Ogniska zakażenia pochodzenia zębowego u chorych kardiologicznych Dental focal infections in patients with cardiac issues

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Ogniska zakażenia pochodzenia zębowego u chorych kardiologicznych Dental focal infections in patients with cardiac issues"

Transkrypt

1 Janas Anna, Chiżyński Adam, Szczepkowska Aleksandra, Olborska Anna, Osica Piotr. Ogniska zakażenia pochodzenia zębowego u chorych kardiologicznych = Dental focal infections in patients with cardiac issues. Journal of Education, Health and Sport. 2015;5(1): ISSN DOI: /zenodo Formerly Journal of Health Sciences. ISSN / X. Archives Deklaracja. Specyfika i zawartość merytoryczna czasopisma nie ulega zmianie. Zgodnie z informacją MNiSW z dnia 2 czerwca 2014 r., że w roku 2014 nie będzie przeprowadzana ocena czasopism naukowych; czasopismo o zmienionym tytule otrzymuje tyle samo punktów co na wykazie czasopism naukowych z dnia 31 grudnia 2014 r. The journal has had 5 points in Ministry of Science and Higher Education of Poland parametric evaluation. Part B item ( ). The Author (s) 2015; This article is published with open access at Licensee Open Journal Systems of Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz, Poland and Radom University in Radom, Poland Open Access. This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution Noncommercial License which permits any noncommercial use, distribution, and reproduction in any medium, provided the original author(s) and source are credited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License ( which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License ( which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. The authors declare that there is no conflict of interests regarding the publication of this paper. Received: Revised Accepted: Ogniska zakażenia pochodzenia zębowego u chorych kardiologicznych Dental focal infections in patients with cardiac issues Anna Janas 1, Adam Chiżyński 2, Aleksandra Szczepkowska 2, Anna Olborska 2, Piotr Osica 2 1 Zakład Stomatologii Ogólnej UM w Łodzi 2 Zakład Chirurgii Stomatologicznej UM w Łodzi Adres do korespondencji: dr n. med. Piotr Osica Zakład Chirurgii Stomatologicznej UM w Łodzi Łódź, ul. Pomorska pioosica@interia.pl Praca finansowana przez Uniwersytet Medyczny w Lodzi w ramach działalności statutowej nr 503/ /503/01. Streszczenie Spośród chorób układu krążenia, które mogą mieć związek z ogniskami zapalnymi w jamie ustnej na szczególną uwagę zasługuje infekcyjne zapalenie wsierdzia (IZW). Celem pracy było wykazanie ognisk zakażenia pochodzenia zębowego u chorych kardiologicznych, Materiał i metody. Badaniem retrospektywnym objęto 103 pacjentów (42 kobiety i 61 mężczyzn), leczonych w Zakładzie Chirurgii Stomatologicznej UM w Łodzi, z powodu ognisk zakażenia pochodzenia zębowego, w okresie od 1 października 2010 roku do 20 listopada 2014 roku. Wiek chorych wahał się od 32 do 68 lat. U wszystkich pacjentów w procedurach chirurgii 1- dnia usunięto ogniska zakażenia pochodzenia zębowego. Pacjenci stosowali doustne antykoagulanty. Wyniki. Oceniano ryzyko przedłużających się krwawień poekstrakcyjnych u leczonych osób. Wśród 55 chorych, którzy stosowali doustne antykoagulanty brak krwawienia wtórnego po wykonanym zabiegu stwierdzono u 45 chorych, u których wskaźnik INR wahał się od 0,9 do 2. Natomiast u 10 osób stwierdzono mały stopień krwawienia wtórnego w drugim dniu zabiegu u 6 chorych, a w 4 przypadkach w trzecim dniu po zabiegu. Na późniejsze wystąpienie krwawień wpłynęło przerwanie terapii przeciwzakrzepowej i obniżenie wskaźnika INR do 1,8. Wniosek. Konieczne jest zwrócenie szczególnej uwagi u osób kardiologicznych na profilaktykę stomatologiczną. Słowa kluczowe: zębopochodne ogniska zakażenia, choroby serca. Abstract Among cardiovascular diseases that may be linked to the dental focal inflammations, endocarditis deserves substantive attention. The aim of the article was to demonstrate dental focal inflammations in patients with cardiac issues. Material and methods. 87

2 Retrospective study included 103 patients (42 women and 61 men), treated in Department of Oral Surgery of Medical University in Lodz, due to dental focal infections, between the 1st of October 2010 and 20 th of November The age of the patients varied from 32 to 68 years. The whole group was subjected to elimination of the dental infections in procedures of 1 day surgery. Patients received oral anticoagulants. Results. The risk of prolonged post-extraction bleeding has been assessed. Among 55 anti-coagulant treated patients, no post-operative bleeding has been ascertained in 45 cases, in which the preoperative INR ranged from 0,9 to 2. Whereas in 10 cases the bleeding was described as oozing and occurred in 6 patients in second day after the surgery and in 4 in the third day. Withdrawal of anticoagulant therapy caused the postoperative bleeding and reducing the INR to 1.8. Conclusion Special considerations regarding the patients who receive the anticoagulant therapy and undergo dental surgery are needed. Key words: dental focal infections, cardiovascular diseases. Spośród chorób układu krążenia, które mogą mieć związek z ogniskami zapalnymi w jamie ustnej na szczególną uwagę zasługuje infekcyjne zapalenie wsierdzia (IZW). IZW jest procesem zapalnym wywołanym zagnieżdżaniem się bakterii na zastawkach serca lub we wsierdziu ściennym. Mimo postępów w kardiologii, IZW jest poważnym problemem diagnostycznym i terapeutycznym (1,2). Najczęstszą lokalizacją IZW są zastawki serca (przeważnie zastawka aortalna), jak również aparat ścięgnisty, wsierdzie przedsionków i komór, brzegi ubytków wewnątrzsercowych. Szczególnie zagrożoną grupą chorych są osoby po implantacji sztucznej zastawki serca, które stanowią 10-40% ogólnej liczby zachorowań na infekcyjne zapalenie wsierdzia. Krążące we krwi bakterie, wysiewane z ogniska zakażenia, mogą osadzać się na uszkodzonych bądź sztucznych zastawkach lub też na wsierdziu. IZW obejmować może również duże naczynia krwionośne (np. drożny przewód tętniczy, przetoki tętniczo-żylne, zwężoną cieśń aorty) lub operacyjnie wytworzone połączenia naczyniowe oraz elektrody rozrusznika serca lub wszczepionego kardiowertera-defibrylatora (3). Zapadalność na IZW w populacji ogólnej wynosi 2-12 osób na na rok i zwiększa się z wiekiem. Do rozwoju IZW dochodzi przez bakteriemię, czyli przedostanie się bakteri do krążącej krwi. Bakteriemia może być spowodowana przerwaniem ciągłości tkanek, np. podczas ekstrakcji zęba, zabiegów w przyzębiu np. usuwania kamienia nazębnego, leczenia kanałowego lub implantacji zęba (4). Celem pracy była ocena stanu zdrowia jamy ustnej u pacjentów obciążonych chorobami kardiologicznymi. Materiał i metody Badaniem retrospektywnym objęto 103 (42 kobiety i 61 mężczyzn) pacjentów (tab. I), w wieku od 32 do 68 lat leczonych w Zakładzie Chirurgii Stomatologicznej UM w Łodzi, od 1 października 2010 r. do 20 listopada 2014 r. Wśród badanych dominowali mężczyźni, stanowili 59,2%, podczas gdy kobiety stanowiły 40,8%. Najliczniejszą grupą 21 osób (20,4%) byli pacjenci w wieku lat, a w następnej kolejności, co do częstości- osoby w wieku lat (17,5%). Natomiast najmniejszą populację stanowiło 3 chorych w wieku lat (2,9%) (tab. II). Pacjenci byli w wieku od 32 do 68 lat, średni wiek badanych wynosił 52,2 ± 9,4 lat, a połowa pacjentów nie ukończyła 54 lat. Kryteria włączenia do badania stanowiły: wiek chorych do 68 lat, prawidłowy wskaźnik INR do 2, III klasa wg. ASA oraz pisemna zgoda na udział w badaniu. Natomiast kryteria wyłączenia z badania stanowiły: wiek chorych powyżej 68 lat, przewlekła niewydolność wątroby i nerek, wskaźnik INR powyżej 2, stany chorobowe przebiegające z ostrym wyniszczeniem, jak choroba nowotworowa, niedożywienie, alkoholizm a także IV lub V klasa wg. ASA. 88

3 Pacjenci do leczenia chirurgicznego byli kierowani przez lekarzy różnych specjalności. 71 osób (68,9%) skierowanych zostało przez kardiologów, 18 (17,5%) chorych internistów, zaś pozostałych 14 (13,6%) pacjentów przez lekarzy POZ (tab. III). 14 chorych skierowanych z POZ, lekarze kierowali celem konsultacji i ewentualnego wyeliminowania ognisk zakażenia występujących w jamie ustnej, co podyktowane było wykonanymi badaniami USG jamy brzusznej i RTG płuc, gdzie nie znaleziono ognisk zakażenia. Wszystkie dane stanowiące materiał do badań retrospektywnych pochodziły z historii chorób, ksiąg operacyjnych, kart ambulatoryjnych, a także dokumentacji medycznej, badań dodatkowych oraz radiogramów i zdjęć RTG zębowych. Na podstawie wywiadu i dostarczonej przez chorych dokumentacji medycznej stwierdzono u 103 chorych obciążenia kardiologiczne, u 48 (46,6%) rozpoznano przebyte infekcyjne zapalenie wsierdzia, w 21 (20,4%) przypadkach protezę zastawkową, a u 34 (33%) leczonych wrodzoną wadę serca (tab. IV). Wskazaniem do usunięcia ognisk pochodzenia zębowego były u 47 osób (45,6%) torbiele zębopochodne (ryc.1). W 26 przypadkach (25,3%) zęby zatrzymane z torbielami zawiązkowymi, zlokalizowane pod ruchomymi uzupełnieniami protetycznymi. Natomiast u pozostałych 30 pacjentów (29,1%) były to zęby zgorzelinowe lub złamane korony zębów (ryc. 2). U tych pacjentów nie było wskazań do leczenia endodontycznego lub protetycznego. Ponadto osoby te nie podejmowały chęci powyższej terapii (tab. V). Chorzy byli przyjmowani planowo w celu wykonania zabiegu, z założeniem pozostania w oddziale nie dłużej niż jedną dobę. W ocenie ogólnego stanu pacjentów przed zabiegiem, uwzględniono uproszczony system wg ASA (American Society of Anaesthesiologists). Do zabiegu w trybie jednego dnia kierowano chorych należących do III grupy, tj. chorych ze współistniejącą chorobą układową, której zaawansowanie ogranicza jego wydolność, ale nie stwarza zagrożenia życia. Ponieważ po zabiegach stomatologicznych przejściowa bakteriemia u chorych kardiologicznych może trwać 30 do 60 minut, a przeważnie ok. 10 minut, dlatego przed planowanym zabiegiem 1. dobę wcześniej pacjenci otrzymywali profilaktykę antybiotykową. W ramach profilaktyki przeciwzakrzepowej pacjenci mieli zalecone różne leki przeciwzakrzepowe: Acenocumarol, Sintrom, Syncumar i Warfin. Okres przyjmowania leków przeciwzakrzepowych przed zabiegiem stomatologicznym wynosił od 6 miesięcy do 5 lat. Najwięcej, 21 pacjentów, przyjmowało Acenocumarol, 18 osób miało zlecony Warfin, w dalszej kolejności Sintrom (12 osób), a najmniej- 4 chorych przyjmowało Syncumar (tab. VI). Najczęściej wskazaniem do stosowania terapii przeciwzakrzepowej w badanej populacji były wykonane operacje kardiochirurgiczne oraz wrodzone wady serca. Doustne antykoagulanty odstawiono na 72 godziny przed zabiegiem, a następnie wznowiono terapię preparatami przeciwzakrzepowymi w następnym dniu po zabiegu. Dla oceny poziomu antykoagulacji i monitorowania terapii przeciwzakrzepowej doustnymi antykoagulantami wykorzystano międzynarodowy współczynnik INR, który wskazuje aktualny poziom nasycenia doustnymi antykoagulantami, tzn. poziom terapeutyczny, który wynosi 2,0-3,0. Natomiast po operacjach wszczepienia sztucznych zastawek serca 2,5-3,5. U wszystkich pacjentów w dniu zabiegu przed jego wykonaniem analizowano wyniki INR. Okazało się, że po odstawieniu antykoagulantów zdecydowana większość badanych miała wartości INR od 0,9 do 2,0. U 93 (90,3%) chorych po odstawieniu antykoagulantów wartość INR wynosiła od 0,9 do 2, zaś w 10 przypadkach od 0,9 do 1,8. Powyższe wskaźniki uprawniały do wykonania zabiegu w procedurach chirurgii jednego dnia. Wszystkie operacje wykonano w warunkach sali zabiegowej. Do znieczulenia ogólnego wykorzystano lek Propofol. W czasie trwania zabiegu pacjenci byli cały czas monitorowani w zakresie podstawowych czynników życiowych (ekg, pulsoksymetr, kapnograf). 89

4 Szczególną uwagę zwracano na atraumatyczne wykonanie zabiegu. Do rany pooperacyjnej aplikowano wchłanialną hemostatyczną gąbkę żelatynową- Unisponge. Następnie brzegi rany zbliżano przez delikatne ich uciśnięcie, zaopatrywano chirurgicznie i stosowano opatrunek uciskowy. Po wykonanym zabiegu pacjenci byli kierowani do sali wybudzeń, gdzie lekarz kontrolował stan ogólny chorego. Szczególnie zwracano uwagę na problemy z oddychaniem, zaburzeniami równowagi i widzenia, w tym podwójne widzenie, bólem i zawrotami głowy, nudnościami i wymiotowaniem. Badanie wykluczające powyższe objawy, pozwoliły na określenie, że pacjent może opuścić nasz szpital. Wyniki Łącznie u 103 pacjentów wykonano 189 zabiegów. Analiza wszystkich zabiegów wykazała, że obejmowały one w 84 przypadkach (44,4%) wykonanie mnogich ekstrakcji zębów (ryc. 3) (tab. VII). W 32 (16,9%) przypadkach były to plastyki połączenia ustno- zatokowego. U 47 (24,9%) chorych wykonano wyłuszczenia torbieli korzeniowych lub zawiązkowych. Natomiast w 26 (13,8%) przypadkach usunięto zęby zatrzymane z torbielami zawiązkowymi pod ruchomymi uzupełnieniami protetycznymi, u 20 chorych były to zatrzymane kły górne, zaś u pozostałych 6 osób zęby przedtrzonowe. Ponieważ u pacjentów stosujących długotrwale i profilaktycznie doustne antykoagulanty wykonanie leczenia chirurgicznego wiąże się z ryzykiem przedłużających się krwawień poekstrakcyjnych o różnym stopniu nasilenia, w ocenie wyróżniono ryzyko krwawienia w postaci braku krwawienia, małego, średniego i znacznego krwawienia (tab. VIII). Wśród 55 chorych, którzy stosowali doustne antykoagulanty brak krwawienia wtórnego po wykonanym zabiegu stwierdzono u 45 chorych (81,8%). U tych chorych wskaźnik INR wahał się od 0,9 do 2. Natomiast u 10 (18,2%) osób stwierdzono mały stopień krwawienia. W stosunku do całej grupy 103 badanych, osoby z małym krwawieniem wtórnym stanowiły 9,7%. U leczonych chorych nie stwierdzono krwawienia średniego i znacznego stopnia. Krwawienie wtórne obejmujące 10 (18,2%) osób wystąpiło w drugim dniu po zabiegu u 6 chorych, a w 4 przypadkach w trzecim dniu po zabiegu (tab. IX). Na późniejsze wystąpienie krwawień wpłynęło przerwanie terapii przeciwzakrzepowej i obniżenie wskaźnika INR do 1,8. Ponadto 4 chorych nie zastosowało się do zaleceń lekarskich, tj. stosowania zimnych okładów zewnętrznych operowanej okolicy i niespożywania twardych pokarmów po stronie operowanej. U tych chorych wykonano w znieczuleniu miejscowym ponowne zaopatrzenie chirurgiczne, gdyż brak zastosowania się do zaleceń lekarskich spowodował rozejście się szwów w ranach pooperacyjnych. Po powtórnym zaopatrzaniu ran pooperacyjnych i zwiększeniu reżimu pooperacyjnego nie stwierdzono dalszych powikłań w postaci krwawienia późnego u tych chorych. Dyskusja Związek między chorobami uzębienia a stanem ogólnym organizmu stanowi trudny problem terapeutyczny. Zębopochodne ogniska zapalne są często pierwotnym ogniskiem chorobowym, które są przyczyną powstawania wtórnych ognisk w odległych narządach. Każda zmiana o charakterze zapalnym, która jest zlokalizowana w organizmie człowieka, może być przyczyną procesów patologicznych w nawet bardzo oddalonych od pierwotnego źródła, narządach. Może ona powodować zaostrzenie już istniejącej choroby przewlekłej lub też przyczyniać się do zainicjowania wielu poważnych schorzeń. Marzec-Koronczewska i wsp. (5) i inni (6) są zdania, że źródłem potencjalnych ognisk pierwotnych w jamie ustnej są: zęby zgorzelinowe i bezmiazgowe z kanałami niewypełnionymi do wierzchołka korzenia, procesy zapalne okołowierzchołkowe, torbiele, 90

5 nieprawidłowo wykonane resekcje wierzchołków korzeni zębów, stany zapalne kości, pozostawione korzenie, zęby zatrzymane oraz zapalenie przyzębia, Są to czynniki patogenne w rozwoju choroby ogniskowej. Powyższe rozpoznania stanowiły wskazania w badaniach własnych do leczenia chirurgicznego pacjentów kardiologicznych. Wielu autorów (7,8,9) podnosi problem postępowania z chorymi obciążonymi chorobami kardiologicznymi, wymagającymi interwencji z zakresu chirurgii stomatologicznej. Według nich dokładnie zebrany wywiad lekarski, badanie kliniczne oraz odpowiednie przygotowanie farmakologiczne pacjentów pozwala na bezpieczne wykonanie leczenia chirurgicznego w jamie ustnej, celem sanacji ognisk zakażenia pochodzenia zębopochodnego. Podczas usuwania ognisk zakażenia z jamy ustnej należy zabezpieczyć chorego przed możliwością zaostrzeń schorzeń wtórnych, które mogą mieć poważne następstwa, a w przypadkach ciężkich nawet doprowadzić do zejścia śmiertelnego. Dlatego przed wykonaniem sanacji ognisk zakażenia w jamie ustnej chorych w materiale własnym odpowiednio przygotowano do zabiegu. Stosowano osłonę antybiotykową 1 dobę przed zabiegiem, kontynuując powyższą terapię do jej zakończenia. Takie postępowanie podyktowane było wytycznymi w profilaktyce IZW, opracowane przez American Heart Association (AHA), które zostały poparte badaniami klinicznymi wykonanymi w wielu ośrodkach naukowych, a także opiniach ekspertów (10). W większości przypadków zlecano pacjentom amoksycylinę, która jest antybiotykiem z wyboru w terapii doustnej, gdyż jest dobrze wchłaniana z przewodu pokarmowego. Zapewnia także wysoką i stale utrzymującą się koncentrację w osoczu krwi. Powyższa profilaktyka budzi jednak wiele kontrowersji wśród różnych autorów. Jedni (11) dowodzą, że infekcyjne zapalenie wsierdzia jest jednostką chorobową rzadko dotyczącą wykonania procedur stomatologicznych. Z tego powodu uważają ją za zbyteczną, a zarazem szkodliwą, która niesie ze sobą ryzyko dla pacjenta reakcji niepożądanych związanych z antybiotykoterapią. Natomiast zwolennicy (12) tej profilaktyki podkreślają, że pozytywny efekt terapeutyczny zależy od wprowadzenia tej terapii w życie przez lekarzy medycyny i stomatologów, co nie zawsze jest przestrzegane. Dlatego Boyle i wsp. (13) podkreślają szczególną rolę edukacji zarówno pacjentów, jak i lekarzy w tym zakresie. Należy również dodać, że w materiale własnym u leczonych pacjentów w przypadkach zaostrzeń w czasie sanacji, dalsze zabiegi były wykonywane po ich cofnięciu. Wielu autorów (14, 15, 16) podkreśla poważny problem terapeutyczny w przypadku przeprowadzenia sanacji jamy ustnej u pacjentów leczonych długotrwale doustnymi antykoagulantami. Zgodnie twierdzą o możliwości przedłużających się krwawień poekstrakcyjnych oraz ryzyku wystąpienia zakrzepów i zatorów w przypadkach nagłej zmiany dawkowania lub przerwania terapii przeciwzakrzepowej związanej z zabiegiem chirurgiczno-stomatologicznym. Wykonane badania własne potwierdziły hipotezę, iż wykonanie zabiegu chirurgiczno-stomatologicznego, po odstawieniu terapii doustnymi antykoagulantami jest możliwe i bezpieczne. Jednak warunkiem jest zachowanie zakresu terapeutycznych wartości INR. Pacjenci stosujący profilaktycznie leki przeciwzakrzepowe, którzy wymagają chirurgicznych zabiegów stomatologicznych, stanowią grupę wysokiego ryzyka i powinni być włączeni do grup dyspanseryjnych. Ponadto chorzy wymagają objęcia specjalistyczną opieką i okresową kontrolą przez zespół lekarsko-pielęgniarski w ośrodkach posiadających wyszkolony personel i odpowiednie zaplecze medyczno-laboratoryjne. Warto również podkreślić, iż własne obserwacje dowodzą o braku w piśmiennictwie jednoznacznych ustaleń i standardów postępowania z tymi pacjentami. Najczęściej lekarze praktycy często nie podejmują ryzyka związanego z wykonaniem zabiegów chirurgicznostomatologicznych, co utrudnia dostępność tych chorych do leczenia stomatologicznego. Jest także powodem trudności w uzyskaniu doraźnej pomocy stomatologicznej, jak również 91

6 wykonania planowej sanacji zębopochodnych ognisk zakażenia, co u chorych kardiologicznych jest szczególnie istotne. Wnioski: 1. Stan zdrowia jamy ustnej u osób obciążonych chorobami kardiologicznymi jest zły. 2. Stan zdrowia jamy ustnej jest niezwykle istotnym czynnikiem, który należy uwzględnić w diagnozowaniu i leczeniu chorych kardiologicznych. 3. Profilaktycznie przed zabiegami stomatologicznymi zaleca się osłonę antybiotykową. 4. Konieczne jest zwrócenie szczególnej uwagi u tych pacjentów na profilaktykę stomatologiczną. Piśmiennictwo Genco R.J., van Dyke T.: Reducing the risk of CVD in patients with periodontitis. Nat. Rev. Cardiol. 2010, 7, Offenbacher S., Beck J.D., Moss K.: Results from the Periodontitis and Vascular Events (PAVE) Study: a pilot multicentered, randomized, controlled trial to study effects to periodontal therapy in a secondary prevention model of cardiovascular disease. J. Periodontol. 2009, 80, Stępińska J., Undas A.: Choroby wsierdzia. Red. A. Szczeklik w: Choroby wewnętrzne. 2005: Karchmer A. W: Diagnostyka i leczenie chorych z infekcyjnym zapaleniem wsierdzia. Red. E. Braunwalda i L. Goldmana, wyd. pierwsze polskie red. G. Opolskiego: Kardiologia. Urban & Partner, 2005, Marzec-Koronczewska Z., Płońska E., Kaczmarek A.: Przewlekłe infekcje zębopochodne jako czynnik ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego. Czas. Stomat., 2001, 54, Li X., Kolltveit K.M., Tronstad L., Olsen I.: Systemic diseases caused by oral infection. Clin. Microbiol. Rev., 2000, 13, Elliot W.J.: Clinical features and management of selected hypertensive emergencies. J. Clin. Hypertens., 2004, 6, Veughan C.I., Desanty N.: Hypertensive emergencies. Lancet, 2000, 356, Varon I., Marik P.E.: The diagnosis and management of hypertensive crises. Chest, 2000, 118, Wilson W., Taubert K., Gewitz M. i wsp.: Prevention of Infective Endocarditis. Circulation 2007, 116, Morris A.M., Webb G.D.: Antibiotics before dental procedures for endocarditis prophylaxis: back to the future. Heart.2001, 86, 3 4. Lauber C., Lalh S.S., Grace M. i wsp.: Compton S. Antibiotic prophylaxis practices in dentistry: a survey of dentists and physicians. J. Can. Dent. Assos., 2007, 73, Boyle N., Gallagher C., Sleeman D.: Antibiotic prophylaxis for bacterial endocarditis a study of knowledge and application of guidelines among dentists and cardiologists. J. Ir. Dent. Assos., 2006, 51, Lewandowski B.: Miejscowe leczenie krwawień po usunięciu zębów u chorych po wszczepieniu sztucznych zastawek serca w czasie długotrwałego leczenia przeciwzakrzepowego. Pol. Mer. Lek., 2002, 67, Mehra P.D., Cottrel A.: Management of heparin therapy in the high-risk, chronically anticoagulated oral surgery patient: a review and a propsed nomogram. J. Oral Maxillofac. Surg., 2000, 58, Alframin D.J., Lalla R.V., Petersom D.E.: Management of dental patients taking common hemostasis allering medications. Oral Surg.Oral Pathol. Oral Med., 2007, 103,

7 Tabela I. Rozkład badanej grupy w zależności od płci. Tab. I. Distribution of investigated group according to sex. Płeć pacjentów Liczba pacjentów % Kobiety 42 40,8 Mężczyźni 61 59,2 Razem ,0 Tabela II. Wiek chorych w latach. Tab II. Age of patients in years. Wiek chorych (lata) Liczba pacjentów % , , , , , , , , , , ,6 Razem ,0 93

8 Tabela III. Pacjenci kierowani do leczenia chirurgicznego przez lekarzy medycyny. Tab. III. Patients referred by physicians. Lekarz kierujący Liczba pacjentów % Kardiolog 71 68,9 Internista 18 17,5 POZ 14 13,6 Razem Tabela IV. Rozkład badanych w zależności od rozpoznania kardiologicznego. Tab. IV. Distribution of treated patients according to cardiac diagnosis Rozpoznania kardiologiczne Liczba pacjentów % Przebyte infekcyjne zapalenie wsierdzia 48 46,6 Proteza zastawkowa 21 20,4 Wrodzona wada serca Razem

9 Tabela V. Rozkład badanych w zależności od wskazań do usunięcia ogniska pochodzenia zębowego. Tab. V. Distribution of patients according to indications for elimination of dental focal infection. Wskazania do usunięcia ognisk pochodzenia zębowego Liczba pacjentów % Torbiele zębopochodne korzeniowe i zawiązkowe 47 45,6 Zęby zgorzelinowe lub złamane korzenie zębów 30 29,1 Zęby zatrzymane z torbielami zawiązkowymi pod uzupełnieniami protetycznymi ruchomymi 26 25,3 Razem Tabela VI. Okres przyjmowania leków przeciwzakrzepowych przez pacjentów. Tab. VI. Duration of administration of anticoagulants. Przyjmowany lek Liczba pacjentów Czas przyjmowania leków 6 miesięcy 1-2 lata 3 lata 4 lata 5 lat Acenocumarol Sintrom Syncumar Warfin Razem

10 Tabela VII. Rodzaj wykonanych zabiegów u pacjentów. Tab. VII. Types of performed surgeries. Rodzaj zabiegu Liczba zabiegów % pacjentów n=103 % zabiegów n=189 Mnogie usunięcia zębów Plastyka połączenia ustno- zatokowego Wyłuszczenie torbieli zębopochodnych Usunięcia zębów zatrzymanych z torbielami zawiązkowymi pod ruchomymi uzupełnieniami protetycznymi 84 81,6 44, ,1 16, ,6 24, ,2 13,8 Razem ,0 96

11 Tabela VIII. Wystąpienie krwawienia wtórnego po wykonanym zabiegu. Tab. VIII. Occurrence of postoperative bleeding. Krwawienie wtórne Liczba pacjentów % osób z krwawieniem n=55 % pacjentów n=103 brak 45 81,8 43,7 małe 10 18,2 9,7 średnie znaczne Razem ,0 - Tabela IX. Krwawienie wtórne po wykonanym zabiegu. Tab. IX. Postoperative bleeding. Krwawienie wtórne w dniach Liczba pacjentów Frakcja Drugi dzień 6 0,60 Trzeci dzień 4 0,40 Razem 10 1,00 97

12 Rycina 1. Na zdjęciu zębowym widoczna torbiel zębopochodna w okolicy zęba 11. Fig. 1. The radiogram showing a radicular cyst in the area of tooth 11. Rycina 2. Na zdjęciu pantomograficznym widoczne zęby zgorzelinowe i złamane korony zębów. Fig. 2. The OPG showing infected and fractured teeth. 98

13 Rycina 3. Mnogie ekstrakcje zębów. Fig. 3. Multiple teeth extractions. 99

Epidemiologia wirusowego zapalenia wątroby typy C w Polsce w latach

Epidemiologia wirusowego zapalenia wątroby typy C w Polsce w latach Kowalska Marta Estera, Kalinowski Paweł, Bojakowska Urszula, Zdolska Wioleta. Epidemiologia wirusowego zapalenia wątroby typy C w Polsce w latach 2010-2014 = Epidemiology of hepatitis C in Poland in 2010-2014.

Bardziej szczegółowo

Uchwała Nr XIX/169/2008 Rady Miasta Marki z dnia 18 czerwca 2008 roku

Uchwała Nr XIX/169/2008 Rady Miasta Marki z dnia 18 czerwca 2008 roku Uchwała Nr XIX/169/2008 Rady Miasta Marki z dnia 18 czerwca 2008 roku w sprawie wyrażenia zgody na realizację programu zdrowotnego w zakresie szczepień ochronnych przeciwko grypie, dla mieszkańców Miasta

Bardziej szczegółowo

Chłopiec z rozszczepem wargi i wyrostka zębodołowego z późno zdiagnozowaną hiperdoncją - opis przypadku

Chłopiec z rozszczepem wargi i wyrostka zębodołowego z późno zdiagnozowaną hiperdoncją - opis przypadku Osica Piotr, Janas Anna, Janeczek Karolina. Chłopiec z rozszczepem wargi i wyrostka zębodołowego z późno zdiagnozowaną hiperdoncją - opis przypadku = A boy with lip and alveolar bone cleft with late diagnosis

Bardziej szczegółowo

Przypadek martwicy kości szczęki po zastosowaniu chemioterapii Docetaxelem u 54-letniej pacjentki

Przypadek martwicy kości szczęki po zastosowaniu chemioterapii Docetaxelem u 54-letniej pacjentki Szczepkowska Aleksandra, Osica Piotr, Janas-Naze Anna. Przypadek martwicy kości szczęki po zastosowaniu chemioterapii Docetaxelem u 54-letniej pacjentki. =The case of osteonecrosis of the maxilla after

Bardziej szczegółowo

STRUKTURA DEMOGRAFICZNA GMINY BIAŁE BŁOTA W LATACH Demographic structure of Białe Błota municipality in the years

STRUKTURA DEMOGRAFICZNA GMINY BIAŁE BŁOTA W LATACH Demographic structure of Białe Błota municipality in the years Barwińska Sylwia, Jóźwiak Patrycja. Struktura demograficzna gminy Białe Błota w latach 1988-2013 = Demographic structure of Białe Błota municipality in the years 1988-2013. Journal of Health Sciences.

Bardziej szczegółowo

Dziennik Ustaw 34 Poz 1462. Wykaz świadczeń chirurgii stomatologicznej i periodontologii. Kod świadczenia według

Dziennik Ustaw 34 Poz 1462. Wykaz świadczeń chirurgii stomatologicznej i periodontologii. Kod świadczenia według Dziennik Ustaw 34 Poz 1462 nr 5 Załącznik nr 5 Wykaz świadczeń chirurgii stomatologicznej i periodontologii oraz warunki ich realizacji Wykaz świadczeń chirurgii stomatologicznej i periodontologii Tabela

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Przedmowa Badanie pacjenta z chorobami sercowo-naczyniowymi... 13

Spis treści. Przedmowa Badanie pacjenta z chorobami sercowo-naczyniowymi... 13 Spis treści Przedmowa................ 11 1. Badanie pacjenta z chorobami sercowo-naczyniowymi.................. 13 Najważniejsze problemy diagnostyczne....... 13 Ból w klatce piersiowej........... 14 Ostry

Bardziej szczegółowo

Patient safety when practicing a physiotherapist. Bezpieczeństwo pacjenta przy wykonywaniu zawodu fizjoterapeuty

Patient safety when practicing a physiotherapist. Bezpieczeństwo pacjenta przy wykonywaniu zawodu fizjoterapeuty Mikos Marcin, Curyło Mateusz, Juszczyk Grzegorz, Czerw Aleksandra. Patient safety when practicing a physiotherapist. Journal of Education, Health and Sport. 2017;7(7):500-504. eissn 2391-8306. DOI http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.835573

Bardziej szczegółowo

Torbiel ślinianki podjęzykowej u 71 letniej pacjentki Sublingual ranula in a 71-year-old patient

Torbiel ślinianki podjęzykowej u 71 letniej pacjentki Sublingual ranula in a 71-year-old patient Janas-Naze Anna, Chiżyński Adam, Szczepkowska Aleksandra, Osica Piotr. Torbiel ślinianki podjęzykowej u 71 letniej pacjentki = Sublingual ranula in a 71-year-old patient. Journal of Education, Health and

Bardziej szczegółowo

KATEDRA CHIRURGII STOMATOLOGICZNEJ I SZCZĘKOWO- TWARZOWEJ ZAKŁAD CHIRURGII STOMATOLOGICZNEJ

KATEDRA CHIRURGII STOMATOLOGICZNEJ I SZCZĘKOWO- TWARZOWEJ ZAKŁAD CHIRURGII STOMATOLOGICZNEJ DLA STUDENTÓW III ROKU ODDZIAŁU STOMATOLOGII SEMESTR VI (LETNI) 1. Zapoznanie z organizacją Katedry, w szczególności z organizacją Zakładu Chirurgii Stomatologicznej. Powiązania chirurgii stomatologicznej

Bardziej szczegółowo

Dziennik Ustaw 33 Poz. 193 WYKAZ ŚWIADCZEŃ CHIRURGII STOMATOLOGICZNEJ I PERIODONTOLOGII ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI

Dziennik Ustaw 33 Poz. 193 WYKAZ ŚWIADCZEŃ CHIRURGII STOMATOLOGICZNEJ I PERIODONTOLOGII ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI Dziennik Ustaw 33 Poz. 193 Załącznik nr 5 WYKAZ ŚWIADCZEŃ CHIRURGII STOMATOLOGICZNEJ I PERIODONTOLOGII ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI Wykaz świadczeń chirurgii stomatologicznej i periodontologii Tabela nr

Bardziej szczegółowo

Postępowanie z chorym przed i po implantacji leczonym doustnymi lekami p-zakrzepowymi

Postępowanie z chorym przed i po implantacji leczonym doustnymi lekami p-zakrzepowymi Postępowanie z chorym przed i po implantacji leczonym doustnymi lekami p-zakrzepowymi Dr hab.n.med.barbara Małecka Krakowski Szpital Specjalistyczny im.jana Pawła II 1 1. Leczenie przeciwzakrzepowe wiąże

Bardziej szczegółowo

Materiały edukacyjne. Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego

Materiały edukacyjne. Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego Materiały edukacyjne Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego Klasyfikacja ciśnienia tętniczego (mmhg) (wg. ESH/ESC )

Bardziej szczegółowo

Chirurgia - opis przedmiotu

Chirurgia - opis przedmiotu Chirurgia - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Chirurgia Kod przedmiotu 12.0-WL-Lek-Ch Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek Lekarski Profil praktyczny Rodzaj studiów jednolite

Bardziej szczegółowo

DZIENNIK PRAKTYK PRAKTYCZNE NAUCZANIE KLINICZNE KIERUNEK LEKARSKO-DENTYSTYCZNY

DZIENNIK PRAKTYK PRAKTYCZNE NAUCZANIE KLINICZNE KIERUNEK LEKARSKO-DENTYSTYCZNY DZIENNIK PRKTYK PRKTYCZNE NUCZNIE KLINICZNE KIERUNEK LEKRSKO-DENTYSTYCZNY DZIENNIK PRKTYK kierunek lekarsko-dentystyczny Imię i nazwisko studenta PESEL Numer albumu zdjęcie Nazwa uczelni Data wystawienia

Bardziej szczegółowo

ŚWIADOMA ZGODA PACJENTA na leczenie zabiegowe guza jądra

ŚWIADOMA ZGODA PACJENTA na leczenie zabiegowe guza jądra ŚWIADOMA ZGODA PACJENTA na leczenie zabiegowe guza jądra DANE PACJENTA: Imię i nazwisko:... PESEL: Zabieg został zaplanowany na dzień:... Lekarz wykonujący zabieg:... Na podstawie wywiadu lekarskiego i

Bardziej szczegółowo

Leczenie chirurgiczne 14-letniej pacjentki z zatrzymanym zębem 22, po niepowodzeniu leczenia ortodontycznego

Leczenie chirurgiczne 14-letniej pacjentki z zatrzymanym zębem 22, po niepowodzeniu leczenia ortodontycznego Gnatek Adrian, Szczepkowska Aleksandra, Osica Piotr, Janas-Naze Anna. Leczenie chirurgiczne 14-letniej pacjentki z zatrzymanym zębem 22, po niepowodzeniu leczenia ortodontycznego = Surgical treatment of

Bardziej szczegółowo

2 RAMOWY PROGRAM STAŻU PODYPLOMOWEGO LEKARZA DENTYSTY

2 RAMOWY PROGRAM STAŻU PODYPLOMOWEGO LEKARZA DENTYSTY Załącznik nr 2 RAMOWY PROGRAM STAŻU PODYPLOMOWEGO LEKARZA DENTYSTY Cel stażu: pogłębienie wiedzy teoretycznej oraz doskonalenie i utrwalenie praktycznych umiejętności z zakresu promocji zdrowia oraz zapobiegania,

Bardziej szczegółowo

Poddawanie się badaniom profilaktycznym przez osoby z przewlekłym wirusowym zapaleniem wątroby typu C

Poddawanie się badaniom profilaktycznym przez osoby z przewlekłym wirusowym zapaleniem wątroby typu C Kowalska Marta Estera, Kalinowski Paweł, Bojakowska Urszula. Poddawanie się badaniom profilaktycznym przez osoby z przewlekłym wirusowym zapaleniem wątroby typu C = Submission to preventive examinations

Bardziej szczegółowo

Opodatkowanie sportowców

Opodatkowanie sportowców Szwajdler Paweł, Klimczyk Mariusz, Klimczyk Agata. Opodatkowanie sportowców = Taxation of Sportsmen. Journal of Health Sciences. 2014;04(04):011-016. ISSN 1429-9623 / 2300-665X. The journal has had 5 points

Bardziej szczegółowo

PROGRAM PRAKTYK ZAWODOWYCH W WYBRANYCH SPECJALIZACJIACH KLINICZNYCH

PROGRAM PRAKTYK ZAWODOWYCH W WYBRANYCH SPECJALIZACJIACH KLINICZNYCH PROGRAM PRAKTYK ZAWODOWYCH W WYBRANYCH SPECJALIZACJIACH KLINICZNYCH Student w ramach realizacji praktyki klinicznej w danej specjalizacji dostępnej w wybranej placówce medycznej, powinien odbywać ją w

Bardziej szczegółowo

NAPŁYW LUDNOŚCI NA TEREN GMINY BIAŁE BŁOTA W LATACH Inflow of population into Białe Błota municipality in the years

NAPŁYW LUDNOŚCI NA TEREN GMINY BIAŁE BŁOTA W LATACH Inflow of population into Białe Błota municipality in the years Barwińska Sylwia, Jóźwiak Patrycja. Napływ ludności na teren gminy Białe Błota w latach 1988-2013 = Inflow of population into Białe Błota municipality in the years 1988-2013. Journal of Health Sciences.

Bardziej szczegółowo

LECZENIE PRZECIWPŁYTKOWE I PRZECIWKRZEPLIWE. Dr n. med. Karolina Supeł

LECZENIE PRZECIWPŁYTKOWE I PRZECIWKRZEPLIWE. Dr n. med. Karolina Supeł LECZENIE PRZECIWPŁYTKOWE I PRZECIWKRZEPLIWE Dr n. med. Karolina Supeł Skale oceny ryzyka stosowane do określenia optymalnego czasu prowadzenia podwójnej terapii przeciwpłytkowej PRECISE-DAPT DAPT OCENIANE

Bardziej szczegółowo

Zadanie pytania klinicznego (PICO) Wyszukanie i selekcja wiarygodnej informacji. Ocena informacji o metodzie leczenia

Zadanie pytania klinicznego (PICO) Wyszukanie i selekcja wiarygodnej informacji. Ocena informacji o metodzie leczenia Praktykowanie EBM Krok 1 Krok 2 Krok 3 Krok 4 Zadanie pytania klinicznego (PICO) Wyszukanie i selekcja wiarygodnej informacji Ocena informacji o metodzie leczenia Podjęcie decyzji klinicznej na podstawie

Bardziej szczegółowo

Infekcyjne zapalenie wsierdzia - IZW. Częstość występowania: ~ 4-10/100000/rok. Śmiertelność: nie leczone 100% leczone 30% szt.

Infekcyjne zapalenie wsierdzia - IZW. Częstość występowania: ~ 4-10/100000/rok. Śmiertelność: nie leczone 100% leczone 30% szt. Infekcyjne zapalenie wsierdzia - IZW Częstość występowania: ~ 4-10/100000/rok Śmiertelność: nie leczone 100% leczone 30% szt.zastawka - 50% IZW - Patogeneza Uszkodzenie wsierdzia Bakteriemia WEGETACJA

Bardziej szczegółowo

Analysis of infectious complications inf children with acute lymphoblastic leukemia treated in Voivodship Children's Hospital in Olsztyn

Analysis of infectious complications inf children with acute lymphoblastic leukemia treated in Voivodship Children's Hospital in Olsztyn Analiza powikłań infekcyjnych u dzieci z ostrą białaczką limfoblastyczną leczonych w Wojewódzkim Specjalistycznym Szpitalu Dziecięcym w Olsztynie Analysis of infectious complications inf children with

Bardziej szczegółowo

Przywrócenie rytmu zatokowego i jego utrzymanie

Przywrócenie rytmu zatokowego i jego utrzymanie Przywrócenie rytmu zatokowego i jego utrzymanie Jak wspomniano we wcześniejszych artykułach cyklu, strategia postępowania w migotaniu przedsionków (AF) polega albo na kontroli częstości rytmu komór i zapobieganiu

Bardziej szczegółowo

Imię i nazwisko Pacjenta:..PESEL/Data urodzenia:... FORMULARZ ZGODY. Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:...

Imię i nazwisko Pacjenta:..PESEL/Data urodzenia:... FORMULARZ ZGODY. Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:... FORMULARZ ZGODY I Informacje o osobach uprawnionych do wyrażenia zgody Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:... PESEL/Data urodzenia Pacjenta:... II Nazwa procedury medycznej

Bardziej szczegółowo

Stosowanie preparatu BioCardine900 u chorych. z chorobą wieńcową leczonych angioplastyką naczyń

Stosowanie preparatu BioCardine900 u chorych. z chorobą wieńcową leczonych angioplastyką naczyń Jan Z. Peruga, Stosowanie preparatu BioCardine900 u chorych z chorobą wieńcową leczonych angioplastyką naczyń wieńcowych II Katedra Kardiologii Klinika Kardiologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi 1 Jednym

Bardziej szczegółowo

Katedra i Klinika Ortopedii i Traumatologii Narządu Ruchu Wydziału Lekarskiego w Katowicach SUM Kierownik: prof. dr hab. n. med.

Katedra i Klinika Ortopedii i Traumatologii Narządu Ruchu Wydziału Lekarskiego w Katowicach SUM Kierownik: prof. dr hab. n. med. Katowice 2016 Jolanta Żak Katedra i Klinika Ortopedii i Traumatologii Narządu Ruchu Wydziału Lekarskiego w Katowicach SUM Kierownik: prof. dr hab. n. med. Damian Kusz W razie zaobserwowania niepokojących

Bardziej szczegółowo

ANEKS III UZUPEŁNIENIA DO CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO ORAZ ULOTKI PLA PACJENTA

ANEKS III UZUPEŁNIENIA DO CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO ORAZ ULOTKI PLA PACJENTA ANEKS III UZUPEŁNIENIA DO CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO ORAZ ULOTKI PLA PACJENTA 25 UZUPEŁNIENIA ZAWARTE W ODPOWIEDNICH PUNKTACH CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO DLA PRODUKTÓW ZAWIERAJĄCYCH

Bardziej szczegółowo

Preferences outgoing students of the University of the Third Age in Wabrzezno

Preferences outgoing students of the University of the Third Age in Wabrzezno Zielińska Maria Eliza, Barwińska-Szczutkowska Gabriela, Barwińska Sylwia. Preferences outgoing students of the University of the Third Age in Wabrzezno. Journal of Education, Health and Sport. 2016;6(10):894-899.

Bardziej szczegółowo

Czynniki warunkujące proces gojenia. Uwaga! Badanie podmiotowe. Badanie przedmiotowe. Wywiad. Urazy zębów mlecznych. Utrata przytomności

Czynniki warunkujące proces gojenia. Uwaga! Badanie podmiotowe. Badanie przedmiotowe. Wywiad. Urazy zębów mlecznych. Utrata przytomności Urazy zębów mlecznych Czynniki warunkujące proces gojenia zależne od pacjenta wiek i stopień rozwoju korzenia stan higieny jamy ustnej i uzębienia ogólny stan zdrowia czas zgłoszenia się do lekarza Emil

Bardziej szczegółowo

Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa Niedoceniany problem?

Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa Niedoceniany problem? Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa Niedoceniany problem? Żylna Choroba Zakrzepowo-Zatorowa (ŻChZZ) stanowi ważny ny, interdyscyplinarny problem współczesnej medycyny Zakrzepica żył głębokich (ZŻG) (Deep

Bardziej szczegółowo

WSKAZANIA DO LECZENIA CHIRURGICZNEGO W CHOROBACH ZAPALNYCH JELIT. Zuzanna Kaszycka Klinika Chirurgii Gastroenterologicznej i Transplantologii

WSKAZANIA DO LECZENIA CHIRURGICZNEGO W CHOROBACH ZAPALNYCH JELIT. Zuzanna Kaszycka Klinika Chirurgii Gastroenterologicznej i Transplantologii WSKAZANIA DO LECZENIA CHIRURGICZNEGO W CHOROBACH ZAPALNYCH JELIT Zuzanna Kaszycka Klinika Chirurgii Gastroenterologicznej i Transplantologii Choroba Crohna Zapalenie przewodu pokarmowego w chorobie Crohna

Bardziej szczegółowo

Zakład Chirurgii Stomatologicznej UM w Łodzi Kierownik: dr hab. n. med. prof. nadzw. Anna Janas-Naze

Zakład Chirurgii Stomatologicznej UM w Łodzi Kierownik: dr hab. n. med. prof. nadzw. Anna Janas-Naze Szczepkowska Aleksandra, Lipczyńska Małgorzata, Osica Piotr, Janas-Naze Anna. Rozległa torbiel zapalna żuchwy u 6- letniej pacjentki - opis przypadku = Extensive inflammatory cyst of the mandible in a

Bardziej szczegółowo

Chronic ambulatory therapeutic use of anticoagulants after the implantation of artificial heart valve

Chronic ambulatory therapeutic use of anticoagulants after the implantation of artificial heart valve Chronic ambulatory therapeutic use of anticoagulants after the implantation of artificial heart valve Przewlekła ambulatoryjna terapia antykoagulantami u chorych po wszczepieniu sztucznej zastawki serca

Bardziej szczegółowo

SYLABUS. Fizjoterapia kliniczna w kardiologii i pulmonologii. Studia Kierunek studiów Poziom kształcenia Forma studiów

SYLABUS. Fizjoterapia kliniczna w kardiologii i pulmonologii. Studia Kierunek studiów Poziom kształcenia Forma studiów SYLABUS Nazwa przedmiotu Fizjoterapia kliniczna w kardiologii i pulmonologii Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Wydział Medyczny, Instytut Fizjoterapii, Katedra Rehabilitacji Kod przedmiotu Studia Kierunek

Bardziej szczegółowo

Definicja INFEKCYJNE ZAPALENIE WSIERDZIA 2015-04-23

Definicja INFEKCYJNE ZAPALENIE WSIERDZIA 2015-04-23 Definicja INFEKCYJNE ZAPALENIE WSIERDZIA II KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK 2014 Wewnątrznaczyniowe zakażenie obejmujące struktury serca (np. zastawki, wsierdzie komór i przedsionków), duże naczynia krwionośne

Bardziej szczegółowo

ZALECENIA W ZAKRESIE ZAPOBIEGANIA PRÓCHNICY U DZIECI NIEPEŁNOSPRAWNYCH. Opracowanie

ZALECENIA W ZAKRESIE ZAPOBIEGANIA PRÓCHNICY U DZIECI NIEPEŁNOSPRAWNYCH. Opracowanie Projekt współfinansowany przez Szwajcarię w ramach szwajcarskiego programu współpracy z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej oraz ze środków Ministerstwa Zdrowia ZALECENIA W ZAKRESIE ZAPOBIEGANIA

Bardziej szczegółowo

SYLABUS z przedmiotu: Fizjoterapia kliniczna w kardiologii i pulmonologii

SYLABUS z przedmiotu: Fizjoterapia kliniczna w kardiologii i pulmonologii SYLABUS z przedmiotu: Fizjoterapia kliniczna w kardiologii i pulmonologii Nazwa przedmiotu Fizjoterapia kliniczna w kardiologii i pulmonologii Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Wydział Medyczny, Instytut

Bardziej szczegółowo

ZAKAŻENIA SZPITALNE. Michał Pytkowski Zdrowie Publiczne III rok

ZAKAŻENIA SZPITALNE. Michał Pytkowski Zdrowie Publiczne III rok ZAKAŻENIA SZPITALNE Michał Pytkowski Zdrowie Publiczne III rok REGULACJE PRAWNE WHO Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi Rozporządzenie Ministra

Bardziej szczegółowo

Protetyka i implantologia

Protetyka i implantologia Protetyka to dział stomatologii zajmujący się przywracaniem prawidłowej funkcji żucia i mowy, estetyki naturalnego uśmiechu i rysów twarzy, dzięki uzupełnianiu braków w uzębieniu. Braki zębowe są nie tylko

Bardziej szczegółowo

Powodzenie leczenia kanałowego definiują najczęściej

Powodzenie leczenia kanałowego definiują najczęściej ENDODONCJA W PRAKTYCE CBCT w diagnostyce powikłań jatrogennych i przyczyn niepowodzeń terapeutycznych CBCT in the diagnosis of iatrogenic complications and causes of therapeutic failures lek. dent. Monika

Bardziej szczegółowo

SZACOWANIE PRĘDKOŚCI POJAZDÓW NA PODSTAWIE OBRAZU Z KAMERY ESTIMATING VEHICLE SPEED BASED ON IMAGE FROM CAMERA

SZACOWANIE PRĘDKOŚCI POJAZDÓW NA PODSTAWIE OBRAZU Z KAMERY ESTIMATING VEHICLE SPEED BASED ON IMAGE FROM CAMERA Rajs Arkadiusz, Goździewska-Nowicka Agnieszka, Banaszak-Piechowska Agnieszka, Gospodarczyk Jacek. Szacowanie prędkości pojazdów na podstawie obrazu z kamery = Estimating vehicle speed based on image from

Bardziej szczegółowo

dr Przemysław Bury Centrum Stomatologii Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu

dr Przemysław Bury Centrum Stomatologii Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu Projekt badań profilaktycznych z zakresu zdrowia jamy ustnej, skierowany do dzieci uczęszczających w roku szkolnym 2010/2011 do klas I i VI szkół podstawowych prowadzonych przez Gminę Śrem Opracowanie:

Bardziej szczegółowo

Imię i nazwisko Pacjenta:..PESEL/Data urodzenia:... FORMULARZ ZGODY. Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:..

Imię i nazwisko Pacjenta:..PESEL/Data urodzenia:... FORMULARZ ZGODY. Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:.. FORMULARZ ZGODY I Informacje o osobach uprawnionych do wyrażenia zgody Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:.. PESEL/Data urodzenia Pacjenta:... II Nazwa procedury medycznej

Bardziej szczegółowo

Niech on te leki odstawi na rok albo napisze, że mogę wszczepić implant na styku stomatologii, reumatologii i metabolizmu kości

Niech on te leki odstawi na rok albo napisze, że mogę wszczepić implant na styku stomatologii, reumatologii i metabolizmu kości Niech on te leki odstawi na rok albo napisze, że mogę wszczepić implant na styku stomatologii, reumatologii i metabolizmu kości Mariusz Korkosz Zakład Reumatologii i Balneologii UJ CM Oddział Reumatologii

Bardziej szczegółowo

Zasady, Kryteria Przyjęć i Wypisów Pacjentów do Oddziału Intensywnej Terapii

Zasady, Kryteria Przyjęć i Wypisów Pacjentów do Oddziału Intensywnej Terapii Dr n. med. Krzysztof Powała-Niedźwiecki Zasady, Kryteria Przyjęć i Wypisów Pacjentów do Oddziału Intensywnej Terapii Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej im. św. Jana z Dukli Lublin, 2011 1. Do OIT będą

Bardziej szczegółowo

Imię i nazwisko Pacjenta:..PESEL/Data urodzenia:... FORMULARZ ZGODY. Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:...

Imię i nazwisko Pacjenta:..PESEL/Data urodzenia:... FORMULARZ ZGODY. Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:... FORMULARZ ZGODY I Informacje o osobach uprawnionych do wyrażenia zgody Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:... PESEL/Data urodzenia Pacjenta:... II Nazwa procedury medycznej

Bardziej szczegółowo

OPIEKA AMBULATORYJNA NAD CHORYMI Z NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA

OPIEKA AMBULATORYJNA NAD CHORYMI Z NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA OPIEKA AMBULATORYJNA NAD CHORYMI Z NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA dr hab. med. Ewa Konduracka Klinika Choroby Wieńcowej i Niewydolności Serca Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego, Krakowski Szpital Specjalistyczny

Bardziej szczegółowo

Aktywność fizyczna osób z przewlekłym wirusowym zapaleniem wątroby typu C

Aktywność fizyczna osób z przewlekłym wirusowym zapaleniem wątroby typu C Kowalska Marta Estera, Kalinowski Paweł, Bojakowska Urszula. Aktywność fizyczna osób z przewlekłym wirusowym zapaleniem wątroby typu C = Physical activity of people with chronic hepatitis C. Journal of

Bardziej szczegółowo

SHL.org.pl SHL.org.pl

SHL.org.pl SHL.org.pl Infekcje układów sterujących pracą serca - podziały, kryteria oceny rozległości infekcji Anna Polewczyk II Klinika Kardiologii Świętokrzyskie Centrum Kardiologii Wydział Nauk o Zdrowiu UJK Kielce Infekcje

Bardziej szczegółowo

Zasady antybiotykoterapii przez zabiegami elektroterapii przegląd piśmiennictwa i wytycznych, doświadczenia własne ośrodków

Zasady antybiotykoterapii przez zabiegami elektroterapii przegląd piśmiennictwa i wytycznych, doświadczenia własne ośrodków Zasady antybiotykoterapii przez zabiegami elektroterapii przegląd piśmiennictwa i wytycznych, doświadczenia własne ośrodków dr med. Agnieszka Kołodzińska, dr hab. n.med. Marcin Grabowski SPCSK, Warszawa

Bardziej szczegółowo

Testy wysiłkowe w wadach serca

Testy wysiłkowe w wadach serca XX Konferencja Szkoleniowa i XVI Międzynarodowa Konferencja Wspólna SENiT oraz ISHNE 5-8 marca 2014 roku, Kościelisko Testy wysiłkowe w wadach serca Sławomira Borowicz-Bieńkowska Katedra Rehabilitacji

Bardziej szczegółowo

Renata Zajączkowska, Małgorzata Przysada Szpital Wojewódzki Nr 2 w Rzeszowie

Renata Zajączkowska, Małgorzata Przysada Szpital Wojewódzki Nr 2 w Rzeszowie Renata Zajączkowska, Małgorzata Przysada Szpital Wojewódzki Nr 2 w Rzeszowie Jednym z najczęstszych powodów braku satysfakcji pacjenta po przeprowadzonym zabiegu jest ból pooperacyjny 1... 1. Nakahashi

Bardziej szczegółowo

Warszawa 01.08.2012 r.

Warszawa 01.08.2012 r. Warszawa 01.08.2012 r. Uwagi do Projektu rozporządzenia Ministra Zdrowia zmieniającego rozporządzenie w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu leczenia stomatologicznego /MZ-MD-L- 0212-2800-4/EHM/12

Bardziej szczegółowo

Imię i nazwisko Pacjenta:..PESEL/Data urodzenia:... FORMULARZ ZGODY. Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:...

Imię i nazwisko Pacjenta:..PESEL/Data urodzenia:... FORMULARZ ZGODY. Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:... FORMULARZ ZGODY I Informacje o osobach uprawnionych do wyrażenia zgody Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:... PESEL/Data urodzenia Pacjenta:... II Nazwa procedury medycznej

Bardziej szczegółowo

Analiza porównawcza poziomu rozwoju cech motorycznych uczniów klasy sportowej z klasą ogólną w Szkole Podstawowej nr 18 w Toruniu

Analiza porównawcza poziomu rozwoju cech motorycznych uczniów klasy sportowej z klasą ogólną w Szkole Podstawowej nr 18 w Toruniu Klimczyk Mariusz, Słoma Piotr. Analiza porównawcza poziomu rozwoju cech motorycznych uczniów klasy sportowej z klasą ogólną w Szkole Podstawowej nr 18 w Toruniu = Comparative analysis of the level of development

Bardziej szczegółowo

STOMATOLOGIA ZACHOWAWCZA

STOMATOLOGIA ZACHOWAWCZA STOMATOLOGIA ZACHOWAWCZA Stomatologia zachowawcza- zajmuje się metodami zachowania naturalnych właściwości zębów, które zostały utracone na skutek działania bodźców zewnętrznych. Najgroźniejszym z nich

Bardziej szczegółowo

Chirurgia naczyniowa - opis przedmiotu

Chirurgia naczyniowa - opis przedmiotu Chirurgia naczyniowa - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Chirurgia naczyniowa Kod przedmiotu 12.0-WL-Lek-ChN Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek Lekarski Profil praktyczny

Bardziej szczegółowo

Lek. Marcin Polok. Katedra i Klinika Chirurgii i Urologii Dziecięcej UM we Wrocławiu. Ocena skuteczności operacyjnego leczenia wodonercza u dzieci

Lek. Marcin Polok. Katedra i Klinika Chirurgii i Urologii Dziecięcej UM we Wrocławiu. Ocena skuteczności operacyjnego leczenia wodonercza u dzieci Lek. Marcin Polok Katedra i Klinika Chirurgii i Urologii Dziecięcej UM we Wrocławiu Ocena skuteczności operacyjnego leczenia wodonercza u dzieci Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych w zakresie medycyny

Bardziej szczegółowo

endodontycznego i jakością odbudowy korony zęba po leczeniu endodontycznym a występowaniem zmian zapalnych tkanek okołowierzchołkowych.

endodontycznego i jakością odbudowy korony zęba po leczeniu endodontycznym a występowaniem zmian zapalnych tkanek okołowierzchołkowych. Prof. dr hab. med. Anna Walecka Emeryt PUM Zakładu Diagnostyki Obrazowej i Radiologii Interwencyjnej SPSK1 Uniwersytet Medyczny w Szczecinie Szczecin, 27.07.201 Ocena pracy doktorskiej lek. dent. Katarzyny

Bardziej szczegółowo

Czy dobrze leczymy w Polsce ostre zespoły wieńcowe?

Czy dobrze leczymy w Polsce ostre zespoły wieńcowe? Czy dobrze leczymy w Polsce ostre zespoły wieńcowe? co można jeszcze poprawić? Grzegorz Opolski I Katedra i Klinika Kardiologii WUM Porównanie liczby ppci/mln mieszkańców w 37 krajach (dane za 2007 i

Bardziej szczegółowo

Słowa kluczowe: krwotok poporodowy, objawy kliniczne, postępowanie ratunkowe.

Słowa kluczowe: krwotok poporodowy, objawy kliniczne, postępowanie ratunkowe. Sowa Magdalena, Tarkowski Michał, Wójcik Kamil, Winnicki Andrzej, Saletnik Łukasz. Krwotok poporodowy przyczyny, objawy, postępowanie przedszpitalne = Postpartum hemorrhage causes, symptoms, prehospital

Bardziej szczegółowo

Lek. Olgierd Woźniak. Streszczenie rozprawy doktorskiej

Lek. Olgierd Woźniak. Streszczenie rozprawy doktorskiej Lek. Olgierd Woźniak Streszczenie rozprawy doktorskiej Ocena czynników ryzyka adekwatnych interwencji kardiowerteradefibrylatora u pacjentów z arytmogenną kardiomiopatią prawej komory. Wstęp Arytmogenna

Bardziej szczegółowo

CHIRURGICZNE LECZENIE ZWĘŻEŃ TĘTNIC SZYJNYCH

CHIRURGICZNE LECZENIE ZWĘŻEŃ TĘTNIC SZYJNYCH CHIRURGICZNE LECZENIE ZWĘŻEŃ TĘTNIC SZYJNYCH KATEDRA I KLINIKA CHIRURGII NACZYŃ I ANGIOLOGII AKADEMII MEDYCZNEJ W LUBLINIE Kierownik: Dr hab.n. med. Jacek Wroński UDROŻNIENIE T. SZYJNEJ WEWNĘTRZNEJ WSKAZANIA

Bardziej szczegółowo

Doustne środki antykoncepcyjne a ryzyko wystąpienia zakrzepicy. Dr hab. Jacek Golański Zakład Zaburzeń Krzepnięcia Krwi Uniwersytet Medyczny w Łodzi

Doustne środki antykoncepcyjne a ryzyko wystąpienia zakrzepicy. Dr hab. Jacek Golański Zakład Zaburzeń Krzepnięcia Krwi Uniwersytet Medyczny w Łodzi Doustne środki antykoncepcyjne a ryzyko wystąpienia zakrzepicy Dr hab. Jacek Golański Zakład Zaburzeń Krzepnięcia Krwi Uniwersytet Medyczny w Łodzi Żylna choroba zakrzepowozatorowa (ŻChZZ) stanowi ważny

Bardziej szczegółowo

Imię i nazwisko Pacjenta:..PESEL/Data urodzenia:... FORMULARZ ZGODY. Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:...

Imię i nazwisko Pacjenta:..PESEL/Data urodzenia:... FORMULARZ ZGODY. Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:... FORMULARZ ZGODY I Informacje o osobach uprawnionych do wyrażenia zgody Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:... PESEL/Data urodzenia Pacjenta:... II Nazwa procedury medycznej

Bardziej szczegółowo

ZNIECZULENIE WYPEŁNIENIE WYPEŁNIENIE MOD - odbudowa trójpowierzchniowa

ZNIECZULENIE WYPEŁNIENIE WYPEŁNIENIE MOD - odbudowa trójpowierzchniowa PROFILAKTYKA BADANIE JAMY USTNEJ, WIZYTA ADAPTACYJNA, WIZYTA KONTROLNA USUNIĘCIE KAMIENIA NAZĘBNEGO (SCALING - jedna wizyta) USUNIĘCIE OSADU NAZĘBNEGO (PIASKOWANIE - jedna wizyta) LAKOWANIE BRUZD (cena

Bardziej szczegółowo

DZIENNIK PRAKTYK PRAKTYCZNE NAUCZANIE KLINICZNE

DZIENNIK PRAKTYK PRAKTYCZNE NAUCZANIE KLINICZNE UNIWERSYTET MEDYCZNY IM. KROL MRCINKOWSKIEGO W POZNNIU 60-812 POZNŃ, UL.UKOWSK 70 KIERUNEK LEKRSKO-DENTYSTYCZNY DZIENNIK PRKTYK PRKTYCZNE NUCZNIE KLINICZNE KIERUNEK LEKRSKO-DENTYSTYCZNY imię i nazwisko

Bardziej szczegółowo

Streszczenie. Abstract

Streszczenie. Abstract Strojek Katarzyna, Witkowska Agnieszka, Radzimińska Agnieszka, Kaźmierczak Urszula, Piekorz Zuzanna, Bułatowicz Irena, Goch Aleksander, Zukow Walery. Analiza przyczyn i konsekwencji upadków u chorych z

Bardziej szczegółowo

Efektywność systemu ochrony zdrowia w Polsce Effectiveness of the health care system in Poland

Efektywność systemu ochrony zdrowia w Polsce Effectiveness of the health care system in Poland Bogdan Magdalena, Drop Bartłomiej, Barańska Agnieszka, Firlej Ewelina, Bartczak Krzysztof, Janiszewska Mariola. Effectiveness of the health care system in Poland. Journal of Education, Health and Sport.

Bardziej szczegółowo

Słowa kluczowe: rak piersi, zachowania zdrowotne, profilaktyka Key words: brest cancer, health behaviors, prophylaxis

Słowa kluczowe: rak piersi, zachowania zdrowotne, profilaktyka Key words: brest cancer, health behaviors, prophylaxis Bojakowska Urszula, Kalinowski Paweł, Kowalska Marta Estera. Ocena wybranych zachowań zdrowotnych przez i po zdiagnozowaniu choroby wśród kobiet z nowotworem piersi w oparciu o Inwentarz Zachowań Zdrowotnych

Bardziej szczegółowo

Specjalistyczna Lecznica Stomatologiczna

Specjalistyczna Lecznica Stomatologiczna Specjalistyczna Lecznica Stomatologiczna Specjalistyczna Lecznica Stomatologiczna Lecznica posiada dwie siedziby, tj.: 41-902 Bytom, pl. Akademicki 17, tel.2827942, fax.2827775, e-mail: sls@sls.bytom.pl

Bardziej szczegółowo

Szacuje się, że około 5% dorosłych osób poddawanych zabiegom stomatologicznym przyjmuje przewlekle co najmniej jeden z leków przeciwzakrzepowych, do

Szacuje się, że około 5% dorosłych osób poddawanych zabiegom stomatologicznym przyjmuje przewlekle co najmniej jeden z leków przeciwzakrzepowych, do Szacuje się, że około 5% dorosłych osób poddawanych zabiegom stomatologicznym przyjmuje przewlekle co najmniej jeden z leków przeciwzakrzepowych, do których należą: KS NRL Jolanta Małmyga 18 X 2013 1)

Bardziej szczegółowo

UWARUNKOWANIA SPOŁECZNE ABSENCJI WYBORCZEJ POLAKÓW W PIERWSZYCH DZIESIĘCIU LATACH DEMOKRACJI

UWARUNKOWANIA SPOŁECZNE ABSENCJI WYBORCZEJ POLAKÓW W PIERWSZYCH DZIESIĘCIU LATACH DEMOKRACJI Barwińska Sylwia. Uwarunkowania społeczne absencji wyborczej polaków w pierwszych dziesięciu latach demokracji = Social conditions of election absenteeism by Poles in the first ten years of democracy.

Bardziej szczegółowo

Definicja INFEKCYJNE ZAPALENIE WSIERDZIA

Definicja INFEKCYJNE ZAPALENIE WSIERDZIA INFEKCYJNE ZAPALENIE WSIERDZIA II KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK 2014 Definicja Wewnątrznaczyniowe zakażenie obejmujące struktury serca (np. zastawki, wsierdzie komór i przedsionków), duże naczynia krwionośne

Bardziej szczegółowo

9/29/2018 Template copyright

9/29/2018 Template copyright 2015 9/29/2018 Template copyright 2005 www.brainybetty.com 1 Profilaktyka okołooperacyjna Cel zmniejszenie ryzyka zakażenia miejsca operowanego (ZMO) - zredukowanie śródoperacyjnego obciążenia drobnoustrojami

Bardziej szczegółowo

Radiologia zabiegowa. Radiologia zabiegowa. Radiologia zabiegowa. dr n.med. Jolanta Meller

Radiologia zabiegowa. Radiologia zabiegowa. Radiologia zabiegowa. dr n.med. Jolanta Meller Radiologia zabiegowa dr n.med. Jolanta Meller Radiologia zabiegowa wykorzystuje metody obrazowania narządów oraz sprzęt i techniki stosowane w radiologii naczyniowej do przeprowadzania zabiegów leczniczych

Bardziej szczegółowo

Guz olbrzymiokomórkowy - opis przypadku Giant cell tumor- case report

Guz olbrzymiokomórkowy - opis przypadku Giant cell tumor- case report Białkowska-Głowacka Jolanta, Janas-Naze Anna, Milner Paweł, Osica Piotr, Ratajek-Gruda Monika. Guz olbrzymiokomórkowy - opis przypadku = Giant cell tumor- case report. Journal of Education, Health and

Bardziej szczegółowo

Koncepcja Społeczeństwa wychowującego i ciągłej edukacji w realiach współczesnej szkoły

Koncepcja Społeczeństwa wychowującego i ciągłej edukacji w realiach współczesnej szkoły Rogozińska Arleta Magdalena, Karwowska Małgorzata, Rybicka Justyna, Klimczyk Mariusz. Koncepcja Społeczeństwa wychowującego i ciągłej edukacji w realiach współczesnej szkoły = The idea of upbringing society

Bardziej szczegółowo

Lp. Zakres świadczonych usług i procedur Uwagi

Lp. Zakres świadczonych usług i procedur Uwagi Choroby układu nerwowego 1 Zabiegi zwalczające ból i na układzie współczulnym * X 2 Choroby nerwów obwodowych X 3 Choroby mięśni X 4 Zaburzenia równowagi X 5 Guzy mózgu i rdzenia kręgowego < 4 dni X 6

Bardziej szczegółowo

Porównanie obciążeń treningowych w dwuletnim makrocyklu szkoleniowym w biegach krótkich

Porównanie obciążeń treningowych w dwuletnim makrocyklu szkoleniowym w biegach krótkich Journal of Health Sciences. 2013; 3 (10): 253-260 The journal has had 4 points in Ministry of Science and Higher Education of Poland parametric evaluation. Part B item 683. TheAuthor (s) 2013; This article

Bardziej szczegółowo

This copy is for personal use only - distribution prohibited.

This copy is for personal use only - distribution prohibited. Kwart. Ortop. 20, 4, str. 34, ISSN 2083-8697 - - - - - REHABILITACJA STAWU BIODROWEGO I KOLANOWEGO, FINANSOWANA PRZEZ NARODOWY FUNDUSZ ZDROWIA W LATACH 2009 200 REHABILITATION OF THE HIP AND KNEE JOINTS

Bardziej szczegółowo

Wspieranie sportu przez organy władzy publicznej według ustawy o sporcie

Wspieranie sportu przez organy władzy publicznej według ustawy o sporcie Klimczyk Agata, Klimczyk Mariusz, Szwajdler Paweł. Wspieranie sportu przez organy władzy publicznej według ustawy o sporcie = Promoting sport by the government and self-government in Poland. Journal of

Bardziej szczegółowo

Ostra niewydolność serca

Ostra niewydolność serca Ostra niewydolność serca Prof. dr hab. Jacek Gajek, FESC Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Niewydolność serca Niewydolność rzutu minutowego dla pokrycia zapotrzebowania na tlen tkanek i narządów organizmu.

Bardziej szczegółowo

Epidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę?

Epidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę? Epidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę? Piotr Ponikowski Klinika Chorób Serca Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Ośrodek Chorób Serca Szpitala Wojskowego we Wrocławiu Niewydolność

Bardziej szczegółowo

Samokształcenie (Sk) Zajęcia praktyczne (W) (Ć) (L) (S) (Zp) laboratoryjne III 30 35 15 3

Samokształcenie (Sk) Zajęcia praktyczne (W) (Ć) (L) (S) (Zp) laboratoryjne III 30 35 15 3 Kod przedmiotu: IOZRM-L-3k18-2012-S Pozycja planu: B18 1. INFORMACJE O PRZEDMIOCIE A. Podstawowe dane Nazwa przedmiotu Kierunek studiów Poziom studiów Profil studiów Forma studiów Specjalność - Jednostka

Bardziej szczegółowo

WIEDZA. K_W01 Zna definicje, cele i metody żywienia klinicznego oraz sposoby oceny odżywienia w oparciu o metody kliniczne.

WIEDZA. K_W01 Zna definicje, cele i metody żywienia klinicznego oraz sposoby oceny odżywienia w oparciu o metody kliniczne. Opis zakładanych efektów kształcenia na studiach podyplomowych Nazwa studiów: Żywienie kliniczne Typ studiów: doskonalące Symbol Efekty kształcenia dla studiów podyplomowych WIEDZA K_W01 Zna definicje,

Bardziej szczegółowo

Agnieszka Rzońca, Adam Fronczak. Zakład Zdrowia Publicznego, Warszawski Uniwersytet Medyczny

Agnieszka Rzońca, Adam Fronczak. Zakład Zdrowia Publicznego, Warszawski Uniwersytet Medyczny Rzońca Agnieszka, Fronczak Adam. The impact of breast reconstruction on the quality of life of women after mastectomy. Journal of Education, Health and Sport. 2017;7(4):481-488. eissn 2391-8306. DOI http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.546417

Bardziej szczegółowo

Aneks I Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwoleń na dopuszczenie do obrotu

Aneks I Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwoleń na dopuszczenie do obrotu Aneks I Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwoleń na dopuszczenie do obrotu Wnioski naukowe Uwzględniając sprawozdanie oceniające PRAC w sprawie okresowych raportów o bezpieczeństwie (PSUR) dotyczących

Bardziej szczegółowo

Konieczność monitorowania działań niepożądanych leków elementem bezpiecznej farmakoterapii

Konieczność monitorowania działań niepożądanych leków elementem bezpiecznej farmakoterapii Konieczność monitorowania działań niepożądanych leków elementem bezpiecznej farmakoterapii dr hab. Anna Machoy-Mokrzyńska, prof. PUM Katedra Farmakologii Regionalny Ośrodek Monitorujący Działania Niepożądane

Bardziej szczegółowo

Choroby osierdzia 2010. Ostre zapalenia osierdzia OZO Płyn w osierdziu ropne zapalenie osierdzia RZO

Choroby osierdzia 2010. Ostre zapalenia osierdzia OZO Płyn w osierdziu ropne zapalenie osierdzia RZO Choroby osierdzia 2010 Ostre zapalenia osierdzia OZO Płyn w osierdziu ropne zapalenie osierdzia RZO Klasyczne kryteria rozpoznania OZO (2 z trzech) Typowy ból w klatce piersiowej swoisty szmer tarcia osierdzia

Bardziej szczegółowo

Migotanie przedsionków czynniki ograniczające dostępności do współczesnej terapii

Migotanie przedsionków czynniki ograniczające dostępności do współczesnej terapii Migotanie przedsionków czynniki ograniczające dostępności do współczesnej terapii Piotr Pruszczyk, Klinika Chorób Wewnętrznych i Kardiologii Warszawski Uniwersytet Medyczny Centrum Diagnostyki i Leczenia

Bardziej szczegółowo

ANEKS III UZUPEŁNIENIA DO CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO ORAZ ULOTKI PLA PACJENTA

ANEKS III UZUPEŁNIENIA DO CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO ORAZ ULOTKI PLA PACJENTA ANEKS III UZUPEŁNIENIA DO CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO ORAZ ULOTKI PLA PACJENTA 42 UZUPEŁNIENIA ZAWARTE W ODPOWIEDNICH PUNKTACH CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO DLA PRODUKTÓW ZAWIERAJĄCYCH

Bardziej szczegółowo

PROFILAKTYKA WAD NARZĄDU ŻUCIA. Zakład Ortodoncji IS Warszawski Uniwersytet Medyczny

PROFILAKTYKA WAD NARZĄDU ŻUCIA. Zakład Ortodoncji IS Warszawski Uniwersytet Medyczny PROFILAKTYKA WAD NARZĄDU ŻUCIA Zakład Ortodoncji IS Warszawski Uniwersytet Medyczny PROFILAKTYKA WAD NARZĄDU ŻUCIA kierowanie wzrostem i rozwojem narządu żucia w każdym okresie rozwojowym dziecka poprzez:

Bardziej szczegółowo

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 7 SECTIO D 2005

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 7 SECTIO D 2005 ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 7 SECTIO D 5 1 Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Białej Podlaskiej Instytut Pielęgniarstwa Higher State Vocational School

Bardziej szczegółowo

Skale i wskaźniki jakości leczenia w OIT

Skale i wskaźniki jakości leczenia w OIT Skale i wskaźniki jakości leczenia w OIT Katarzyna Rutkowska Szpital Kliniczny Nr 1 w Zabrzu Wyniki leczenia (clinical outcome) śmiertelność (survival) sprawność funkcjonowania (functional outcome) jakość

Bardziej szczegółowo