Remont na bank. magazyn finansów osobistych. W numerze:

Transkrypt

1 magazyn finansów osobistych nr 7 (15) lipiec/sierpień 2012 W numerze: Dziecko kosztowna inwestycja Nierozsądny jak Polak? Wakacyjna lektura finansowa Polska vs. kryzys. Kto wygra? Remont na bank 1

2 Za nami czas szalonego piłkarskiego święta. Nasi piłkarze grali jak nigdy. Niestety, przegrali jak zawsze. Ale czy to na meczach, w pubach czy w strefach kibica pokazaliśmy, że potrafimy się bawić. Na dokładny bilans imprezy przyjdzie jeszcze czas. W tym na podsumowanie finansowe. Po piłkarskich emocjach proponuję Państwu lekturę specjalnego, podwójnego wydania naszego magazynu. Redaktor naczelny: Paweł Adamiak Organizacja projektu: Katarzyna Frankowska Projekt graficzny i realizacja: MediateQa Wydawca: Dom Kredytowy NOTUS S.A., ul. Marszałkowska 76, Warszawa mail: magazyncash@magazyncash.pl Na lipiec i sierpień przygotowaliśmy kilka propozycji, które sprawdzą się w chwilach łapania wakacyjnego oddechu. Wszyscy, którzy urlopu nie planują przeznaczyć na podróże, ale na mieszkaniową rewolucję, powinni z uwagą wczytać się w temat z okładki. Wyjaśniamy w nim, jak najlepiej sfinansować letni remont i podpowiadamy, co zrobić, by owa rewolucja przebiegła bezkrwawo i byśmy wyszli z niej zwycięsko. W magazynie znajdą Państwo też stałe rubryki wypełnione ciekawą treścią. Wakacje to czas wydatków, dlatego warto rozsądnie się do nich przygotować. Radzimy, jak stać się dobrymi planistami, bo jak pokazują wyniki omawianego przez nas badania nie jest to dla nas łatwe zadanie. Życzę Państwu samych ciepłych i słonecznych dni. Następne wydanie Magazynu CASH już na początku września. Z życia doradcy... rysuje: Tomasz Stasiak 2

3 Wszyscy jesteśmy chomikami Strona 4 starter Jest taniej. Będzie jeszcze taniej? Dziecko kosztowna inwestycja Nie mamy pieniędzy na konsumpcję Walka na złotówki Ubóstwo zlikwidują ubodzy Przygotuj się na kredyt Nierozsądny jak Polak? Wakacyjna lektura finansowa Grunt to kredyt Strona 24 Polska vs. kryzys. Kto wygra? Kredyty walutowe tylko dla bogatych Dobra ustawa deweloperska? Własne mieszkanko na Pradze Strona 30 Fortuna nauką się (nie) toczy Elegancja wśród zieleni 3

4 Wszyscy jesteśmy chomikami W każdym domu można znaleźć przynajmniej 50 niepotrzebnych rzeczy wartych w sumie prawie 4 tys. zł wynika z badania TNS. Eksperci przekonują, że Polacy cierpią na tzw. efekt posiadacza. Stare ciuchy, elektronika, sprzęt AGD, meble wszystko warte średnio 3963 zł. TNS dowodzi, że polskie domy pełne są nieużywanych rzeczy. Królujemy pod względem elektroniki prawie każde gospodarstwo domowe jest wyposażone w nieużywany telewizor, w co drugim domu kurzy się na biurku laptop albo netbook, w trzech na pięć komputer stacjonarny, a co trzecia rodzina nie rozstaje się z niepotrzebną nawigacją samochodową. Tym, co najbardziej kochamy są jednak telefony komórkowe średnio dwa stare aparaty w każdym polskim domu. Skąd w nas takie zamiłowanie do chomikowania? Eksperci tłumaczą je tzw. efektem posiadacza skłonnością do przeceniania tego, co już mamy i do czego jesteśmy emocjonalnie przywiązani. Zdaniem specjalistów, kryzys skłoni Polaków do jeszcze mniej chętnego pozbywania się nieużywanych rzeczy. Póki co uważamy, że to zbyt czasochłonne, ryzykowne czy skomplikowane. Ale dostrzegamy też zalety rezygnowania z tego, z czego już nie korzystamy ekstra zarobek, więcej przestrzeni, zapobieganie marnowaniu się rzeczy. Dla porównania Włosi (liderzy w dziedzinie chomikowania), a konkretnie Włoszki, przywiązują się szczególnie do torebek. Austriacy zaś nie potrafią rozstać się z meblami, a Niemcy i Hiszpanie z ekspresami do kawy. Najmniejsze trudności z upłynnianiem starych przedmiotów mają Anglicy zł 3 mld zł mnie więcej o tyle spadła w ciągu roku ilość kredytów konsumpcyjnych udzielonych w Polsce przez banki średnio tyle warte są wszystkie niepotrzebne rzeczy, które Polacy trzymają w swoich domach Odwiedź nasz profil 4

5 Cytaty numeru starter raport zł Rozumiem, że trzeba dbać o interesy polskich rolników i przetwórców, bo budżet ma z nich pieniądze. Jeszcze większe miałby pewnie, gdyby udało się zburzyć pół Warszawy i obsiać rzepakiem albo wsadzić kabel z prądem do Bałtyku i raz a dobrze opchnąć wszystkie marnujące się tam (bo niezłowione) śledzie. Szymon Hołownia, dziennikarz, Newsweek felieton to kwota, jaką rodzice wydają na wychowanie i utrzymanie dziecka od czasu jego narodzin do skończenia 20 lat Jest taniej. Będzie jeszcze taniej? W pierwszym kwartale 2012 roku utrzymała się tendencja spadkowa cen na rynku nieruchomości w największych aglomeracjach w Polsce. To wynik rosnącej podaży mieszkań i zahamowania akcji kredytowej. Z danych zaprezentowanych w czasie Europejskiego Kongresu Finansowego wynika, że w ciągu pierwszych czterech miesięcy tego roku średnia cena mieszkań w Warszawie stopniała z 7656 do 7536 zł za metr kwadratowy. Spadki nierozłącznie wiążą się z malejącą akcją kredytową, która w ciągu kwartału zmalała o 6%. Rok wcześniej banki udzieliły przez trzy miesiące ponad 57 tys. kredytów hipotecznych, w tym niecałe 48 tys. Eksperci przewidują dalsze obniżki cen na rynku mieszkań, bo razem z ograniczoną akcją kredytową, wzrasta liczba mieszkań oddawanych do użytku. Ich zdaniem, zmianie musi ulec polityka mieszkaniowa państwa, która powinna znaleźć się na liście rządowych priorytetów. Główny akcent powinien paść na uruchomienie powszechnego systemu oszczędzania na cele mieszkaniowe. Nie łudźmy się, że możemy przetrwać ten kryzys, zamykając się w naszym polskim zaścianku i nie uczestnicząc w europejskich dyskusjach i próbach naprawczych. Nie możemy siedzieć z założonymi rękoma i biernie przyglądać się, co z tych prób wyniknie. Nawet jeśli nie jesteśmy w strefie euro, jej kryzys dotyka nas przecież bezpośrednio. Henryka Bochniarz, prezydent PKPP Lewiatan, Jeśli chodzi o Ateny, to myślę o tych wszystkich, którzy cały czas usiłują uniknąć płacenia podatków. Więcej myślę o małych dzieciach ze szkoły w małej wiosce w Nigrze, które mają tylko 2 godziny lekcji dziennie i siedzą po troje na jednym prześle i które bardzo chcą uzyskać wykształcenie. Ciągle o nich myślę, ponieważ sądzę, że bardziej potrzebują pomocy niż ludzie w Atenach. Christine Lagarde, szefowa Międzynarodowego Funduszu Walutowego, Puls Biznesu 5

6 Dziecko kosztowna inwestycja 88% Wychowanie i utrzymanie jednego dziecka od czasu jego narodzin do skończenia 20 lat kosztuje ponad 175 tys. zł oszacowało Centrum im. Adama Smitha. Eksperci z CAS przygotowali raport Koszty wychowania dzieci w Polsce 2012, z którego wynika, że jedno dziecko to dla rodziców na przestrzeni 20 lat wydatek rzędu 176 tys. zł. Przy dwójce pociech koszty wzrastają do 317 tys., a przy trójce do 422 tys. zł. Jeśli uwzględnić w tych wydatkach środki przeznaczane na utrzymanie w trakcie nauki na poziomie wyższym, do każdej kwoty należałoby dodać co najmniej 55 tys. zł na każde dziecko. Zdaniem ekspertów z Centrum im. Adama Smitha, znacznym obciążeniem dla wychowujących dzieci rodziców jest w Polsce podatek VAT jeden z najwyższych w Unii Europejskiej. Specjaliści uważają, że 23-procentowa stawka jest dużo bardziej uciążliwa dla portfeli niż 19% podatek od dochodów osobistych i wyraźnie wpływa na koszty wychowania i utrzymania potomstwa. Raport przygotowany przez Centrum Smitha nasunął refleksję, że państwo powinno prowadzić w stosunku do rodzin taką politykę, której przepisy pozwalałyby im na swobodne dysponowanie własnymi pieniędzmi. Odwiedź nasz profil - taki odsetek Polaków korzystał historycznie z usług tylko jednego banku zł to maksymalna kwota, jaką póki co można wysłać jednorazowo za pośrednictwem natychmiastowego przelewu 6% - o tyle zmalała przez pierwszy kwartał tego roku akcja kredytowa na polskim rynku kredytów hipotecznych 6

7 Pierwsza faza unijnej choroby była po upadku Lehman Brothers. Druga faza właśnie dobiega końca i zaczyna się faza trzecia, ostateczna. Czas, aby euromatoły zaprzestały znachorstwa i poprosiły lekarzy o podanie właściwego leku. To ostatni moment, bo już wkrótce zaczną się pojawiać trwałe uszkodzenia unijnego organizmu. Krzysztof Rybiński, były wiceprezes NBP, Walka na złotówki Trzy na cztery polskie pary kłócą się o pieniądze. Raport Finansowy barometr ING pokazał, że jesteśmy pod tym względem liderem wśród 10 przebadanych przez bank krajów europejskich. Kłócimy się o wszystko o część dochodów przeznaczanych na bieżące wydatki, o zbyt dużą rozrzutność partnera, o ilość pieniędzy wnoszoną do wspólnego budżetu. Eksperci twierdzą, że jesteśmy obecnie świadkami największej w historii finansowej wojny w związkach. Powodów jest kilka coraz późniejsze łączenie się w pary i wchodzenie w związek z majątkiem, do którego jesteśmy przywiązani czy popularyzowanie się rozdzielności majątkowej. Zamiast racjonalnego podejścia do kwestii wspólnych pieniędzy i uwzględniania zarówno zysków, jak i strat, Polacy wyznają zasadę, że pieniądze to na tyle przyziemny temat, że nie warto na jego temat rozmawiać. Tym samym stają się najczęstszym narzędziem walki o władzę w związku. Potwierdza to również badanie przeprowadzone na początku roku przez bank WBK Polka i pieniądze, które wykazało, że jedna trzecia mieszkanek naszego kraju ukrywa przed partnerami swoje oszczędności, a ci z kolei mimo że więcej zarabiają nie wnoszą więcej do wspólnej kasy. starter raport felieton Nie mamy pieniędzy na konsumpcję Konsumpcja prywatna w Polsce dołuje i osiąga poziom rzadko odnotowywany w naszej gospodarce. Tendencja spadkowa wynika przede wszystkim ze słabego rynku pracy. Analitycy spodziewali się, że sprzedaż detaliczna na początku tego roku wyniesie więcej niż 9%, tymczasem wyniki za kwiecień mówią o 5,5%. Wszystko wyjaśnia słabo rosnący fundusz płac, czyli łączna wartość pensji ze wszystkich etatów w firmach, która przekłada się na niewielki wzrost siły nabywczej konsumentów. Ta z kolei widoczna jest w wysokości sprzedaży detalicznej, również malejącej. Polacy musieli zrezygnować z częstszych zakupów w osiedlowych sklepikach i zwrócić się w kierunku tańszych supermarketów. Dodatkowo skurczyły się nasze oszczędności i jednocześnie wzrosły ceny na towary, na które panuje nieustanny popyt (np. paliwo). A to może oznaczać ograniczanie wydatków na inne potrzeby. Nie bez znaczenia jest również zaostrzona polityka banków wobec kredytowania wydatków konsumpcyjnych. W jej efekcie wartość kredytów konsumpcyjnych spadła w ciągu roku o ponad 3 mld zł. 7

8 Remont na bank Wakacje to dobry czas na przeprowadzenie remontu. Jakim kredytem lepiej go sfinansować gotówkowym czy hipotecznym? Magazyn CASH podpowiada, które rozwiązanie jest lepsze i wyjaśnia, na co zwrócić uwagę przy podejmowaniu decyzji. AUTOR Beata Pastusiak Doradczyni finansowa DK Notus Decyzja, z jakiego kredytu skorzystać przy okazji remontu mieszkania lub domu, zależy przede wszystkim od nas samych, a konkretnie od tego, jaką wysokość miesięcznej raty jesteśmy skłonni zaakceptować i jak szybko potrzebujemy pieniędzy. Jeśli bardzo zależy nam na czasie, powinniśmy wybrać kredyt gotówkowy od momentu złożenia wniosku do chwili przelania środków na konto mijają nie więcej niż dwa dni robocze. Proces przyznania kredytu zabezpieczonego hipoteką trwa zazwyczaj około miesiąca. Ile potrzebujesz? Wybierając między kredytem gotówkowym a hipotecznym, musimy uwzględnić również jego wysokość. Trzeba pamiętać, że minimalna wartość hipoteki to w niektórych bankach 20 tys. zł (np. Pekao SA), innych 50 tys. zł (np. Kredyt Bank), a w jeszcze w innych placówkach 80 tys. zł (np. Multibank). W przypadku kredytów gotówkowych progi do udzielenia pożyczki są znacznie niższe, ale nie sięgają już tak wysokich poziomów, jak kredyty hipoteczne. Są banki, które oferują gotówkowe zobowiązania prze- 8

9 Kredyt gotówkowy: niskie kwoty uproszczone procedury krótki proces udzielania kredytu brak zabezpieczenia hipoteką bez określania celu wysokie oprocentowanie krótki okres kredytowania Kredyt hipoteczny: długi okres kredytowania niższe oprocentowanie niższa wysokość miesięcznej raty hipoteka ustanawiana na nieruchomości więcej wymogów formalnych (m.in. kosztorys i dokumentacja zdjęciowa remontu) starter raport felieton kraczające 200 tys. zł (np. Polbank EFG), ale są i takie, które ograniczają takie kredyty do kwoty dziesięć razy mniejszej. Szybko i na wyższy procent, albo dłużej i z niższą ratą Przyglądając się bliżej obu alternatywom finansowym, które pozwolą nam na przeprowadzenie wymarzonego, wakacyjnego remontu, warto zwrócić uwagę na zalety każdego z kredytów. Pożyczka gotówkowa nie jest zabezpieczona hipoteką, proces jej udzielania jest krótki (1-2 dni), a bank, rozpatrując nasz wniosek, nie pyta nas, na co konkretnie przeznaczymy pieniądze. Nie wymaga też od nas kosztorysu. Zaciąganie kredytu gotówkowego wiąże Decyzja, z jakiego kredytu skorzystać przy okazji remontu mieszkania lub domu, zależy przede wszystkim od nas samych, a konkretnie od tego, jaką wysokość miesięcznej raty jesteśmy skłonni zaakceptować i jak szybko potrzebujemy pieniędzy. się również z mniejszą biurokracją niższe kwoty pożyczane od banku równe są mniejszej liczbie niezbędnych do wypełnienia i złożenia dokumentów. Dobrą stroną kredytów hipotecznych jest z kolei długi okres kredytowania, co zapewnia niższą miesięczną ratę. Na niższą ratę pracuje też niższe, w stosunku do kredytu gotówkowego, oprocentowanie hipoteki. Każdy medal ma jednak dwie strony. I tak, drugą ciemniejszą stroną kredytu gotówkowego jest fakt jego wysokiego oprocentowania (zwykle ok. 14%). Na niekorzyść tego rozwiązania wpływa też krótki okres kredytowania, który sprawia, że wysokość naszego miesięcznego zobowiązania, które musimy regularnie zwracać do banku, jest wyższa. Wadą w przypadku kredytu hipotecznego jest z kolei ustanowienie przez bank hipoteki na wskazanej przez nas nieruchomości. Poza tym musimy mierzyć się w tym przypadku z większymi wymogami formalnymi bank zażąda od nas chociażby przedłożenia kosztorysu przeprowadzanego remontu. Przygotuj odpowiednie dokumenty Biurokracja, przynajmniej na podstawowym poziomie, nie ominie nas ani przy okazji kredytu gotówkowego, ani hipotecznego. Decydując się na pierwsze rozwiązanie, będziemy musieli przedłożyć w banku zaświadczenie o wysokości osiąganych dochodów, a dopełnieniem formalności będzie okazanie się dowodem osobistym. Dużo bardziej skomplikowany pod względem ilości wymaganych dokumentów jest kredyt hipoteczny. Wybierając ten rodzaj zobowiązania, oprócz dokumentów finansowych, będziemy musieli dostarczyć do banku także dokumenty związane z nieruchomością podstawę jej nabycia, odpis Księgi Wieczystej, często też operat szacunkowy i kosztorys z przeprowadzanych prac. Dodatkowo poszczególne etapy remontu będziemy musieli udokumentować zdjęciami. 9

10 Zaplanuj i remontuj! Modne kolory farb i letnie odświeżenie, czy rewolucja wnętrz zrywanie podłóg i wyburzanie ścian? Niezależnie od tego, jaki rozmiar przybierze nasz remont, warto się do niego odpowiednio przygotować. Nie tylko finansowo. Przygotowanie się do remontu to przede wszystkim ciekawe pomysły i dobry plan. Zanim przystąpimy do pracy, powinniśmy zastanowić się, jak chcemy zmienić nasze mieszkanie czy dom, a także ile pieniędzy jesteśmy w stanie wydać na te zmiany. Samemu czy z ekipą? Decydując się na remont powinniśmy określić jego rozmiar. Jeśli zamierzamy tylko odświeżyć ściany albo zmienić ich kolory, możemy zrobić to na własną rękę zaoszczędzimy pieniądze i zdobędziemy nowe doświadczenie, sprawdzimy się w nowej roli. Ale kiedy planujemy generalny remont, warto zdecydować się na zatrudnienie ekipy remontowej. Jak wybrać tę właściwą? Najlepiej zaczerpnąć opinię od rodziny i znajomych sprawdzona firma równa się mniejsze ryzyko niepowodzenia. Kiedy jednak nie mamy szansy na bezpośrednią ocenę efektów pracy danej ekipy budowlanej i musimy szukać firmy, w Internecie czy ogłoszeniach w prasie, trzeba wiedzieć, o co zapytać fachowców. Powinniśmy dowiedzieć się, jakie usługi oferują, czy specjalizują się w jakiejś konkretnej dziedzinie (wyspecjalizowana ekipa to gwarancja większej solidności) i czy ukończyli dodatkowe kursy albo szkolenia. Niezwykle ważna jest też kwestia finansów na spotkaniu w miejscu remontu należy ustalić koszty wykonanej pracy 10

11 starter z ekipą na własną rękę raport z kredytem duży REMONT MAŁY z planem felieton hipotecznym GOTÓWKOWYM finansowym zadań zakupowym i kupna niezbędnych materiałów. Finałem tego spotkania, obok ustaleń finansowych, powinno być zawarcie z naszą ekipą remontową umowy na piśmie. Masz listę nie biegasz do sklepu Decydując się na odświeżenie mieszkania i wiedząc, że przeprowadzimy ten mały remont na własną rękę, musimy stworzyć listę niezbędnych materiałów. Warto przy tej okazji dokładnie obliczyć powierzchnię remontową, dzięki czemu w trakcie pracy nie będziemy musieli biegać do sklepu i dokupować brakującej farby, gwoździ, czy wkrętów. Listę naszych zakupów powinna uzupełniać taśma klejąca, folia malarska oraz tektura do zabezpieczenia podłóg i mebli niezbędnik każdego, kto decyduje się na remont. Musimy również zwracać uwagę, aby wybierać odpowiednie materiały akcesoria budowlane powinny mieć nadrukowane oznaczenie CE (zgodne z wymogami UE) i znak B (spełnia wszelkie wymogi). Portfel pomoże ci zdecydować Nawet jeśli sami przeprowadzamy remont, nie uciekniemy od wydatków. Zmiany jakie chcemy wprowadzić do naszego mieszkania zależą nie tylko od naszych pomysłów, ale i od stanu naszego portfela. Trzeba na tyle rozsądnie zaplanować rozmiar prac, by w trakcie remontu nie okazało się, że zabrakło nam pieniędzy. Dobrym wyjściem w sytuacji niedoboru gotówki jest kredyt gotówkowy lub hipoteczny. Który lepiej wybrać? zastanawiamy się nad tym na str.8-9 wakacyjnego wydania CASH-a. Autor: Aleksandra Głąb 11

12 Ubóstwo zlikwidują ubodzy Chcąc mieć co roku nową komórkę za złotówkę, możemy niszczyć czyjeś życie. Takie produkty są często wytwarzane w najbiedniejszych krajach, gdzie pracowników wynagradza się nędzną zapłatą - uważa Janina Ochojska, założycielka Polskiej Akcji Humanitarnej. Jak sobie z tym radzić? Jaki jest najskuteczniejszy sposób walki z ubóstwem? Książka Xaviera Godinot Likwidacja skrajnego ubóstwa jest dobrym pretekstem do zastanowienia się nad problemem, który dotyka 2,8 mld ludzi na całym świecie. Godinot, stały wolontariusz Międzynarodowego Ruchu ATD Czwarty Świat na rzecz walki z ubóstwem, porzucił zdystansowaną, akademicką perspektywę badawczą i za punkt wyjścia przyjął w swojej książce doświadczenia, możliwości i strategie samych ubogich. Jest na świecie 2,8 mld specjalistów ds. ubóstwa to sami ubodzy. Jednak dyskurs na temat rozwoju ubóstwa został zdominowany przez opinie i ekspertyzy tych, którzy nie są biedni specjalistów, polityków, urzędników. Najbiedniejsi z dolnych szczebli drabiny społecznej, w całej swej różnorodności są wykluczeni, bezsilni, ignorowani i zaniedbani. Najbiedniejsi to martwy punkt w światowym rozwoju pisze Godinot w Likwidacji skrajnego ubóstwa. Uwaga: ubóstwo! Ubóstwo, jak wyjaśnia w swojej książce Xavier Godinot, to brak zaspokojenia serii podstawowych potrzeb. Skrajne ubóstwo to z kolei niezaspokojenie potrzeb, które po dłuższym czasie prowadzi do cierpienia, złego stanu zdrowia, a czasem nawet śmierci. Zaproponowana przez Godinot definicja pokazuje, jak poważny to 12

13 problem i jak ważne jest nieustanne szukanie jego najlepszego rozwiązania. Według Światowej Organizacji Zdrowia około 50 tys. osób dziennie umiera z przyczyn związanych z ubóstwem. Za każdą z tych cyfr stoi człowiek odarty ze swoich praw i obowiązków przez niedostatek wyjaśnia Godinot. Serce jego książki stanowią historie czterech rodzin złapanych w pułapkę ubóstwa w różnych zakątkach świata. Nieważne, czy to Burkina Faso, Francja, Peru czy Filipiny, bez względu na różnice geograficzne, religijne i kulturowe wszyscy bohaterowie Godinot walczą z trudami życia w skrajnym ubóstwie o przetrwanie swoje i swoich najbliższych oraz o odzyskanie społecznego szacunku. Godność jest tym, co dana osoba czuje i co jest jej przyznane, gdy należy do wspólnoty, w której jest traktowana należytym szacunkiem przekonuje autor w Likwidacji skrajnego ubóstwa. Kto pokona ubóstwo? Ubodzy Godinot proponuje, aby z biedą i wykluczeniem społecznym walczyć we współpracy z ubogimi. Połączenie wiedzy akademickiej, eksperckiej i doświadczeń osób na własnej skórze doświadczających ubóstwa może okazać się najlepszym sposobem rozwiązania tego problemu. To właśnie likwidacja ubóstwa powinna być celem, a nie jego redukcja, ograniczenie czy kontrola zaznacza Godinot. Członek ATD podkreśla też, że ubóstwo to nie tylko materialne zubożenie człowieka, ale też stygmatyzacja społeczna, która sprawia, że biedny nie ma sił, aby walczyć o lepszy los dla siebie. Solidarność i efektywna współpraca z naj- 2 mln ponad tylu Polaków żyje w skrajnym ubóstwie 2,8 mld tylu ubogich żyje na całym świecie 50 tys. tyle osób dziennie umiera na świecie z przyczyn związanych z ubóstwem uboższymi to pierwszy krok na drodze do polepszenia sytuacji społecznej w wymiarze lokalnym i globalnym przekonuje Xavier Godinot. Historie opisane w jego książce Peruwianki, która wiele lat mieszkała pod mostem czy Francuza, dla którego ulica była przez lata domem pokazują, że ubodzy muszą być zaangażowani we własne wyzwolenie. I że to zaangażowanie pozwala na skuteczną walkę z ubóstwem. Szczęśliwi biedni, świeżość w dyskusji i nowe spojrzenie Lektura Likwidacji skrajnego ubóstwa wprawiła w konfuzję Janinę Ochojską, założycielkę i prezesa Polskiej Akcji Humanitarnej. Gdy jeżdżę po krajach Trzeciego Świata dostrzegam niemożność bycia z ubogimi w taki sposób, jak pisze Xavier Godinot w swojej książce mówi Ochojska. Będąc w Sudanie, gdzie nie ma dróg i elektryczności widzę, że ci ludzie wydają się być szczęśliwi. Ich celem jest przeżycie kolejnego dnia. Ich myślenie o przyszłości jest inne. Dlatego zastanawiam się, jakie działania przyniosą stałe, stabilne efekty dodaje. Założycielka PAH nie kwestionuje aktywności wszystkich, którzy walczą ze światowym ubóstwem, ale uważa, że w pewnym momencie pomoc udzielana biednym powinna się kończyć. Takie rozwiązanie ma służyć usamodzielnianiu się ubogich i ich ponownej socjalizacji. Dr hab. Ryszard Szarfenberg z Instytutu Polityki Społecznej Uniwersytetu Warszawskiego zauważa, że czytając Godinot warto zastanowić się, jak należy rozumieć związany z likwidacją ubóstwa rozwój. To szeroka dyskusja na gruncie idei i pytanie: czy ten rozwój przybiera właściwą formę? Jak ten rozwój wspierać? rozważa Szarfenberg. Jego zdaniem istotne jest dociekanie, czy dużo trudniej żyć ludziom ubogim w krajach, które z natury są biedne, czy w państwach z dynamiczną gospodarką i rozwiniętą polityką społeczną. Ekspert z UW podkreśla, że publikacja Godinot przynosi powiew świeżości w dyskusji nad światowym ubóstwem. To nowy poziom wiedzy wiedza starter raport felieton 13

14 Biedni nie są mniej racjonalni niż ktokolwiek inny. Wręcz przeciwnie muszą być wytrawnymi ekonomistami, aby przetrwać. Xavier Godinot, Likwidacja skrajnego ubóstwa ludzi, którzy bezpośrednio doświadczają trudnych warunków życia, działa odświeżająco ocenia Szarfenberg. Szef Banku Światowego w Polsce i krajach bałtyckich Xavier Devictor twierdzi, że pierwszym krokiem w kierunku walki z ubóstwem powinno być inne spojrzenie na ludzi biednych. Musimy zmienić nasz sposób postrzegania ubóstwa i ubogich. To są ludzie tacy sami, jak my przekonuje Devictor. Jego zdaniem powinniśmy uświadomić sobie, że biedny to nie jedynie bohater filmowy, ale i człowiek żyjący na co dzień obok nas. Człowiek, którego nie dostrzegamy. Jak to zmienić? Potrzebne są dobre instytucje, mądre decyzje polityczne i włączanie ubogich w życie społeczne. Nie wolno tworzyć sztucznych różnic między ubogimi a resztą świata radzi szef BŚ w Polsce. W krzywym zwierciadle By nie powstawały sztuczne granice, należy żyć blisko ubogich, być z nimi w bezpośrednim kontakcie. Nasza strategia opiera się na założeniu, żeby żyć z najuboższymi przekonuje Xavier Godinot. Autor książki Likwidacja skrajnego ubóstwa przekonuje, że danie biednym dachu nad głową i miski zupy niewiele znaczy, jeśli ubodzy nie otrzymują przy okazji szacunku społeczeństwa. Stały wolontariusz ruchu ATD zwraca uwagę, że duży udział w kształtowaniu wizerunku człowieka biednego jako niepełnowartościowego odgrywają media. Przedstawiają problemy biednych w sposób, który wywołuje przerażenie, wykorzystując z łatwością ich wizerunek do tworzenia dramatycznego materiału. Medialne krzywe zwierciadło odziera najuboższych z szacunku i godności podsumowuje Godinot. Autor: Aleksandra Głąb Książka autorstwa Xaviera Godinot Likwidacja skrajnego ubóstwa. Współuczestnictwo i prawa człowieka została wydana na początku 2012 roku w Wielkiej Brytanii. Publikację oparto na wieloletnich doświadczeniach pracy w terenie członków międzynarodowego ruchu ATD w 40 krajach na całym świecie. Ruch ATD za cel swojej działalności postawił sobie walkę z biedą i wykluczeniem społecznym na obu półkulach przez poszukiwanie rozwiązań we współpracy z osobami bezpośrednio doświadczającymi skrajnej biedy. 14

15 starter magazyn finansów osobistych raport felieton starter raport felieton 15 Kredyty: hipoteczne refinansowe hipoteczne konsolidacyjne refinansowe konsolidacyjne Kredyty: w w w. d o m k r e d y t o w y. p l sprawdź sprawdź

16 Przygotuj się na kredyt Kredyt hipoteczny oznacza wejście w długoletni układ z bankiem on daje nam pieniądze na wymarzone mieszkanie, my zobowiązujemy się regularnie oddawać mu pożyczoną kwotę. Ale co jeśli napotkamy po drodze kłopoty finansowe i nasz portfel nie będzie sobie radził z terminową spłatą rat? CASH radzi, jak w takiej sytuacji powinien zachować się kredytobiorca. Gdy w czasie okresu kredytowania nasza sytuacja finansowa nagle ulegnie pogorszeniu i nie będziemy w stanie regularnie spłacać rat, na pewno nie powinniśmy unikać kontaktu z bankiem. Wręcz przeciwnie im szybciej poinformujemy kredytodawcę o naszych kłopotach, tym lepiej. Łatwiej jest bowiem negocjować przy minimalnym opóźnieniu w regulowaniu zadłużenia. Najgorszym rozwiązaniem jest uciekanie od kontaktu z bankiem nasze zaległości finansowe narastają i tracimy wiarygodność w oczach kredytodawcy, który na pewno nie anuluje naszego zobowiązania i wynikających ze zwłoki odsetek. Niespłacanie rat kredytu przyniesie dla nas bardzo poważny skutek bank odnotuje to w Biurze Informacji Kredytowej. Efekt? Problemy z zaciągnięciem innych kredytów w przyszłości. CASH podpowiada, jak można tego uniknąć. 16

17 SPOSÓB 1:WYDŁUŻENIE OKRESU SPŁATY To klasyczna metoda na ulżenie swojemu portfelowi, który nie jest w stanie pokryć kredytowego zobowiązania. W zależności od banku i waluty naszej pożyczki, bank może zgodzić się na rozciągnięcie spłaty kredytu, o ile okres ten nie jest już w naszym przypadku najdłuższym z możliwych. Duży wpływ na decyzję banku ma wiek kredytobiorcy. Dodatkowe rozłożenie naszego zobowiązania w czasie doprowadzi do obniżenia jego miesięcznych rat, ale musimy pamiętać, że odbije się też na wyższej całkowitej sumie odsetek. SPOSÓB 3: ZMIANA TYPU RAT Mamy do wyboru dwie opcje albo zamiana rat malejących na równe, albo równych na malejące. Pierwszy sposób pozwala na ogólne obniżenie wysokości raty. Druga z propozycji sprawdza się, gdy chcemy spłacić kredyt w miarę szybko i przy niższych odsetkach. W początkowym okresie oddajemy wtedy większe kwoty, które z upływem kolejnych miesięcy maleją. SPOSÓB 2: WAKACJE KREDYTOWE Dobre rozwiązanie w sytuacji, gdy czujemy, że nasze problemy finansowe są tylko chwilowe. Bank może zgodzić się wtedy na wakacje kredytowe i zamrożenie spłaty kredytu. Musimy oddawać mu wtedy jedynie należne odsetki. Pamiętajmy jednak, że raty, które bank zamroził, nie przepadają i po zakończeniu wakacji kredytowych będziemy musieli nadrobić finansowe zaległości. SPOSÓB 4: REFINANSOWANIE To nic innego, jak zaciągnięcie kolejnego, nowego kredytu, który pozwoli na spłatę bieżącego zobowiązania. Rozwiązanie to sprawdza się pod warunkiem, że warunki nowej umowy są dla nas korzystniejsze niż te, wynikające z wcześniejszej pożyczki. Dlatego tak ważne jest, abyśmy dobrze sprawdzili zasady obowiązujące przy nowym kredycie i porównali je z założeniami starego długu. SPOSÓB 5: DODATKOWY KREDYTOBIORCA Gdy nie radzimy sobie z obsługą naszego zobowiązania, bank może zgodzić się, aby do naszej umowy kredytowej przystąpił dodatkowy kredytobiorca. Niezbędne jednak, aby dochody osiągane przez nowego dłużnika były na tyle wysokie, by został uznany przez bank za wiarygodnego klienta, którego pomoc okaże się skuteczna. starter raport felieton Kłopoty finansowe, jakie napotykamy przy spłacie rat kredytu hipotecznego biorą się często z nieumiejętnego zarządzania domowym budżetem. Raport Polacy a domowe, który omawiamy w tym wydaniu magazynu CASH pokazał, że nie radzimy sobie z tym zadaniem najlepiej. Co zrobić, żeby nasz portfel nie załamał się pod wpływem kredytowego zobowiązania? POLICZ NA CO CIĘ STAĆ zsumujmy miesięczne opłaty (rachunki, pieniądze przeznaczane na jedzenie, bilety, paliwo) z wydatkami na rozrywkę, ubrania, itp. Gdy otrzymaną kwotę odejmiemy od naszych miesięcznych przychodów okaże się, ile wolnych środków zostaje do naszej dyspozycji. WYDAWAJ MNIEJ NIŻ ZARABIASZ to podstawowa zasada racjonalnego zarządzania domowym budżetem, która pozwoli uniknąć problemów z gotówką przy okazji nieplanowanych zdarzeń, które obciążają nasz portfel. Wydawanie mniej niż się zarabia uchroni nas przed koniecznością dodatkowego pożyczania pieniędzy. OSZCZĘDZAJ świadome i zaplanowane oszczędzanie polega nie na chowaniu pieniędzy do przysłowiowej skarpety, ale na rozsądnym inwestowaniu gotówki. Zanim jednak ulokujemy gdzieś nasze fundusze, dobrze zorientujemy się w dostępnych ofertach i porównajmy je, wybierając najlepszą. 17

18 Nierozsądny jak Polak? Prawie 79% Polaków nie oszczędza dodatkowo na przyszłą emeryturę, ponad 60% z nas nie przygotowuje listy na zakupy, a co piąta osoba płaci za nie kartą to najważniejsze wnioski z badania Polacy a domowe przeprowadzonego na zlecenie firmy EGB Investments S.A. Jak oszczędzać, by zaoszczędzić? każdy miesiąc rozpoczynaj planowaniem wydatków kupuj tylko to, czego naprawdę potrzebujesz idąc na zakupy przygotuj listę potrzebnych produktów korzystaj z okresów wyprzedaży i promocji kupuj w outletach staraj się wynegocjować u sprzedawcy rabat decydując się na poważne zakupy korzystaj z porównywarek cenowych płać rachunki w terminie zakładając konto wybierz to, za prowadzenie którego zapłacisz najmniej 18

19 EGB Investments postanowiło dowiedzieć się, jak Polacy zarządzają swoim domowym budżetem. Wcześniej firma pokazała, dlaczego to zadanie staje się nie lada wyzwaniem dla naszych portfeli. Zaciągamy kredyty w nieprzemyślany sposób; zapożyczamy się dodatkowo u rodziny i znajomych nie przywiązując wagi do terminowego oddania długu; często sięgamy po błyskawiczne pożyczki (tzw. chwilówki); dla spłacenia jednego kredytu zaciągamy kolejny, wpadając w spiralę zadłużenia; kupujemy na raty rzeczy, których wcale nie potrzebujemy; od pracodawców przyjmujemy zaliczki i szybko je wydajemy; wykorzystujemy i przekraczamy limity na naszych kontach osobistych; coraz częściej płacimy za zakupy kartą, a nie gotówką. Właśnie z tych powodów racjonalne zarządzanie domowym budżetem staje się dla nas zadaniem nie do wykonania. Ludzie nie są świadomi konsekwencji, które niosą za sobą podobne zachowania ostrzega dr Krzysztof Matela, prezes EGB Investments. Niewielka kwota stale wydzielana z domowego budżetu może w przyszłości stać się sumą, która odczuwalnie wpłynie na nasze finansowe zdrowie. Lepiej raz na jakiś czas Badanie przeprowadzone dla EGB pokazało, że co trzeci Polak robi zakupy codziennie lub kilka razy w tygodniu. To najczęściej ludzie o niższym poziomie dochodów (mniej niż 500 zł na osobę), którzy często ulegają ofertom produktów służących obniżaniu kosztów. Zapominają jednak, że aby uzyskać pożądany efekt, najpierw muszą zainwestować. Jedna piąta Polaków udaje się do sklepu raz w tygodniu albo rzadziej, hurtowo kupując większą ilość niezbędnych produktów. W większości to osoby z dochodami przekraczającymi 3 tys. zł. Częste robienie zakupów może być tylko pozorną oszczędnością. Suma codziennych drobnych wydatków może okazać się wyższa od kwoty, którą wydalibyśmy robiąc zakupy od razu na cały tydzień wyjaśnia dr Krzysztof Matela. Comiesięczne oszacowanie kosztów na tygodniowe zakupy pozwoliłoby na znaczne zdyscyplinowanie domowych finansów. Pomóc może w tym przygotowanie dokładnej listy tego, co zamierzamy kupić podczas kolejnej wizyty w sklepie. Lepiej z listą Badając style zakupowe Polaków firma EGB odkryła, że prawie połowa ankietowanych wybierając się na zakupy nie zabiera ze sobą listy potrzebnych produktów. Grupa ta deklaruje jednak, że wie co ma kupić. Listę przygotowują najczęściej mieszkańcy dużych miast oraz osoby z najniższymi dochodami. Badanie pokazało też, że 15% z nas robi zakupy pod wpływem impulsu. Efekt? Jeśli kupujemy pod wpływem impulsu, to wracamy do domu z artykułami, których być może wcale nie potrzebujemy, a na zakup czego zdecydowaliśmy się ze względu na atrakcyjną cenę lub opakowanie tłumaczy Matela. Lepiej gotówką EGB sprawdziło również, w jaki sposób Polacy najczęściej płacą za zakupy. Każda nasza decyzja zależy od emocji pozytywnych albo negatywnych. Dopiero później następuje racjonalizacja. I pozytywna emocja ze sklepu zamienia się w domu w dysonans podecyzyjny tłumaczy Marek Koteras, trener biznesu. Jak się okazało, trzy czwarte z nas preferuje płatności gotówkowe, a ponad 20% opowiada się po stronie kart płatniczych i kredytowych. Tych ostatnich używają często osoby, których miesięczny budżet w przeliczeniu na osobę nie przekracza 1000 zł. Takie zarządzanie finansami może prowadzić do znacznego obciążania domowego budżetu. Operacje kartą kredytową generują dodatkowe koszty w postaci prowizji i odsetek za nieterminową spłatę przypomina prezes EGB Investments. Dzięki płaceniu gotówką łatwiej kontrolujemy wydatki i od razu wiemy, ile jeszcze pieniędzy zostało nam w portfelu dodaje Matela. Lepiej dodatkowo zadbać o przyszłość Firma EGB starała się również dowiedzieć, czy Polacy zabezpieczają się dodatkowo na przyszłość. Może i myślimy o przyszłości, ale z reguły nie podejmujemy większych kroków, by zabezpieczyć sobie dodatkowe środki na jesień naszego życia zauważa dr Krzysztof Matela. Nie mamy nawyku oszczędzania małych sum. Ciągle liczymy na cud na miarę Totolotka dodaje Marek Koteras. Badanie zrealizowane dla EGB pokazało, że tylko jedna piąta z nas odkłada pieniądze z myślą o emeryturze, najczęściej to mężczyźni. Ci, którzy oszczędzają poza obowiązkowymi składami w ZUS, decydują się zazwyczaj na długoterminowe lokaty, albo na Indywidualne Konta Emerytalne. Niewielka kwota stale wydzielana z domowego budżetu może w przyszłości stać się sumą, która odczuwalnie wpłynie na nasze finansowe zdrowie. Na korzyść pracuje składany procent zyski wypracowane przez oszczędności są dopisywane do kapitału i zwiększają sumę wszystkich środków przekonuje dr Matela. starter raport felieton 19

20 Wakacyjna lektura finansowa Wakacje to czas odpoczynku i zapomnienia o codzienności. Jednak nie wszystkiej jej aspekty można pominąć planując urlop, siedząc na plaży czy odpoczywając po wyprawie w góry. Trzeba pamiętać o kwestii finansowej, bardzo istotnej w naszym życiu. Bo jeśli na kilka tygodni wakacji zapomnimy o domowym budżecie czy o możliwościach oszczędzania, możemy się pożegnać z wypoczynkiem latem przyszłego roku. Warto zatem do walizki obok śpiwora czy kąpielówek zapakować małą biblioteczkę traktującą o finansach. Krzysztof Łabęda w swej książce Budżet domowy pod kontrolą. Jak rozsądnie wydawać, oszczędzać i inwestować podaje serię porad, jak manipulować naszymi pieniędzmi. Najpierw należy je zarobić, a potem zmusić, by same na siebie pracowały. Inwestycje, lokaty, giełda. Ale przede wszystkim autor podkreśla, jak ważne jest szanowanie zarobionych pieniędzy i porzucenie nierozsądnych, impulsywnych zakupów, które są absolutnie zbędne, a do tego wcale nas na nie nie stać. Zwłaszcza podczas letnich wyprzedaży istnieje duża pokusa, by zaszaleć. 20

21 Kolejne interesujące pozycje są autorstwa Marka Lipińskiego. Twoje. Organizowanie i planowanie własnych finansów pokazuje, jak profesjonalnie zarządzać budżetem domowym. Dowiemy się z tej lektury, jak szacować przychody i wydatki oraz jak ewidencjonować przepływ pieniędzy. Autor podkreśla, jak ważne jest sprecyzowanie naszego majątku i zrozumienie roli kredytów wspomagających domowy budżet. Z kolei w książce Finanse osobiste. Świadome zarządzanie własnym portfelem Lipiński podaje kilka rad, jak gospodarować sprawnie zasobami finansowymi. I namawia czytelnika, by planował swoje wydatki, racjonalnie oszczędzał i inwestował, podkreślając, jak dużą wagę ma ubezpieczenie majątku. Autor apeluje o zadbanie o bezpieczeństwo finansowe w przyszłości. starter raport felieton Co znaczy "Inteligentne oszczędzanie" wyjaśnia w poradniku o tym tytule Marcin Jaskulski. W praktyczny sposób przedstawia, jak oszczędzać, zamiast zastanawiać się, na co wydaliśmy całą pensję. Autor radzi, by wykrzesać z siebie trochę banalnego sknerstwa, porzucając zbędne wydatki. Krytykuje podejście raz się żyje czy jakoś to będzie. Skutkiem takiego myślenia może być tylko pusty portfel w połowie miesiąca i konieczność skorzystania z natychmiastowych, wysoko oprocentowanych kredytów. Budżet domowy pod ostrzałem autorstwa Adriana Hinca także traktuje o oszczędzaniu. Seria porad i podpowiedzi umożliwi nam systematyczne odkładanie pieniędzy, nawet do kilku tysięcy w roku. Wystarczy tylko wdrożyć w życie finansowe domu podpowiedzi autora. Każda rada poparta jest przykładem praktycznym oraz wyliczeniem kwoty, jaką możemy zaoszczędzić. Ważną kwestią jest uświadomienie sobie, ile niepotrzebnych wydatków czynimy na co dzień. Od opłat, które są jedynie dobrowolne, a nam wydają się obowiązkiem, po kredyty i debety, z których korzystamy bezmyślnie, tracąc pieniądze na ich spłacanie z odsetkami. Hinc udowadnia, że pieniądze leżą na ulicy, trzeba się tylko dobrze przygotować, by je zauważyć. Jeżeli w naszych wakacyjnych bagażach zajdzie się miejsce na finansową lekturę, być może w najbliższym czasie zabraknie nam miejsca w portfelu, bo po brzegi wypchany będzie zarobionymi i zaoszczędzonymi pieniędzmi. Podobnie jak staromodna świnka, do której w dzieciństwie wrzucaliśmy drobniaki. Autor: Anna Usaczew 21

22 Polska vs. kryzys. Kto wygra? Odmieniane przez wszystkie przypadki słowo kryzys rodzi pytania o przyczyny odporności polskiej gospodarki na pogarszającą się sytuację na europejskich rynkach. Jak długo utrzyma się w kraju wzrost inwestycji? Czy Euro 2012 zwiększy apetyt konsumentów? Czy polski złoty osłabnie? magazyn CASH stara się rozwiać te dylematy. Mimo silnego spowolnienia wzrostu gospodarczego w krajach strefy euro, polski rynek zachowuje się dość stabilnie, co na tle dołujących wyników innych państw Wspólnoty skłania do refleksji. Skąd ten pozytywny trend? Dotychczasową odporność polskiej gospodarki na spowolnienie gospodarcze w strefie euro wyjaśnia mieszanka czynników zewnętrznych i wewnętrznych wyjaśnia dr Jakub Borowski, główny ekonomista Kredyt Banku. W jego ocenie część tych czynników już wygasła, inne wkrótce stracą na mocy. A Polska w drugiej połowie roku zostanie znów poddana poważnemu testowi odporności. Ostatnie wskaźniki koniunktury dla strefy euro wskazują, że odporność Polski zostanie w tym roku poddana testowi po raz kolejny. Kursy w dół, inwestycje w górę Na odporność polskiej gospodarki pracowało w ostatnim czasie obniżenie kursu walutowego oraz wzrost inwestycji publicznych. Dzięki nim nasz rynek, mimo spowolnienia w strefie euro, utrzymywał tempo wzrostu zbliżone do potencjalnego. Spadek wartości europejskiej waluty przyczynił się do wsparcia polskiego eksportu, a rozwój inwestycyjny stał się głównym czynnikiem wzrostowym dla naszej gospodarki. Inwestycje napędzały środki unijne i Euro Dzięki mistrzostwom wiele przedsięwzięć przesunęło się w czasie, zostało przyspieszonych tłumaczy Borowski. I właśnie to ma największe znaczenie przy wyliczaniu finansowych korzyści, jakie płyną z organizowanego w Polsce i na Ukrainie turnieju. To jest najważniejsze, a nie to, że przyjadą do nas kibicie i wydają tu pieniądze przekonuje główny ekonomista Kredyt Banku. Wszystko ze względu na niefortunne losowanie mecze najważniejszych drużyn zostały rozegrane u naszych wschodnich sąsiadów, przez co wzrost konsumpcji turystycznej będzie u nas mniejszy niż oczekiwano. Najbogatsi kibicie pojechali na Ukrainę mówi Borowski. Ekonomista przewiduje, że emocje związane z Euro 2012 i ożywionymi inwestycjami wkrótce stracą na sile. Były modernizacje, będą oszczędności Pozytywnie na rozwój polskiej gospodarki wpłynęła też inwestycyjna aktywność firm zatrudniających 50 osób i więcej. Ich działania opierały się głównie na modernizacjach, 22

23 a nie rozpoczynaniu nowych przedsięwzięć. Dlaczego? Trudne otoczenie, niepewna przyszłość, wolne moce produkcyjne wylicza dr Borowski. Jego zdaniem ten pozytywny trend również się odwróci, bo podobnie jak w 2009 roku, gospodarstwa domowe zaczną wykorzystywać do codziennych wydatków swoje oszczędności. Nie będzie sprzyjał też ograniczony dostęp do kredytów i trudne warunki na rynku pracy. To sugeruje prawdopodobny wzrost stopy oszczędności w 2012 roku prognozuje ekonomista KB. A ograniczona konsumpcja równa się wygaszaniu inwestycyjnego boomu w kolejnych miesiącach. Bank Centralny pomógł, ale na chwilę Ostatnim czynnikiem wpływającym na umocnienie polskiej gospodarki było wprowadzenie LTRO. To operacje prowadzone przez Europejski Bank Centralny, dzięki którym do systemu finansowego pompowane są ogromne kwoty w postaci niskoprocentowych pożyczek, udzielanych bankom komercyjnym na bardzo preferencyjnych warunkach na okres 3 lat. Jak zauważa Borowski, to jednak tylko przejściowa stabilizacja. Problemy wróciły, a do tego pojawiły się nowe, co potwierdza chociażby przykład Hiszpanii wyjaśnia ekonomista KB. Dodaje, że niekorzystne perspektywy finansów publicznych w krajach strefy euro będą w najbliższym czasie wpływać na utrzymującą się zmienność na tych rynkach. Z racji tego, że to system naczyń połączonych, wpływ ten będzie znajdował swoje konsekwencje również w kondycji polskiej gospodarki. Stabilna Polska? Borowski zwraca uwagę, że dobrze na polski rynek wpłynęła w ostatnim czasie również rosnąca wiarygodność polityki fiskalnej rządu. Zmalał prognozowany na 2012 rok deficyt sektora finansów publicznych i zmniejszyły się koszty ubezpieczenia przed niewypłacalnością, tzw. CDS-y, przenoszące ryzyko kredytowe tłumaczy ekonomista. Utrzymywaniu stabilności na rynku sprzyjało też niskie ryzyko polityczne i stara-nowa koalicja, która po jesiennych wyborach w 2011 roku utrzymała władzę. Nie ma istotnych zagrożeń dla finansów publicznych Polski ocenia dr Borowski. Jak więc będzie w najbliższym czasie lepiej, czy gorzej? Tempo wzrostu gospodarczego będzie w Polsce niższe i spadek ten rozciągnie się na 2013 rok przewiduje główny ekonomista Kredyt Banku. Borowski nie spodziewa się jednak gwałtownego załamania polskiego rynku i drastycznego osłabienia złotego. Zaznacza przy tym, że ostatnie wyniki finansowe gospodarek Eurolandu pokazują, że odporność Polski zostanie w najbliższych miesiącach poddana kolejnemu testowi. Wszystko przez gorszą koniunkturę w strefie euro i niepewność co do losów Grecji wyjaśnia Jakub Borowski. starter raport felieton UBEZPIECZENIA GOSPODARSTWA DOMOWE BANKKRYZYS PIENIĄDZE WALUTA POLITYKA FISKALNA DEFICYT GOSPODARKA OSZCZĘDNOŚCI MODERNIZACJE KREDYT STABILIZACJA STOPA OSZCZĘDNOŚCI KURSY WALUTOWE EKONOMIA EKSPORT EURO POLITYKA SYSTEM MONETARNY RYNEK INWESTYCJE PUBLICZNE WIARYGODNOŚĆ POŻYCZKA 23

24 Grunt to kredyt Odpowiednia zdolność kredytowa, zabezpieczenie hipoteczne, cena z uwzględnieniem marży i prowizji to wymogi, które łączą kupno nieruchomości i działki budowlanej za pieniądze z kredytu. Bo grunty wbrew pozorom też można finansować hipoteką. Kredyt na zakup działki budowlanej jest niemal takim samym kredytem, jak hipoteka zaciągnięta z przeznaczeniem na mieszkanie. Tym, co różni oba przypadki, jest lista dokumentów niezbędnych do sfinalizowania inwestycji. Na początek biurokracja Działka, oprócz odpisu Księgi Wieczystej, musi posiadać też odpowiednie formalne potwierdzenie jej statusu jako gruntu budowlanego. Banki nie sfinansują bowiem typowym kredytem hipotecznym działki rolnej, czy użytkowej. Niektóre nie sfinansują też gruntu, który ma zdaniem banku nieodpowiednią lokalizację (np. nie leży w aglomeracji miejskiej). Przy zakupie działki z kredytu niezbędne będzie również przedstawienie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, a czasem też zaświadczenia o przeznaczeniu ujętego w obowiązującym planie zagospodarowania przestrzennego. Wszystkie wymienione dokumenty pozwolą na określenie stanu prawnego działki i dają odpowiedź na pytanie: czy chcemy kupić grunt, który faktycznie nadaje się do wybudowania na nim domu? Bank, przy okazji starania się o kredyt 24

25 hipoteczny na sfinansowanie działki, będzie wymagał od nas także aktualnego wypisu i wyrysu z rejestru gruntów oraz formalnego potwierdzenia, że osoba sprzedająca grunt jest jego prawnym właścicielem. Albo podzielić na dwa, albo refinansować Jeśli marzy nam się sytuacja, w której jednocześnie bank przyzna nam dwa kredyty i na kupno działki budowlanej, i na budowę domu, powinniśmy poskromić naszą wyobraźnię. Dlaczego? Bo aby bank mógł wypłacić nam pieniądze na budowę, musimy przedstawić mu niezbędne pozwolenie, a to zyskujemy dopiero, gdy stajemy się właścicielami gruntu. W takim przypadku najlepiej jest podzielić transakcję na dwie części najpierw wystąpić z wnioskiem o kredyt na działkę, a po uzyskaniu pozwolenia na budowę starać się o podwyższenie kwoty, która będzie niezbędna do postawienia domu. Innym wyjściem jest refinansowanie kredytu, które często okazuje się tańszym rozwiązaniem (o ile nowa oferta nie przewyższa w kosztach starego zobowiązania). starter raport felieton Jest kredyt, są wymagania Finansując z kredytu budowę domu warto pamiętać, że bank udzielając nam kredytu określa czas, w jakim powinniśmy sfinalizować inwestycję. Zazwyczaj jest to okres do 24 miesięcy, rzadko zdarza się, aby bank zgadzał się, żeby budowa trwała 3 lata. Ważne jest również to, że bank będzie wymagał od nas rozliczenia się z wykorzystanych na budowę środków. Przeważnie miejsce, w którym powstaje dom odwiedza z inspekcją pracownik banku albo osoba do tego upoważniona (np. rzeczoznawca), którzy oceniają postępy w inwestycji kredytowanej przez bank. Musimy liczyć się również z tym, że czasami będą wymagać od nas okazania się fakturami, niekoniecznie na całą kwotę, ale na znaczną jej część (np. 60%). Niezbędne jest również realne oszacowanie kosztów budowy. Banki ustalają w tym celu zazwyczaj minimalny koszt inwestycji (powierzchnia użytkowa budynku mnożona przez cenę wybudowania jednego metra kw.). Chcesz skredytować kupno działki budowlanej? Przygotuj: odpis Księgi Wieczystej decyzję o warunkach zabudowy aktualny wypis i wyrys z rejestru gruntów formalne potwierdzenie, że sprzedający grunt jest jego właścicielem 25

26 Kredyty walutowe tylko dla bogatych Dużo zarabiasz, dużo pożyczasz w walucie obcej? Chociaż kredyty we franku szwajcarskim i euro są oferowane przez nieliczne banki, a kryteria ich udzielania mocno zaostrzone, to nadal mogą pozwolić sobie na nie najbogatsi Polacy. Jak się okazuje, jeśli decydują się oni na kredyt walutowy, to pożyczają ponadprzeciętne kwoty, znacznie powyżej średniej wartości kredytu złotowego. AUTOR Michał Krajkowski Główny Analityk Dom Kredytowy Notus Kredyty walutowe nie są już dominującym graczem na rynku kredytów mieszkaniowych. Komisja Nadzoru Finansowego przez swoje Rekomendacje skutecznie ograniczyła możliwość zaciągania zobowiązań w obcym pieniądzu. Spadek na rynku kredytów walutowych obserwujemy już od kilku lat. W 2009 roku stanowiły one 27% wszystkich udzielanych hipotek, a w I kwartale 2012 roku wartość ta spadła do poziomu 15,8%. Należy przy tym pamiętać, że ograniczenie dostępności kredytów w walutach obcych w ostatnich miesiącach spowodowane jest nie tylko decyzjami KNF, ale także ogólną - złą sytuacją na europejskich rynkach finansowych. Warto przypomnieć, że zgodnie z ostatnią Rekomendacją SII KNF dla kredytów w walutach obcych, suma obciążeń kredytowych kredytobiorcy nie może przekroczyć 42% dochodu netto. Dla porównania - przy zaciąganiu kredytu w naszej rodzimej walucie pułap ten jest znacznie wyższy i wynosi 50% lub 65% w przypadku osób zarabiających powyżej przeciętnego wynagrodzenia 26

27 w gospodarce. Co to oznacza w praktyce? Że o kredyt walutowy mogą ubiegać się osoby najlepiej zarabiające. Waluta dla najbogatszych W ostatnim czasie znacząco wzrosła średnia kwota kredytu z uwzględnieniem podziału na wnioskowane waluty. W przypadku kredytu w walutach obcych w I kwartale tego roku wartość ta wyniosła zł, natomiast dla kredytów złotowych średnia wartość to zł. W porównaniu z analogicznym okresem ubiegłego roku, oznacza to wzrost o 2,23% dla kredytów w walutach obcych i 0,32% dla kredytów złotowych. Znacznie ciekawsze dane wynikają jednak z porównania z rokiem Przyjmując ten czas za wyjściowy, w przypadku kredytów w naszej rodzimej walucie wzrost średniej kwoty kredytu wyniósł tylko 1,3%, ale dla kredytów denominowanych średnia kwota wzrosła już o 16,56%. Dane dotyczące średniej kwoty kredytu potwierdzają przypuszczenia, że o kredyt w obcej walucie będą mogli ubiegać się tylko klienci z ponadprzeciętnym dochodami. Oni też zaciągają przeważnie zobowiązania na najwyższe kwoty, sięgające kilkuset tysięcy złotych. Praktyczne wyeliminowanie z rynku kredytów walutowych osób z niewielkimi dochodami i pozostawienie takich kredytów klientom najlepiej zarabiającym spowodowało dosyć znaczący wzrost średniej kwoty kredytu walutowego. Fakt, że średnia kwota dla walut rośnie, a dla kredytów złotowych pozostaje praktycznie na niezmienionym poziomie, oznacza i potwierdza, że udział kredytów walutowych jest w gruncie rzeczy malejący. Wzrost średniej kwoty kredytu walutowego nie znalazł aż tak dużego odzwierciedlenia w średniej kwocie kredytu dla całego rynku. W porównaniu z rokiem 2009 średnia kwota średnia kwota kredytu wyliczona dla wszystkich walut wzrosła o nieco ponad 3% - z poziomu zł w roku 2009 do zł w I kwartale 2012 roku. starter raport felieton Okres Średni kredyt Średni kredyt w złotych Średni kredyt w walucie obcej Udział kredytów w złotych Udział kredytów w walutach obcych ,00% 27,00% ,00% 25,00% I kw ,55% 19,45% II kw ,36% 21,64% III kw ,36% 21,64% IV kw ,04% 22,96% I kw ,20% 15,80% Źródło: ZBP, obliczenia własne DK Notus 27