Rynkowe, techniczno-ekonomiczne i prawne aspekty wykorzystania kolektorów słonecznych do przygotowania ciepłej wody uŝytkowej

Transkrypt

1 Warszawa, 24 sierpnia 2010 Bank Polskiej Spółdzielczości S.A. 1 Rynkowe, techniczno-ekonomiczne i prawne aspekty wykorzystania kolektorów słonecznych do przygotowania ciepłej wody uŝytkowej Michał Kwasiborski Aneta Więcka Instytut Energetyki Odnawialnej

2 2 Plan prezentacji 1.Rynek kolektorów słonecznych w Polsce 2. Budowa i zasada działania kolektorów słonecznych 3. Koszty i ekonomia zakupu instalacji słonecznej 4. Wymagania formalno-prawne

3 3 1. Rynek kolektorów słonecznych w Polsce

4 Wielkość zainstalowanej powierzchni kolektorów słonecznych w Polsce Obroty na rynku ok mln zł skum ulow ana pow ierzchania instalacji słonecznych Większość inwestycji ok. 70% w budynkach mieszkalnych, 30% inwestycje wielkopowierzchniowe coroczna sprzedaŝ instalacji słonecznych 366 m2 x * Brak monitorowania rynku juŝ nie eksploatowanych instalacji słonecznych wzrost o 11% Źródło: Instytut Energetyki Odnawialnej

5 Plan rozwoju rynku kolektorów słonecznych zgodnie ze Strategią rozwoju energetyki odnawianej ( 2001) skumulowany roczny przyrost Cel ilościowy 2010; zgodny ze Strategią rozwoju energetyki odnawialnej 5 Sektor energetyki słonecznej rozwija się zgodnie z rządowym planem z 2001 r r.

6 Tempo wzrostu sektora energetyki słonecznej w poszczególnych latach 6 tempo wzrostu % Średnie tempo wzrostu w latach % Lata

7 7 Próba korelacji rynku energetyki słonecznej z parametrami gospodarczymi 80% 8,0% 60% 7,0% 40% 6,0% 5,0% Tempo wzrostu sprzedaŝy kolektorów 20% 4,0% PKB 0% -20% ,0% 2,0% 1,0% Tempo wzrostu oddanych mieszkań -40% 0,0%

8 2.2% 1.8% 7.1% 7.0% Roczna sprzedaŝ kolektorów słonecznych w m2 2.4% 3.1% 4.6% 17.2% 8.4% 16.1% 2.9% 2.5% 6.6% 2.3% 11.6% 4.3% 8 SprzedaŜ kolektorów słoneczny ch w podziale na województ wa % Udział województwa w krajowym rynku kolektorów słonecznych Wzrost/spadek sprzedaŝy w stosunku do roku ubiegłego

9 SprzedaŜ kolektorów płaskich i próŝniowych w latach m2 x kolektory słoneczne próŝniowe kolektory słoneczne płaskie Źródło: Instytut Energetyki Odnawialnej

10 10 Gdańsk (1xP) Kobylanka (1xP) W nawiasie przy nazwach miejscowości umieszczono informację o liczbie działających w niej producentów polskich (P) i zagranicznych (Z) Tarnowo Podgórne (1xZ) Poznań (1xP) Śmigiel (1xP) Wrocław (2xZ) DzierŜoniów (1xZ) Bydgoszcz (1xZ) Zamość (1xP) Zabrze (1xP) Gliwice (1xZ) Łódź (1xP, 1xZ) Łęczyca (1xP) Włoszczowa (1xP) Częstochowa (1xZ) Poczesna (1xP) Dąbrowa Górnicza (1xP) Piekary Śl. (1xP) Chorzów (1xP) Biskupiec (1xP) Siedziby producentów krajowych i przedstawicieli firm zagranicznych Kielce (1xZ) Warszawa (5xZ) Nieformalny klaster energetyki słonecznej termicznej 18 producentów kolektorów słonecznych Kolektory płaskie Kolektory próŝniowe W nawiasie przy nazwach miejscowości umieszczono informację o liczbie działających w niej producentów polskich (P) i zagranicznych (Z) Racibórz (2xP) Kraków (1xZ, 1xP) Bestwinka (1xP) Myślenice (1xZ) Lipinki (1xP) Nowy Targ (1xP) Zakopane (1xZ)

11 11 Uwagi dotyczące struktury rynku 4 firmy stanowią 60% rynku Wzrost sprzedaŝy powyŝej 100% odnotowano w 4 firmach Spadek sprzedaŝy odnotowano w 3 firmach Sektor rozdrobniony, duŝa konkurencja, wielu małych producentów; 13 firm ma udziały w rynku poniŝej 2% 6 firm eksportujących

12 Europejski i światowy rynek kolektorów słonecznych 12 EUROPA* Polska na 8 miejscu pod względem sprzedaŝy kolektorów słonecznych (obecnie w Europie sprzedano ok. 32 mln m2, w 2009r. 4 mln m2) PL- 3 % udział w sprzedaŝy na rynku europejskim Szacuje się, Ŝe obroty na rynku energetyki słonecznej cieplnej w 2009r. wyniosły ok. 3 mld Euro, a sektor dostarczył ponad 37,5 tyś miejsc pracy w całej Europie. Świat** Polska na 24 miejscu pod względem sprzedaŝy kolektorów słonecznych (obecnie w Europie sprzedano ok. 217 mln m2, w 2008r. 42 mln m2) Na całym świecie na rynku instalacji słonecznych cieplnych zatrudnionych jest ponad 260 tys. osób. Wg raportu Banku SARASIN, średni roczny wzrost światowego rynku kolektorów słonecznych będzie wynosił 20% do 2012r. * Dane za 2009r. Źródło: ESTIF ** Dane za 2008r. Źródło: AEE

13 13 2. Budowa i zasada działania kolektorów słonecznych

14 Sposoby wykorzystania termicznych kolektorów słonecznych 14 Źródło: Symulacje IEO dla Panelu Słonecznego 20x2020

15 15 Rodzaje kolektorów cieczowych Kolektor cieczowy płaski Kolektor rurowopróŝniowy

16 16 Budowa kolektora płaskiego 1. Płyta absorbera 2. Pokrycie selektywne płyty absorbera 3. Izolacja termiczna 4. Przesłona przezroczysta 5. Obudowa 6. Rury absorbera 7. Połączenia z innymi kolektorami słonecznymi/instalacją 8. Obudowa dolna kolektora 9. Folia aluminiowa pomiędzy absorberem a izolacja termiczna (zintegrowana z izolacja) Źródło: SolatTECH energy

17 17 Kolektory słoneczne próŝniowe

18 18 Kolektory próŝniowe Kolektory próŝniowe przepływowe Kolektory próŝniowe Heat-Pipe Źródło: Viessmann

19 Kolektor próŝniowy: Ciepła woda uŝytkowa wspomaganie CO (centralnego ogrzewania) planowane wysokie pokrycie CWU (ciepłej wody uŝytkowej) w ciągu całego roku Ilość ciepła Porównanie kolektora płaskiego i próŝniowego 19 kolektor płaski: Ciepła woda uŝytkowa podgrzewanie basenu instalacja sezonowa tani szybki zwrot z inwestycji Kosztowny zakup

20 20 Elementy instalacji Źródło: Polska Ekologia Bateria kolektorów słonecznych - tworzy układ dwóch, trzech kolektorów Wymiennik ciepła pozwala przekazać ciepło słoneczne zgromadzone w cieczy roboczej c.w.u. Zbiornik energii słonecznej magazyn ciepła słonecznego Układ pompowy wymusza obieg w instalacji słonecznej Zespół bezpieczeństwa niezbędny dla zachowania szczelności układu Regulator róŝnicowy słuŝy do załączania i wyłączania pompy w zaleŝności od panujących warunków Układ hydrauliczny funkcja transportowa czynnika roboczego Układ zasilający w energię elektryczną

21 Budowa instalacji słonecznej dwufunkcyjnej (c.w.u. i c.o.) 21 Instalacja słoneczna z dwoma zasobnikami i kotłem centralnego ogrzewania Źródło: Polska Ekologia

22 22 3. Koszty i ekonomia zakupu instalacji słonecznej

23 23 Ceny netto instalacji słonecznych (dane na koniec 2009) Średnia cena instalacji wielkowymiarowych 1500 zł/m2 Średnia cena instalacji domowych 3000 zł/m2 ceny ofertowe kolektorów płaskich zł/m2 ceny ofertowe kolektorów próŝniowych zł/m2

24 24 Energia konwencjonalna [zł/gj] Cena nośników energii brutto [zł/gj] Średni wzrost cen energii: 2000/2009: 85% rocznie: 8% energia elektryczna dla gospodarstw domowych taryfa całodobowa ciepła woda z sieci ciepłowniczej gaz dla gospodarstw domowych propan-butan w butli pojemność 11kg gaz ziemny, wysokometanowy z sieci dla gospodarstw domowych węgiel kamienny Opracowanie EC BREC Instytut Energetyki Odnawialnej na podstawie danych GUS

25 Opłacalność ekonomiczna inwestycji w kolektory słoneczne 25 Pow. kolektorów 7m 2 korzystających z Liczba osób ciepłej wody 4 Nakłady inwestycyjne (zał zł/m2) zł Skala podatkowa 18% Ilość energii uŝytecznej z kolektorów 10,08 GJ/rok Pokrycie zapotrzebowani a na c.w.u. 60% Dotacja NFOŚiGW (bez opodatkowania) zł 45% nakładów Efektywna dotacja NFOŚiGW zł 36,9% nakładów Konwencjonalny system przygotowania c.w.u. Energia elektryczna Gaz ziemny Węgiel Roczne oszczędności (w pierwszym roku) Prosty okres zwrotu nakładów zł 730 zł 364 zł 6 lat 11 lat 17 lat * ZałoŜono 10% wzrost cen energii Źródło: Portal Inwestuj w Kolektory * Trwałość instalacji >20 lat

26 26 4. Aspekty formalno-prawne i proceduralne Ocena kompletności i poprawności wykonanego montaŝu instalacji oraz jej funkcjonowania (działania) Syntetyczne informacje o certyfikatach i świadectwach zgodności, metodyki oceny zgodności dokumentów z zamontowanym kolektorem Art. 29. Ust 2. Pozwolenia na budowę nie wymaga wykonywanie robót budowlanych polegających na: pkt 15) instalowaniu urządzeń, w tym antenowych konstrukcji wsporczych i instalacji radiokomunikacyjnych, na obiektach budowlanych; pkt 16) montaŝu wolno stojących kolektorów słonecznych. => JeŜeli kolektory są instalowane na dachu oraz wolnostojąco (bez fundamentu) przy budynku nie potrzeba ani pozwolenia budowlanego ani nawet zgłoszenia w wydziale architektury i budownictwa.

27 Ocena kompletności i poprawności działania instalacji 27 Instalacja na dachu budynku Instalacja na powierzchni gruntu Sprawdzenie czy kolektory są zainstalowane poprawnie (orientacja względem stron świata, zacienienie) Sprawdzenie, czy zgadza się powierzchnia kolektorów słonecznych

28 Warianty montaŝu kolektorów słonecznych 28 wmontowane w konstrukcje dachu wolnostojące na dachu zawieszone na ścianie budynku wolnostojące (instalacja na gruncie)

29 29 Estetyka montaŝu Przykłady z Włoch za: Riccado Batisti, Ambiente Italia, 2008

30 Kotłownia zasobnik/podgrzewacz ciepłej wody uŝytkowej (cwu) 30 Obiekty nr 4 i 5 - zbiorniki do podgrzewania cwu Obiekt nr 1 kocioł tradycyjnego ogrzewania

31 31 Zbiornik bezpieczeństwa Poprawnie wykonana instalacja posiada zbiornik bezpieczeństwa (przelewowy) oraz zbiornik do uzupełnienia płynu solarnego Zbiornik do uzupełnia płynów Zbiornik bezpieczeństwa (przelewowy)

32 Układ sterowania/regulacji instalacji 32

33 Tabliczki znamionowe w tym kolektor słoneczny 33

34 34 Syntetyczne informacje o wynikach badan kolektorów słonecznych, certyfikatach i świadectwach zgodności PN lub EN

35 Wstępujące w Polsce certyfikaty oraz wymagane 35 w ramach programu dotacji NFOSIGW Do kosztów kwalifikowanych zalicza się koszt kolektora słonecznego, którego dostawca legitymuje się: 1. certyfikatem zgodności z normą PN EN : Słoneczne systemy grzewcze i ich elementy kolektory słoneczne Cześć 1: Wymagania ogólne, którego integralną częścią powinno być sprawozdanie z badań kolektorów, przeprowadzonych zgodnie z normą PN EN lub 2) europejskim certyfikatem na znak SOLAR KEYMARK nadanym przez jednostkę certyfikującą.. JeŜeli kolektor słoneczny nie moŝe być uznany za koszt kwalifikowany, równieŝ pozostałe koszty przedsięwzięcia uznaje się za niekwalifikowane.

36 36 Jednostka certyfikująca i laboratorium badawcze w Polsce Jednostka Certyfikująca przy Instytucie Technologiczno Przyrodniczy (dawniej: Instytut Budownictwa, Mechanizacji i Elektryfikacji Rolnictwa), Warszawa ml Laboratorium Badawcze Kolektorów Słonecznych przy Instytucie Paliw i Energii Odnawialnej, Warszawa Na chwilę obecną Laboratorium Badawcze ubiega się o ponowną akredytacje, ale certyfikaty wydane wcześniej przez Jednostkę Certyfikującą są prawnie obowiązujące.

37 37 Znak SolarKeymark SolarKeymark jest częścią europejskiego systemu potwierdzania zgodności wyrobów z wymaganiami norm europejskich (znak Keymark) w obszarze dobrowolnym, utworzonego przez Europejski Komitet Normalizacyjny (CEN) oraz Europejski Komitet Normalizacji Elektrotechnicznej (CENELEC). Właściciel znaku: European Solar Thermal Industry Federation (ESTIF) Europejskie Stowarzyszenie Przemysłu Energetyki Słonecznej Wykaz akredytowanych laboratoriów badających kolektory słoneczne (18 laboratoriów): Proces certyfikacji przeprowadzany jest przez 8 Certification Bodies podanych w:

38 Lista polskich kolektorów posiadających znak SolarKeymark 38

39 Przykładowe dokumenty wydane przez JCW i laboratorium w Polsce 39

40 Przykładowe dokumenty wydawane przez JCW i laboratorium sieci Solarkeymark 40 Certyfikat Raport z badań

41 41 UpowaŜnienia instalatorów

42 Uwagi ogólne dot. poprawności procedur budowy instalacji słonecznych 42 Zapytane ofertowe i wybór ofert na zakup i montaŝ instalacji oraz umowa projekt instalacji słonecznej Udokumentowane doświadczenie instalatora referencje i certyfikaty Stosowanie skompletowanych przez firmy producenckie lub dystrybutorów zestawów kolektorowych zwiększa gwarancję sprawnego działania instalacji

43 43 Literatura uzupełniająca G. Wiśniewski i wsp. Kolektory słoneczne. Poradnik wykorzystania energii słonecznej. Wyd. Medium, Warszawa 2008 r. A. Więcka.; Rynek kolektorów słonecznych w Polsce. Posumowanie 2009 r. Wyd. IEO, (plik w PDF do ściągnięcia) rynek-kolektorow-sonecznych-w-polscepodsumowanie-2009r.html Ćwiczenia w zakresie doboru kolektorów słonecznych i instalacji do potrzeb właściciela domu jednorodzinnego: program Kolektorek wersja DEMO, wraz z wykazem bazą sprzętu solarnego dostępnego w Polsce. Inwestuj w kolektory portal promujący wykorzystanie kolektorów słonecznych

44 44 Dziękujemy za uwagę! Kontakt: Więcej informacji: W prezentacji wykorzystano wyniki rozmów z przedstawicielami organizacji zewnętrznych. Autorzy składają podziękowania za rozmowy oraz udostępnione materiały: PPHU Rapid Sp. z o.o. Laboratorium Badań Kolektorów Słonecznych w Instytucie Paliw i Energii Odnawialnej Fundacji Ekofundusz