Szczeglino 2012 UWAGA

Transkrypt

1 Miesięcznik Stowarzyszenia Historyczno-Eksploracyjnego Koszalin, październik 2012/Nr 20 Szczeglino 2012 Autor/zdjęcia: Mariusz Król Prawie w każdej miejscowości naszego regionu znajdują się cmentarze dawnych mieszkańców tych ziem, tzw. cmentarze poniemieckie. Z reguły umiejscowione poza wsią, często obok cmentarzy założonych przez dziadków i ojców obecnych mieszkańców. Niestety, rzadko są to miejsca zadbane. Nie świadczą o szacunku do miejsca spoczynku, lecz ciągle pokutuje peerelowskie podejście przecież to poniemieckie, więc co nas to obchodzi! Dlatego nagrobki niszczeją, znikają metalowe elementy ogrodzeń, dawniej znikały całe nagrobki (szczególnie te wykonane z piaskowców, granitów, marmurów). Przerabiane w zakładach kamieniarskich stanowiły darmowy materiał do ponownego wykorzystania dla nowych mieszkańców. Sam, pracując onegdaj w zakładzie kamieniarskim koło Koszalina, odkryłem na placu składowania złomów kamiennych takie tablice z piaskowca jeszcze z napisami. Są jednak ludzie, którzy chcą zachować pamięć o byłych mieszkańcach tych ziemiach. Nie chodzi o narodowość tych mieszkańców, nie chodzi o czas krzywd doznanych od nich, a o to, że przede wszystkim byli ludźmi. Jesteśmy kontynuatorami historii naszej Małej Ojczyzny i powinniśmy pamiętać o poprzednikach z ludzkiego punktu widzenia i czucia. Krzyż ustawiony w 2008 roku UWAGA Gazeta Odkrywcza publikuje różne informacje (w formie zdjęć i tekstu) jedynie w celu poznania prawdy historycznej, a zawarte w niej treści nie mają na celu propagowania faszyzmu, komunizmu czy jakichkolwiek totalitarnych ideologii.

2 Zebraliśmy się zatem w sobotnie przedpołudnie na szczeglineckim starym cmentarzu. W porozumieniu z miejscowymi władzami, przy wsparciu miejscowej ludności, my, członkowie i sympatycy SHE Odkrywcy przystąpiliśmy do porządkowania cmentarza. Na sporej części rozległego terenu zostały wykoszone chwasty i trawa, podniesiono i oczyszczono kilka tablic kamiennych, odnowiono metalowe elementy, pomalowano ogrodzenie przy krzyżu ustawionym w 2008 roku (PAMIĘCI POCHOWANYCH, ZUM GEDENKEN DER VERSTORBENEN). Kilka godzin pracy kilkunastu osób skutkowały oczyszczeniem i uporządkowaniem części terenu dawnego cmentarza. Trochę wysiłku i część pamięci o ludziach, część historii Małej Ojczyzny została uratowana. forum.she-odkrywcy.pl Omówienie zakresu prac... przystąpiono do działania... koszenie i uprzątnie terenu... kolejna podniesiona tablica... duuużo koszenia... 2 praca wre... Wójt Szczeglina pomagał gdzie mógł... Rozmaitości z Kroniki Wendlanda (Wydawnictwo Prosperius, Koszalin 2006) W roku pańskim 1504 Pożar. Na św. Szymona i Judy (28 października) spłonęło całe miasto, ostały się ino 2-3 domy, a wraz z ratuszem spłonęło wiele dokumentów.

3 forum.she-odkrywcy.pl mieszkańcy Szczeglina podczas porządkowania... fascynująca układanka, pamięć o człowieku uratowana... momentami było bardzo ciężko... kol. Romuald - w mundurze 54 Regimentu Piechoty stacjonującego w Koszalinie... młodzi mieszkańcy Szczeglina... wspomógł nas z-ca Burmistrza Sianowa, pan Marcin Posmyk... Z-ca Burmistrza Sianowa przekazuje podziękowanie - album o Gminie Sianów - członkowi wspierającego nas Stowarzyszenia Perun... każdy z uczestników sobotniej akcji otrzymał podarunek... 3

4 forum.she-odkrywcy.pl u góry: prawie wszyscy uczestnicy akcji Szczeglino 2012 obok: członkowie i sympatycy SHE Odkrywcy Nie była to ostatnia inicjatywa w tej miejscowości - będziemy tam wracali co jakichś czas. Inne miejsca również czekają na swoich dobroczyńców - czyńmy więc dobro. (Fotorelacja: Tabliczka kamieniarza znaleziona podczas stawiania krzyża w 2008 roku. Tesch Emil ślusarz, kamieniarz i wytwórca nagrobków. Jego zakład istniał (na pewno w latach ) w Koszalinie przy Wilhelmsstraße (Połczyńska). Kolejny kamieniarz z dawnego Koszalin. Jak widać znakowanie swoich wyrobów było powszechne w tej branży. 4 Franz Rutzen kamieniarz. Według ksiąg adresowych swój warsz- tat posiadał już w latach 80-tych XIX w. przy Neuethor Vorstadt 24a (Zwycięstwa), następnie przy Gärtnerstrasse 5 (Kaszubska) i Bublitzerstrasse (Modrzejewskiej). Swoje usługi prowadził co najmniej do roku 1939.

5 forum.she-odkrywcy.pl Adolf Krause & Co. Autor/zdjęcia: Sławomir Stefek Po naszych artykułach o studzienkach firmy Adolfa Krausse & Co. Köslin, które nadal spełniają swą funkcję w naszym mieście, przedstawiamy kolejne miejsca w których odkryliśmy te blisko stuletnie przedmioty. Napawa optymizmem to, że często mimo generalnych remontów nawierzchni dróg i chodników pozostawiono te stare studzienki z fabryki przy Körliner Strasse jako świadectwo minionej epoki. ul. Laskonogiego ul. Piłsudskiego/Chałubińskiego 5

6 forum.she-odkrywcy.pl ul. Płowce/Modrzejewskiej Straż Pożarna 6 Rozmaitości z Kroniki Wendlanda (Wydawnictwo Prosperius, Koszalin 2006) W roku pańskim Pożar. Dnia 11 października miasto przeżyło przerażający pożar ( ). Miasto dotknięte zostało pożarem dnia 28 października w roku pańskim 1504 oraz ponownie w roku 1718 dnia 11 października, oba pożary w tym samym miesiącu. Także dziwny jest fakt, że pierwszy pożar wydarzył się 212 lat od

7 forum.she-odkrywcy.pl ul. Szeroka ul. Szeroka Rozmaitości z Kroniki Wendlanda (Wydawnictwo Prosperius, Koszalin 2006) wybudowania murów i wałów miejskich w roku pańskim 1292, a od roku 1504 do 1718 przez 214 lat a więc tylko 2 lata dłużej pożar nie dotknął miasta. Gdy jego Królewska Wysokość przeczytał sprawozdanie o smutnym stanie Koszalina, ogłosił w reskrypcie z dnia 18 października 1718 roku, że pomoże na wszelkie możliwe sposoby biednym pogorzelcom i wspierać będzie 7

8 forum.she-odkrywcy.pl ul. Warynskiego 300-letnia kotwica wydobyta z Bałtyku Autor/zdjęcia: Romuald Kowalczyk 8 Rozmaitości z Kroniki Wendlanda (Wydawnictwo Prosperius, Koszalin 2006) odbudowę miasta. Efekt królewskiej łaski widać od razu, ponieważ pogorzelcy otrzymali dwa lata wolnizny, w których musieli płacić bardzo mało akcyzy od handlu i konsumpcji. Ponadto król podarował na mocy reskryptu z dnia 23 listopada 1718 roku wszystkim pogorzelcom 4000 talarów

9 forum.she-odkrywcy.pl W dniu 11 września bieżącego roku, strażacy z Ochotniczej Straży Pożarnej Tryton, wydobyli z dna morskiego w okolicach portu kołobrzeskiego, pochodzącą prawdopodobnie z XVII wieku kotwicę. Akcję strażaków wsparła Fundacja Strażnicy Historii. Kotwica znajdowała się na terenie dawnego kotwicowiska, gdzie zanim powstał port cumowały okręty i następnie, przy pomocy łodzi, były rozładowywane. Strażacy z Trytona, po odkopaniu zatopionej kotwicy przy pomocy napełnionych powietrzem zbiorników (tzw. irodyn), podnieśli kotwicę z dna i odholowali ją do portu. Tam, przy pomocy dźwigu, wydobytą kotwicę załadowano na samochód i odwieziono do zbiornika ze słoną wodą, w którym będzie czekała na konserwację. Docelowo kotwica ma stać się atrakcją turystyczną w kołobrzeskiej marinie porcie jachtowym. Rozmaitości z Kroniki Wendlanda (Wydawnictwo Prosperius, Koszalin 2006) w gotówce, a ponadto sukiennikom i tkaczom 379 talarów i 20 groszy z kasy akcyzowej. A ponieważ miasto otrzymało z innych miejscowości talarów kapitału dla pogorzelców i nowo budujących się, król oprocentował ten kapitał na 13 lat. Ponadto, by zachęcić mieszkańców do szybkiej odbudo- 9

10 forum.she-odkrywcy.pl 10 Rozmaitości z Kroniki Wendlanda (Wydawnictwo Prosperius, Koszalin 2006) wy, darowano każdemu budującemu 15%. Obecnie w mieście znajduje się niewiele pustych miejsc, starszych budynków, a nowo budowane są regularne co do ustawienia drzwi, okien, gzymsów i dachów.

11 forum.she-odkrywcy.pl 11

12 forum.she-odkrywcy.pl Autor/fotografia: Sławomir Stefek Köslin i Koszalin Zdjęcia przedstawiają dawną Danzigerstrasse i dzisiejszą ulicę Piłsudskiego. Jest to fragment okolicy skrzyżowania ulicami: Sportowej (Posenerstrasse) i Moniuszki (Lindenstrasse). Na starym zdjęciu jest widoczny tramwaj kursujący na trasie Hauptbahnhof Gollenwald (od dworca kolejowego do lasu u podnóży Góry Chełmskiej). Linia została oddana do użytku w grudniu 1911 roku. Po lewej stronie, przed skrzyżowaniem znajdowała się kawiarnio-restauracja Ericha Brose - Konzert-Kaffee-Restaurant ( później Alt Heidelberg ). Dzisiaj w tym miejscu nie ma już śladu po budynku starej restauracji, jego miejsce zastąpił budynek, gdzie siedzibę ma jedna z instytucji bankowych. Ciekawe, czy rosnący tam żywopłot to ten sam co przed laty? Danzigerstrasse ulica Piłsudskiego 12 Gazeta Odkrywcza Redaktor naczelny: Mariusz Król gazeta@gazeta-odkrywcza.pl Adres redakcji: Koszalin, ul. Kołłątaja 3/7 redakcja@gazeta-odkrywcza.pl Współpracownicy obecnego wydania: Romuald Kowalczyk i Sławomir Stefek. Korekta: Joanna Kowalczyk. Layout i opracowanie graficzne: Mariusz Król. Wydawca: Stowarzyszenie Historyczno-Eksploracyjne Odkrywcy w Koszalinie. Drogi Czytelniku! Jeśli jesteś w posiadaniu ciekawych zbiorów lub materiałów dotyczących historii i chciałbyś tę historię, wspomnienie czy odkrycie ocalić od zapomnienia - skontaktuj się z redakcją. Przedruk i kopiowanie zamieszczonych materiałów - wyłącznie za zgodą redakcji. Zastrzegamy sobie prawo redagowania nadsyłanych artykułów.