Poradnik Kajakarza. A jeśli tej wiedzy nam będzie mało, zawsze można zajrzeć do internetu. UBRANIE

Transkrypt

1 Poradnik Kajakarza Spakowanie wszystkich potrzebnych na spływ rzeczy nie jest sprawą prostą. Kierować należy się zdrowym rozsądkiem. Jeśli przyjmiemy założenie, że wszystko musimy zabrać z domu bo na miejscu nic się nie da dokupić, mamy szansę, że niczego nam nie zabraknie, możemy się nie pomieścić w kajaku. Poniżej przedstawiam listę rzeczy potrzebnych na spływie zorganizowanym w formie klasycznej z noclegami w namiotach i bagażem przewożonym w kajaku. Naturalnie na większości naszych rzek funkcjonuje baza stanic wodnych i pól namiotowych, które z roku na rok oferują kajakarzom coraz więcej usług na dobrym poziomie. Tak więc ilość zabieranego sprzętu możemy dostosować do poziomu "ucywilizowania" szlaku. Akurat nasz szlak Pętala Żuław jak na dzień dzisiejszy jest mało ucywilizowany. Jedynym miejscem ucywilizowanym gdzie się zatrzymujemy na nocleg jest pole namiotowe w Malborku. Musimy też pamiętać, że kajak ma ograniczoną pojemność. Wymusza to na nas konieczność wyboru najpotrzebniejszego na dany spływ ekwipunku. Bierzmy tu pod uwagę porę roku, aktualną pogodę i prognozy, ilość dni na wodzie, trasę, indywidualne preferencje i przyzwyczajania z "normalnego" życia. Jeśli nie mamy jeszcze na stanie pełnego "wyposażenia kajakarza" radzę kupować go w sposób bardzo rozsądny. Nigdy nie traktujmy ceny jako głównego kryterium. Produkty tańsze często są kiepskiej jakości i po parokrotnym użyciu nadają się do śmietnika. Przykre jest doświadczenie "wyeksploatowania" nowego materaca czy namiotu w połowie spływu. Wysoka cena też nie zawsze stanowi gwarancje najwyższej jakości. Dlatego zachęcam do odwiedzenia wielu miejsc, w szczególności profesjonalnych sklepów turystycznych. Coraz częściej spotyka się w nich sprzedawców wiedzących co mają na półkach. Można z nimi ciekawie pogadać, dowiedzieć się ciekawostek i świadomie kupić to, czego nam trzeba. Dużo praktycznej wiedzy dostarczają też specjalistyczne czasopisma turystyczne, w których oprócz typowych reklam znajdziemy ciekawe artykuły o sprzęcie, niejednokrotnie z testami porównawczymi. A jeśli tej wiedzy nam będzie mało, zawsze można zajrzeć do internetu. UBRANIE Aby mile spędzić czas na rzece należy zabrać odpowiednie ubranie. W czasie lata w naszych warunkach klimatycznych pogoda bywa zmienna a różnica temperatury powietrza za dnia i w nocy jest znaczna. Jeśli trafimy na dobrą pogodę i cały spływ odbędziemy w kąpielówkach i T- shircie tym lepiej- nasza pieczołowicie przygotowana garderoba przyda się następnym razem. Biorąc pod uwagę jej uniwersalność niekoniecznie aż następnego lata na kajaku. Ubiór na spływ powinien zapewnić ciepło, nie dopuszczać wilgoci z zewnątrz i odprowadzać pot na zewnątrz. Kiedyś były to koszule flanelowe, wełniane swetry i kurtki ortalionowe. W tej chwili największą popularnością cieszą się ubrania z polaru, który jest ciepły, szybko schnie, łatwo go wykręcić i co najważniejsze nawet mokry grzeje. Produkuje się go w różnych grubościach i we wszystkich kolorach co pozwala uszyć z niego praktyczne i modne ubrania. Podstawową zasadą, którą powinien kierować się kajakarz jest ubieranie warstwami na "cebulkę". Pierwsza warstwa najbliższa ciału to bielizna termoaktywna zbierająca pot ze skóry i przekazująca go dalej. Druga warstwa to odzież z polaru "trzymająca" ciepło i przekazująca wilgoć jeszcze dalej. Trzecia warstwa to zabezpieczenie przed deszczem i wiatrem - dawniej wspomniany wcześniej ortalion, obecnie kurtki z inteligentną membraną oddychającą, np. gore-teksową. Wyposażeni w takie ubranie możemy zapewnić sobie bardzo duży komfort w każdych warunkach. Kiedy jest zimno i mokro ubieramy wszystkie warstwy, kiedy pada, ale jest ciepło rezygnujemy z warstwy środkowej itp. W przypadku słońca i gorąca najlepiej sprawuje się bawełniana koszulka, chroniąc nasze ciało

2 przed zbyt szybkim oddawaniem wilgoci i przegrzaniem organizmu. OBUWIE Na spływ niezbędne są nam minimum 2 pary obuwia: odporne na wodę pełne buty i sandały. Te pierwsze założymy w deszczowe i mokre dni. Powinny być z membraną nieprzemakalną i odprowadzającą wilgoć ze środka. Sandały zaś powinny tkwić na naszych nogach przez pozostały czas spływu, wyłączając jedynie sen. Lekkie, wykonane z nienasiąkającego wodą materiału dają poczucie kontaktu z gruntem zbliżone do gołej stopy. Chronią ją jednak przed urazami podczas brodzenia w rzece, chodzenia po trawie czy spacerów po lesie - a o "niespodzianki" typu rozbita butelka, puszka po konserwie, ostry kamień czy nadepnięcie osy nietrudno. Niestety dobre sandały sporo kosztują. Aby je odróżnić od kiepskich należy przede wszystkim zwrócić uwagę na wytrzymałość pasków. Sprawdza się to próbując wyrwać taki pasek z podeszwy. Dla bezpieczeństwa własnych pieniędzy radzę uzyskać pozwolenie sprzedawcy. Odradzam zabieranie na spływ klapek prysznicowych, które mogą nam szybko odpłynąć. ZABEZPIECZENIA PRZED WODĄ Worki wodoszczelne Spływy na "sucho" prawie się nie zdarzają. Jeśli nie zalewa nas od góry deszcz to leci nam woda z wioseł, możemy też zaliczyć wywrotkę. A jeśli nawet tego wszystkiego uda nam się uniknąć to "bitwy morskie" z towarzyszami spływu zaleją środek naszego kajaka wodą. Aby uniknąć zmoczenia dobytku, należy go spakować w worki foliowe - niestety nie mamy całkowitej gwarancji szczelności i produkujemy mnóstwo śmieci. Idealnym rozwiązaniem są nieprzemakalne worki z podklejonymi lub zgrzanymi szwami. Są odporne na rozdarcie, posiadają proste zwijane i szczelne zamknięcie zakończone klamrami zatrzaskowymi, szyte są o różnych pojemnościach.jeśli worek do tego będzie zaopatrzony w taki system nośny jak w plecaku możemy go uznać za odpowiedni. Sugeruję zabierać ze sobą minimum 2 worki o pojemności ok. 50 litrów i trzeci o połowę mniejszy. W pierwszy spakujemy ubrania i śpiwór, drugi pomieści namiot i materac, w najmniejszy włożymy buty, dokumenty, aparat fotograficzny itp. Taki zestaw, nawet pomnożony przez 2 osoby, powinniśmy bezproblemowo zmieścić w prawie każdym kajaku turystycznym. Worki są plastyczne, dostosowują swój kształt do miejsca, gdzie się je "wbija". Niektóre worki posiadają przezroczystą szybkę dającą przegląd zawartości bez otwierania. Należy pamiętać o zostawieniu powietrza w górnej części worka. Kiedy nam taki worek wypadnie z kajaka zostawiony bąbel powietrza postawi go jak spławik, z zamknięciem nad powierzchnią wody. Unikniemy wtedy wdarcia się do środka nawet najmniejszej ilości wody. Bardziej uniwersalne, bo nie tylko nadające się na kajak, są torby i plecaki wodoszczelne. Łatwiej się w nie spakować a pózniej wyjąc potrzebne akurat rzeczy z dna. Trudniej je natomiast upchnąć w kajak. Niektóre torby zaopatrzone są w system umożliwiający umieszczenie ich na zewnątrz niektórych modeli kajaków za lub przed kokpitem. Zachowując ostrożność mamy wtedy dostęp do wnętrza torby nawet w czasie płynięcia kajakiem. Należy pamiętać, że żaden worek narażony na długie działanie wody nie gwarantuje 100% szczelności. Beczki Opakowania wodoszczelne w kształcie beczki w różnych rozmiarach. Wykonane z polietylenu, bardzo przydatne do zabezpieczenia drobnych przedmiotów przed zmoczeniem, sprawdzają się także w charakterze apteczek spływowych. Można w nich przechowywać żywność. Skrzynka Opakowanie wodo - i pyłoszczelne w formie skrzynki, także o różnych rozmiarach. Odporne na uszkodzenia mechaniczne, wykonane z wysokoudarowego tworzywa i stali nierdzewnej. Pokrywa jest zabezpieczona uszczelką neoprenową zapewniającą całkowitą szczelność - posiada zawór rozszczelniający umożliwiający otwarcie gdy zostanie poddane różnicy ciśnień (występuje wtedy

3 efekt zassania). Skrzynka wypełniona gąbką w systemie "pick 'n' pluck" umożliwiającą samodzielne jej dostosowanie do kształtu przechowywanego przedmiotu. Polecam na bardzo wartościowe i wrażliwe cenne przedmioty jak aparat, kamera. Pokrowiec na tel. komórkowy Wodoodporny, nylonowy pokrowiec na telefon komórkowy. Zamknięty w nim telefon pozostanie suchy w czasie pływania kajakiem. Przezroczysta przednia część obudowy umożliwia wygodne korzystanie z klawiatury. Z tyłu pokrowca zamocowany uchwyt do zaczepienia na pasku. ŚPIWORY W czasie snu ciało człowieka traci więcej ciepła niż jest w stanie wyprodukować, w wyniku czego oziębia się. Zmiana tego niekorzystnego bilansu jest teoretycznie możliwa poprzez zmuszenie ciała do produkcji większej ilości ciepła w wyniku wzmożonej aktywności fizycznej, co jest jednak niemożliwe w czasie snu. Stąd głównym zadaniem śpiwora jest ochrona ciała przed oziębieniem. Najistotniejszym składnikiem warstw izolacyjnych jest powietrze, pod warunkiem jednak, że jest to powietrze znajdujące się w bezruchu. Najlepszymi termoizolatorami są więc materiały zawierające jak najwięcej powietrza i to powietrza, którego ruch np. w wyniku konwekcji jest ograniczony przez strukturę przestrzenną materiału. Wynika z tego prosta i oczywista zasada, że im grubsza warstwa wypełnienia przykrywa turystę tym cieplej. Śpiwory puchowe Naturalne materiały są do dziś niepokonane jeśli chodzi o poziom izolacji cieplnej. Najlepsze z nich to puch i pióra pozyskiwane z gęsi i kaczek. Charakteryzują się najwyższym poziomem termoizolacji ze wszystkich znanych naturalnych i syntetycznych wypełnień. Jedyną wadą śpiworów puchowych jest wyższa niż syntetycznych hydroskopijność, co w razie zawilgocenia zdecydowanie obniża parametry termoizolacyjne. Śpiwory z włókien syntetycznych W praktyce stosuje się w nich jeden surowiec, którym jest włókno poliestrowe, najczęściej puste w środku tzw. hollowfibers. Śpiwory te są sprężyste i w minimalny sposób absorbują wodę. Porównanie efektywności izolacji wypada zdecydowanie na korzyść śpiworów puchowych. Przy tym samym ciężarze, śpiwór puchowy będzie znacznie cieplejszy od śpiwora syntetycznego. Możliwości kompresji puchu są większe niż syntetyku, wobec tego spakowany śpiwór puchowy będzie miał znacznie mniejsze wymiary nawet trzykrotnie. Przewaga syntetyków uwidacznia się natomiast w ich większej odporności na wilgoć - wilgotne zachowują więcej ze swych możliwości izolacyjnych niż puchowe. Schną również znacznie szybciej. Są wreszcie jedynym wyborem dla alergików uczulonych na puch. Ostatnia ale nie najmniej istotna zaleta to ich niższa cena; chociaż jeśli się uwzględni wyższą dwu-, trzykrotnie trwałość puchu, to w długim okresie czasu jeden śpiwór puchowy wypada nieco taniej niż dwa syntetyczne, a przy tym jest mniejszy i lżejszy. Uwagi praktyczne - aby nie rozczarować się swoim śpiworkiem ( dotyczy śpiworów syntetycznych ) należy zwrócić uwagę na temperaturę minimalną komfortu dodając do niej około 4-6?C. Na przykład: na polskie lato odpowiedni jest śpiwór Fjorda Nansena o wadze minimum 1,2 kg. Osoby, które wybierają się na kajak w czerwcu bądź wrześniu powinny się zaopatrzyć w śpiwór o wadze 1,4-1,6 kg np. Alpinusa, Fjorda Nansena, Pajaka....Jeżeli firmy mają kilka odpowiedników syntetycznych w jednej wadze to z założenia te najtańsze są skierowane do tzw. niedzielnych turystów, np. Fjord Nansen Tour 1,2 kg. Droższe zaś do prawdziwych turystów, np Fjord Nansen Tramp 1,2 kg o wyższej trwałości ze staranniej dobranymi materiałami itd. - przy zakupie proponuję przymierzać śpiwór, pamiętając że im ciaśniej tym cieplej ale mniej komfortowo - należy zwrócić uwagę na kaptur śpiwora, pamiętając że około 1/4 ciepła uchodzi przez głowę - zabrudzony śpiwór należy prać w pralce lub ręcznie, stosując płatki mydlane; śpiwór można odwirować ale na niskich obrotach - jeżeli pragniesz spinać śpiwory sprawdz dokładnie zgodność zamków.

4 - najlepszy i zalecany sposób pakowania to niechlujne wpychanie do worka - taki sposób spowoduje, że włóknina nie będzie się zbijała w jednym kierunku - w domu, najlepiej przechowywać śpiwór rozłożony NAMIOTY Namioty do turystyki kajakowej powinny się charakteryzować dobrą jakością materiałów oraz dobrym wykonaniem. Nie może być sytuacji, kiedy nieodpowiedni sprzęt psuje nam uroki urlopu a to przepuszczając wodę tropikiem, podłogą, kiepskimi szwami itd. Na co należy zwrócić uwagę kupując namiot na spływ? - Wodoodporność tropiku. Materiał z którego jest on wykonany powinien być nieprzemakalny. W praktyce oznacza to, że tropik podczas deszczu, po dotknięciu dłonią od strony wewnętrznej nie może przeciekać. Powinna to określać informacja, że namiot spełnia europejską normę DIN o nieprzemakalności pod naporem 150 cm słupa wody. - Tropik powinien być wykonany z poliestru niereagującego na zmiany pogody (nigdy z nylonu!) - Wszystkie szwy powinny być podklejone, także przy okienkach wentylacyjnych. - Sypialnia z "oddychajacego" nylonu montowana do wewnętrznego stelaża za pomocą klików, co zapewnia szybkie rozbicie namiotu niejednokrotnie chroniące przed nagłym deszczem. - Przemyślane kroje namiotu. - Odpowiedniej jakości materiały: nici, gumki, zamki, stelaże z dobrego włókna szklanego... - Właściwe wykończenie wszelkich najdrobniejszych elementów. - Dobra wentylacja. Podsumowanie Namioty do turystyki kajakowej wybrane według powyższych kryteriów nie powinny sprawiać żadnych poważniejszych problemów podczas średnio intensywnej eksploatacji. Do grupy tej zaliczyć można większość namiotów Alpinusa, Campusa, Marabuta, wszystkie Fjorda Nansena. Te ostatnie wyróżnia funkcjonalność (często dwa wejścia), dobra wentylacja, tropik zawsze z poliestru, niski ciężar łącznie ze szpilkami. Lepiej sprawdzają się namioty z tropikiem narzucanym. Uwaga!!! Przed wyjazdem sprawdź koniecznie czy posiadasz wszystkie elementy namiotu. Może producent zapomniał dopakować stelaż, albo suszyłeś oddzielnie sypialnię i zapomniałeś wsadzić ją z powrotem... Płachty biwakowe Kajakarzom, którzy cenią sobie bardzo bliski a niemal bezpośredni kontakt z naturą polecam płachty biwakowe, które obrazowo można określić jako mini namiot. Płachta biwakowa to "tunel" bądz "koperta" wykonany z wodo i wiatroodpornego materiału, do którego tak jak do namiotu należy zabrać śpiwór i karimatę. Cechuje ją prostota i szybkość rozkładania, niewielki ciężar ok. 0,5 kg oraz minimalne rozmiary w stanie złożonym. Płachty biwakowe dają możliwość spania pod rozgwieżdżonym niebem chroniąc nas przed deszczem, wilgocią i rosą. Zaopatrując się w płachtę należy zwrócić uwagę na następujące elementy: - tkanina z którego płachta jest wykonana powinna być oddychająca i nieprzepuszczająca wody, - zamki rozmieszczone funkcjonalnie, tak aby zapewnić odpowiedni poziom wentylacji i możliwość swobodnego oddychania w zależności od warunków atmosferycznych oraz współgranie z zamkiem śpiwora - ilość osób, które mogą spać w płachcie - najczęściej spotykane to jedynki i dwójki, przy czym w 2 osobowej awaryjnie mogą spać 3 osoby - przystosowanie płachty do innych funkcji niż spanie, np. zamek otwierający dolną część umożliwia szybkie włożenie płachty na siebie i traktowanie jej jako okrycia przeciwdeszczowego Na turystyczne spływy kajakowe wystarczające wydają się być polskie płachty firmy Małachowski i Eksplo. Cena około 200 zł też przemawia za nimi. NA CZYM SPAć

5 Materace Bez nich nie należy wyruszać na spływ. Mogą to być tradycyjne materace 2 czy 3 komorowe, wykonane z gumy czy weluru. Charakteryzują się niską ceną, dużym ciężarem i stosunkowo małą objętością po złożeniu. Dostarczają wiele "radości" przy pompowaniu. Zalecam przetestowanie szczelności przed wyruszeniem na spływ oraz zabranie zestawy naprawczego. Nowoczesną wersją tradycyjnych materacy są Fjordmaty, wykonane z super lekkiego pokrytego poliuretanem nylonu dodatkowo nasączonego specjalną substancją, chroniącą materac przed nasiąkaniem wodą. Materace najczęściej zbudowane z sześciu niezależnie dmuchanych rur, są wyjątkowo mocne i odporne na przedziurawienie. Należy wspomnieć, że napompowanie jest proste i w żadnym wypadku nie można porównać z pompowaniem tradycyjnego materaca. Niewielkie gabaryty i niska waga nie obciążają ekwipunku kajakarza. Ciężar Fjordomaty to ok. 0,5 kg a objętość po złożeniu porównywalna do puszki piwa. Karimaty Swą nazwę zawdzięczają firmie Karrimora, która jako pierwsza w świecie wprowadziła je na rynek i nazwała od swego imienia. Ich użytkowanie pozbawia nas "przyjemności" pompowania. Po złożeniu mają one jednak dużą objętość. Jeśli się na nie zdecydujemy powinny być grubości 1,5-2 cm i koniecznie posiadać wodoodporny pokrowiec zapobiegający przemoczeniu i ścieraniu się o przypadkowe przedmioty. Należy pamiętać, że maty z hipermarketów nadają się raczej na działkę i plażę niż do turystyki kajakowej. Bardzo szybko łapią wilgoć, a jeszcze szybciej się zbijają. Maty Samopompujące. Połączenie tradycyjnej maty i materaca. W przeciwieństwie do zwykłych materacy, maty samopompujące z pianką izolują od podłoża nawet gdy temperatura spada poniżej zera, no i nie trzeba ich pompować. Komfort spania w zależności od grubości bardzo wysoki. Tak jak w przypadku śpiworów maty samopompujące powinny być przechowywane w postaci rozwiniętej oraz w przypadku nieużywania ponad 6 m-cy należy je kilkakrotnie rozłożyć i dodmuchać. Przewożenie powinno odbywać się tylko w pokrowcu. Polecam maty sprawdzonych firm, np. Fjorda Nansena czy Jacka Wolfskina. Raczej odradzam eksperymentowanie z produktami przypadkowych firm. KUCHENKI TURYSTYCZNE Największą radość sprawiają własnoręcznie przygotowane posiłki. Najsmaczniejsze przyrządzone są na ognisku. Ale nie zawsze mamy czas i możliwości, aby rozpalić ogień. Brak drzewa, zakazy obowiązujące w Parkach Narodowych i rezerwatach, "głód" niepozwalający dłużej czekać czy świadomość ekologiczna każą korzystać z czego innego. Kuchenki gazowe ze względu na prostotę użycia są bardzo popularne na spływach. Mogą to być nieco archaiczne, ale ciągle bardzo popularne metalowe butle do wielokrotnego ładowania ( pojemność 1-3 kg ) lub jednorazowe kartusze, np. Camping Gazu o pojemności od 0,5 kg. Zaletą pierwszych jest stosunkowo niska cena, wadą - ciężar i ograniczona liczba punktów napełniania (stacje autogazu legalnie tego nie mogą robić). Zaletą "jednorazówek" są niewielkie rozmiary i mały ciężar praktycznie samego gazu. Są niestety nieekologiczne, zużyty kartusz ląduje na śmietniku. Kuchenki benzynowe i naftowe mimo, że bardziej skomplikowane w użyciu uniezależniają nas od punktów napełniania gazu. W kuchenkach tych, w sytuacjach ekstremalnych, można spalać wszystko - prawie każdą ciecz palną, oczywiście z konsekwencjami zapchania dysz lub nawet zniszczenia kuchenki. Zabieramy jedną kuchenkę gazową z butlą która będzie do ogólnego użytku. AKCESORIA TURYSTYCZNE UŁATWIAJĄCE ŻYCIE A CZASAMI PRZEŻYCIE. Siekiery i saperki Przydają się na spływie w każdych warunkach. Siekierą porąbiemy drzewo na ognisko, wbijemy

6 szpilki w twardą ziemię. Niektórzy poczują się z nią bezpieczniej. Saperkę, poza licznymi zastosowaniami, zabierajmy w ustronne miejsca na biwakach, gdzie nie ma toalet. Zaoszczędzi to przybywającym po nas niechcianych widoków. Wózki kajakowe Przydają się, kiedy nie możemy przepłynąć pod niskim mostem, na trasie mamy młyn czy spiętrzenie wody. Wózek powinien być lekki, wykonany z aluminium, najlepiej z pompowanymi kołami, po złożeniu łatwy do zamocowania na pokładzie kajaka. Takie wymagania spełnia wózek Eckla Atlantic 260 Na tym spływie raczej nie będą nam potrzebne nie ma w planie żadnych przenosek / choć jednego razu mieliśmy trochę noszenia z powodu wysokiego stanu Wisły - zamknęli śluzy w Gdańskiej Głowie i Białej Górze / było co nosić! / Rękawiczki Ich zadaniem jest ochrona przed odciskami i obtarciami, o które nietrudno kiedy w ręku trzyma się wiosło. Wygodne rękawiczki powinny odsłaniać palce, przepuszczać wilgoć od strony dłoni, szybko schnąć oraz nie ślizgać się na trzymanym wiośle. Zimą polecam specjalistyczne rękawiczki kajakowe albo zestaw łapawice z podklejanymi szwami na zewnątrz i do środka grube rękawice polarowe, najlepiej z dodatkowym ociepleniem. Koc ratunkowy Koc ratunkowy, popularnie zwany folią NRC, jest dostępny w formie jedno- lub wielorazowego użytku. Jego działanie jest proste, polega na odbijaniu przez jedną, srebrną stronę koca promieniowania cieplnego. W zależności czy chcemy zatrzymać ciepło, czy się przed nim ochronić, okrywamy się srebrną stroną, odpowiednio, do siebie lub na zewnątrz. Stuptuty czyli ochraniacze na buty. Chronią przed dostaniem się wilgoci, np. od wysokiej, zroszonej trawy od góry do wnętrza buta. Mając nawet najbardziej nie przemakalne i najlepiej zaimpregnowane buty, bez stuptutów nie uchronimy się przed mokrymi skarpetami. Stuptuty zapobiegają także dostaniu się do buta drobnych kamyczków. Istotną cechą jest materiał z jakiego są zrobione - wpływa to zasadniczo na nieprzemakalność i oddychalność, oraz "patent" montażu na nodze - czy aby nie za skomplikowany i czy nie ma tendencji do rozpinania się. Latarka Przyrząd niezbędny, od którego wymaga się niezawodności. Najważniejsze jest to aby była wodoodporna lub wodoszczelna. Jeżeli ma być wytrzymała na uszkodzenia mechaniczne powinna być aluminiowa. Żarówka może być halogenowa, świecąca najjaśniej lub niewiele ustępujące, a tańsze - xenonowe i kryptonowe ale najlepsze będą diodowe powinny starczyć nam na cały pięciodniowy spływ. Kajakarzom ceniącym sobie wygodę i wolne ręce, polecam latarki czołowe. Bardzo ułatwiają nocną grę w szachy. Polecam w szczególności wersje wodoszczelne. Termosy stalowe Charakteryzują się doskonałą izolacją termiczną zarówno dla płynów gorących jak i zimnych, są przy tym odporne na uszkodzenia mechaniczne. Powinniśmy pamiętać, że przed napełnieniem termosu gorącym płynem, musimy najpierw go rozgrzać poprzez wlanie wrzątku na około 1-2 min. Przy zakupie należy zwrócić uwagę na to, czy korek nie przepuszcza wody. Można to sprawdzić potrząsając odwróconym, pełnym termosem. Uwaga, najważniejszym elementem termosu stalowego jest próżnia pomiędzy ściankami, dlatego termosy z hipermarketu, z zewnątrz nieróżniące się od markowych, mogą okazać się wielkim nieporozumieniem. Kubki termiczne Należy pamiętać, że im mniejszy kubek tym słabiej trzyma temperaturę płynu. Te zaopatrzone w plastikową pokrywkę dłużej trzymają ciepło, zagradzają dostęp owadom do naszej herbatki, którą do tego trudniej rozlać. Pojemniki na wodę Jednym z rozwiązań problemu wody pitnej są 1,5 litrowe plastikowe butelki po wodzie mineralnej. Kilka butelek równomiernie rozmieszczonych w kajaku nie zabiera nam cennego miejsca a stanowi

7 odpowiedni zapas do następnego źródełka. Prysznice Mogą być oryginalne, wykonane jako gruba torba foliowa, z haczykiem lub taśmą do zamocowania na gałęzi drzewa, z rurką prysznicową. Dzięki temu, że są w czarnym kolorze szybko nagrzewają wodę. Domowym rozwiązaniem są napełnione wodą plastikowe butelki wystawione na słońce w czarnym worku foliowym. Okulary przeciwsłoneczne i okrycia głowy Mają zapewnić ochronę przed słońcem, które niestety w nadmiarze szkodzi. Jak powie każdy okulista należy unikać okularów z niewiadomego zródła, z rzekomym filtrem UV. Jako okrycia głowy sprawdzają się czapki z daszkiem mające tę zaletę, że przydają się w czasie deszczu. Magiczne ciepła Chemiczne ogrzewacze, bywają jedno- lub wielokrotnego użytku, do rąk lub, jak kto woli, innych części ciała. Działają ok. 45 min, zachowując temperaturę ok. 40o C. Występują też w postaci plastrów grzewczych przyklejanych do bielizny. Ogrzewacze katalityczne Zdecydowanie bardziej wydajne od chemicznych. Ogrzewają w wyniku bezpłomieniowego spalania benzyny. W zależności od pojemnika z paliwem działają od 5 do 24 h. Ze względu na ich wysoką temperaturę należy używać w woreczkach z materiału. Kompasy Warto zabrać choćby ze względu na możliwość wykorzystania ich do ćwiczeń i zabaw. W naszych warunkach raczej nie decydują o przeżyciu, ale w sytuacjach awaryjnych mogą być przydatne. Materiał ze strony po drobnej modyfikacji