WYMAGANIA EDUKACYJNE DLA KLASY V

Transkrypt

1 Język polski WYMAGANIA EDUKACYJNE DLA KLASY V Uczniowie dyslektyczni nie są oceniani w zakresie ortografii, interpunkcji oraz poziomu graficznego pisma, dbają natomiast o czytelność zapisu. Są zobowiązani do teoretycznego opanowania zasad ortograficznych. Oceniani są przede wszystkim na podstawie wypowiedzi ustnych oraz treści prac pisemnych. Prace pisemne oceniane są pod względem merytorycznym (treść, wiedza, kompozycja, stylistyka). Popełniane błędy w pisowni nie są przyczyną obniŝania ocen. Uczniowie mają prawo do wydłuŝonego czasu na prace pisemne; jeśli to moŝliwe, mają więcej czasu na ciche czytanie ze zrozumieniem. Uczniowie ci nie są proszeni o głośne odczytywanie tekstu podczas lekcji. W kaŝdym przypadku uczeń jest traktowany indywidualnie, a wymagania edukacyjne dostosowane są do jego moŝliwości. Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie spełnia wymagań kryterialnych na ocenę dopuszczającą. Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który: _ nawiązuje kontakt werbalny z kolegami i nauczycielem, _ formułuje pytania i odpowiedzi odpowiednie do sytuacji komunikacyjnej, _ potrafi samodzielnie połączyć kilka zdań w logiczną wypowiedź, _ stara się zachować porządek chronologiczny w opowiadaniu i streszczeniu, _ nazwa cechy, opisując przedmioty, krajobraz, wygląd postaci, _ potrafi zastosować słownictwo wyraŝające prośbę i polecenie, zaproszenie, przeprosiny, _ potrafi opanować pamięciowo krótki tekst prozatorski lub poetycki, _ zna najwaŝniejsze zasady poprawności językowej, dzięki którym jego wypowiedzi są zrozumiałe dla odbiorcy, _ stosuje się do zaleceń nauczyciela w doskonaleniu umiejętności komunikacji werbalnej. _ czyta cicho i rozumie ogólny sens odpowiednio dobranych tekstów, _ zna zasady intonacji zdaniowej, _ zna podział tekstów na artystyczne i uŝytkowe, prozatorskie i poetyckie, _ zna podstawowe pojęcia związane ze światem przedstawionym utworu (opowiadania, baśni, legendy, mitu), _ stara się odczytywać dane z róŝnych przekazów informacji (instrukcja, zaproszenie, schemat).

2 _ słucha i rozumie sens poleceń oraz prostych instrukcji, _ odróŝnia informacje waŝne od mniej waŝnych w słuchanym tekście, _ potrafi sformułować pytania zamknięte do najwaŝniejszych treści słyszanej wypowiedzi, _ rozumie intencję nadawcy wypowiedzi. _ buduje wypowiedzenia proste i złoŝone, kilkuzdaniowe wypowiedzi na określony temat, _ redaguje proste opowiadanie, _ streszcza nieskomplikowane teksty fabularne, _ zna podstawowe cechy tekstów uŝytkowych (list, telegram, zaproszenie, ogłoszenie), _ nazywa cechy wyglądu postaci fikcyjnej lub rzeczywistej, odróŝnia charakterystykę od opisu, w najprostszej formie zapisuje informacje wybrane z tekstu, _ z pomocą nauczyciela zapisuje informacje w tabeli, na schemacie i wykresie, _ tworzy plan ramowy, a z pomocą nauczyciela dopisuje wydarzenia szczegółowe, _ zna teoretycznie podstawowe zasady ortografii i interpunkcji, _ zna zasady organizacji i kompozycji wypowiedzi pisemnej. _ stosuje wiedzę językową w zakresie: 1. słownictwa (dobiera wyrazy bliskoznaczne i przeciwstawne z podanych w rozsypance, zna wybrane związki frazeologiczne pochodzenia biblijnego i mitologicznego, przysłowia), 2. składni (z pomocą nauczyciela rozpoznaje rodzaje wypowiedzeń pojedyncze, złoŝone, zdanie, równowaŝnik zdania, zna róŝne typy wypowiedzeń oznajmujące, pytające, rozkazujące, wykrzyknikowe, zauwaŝa zespoły składniowe w wypowiedzeniu pojedynczym, rysuje wykres graficzny zdania pojedynczego, zna teoretyczne zasady interpunkcji zdania pojedynczego i wypowiedzenia złoŝonego), 3. fleksji (z pomocą nauczyciela rozpoznaje formę i funkcję odmiennych i nieodmiennych części mowy przewidzianych w programie nauczania), 4. posiada wiedzę w zakresie fonetyki (zna alfabet, zna róŝnicę między głoskami i literami, dzieli wyrazy na sylaby, zna teoretycznie sposoby oznaczania miękkości głosek). Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który: _ uczestniczy w sytuacji komunikacyjnej, _ buduje kilkuzdaniowe wypowiedzi ustne, _ opowiada, streszcza i opisuje, uŝywając odpowiednio dobranego słownictwa, _ buduje wypowiedzi o charakterze prośby, polecenia, _ uŝywa odpowiedniego słownictwa, formułując zaproszenie, prośbę, przeprosiny, odmowę, _ wygłasza z pamięci teksty prozatorskie lub poetyckie, zmienia tempo, posługuje się pauzą, _ pracuje nad poprawnością językową wypowiedzi, _ doskonali umiejętności komunikacji werbalnej, stosując się do zaleceń nauczyciela, _ wzbogaca komunikat werbalny pozajęzykowymi środkami wyrazu. _ rozumie ogólny sens tekstów czytanych cicho, zauwaŝa ich sens metaforyczny, _ zna zasady intonacji zdaniowej,

3 _ rozróŝnia teksty artystyczne i uŝytkowe, prozatorskie i poetyckie, _ rozumie podstawowe pojęcia związane ze światem przedstawionym utworu fabularnego oraz ze stylistyką i rytmizacją tekstu poetyckiego, _ stara się wyszukiwać, rozpoznawać i rozumieć informacje zawarte w artykule, instrukcji, schemacie, notatce, wykresie. _ potrafi zrekonstruować sens słyszanych wcześniej poleceń, instrukcji, innych wypowiedzi, _ selekcjonuje i wykorzystuje usłyszane informacje w samodzielnie tworzonym tekście, _ na podstawie słyszanego tekstu potrafi sformułować pytania zamknięte do najwaŝniejszych jego treści. _ pisze wypowiedzi o charakterze artystycznym (opowiadanie, opis) i uŝytkowym (list, telegram, zaproszenie, zawiadomienie), _ opisuje cechy zewnętrzne i wewnętrzne postaci fikcyjnej lub rzeczywistej, _ zapisuje najwaŝniejsze informacje w formie kilku zdań, wpisu danych w tabelę, na schemacie, wykresie, _ pisze streszczenie utworu, _ tworzy plan ramowy, a z pomocą nauczyciela plan szczegółowy, _ zna teoretycznie zasady ortografii i interpunkcji, _ stosuje zasady organizacji i kompozycji wypowiedzi pisemnej. _ stosuje wiedzę językową w zakresie: 1. słownictwa (dopisuje wyrazy bliskoznaczne i przeciwstawne, wyjaśnia znaczenie i pochodzenie wybranych frazeologizmów biblijnych i mitologicznych, przysłów, powiedzeń), 2. składni (rozpoznaje rodzaje wypowiedzeń pojedyncze i złoŝone, zdanie, równowaŝnik zdania, wyróŝnia róŝne ich typy oznajmujące, pytające, rozkazujące, wykrzyknikowe, wskazuje zespoły składniowe w zdaniu, rysuje wykres graficzny zdania pojedynczego), 3. fleksji (zna podstawowe formy i funkcje odmiennych i nieodmiennych części mowy przewidzianych w programie nauczania), 4. posiada wiedzę w zakresie fonetyki (posługuje się alfabetem, zna róŝnicę między głoskami i literami, poprawnie artykułuje głoski, zna teoretycznie róŝnicę między zapisem a wymową głosek nosowych, głosek dźwięcznych i bezdźwięcznych, zna teoretycznie sposoby oznaczania miękkości głosek). Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który: _ podtrzymuje kontakt werbalny z kolegami i nauczycielem, aby wykonać, sprawdzić i poprawić powierzone mu zadanie indywidualne, _ aktywnie uczestniczy w dyskusji na tematy związane z codziennymi sytuacjami, samodzielnie wypowiada się na temat przeczytanych lektur, _ argumentuje swoje stanowisko, odwołując się do doświadczeń Ŝyciowych oraz przeczytanego tekstu, _ opowiada i opisuje, stosując odpowiednie słownictwo, _ posługuje się komunikatem róŝnego typu,

4 _ wygłaszając tekst z pamięci, zwraca uwagę na waŝne jego treści, zmusza odbiorcę do refleksji, _ stosuje się do norm językowych. _ rozumie ogólny sens tekstów czytanych cicho, zauwaŝa ich sens metaforyczny, _ rozpoznaje i wskazuje charakterystyczne cechy róŝnych tekstów kultury (teksty literackie, uŝytkowe, publicystyczne, popularnonaukowe, przedstawienia teatralne i filmy, przekazy ikoniczne), _ rozpoznaje i omawia elementy świata przedstawionego w utworze fabularnym, _ stara się odczytywać i wykorzystywać dane z artykułów, instrukcji, schematu, tabeli, wykresu itp. _ słuchając tekstu artystycznego, rozumie jego sens przenośny, _ słucha poleceń, instrukcji, innych wypowiedzi uczniów i nauczyciela w celu sporządzania samodzielnych notatek, _ wybiera i wykorzystuje informacje ze słyszanego tekstu dla stworzenia własnej wypowiedzi. _ korzystając z pomocy nauczyciela, buduje spójne wypowiedzi odpowiednie do sytuacji nadawczo-odbiorczej, stosując właściwe słownictwo i struktury składniowe, _ redaguje teksty uŝytkowe, takie jak: sprawozdanie, instrukcja, przepis, _ charakteryzuje jak najpełniej postać literacką lub rzeczywistą, podaje i opisuje cechy wyglądu, osobowości i charakteru, _ notuje informacje w wybranej formie (wypowiedź kilkuzdaniowa, tabela, schemat), stosuje zasadę zwięzłości, _ tworzy plan ramowy, szczegółowy i swobodnie go przekształca, _ stosuje charakterystyczne elementy świata przedstawionego oraz właściwą jego konstrukcję w opowiadaniu, baśni, legendzie, _ dba o poprawność językową pisanej wypowiedzi. _ umiejętnie stosuje wiedzę językową w zakresie: 1. słownictwa (stosuje w zdaniu wyrazy bliskoznaczne i przeciwstawne, wykorzystuje wybrane frazeologizmy biblijne i mitologiczne, przysłowia, powiedzenia w wypowiedziach ustnych i pisemnych), 2. składni (rozpoznaje i nazywa rodzaje wypowiedzeń pojedyncze, złoŝone, zdania, równowaŝniki zdań, typy wypowiedzeń oznajmujące, pytające, rozkazujące, wykrzyknikowe, wyróŝnia zespoły składniowe w wypowiedzeniu pojedynczym, rysuje wykres graficzny zdania pojedynczego, zna teoretycznie zasady interpunkcji zdania pojedynczego i złoŝonego), 3. fleksji (poprawnie stosuje odmienne i nieodmienne formy przewidzianych w programie nauczania części mowy, trafnie nazywa ich funkcję), 4. posiada wiedzę w zakresie fonetyki (posługuje się alfabetem, zna róŝnicę między głoskami i literami, poprawnie artykułuje głoski, zna teoretycznie róŝnicę między

5 zapisem a wymową głosek nosowych, głosek dźwięcznych i bezdźwięcznych, zna teoretycznie sposoby oznaczania miękkości głosek). Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który: _ nawiązuje i podtrzymuje kontakt werbalny z kolegami oraz nauczycielem, aby skorygować lub udoskonalić powierzone zadanie indywidualne czy zespołowe, _ udziela twórczych wskazówek, instrukcji co do sposobu pracy grupy, istotnych dla rozwiązania zadania, wykonania polecenia, _ prowadzi (rozpoczyna, podtrzymuje, kończy) rozmowę na temat codziennych sytuacji, _ stawia problemowe pytania dotyczące przeczytanej lektury, _ argumentuje swoje stanowisko w rozmowie, powołując się na tekst kultury, ustosunkowuje się do wypowiedzi innych kolegów, rozwija problem przez porównanie innych znanych mu tekstów, _ twórczo opowiada i opisuje, _ dostosowuje rodzaj komunikatu do sytuacji nadawczo-odbiorczej i celu wypowiedzi, _ wygłaszając tekst z pamięci, wskazuje na funkcję ekspresywną i metajęzykową utworu, _ dokonuje korekty własnej wypowiedzi. _ czyta teksty cicho i rozumie ich sens na poziomie semantycznym oraz krytyczno-twórczym, _ analizuje charakterystyczne cechy róŝnych tekstów kultury, _ analizuje elementy świata przedstawionego w utworze, _ stara się odczytywać, przetwarzać, wykorzystywać dane z artykułów, instrukcji, schematów, wykresów, tabel itp. _ słuchając tekstu artystycznego, zauwaŝa i analizuje jego sens przenośny, _ słucha poleceń, instrukcji w celu samodzielnego lub zespołowego wykonania zadania; innych wypowiedzi uczniów i nauczyciela w celu sporządzania samodzielnych notatek, _ słuchając tekstu, analizuje informacje w celu wykorzystania ich we własnej wypowiedzi. _ samodzielnie buduje spójne wypowiedzi dostosowane do sytuacji komunikacyjnej, dobierając słownictwo i struktury składniowe świadczące o systematycznym kształceniu kompetencji językowych, _ pisze pełną charakterystykę postaci fikcyjnej lub rzeczywistej, przedstawiając oprócz cech osobowości i charakteru motywy jej postępowania, dokonuje oceny postaw bohatera, _ dopasowuje formę notatki do rodzaju zapisanych informacji, _ komponuje i pisze opowiadanie, baśń, legendę z zachowaniem ich cech gatunkowych, _ dba o poprawność językową, pisanej wypowiedzi. _ sprawnie stosuje wiedzę językową w zakresie: 1. słownictwa (stosuje wyrazy bliskoznaczne i przeciwstawne, związki frazeologiczne pochodzenia biblijnego lub mitologicznego, przysłowia i powiedzenia w tekście, wzbogacając język wypowiedzi), 2. składni (klasyfikuje wypowiedzenia pojedyncze, złoŝone, zdania, równowaŝniki zdania, wypowiedzenia oznajmujące, pytające, rozkazujące, wykrzyknikowe stosuje je w dłuŝszej

6 wypowiedzi, analizuje budowę logiczno-składniową zdania pojedynczego wyróŝnia zespoły składniowe, rysuje wykres gra.czny, stosuje poprawny szyk wyrazów w zdaniu, dba o poprawną interpunkcję wypowiedzenia pojedynczego i złoŝonego), 3. fleksji (poprawnie stosuje w wypowiedziach ustnych oraz pisemnych formy odmiennych i nieodmiennych części mowy przewidzianych w programie nauczania, analizuje ich funkcję w zdaniu), 4. posiada wiedzę w zakresie fonetyki (bezbłędnie posługuje się alfabetem, zna róŝnicę między głoskami i literami, poprawnie artykułuje głoski, zna teoretycznie róŝnicę między zapisem a wymową głosek nosowych, głosek dźwięcznych i bezdźwięcznych, zna teoretycznie sposoby oznaczania miękkości głosek). Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który: _ formułuje twórcze uwagi, polecenia, instrukcje, dzięki czemu uczestniczy w planowaniu, usprawnianiu, kontrolowaniu i ocenie pracy zespołu czy grupy, _ rozpoczyna rozmowę na temat lektury od postawienia problemu, _ tworzy bezbłędne pod względem językowym komunikaty, _ wygłasza teksty z pamięci, dokonując analizy i interpretacji waŝniejszych jego sensów, _ umiejętnie, w zaleŝności od sytuacji komunikacyjnej, wykorzystuje werbalne i niewerbalne środki językowe. _ czyta ze zrozumieniem na poziomie semantycznym i krytycznym róŝne teksty kultury nieobjęte listą lektur przewidzianą w programie nauczania, _ interpretuje elementy świata przedstawionego i kompozycję utworu literackiego. _ dokonuje analizy i interpretacji niektórych sensów przenośnych słuchanego tekstu artystycznego (równieŝ spoza listy lektur objętej programem), _ słuchając róŝnych tekstów, dokonuje selekcji informacji w celu wykorzystania ich w sytuacjach nietypowych. _ wykazuje się samodzielnością, twórczym ujęciem tematu, pomysłową formą, przemyślaną kompozycją i poprawnością językową w wypowiedziach pisemnych, _ proponuje własne, ciekawe i urozmaicone pod względem graficznym formy notatek, _ podejmuje próby formułowania wypowiedzi na temat przeczytanych lektur. _ świadomie stosuje wiedzę językową w zakresie treści materiałowych przewidzianych programem nauczania słownictwa, składni, fleksji, posiada wiedzę w zakresie fonetyki, _ poszerza wiedzę językową o treści wykraczające poza przewidziane programem nauczania w klasie V, _ wykazuje się szczególną dbałością o zachowanie norm poprawnościowych w wypowiedziach ustnych i pisemnych.