Propozycja metodyki oceny sposobów finansowania przedsi wzi ç inwestycyjnych przedsi biorstw

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Propozycja metodyki oceny sposobów finansowania przedsi wzi ç inwestycyjnych przedsi biorstw"

Transkrypt

1 Zeszyty Naukowe nr 687 Akademii Ekonomicznej w Krakowie 2005 Katarzyna ach Katedra Finansów Przedsi biorstw Propozycja metodyki oceny sposobów finansowania przedsi wzi ç inwestycyjnych przedsi biorstw 1. Wst p Jednym ze sposobów maksymalizacji wartości przedsiębiorstwa, nadrzędnego celu w gospodarce rynkowej, są przemyślane decyzje inwestycyjne, jednak warunkiem realizacji inwestycji jest dysponowanie określonymi środkami finansowymi. Celem niniejszego opracowania jest zwrócenie uwagi na konieczność jednoczesnej, wielokryterialnej analizy wszystkich źródeł finansowania inwestycji, co umożliwia ustalenie optymalnej kombinacji źródeł finansującego projekt inwestycyjny przedsiębiorstwa. W pracy zaprezentowano propozycję metodyki wielokryterialnej oceny różnych sposobów finansowania projektów inwestycyjnych przedsiębiorstw, która winna stanowić podstawę optymalizacji struktury źródeł finansowania inwestycji. 2. Znaczenie racjonalizacji êródeł finansowania projektów inwestycyjnych Finansowanie działalności inwestycyjnej przedsiębiorstw jest procesem bardzo złożonym. Pomimo wielu teorii dotyczących doboru optymalnego zestawu źródeł finansowania projektów inwestycyjnych, nie można podać jego uniwersalnej kombinacji. W praktyce decyzje o strukturze źródeł finansowania są często

2 104 Katarzyna Łach podejmowane subiektywnie przez zarządzających 1. Jest to jednak bardzo ważny problem, bo dobór właściwych źródeł finansowania przedsięwzięć pozytywnie wpływa m.in. na: możliwości inwestycyjne przedsiębiorstwa, prawidłowy, zrównoważony rozwój firmy, poprawę sytuacji finansowej przedsiębiorstwa, konkurencyjność na rynku. W ocenie źródeł finansowania inwestycji można przyjmować różne kryteria i nadawać im różną wagę. W niniejszym opracowaniu przedstawiono możliwość zastosowania wielokryterialnej oceny wybranych źródeł finansowania projektów inwestycyjnych przedsiębiorstw, wykorzystującej punktową metodę oceny przydatności różnych źródeł finansowania inwestycji. 3. Kryteria oceny sposobów finansowania inwestycji Uwzględniając sformułowane wyżej postulaty wybrano dziewięć kryteriów, według których w niniejszym opracowaniu są oceniane podstawowe źródła pozyskiwania na działalność inwestycyjną. Przyjęto więc następujące kryteria: koszt, dostępność, zakres kontroli kapitałodawcy, czas pozyskania, procedura pozyskania, wielkość pozyskiwanego, czas spłaty, występowanie i wysokość bieżących kosztów, niezbędne zabezpieczenia. Poniżej podjęto próbę zdefiniowania tych kryteriów, wyjaśnienia ich istoty, szczególnych aspektów, na które zwrócono uwagę, oraz znaczenia poszczególnych kryteriów. Koszt. Posługiwanie się przez podmiot gospodarczy kapitałem, niezależnie od źródła jego pochodzenia, wiąże się z pewnym kosztem. Koszt obcego uzależniony jest od wysokości wymaganych odsetek, ich rozłożenia w czasie, stopy podatku dochodowego oraz okresu wykorzystania. Natomiast 1 S. Antkiewicz, Akcje i obligacje w finansowaniu przedsiębiorstwa, Biblioteka Menedżera i Bankowca, Warszawa 2002, s. 129.

3 Propozycja metodyki oceny 105 koszt własnego określa oczekiwana stopa zwrotu zrównująca przyszłe dochody z tytułu dywidendy z bieżącą ceną akcji na rynku kapitałowym 2. Dla potrzeb oceny zawartej w niniejszej pracy, w kryterium kosztu ujęto także wszystkie dodatkowe koszty związane z pozyskaniem : przy emisji akcji i obligacji są to koszty emisji, w przypadku kredytu prowizje dla banku, a przy leasingu opłaty manipulacyjne. W analizie przeprowadzonej w dalszej części opracowania przy ocenie kosztu pochodzącego z różnych źródeł starano się wziąć pod uwagę wszystkie wymienione wyżej rodzaje kosztów. Dostępność. Swoboda wyboru źródeł pozyskiwania może być ograniczona barierami wynikającymi z sytuacji rynkowej (niezależnymi od przedsiębiorstwa) lub niespełnieniem przez podmiot wymagań stawianych przez rynek (zależnymi od przedsiębiorstwa) 3. Tak więc nie każdy podmiot może korzystać z każdego źródła. Na możliwość korzystania z poszczególnych źródeł finansowania rozwoju wpływ mają: forma organizacyjno-prawna, wielkość przedsiębiorstwa, sytuacja finansowa, profil działalności. Zakres kontroli kapitałodawcy. W analizie źródeł finansowania inwestycji należy zwrócić uwagę na różny zakres kontroli kapitałodawcy. W wypadku obcego kapitałodawcy niejednokrotnie kontrolują postępy w realizacji i wdrażaniu inwestycji. Natomiast w wypadku własnego powiększenie liczby udziałowców pociąga za sobą mniejszą niezależność w podejmowaniu strategicznych decyzji dotychczasowych wspólników. Czas pozyskania. Czas ma ogromne, niekiedy kluczowe znaczenie dla przedsiębiorstwa pragnącego zrealizować daną inwestycję. Ewentualne opóźnienia niejednokrotnie drastycznie zmniejszają rentowność inwestycji lub sprawiają, że staje się ona zupełnie nieopłacalna. Dlatego też czas potrzebny na zgromadzenie niezbędnych do sfinansowania inwestycji środków powinien być jak najkrótszy. Procedura pozyskania. Z procedurą pozyskiwania związana jest także kategoria czasu oraz kosztu. Poszczególne formy potrzebnego do finansowania inwestycji wymagają bardziej lub mniej skomplikowanych czynności, załatwienia mniejszej lub większej liczby formalności. Wszystkie te czynności zawsze pociągają za sobą pewne koszty oraz zajmują firmie sporo cennego 2 G. Łukasik, Polityka pozyskiwania przez przedsiębiorstwa w warunkach rozwoju rynku finansowego, AE w Katowicach, Katowice 1998, s Ibidem, s. 48.

4 106 Katarzyna Łach czasu. Szczególnie kosztowne jest sporządzanie niejednokrotnie bardzo wnikliwych analiz, które mogą wykonać jedynie dodatkowo zatrudnieni specjaliści. Procedura pozyskania jest więc niejako dodatkowym kryterium ściśle powiązanym z kosztem oraz czasem jego pozyskania. Wielkość pozyskiwanego. Inwestycje przedsiębiorstw mogą mieć bardzo różną skalę. Niejednokrotnie planowane nakłady inwestycyjne mają znaczną wartość. Wielkość możliwego do pozyskania ma więc bardzo duże znaczenie. Należy przy tym zwrócić uwagę na fakt, że owa wielkość może być bardzo zróżnicowana dla poszczególnych źródeł. Z tego powodu przy wyborze źródła należy wziąć pod uwagę wielkość niezbędnych środków oraz możliwości ich zgromadzenia. Czas spłaty. Czas spłaty dotyczy oczywiście tylko zwrotnych metod finansowania inwestycji. Dla przedsiębiorstwa-kapitałobiorcy okres zwrotu ma często duże znaczenie, szczególnie gdy realizacja inwestycji wymaga długiego okresu. Poza tym w wypadku części inwestycji czas, od kiedy inwestycja będzie generować zyski, może być stosunkowo odległy. Dlatego też przedsiębiorstwom zależy, aby czas na zgromadzenie środków koniecznych do spłaty zaciągniętego długu był wystarczający. Występowanie i wysokość bieżących kosztów. Bieżące koszty dotyczą w szczególności obsługi długu, czyli ze źródeł obcych. Finansowanie inwestycji ze środków własnych nie pociąga za sobą konieczności okresowych płatności, a co za tym idzie, nie pogarsza płynności przedsiębiorstwa. W poszczególnych formach finansowania obcego koszty te oraz ich rozłożenie w czasie mogą być różne. Na przykład przy korzystaniu z kredytu lub pożyczki przedsiębiorstwo może uzyskać tzw. okres karencji, podczas którego nie trzeba spłacać ani, ani odsetek. Często wiąże się to jednak z dodatkowymi kosztami, na przykład w postaci wyższego oprocentowania. Wysokie, regularne koszty związane z finansowaniem inwestycji przedsiębiorstw mogą niekorzystnie wpływać na sytuację finansową firmy. Niezbędne zabezpieczenia. Zabezpieczenia związane są z ryzykiem finansowania ponoszonym przez kapitałodawcę. Pragnie się on zabezpieczyć przed ewentualnym brakiem spłaty długu. Istotne jest, że hipoteka oraz zastaw najczęściej stosowane formy zabezpieczeń, są niekorzystne dla przedsiębiorstwa, ponieważ mogą zamrażać na czas umowy bardzo znaczny majątek trwały. 4. Zasada pomiaru wybranych kryteriów Proponowaną ocenę poszczególnych źródeł finansowania projektów inwestycyjnych przeprowadzono według przedstawionych wyżej kryteriów. Zostały one dobrane na podstawie teoretycznych opisów tych źródeł, prezentowanych

5 Propozycja metodyki oceny 107 w literaturze przedmiotu. Należy oczywiście podkreślić, że kryteria te mają różną ważność. Dane kryterium może odgrywać kluczową rolę w konkretnym przedsiębiorstwie, działającym w określonych warunkach, w danej branży, będącym w specyficznej sytuacji finansowej. Nie sposób więc nie wspomnieć, że wiele sposobów finansowania może być inaczej ocenianych z perspektywy konkretnych przedsiębiorstw. Mimo że w opracowaniu starano się dokonać oceny źródeł finansowania zakładając warunki uśrednione, to jednak trzeba pamiętać o tym, iż rzeczywistość gospodarcza jest o wiele bardziej skomplikowana i nie sposób jest wziąć pod uwagę wszystkich możliwych sytuacji. Dalsza część opracowania poświęcona została ocenie wybranych źródeł finansowania. Najpierw wymieniono główne wady i zalety tych źródeł, potem przedstawiono ich tabelaryczną ocenę. Sposoby finansowania ocenione zostały metodą punktową. W zależności od poziomu danego kryterium, nadane zostały punkty od 1 do 4. Przyjęto więc zasadę, że jeżeli stan danego kryterium jest niski, nadana mu zostanie wartość 1 lub 1,5 punktu, średniemu stanowi kryterium odpowiadają punkty 2, 2,5 lub 3, a wysokiemu 3,5 lub 4. Tabela 1 zawiera możliwe stany kryteriów w poszczególnych źródłach finansowania. Tabela 1. Kryteria oceny źródeł finansowania i zasada ich pomiaru Lp. Kryterium Stan kryterium 1 1, ,5 4 1 Koszt wysoki średni niski 2 Dostępność mała średnia duża 3 Zakres kontroli kapitałodawcy duży średni mały 4 Czas pozyskania długi średni krótki 5 Procedura pozyskania 6 Wielkość możliwego do pozyskiwania skomplikowana i sformalizowana średnio skomplikowana i sformalizowana mało skomplikowana i sformalizowana mała średnia duża 7 Czas spłaty krótki średni 8 Występowanie i wysokość bieżących kosztów 9 Niezbędne zabezpieczenia Źródło: opracowanie własne. występują i są wysokie występują i są znaczne występują i są średnie występują i są średnie długi (bezzwrotny) są niskie lub nie występują są niewielkie lub nie występują Tabela 1 stanowi podstawę analizy i oceny przydatności poszczególnych metod finansowania inwestycji przedsiębiorstwa.

6 108 Katarzyna Łach 5. Ocena wybranych êródeł pozyskiwania Środki finansujące realizację projektów inwestycyjnych przedsiębiorstw mogą pochodzić z dwóch podstawowych źródeł: własnych i obcych. Rys. 1 przedstawia najważniejsze sposoby pozyskiwania do realizacji przedsięwzięć inwestycyjnych. Pozyskiwanie Finansowanie własne Finansowanie obce Samofinansowanie Zysk zatrzymany Emisja obligacji Emisja akcji Odpisy amortyzacyjne Kredyty bankowe Wkłady pieniężne i rzeczowe Sprzedaż zbędnego majątku Pożyczki Venture capital Przyspieszenie obrotu majątku Leasing Rys. 1. Źródła finansowania projektów inwestycyjnych Źródło: opracowanie własne na podstawie: J. Ickiewicz, Pozyskiwanie i struktura a długookresowe cele przedsiębiorstwa, Monografie i opracowania nr 425, SGH, Warszawa 1996, s. 96. Każda forma pozyskiwania na inwestycje przedsiębiorstwa ma swoje mocne i słabe strony. W tabeli 2 zestawione zostały główne wady i zalety przytoczonych źródeł. 6. Analiza sposobów finansowania inwestycji Podsumowaniem powyższych rozważań jest tabela 2. Jest ona zestawieniem wszystkich źródeł finansowania wraz z ich ocenami. W ostatniej kolumnie przedstawiono miejsca, jakie poszczególne źródła finansowania zajmują ze względu na sumę otrzymanych punktów.

7 Propozycja metodyki oceny 109 Tabela 2. Charakterystyka źródeł finansującego inwestycje w przedsiębiorstwie Samofinansowanie Emisja akcji Źródło Zalety Wady Wkłady pieniężne i rzeczowe Venture capital brak kosztów pozyskania brak przypadających spłat zadłużenia umocnienie niezależności przedsiębiorstwa finansowanie bezzwrotne wzrost zdolności kredytowej poprawa stabilności formy poprzez wzrost kapitałów własnych brak kosztów w postaci długów finansowanie bezzwrotne (długoterminowy charakter ) wzrost zdolności kredytowej poprawa stabilności przedsiębiorstwa poprzez wzrost kapitałów własnych brak przypadających spłat zadłużenia umocnienie niezależności przedsiębiorstwa finansowanie bezzwrotne wzrost zdolności kredytowej poprawa stabilności formy poprzez wzrost kapitałów własnych brak wymagań dotyczących zabezpieczeń rozłożenie ryzyka (ponosi je fundusz venture capital oraz dotychczasowi właściciele) wspieranie przedsiębiorstwa w różnych dziedzinach zarządzania ograniczona wielkość możliwego do zgromadzenia wysoki koszt własnego istnienie wielu możliwości przeznaczenia możliwy opór właścicieli chcących przeznaczyć nadwyżkę finansową na dywidendy utrudnienie zarządzania poprzez wzrost liczby głosów wysokie koszty emisji wysokie wymagania dokumentacyjne konieczność sporządzenia prospektu emisyjnego zmniejszenie udziału w zyskach dotychczasowych właścicieli długi czas potrzebny na pozyskanie ograniczona wielkość możliwego do zgromadzenia wysoki koszt własnego utrudnienie zarządzania poprzez wzrost liczby głosów zmniejszenie udziału w zyskach dotychczasowych właścicieli często uciążliwe szukanie potencjalnych nowych udziałowców utrata samodzielności zarządzania częste zmiany kadrowe zmniejszenie kontroli nad przedsiębiorstwem stosunkowo długi czas potrzebny na pozyskanie

8 110 Katarzyna Łach cd. tabeli 2 Kredyt bankowy Pożyczka Źródło Zalety Wady wzrost wiarygodności firmy wobec partnerów handlowych i kredytodawców brak konieczności spłaty odsetek długookresowość finansowania stosunkowo krótki czas potrzebny na pozyskanie dyscyplinowanie działań inwestycyjnych przedsiębiorstwa przez kontrolę banku możliwość amortyzowania majątku kupionego na kredyt przez nabywcę małe firmy mogą się ubiegać o kredyty preferencyjne nie ma obawy, że majątek, na który został zaciągnięty kredyt, zostanie firmie odebrany, jeśli kredytodawca wywiązuje się z umowy niższy realny koszt kredytu od nominalnego oprocentowania, dzięki istnieniu tzw. tarczy podatkowej elastyczność finansowania; brak konieczności określenia celu jej przeznaczenia stosunkowo duża dostępność (pożyczkodawcą może być każda osoba fizyczna i prawna) elastyczność ułożenia umowy brak uzależnienia i kontroli ze strony pożyczkodawcy mało skomplikowana procedura pozyskania stosunkowo krótki czas potrzebny na pozyskanie konieczność zwrotu skomplikowana i wielostopniowa procedura uzyskania środków pracochłonność przygotowania niezbędnych informacji i materiałów wzrost zdolności kredytowej konieczność zwrotu wiele wymagań formalnych i dokumentacyjnych bardzo szczegółowa analiza zdolności kredytowej restrykcyjne warunki kredytowania: zabezpieczenia (nawet do 150% kwoty kredytu), zdolność do generowania trwałej nadwyżki finansowej, przynależność do określonej branży ograniczona wielkość dostępnego ryzyko utraty płynności finansowej wysokie dodatkowe koszty (prowizja i inne opłaty) konieczność wypłacania odsetek niezależnie od sytuacji finansowej (zysku lub straty) ograniczona wielkość dostępnego konieczność zwrotu często wysoki koszt

9 Propozycja metodyki oceny 111 cd. tabeli 2 Emisja obligacji Leasing Źródło Zalety Wady nie zawsze konieczne zabezpieczenie spłaty zachowanie kontroli nad firmą, ponieważ nie występuje dopuszczenie nowych właścicieli do przedsiębiorstwa niższy realny koszt pożyczki od nominalnego oprocentowania, dzięki istnieniu tzw. tarczy podatkowej możliwość zgromadzenia bardzo dużych kwot (niejednokrotnie niemożliwych do uzyskania w formie kredytu bankowego) elastyczność finansowania (szczególnie ze względu na różnorodność konstrukcji obligacji) długookresowość finansowania (często powyżej 10 lat) częste 5-letnie odroczenie terminu wykupu do czasu osiągnięcia docelowych mocy produkcyjnych; tymczasem emitent może spłacać bieżące zobowiązania z zysku osiąganego po rozpoczęciu eksploatacji nowego obiektu stabilne koszty pozyskania (przy założeniu stałego oprocentowania) zachowanie kontroli nad firmą, ponieważ nie występuje dopuszczenie nowych właścicieli do przedsiębiorstwa niższy realny koszt od nominalnego oprocentowania, dzięki istnieniu tzw. tarczy podatkowej stosunkowo krótki czas potrzebny na pozyskanie ograniczona dostępność (nie wszystkie przedsiębiorstwa mogą emitować obligacje) konieczność zwrotu konieczność wypłacania odsetek niezależnie od sytuacji finansowej (zysku lub straty) wiele wymagań formalnych nie zawsze możliwa synchronizacja terminów spłaty pożyczki z terminem realizacji inwestycji stosunkowo długi czas potrzebny na pozyskanie często wysoki koszt emisji (koszt ten jednak maleje wraz ze wzrostem wysokości pożyczki) konieczność zwrotu ryzyko bankructwa firmy leasingowej wówczas syndyk może odebrać majątek

10 112 Katarzyna Łach cd. tabeli 2 Źródło Zalety Wady skrócone i uproszczone procedury przy zawieraniu umowy leasingu zmniejszenie ryzyka finansowania (szczególnie przy leasingu operacyjnym) brak wymogu prawnego zabezpieczenia na majątku dzierżawcy możliwość kwalifikowania rat leasingowych (w całości przy leasingu operacyjnym) jako kosztów uzyskania przychodów upusty cenowe stosowane przez dostawców i ubezpieczycieli nie pociąga za sobą zamrożenia gotówki w majątku trwałym w razie krótkiego okresu leasingu, gdy przedsięwzięcie nie uda się, firma może zwrócić majątek leasingodawcy wysokie dodatkowe koszty (odsetki, opłaty manipulacyjne, prowizje) konieczność ratalnych spłat niezależnie od sytuacji finansowej (zysku lub straty) Źródło: opracowanie własne na podstawie: J. Iwin, Z. Niedzielski, Amortyzacja w finansach przedsiębiorstw, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 2002; s. 70; E. Jantoń-Drozdowska, Venture capital instrument finansowania przedsiębiorstw [w:] Prawne i księgowe aspekty zarządzania kapitałami firmy, pod red. E. Jantoń-Drozdowskiej, Wyższa Szkoła Zawodowa Handlu i Rachunkowości, Poznań 1999; Kapitał dla Twojej firmy, R. Machała, Praktyczne zarządzanie finansami firmy, PWN, Warszawa 2001, s. 221; J. Ickiewicz, op. cit., s. 146; J. Ostaszewski, Źródła pozyskiwania przez spółkę akcyjną, Difin, Warszawa 2000, s. 158; Finanse firmy. Jak zarządzać kapitałem, pod red. W. Szczęsnego, C.H. Beck, Warszawa 2003, s. 49. Z tabeli 3 wynika, że najwyżej ocenione zostało samofinansowanie projektów inwestycyjnych przedsiębiorstw. Drugie miejsce zajmuje finansowanie rozwoju przedsiębiorstwa z kredytów bankowych oraz korzystanie z leasingu. Na ostatnich miejscach znalazły się fundusze venture capital, emisja akcji i emisja obligacji. Otrzymane wyniki są potwierdzeniem intuicyjnej oceny metod. Do podobnych stwierdzeń prowadzą dane empiryczne 4. 4 Z badań NBP dotyczących struktury finansowania inwestycji wynika, że średnio 68,15% planowanych inwestycji przedsiębiorcy chcą zrealizować korzystając z własnych środków.

11 Propozycja metodyki oceny 113 Tabela 3. Syntetyczne zestawienie ocen wyróżnionych sposobów finansowania inwestycji Kryteria ocen Źródła finansowania Koszt Dostępność Zakres kontroli kapitałodawcy Czas pozyskania Procedura pozyskania Wielkość możliwego do pozyskania Czas spłaty Występowanie i wysokość bieżących kosztów Niezbędne zabezpieczenia Suma punktów Jakość Samofinansowanie 1,5 2 2,5 3, ,5 1 Emisja akcji 1 1,5 2 1,5 1,5 3, Wkłady pieniężne i rzeczowe 1,5 2, , ,5 5 Venture capital 2 1,5 2 1, Kredyty bankowe 3 3,5 2, ,5 24,5 2 Pożyczki ,5 2,5 2 2,5 23,5 3 Emisja obligacji ,5 1,5 3,5 2,5 2,5 1, Leasing ,5 3 2, ,5 24,5 2 Źródło: opracowanie własne. W badaniach empirycznych stwierdzono, że szybko rozwijające się firmy zazwyczaj osiągają najlepsze efekty ekonomiczne, gdy w niewielkim stopniu opierają się na zadłużeniu, co daje im większą swobodę i elastyczność w dostępie do rynków kapitałowych. Ich cechami charakterystycznymi są także: niska stopa wypłat dywidendy oraz nacisk na finansowanie wzrostu z samodzielnie wypracowanych funduszy 5. Firmy te podwyższają kapitał tylko wtedy, gdy jest on absolutnie niezbędny do utrzymania tempa wzrostu i rentowności, natomiast zaciąganie nowych kredytów i pożyczek jest ograniczone przez nisko ustawiony docelowy poziom dźwigni finansowej. W II kwartale 2002 r. w ten sposób sfinansowano 70,9% inwestycji. Tak więc tylko niecałe 30% nakładów inwestycyjnych pochodziło ze źródeł obcych. Także w najbliższej przyszłości niewiele przedsiębiorstw planuje zadłużać się w celu realizacji inwestycji; zob. P. Blajer, Kredyt drogi, niedostępny i zbyt ryzykowny, Rzeczpospolita, E.A. Helfert, Techniki analizy finansowej, PWE, Warszawa 2004, s. 436.

12 114 Katarzyna Łach Literatura Antkiewicz S., Akcje i obligacje w finansowaniu przedsiębiorstwa, Biblioteka menedżera i bankowca, Warszawa Blajer P., Kredyt drogi, niedostępny i zbyt ryzykowny, Rzeczpospolita, Finanse firmy. Jak zarządzać kapitałem, pod red. W. Szczęsnego, C.H. Beck, Warszawa Helfert E.A., Techniki analizy finansowej, PWE, Warszawa Ickiewicz J., Pozyskiwanie i struktura a długookresowe cele przedsiębiorstwa, Monografie i opracowania SGH, nr 425, Warszawa Iwin J., Niedzielski Z., Amortyzacja w finansach przedsiębiorstw, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin Jantoń-Drozdowska E., Venture capital instrument finansowania przedsiębiorstw [w:] Prawne i księgowe aspekty zarządzania kapitałami firmy, pod red. E. Jantoń-Drozdowskiej, Wyższa Szkoła Zawodowa Handlu i Rachunkowości, Poznań Kapitał dla Twojej firmy, Łukasik G., Polityka pozyskiwania przez przedsiębiorstwa w warunkach rozwoju rynku finansowego, AE w Katowicach, Katowice Machała R., Praktyczne zarządzanie finansami firmy, PWN, Warszawa Ostaszewski J., Źródła pozyskiwania przez spółkę akcyjną, Difin, Warszawa Sierpińska M., Jachna T., Ocena przedsiębiorstwa według standardów światowych, PWN, Warszawa 1998, A Proposed Methodology for Assessing Financing Corporate Investment The overriding goal of corporations participating in a market economy is growth. However, growth requires steady enlargement of a companyʼs production potential through effective investment. Investment is also a condition for initiating economic activity by new corporations. Decisions corporations make concerning the structure of venture capital are extremely important. Managers making such decisions must consider many factors, the most important of which concern the availability of capital as well as the costs and efficaciousness of how that capital is invested. Seeking the most affordable and effective sources of financing is the key issue companies face. The goal of this paper is to evaluate methods of financing corporate investment according to the most important criteria.

Co to są finanse przedsiębiorstwa?

Co to są finanse przedsiębiorstwa? Akademia Młodego Ekonomisty Finansowanie działalności przedsiębiorstwa Sposoby finansowania działalności przedsiębiorstwa Kornelia Bem - Kozieł Wyższa Szkoła Ekonomii i Prawa w Kielcach 10 października

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie finansami przedsiębiorstw

Zarządzanie finansami przedsiębiorstw Zarządzanie finansami przedsiębiorstw Opracowała: Dr hab. Gabriela Łukasik, prof. WSBiF I. OGÓLNE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE Cele przedmiotu:: - przedstawienie podstawowych teoretycznych zagadnień związanych

Bardziej szczegółowo

Kapitał dla firm Rozwój Innowacyjność - Optymalizacja podatkowa

Kapitał dla firm Rozwój Innowacyjność - Optymalizacja podatkowa Kapitał dla firm Rozwój Innowacyjność - Optymalizacja podatkowa Źródła pozyskiwania kapitału preferencje i kryteria wyboru Bogusław Bartoń, Prezes Zarządu IPO SA Wrocław, 26 czerwca 2013 r. Jaki rodzaj

Bardziej szczegółowo

Formy działalności gospodarczej. Finansowanie i ryzyko.

Formy działalności gospodarczej. Finansowanie i ryzyko. Formy działalności gospodarczej. Finansowanie i ryzyko. dr Rafał Lipniewicz Uniwersytet Wrocławski Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Rok akademicki 2017/2018 Formy prawne działalności gospodarczej

Bardziej szczegółowo

KAPITAŁOWA STRATEGIA PRZEDISĘBIORSTWA JAN SOBIECH (REDAKTOR NAUKOWY)

KAPITAŁOWA STRATEGIA PRZEDISĘBIORSTWA JAN SOBIECH (REDAKTOR NAUKOWY) KAPITAŁOWA STRATEGIA PRZEDISĘBIORSTWA JAN SOBIECH (REDAKTOR NAUKOWY) SPIS TREŚCI WSTĘP...11 CZĘŚĆ PIERWSZA. STRUKTURA ŹRÓDEŁ KAPITAŁU PRZEDSIĘBIORSTWA...13 Rozdział I. PRZEDSIĘBIORSTWO JAKO ORGANIZACJA

Bardziej szczegółowo

FINANSOWANIE PROJEKTÓW INWESTYCYJNYCH (zarządzanie inwestycjami a zarządzanie źródłami finansowania)

FINANSOWANIE PROJEKTÓW INWESTYCYJNYCH (zarządzanie inwestycjami a zarządzanie źródłami finansowania) FINANSOWANIE PROJEKTÓW INWESTYCYJNYCH (zarządzanie inwestycjami a zarządzanie źródłami finansowania) Warunkiem realizacji kaŝdego projektu inwestycyjnego jest zgromadzenie odpowiedniego kapitału. MoŜliwości

Bardziej szczegółowo

Średnio ważony koszt kapitału

Średnio ważony koszt kapitału Średnio ważony koszt kapitału WACC Weighted Average Cost of Capital 1 Średnio ważony koszt kapitałuwacc Weighted Average Cost of Capital Plan wykładu: I. Koszt kapitału a metody dyskontowe II. Źródła finansowania

Bardziej szczegółowo

Finansowanie działalności przedsiebiorstwa. Finanse 110630-1165

Finansowanie działalności przedsiebiorstwa. Finanse 110630-1165 Finansowanie działalności przedsiebiorstwa przedsiębiorstw-definicja Przepływy pieniężne w przedsiębiorstwach Decyzje finansowe przedsiębiorstw Analiza finansowa Decyzje finansowe Krótkoterminowe np. utrzymanie

Bardziej szczegółowo

17.2. Ocena zadłużenia całkowitego

17.2. Ocena zadłużenia całkowitego 17.2. Ocena zadłużenia całkowitego Dokonując oceny ryzyka finansowego oraz gospodarki finansowej nie sposób pominąć kwestii zadłużenia, w tym szczególnie poziomu, struktury oraz wydolności firmy w zakresie

Bardziej szczegółowo

Akademia Młodego Ekonomisty

Akademia Młodego Ekonomisty Uniwersytet Szczeciński 24. listopada 2016 r. Finansowanie działalności przedsiębiorstwa Sposoby finansowania działalności przedsiębiorstwa dr Maciej Pawłowski PLAN WYKŁADU 1. Podstawowe pojęcia 2. Źródła

Bardziej szczegółowo

VII Konferencja Naukowo- Techniczna ZET 2013

VII Konferencja Naukowo- Techniczna ZET 2013 VII Konferencja Naukowo- Techniczna ZET 2013 Determinanty struktury kapitału spółek elektroenergetycznych Jak optymalizować strukturę kapitału? Dr hab. Wiesław Janik Dr inż. Artur Paździor Politechnika

Bardziej szczegółowo

KAPITAŁ PRZEDSIĘBIORCY I JEGO STRUKTURA WYKŁAD NR 3

KAPITAŁ PRZEDSIĘBIORCY I JEGO STRUKTURA WYKŁAD NR 3 KAPITAŁ PRZEDSIĘBIORCY I JEGO STRUKTURA WYKŁAD NR 3 ISTOTA KAPITAŁU Kapitał jest jednym z najważniejszych czynników warunkujących prowadzenie działalności gospodarczej. Kapitał to wszystko, co ma wartość

Bardziej szczegółowo

Finanse i rachunkowość. Alina Dyduch, Maria Sierpińska, Zofia Wilimowska

Finanse i rachunkowość. Alina Dyduch, Maria Sierpińska, Zofia Wilimowska Finanse i rachunkowość. Alina Dyduch, Maria Sierpińska, Zofia Wilimowska Podręcznik obejmuje wykład finansów i rachunkowości dla inżynierów. Zostały w nim omówione m.in. rachunkowość jako system informacyjny

Bardziej szczegółowo

Głównym celem opracowania jest próba określenia znaczenia i wpływu struktury kapitału na działalność przedsiębiorstwa.

Głównym celem opracowania jest próba określenia znaczenia i wpływu struktury kapitału na działalność przedsiębiorstwa. KAPITAŁ W PRZEDSIĘBIORSTWIE I JEGO STRUKTURA Autor: Jacek Grzywacz, Wstęp W opracowaniu przedstawiono kluczowe zagadnienia dotyczące możliwości pozyskiwania przez przedsiębiorstwo kapitału oraz zasad kształtowania

Bardziej szczegółowo

Dr Marcin Mikołajczyk Instytut Bankowości

Dr Marcin Mikołajczyk Instytut Bankowości Dr Marcin Mikołajczyk Instytut Bankowości Definicja i mechanizm działania Istota, cechy Rodzaje leasingu porównania Zalety i wady Statystyki Pożyczki gotówkowe Emisja akcji / obligacji Kredyty bankowe

Bardziej szczegółowo

Leasing maszyn: czy warto?

Leasing maszyn: czy warto? .pl https://www..pl Leasing maszyn: czy warto? Autor: Elżbieta Sulima Data: 24 listopada 2015 Przy podejmowaniu decyzji kupna np. platformy do bel warto jest rozważyć leasing. Korzystna jest łatwość jego

Bardziej szczegółowo

ZARZĄDZANIE PRZEDSIĘBIORSTWEM BUDOWLANYM Zarządzanie majątkiem, zarządzanie finansowe, analiza wskaźnikowa

ZARZĄDZANIE PRZEDSIĘBIORSTWEM BUDOWLANYM Zarządzanie majątkiem, zarządzanie finansowe, analiza wskaźnikowa Politechnika Śląska w Gliwicach Wydział Budownictwa Katedra Procesów Budowlanych ZARZĄDZANIE PRZEDSIĘBIORSTWEM BUDOWLANYM Zarządzanie majątkiem, zarządzanie finansowe, analiza wskaźnikowa Majątek przedsiębiorstwa

Bardziej szczegółowo

WACC Montaż finansowy Koszt kredytu

WACC Montaż finansowy Koszt kredytu WACC Montaż finansowy Koszt kredytu PYTANIA KONTROLNE Co oznacza pojęcie kapitalizacja odsetek? Zdefiniuj stopę procentową i dyskontową Co oznacza pojęcie wartość przyszła i bieżąca? Jakimi symbolami we

Bardziej szczegółowo

Leasing maszyn rolniczych

Leasing maszyn rolniczych https://www. Leasing maszyn rolniczych Autor: Elżbieta Sulima Data: 4 listopada 2018 Przy podejmowaniu decyzji kupna nowego sprzętu rolniczego warto jest rozważyć leasing maszyn rolniczych. Korzystna jest

Bardziej szczegółowo

Finansowanie projektów PPP

Finansowanie projektów PPP Finansowanie projektów PPP PPP a dług publiczny. Granice zadłużania. Cele PPP dotyczy zarówno szczebla centralnego jak i samorządów terytorialnych. Zmniejszenie wydatków władzy publicznej bez rezygnacji

Bardziej szczegółowo

CHARAKTERYSTYKA PRZEDSIĘBIORSTWA OMEGA

CHARAKTERYSTYKA PRZEDSIĘBIORSTWA OMEGA Edward Radosiński 1. SYSTEM WYTWARZANIA CHARAKTERYSTYKA PRZEDSIĘBIORSTWA OMEGA 1.1. Produkcja: a) przedsiębiorstwo - zaliczane do branży przemysłu spożywczego - może jednocześnie wytwarzać trzy asortymenty

Bardziej szczegółowo

W. - Zarządzanie kapitałem obrotowym

W. - Zarządzanie kapitałem obrotowym W. - Zarządzanie kapitałem obrotowym FINANSE PRZEDSIĘBIORSTW Marek 2011 Agenda - Zarządzanie kapitałem obrotowym Znaczenie kapitału obrotowego dla firmy Cykl gotówkowy Kapitał obrotowy brutto i netto.

Bardziej szczegółowo

Budżetowanie kapitałowe Cz.II

Budżetowanie kapitałowe Cz.II Budżetowanie kapitałowe Cz.II Czynnik: dyskontujący Metoda liczenia kapitalizujący (4.1.1) kapitału gdzie: WACC średni ważony koszt kapitału, z liczba źródeł kapitału, w i udział i tego źródła w całości

Bardziej szczegółowo

ANALIZA WSKAŹNIKOWA WSKAŹNIKI PŁYNNOŚCI MATERIAŁY EDUKACYJNE. Wskaźnik bieżącej płynności

ANALIZA WSKAŹNIKOWA WSKAŹNIKI PŁYNNOŚCI MATERIAŁY EDUKACYJNE. Wskaźnik bieżącej płynności ANALIZA WSKAŹNIKOWA WSKAŹNIKI PŁYNNOŚCI Wskaźnik bieżącej płynności Informuje on, ile razy bieżące aktywa pokrywają bieżące zobowiązania firmy. Zmniejszenie wartości tak skonstruowanego wskaźnika poniżej

Bardziej szczegółowo

dr hab. Marcin Jędrzejczyk

dr hab. Marcin Jędrzejczyk dr hab. Marcin Jędrzejczyk Leasing operacyjny nie jest wliczany do wartości aktywów bilansowych, co wpływa na polepszenie wskaźnika ROA (return on assets - stosunek zysku do aktywów) - suma aktywów nie

Bardziej szczegółowo

PKO BANK HIPOTECZNY S.A.

PKO BANK HIPOTECZNY S.A. ANEKS NR 1 Z DNIA 2 WRZEŚNIA 2019 R. DO PROSPEKTU EMISYJNEGO PODSTAWOWEGO Z DNIA 31 MAJA 2019 R. PKO BANK HIPOTECZNY S.A. (spółka akcyjna z siedzibą w Gdyni utworzona zgodnie z prawem polskim) PROGRAM

Bardziej szczegółowo

2. INFORMACJA O ISTOTNYCH ZMIANACH WIELKOŚCI SZACUNKOWYCH

2. INFORMACJA O ISTOTNYCH ZMIANACH WIELKOŚCI SZACUNKOWYCH INFORMACJA DODATKOWA DO RAPORTU OKRESOWEGO ZA III KWARTAŁ 2018 ROKU Megaron S.A. 1. INFORMACJA O ZASADACH PRZYJĘTYCH PRZY SPORZĄDZANIU RAPORTU, INFORMACJA O ZMIANACH STOSOWANYCH ZASAD (POLITYKI) RACHUNKOWOŚCI

Bardziej szczegółowo

Finansowanie działalności gospodarczej WROCŁAW,

Finansowanie działalności gospodarczej WROCŁAW, Finansowanie działalności gospodarczej WROCŁAW, 11.10.2016 Formy finansowania Finansowanie Kapitał własny Finansowanie wewnętrzne Finansowanie zewnętrzne Kapitał obcy Finansowanie zewnętrzne Kapitał własny

Bardziej szczegółowo

W praktyce firma rozwija się dynamicznie, a mimo to wciąż odczuwa brak gotówki - na pokrycie zobowiązań lub na nowe inwestycje.

W praktyce firma rozwija się dynamicznie, a mimo to wciąż odczuwa brak gotówki - na pokrycie zobowiązań lub na nowe inwestycje. W praktyce firma rozwija się dynamicznie, a mimo to wciąż odczuwa brak gotówki - na pokrycie zobowiązań lub na nowe inwestycje. Dostarczanie środków pieniężnych dla przedsiębiorstwa jest jednym z największych

Bardziej szczegółowo

Księgarnia PWN: Robert Machała - Praktyczne zarządzanie finansami firmy

Księgarnia PWN: Robert Machała - Praktyczne zarządzanie finansami firmy Księgarnia PWN: Robert Machała - Praktyczne zarządzanie finansami firmy Wstęp 1. do zarządzania finansami firmy 1.1. Zarządzanie firmą a budowanie jej wartości Obszary zarządzania przedsiębiorstwem Proces

Bardziej szczegółowo

Program emisji obligacji przez Gminę Kazimierz Dolny w latach czerwca 2016 r.

Program emisji obligacji przez Gminę Kazimierz Dolny w latach czerwca 2016 r. Program emisji obligacji przez Gminę Kazimierz Dolny w latach 20162019 28 czerwca 2016 r. WPROWADZENIE: OBLIGACJE KOMUNALNE 2 Czym są obligacje? Obligacje są nowoczesną formą kredytu, jaki bank udziela

Bardziej szczegółowo

ZAŁĄCZNIK DO WNIOSKU O UDZIELENIE POŻYCZKI

ZAŁĄCZNIK DO WNIOSKU O UDZIELENIE POŻYCZKI Karkonoska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. 58-500 Jelenia Góra ul. 1 Maja 27 ZAŁĄCZNIK DO WNIOSKU O UDZIELENIE POŻYCZKI (PEŁNA KSIĘGOWOŚĆ) 1 Dokumenty wymagane przy składaniu wniosku o pożyczkę: Dokumenty

Bardziej szczegółowo

ANALIZA WSKAŹNIKOWA. Prosta, szybka metoda oceny firmy.

ANALIZA WSKAŹNIKOWA. Prosta, szybka metoda oceny firmy. ANALIZA WSKAŹNIKOWA Prosta, szybka metoda oceny firmy. WSKAŹNIKI: Wskaźniki płynności Wskaźniki zadłużenia Wskaźniki operacyjności Wskaźniki rentowności Wskaźniki rynkowe Wskaźniki płynności: pokazują

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie finansami w małych i średnich przedsiębiorstwach. Wprowadzenie. dr hab. inż. Karolina Mazur, prof. UZ

Zarządzanie finansami w małych i średnich przedsiębiorstwach. Wprowadzenie. dr hab. inż. Karolina Mazur, prof. UZ Zarządzanie finansami w małych i średnich przedsiębiorstwach Wprowadzenie dr hab. inż. Karolina Mazur, prof. UZ Przyczyny niepowodzenia małego przedsiębiorstwa Jedna z 10 podawanych przyczyn to brak zabezpieczenia

Bardziej szczegółowo

FINANSE PRZEDSIĘBIORSTWA 2

FINANSE PRZEDSIĘBIORSTWA 2 FINANSE PRZEDSIĘBIORSTWA 2 Wstęp Książka przedstawia wybrane kluczowe zagadnienia dotyczące finansowych aspektów funkcjonowania przedsiębiorstwa w obecnych, złożonych warunkach gospodarczych. Są to problemy

Bardziej szczegółowo

DR GRAŻYNA KUŚ. specjalność: Gospodarowanie zasobami ludzkimi

DR GRAŻYNA KUŚ. specjalność: Gospodarowanie zasobami ludzkimi DR GRAŻYNA KUŚ specjalność: Gospodarowanie zasobami ludzkimi 1. Motywacja pracowników jako element zarządzania przedsiębiorstwem 2. Pozapłacowe formy motywowania pracowników na przykładzie wybranej organizacji

Bardziej szczegółowo

Struktura kapitału w przedsiębiorstwie Wykład 1 - sprawy organizacyjne

Struktura kapitału w przedsiębiorstwie Wykład 1 - sprawy organizacyjne Struktura kapitału w przedsiębiorstwie Wykład 1 - sprawy organizacyjne 02.03.2017 Prof. ndzw. dr hab. Katarzyna Kreczmańska-Gigol Instytut Finansów SGH w Warszawie Prowadząca wykład KATARZYNA KRECZMAŃSKA-GIGOL

Bardziej szczegółowo

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Sposoby finansowania działalności przedsiębiorstwa dr Maciej Pawłowski Uniwersytet Szczeciński 13. kwietnia 2017 r. PLAN WYKŁADU 1. Podstawowe pojęcia 2. Źródła finansowania 3. Kapitał własny a kapitał

Bardziej szczegółowo

pozorom są to instrumenty dużo bardziej interesujące od akcji, oferujące dużo szersze możliwości zarówno inwestorom,

pozorom są to instrumenty dużo bardziej interesujące od akcji, oferujące dużo szersze możliwości zarówno inwestorom, Obligacje Obligacje Teraz pora zająć się obligacjami.. Wbrew pozorom są to instrumenty dużo bardziej interesujące od akcji, oferujące dużo szersze możliwości zarówno inwestorom, jak i emitentom. Definicja

Bardziej szczegółowo

Podstawy finansów przedsiębiorstwa

Podstawy finansów przedsiębiorstwa 1 Prof. dr hab. Aurelia Bielawska prof. zw. Program przedmiotu Podstawy finansów przedsiębiorstwa 1. Wprowadzenie do gospodarki finansowej przedsiębiorstwa Cel ogólny: znajomość podstawowych pojęć z zakresu

Bardziej szczegółowo

Objaśnienia wartości przyjętych w wieloletniej prognozie finansowej Województwa Małopolskiego na lata

Objaśnienia wartości przyjętych w wieloletniej prognozie finansowej Województwa Małopolskiego na lata Objaśnienia wartości przyjętych w wieloletniej prognozie finansowej Województwa Małopolskiego na lata 2013-2028 Uwagi ogólne: Do obliczeń wielkości przyjętych w wieloletniej prognozie finansowej Województwa

Bardziej szczegółowo

R. Jarosz Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu

R. Jarosz Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu R. Jarosz Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu DŁUGOTERMINOWE DECYZJE W ZAKRESIE FINANSÓW PRZEDSIĘBIORSTWA NA PRZYKŁADZIE PRZEDSIĘBIORSTWA Z BRANŻY PRODUKCJI METALOWYCH WYROBÓW GOTOWYCH, Z WYŁĄCZENIEM

Bardziej szczegółowo

Akademia Młodego Ekonomisty

Akademia Młodego Ekonomisty Akademia Młodego Ekonomisty Sposoby finansowania działalności przedsiębiorstw Albert Tomaszewski Szkoła Główna Handlowa w Warszawie 23 listopada 2016 r. Cele finansowania Finansowanie działalności przedsiębiorstw

Bardziej szczegółowo

XIII Olimpiada Wiedzy Ekonomicznej dla Dorosłych. Spółka akcyjna pozyskiwanie kapitałów na rynku finansowym. Etap szkolny. Rok szkolny 2013/2014

XIII Olimpiada Wiedzy Ekonomicznej dla Dorosłych. Spółka akcyjna pozyskiwanie kapitałów na rynku finansowym. Etap szkolny. Rok szkolny 2013/2014 XIII Olimpiada Wiedzy Ekonomicznej dla Dorosłych Spółka akcyjna pozyskiwanie kapitałów na rynku finansowym Etap szkolny Rok szkolny 2013/2014 Część I: Test Poniższy test składa się z 20 pytań zamkniętych

Bardziej szczegółowo

MIĘDZYNARODOWE FINANSE PRZEDSIĘBIORSTW

MIĘDZYNARODOWE FINANSE PRZEDSIĘBIORSTW MIĘDZYNARODOWE FINANSE PRZEDSIĘBIORSTW Anna Chmielewska MILLER &MODIGLIANI Międzynarodowe Finansowanie Przedsiębiorstw, Wykład 4 1 WACC Średnioważony koszt kapitału (WACC) to krańcowy koszt pozyskania

Bardziej szczegółowo

Wyniki zarządzania portfelami

Wyniki zarządzania portfelami Wyniki zarządzania portfelami Na dzień: 30 września 2011 Analizy Online Asset Management S.A. ul. Nowogrodzka 47A 00-695 Warszawa tel. +48 (22) 585 08 58 fax. +48 (22) 585 08 59 Materiał został przygotowany

Bardziej szczegółowo

Wybrane możliwości finansowania na rynku kapitałowym Instrumenty dłużne samorządy i przedsiębiorstwa rynek niepubliczny

Wybrane możliwości finansowania na rynku kapitałowym Instrumenty dłużne samorządy i przedsiębiorstwa rynek niepubliczny Wybrane możliwości finansowania na rynku kapitałowym Instrumenty dłużne samorządy i przedsiębiorstwa rynek niepubliczny Łódź, grudzień 2008 Niniejszy materiał jest materiałem informacyjnym jedynie dla

Bardziej szczegółowo

Stopa zwrotu a ryzyko inwestycji na NewConnect. Marek Zuber Dexus Partners

Stopa zwrotu a ryzyko inwestycji na NewConnect. Marek Zuber Dexus Partners Stopa zwrotu a ryzyko inwestycji na NewConnect Marek Zuber Dexus Partners Ryzyko na rynkach finansowych Skąd się bierze? Generalna zasada: -Im większe ryzyko tym większy zysk -Im większy zysk tym większe

Bardziej szczegółowo

Podstawy finansów przedsiębiorstw Kod przedmiotu

Podstawy finansów przedsiębiorstw Kod przedmiotu Podstawy finansów przedsiębiorstw - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Podstawy finansów przedsiębiorstw Kod przedmiotu 04.3-WZ-EkoP-PFP-S16 Wydział Kierunek Wydział Ekonomii i Zarządzania

Bardziej szczegółowo

Analiza Ekonomiczna. 3. Analiza wskaźnikowa sprawozdań finansowych.

Analiza Ekonomiczna. 3. Analiza wskaźnikowa sprawozdań finansowych. Analiza Ekonomiczna. 3. Analiza wskaźnikowa sprawozdań finansowych. Rozwinięciem wstępnej analizy sprawozdań finansowych jest analiza wskaźnikowa. Jest ona odpowiednim narzędziem analizy finansowej przedsiębiorstwa,

Bardziej szczegółowo

Finansowanie. Przez rynek finansowy Kredyty. Pożyczki. Emisja obligacji Przez rynek towarowy Kredyt handlowy Szczególne formy finansowania Leasing

Finansowanie. Przez rynek finansowy Kredyty. Pożyczki. Emisja obligacji Przez rynek towarowy Kredyt handlowy Szczególne formy finansowania Leasing Leasing Finansowanie Zewnętrzne Wewnętrzne Własne Emisja akcji Dopłaty akcjonariuszy Udziały Dopłaty wspólników Wewnętrzne Dotacje Obce Przez rynek finansowy Kredyty Pożyczki Emisja obligacji Przez rynek

Bardziej szczegółowo

WARTOŚĆ PIENIĄDZA W CZASIE c.d. (WACC + Spłata kredytu)

WARTOŚĆ PIENIĄDZA W CZASIE c.d. (WACC + Spłata kredytu) WARTOŚĆ PIENIĄDZA W CZASIE c.d. (WACC + Spłata kredytu) PYTANIA KONTROLNE Co oznacza pojęcie kapitalizacja odsetek? Co oznacza pojęcie wartość przyszła i bieżąca? Jakimi symbolami we wzorach oznaczamy

Bardziej szczegółowo

WARTOŚĆ PIENIĄDZA W CZASIE c.d. (WACC + Spłata kredytu)

WARTOŚĆ PIENIĄDZA W CZASIE c.d. (WACC + Spłata kredytu) WARTOŚĆ PIENIĄDZA W CZASIE c.d. (WACC + Spłata kredytu) PYTANIA KONTROLNE Co oznacza pojęcie kapitalizacja odsetek? Co oznacza pojęcie wartość przyszła i bieżąca? Jakimi symbolami we wzorach oznaczamy

Bardziej szczegółowo

Rola zdolności kredytowej przedsiębiorstwa w procedurze pozyskiwania kredytu bankowego - studium przypadku. dr Jacek Płocharz

Rola zdolności kredytowej przedsiębiorstwa w procedurze pozyskiwania kredytu bankowego - studium przypadku. dr Jacek Płocharz Rola zdolności kredytowej przedsiębiorstwa w procedurze pozyskiwania kredytu bankowego - studium przypadku dr Jacek Płocharz Warunki działania przedsiębiorstw! Na koniec 2003 roku działało w Polsce 3.581,6

Bardziej szczegółowo

WACC Montaż finansowy Koszt kredytu

WACC Montaż finansowy Koszt kredytu WACC Montaż finansowy Koszt kredytu Na następne zajęcia proszę przygotować listę zakupów niezbędną do realizacji projektu. PYTANIA KONTROLNE Co oznacza pojęcie kapitalizacja odsetek? Zdefiniuj stopę procentową

Bardziej szczegółowo

Ze względu na przedmiot inwestycji

Ze względu na przedmiot inwestycji INWESTYCJE Ze względu na przedmiot inwestycji Rzeczowe (nieruchomości, Ziemia, złoto) finansowe papiery wartościowe polisy, lokaty) INWESTYCJE Ze względu na podmiot inwestowania Prywatne Dokonywane przez

Bardziej szczegółowo

Zobowiązania pozabilansowe, razem

Zobowiązania pozabilansowe, razem Talex SA skonsolidowany raport roczny SA-RS WYBRANE DANE FINANSOWE WYBRANE DANE FINANSOWE (2001) tys. zł tys. EUR I. Przychody netto ze sprzedaży produktów, 83 399 22 843 towarów i materiałów II. Zysk

Bardziej szczegółowo

Według sądu, odsetki od kredytu zaciągniętego na wypłatę dywidendy są kosztami podatkowymi.

Według sądu, odsetki od kredytu zaciągniętego na wypłatę dywidendy są kosztami podatkowymi. Według sądu, odsetki od kredytu zaciągniętego na wypłatę dywidendy są kosztami podatkowymi. Wypłata dywidendy akcjonariuszom jest zawsze powiązana z działalnością gospodarczą i przychodami. Według sądu,

Bardziej szczegółowo

Rok akademicki: 2030/2031 Kod: ZZP s Punkty ECTS: 4. Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów: -

Rok akademicki: 2030/2031 Kod: ZZP s Punkty ECTS: 4. Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów: - Nazwa modułu: Finanse przedsiębiorstwa Rok akademicki: 2030/2031 Kod: ZZP-1-502-s Punkty ECTS: 4 Wydział: Zarządzania Kierunek: Zarządzanie Specjalność: - Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb

Bardziej szczegółowo

Kluczowe problemy przy zakładaniu własnej firmy.

Kluczowe problemy przy zakładaniu własnej firmy. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Kluczowe problemy przy zakładaniu własnej firmy. Prelegent: dr Jerzy Jagoda, przedsiębiorca, doradca firm z kapitałem

Bardziej szczegółowo

Temat: System finansowy firmy

Temat: System finansowy firmy Temat: System finansowy firmy I. Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa Przedsiębiorstwo powinno dysponować kapitałem umożliwiającym prowadzenie działalności gospodarczej. W początkowej fazie działalności

Bardziej szczegółowo

Analiza progu rentowności, kapitały i ich koszty oraz dźwignia finansowa. mgr Dariusz Grabarczyk Wyższa Szkoła Bankowa we Wrocławiu

Analiza progu rentowności, kapitały i ich koszty oraz dźwignia finansowa. mgr Dariusz Grabarczyk Wyższa Szkoła Bankowa we Wrocławiu , kapitały i ich koszty oraz dźwignia finansowa. mgr Dariusz Grabarczyk Wyższa Szkoła Bankowa we Wrocławiu 2 Dźwignia operacyjna firmy- wynika z obecności kosztów stałych (Ks). Obecność Ks powoduje, że

Bardziej szczegółowo

Zwrotne formy finansowania INWESTYCJI

Zwrotne formy finansowania INWESTYCJI Zwrotne formy finansowania INWESTYCJI grudzień 2012 r. MARR - oferta dla przedsiębiorczych Wspieranie starterów - projekty edukacyjne, szkolenia, punkty informacyjne, doradztwo, dotacje na start Ośrodek

Bardziej szczegółowo

Kryzys i Zarządzanie ryzykiem

Kryzys i Zarządzanie ryzykiem Kryzys i Zarządzanie ryzykiem Piotr Banaszyk Katedra Logistyki Międzynarodowej Globalny kryzys ekonomiczny opinie Banku Światowego W 2013 r. gospodarka eurolandu pozostanie w recesji, kurcząc się o 0,1

Bardziej szczegółowo

Finanse na rozwój firmy możliwości i sposoby pozyskania

Finanse na rozwój firmy możliwości i sposoby pozyskania Finanse na rozwój firmy możliwości i sposoby pozyskania Możliwości pozyskania środków pieniężnych Przedsiębiorstwo Finansowanie Aktywa Trwałe Aktywa Obrotowe Pasywa Kapitały Własne Kapitał Obcy Kapitał

Bardziej szczegółowo

WSKAŹNIKI do oceny sytuacji finansowej jednostek samorządu terytorialnego w latach

WSKAŹNIKI do oceny sytuacji finansowej jednostek samorządu terytorialnego w latach WSKAŹNIKI do oceny sytuacji finansowej jednostek samorządu terytorialnego w latach 2012-2014 Warszawa 2015 SPIS TREŚCI I. Wstęp II. III. Opis wskaźników Wskaźniki dla gmin miejskich IV. Wskaźniki dla gmin

Bardziej szczegółowo

Alternatywne formy finansowania inwestycji. Obligacje przychodowe

Alternatywne formy finansowania inwestycji. Obligacje przychodowe Alternatywne formy finansowania inwestycji Obligacje przychodowe Inwestycje w sektorze usług użyteczności publicznej Duża jednostkowa skala nakładów inwestycyjnych Długi okres użytkowania Opłaty za korzystania

Bardziej szczegółowo

Wskaźniki do oceny sytuacji finansowej jednostek samorządu terytorialnego w latach 2008-2010

Wskaźniki do oceny sytuacji finansowej jednostek samorządu terytorialnego w latach 2008-2010 MINISTERSTWO FINANSÓW Wskaźniki do oceny sytuacji finansowej jednostek samorządu terytorialnego w latach 2008-2010 Warszawa 2011 r. SPIS TREŚCI I. Wstęp II. III. Opis wskaźników Wskaźniki dla gmin miejskich

Bardziej szczegółowo

Raport kwartalny Wierzyciel S.A. I kwartał 2011r. (dane za okres 01-01-2011r. do 31-03-2011r.)

Raport kwartalny Wierzyciel S.A. I kwartał 2011r. (dane za okres 01-01-2011r. do 31-03-2011r.) Raport kwartalny Wierzyciel S.A. I kwartał 2011r. (dane za okres 01-01-2011r. do 31-03-2011r.) Mikołów, dnia 9 maja 2011 r. REGON: 278157364 RAPORT ZAWIERA: 1. PODSTAWOWE INFORMACJE O EMITENCIE 2. WYBRANE

Bardziej szczegółowo

Analiza finansowa przedsiębiorstw z punktu widzenia współpracującego z analizowanym przedsiębiorstwem

Analiza finansowa przedsiębiorstw z punktu widzenia współpracującego z analizowanym przedsiębiorstwem Agnieszka Mikołajczyk Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Analiza finansowa przedsiębiorstw z punktu widzenia współpracującego z analizowanym przedsiębiorstwem Słowa kluczowe: rentowność, zadłużenie,

Bardziej szczegółowo

MIROSŁAWA CAPIGA. m #

MIROSŁAWA CAPIGA. m # MIROSŁAWA CAPIGA m # Katowice 2008 SPIS TREŚCI WSTĘP 11 CZĘŚĆ I DWUSZCZEBLOWOŚĆ SYSTEMU BANKOWEGO W POLSCE Rozdział 1 SPECYFIKA SYSTEMU BANKOWEGO 15 1.1. System bankowy jako element rynkowego systemu finansowego

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie wartością przedsiębiorstwa

Zarządzanie wartością przedsiębiorstwa Zarządzanie wartością przedsiębiorstwa 3.3 Metody dochodowe Do wyceny przedsiębiorstwa stosuje się, obok metod majątkowych - metody dochodowe, często określane mianem metod zdyskontowanego dochodu ekonomicznego.

Bardziej szczegółowo

M. Dąbrowska. Wroclaw University of Economics

M. Dąbrowska. Wroclaw University of Economics M. Dąbrowska Wroclaw University of Economics Słowa kluczowe: Zarządzanie wartością i ryzykiem przedsiębiorstwa, płynność, EVA JEL Classification A 10 Streszczenie: Poniższy raport prezentuje wpływ stosowanej

Bardziej szczegółowo

Testy na utratę wartości aktywów case study. 2. Testy na utratę wartości aktywów w ujęciu teoretycznym

Testy na utratę wartości aktywów case study. 2. Testy na utratę wartości aktywów w ujęciu teoretycznym Roksana Kołata Dariusz Stronka Testy na utratę wartości aktywów case study 1. Wprowadzenie Zgodnie z prawem bilansowym wycena aktywów w bilansie powinna być poddawana regularnej ocenie. W sytuacji, gdy

Bardziej szczegółowo

NAKŁADY W RAMACH PRZEDSIĘWZIĘCIA

NAKŁADY W RAMACH PRZEDSIĘWZIĘCIA NAKŁADY W RAMACH PRZEDSIĘWZIĘCIA NAKŁADY KWOTA I. Wydatki w ramach kredytu/pożyczki : z tego: II. Nakłady w ramach środków własnych: z tego: SUMA NAKŁADOW (I+II) ŹRÓDŁA FINANSOWANIA: 1. Środki własne 2.

Bardziej szczegółowo

Planowanie przychodów ze sprzedaży na przykładzie przedsiębiorstwa z branży budowa obiektów inżynierii lądowej i wodnej Working paper

Planowanie przychodów ze sprzedaży na przykładzie przedsiębiorstwa z branży budowa obiektów inżynierii lądowej i wodnej Working paper Sebastian Lewera Wroclaw University of Economics Planowanie przychodów ze sprzedaży na przykładzie przedsiębiorstwa z branży budowa obiektów inżynierii lądowej i wodnej Working paper Słowa kluczowe: Planowanie

Bardziej szczegółowo

Objaśnienia wartości przyjętych w Wieloletniej Prognozie Finansowej na lata 2014 2029 Gminy Miasta Radomia.

Objaśnienia wartości przyjętych w Wieloletniej Prognozie Finansowej na lata 2014 2029 Gminy Miasta Radomia. Objaśnienia wartości przyjętych w Wieloletniej Prognozie Finansowej na lata 2014 2029 Gminy Miasta Radomia. Za bazę do opracowania Wieloletniej Prognozy Finansowej na kolejne lata przyjęto projekt budżetu

Bardziej szczegółowo

POZOSTAŁE INFORMACJE I OBJAŚNIENIA DO SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO TERMO REX SPÓŁKI AKCYJNEJ Z SIEDZIBĄ W JAWORZNIE

POZOSTAŁE INFORMACJE I OBJAŚNIENIA DO SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO TERMO REX SPÓŁKI AKCYJNEJ Z SIEDZIBĄ W JAWORZNIE POZOSTAŁE INFORMACJE I OBJAŚNIENIA DO SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO TERMO REX SPÓŁKI AKCYJNEJ Z SIEDZIBĄ W JAWORZNIE ZA OKRES OD DNIA 01.01.2016 R. DO 31.03.2016 R. (I KWARTAŁ 2016 R.) Jaworzno 10.05.2016 r.

Bardziej szczegółowo

Aneks Nr 1 do Prospektu Emisyjnego. PCC Rokita Spółka Akcyjna. zatwierdzonego przez Komisję Nadzoru Finansowego w dniu 7 maja 2014 roku

Aneks Nr 1 do Prospektu Emisyjnego. PCC Rokita Spółka Akcyjna. zatwierdzonego przez Komisję Nadzoru Finansowego w dniu 7 maja 2014 roku Aneks Nr 1 do Prospektu Emisyjnego PCC Rokita Spółka Akcyjna zatwierdzonego przez Komisję Nadzoru Finansowego w dniu 7 maja 2014 roku Niniejszy aneks został sporządzony w związku z opublikowaniem przez

Bardziej szczegółowo

Skrócone Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe REDAN SA za I kwartał 2015 według MSSF

Skrócone Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe REDAN SA za I kwartał 2015 według MSSF Skrócone Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe REDAN SA za I kwartał 2015 według MSSF MSSF w kształcie zatwierdzonym przez Unię Europejską GRUPA KAPITAŁOWA REDAN Łódź, dn. 14.05.2015 Spis treści Skonsolidowany

Bardziej szczegółowo

PRZEDSIĘBIORSTWO HANDLU ZAGRANICZNEGO BALTONA S.A. KWARTALNA INFORMACJA FINANSOWA ZAWIERAJĄCA KWARTALNE SKRÓCONE JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ZA

PRZEDSIĘBIORSTWO HANDLU ZAGRANICZNEGO BALTONA S.A. KWARTALNA INFORMACJA FINANSOWA ZAWIERAJĄCA KWARTALNE SKRÓCONE JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ZA PRZEDSIĘBIORSTWO HANDLU ZAGRANICZNEGO BALTONA S.A. KWARTALNA INFORMACJA FINANSOWA ZAWIERAJĄCA KWARTALNE SKRÓCONE JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ZA OKRES TRZECH MIESIĘCY ZAKOŃCZONY 31 MARCA 2016 ROKU

Bardziej szczegółowo

KOSZT KAPITAŁU. Nie ma nic za darmo

KOSZT KAPITAŁU. Nie ma nic za darmo KOSZT KAPITAŁU Nie ma nic za darmo 1 Skąd się biorą pieniądze w firmie? 2 Koszty pozyskania kapitału tarcza podatkowa Finansowanie działalności związane jest z koniecznością ponoszenia przez przedsiębiorstwo

Bardziej szczegółowo

3.5. Znaczenie zadłużenia kredytowego w działalności przedsiębiorstw 3.6. Podsumowanie Bibliografia

3.5. Znaczenie zadłużenia kredytowego w działalności przedsiębiorstw 3.6. Podsumowanie Bibliografia Spis treści Wstęp Rozdział 1. Kapitał własny Marcin Jamroży 1.1. Wstęp 1.2. Aspekt finansowy kapitału własnego 1.3. Wkłady na kapitał podstawowy 1.3.1. Aspekt prawny pokrycia kapitału podstawowego 1.3.2.

Bardziej szczegółowo

WYBRANE DANE FINANSOWE WYBRANE DANE FINANSOWE (2001) tys. zł tys. EUR I. Przychody netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów 80 867 22 150 II. Zysk (strata) na działalności operacyjnej 3 021 829

Bardziej szczegółowo

Źródła finansowania rozwoju przedsiębiorstw

Źródła finansowania rozwoju przedsiębiorstw www.psab.pl Źródła finansowania rozwoju przedsiębiorstw Przemysław Jura Prezes Zarządu Instytutu Nauk Ekonomicznych i Społecznych Koordynator zarządzający Ponadregionalną Siecią Aniołów Biznesu - Innowacja

Bardziej szczegółowo

Raport roczny w EUR

Raport roczny w EUR Raport roczny 2000 Podsumowanie w PLN Przychody z tytułu odsetek - 84 775 Przychody z tytułu prowizji - 8 648 Wynik na działalności bankowej - 41 054 Zysk (strata) brutto - 4 483 Zysk (strata) netto -

Bardziej szczegółowo

Raport roczny w EUR

Raport roczny w EUR Raport roczny 1999 Podsumowanie w PLN Przychody z tytułu odsetek - 62 211 Przychody z tytułu prowizji - 8 432 Wynik na działalności bankowej - 32 517 Zysk (strata) brutto - 13 481 Zysk (strata) netto -

Bardziej szczegółowo

Jednostkowe Skrócone Sprawozdanie Finansowe za I kwartał 2015 według MSSF. MSSF w kształcie zatwierdzonym przez Unię Europejską REDAN SA

Jednostkowe Skrócone Sprawozdanie Finansowe za I kwartał 2015 według MSSF. MSSF w kształcie zatwierdzonym przez Unię Europejską REDAN SA Jednostkowe Skrócone Sprawozdanie Finansowe za I kwartał 2015 według MSSF MSSF w kształcie zatwierdzonym przez Unię Europejską REDAN SA Łódź, dn. 14.05.2015 Spis treści Jednostkowy rachunek zysków i strat

Bardziej szczegółowo

NOTA INFORMACYJNA DLA OBLIGACJI SERII A SPÓŁKI RUBICON PARTNERS NFI SA. obligacje zdefiniowane w punkcie 2 poniżej

NOTA INFORMACYJNA DLA OBLIGACJI SERII A SPÓŁKI RUBICON PARTNERS NFI SA. obligacje zdefiniowane w punkcie 2 poniżej NOTA INFORMACYJNA DLA OBLIGACJI SERII A SPÓŁKI RUBICON PARTNERS NFI SA Definicje i skróty Emitent Obligacje Odsetki Rubicon Partners NFI SA obligacje zdefiniowane w punkcie 2 poniżej odsetki od Obligacji,

Bardziej szczegółowo

Listy zastawne jako rodzaj papierów wartościowych. Marta Witek Anna Szymankiewicz Grupa 11

Listy zastawne jako rodzaj papierów wartościowych. Marta Witek Anna Szymankiewicz Grupa 11 Listy zastawne jako rodzaj papierów wartościowych Marta Witek Anna Szymankiewicz Grupa 11 Podstawa prawna 1) Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 roku o listach zastawnych i bankach hipotecznych (tj. Dz. U.

Bardziej szczegółowo

Opis efektów kształcenia dla modułu zajęć

Opis efektów kształcenia dla modułu zajęć Nazwa modułu: Finanse przedsiębiorstwa Rok akademicki: 2015/2016 Kod: GIP-1-601-s Punkty ECTS: 6 Wydział: Górnictwa i Geoinżynierii Kierunek: Zarządzanie i Inżynieria Produkcji Specjalność: - Poziom studiów:

Bardziej szczegółowo

WDX S.A. Skrócone śródroczne jednostkowe sprawozdanie finansowe na 30 września 2017 r. oraz za 3 miesiące zakończone 30 września 2017 r.

WDX S.A. Skrócone śródroczne jednostkowe sprawozdanie finansowe na 30 września 2017 r. oraz za 3 miesiące zakończone 30 września 2017 r. Skrócone śródroczne jednostkowe sprawozdanie finansowe na r. oraz za 3 miesiące r. WDX SA Grupa WDX 1 Wybrane jednostkowe dane finansowe wraz z przeliczeniem na EURO Wybrane dane finansowe zaprezentowane

Bardziej szczegółowo

Krzysztof Czerkas. Spółka celowa. Tworzenie, zastosowanie, funkcjonowanie, finansowanie Instrukcja obsługi

Krzysztof Czerkas. Spółka celowa. Tworzenie, zastosowanie, funkcjonowanie, finansowanie Instrukcja obsługi Krzysztof Czerkas Spółka celowa Tworzenie, zastosowanie, funkcjonowanie, finansowanie Instrukcja obsługi ODDK Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka komandytowa Gdańsk 2017 Spis treści Spis treści

Bardziej szczegółowo

Podstawowe finansowe wskaźniki KPI

Podstawowe finansowe wskaźniki KPI Podstawowe finansowe wskaźniki KPI 1. Istota wskaźników KPI Według definicji - KPI (Key Performance Indicators) to kluczowe wskaźniki danej organizacji używane w procesie pomiaru osiągania jej celów. Zastosowanie

Bardziej szczegółowo

Materiały uzupełniające do

Materiały uzupełniające do Dźwignia finansowa a ryzyko finansowe Przedsiębiorstwo korzystające z kapitału obcego jest narażone na ryzyko finansowe niepewność co do przyszłego poziomu zysku netto Materiały uzupełniające do wykładów

Bardziej szczegółowo

OKRĘGOWA IZBA PRZEMYSŁOWO - HANDLOWA W TYCHACH. Sprawozdanie finansowe za okres od do

OKRĘGOWA IZBA PRZEMYSŁOWO - HANDLOWA W TYCHACH. Sprawozdanie finansowe za okres od do OKRĘGOWA IZBA PRZEMYSŁOWO - HANDLOWA W Sprawozdanie finansowe za okres od 01.01.2018 do 31.12.2018 WPROWADZENIE DO SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO 1. Dane jednostki Nazwa: Siedziba: GROTA ROWECKIEGO 319, 43-100

Bardziej szczegółowo

Inicjatywa JEREMIE szansą na rozwój

Inicjatywa JEREMIE szansą na rozwój Inicjatywa JEREMIE szansą na rozwój Szczecin, 09.04.2014 Fundusz Poręczeń Kredytowych w Stargardzie Szczecińskim Sp. z o.o. Produkty JEREMIE Umowy Data zawarcia Kwota wsparcia Umowa Operacyjna Reporęczenie

Bardziej szczegółowo

PÓŁROCZNE SKRÓCONE SPRAWOZDANIE FINANSOWE MEGARON S.A. INFORMACJA DODATKOWA ZA I PÓŁROCZE 2014 R.

PÓŁROCZNE SKRÓCONE SPRAWOZDANIE FINANSOWE MEGARON S.A. INFORMACJA DODATKOWA ZA I PÓŁROCZE 2014 R. PÓŁROCZNE SKRÓCONE SPRAWOZDANIE FINANSOWE MEGARON S.A. INFORMACJA DODATKOWA ZA I PÓŁROCZE 2014 R. INFORMACJA O ZASADACH PRZYJĘTYCH PRZY SPORZĄDZANIU RAPORTU, INFORMACJA O ZMIANACH STOSOWANYCH ZASAD (POLITYKI)

Bardziej szczegółowo

Uchwała nr 10/2010 Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych z dnia 16 czerwca 2010 r

Uchwała nr 10/2010 Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych z dnia 16 czerwca 2010 r Uchwała nr 10/2010 Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych z dnia 16 czerwca 2010 r w sprawie wystąpienia do Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej Sejmu RP o wystąpienie z projektem

Bardziej szczegółowo