERA-40/Interim (Uppala i in., 2005; Dee i in., 2011) oraz z bazy danych E-OBS, wersja 4.0 (Haylock i in., 2008). Dane gridowe nawiązują do punktów węzłowych siatki stosowanych w reanalizach, dlatego każda stacja meteorologiczna znajduje się zawsze między 4 takimi punktami (rys. 1). Rozdzielczość siatki węzłowej w przypadku reanalizy NCEP/ oraz ERA- 40 wynosiła 2,5 x 2,5, ERA-Interim 1,5 x 1,5, a danych z bazy E-OBS 0,5 x 0,5. Na podstawie metody zaproponowanej przez A l e xanderssona (1986) oraz dobowych wartości temperatury powietrza z poszczególnych punktów gridowych (rys. 1) utworzono ciągi synchroniczne przy zastosowaniu metody średniej ważonej wartości referencycjnej (za Miętus, 2002): T s 4 i 1 4 i 1 T e i e 0,001L 0,001L i i 2 Szczegółowe informacje na temat zastosowanych metod wyznaczania charakterystyk okresu wegetacyjnego, rozmieszczenia stacji oraz jakości danych przedstawione są w pracy Bartoszek i in. Porównanie wybranych metod wyznaczania dat początku i końca okresu wegetacyjnego na przykładzie Lubelszczyzny zamieszczonej w tym tomie (s ).

3 Ocena przydatności danych gridowych w wyznaczaniu dat 111 Rys. 1. Przykładowa lokalizacja stacji meteorologicznej między 4 punktami gridowymi. Opracowanie własne na podstawie Pilarski i in. (2010) Fig. 1. An example of the location of the meteorological station between 4 grid points. Own elaboration based on Pilarski i in. (2010) gdzie: T s wartość synchronicznej serii temperatury powietrza w miejscu położenia danej stacji meteorologicznej, T i wartość temperatury powietrza w i-tym punkcie gridowym, L i odległość (km) między i-tym gridem a stacją meteorologiczną, e liczba Eulera (2,718). W polskiej literaturze tego rodzaju procedura była stosowana m.in. do określenia jednorodności wieloletnich serii klimatycznych (Miętus, 2002), a także do oceny przydatności danych gridowych w opisie warunków termicznych i opadowych w Polsce (Miętus, 2009; Pilarski i in., 2010). Do oceny zróżnicowania dat początku i końca okresu wegetacyjnego, wyznaczonych na podstawie wartości temperatury powietrza z różnych baz danych, zastosowano nieparametryczny test U Manna Whitneya, który pozwala zbadać istotność statystyczną przeciętnych różnic między seriami danych (Krysicki i in., 1999). Ponadto do przeanalizowania zgodności dystrybuant badanych rozkładów zmiennych wykorzystano nieparametryczny test Kołmogorowa-Smirnowa. Istotność statystyczną współczynników korelacji liniowej między analizowanymi charakterystykami okresu wegetacyjnego wyznaczonymi na podstawie danych pochodzących z pomiarów bezpośrednich a wartościami obliczonymi w nawiązaniu do danych gridowych sprawdzono parametrycznym testem t-studenta (Pruchnicki, 1987). Do określania istotności statystycznej współczynników kierunkowych trendów zastosowano natomiast test Mann-Kendalla (wyznaczano wartość statystyki τ) (Kendall, 1975).

4 112 K. Bartoszek i in. Wyniki Współczynniki korelacji między wyznaczonymi datami początku i końca okresu wegetacyjnego na podstawie danych gridowych a datami, które wynikały z pomiarów bezpośrednich, odznaczały się wysoce istotną statystycznie współzmiennością (na poziomie α=0,01), niezależnie od punktu pomiarowego i zastosowanej metody (tab. 1). W przypadku dat początku okresu wegetacyjnego wyznaczonych metodą Gumińskiego (1948) wartości tych współczynników wynosiły między 0,96 a 0,99, a w przypadku metody Huculaka i Makowca (1977) od 0,57 do 0,91. Wartości współczynników dotyczących końca okresu wegetacyjnego charakteryzowały się większą zmiennością, a niekiedy wyższe wartości osiągały w przypadku dat wyznaczonych metodą Huculaka i Makowca. Zostały stwierdzone istotne statystycznie różnice (na poziomie α=0,05) między datami obliczonymi na podstawie danych pochodzących z reanalizy NCEP/ a datami określonymi z pozostałych serii danych (rys. 2-5). Dotyczyło to dat początku okresu wegetacyjnego wyznaczonych metodą Huculaka i Makowca na wszystkich stacjach meteorologicznych oraz dat końca obliczonych metodą Gumińskiego w przypadku Bezka i Zamościa. Tabela 1. Współczynniki korelacji liniowej między datami początku i końca okresu wegetacyjnego wyznaczonymi na podstawie danych pochodzących ze stacji meteorologicznych a datami określonymi przy zastosowaniu danych gridowych w zależności od metody Gumińskiego (G) oraz Huculaka i Makowca (H-M) w latach Table 1. Linear correlation coefficients between onset and end dates of the growing season calculated on the basis of data from meteorological stations and the dates set by using the grid data, depending on Gumiński (G) and Huculak-Makowiec (H-M) methods in the period 1976 to 2010 Punkt pomiarowy Measurement point Bezek Radawiec Terespol Włodawa Zamość Początek okresu wegetacyjnego Onset of the growing season Metoda Method E-OBS NCEP/ ERA Koniec okresu wegetacyjnego End of the growing season Punkt pomiarowy Metoda Measurement Method point E-OBS NCEP/ ERA G 0,99 0,98 0,99 G 0,97 0,80 0,96 Bezek H-M 0,67 0,61 0,73 H-M 0,88 0,76 0,80 G 0,98 0,97 0,99 G 0,96 0,95 0,95 Radawiec H-M 0,80 0,67 0,79 H-M 0,64 0,71 0,98 G 0,99 0,96 0,98 G 0,99 0,86 0,95 Terespol H-M 0,74 0,58 0,69 H-M 0,83 0,89 0,96 G 0,99 0,97 0,99 G 0,98 0,92 0,94 Włodawa H-M 0,78 0,61 0,75 H-M 0,94 0,90 0,97 G 0,99 0,97 0,99 G 0,99 0,76 0,98 Zamość H-M 0,91 0,57 0,73 H-M 0,97 0,61 0,75

5 Ocena przydatności danych gridowych w wyznaczaniu dat 113 Rys. 2. Zmienność dat początku okresu wegetacyjnego wyznaczonych metodą Gumińskiego w zależności od źródła danych (średnie wartości ze wszystkich punktów pomiarowych z okresu ) Fig. 2. Variability of dates of onset of the growing season calculated on the basis of the Gumiński method depending on various sources of data (mean values from all meteorological station for the period ) Rys. 3. Zmienność dat początku okresu wegetacyjnego wyznaczonych metodą Huculaka i Makowca w zależności od źródła danych (średnie wartości ze wszystkich punktów pomiarowych z okresu ) Fig. 3. Variability of dates of onset of the growing season calculated on the basis of Huculak-Makowiec method depending on various sources of data (mean values from all meteorological station for the period )

6 114 K. Bartoszek i in. Rys. 4. Zmienność dat końca okresu wegetacyjnego wyznaczonych metodą Gumińskiego w zależności od źródła danych (średnie wartości ze wszystkich punktów pomiarowych z okresu ) Fig. 4. Variability of dates of end of the growing season calculated on the basis of the Gumiński method depending on various sources of data (mean values from all meteorological station for the period ) Rys. 5. Zmienność dat końca okresu wegetacyjnego wyznaczonych metodą Huculaka i Makowca w zależności od źródła danych (średnie wartości ze wszystkich punktów pomiarowych z okresu ) Fig. 5. Variability of dates of end of the growing season calculated on the basis of Huculak-Makowiec method depending on various sources of data (mean values from all meteorological station for the period )

7 Ocena przydatności danych gridowych w wyznaczaniu dat 115 W celu porównania omawianych charakterystyk wyznaczonych na podstawie pomiarów bezpośrednich z wartościami uzyskanymi przy wykorzystaniu danych gridowych obliczono również współczynniki kierunkowe trendu dat początku i końca okresu wegetacyjnego w odniesieniu do każdej stacji meteorologicznej i zastosowanej metody (tab. 2). Najbardziej zbliżonymi wartościami τ-kendalla w stosunku do dat wyznaczonych z pomiarów bezpośrednich odznaczały się wartości obliczone z bazy danych E-OBS, a następnie z reanaliz ERA-40/Interim i NCEP/. W badanym okresie daty wyznaczone metodą Gumińskiego oraz Huculaka i Makowca wykazywały na każdej stacji meteorologicznej tendencję do coraz wcześniejszego początku okresu wegetacyjnego (ujemne wartości statystyki τ-kendalla). W przypadku metody Gumińskiego istotny statystycznie (na poziomie α=0,05) trend malejący zaznaczył się w Terespolu (daty wyznaczone na podstawie pomiarów bezpośrednich oraz dane gridowe E-OBS; rys. 6), natomiast w przypadku metody Huculaka i Makowca w Bezku i Zamościu (dane z reanalizy NCEP/). Rys. 6. Wieloletnia zmienność dat początku okresu wegetacyjnego w rejonie Terespola, wyznaczonych metodą Gumińskiego na podstawie danych gridowych z bazy E-OBS Fig. 6. The long-term variability of dates of onset of the growing season near Terespol, calculated on the basis of Gumiński method and E-OBS database Daty końca określone obiema metodami i wyznaczone na podstawie wszystkich analizowanych baz danych wskazywały na coraz późniejszy termin zakończenia okresu wegetacyjnego w ostatnich latach (tab. 2). Istotne statystycznie (na poziomie α=0,05) współczynniki kierunkowe trendu zaznaczyły się w przypadku metody

8 116 K. Bartoszek i in. Tabela 2. Średnie daty początku i końca okresu wegetacyjnego wyznaczone metodą Gumińskiego (G) oraz Huculaka i Makowca (H-M) na podstawie danych pochodzących z różnych źródeł oraz ocena istotności statystycznej trendów w analizowanych punktach pomiarowych w okresie (τ statystyka Mann-Kendalla) Table 2. The average dates of onset and end of growing season calculated by Gumiński (G) and Huculak-Makowiec (H-M) methods on the basis of data from various sources and evaluation of the statistical significance of trends in the analyzed meteorological stations in the period 1976 to 2010 (τ Mann-Kendall statistics) Źródło danych Source of data Średnia data The average date Początek okresu wegetacyjnego Onset of the growing season Koniec okresu wegetacyjnego The end of the growing season Gumiński Huculak-Makowiec Gumiński Huculak-Makowiec Ocena rangowa trendu τ Rank evaluation of the trend τ Średnia data The average date Ocena rangowa trendu τ Rank evaluation of the trend τ Średnia data The average date Ocena rangowa trendu τ Rank evaluation of the trend τ Średnia data The average date Ocena rangowa trendu τ Rank evaluation of the trend τ Stacja meteorologiczna Meteorological station Bezek Dane pomiarowe Measurement data 31 III -0,22 31 III -0,11 2 XI 0,20 31 X 0,17 E-OBS 30 III -0,21 28 III -0,07 4 XI 0,22 3 XI 0,27* NCEP/ 3 IV -0,16 5 IV -0,24* 30 X 0,08 30 X 0,03 ERA 31 III -0,17 28 III -0,01 4 XI 0,18 31 X 0,12 Radawiec Dane pomiarowe Measurement data 31 III -0,22 30 III -0,10 2 XI 0,19 31 X 0,14 E-OBS 30 III -0,16 27 III -0,06 5 XI 0,17 5 XI 0,17 NCEP/ 1 IV -0,14 31 III -0,07 2 XI 0,12 2 XI 0,01 ERA 31 III -0,18 28 III -0,03 4 XI 0,16 31 X 0,13

9 Ocena przydatności danych gridowych w wyznaczaniu dat 117 Terespol Dane pomiarowe Measurement data 31 III -0,26* 29 III -0,16 2 XI 0,22 31 X 0,10 E-OBS 31 III -0,26* 28 III -0,07 3 XI 0,22 2 XI 0,16 NCEP/ 3 IV -0,13 5 IV -0,21 30 X 0,09 30 X 0,05 ERA 31 III -0,15 28 III -0,04 4 XI 0,17 31 X 0,11 Włodawa Dane pomiarowe Measurement data 31 III -0,22 30 III -0,14 2 XI 0,20 31 X 0,10 E-OBS 31 III -0,23 29 III -0,07 3 XI 0,23* 31 X 0,14 NCEP/ 3 IV -0,15 5 IV -0,22 30 X 0,06 30 X 0,04 ERA 31 III -0,18 28 III -0,02 4 XI 0,14 31 X 0,14 Zamość Dane pomiarowe Measurement data 30 III -0,16 28 III -0,07 4 XI 0,21 2 XI 0,26* E-OBS 30 III -0,19 30 III -0,05 5 XI 0,22 3 XI 0,27* NCEP/ 3 IV -0,12 5 IV -0,25* 30 X 0,09 30 X 0,06 ERA 31 III -0,19 28 III -0,03 4 XI 0,15 31 X 0,15 * współczynniki istotne statystycznie na poziomie α=0,05 * coefficients significant at the level of α=0,05

10 118 K. Bartoszek i in. Gumińskiego we Włodawie (dane z bazy E-OBS), a metody Huculaka i Makowca w Bezku (dane gridowe E-OBS; rys. 7) oraz Zamościu (z pomiarów bezpośrednich i z bazy danych E-OBS). Rys. 7. Wieloletnia zmienność dat końca okresu wegetacyjnego w rejonie Bezka, wyznaczonych metodą Huculaka-Makowca na podstawie danych gridowych z bazy E-OBS Fig. 7. The long-term variability of dates of end of the growing season near Bezek, calculated on the basis of Huculak-Makowiec method and E-OBS database W niektórych okresach wegetacyjnych występowały dość znaczne różnice między datami wyznaczonymi na podstawie poszczególnych baz danych. Na przykład, w 2006 r. w Bezku data końca okresu wegetacyjnego wyznaczonego metodą Huculaka i Makowca przypadała według danych z reanaliz NCEP/ i ERA na 29 X, na podstawie pomiarów ze stacji meteorologicznej na 9 XII, a według danych z bazy E-OBS na 10 XII. W przypadku metody Gumińskiego tego rodzaju rozbieżności były mniejsze. Podsumowanie Wyznaczenie dat początku i końca okresu wegetacyjnego obiema metodami na podstawie danych gridowych wykazało wysoce istotną statystycznie współzmienność z datami obliczonymi na bazie pomiarów bezpośrednich. Stwierdzono istotne statystycznie różnice między datami wyznaczonymi z serii temperatury powietrza pochodzących z reanalizy NCEP/ a pozostałymi seriami danych, co wskazuje na ograniczoną przydatność tej bazy danych do tego typu przeprowadzonych analiz.

11 Ocena przydatności danych gridowych w wyznaczaniu dat 119 Wyniki testów statystycznych wskazują na możliwość wyznaczania dat początku i końca okresu wegetacyjnego metodą Gumińskiego oraz Huculaka i Makowca na podstawie danych gridowych z bazy E-OBS i reanalizy ERA-40/Interim. Ponadto stwierdzono określony kierunek zmian analizowanych charakterystyk w badanym wieloleciu, tj. na ogół coraz wcześniejszy początek oraz późniejszy koniec okresu wegetacyjnego. Z ostrożnością jednak należy formułować wnioski w nawiązaniu do istotności statystycznej współczynników kierunkowych trendów omawianych charakterystyk, które zostały określone przy zastosowaniu tego rodzaju danych. Według M i ę tusa i in. (2009) obraz przestrzennej zmienności temperatury powietrza wygenerowany przez reanalizy NCEP/ i ERA-40 jest na tyle mało wiarygodny, że powinno się unikać wykorzystywania danych gridowych do oceny warunków termicznych na obszarze Polski. Na podstawie wyników uzyskanych w niniejszej pracy wydaje się jednak, że podobnego wniosku nie należy odnosić do wszystkich reanaliz przy określaniu średnich wieloletnich dat początku i końca okresu wegetacyjnego. Jednak dla potwierdzenia słuszności tej tezy wymagane jest kontynuowanie tego rodzaju badań w nawiązaniu do innych regionów naszego kraju. Materiały wpłynęły do redakcji 14 III Literatura Alexandersson H., 1986, A homogeneity test applied to precipitation data. J. Climatol., 6, 6, Dee D.P. i in., 2011, The ERA-Interim reanalysis: configuration and performance of the data assimilation system. Q. J. Roy. Meteorol. Soc., 137, 656, Giles B.D., 2005, Reanalysis projects. [w:] Encyclopedia of World Climatology, red. J.E. Oliver, Springer, Cornwall, Gumiń ski R., 1948, Próba wydzielenia dzielnic rolniczo-klimatycznych w Polsce. Prz. Met. i Hydr., 1, 1, Haylock M.R. i in., 2008, A European daily high-resolution gridded dataset of surface temperature and precipitation. J. Geophys. Res., 113, D20119, doi: /2008jd Huculak W., Makowiec M., 1977, Wyznaczanie meteorologicznego okresu wegetacyjnego na podstawie jednorocznych materiałów obserwacyjnych. Zesz. Nauk. SGGW, 25, Kalnay E. i in., 1996, The NCEP/ 40-year reanalysis project. Bull. Amer. Meteor. Soc., 77, Kendall M.G., 1975, Rank Correlation Measures. Charles Griffin, London, UK. Krysicki W., Bartos J., Dyczka W., Królikowska K., Wasilewski M.J., 1999, Rachunek prawdopodobieństwa i statystyka matematyczna w zadaniach. Część II. Statystyka matematyczna. PWN, Warszawa, ss Mię tus M., 2002, O ciągłości i jednorodności wieloletnich serii klimatycznych na przykładzie rezultatów pomiarów w Koszalinie. [w:] Działalność naukowa profesora Władysława Gorczyńskiego i jej kontynuacja, red. G. Wójcik, K. Marciniak; Wydawnictwo UMK, Toruń, Mię tus M. (red.), 2009, O przydatności rezultatów globalnych reanaliz NCEP i ERA-40 do opisu warunków termicznych w Polsce. Wyd. IMGW, Warszawa, ss. 91.

12 120 K. Bartoszek i in. Niedź wiedź T. (red.), 2003, Słownik meteorologiczny. PTGeof., IMGW, Warszawa. Pilarski M., Walczakiewicz S., Marosz M., 2010, Ocena przydatności reanalizy NCEP/ w badaniach zmienności warunków pluwialnych w Polsce. [w:] Woda w badaniach geograficznych, red. T. Ciupa, R. Suligowski, Wyd. Instytutu Geografii Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego Jana Kochanowskiego w Kielcach, Pruchnicki J., 1987, Metody opracowań klimatologicznych. PWN, Warszawa, ss Uppala S.M. i in., 2005, The ERA-40 reanalysis. Q. J. Roy. Meteorol. Soc., 131, 612, Streszczenie Celem pracy jest określenie przydatności danych pochodzących z reanaliz (dane gridowe) do określania dat początku i końca okresu wegetacyjnego. Z tego względu dokonano porównania otrzymanych wyników z charakterystykami okresu wegetacyjnego, które zostały wyznaczone na podstawie wartości temperatury powietrza pochodzących z pomiarów bezpośrednich na wybranych stacjach meteorologicznych. Średnie dobowe wartości temperatury powietrza z lat pozyskano z 5 stacji meteorologicznych z obszaru Lubelszczyzny: Bezek, Lublin-Radawiec, Terespol, Włodawa i Zamość. Ponadto skorzystano ze średnich dobowych wartości temperatury powietrza pochodzących z reanalizy NCEP/, ERA-40/Interim oraz z bazy danych E-OBS, wersja 4.0. Ocenę zróżnicowania między seriami dat początku i końca okresu wegetacyjnego dokonano, stosując test U Manna Whitneya oraz Kołmogorowa-Smirnowa. Współczynniki korelacji między wyznaczonymi datami początku i końca okresu wegetacyjnego na podstawie danych gridowych a datami opartymi na pomiarach bezpośrednich odznaczały się wysoce istotną statystycznie współzmiennością (na poziomie α=0,01), niezależnie od punktu pomiarowego i zastosowanej metody. Zostały natomiast stwierdzone istotne statystycznie różnice (α=0,05) między datami obliczonymi na podstawie danych pochodzących z reanalizy NCEP/ a datami określonymi z pozostałych serii danych. W badanym okresie daty wyznaczone obiema metodami wykazywały na każdej stacji meteorologicznej tendencję do coraz wcześniejszego początku okresu wegetacyjnego. Z ostrożnością jednakże należy formułować wnioski w nawiązaniu do istotności statystycznej współczynników kierunkowych trendów, które zostały określone przy zastosowaniu danych gridowych. S ł owa kluczowe: okres wegetacyjny, dane gridowe, Lubelszczyzna Summary The aim of this paper is the assessment of differences between the characteristics of the growing season calculated on the basis of air temperature values derived from meteorological stations and referring to the results of various reanalysis (grid data). Daily mean air temperature data in the period were gathered from five meteorological stations in the area of the Lublin Region: Bezek, Lublin-Radawiec, Terespol, Włodawa and Zamość. To evaluate the usefulness of the grid data to determine dates for onset and end of growing season, daily mean air temperature values derived from NCEP/, ERA-40/Interim reanalysis and E-OBS database v.4.0. To determine dates for onset and end of growing season Gumiński and Huculak-Makowiec methods were used. Assessment of the differences between dates derived from different databases were made using the Mann Whitney U test and the Kolmogorov-Smirnov test.

13 Ocena przydatności danych gridowych w wyznaczaniu dat 121 Correlation coefficients between dates derived from grid data and dates referred to meteorological station measurements were characterized by a highly statistically significant values (α=0,01). Moreover, statistically significant differences (α=0,05) between dates calculated on the basis of grid data from NCEP/ reanalysis and dates derived from the other databases were found. In the period a tendency to an earlier onset of the growing season was observed. In the case of the Gumiński method, a statistically significant (α=0,05) downward trend in Terespol was indicated. Referred to Huculak-Makowiec method the same results were obtained but in Bezek and Zamość. Dates of end of the growing season determined on the basis of both methods and all analyzed databases indicated an upward trend. In this case, statistically significant trend coefficients were indicated for the Gumiński method in Włodawa, whereas for the Huculak-Makowiec method in Bezek and Zamość. Key words: growing season, gridded dataset, the Lublin Region Krzysztof Bartoszek Alicja Węgrzyn krzysztof.bartoszek@up.lublin.pl alicja.wegrzyn@up.lublin.pl Pracownia Agrometeorologii, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie Bogusław M. Kaszewski Marcin Siłuch boguslaw.kaszewski@poczta.umcs.lublin.pl marcin.siluch@poczta.umcs.lublin.pl Zakład Meteorologii i Klimatologii, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin

ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS

ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS FOLIA GEOGRAPIDCA PHYSICA 3, 1998 Grzegorz Szalach, Grzegorz Żarnowiecki KONSEKWENCJE ZMIANY LOKALIZACJI STACJI METEOROLOGICZNEJ W KIELCACH THE CONSEQUENCES OF THE TRANSFER

Bardziej szczegółowo

MOŻLIWOŚCI WYKORZYSTANIA DANYCH SATELITARNYCH DO WYZNACZANIA POCZĄTKU I KOŃCA OKRESU WEGETACYJNEGO

MOŻLIWOŚCI WYKORZYSTANIA DANYCH SATELITARNYCH DO WYZNACZANIA POCZĄTKU I KOŃCA OKRESU WEGETACYJNEGO WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2012 (IV VI): t. 12 z. 2 (38) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS ISSN 1642-8145 s. 245 255 pdf: www.itep.edu.pl/wydawnictwo Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach,

Bardziej szczegółowo

Warunki termiczne Rolniczej Stacji Doświadczalnej w Zawadach Thermal conditions at the Experimental Farm in Zawady

Warunki termiczne Rolniczej Stacji Doświadczalnej w Zawadach Thermal conditions at the Experimental Farm in Zawady Jacek RAK, Grzegorz KOC, Elżbieta RADZKA, Jolanta JANKOWSKA Pracownia Agrometeorologii i Podstaw Melioracji Akademia Podlaska w Siedlcach Department of Agrometeorology and Drainage Rudiments University

Bardziej szczegółowo

ZMIENNOŚĆ EKSTREMALNEJ TEMPERATURY POWIETRZA W REJONIE BYDGOSZCZY W LATACH

ZMIENNOŚĆ EKSTREMALNEJ TEMPERATURY POWIETRZA W REJONIE BYDGOSZCZY W LATACH Acta Agrophysica, 7, 9(), 51-57 ZMIENNOŚĆ EKSTREMALNEJ TEMPERATURY POWIETRZA W REJONIE BYDGOSZCZY W LATACH 1971-5 Jacek śarski, Stanisław Dudek, Renata Kuśmierek Katedra Melioracji i Agrometeorologii,

Bardziej szczegółowo

NORMALNE SUMY OPADÓW ATMOSFERYCZNYCH W WYBRANYCH STACJACH LUBELSZCZYZNY. Szczepan Mrugała

NORMALNE SUMY OPADÓW ATMOSFERYCZNYCH W WYBRANYCH STACJACH LUBELSZCZYZNY. Szczepan Mrugała Acta Agrophysica, 2005, 6(1), 197-203 NORMALNE SUMY OPADÓW ATMOSFERYCZNYCH W WYBRANYCH STACJACH LUBELSZCZYZNY Szczepan Mrugała Zakład Meteorologii i Klimatologii, Instytut Nauk o Ziemi, Uniwersytet Marii

Bardziej szczegółowo

TENDENCJE ZMIAN TEMPERATURY POWIETRZA OKRESU WEGETACYJNEGO W ŚRODKOWO-WSCHODNIEJ POLSCE ( ) Elżbieta Radzka

TENDENCJE ZMIAN TEMPERATURY POWIETRZA OKRESU WEGETACYJNEGO W ŚRODKOWO-WSCHODNIEJ POLSCE ( ) Elżbieta Radzka Acta Agrophysica, 2014, 21(1), 87-96 TENDENCJE ZMIAN TEMPERATURY POWIETRZA OKRESU WEGETACYJNEGO W ŚRODKOWO-WSCHODNIEJ POLSCE (1971-2005) Elżbieta Radzka Pracownia Agrometeorologii i Podstaw Melioracji,

Bardziej szczegółowo

ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS KSZTAŁTOWANIE SIĘ WIELKOŚCI OPADÓW NA OBSZARZE WOJEWÓDZTWA MIEJSKIEGO KRAKOWSKIEGO

ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS KSZTAŁTOWANIE SIĘ WIELKOŚCI OPADÓW NA OBSZARZE WOJEWÓDZTWA MIEJSKIEGO KRAKOWSKIEGO ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS FOLIA GEOGRAPHICA PHYSICA 3, 1998 Elżbieta Cebulak KSZTAŁTOWANIE SIĘ WIELKOŚCI OPADÓW NA OBSZARZE WOJEWÓDZTWA MIEJSKIEGO KRAKOWSKIEGO THE PRECIPITATION ON THE AREA OF CRACOW

Bardziej szczegółowo

Klimat okolic międzyrzeca podlaskiego

Klimat okolic międzyrzeca podlaskiego Danuta Limanówka Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej Oddział w Krakowie Klimat okolic międzyrzeca podlaskiego Wstęp Obszar będący przedmiotem niniejszego opracowania obejmuje miasto i najbliższe

Bardziej szczegółowo

Marcin Siłuch, Agnieszka Dąbrowska, Krzysztof Bartoszek

Marcin Siłuch, Agnieszka Dąbrowska, Krzysztof Bartoszek ISSN 1644-0765 DOI: http://dx.doi.org/10.15576/asp.fc/2016.15.2.117 www.formatiocircumiectus.actapol.net/pl/ Acta Sci. Pol. Formatio Circumiectus 15 (2) 2016, 117 125 Początek okresu wegetacyjnego określany

Bardziej szczegółowo

TYPOWE I ANOMALNE DŁUGOŚCI OKRESU WEGETACYJNEGO NA LUBELSZCZYŹNIE. Alicja Węgrzyn

TYPOWE I ANOMALNE DŁUGOŚCI OKRESU WEGETACYJNEGO NA LUBELSZCZYŹNIE. Alicja Węgrzyn Acta Agrophysica, 2008, 12(2), 561-573 TYPOWE I ANOMALNE DŁUGOŚCI OKRESU WEGETACYJNEGO NA LUBELSZCZYŹNIE Alicja Węgrzyn Katedra Agrometeorologii, Uniwersytet Przyrodniczy ul Akademicka 15, 20-950 Lublin

Bardziej szczegółowo

Witold Bochenek*, Justyna Dedo*, Wojciech Marczewski** 1. Wprowadzenie

Witold Bochenek*, Justyna Dedo*, Wojciech Marczewski** 1. Wprowadzenie ZRÓŻNICOWANIE DŁUGOŚCI I WARUNKÓW TERMICZNYCH OKRESU WEGETACYJNEGO NA OBSZARZE BESKIDÓW I POGÓRZY W LATACH 2001 2011 NA PODSTAWIE DANYCH ZGROMADZONYCH W BAZIE GLDAS Witold Bochenek*, Justyna Dedo*, Wojciech

Bardziej szczegółowo

Zmiany średniej dobowej temperatury powietrza w Lublinie w latach

Zmiany średniej dobowej temperatury powietrza w Lublinie w latach 10.17951/b.2015.70.1.71 A N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A VOL. LXX, z. 1 SECTIO B 2015 Zakład Meteorologii i Klimatologii, Wydział

Bardziej szczegółowo

ZMIENNOŚĆ ŚREDNIEJ TEMPERATURY POWIETRZA W OKRESACH MIĘDZYFAZOWYCH PSZENICY OZIMEJ NA ZAMOJSZCZYŹNIE. Andrzej Stanisław Samborski

ZMIENNOŚĆ ŚREDNIEJ TEMPERATURY POWIETRZA W OKRESACH MIĘDZYFAZOWYCH PSZENICY OZIMEJ NA ZAMOJSZCZYŹNIE. Andrzej Stanisław Samborski Acta Agrophysica, 008, (), 09- ZMIENNOŚĆ ŚREDNIEJ TEMPERATURY POWIETRZA W OKRESACH MIĘDZYFAZOWYCH PSZENICY OZIMEJ NA ZAMOJSZCZYŹNIE Andrzej Stanisław Samborski Wydział Nauk Rolniczych, Uniwersytet Przyrodniczy

Bardziej szczegółowo

CYKLICZNE ZMIANY MIEJSKIEJ WYSPY CIEPŁA W WARSZAWIE I ICH PRZYCZYNY. Cyclic changes of the urban heat island in Warsaw and their causes

CYKLICZNE ZMIANY MIEJSKIEJ WYSPY CIEPŁA W WARSZAWIE I ICH PRZYCZYNY. Cyclic changes of the urban heat island in Warsaw and their causes Prace i Studia Geograficzne 2011, T. 47, ss. 409 416 Maria Stopa-Boryczka, Jerzy Boryczka, Jolanta Wawer, Katarzyna Grabowska Uniwersytet Warszawski, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Zakład Klimatologii

Bardziej szczegółowo

EKSTREMALNE WARUNKI TERMICZNE W LATACH W POLSCE PÓŁNOCNO-WSCHODNIEJ. Krystyna Grabowska, Monika Panfil, Ewelina Olba-Zięty

EKSTREMALNE WARUNKI TERMICZNE W LATACH W POLSCE PÓŁNOCNO-WSCHODNIEJ. Krystyna Grabowska, Monika Panfil, Ewelina Olba-Zięty Acta Agrophysica, 27, 1(2), 341-347 EKSTREMALNE WARUNKI TERMICZNE W LATACH 1951-25 W POLSCE PÓŁNOCNO-WSCHODNIEJ Krystyna Grabowska, Monika Panfil, Ewelina Olba-Zięty Katedra Meteorologii i Klimatologii,

Bardziej szczegółowo

Wprowadzenie. Małgorzata KLENIEWSKA. nawet już przy stosunkowo niewielkim stężeniu tego gazu w powietrzu atmosferycznym.

Wprowadzenie. Małgorzata KLENIEWSKA. nawet już przy stosunkowo niewielkim stężeniu tego gazu w powietrzu atmosferycznym. Małgorzata KLENIEWSKA Katedra Inżynierii Wodnej i Rekultywacji Środowiska SGGW Zakład Meteorologii i Klimatologii Department of Hydraulic Engineering and Environmental Restoration WAU Division of Meteorology

Bardziej szczegółowo

SPITSBERGEN HORNSUND

SPITSBERGEN HORNSUND Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND

Bardziej szczegółowo

ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS WIELOLETNIA ZMIENNOŚĆ LICZBY DNI Z OPADEM W KRAKOWIE

ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS WIELOLETNIA ZMIENNOŚĆ LICZBY DNI Z OPADEM W KRAKOWIE ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS FOLIA GEOGRAPHICA PHYSICA 3, 1998 Robert Twardosz WIELOLETNIA ZMIENNOŚĆ LICZBY DNI Z OPADEM W KRAKOWIE LONG-TERM VARIABILITY OF THE NUMBER OF DAYS WITH PRECIPITATION IN CRACOW

Bardziej szczegółowo

OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA ROZKŁADU WILGOTNOŚCI WZGLĘDNEJ POWIETRZA NA LUBELSZCZYŹNIE W LATACH Marcin Siłuch

OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA ROZKŁADU WILGOTNOŚCI WZGLĘDNEJ POWIETRZA NA LUBELSZCZYŹNIE W LATACH Marcin Siłuch Acta Agrophysica, 2005, 6(2), 549-560 OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA ROZKŁADU WILGOTNOŚCI WZGLĘDNEJ POWIETRZA NA LUBELSZCZYŹNIE W LATACH 1951-2000 Marcin Siłuch Zakład Meteorologii i Klimatologii UMCS, Al. Kraśnicka

Bardziej szczegółowo

SPITSBERGEN HORNSUND

SPITSBERGEN HORNSUND Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND

Bardziej szczegółowo

SPITSBERGEN HORNSUND

SPITSBERGEN HORNSUND Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND

Bardziej szczegółowo

SPITSBERGEN HORNSUND

SPITSBERGEN HORNSUND Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND

Bardziej szczegółowo

ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS. Marek Nowosad, Eugeniusz Filipiuk ZMIANY CZASU TRWANIA TERMICZNYCH PÓR ROKU W LUBLINIE W LATACH

ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS. Marek Nowosad, Eugeniusz Filipiuk ZMIANY CZASU TRWANIA TERMICZNYCH PÓR ROKU W LUBLINIE W LATACH ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS FOLIA GEOORAPHICA PHYSICA 3, 1998 Marek Nowosad, Eugeniusz Filipiuk ZMIANY CZASU TRWANIA TERMICZNYCH PÓR ROKU W LUBLINIE W LATACH 1951-1995 THE CHANGES OF THE DURATION OF

Bardziej szczegółowo

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN POLONIA

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN POLONIA ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN POLONIA VOL. LXVIII (2) SECTIO E 2013 Katedra Meteorologii i Klimatologii Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie pl. Łódzki 1, 10-957 Olsztyn e-mail:

Bardziej szczegółowo

Zmienność warunków termiczno-pluwialnych

Zmienność warunków termiczno-pluwialnych Edward Feliksik, Sławomir Wilczyński, Grzegorz Durło Zmienność warunków termiczno-pluwialnych na stacji badań fitoklimatycznych na kopciowej Abstrakt: Praca przedstawia wyniki analizy zmienności temperatury

Bardziej szczegółowo

Katedra Meteorologii i Klimatologii Rolniczej, Akademia Rolnicza Al. Mickiewicza 24/ Kraków

Katedra Meteorologii i Klimatologii Rolniczej, Akademia Rolnicza Al. Mickiewicza 24/ Kraków Acta Agrophysica, 2005, 6(2), 455-463 WARUNKI OPADOWE NA STACJI AGROMETEOROLOGICZNEJ W GARLICY MUROWANEJ Barbara Olechnowicz-Bobrowska, Barbara Skowera, Jakub Wojkowski, Agnieszka Ziernicka-Wojtaszek Katedra

Bardziej szczegółowo

BADANIA ZRÓŻNICOWANIA RYZYKA WYPADKÓW PRZY PRACY NA PRZYKŁADZIE ANALIZY STATYSTYKI WYPADKÓW DLA BRANŻY GÓRNICTWA I POLSKI

BADANIA ZRÓŻNICOWANIA RYZYKA WYPADKÓW PRZY PRACY NA PRZYKŁADZIE ANALIZY STATYSTYKI WYPADKÓW DLA BRANŻY GÓRNICTWA I POLSKI 14 BADANIA ZRÓŻNICOWANIA RYZYKA WYPADKÓW PRZY PRACY NA PRZYKŁADZIE ANALIZY STATYSTYKI WYPADKÓW DLA BRANŻY GÓRNICTWA I POLSKI 14.1 WSTĘP Ogólne wymagania prawne dotyczące przy pracy określają m.in. przepisy

Bardziej szczegółowo

CHARAKTERYSTYKA WARUNKÓW METEOROLOGICZNYCH W REJONIE DOŚWIADCZEŃ ŁĄKOWYCH W FALENTACH

CHARAKTERYSTYKA WARUNKÓW METEOROLOGICZNYCH W REJONIE DOŚWIADCZEŃ ŁĄKOWYCH W FALENTACH WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2006: t. 6 z. specj. (17) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 15 22 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2006 CHARAKTERYSTYKA WARUNKÓW METEOROLOGICZNYCH

Bardziej szczegółowo

4. EKSPLOATACJA UKŁADU NAPĘD ZWROTNICOWY ROZJAZD. DEFINICJA SIŁ W UKŁADZIE Siła nastawcza Siła trzymania

4. EKSPLOATACJA UKŁADU NAPĘD ZWROTNICOWY ROZJAZD. DEFINICJA SIŁ W UKŁADZIE Siła nastawcza Siła trzymania 3 SPIS TREŚCI Przedmowa... 11 1. WPROWADZENIE... 13 1.1. Budowa rozjazdów kolejowych... 14 1.2. Napędy zwrotnicowe... 15 1.2.1. Napęd zwrotnicowy EEA-4... 18 1.2.2. Napęd zwrotnicowy EEA-5... 20 1.3. Współpraca

Bardziej szczegółowo

ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS

ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS FOLIA GEOGRAPHICA PHYSICA 3, 1998 Danuta Limanówka ZMIENNOŚĆ WARUNKÓW TERMICZNYCH WYBRANYCH MIAST POLSKI CHANGES OF THE THERMAL CONDmONS IN THE SELECTED POLISH CITIES Opracowanie

Bardziej szczegółowo

TENDENCJE ZMIAN TEMPERATURY POWIETRZA W POLSCE. Tendencies of air temperature changes in Poland

TENDENCJE ZMIAN TEMPERATURY POWIETRZA W POLSCE. Tendencies of air temperature changes in Poland Prace i Studia Geograficzne 2011, T. 47, ss. 67 75 Bożena Michalska Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, Wydział Kształtowania Środowiska i Rolnictwa, Zakład Meteorologii i Klimatologii

Bardziej szczegółowo

ZMIANY SKŁADOWEJ STREFOWEJ PRĘDKOŚCI WIATRU (U-wind) W REJONIE SPITSBERGENU ZACHODNIEGO ( )

ZMIANY SKŁADOWEJ STREFOWEJ PRĘDKOŚCI WIATRU (U-wind) W REJONIE SPITSBERGENU ZACHODNIEGO ( ) Problemy Klimatologii Polarnej 16 2006 107 114 ZMIANY SKŁADOWEJ STREFOWEJ PRĘDKOŚCI WIATRU (U-wind) W REJONIE SPITSBERGENU ZACHODNIEGO (1981 2005) THE CHANGES OF ZONAL WIND SPEED COMPONENT (U-wind) AT

Bardziej szczegółowo

OKRESY TERMICZNE W ŚRODKOWOWSCHODNIEJ POLSCE ( ) Elżbieta Radzka

OKRESY TERMICZNE W ŚRODKOWOWSCHODNIEJ POLSCE ( ) Elżbieta Radzka Acta Agrophysica, 2013, 20(4), 679-691 OKRESY TERMICZNE W ŚRODKOWOWSCHODNIEJ POLSCE (1971-2005) Elżbieta Radzka Pracownia Agrometeorologii i Podstaw Melioracji, Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w

Bardziej szczegółowo

REANALIZA NCEP-NCAR JAKO PRZYKŁAD OGÓLNODOSTĘPNEJ BAZY DANYCH KLIMATOLOGICZNYCH

REANALIZA NCEP-NCAR JAKO PRZYKŁAD OGÓLNODOSTĘPNEJ BAZY DANYCH KLIMATOLOGICZNYCH REANALIZA NCEP-NCAR JAKO PRZYKŁAD OGÓLNODOSTĘPNEJ BAZY DANYCH KLIMATOLOGICZNYCH Angelika Palarz (angelika.palarz@uj.edu.pl) Uniwersytet Jagielloński PLAN PREZENTACJI I. Wstęp źródła danych meteorologicznych

Bardziej szczegółowo

ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS ZMIENNOŚĆ TEMPERATURY I OPADÓW W LUBLINIE W OKRESIE

ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS ZMIENNOŚĆ TEMPERATURY I OPADÓW W LUBLINIE W OKRESIE ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS FOLIA GEOGRAPHICA PHYSICA 3, 1998 Wojciech Warakomski ZMIENNOŚĆ TEMPERATURY I OPADÓW W LUBLINIE W OKRESIE 1951-1996 THE VARIABILITY OF AIR TEMPERATURE AND PRECIPITATION IN

Bardziej szczegółowo

BADANIA FIZJOGRAFICZNE R. VII SERIA A GEOGRAFIA FIZYCZNA (A67) str ( )

BADANIA FIZJOGRAFICZNE R. VII SERIA A GEOGRAFIA FIZYCZNA (A67) str ( ) BADANIA FIZJOGRAFICZNE R. VII SERIA A GEOGRAFIA FIZYCZNA (A67) str. 169 177 DOI 1.14746/bfg.216.7.13 POGODA UPALNA W ZAKOPANEM (1986 215) Małgorzata Pajewska Uniwersytet Warszawski, Wydział Geografii i

Bardziej szczegółowo

ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS. WIELOLETNIA ZMIENNOŚĆ WYSTĘPOWANIA BURZ W SZCZECINIE, ŁODZI, KRAKOWIE I NA KASPROWYM WIERCHU W LATAm

ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS. WIELOLETNIA ZMIENNOŚĆ WYSTĘPOWANIA BURZ W SZCZECINIE, ŁODZI, KRAKOWIE I NA KASPROWYM WIERCHU W LATAm ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS FOLIA GEOGRAPHICA PHYSICA 3, 1998 Zuzanna Bielec WIELOLETNIA ZMIENNOŚĆ WYSTĘPOWANIA BURZ W SZCZECINIE, ŁODZI, KRAKOWIE I NA KASPROWYM WIERCHU W LATAm 1954-1993 LONG-TERM VARIABILITY

Bardziej szczegółowo

Przykład 1. (A. Łomnicki)

Przykład 1. (A. Łomnicki) Plan wykładu: 1. Wariancje wewnątrz grup i między grupami do czego prowadzi ich ocena 2. Rozkład F 3. Analiza wariancji jako metoda badań założenia, etapy postępowania 4. Dwie klasyfikacje a dwa modele

Bardziej szczegółowo

WIELOLETNIE ZMIANY ZASOBÓW TERMICZNYCH W OKRESIE WEGETACYJNYM I AKTYWNEGO WZROSTU ROŚLIN W POLSCE

WIELOLETNIE ZMIANY ZASOBÓW TERMICZNYCH W OKRESIE WEGETACYJNYM I AKTYWNEGO WZROSTU ROŚLIN W POLSCE WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2012 (IV VI): t. 12 z. 2 (38) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS ISSN 1642-8145 s. 377 389 pdf: www.itep.edu.pl/wydawnictwo Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach,

Bardziej szczegółowo

Wykład 9 Testy rangowe w problemie dwóch prób

Wykład 9 Testy rangowe w problemie dwóch prób Wykład 9 Testy rangowe w problemie dwóch prób Wrocław, 18 kwietnia 2018 Test rangowy Testem rangowym nazywamy test, w którym statystyka testowa jest konstruowana w oparciu o rangi współrzędnych wektora

Bardziej szczegółowo

ZMIANY CZASU TRWANIA METEOROLOGICZNEGO OKRESU WEGETACYJNEGO W POLSCE W LATACH ORAZ

ZMIANY CZASU TRWANIA METEOROLOGICZNEGO OKRESU WEGETACYJNEGO W POLSCE W LATACH ORAZ Inżynieria Ekologiczna Ecological Engineering Vol. 44, 2015, 47 52 DOI: 10.12912/23920629/60024 ZMIANY CZASU TRWANIA METEOROLOGICZNEGO OKRESU WEGETACYJNEGO W POLSCE W LATACH 1971 2000 ORAZ 1981 2010 Joanna

Bardziej szczegółowo

Wykład 12 Testowanie hipotez dla współczynnika korelacji

Wykład 12 Testowanie hipotez dla współczynnika korelacji Wykład 12 Testowanie hipotez dla współczynnika korelacji Wrocław, 24 maja 2017 Współczynnik korelacji Niech będą dane dwie próby danych X = (X 1, X 2,..., X n ) oraz Y = (Y 1, Y 2,..., Y n ). Współczynnikiem

Bardziej szczegółowo

Wykład 12 Testowanie hipotez dla współczynnika korelacji

Wykład 12 Testowanie hipotez dla współczynnika korelacji Wykład 12 Testowanie hipotez dla współczynnika korelacji Wrocław, 23 maja 2018 Współczynnik korelacji Niech będą dane dwie próby danych X = (X 1, X 2,..., X n ) oraz Y = (Y 1, Y 2,..., Y n ). Współczynnikiem

Bardziej szczegółowo

ZWIĄZKI PRĘDKOŚCI WIATRU Z TEMPERATURĄ POWIETRZA NAD BAŁTYKIEM (1950 2009)

ZWIĄZKI PRĘDKOŚCI WIATRU Z TEMPERATURĄ POWIETRZA NAD BAŁTYKIEM (1950 2009) Prace i Studia Geograficzne 2011, T. 47, ss. 179 187 Grzegorz Kruszewski Akademia Morska w Gdyni, Wydział Nawigacyjny, Katedra Meteorologii i Oceanografii Nautycznej 81 374 Gdynia, ul. Sędzickiego 19 e-mail:

Bardziej szczegółowo

DŁUGOTRWAŁOŚĆ WYSTĘPOWANIA MAS POWIETRZNYCH W POLSCE POŁUDNIOWEJ ( ) Duration of air mass occurrence in Southern Poland ( )

DŁUGOTRWAŁOŚĆ WYSTĘPOWANIA MAS POWIETRZNYCH W POLSCE POŁUDNIOWEJ ( ) Duration of air mass occurrence in Southern Poland ( ) Prace i Studia Geograficzne 2011, T. 47, ss. 247 253 Paweł Kotas Uniwersytet Jagielloński, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Zakład Klimatologii 30 387 Kraków, ul. Gronostajowa 7 e-mail: pawel.kotas@uj.edu.pl

Bardziej szczegółowo

SPITSBERGEN HORNSUND

SPITSBERGEN HORNSUND Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND

Bardziej szczegółowo

STATYSTYKA MATEMATYCZNA

STATYSTYKA MATEMATYCZNA Zał. nr 4 do ZW WYDZIAŁ ELEKTRONIKI KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim STATYSTYKA MATEMATYCZNA Nazwa w języku angielskim Mathematical Statistics Kierunek studiów (jeśli dotyczy): Specjalność (jeśli

Bardziej szczegółowo

Próba oceny warunków klimatycznych terenu gminy Wąwolnica w województwie lubelskim

Próba oceny warunków klimatycznych terenu gminy Wąwolnica w województwie lubelskim Bogusław M. Kaszewski, Marek Nowosad, Krzysztof Siwek Zakład Meteorologii i Klimatologii UMCS Próba oceny warunków klimatycznych terenu gminy Wąwolnica w województwie lubelskim Konferencja Klimat Pola

Bardziej szczegółowo

Wpływ czynników atmosferycznych na zmienność zużycia energii elektrycznej Influence of Weather on the Variability of the Electricity Consumption

Wpływ czynników atmosferycznych na zmienność zużycia energii elektrycznej Influence of Weather on the Variability of the Electricity Consumption Wpływ czynników atmosferycznych na zmienność zużycia energii elektrycznej Influence of Weather on the Variability of the Electricity Consumption Wojciech Zalewski Politechnika Białostocka, Wydział Zarządzania,

Bardziej szczegółowo

PODAŻ CIĄGNIKÓW I KOMBAJNÓW ZBOŻOWYCH W POLSCE W LATACH 2003 2010

PODAŻ CIĄGNIKÓW I KOMBAJNÓW ZBOŻOWYCH W POLSCE W LATACH 2003 2010 Problemy Inżynierii Rolniczej nr 3/2011 Jan Pawlak Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach Oddział w Warszawie PODAŻ CIĄGNIKÓW I KOMBAJNÓW ZBOŻOWYCH W POLSCE W LATACH 2003 2010 Streszczenie W

Bardziej szczegółowo

ANALIZA ZMIENNOŚCI TEMPERATURY POWIETRZA W POZNANIU W LATACH 1973 2003

ANALIZA ZMIENNOŚCI TEMPERATURY POWIETRZA W POZNANIU W LATACH 1973 2003 WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2007: t. 7 z. 2a (20) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 137 145 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2007 ANALIZA ZMIENNOŚCI TEMPERATURY

Bardziej szczegółowo

Elżbieta Radzka Termiczna zima w środkowo-wschodniej Polsce. Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego 29, 64-72

Elżbieta Radzka Termiczna zima w środkowo-wschodniej Polsce. Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego 29, 64-72 Elżbieta Radzka Termiczna zima w środkowo-wschodniej Polsce Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego 9, - Elżbieta Radzka * TERMICZNA ZIMA W ŚRODKOWO-WSCHODNIEJ POLSCE THERMAL WINTER IN CENTRAL-EASTERN

Bardziej szczegółowo

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁ ODOWSKA LUBLIN POLONIA. Wilgotność względna i dni charakterystyczne w Lublinie w latach

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁ ODOWSKA LUBLIN POLONIA. Wilgotność względna i dni charakterystyczne w Lublinie w latach 10.17951/b.2017.72.2.27-39 ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁ ODOWSKA LUBLIN POLONIA VOL. LXXII, z. 2 SECTIO B 2017 Zakład Meteorologii i Klimatologii Wydział Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej

Bardziej szczegółowo

Meteorologia i Klimatologia

Meteorologia i Klimatologia Meteorologia i Klimatologia Ćwiczenie I Poznań, 17.10.2008 mgr Bartosz Czernecki pok. 356 Instytut Geografii Fizycznej i Kształtowania Środowiska Przyrodniczego (Zakład Klimatologii) Wydział Nauk Geograficznych

Bardziej szczegółowo

ANNALES UMCS. Przymrozki przygruntowe w okresie wegetacyjnym w Tomaszkowie k. Olsztyna ( )

ANNALES UMCS. Przymrozki przygruntowe w okresie wegetacyjnym w Tomaszkowie k. Olsztyna ( ) ANNALES UMCS VOL. LXXI (2) SECTIO E AGRICULTURA 2016 Katedra Gospodarki Wodnej, Klimatologii i Kształtowania Środowiska Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie Pl. Łódzki 1, 10-727 Olsztyn e-mail: katarzyna.pozarska@uwm.edu.pl

Bardziej szczegółowo

Changes in thermal and precipitation conditions in Poland in

Changes in thermal and precipitation conditions in Poland in 1.2478/sggw-214-13 Annals of Warsaw University of Life Sciences SGGW Land Reclamation No 46 (2), 214: 153 162 (Ann. Warsaw Univ. of Life Sci. SGGW, Land Reclam. 46 (2), 214) Changes in thermal and precipitation

Bardziej szczegółowo

ANNALES. Józef Kołodziej, Alicja Węgrzyn

ANNALES. Józef Kołodziej, Alicja Węgrzyn ANNALES UNIVERSITATIS VOL. LIX, Nr 2 MARIAE LUBLIN * CURIE- S K Ł O D O W S K A POLONIA SECTIO E 2004 Katedra Agrometeorologii, Akademia Rolnicza w Lublinie ul. Akademicka 15, 20-033 Lublin, Poland Józef

Bardziej szczegółowo

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN POLONIA. Zmienność temperatury powietrza w Zamościu w latach

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN POLONIA. Zmienność temperatury powietrza w Zamościu w latach ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN POLONIA VOL. LXVIII (2) SECTIO E 2013 Wydział Nauk Rolniczych w Zamościu, Zakład Ochrony i Kształtowania Środowiska Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie,

Bardziej szczegółowo

Kilka uwag o testowaniu istotności współczynnika korelacji

Kilka uwag o testowaniu istotności współczynnika korelacji 341 Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej we Wrocławiu Nr 20/2011 Piotr Peternek Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Marek Kośny Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Kilka uwag o testowaniu istotności

Bardziej szczegółowo

WPŁYW BUDOWY DZIELNICY MIESZKANIOWEJ URSYNÓW NA KLIMAT LOKALNY

WPŁYW BUDOWY DZIELNICY MIESZKANIOWEJ URSYNÓW NA KLIMAT LOKALNY WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2005: t. 5 z. specj. (14) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 261 273 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2005 WPŁYW BUDOWY DZIELNICY MIESZKANIOWEJ

Bardziej szczegółowo

PORÓWNANIE TEMPERATURY GLEBY MIERZONEJ RTĘCIOWYMI TERMOMETRAMI KOLANKOWYMI I ZA POMOCĄ STACJI AUTOMATYCZNEJ W OBSERWATORIUM WROCŁAW-SWOJEC

PORÓWNANIE TEMPERATURY GLEBY MIERZONEJ RTĘCIOWYMI TERMOMETRAMI KOLANKOWYMI I ZA POMOCĄ STACJI AUTOMATYCZNEJ W OBSERWATORIUM WROCŁAW-SWOJEC WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2010: t. 10 z. 4 (32) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 79 93 www.itep.edu.pl Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach, 2010 PORÓWNANIE TEMPERATURY GLEBY MIERZONEJ

Bardziej szczegółowo

PORÓWNANIE ŚREDNIEJ DOBOWEJ TEMPERATURY I WILGOTNOŚCI POWIETRZA MIERZONYCH I OBLICZANYCH METODAMI STANDARDOWĄ I AUTOMATYCZNĄ

PORÓWNANIE ŚREDNIEJ DOBOWEJ TEMPERATURY I WILGOTNOŚCI POWIETRZA MIERZONYCH I OBLICZANYCH METODAMI STANDARDOWĄ I AUTOMATYCZNĄ WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 213 (I III). T. 13. Z. 1 (41) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS ISSN 1642-8145 s. 59 73 pdf: www.itep.edu.pl/wydawnictwo Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach, 213

Bardziej szczegółowo

WSPÓŁCZESNE ZMIANY KLIMATU WYSOKOGÓRSKIEJ CZĘŚCI TATR. Contemporary climate changes in the high mountain part of the Tatras

WSPÓŁCZESNE ZMIANY KLIMATU WYSOKOGÓRSKIEJ CZĘŚCI TATR. Contemporary climate changes in the high mountain part of the Tatras Prace i Studia Geograficzne 2011, T. 47, ss. 217 226 Elwira Żmudzka Uniwersytet Warszawski, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Zakład Klimatologii 00 927 Warszawa, ul. Krakowskie Przedmieście 30

Bardziej szczegółowo

SPITSBERGEN HORNSUND

SPITSBERGEN HORNSUND Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND

Bardziej szczegółowo

ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS CECHY PRZEBIEGU DOBOWEGO TEMPERATURY POWIETRZA W CENTRUM I NA PERYFERIACH LUBLINA

ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS CECHY PRZEBIEGU DOBOWEGO TEMPERATURY POWIETRZA W CENTRUM I NA PERYFERIACH LUBLINA ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS FOLIA GEOGRAPHICA PHYSICA 3 1998 BogusławM. Kaszewski Krzysztof Siwek CECHY PRZEBIEGU DOBOWEGO TEMPERATURY POWIETRZA W CENTRUM I NA PERYFERIACH LUBLINA THE FEATURES OF DAILY

Bardziej szczegółowo

TERMICZNE PORY ROKU W POLSCE PÓŁNOCNO-WSCHODNIEJ W LATACH

TERMICZNE PORY ROKU W POLSCE PÓŁNOCNO-WSCHODNIEJ W LATACH ZESZYTY PROBLEMOWE POSTĘPÓW NAUK ROLNICZYCH 2007 z. 59: 57-65 TERMICZNE PORY ROKU W POLSCE PÓŁNOCNO-WSCHODNIEJ W LATACH 97-2000 Ewa Dragańska, Zbigniew Szwejkowski, Krystyna Grabowska, Dominika Hryniewiecka

Bardziej szczegółowo

EKSTREMALNE TEMPERATURY POWIETRZA W OKRESACH MIĘDZYFAZOWYCH PSZENICY OZIMEJ NA ZAMOJSZCZYŹNIE. Andrzej Stanisław Samborski

EKSTREMALNE TEMPERATURY POWIETRZA W OKRESACH MIĘDZYFAZOWYCH PSZENICY OZIMEJ NA ZAMOJSZCZYŹNIE. Andrzej Stanisław Samborski Acta Agrophysica, 2006, 8(2), 481-488 EKSTREMALNE TEMPERATURY POWIETRZA W OKRESACH MIĘDZYFAZOWYCH PSZENICY OZIMEJ NA ZAMOJSZCZYŹNIE Andrzej Stanisław Samborski Instytut Nauk Rolniczych, Akademia Rolnicza

Bardziej szczegółowo

SPITSBERGEN HORNSUND

SPITSBERGEN HORNSUND Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND

Bardziej szczegółowo

NIEDOBORY I NADMIARY OPADÓW NA TERENIE WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO-MAZURSKIEGO W LATACH

NIEDOBORY I NADMIARY OPADÓW NA TERENIE WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO-MAZURSKIEGO W LATACH Acta Agrophysica, 24, 3(1), 57-64 NIEDOBORY I NADMIARY OPADÓW NA TERENIE WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO-MAZURSKIEGO W LATACH 2-22 Krystyna Grabowska, Barbara Banaszkiewicz, Zbigniew Szwejkowski Katedra Meteorologii

Bardziej szczegółowo

CHARAKTERYSTYKA OPADÓW ATMOSFERYCZNYCH NA TERENIE WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO-MAZURSKIEGO W LATACH

CHARAKTERYSTYKA OPADÓW ATMOSFERYCZNYCH NA TERENIE WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO-MAZURSKIEGO W LATACH Acta Agrophysica, 24, 3(1), 5-11 CHARAKTERYSTYKA OPADÓW ATMOSFERYCZNYCH NA TERENIE WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO-MAZURSKIEGO W LATACH 2-22 Barbara Banaszkiewicz, Krystyna Grabowska, Zbigniew Szwejkowski Katedra

Bardziej szczegółowo

Ekstremalne warunki klimatyczne w Toruniu w okresie pomiarów instrumentalnych,

Ekstremalne warunki klimatyczne w Toruniu w okresie pomiarów instrumentalnych, Pospieszyńska Aleksandra Przybylak Rajmund Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Ekstremalne warunki klimatyczne w Toruniu w okresie pomiarów instrumentalnych, 1871 2010 Wstęp Klimat jako jedna ze składowych

Bardziej szczegółowo

DOBOWY PRZEBIEG TEMPERATURY POWIETRZA W BYDGOSZCZY W CZASIE WIOSENNYCH I JESIENNYCH PRZYMROZKÓW W ZALEŻNOŚCI OD RODZAJU MASY POWIETRZA

DOBOWY PRZEBIEG TEMPERATURY POWIETRZA W BYDGOSZCZY W CZASIE WIOSENNYCH I JESIENNYCH PRZYMROZKÓW W ZALEŻNOŚCI OD RODZAJU MASY POWIETRZA Prace i Studia Geograficzne 2011, T. 47, ss. 425 431 Mirosław Więcław Uniwersytet Kazimierza Wielkiego, Wydział Nauk Przyrodniczych, Instytut Geografii, Zakład Geografii Fizycznej i Ochrony krajobrazu

Bardziej szczegółowo

ZMIENNOŚĆ STOSUNKÓW TERMICZNYCH, ORAZ CZĘSTOŚĆ ZJAWISK INWERSJI TERMICZNEJ POŁUDNIOWYCH STOKÓW MAŁEGO SKRZYCZNEGO

ZMIENNOŚĆ STOSUNKÓW TERMICZNYCH, ORAZ CZĘSTOŚĆ ZJAWISK INWERSJI TERMICZNEJ POŁUDNIOWYCH STOKÓW MAŁEGO SKRZYCZNEGO Inżynieria Ekologiczna Ecological Engineering Vol. 18, Iss. 2, Apr. 2017, pages 61 65 DOI: 10.12912/23920629/68322 Received: 2017.01.12 Accepted: 2017.03.14 Published: 2017.04.01 ZMIENNOŚĆ STOSUNKÓW TERMICZNYCH,

Bardziej szczegółowo

IDENTYFIKACJA EKSTREMALNYCH WARTOŚCI TEMPERATURY POWIETRZA I OPADÓW ATMOSFERYCZNYCH NA PODSTAWIE ODCHYLEŃ OD NORMY I PRAWDOPODOBIEŃSTWA

IDENTYFIKACJA EKSTREMALNYCH WARTOŚCI TEMPERATURY POWIETRZA I OPADÓW ATMOSFERYCZNYCH NA PODSTAWIE ODCHYLEŃ OD NORMY I PRAWDOPODOBIEŃSTWA WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2005: t. 5 z. specj. (14) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 367 373 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2005 IDENTYFIKACJA EKSTREMALNYCH

Bardziej szczegółowo

Uniwersytecki Biuletyn Meteorologiczny

Uniwersytecki Biuletyn Meteorologiczny Uniwersytecki Biuletyn Meteorologiczny Borucino-Kościerzyna-Ostrzyce KATEDRA METEOROLOGII I KLIMATOLOGII Instytut Geografii, Uniwersytet Gdaoski Nr 1 (50) Lipiec 2010 ISSN 2081-884X Od Redakcji: Opracowanie

Bardziej szczegółowo

Charakterystyka przepływu powietrza nad centralną częścią polskiego wybrzeża

Charakterystyka przepływu powietrza nad centralną częścią polskiego wybrzeża Charakterystyka przepływu powietrza nad centralną częścią polskiego wybrzeża 1951-2010 Characteristics of the airflow over the central part of the Polish coast 1951-2010 Michał Marosz Katedra Meteorologii

Bardziej szczegółowo

Porównanie generatorów liczb losowych wykorzystywanych w arkuszach kalkulacyjnych

Porównanie generatorów liczb losowych wykorzystywanych w arkuszach kalkulacyjnych dr Piotr Sulewski POMORSKA AKADEMIA PEDAGOGICZNA W SŁUPSKU KATEDRA INFORMATYKI I STATYSTYKI Porównanie generatorów liczb losowych wykorzystywanych w arkuszach kalkulacyjnych Wprowadzenie Obecnie bardzo

Bardziej szczegółowo

SPITSBERGEN HORNSUND

SPITSBERGEN HORNSUND Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND

Bardziej szczegółowo

OCENA MOśLIWOŚCI WYKORZYSTANIA HODOWLI ŚWIŃ RASY ZŁOTNICKIEJ

OCENA MOśLIWOŚCI WYKORZYSTANIA HODOWLI ŚWIŃ RASY ZŁOTNICKIEJ ASSESSMENT OF POTENTIAL FOR ZŁOTNICKA SPOTTED PIG BREEDING IN ORGANIC FARMS OCENA MOśLIWOŚCI WYKORZYSTANIA HODOWLI ŚWIŃ RASY ZŁOTNICKIEJ PSTREJ W GOSPODARSTWACH EKOLOGICZNYCH Janusz Tomasz Buczyński (1),

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI

WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI Zał. nr 4 do ZW WYDZIAŁ ELEKTRONIKI KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim STATYSTYKA MATEMATYCZNA (EiT stopień) Nazwa w języku angielskim Mathematical Statistics Kierunek studiów (jeśli dotyczy): Specjalność

Bardziej szczegółowo

ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS

ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS FOLIA GEOORAPHICA PHYSICA 3, 1998 Małgorzata Falarz WIELOLETNIA ZMIENNOŚĆ POKRYWY ŚNIEŻNEJ W KRAKOWIE NA TLE ZMIAN W OBSZARACH PODMIEJSKICH LONG-TERM VARIABILITY OF SNOW COVER

Bardziej szczegółowo

SPITSBERGEN HORNSUND

SPITSBERGEN HORNSUND Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND

Bardziej szczegółowo

Wprowadzenie. Renata KUŚMIEREK

Wprowadzenie. Renata KUŚMIEREK Renata KUŚMIEREK Katedra Melioracji i Agrometeorologii, Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy Department of Land Reclamation and Agrometeorology, University of Technology and Life Sciences

Bardziej szczegółowo

Zmiany zużycia energii na ogrzewanie budynków w 2018 r. na tle wielolecia Józef Dopke

Zmiany zużycia energii na ogrzewanie budynków w 2018 r. na tle wielolecia Józef Dopke Zmiany zużycia energii na ogrzewanie budynków w 218 r. na tle wielolecia Józef Dopke Słowa kluczowe: temperatura powietrza, średnia miesięczna temperatura, średnia roczna temperatura, liczba stopniodni

Bardziej szczegółowo

STATYSTYKA MATEMATYCZNA

STATYSTYKA MATEMATYCZNA STATYSTYKA MATEMATYCZNA 1. Wykład wstępny. Zmienne losowe i teoria prawdopodobieństwa 3. Populacje i próby danych 4. Testowanie hipotez i estymacja parametrów 5. Najczęściej wykorzystywane testy statystyczne

Bardziej szczegółowo

ZMIANY SKŁADOWEJ STREFOWEJ PRĘDKOŚCI WIATRU (U-wind) NA WSCHÓD OD SVALBARDU ( )

ZMIANY SKŁADOWEJ STREFOWEJ PRĘDKOŚCI WIATRU (U-wind) NA WSCHÓD OD SVALBARDU ( ) Problemy Klimatologii Polarnej 17 2007 77 85 ZMIANY SKŁADOWEJ STREFOWEJ PRĘDKOŚCI WIATRU (U-wind) NA WSCHÓD OD SVALBARDU (1981 2005) THE CHANGES OF ZONAL WIND SPEED COMPONENT (U-wind) EAST OF SVALBARD

Bardziej szczegółowo

Acta Agrophysica, 2013, 20(2), WPŁYW WARUNKÓW METEOROLOGICZNYCH NA POCZĄTEK WYBRANYCH FAZ ROZWOJOWYCH RZEPAKU OZIMEGO WIOSNĄ I LATEM

Acta Agrophysica, 2013, 20(2), WPŁYW WARUNKÓW METEOROLOGICZNYCH NA POCZĄTEK WYBRANYCH FAZ ROZWOJOWYCH RZEPAKU OZIMEGO WIOSNĄ I LATEM Acta Agrophysica, 2013, 20(2), 227-240 WPŁYW WARUNKÓW METEOROLOGICZNYCH NA POCZĄTEK WYBRANYCH FAZ ROZWOJOWYCH RZEPAKU OZIMEGO WIOSNĄ I LATEM Krzysztof Bartoszek Pracownia Agrometeorologii, Katedra Technologii

Bardziej szczegółowo

Wykład 10 Testy jednorodności rozkładów

Wykład 10 Testy jednorodności rozkładów Wykład 10 Testy jednorodności rozkładów Wrocław, 16 maja 2018 Test Znaków test jednorodności rozkładów nieparametryczny odpowiednik testu t-studenta dla prób zależnych brak normalności rozkładów Test Znaków

Bardziej szczegółowo

ZMIENNOŚĆ TERMICZNYCH PÓR ROKU W POZNANIU TYTUŁ ARTYKUŁU KATARZYNA SZYGA-PLUTA

ZMIENNOŚĆ TERMICZNYCH PÓR ROKU W POZNANIU TYTUŁ ARTYKUŁU KATARZYNA SZYGA-PLUTA BADANIA FIZJOGRAFICZNE R. II SERIA A GEOGRAFIA FIZYCZNA (A62) str. 181 195 DOI 10.2478/v10116-011-0013-9 ZMIENNOŚĆ TERMICZNYCH PÓR ROKU W POZNANIU TYTUŁ ARTYKUŁU KATARZYNA SZYGA-PLUTA Zakład Klimatologii,

Bardziej szczegółowo

Testy nieparametryczne

Testy nieparametryczne Testy nieparametryczne Testy nieparametryczne możemy stosować, gdy nie są spełnione założenia wymagane dla testów parametrycznych. Stosujemy je również, gdy dane można uporządkować według określonych kryteriów

Bardziej szczegółowo

SPITSBERGEN HORNSUND

SPITSBERGEN HORNSUND Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND

Bardziej szczegółowo

ZMIENNOŚĆ STĘŻENIA DITLENKU SIARKI I DITLENKU AZOTU NA POMORZU W ZALEŻNOŚCI OD WARUNKÓW METEOROLOGICZNYCH

ZMIENNOŚĆ STĘŻENIA DITLENKU SIARKI I DITLENKU AZOTU NA POMORZU W ZALEŻNOŚCI OD WARUNKÓW METEOROLOGICZNYCH WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2: t. z. specj. (14) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 93 6 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2 ZMIENNOŚĆ STĘŻENIA DITLENKU SIARKI I DITLENKU

Bardziej szczegółowo

Ekstremalne zdarzenia meteorologiczne i hydrologiczne w Polsce (ocena zdarzeń oraz prognozowanie ich skutków dla środowiska życia człowieka)

Ekstremalne zdarzenia meteorologiczne i hydrologiczne w Polsce (ocena zdarzeń oraz prognozowanie ich skutków dla środowiska życia człowieka) Ekstremalne zdarzenia meteorologiczne i hydrologiczne w Polsce (ocena zdarzeń oraz prognozowanie ich skutków dla środowiska życia człowieka) Projekt badawczy PBZ-KBN-086/P04/2003 (zamawiany) Koordynator

Bardziej szczegółowo

CIĄGI DNI Z OPADEM W WYBRANYCH MEZOREGIONACH POLSKI POŁUDNIOWEJ W LATACH * Barbara Skowera, Jakub Wojkowski

CIĄGI DNI Z OPADEM W WYBRANYCH MEZOREGIONACH POLSKI POŁUDNIOWEJ W LATACH * Barbara Skowera, Jakub Wojkowski Acta Agrophysica, 2015, 22(4), 433-443 CIĄGI DNI Z OPADEM W WYBRANYCH MEZOREGIONACH POLSKI POŁUDNIOWEJ W LATACH 1971-2010 * Barbara Skowera, Jakub Wojkowski Katedra Ekologii, Klimatologii i Ochrony Powietrza

Bardziej szczegółowo

KLASYFIKACJA OKRESÓW WEGETACYJNYCH POD WZGLĘDEM TERMICZNYM NA LUBELSZCZYŹNIE W LATACH 1951-1990 Alicja Węgrzyn

KLASYFIKACJA OKRESÓW WEGETACYJNYCH POD WZGLĘDEM TERMICZNYM NA LUBELSZCZYŹNIE W LATACH 1951-1990 Alicja Węgrzyn Acta Agrophysica, 2007, 9(2), 505-516 KLASYFIKACJA OKRESÓW WEGETACYJNYCH POD WZGLĘDEM TERMICZNYM NA LUBELSZCZYŹNIE W LATACH 1951-1990 Alicja Węgrzyn Katedra Agrometeorologii, Akademia Rolnicza, ul. Akademicka

Bardziej szczegółowo

WYDZIAŁ BUDOWNICTWA LĄDOWEGO I WODNEGO

WYDZIAŁ BUDOWNICTWA LĄDOWEGO I WODNEGO Zał. nr 4 do ZW WYDZIAŁ BUDOWNICTWA LĄDOWEGO I WODNEGO KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim STATYSTYKA STOSOWANA Nazwa w języku angielskim APPLIED STATISTICS Kierunek studiów (jeśli dotyczy): Specjalność

Bardziej szczegółowo

WARUNKI TERMICZNE W CENTRUM BIELSKA-BIAŁEJ

WARUNKI TERMICZNE W CENTRUM BIELSKA-BIAŁEJ Inżynieria Ekologiczna Ecological Engineering Vol. 46, Feb. 2016, p. 161 165 DOI: 10.12912/23920629/61480 WARUNKI TERMICZNE W CENTRUM BIELSKA-BIAŁEJ Konrad Sikora 1, Janusz Leszek Kozak 1 1 Wydział Inżynierii

Bardziej szczegółowo

ul. PapieŜa Pawła VI, 3, Szczecin

ul. PapieŜa Pawła VI, 3, Szczecin Acta Agrophysica, 24, 3(2), 291-35 ZMIENNOŚĆ USŁONECZNIENIA RZECZYWISTEGO W POLSCE Czesław Koźmiński 1, BoŜena Michalska 2 1 Zakład Klimatologii i Meteorologii Morskiej, Uniwersytet Szczeciński ul. Wąska

Bardziej szczegółowo

Okres wegetacyjny w Polsce w latach

Okres wegetacyjny w Polsce w latach Przegląd Geograficzny, 2016, 88, 1, s. 75-86 PRZEGLĄD GEOGRAFICZNY 2016, 88, 1, s. 75-86 Okres wegetacyjny w Polsce w latach 1971-2010 Growing seasons in Poland in the period 1971-2010 ARKADIUSZ M. TOMCZYK,

Bardziej szczegółowo

Uniwersytecki Biuletyn Meteorologiczny

Uniwersytecki Biuletyn Meteorologiczny Uniwersytecki Biuletyn Meteorologiczny Borucino Kościerzyna Ostrzyce Nr 115 (13) MAJ 19 KATEDRA METEOROLOGII I KLIMATOLOGII Instytut Geografii, Uniwersytet Gdański ISSN 81-88X fot. M.Owczarek Od Redakcji:

Bardziej szczegółowo