Metale i ich stopy 1
|
|
- Alojzy Rutkowski
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Metale i ich stopy 1
2 NATURA METALI żelazo Krystaliczne ciała stałe (oprócz rtęci), Łatwość tworzenia kationów podatność na korozję Ruchliwe elektrony duże przewodnictwo elektryczne i cieplne, Plastyczność, duża wytrzymałość złoto np. Cr, Mo, Ta, a-fe np. Cu, Ag 2
3 Faza amorficzna czyli bezpostaciowa rzadko występuje w całej objętości substancji, lecz zwykle współistnieje z fazą krystaliczną 3
4 Stop metali tworzywo o właściwościach metalicznych, w którego strukturze metal jest osnową, a poza nim występuje co najmniej jeden dodatkowy składnik, zwany dodatkiem stopowym. Dodatki są wprowadzane w celu poprawienia wytrzymałościowych właściwości materiału. 4
5 Metale i ich stopy Stale austenityczne Stopy Co Tytan i jego stopy Stopy z pamięcią kształtu 5
6 WYMAGANIA STAWIANE BIOMATERIAŁOM METALICZNYM dobra odporność na korozję, odpowiednie właściwości mechaniczne, dobra jakość metalurgiczna i jednorodność, zgodność tkankowa (nietoksyczność, brak reakcji alergicznej), odporność na zużycie ścierne, brak tendencji do tworzenia zakrzepów, odpowiednie właściwości elektryczne, możliwe do przyjęcia koszty wytwarzania. 6
7 Istotne pierwiastki śladowe Pierwiastek Stężenie w skorupie ziemskiej, ppm Stężenie w organizmie ludzkim, ppm Krzem Żelazo Mangan ,2 Fluor ( w substancjach mineralnych) Chrom 200 0,2 Wanad 110 0,1 Nikiel 80 0,1 Cynk Miedź 45 2 Kobalt 23 0,05 Jod 6 0,3(główna część w tarczycy) Cyna 3 1 Arsen 2 0,05 Molibden 1 0,2 Selen 0,1 0,5 7
8 Istotne pierwiastki śladowe Pierwiastek Stężenie w skorupie ziemskiej, ppm Stężenie w organizmie ludzkim, ppm Krzem Żelazo Żelazo zawarte 50000z hemoglobinie decyduje o jej 70 aktywności w Mangan przenoszeniu tlenu z płuc do całego organizmu ,2 Fluor Nadmiar żelaza 700 (powstały wskutek korozji ( w implantu), substancjach gromadzi się w tkankach, w komórkach mineralnych) śledziony. Chrom 200 0,2 Żelazo niekorzystnie katalizuje reakcje prowadzące do Wanad 110 0,1 powstania wolnych rodników pojawia się miażdżyca, Nikiel marskość wątroby, 80 nowotwory, uszkodzenia DNA 0,1 i RNA, Cynk prowadzące 65do zmian mutagennych. 100 Miedź 45 2 Kobalt 23 0,05 Jod 6 0,3(główna część w tarczycy) Cyna 3 1 Arsen 2 0,05 Molibden 1 0,2 Selen 0,1 0,5 8
9 Istotne pierwiastki śladowe Pierwiastek Stężenie w skorupie ziemskiej, ppm Stężenie w organizmie ludzkim, ppm Krzem Żelazo Chrom pobudza proces metabolizmu węglowodanów, ułatwia Mangan ,2 przyswajanie glukozy. Fluor ( w substancjach Nadmiar chromu powoduje uszkodzenia mineralnych) narządów Chrom miąższowych 200(nerek, wątroby). 0,2 Wanad 110 0,1 Wywołuje odczyny alergiczne, guza płuc, krwotoczne Nikiel zapalenie nerek. 80 0,1 Cynk Miedź 45 2 Kobalt 23 0,05 Jod 6 0,3(główna część w tarczycy) Cyna 3 1 Arsen 2 0,05 Molibden 1 0,2 Selen 0,1 0,5 9
10 Istotne pierwiastki śladowe Pierwiastek Stężenie w skorupie ziemskiej, ppm Stężenie w organizmie ludzkim, ppm Krzem Żelazo Mangan Niedobór 1000 niklu w organizmie powoduje anemię 0,2lub Fluor zahamowanie 700wzrostu ( w substancjach mineralnych) Nikiel jest karcerogenny i wywołuje odczyny alergiczne. Chrom Wywołuje 200 stan zapalny tkanek okołowszczepowych. 0,2 Wanad 110 0,1 Nikiel Produkty korozji 80 implantu gromadzą się w śledzionie, 0,1 płucach i nerkach. Cynk Miedź 45 2 Kobalt 23 0,05 Jod 6 0,3(główna część w tarczycy) Cyna 3 1 Arsen 2 0,05 Molibden 1 0,2 Selen 0,1 0,5 10
11 Istotne pierwiastki śladowe Pierwiastek Stężenie w skorupie ziemskiej, ppm Stężenie w organizmie ludzkim, ppm Krzem Żelazo Mangan Związany 1000 jest z witaminą B12, pobudza procesy 0,2 Fluor krwiotwórcze, 700 zwiększa syntezę kwasów ( nukleinowych w substancjach i pomaga w ogólnej regeneracji organizmu po chorobach. mineralnych) Chrom Wykazuje 200 małą toksyczność. 0,2 Wanad 110 0,1 Nikiel Może powodować 80 odczyny alergiczne. Produkty 0,1korozji gromadzą się w śledzionie, włosach, krwi i moczu. Cynk Miedź 45 2 Kobalt 23 0,05 Jod 6 0,3(główna część w tarczycy) Cyna 3 1 Arsen 2 0,05 Molibden 1 0,2 Selen 0,1 0,5 11
12 Istotne pierwiastki śladowe Pierwiastek Stężenie w skorupie ziemskiej, ppm Stężenie w organizmie ludzkim, ppm Krzem Żelazo Mangan ,2 Bierze udział w wielu reakcjach biochemicznych oraz Fluor przemianach 700witaminy C ( w substancjach mineralnych) Chrom Nadmiar w 200 organizmie powoduje podrażnienie 0,2 dróg oddechowych, zapalenie płuc. Przy długotrwałym narażaniu Wanad 110 0,1 dochodzi do uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego. Nikiel 80 0,1 Cynk Miedź 45 2 Kobalt 23 0,05 Jod 6 0,3(główna część w tarczycy) Cyna 3 1 Arsen 2 0,05 Molibden 1 0,2 Selen 0,1 0,5 12
13 Nieistotne pierwiastki śladowe Pierwiastek Stężenie w skorupie ziemskiej, ppm Stężenie w organizmie ludzkim, ppm Aluminium Tytan ,2 Bor 20 0,5 Ołów 15 0,5 Rtęć 0,5 0,2 Kadm 0,2 0,1 Srebro 0,1 0,01 Beryl 0,01 0,001 Złoto 0,005 0,001 13
14 Nieistotne pierwiastki śladowe Pierwiastek Stężenie w skorupie ziemskiej, ppm Stężenie w organizmie ludzkim, ppm Aluminium Tytan ,2 Nadmiar aluminium powoduje bóle mięśni, rozmiękczanie kości, zwiększa podatność kości na złamanie. Bor 20 0,5 Uszkadza komórki nerwowe, poprzez oddziaływanie z DNA jądra komórki. Ołów 15 0,5 Rtęć 0,5 0,2 Duże stężenie aluminium w ścianach naczyń krwionośnych powoduje ich stwardnienie i usztywnienie. Kadm 0,2 0,1 Srebro 0,1 0,01 Beryl 0,01 0,001 złoto 0,005 0,001 14
15 Oddziaływanie 15
16 Wystąpienie korozji z klinicznego punktu widzenia może prowadzić do: ograniczenia okresu pracy implantu w organizmie, ograniczenia możliwości przenoszenia wymaganych obciążeń; produkty korozji mogą prowadzić do wystąpienia niepożądanych reakcji biologicznych prowadzących do odrzucenia wszczepu, jony metali uwalniane do otaczających tkanek mogą mieć działanie toksyczne; możliwość wystąpienia bólu w wyniku uwolnienia do otaczających tkanek produktów korozji (bez wystąpienia stanu zapalnego); 16
17 ODPORNOŚĆ KOROZYJNA W ZALEŻNOŚCI OD TKANEK NA RÓŻNE BIOMATERIAŁY METALICZNE 17
18 ODPORNOŚĆ KOROZYJNA W ZALEŻNOŚCI OD TKANEK NA RÓŻNE BIOMATERIAŁY METALICZNE Pasywacja - proces chemiczny lub elektrochemiczny powodujący przejście metalu ze stanu aktywnego w stan pasywny. Stan ten osiąga się poprzez wytwarzanie na powierzchni metalu bardzo cienkiej, ale szczelnej i dobrze związanej z podłożem warstewki tlenków lub soli. Warstewka ta powoduje zmianę potencjału elektrycznego metalu i zwiększa jego odporność na korozję. 18
19 ODPORNOŚĆ KOROZYJNA W ZALEŻNOŚCI OD TKANEK NA RÓŻNE BIOMATERIAŁY METALICZNE 19
20 KOROZJA Korozja to niszczenie materiału pod wpływem chemicznego lub elektrochemicznego oddziaływania środowiska. Korozja elektrochemiczna atmosferyczna (wilgotne powietrze) wodna (woda morska, słodka) ziemna (gleba) chemiczna gazowa (nalotowa) 20
21 KOROZJA Korozja to niszczenie materiału pod wpływem chemicznego lub elektrochemicznego oddziaływania środowiska. Korozja metal lub stop złącze, np. 2 metale Miejscowa plamowa punktowa wżerowa, międzykrystaliczna, szczelinowa Ogólna Równomierna lub nierównomierna Kontaktowa 21
22 KOROZJA Korozja to niszczenie materiału pod wpływem chemicznego lub elektrochemicznego oddziaływania środowiska. Korozja Metal lub stop styka się z elektrolitem: elektrochemiczna Środowisko wodne zawierające elektrolity, np. NaCl Przyczyny: Środowisko, Zanieczyszczenia w środowisku, Ubytki w powłokach ochronnych, Niejednorodność materiałów korodujących, Obecność depolaryzatorów (jon lub atom zdolny przyłączać elektron) 22
23 Korozja elektrochemiczna Heterogeniczność materiałów: Nieciągła struktura stopów i metali: Krystaliczna, ziarnista budowa, Różnice w stężeniach składników w ziarnach, Wtrącenia w stalach, np. węgliki 23
24 Korozja elektrochemiczna Normalny potencjał elektrodowy Normalny potencjał elektrodowy określa odporność metalu na korozję. Im więcej jonów metalu przechodzi do elektrolitu, tym mniejsza jest odporność metalu na korozję i bardziej ujemny potencjał. 24
25 KOROZJA M M + + e - Płyn fizjologiczny powierzchnia Fe 2+ Cr 3+ Ni 2+ Implant Fe Cr Ni 25
26 Im mniejsze ubytki korozyjne metalu lub stopu oraz wyższy potencjał anodowy, tym większa jest jego biotolerancja w organizmie. 26
27 ODPORNOŚĆ KOROZYJNA W ZALEŻNOŚCI OD TKANEK NA RÓŻNE BIOMATERIAŁY METALICZNE Rodzaj niszczenia Mechaniczne Korozyjne Użytkowe Przedoperacyjne Korozja wżerowa Tribologiczne Przeciążeniowe Korozja szczelinowa Korozja naprężeniowa Korozja zmęczeniowa 27
28 KOROZJA IMPLANTÓW Czynniki wpływające na tworzenie się ogniw (korozyjne, stężeniowe) w obszarze implantu: Niejednorodność chemiczna stopu, Złożone kształty implantów, Nieciągłości warstwy pasywacyjnej, Szczeliny i rysy na powierzchni implantów, Naprężenia cykliczne, Właściwości środowiska biologicznego (płyny ustrojowe, bioprądy). 28
29 RODZAJE ZNISZCZEŃ IMPLANTÓW (KOROZJA rodzaje) korozja wżerowa - pitting; korozja cierna - fretting; korozja szczelinowa; korozja galwaniczna; korozja międzykrystaliczna; korozja wodorowa; uszkodzenia w wyniku zmęczenia materiału; 29
30 RODZAJE ZNISZCZEŃ IMPLANTÓW (KOROZJA rodzaje) Korozja wżerowa (pitting) Pitting prowadzi do znacznych zniszczeń materiału. Może być zapoczątkowany występującymi na powierzchni materiału rysami powstającymi w procesie produkcyjnym lub w trakcie transportu. W początkowym okresie uszkodzenie materiału może postępować w sposób niezauważalny. Warunkiem nieodzownym do zainicjowania rozwoju korozji wżerowej jest istnienie minimalnego potencjału zwanego potencjałem przebicia. 30
31 RODZAJE ZNISZCZEŃ IMPLANTÓW (KOROZJA rodzaje) Stadia w rozwoju korozji wżerowej: zarodkowanie wżeru, początkowy wzrost (zależnie od warunków może zakończyć się przepasywaniem wżerów lub przejściem do trzeciego stadium), stabilny wzrost wżeru. Czynniki, które korzystnie oddziaływają na inicjację wżerów: wzrost stężenia jonów chlorkowych wskutek ich migracji wraz z prądem korozyjnym prowadzącym do powstania ogniwa korozyjnego wewnątrz wżeru, zakwaszenie roztworu wewnątrz wżeru w wyniku hydrolizy jonów metali w konsekwencji zakwaszenia wzrasta lokalnie potencjał pasywacji, duże przewodnictwo stężonego roztworu soli wewnątrz wżeru, ograniczony dopływ tlenu do wnętrza wżeru wynikający z jego małej rozpuszczalności w stężonym elektrolicie.
32 RODZAJE ZNISZCZEŃ IMPLANTÓW (KOROZJA rodzaje) Korozja cierna (fretting) występuje w przypadku połączeń spoczynkowych. Wystąpienie tego rodzaju zniszczenia materiału wiąże się z emisją znacznej ilości produktów korozji do otaczających tkanek oraz może inicjować powstanie pęknięć na powierzchni wszczepu prowadzących do jego uszkodzenia. 32
33 RODZAJE ZNISZCZEŃ IMPLANTÓW (KOROZJA rodzaje) Korozja szczelinowa występuje w chwili, gdy materiał jest w pewnej części odizolowany od środowiska korozyjnego. Ogniska korozji szczelinowej są najczęściej zlokalizowane pod nakrętkami lub powierzchniami elementów wzajemnie przecinających się (skrzyżowane płyty, połączenia płyt z wykorzystaniem nakrętek). Wystąpienie korozji szczelinowej prowadzi zazwyczaj do propagacji pęknięcia i w efekcie uszkodzenia wszczepu. 33
34 RODZAJE ZNISZCZEŃ IMPLANTÓW (KOROZJA rodzaje) Korozja szczelinowa Etap początkowy 34
35 RODZAJE ZNISZCZEŃ IMPLANTÓW (KOROZJA rodzaje) Etap II - powstaje lokalne ogniwo korozyjne z reakcją anodową, w wyniku której stop powoli się rozpuszcza. Pojawiają się zmiany w roztworze szczeliny, gdyż kationy metalu ze stopu przechodzą do roztworu i zachodzi hydroliza. 35
36 RODZAJE ZNISZCZEŃ IMPLANTÓW (KOROZJA rodzaje) Etap III - trwałe przerwanie warstewki pasywnej i zapoczątkowanie aktywnie rozwijającej się korozji. Etap IV - szybkie rozpuszczanie się stopu wewnątrz szczeliny zrównoważone przez redukcję tlenu na zewnątrz szczeliny, zależnym od warunków, a głównie od procesu wydzielania się wodoru wewnątrz szczeliny. 36
37 RODZAJE ZNISZCZEŃ IMPLANTÓW (KOROZJA rodzaje) Korozja naprężeniowa występuje wtedy, gdy zachodzi równocześnie działanie agresywnego środowiska i naprężeń normalnych, wywołanych siłami rozciągającymi. W wyniku korozji naprężeniowej rozprzestrzeniają się pęknięcia o przełomie makroskopowo kruchym najczęściej prostopadle do kierunku działania naprężeń. 37
38 RODZAJE ZNISZCZEŃ IMPLANTÓW (KOROZJA rodzaje) Korozja międzykrystaliczna jest rodzajem korozji występującej na granicach ziaren. Powstaje w wyniku istnienia w stopie obszarów o zróżnicowanym składzie chemicznym. Przykładem może być korozja stali nierdzewnych po nieprawidłowo przeprowadzonej obróbce cieplnej. Zróżnicowanie zawartości chromu na granicy ziarna i w jego wnętrzu prowadzi do wystąpienia korozji międzykrystalicznej. 38
39 RODZAJE ZNISZCZEŃ IMPLANTÓW (KOROZJA rodzaje) Zmęczenie materiału występuje przy cyklicznym obciążaniu i odciążaniu elementu. Zmiany naprężeń prowadzą do zmiany plastyczności materiału (jego lokalnego utwardzenia), co może stać się przyczyną wystąpienia mikropęknięć. Zainicjowane pęknięcie rozrasta się zmniejszając powierzchnię, efektywnie przenoszącą obciążenie. Zwiększanie się powierzchni pęknięcia prowadzi w efekcie do zniszczenia elementu. Korozja zmęczeniowa 39
40 ODPORNOŚĆ NA KOROZJĘ STALE STOPOWE Odporność na korozję 316 L REX 734 P L stal FeCrNiMo stal FeCrNiMoN (Super Duplex) REX 734 stal FeCrNiMoNbN P 2000 stal FeCrMnMoN (bez Ni) Wytrzymałość na rozciąganie i wytrzymałość zmęczeniowa 40
41 Wskutek ogrzania czystego żelaza powyżej 910 o C jego struktura krystaliczna przekształca się z regularnej przestrzennie centrowanej w regularną ściennie centrowaną.
42 Układ żelazo-węgiel Ferryt - żelazo a odmiana strukturalna czystego żelaza w temperaturze pokojowej. Jest miękki i ciągliwy. W temperaturach niższych od 768 o C ferryt ma własności ferromagnetyczne. Austenit żelazo g odmiana o strukturze RSC. Jest to faza czystego żelaza trwała od o C. W obszarze swej trwałości austenit jest miękki i plastyczny i dobrze poddaje się obróbce mechanicznej. Jest fazą paramagnetyczną. 42
43 Układ żelazo-węgiel 43
44 Układ żelazo-węgiel Maksymalna rozpuszczalność węgla w austenicie wynosi tylko 2% (9% atomów), stąd stal zawiera mniej niż 2% węgla; w wysokich temperaturach zawarty w stali węgiel jest więc całkowicie rozpuszczony w austenicie. Żelazo d powyżej 1400 o C żelazo przekształca się z RSC w RPC. Żelazo d jest identyczne z żelazem a, występuje tylko w innym zakresie temperatur, bywa więc zwane ferrytem d. 44
45 Układ żelazo-węgiel Struktura Fe 3 C. Rombowa komórka elementarna zawiera 12 atomów żelaza i 4 atomy węgla. 45
46 STALE Stalami nazywamy stopy żelaza z węglem i z innymi pierwiastkami, zawierające do 2% węgla i powyżej 50% żelaza. Stale odporne na korozję w zależności od budowy wewnętrznej (struktury) stali: stale ferrytyczne, stale martenzytyczne i umacniane wydzieleniowo, stale austenityczne, stale ferrytyczno-austenityczne (typu Duplex).
47 STALE AUSTENITYCZNE Stale austenityczne są to kwasoodporne stale o ustalonym składzie chemicznym zawierające nikiel, molibden i chrom. Skład chemiczny stali powinien zagwarantować jednofazową i paramagnetyczną strukturę austenityczną, dobre własności mechaniczne oraz odpowiednią odporność korozyjną. Austenit jest międzywęzłowym roztworem węgla w żelazie g i oznaczony jest bądź symbolem Feg(C), bądź literą g. W stopach żelaza z węglem w stanie równowagi austenit występuje jedynie w temperaturach wyższych od 723 C. Ferryt Sieć RPC Austenit Sieć RSC 47
48 STALE AUSTENICZNE Skład stali nierdzewnej typu 316L Pierwiastek Zawartość % węgiel 0,03 max magnez 2,00 max fosfor 0,03 max siarka 0,03 max krzem 0,75 max chrom 17,0 20,0 nikiel 12,0 14,0 molibden 2,0-4,0 martenzyt ferryt Wpływ zawartości Ni i Cr na fazę austeniczną 48
49 Temperatura [ºC] Wpływ węgla na strukturę stali o stężeniu 18% Cr i 8% Ni L+a[d] a[d]+ g austenit g L+a[d]+g L+g E ciecz L C L+w+g Granica rozpuszczalności węgla w austenicie L+w Wydzielanie węglików (Fe, Cr) 23 C a+w α+β+w austenit + węgliki [w] 0 0,2 0,4 0,6 0,8 1,0 Stężenie węgla [%] 49
50 Wrażliwość na korozję międzykrystaliczną 50
51 Równoważniki chromu i niklu 51
52 STALE AUSTENITYCZNE Stale austenityczne mają najniższą spośród wszystkich stosowanych w medycynie biomateriałów metalicznych, odporność na korozję elektrochemiczną w środowisku płynów ustrojowych. Mogą być one stosowane wyłącznie jako implanty krótkotrwałe, a okres ich przebywania w środowisku tkankowym nie powinien przekroczyć dwóch lat. 52
53 TECHNOLOGIA PRZEROBU STALI AUSTENICZNYCH Etapy przerobu stali: Przesycanie w temperaturze o C stabilna struktura austeniczna bez śladów węglików i ferrytów, Przeróbka plastyczna na zimno lub zwiększenie zawartości azotu w stali. Polerowanie stali. Wytwarzanie warstwy pasywnej za pomocą HNO 3 Oczyszczanie powierzchni. 53
54 ZASTOSOWANIE STALI AUSTENICZNYCH igły śródszpikowe, płytki kostne, śruby i nakrętki, groty i druty kostne, igły o różnym kształcie 54
55 KOBALT I JEGO STOPY Kobalt wykazuje dwie odmiany alotropowe. W temperaturze pokojowej występuje odmiana a o sieci heksagonalnej A3, a w temperaturach powyżej 417 o C odmiana b o sieci regularnej A1 55
56 STOPY KOBALTU ODLEWNICZE PRZERABIANE PLASTYCZNIE 56
57 STOPY KOBALTU dodatki stopowe nikiel - przyczynia się do wzrostu ciągliwości oraz wytrzymałości a także odporności na korozję 15-37%, chrom - obecność chromu zapewnia odporność na korozję oraz skłonność do samopasywacji 19-35%, wolfram - wpływa korzystnie na stabilizację własności mechanicznych w stopach przerabianych plastycznie 3-8,8% lub 14-16%, molibden - oddziałuje korzystnie na odporność na korozję 2,5-9%, niob - nadaje drobnoziarnistą strukturę. 57
58 STOPY KOBALTU Najczęściej w implantach chirurgicznych stosuje się stopy: odlewniczy CoCrMo, kuty na gorąco CoNiCrMo, kuty na gorąco CoCrWNi, kuty na gorąco CoNiCrMoWFe. 58
59 STOPY KOBALTU Technologia stopów odlewniczych Poddaje się je zabiegom obróbki cieplnej: Stosuje się wyżarzanie przy temperaturze 1165±10 o C (poniżej temperatury eutektycznej)- następują przemiany węglików, przesycanie stopów w temperaturze 1230±10 o C rozpuszczają się węgliki - tworzenie jednofazowej struktury austenicznej. Uzyskuje się jednorodną i jednofazową strukturę austenitu o większej wytrzymałości i ciągliwości, niż w stanie lanym. 59
60 STOPY KOBALTU Zabiegi technologiczne stosowane dla stopów przerabianych plastycznie Przesycanie przy temperaturach 1050±10 o C zabieg stosowany jako wyjściowy, Odkształcenie plastyczne na zimno (poniżej 650 o C), które pozwala osiągnąć największe umocnienie stopu, Odkształcenie plastyczne na gorąco (powyżej 650 o C), które umożliwia pośrednie umocnienie, Stopy przerabiane plastycznie posiadają prawie dwukrotnie większą wytrzymałość zmęczeniową w odniesieniu do stopów odlewniczych. Wykazują większą odporność na korozję szczelinową i wżerową. 60
61 ZASTOSOWANIE STOPÓW KOBALTU głównie trzpienie endoprotez osadzanych przy użyciu cementu chirurgicznego. 61
62 TYTAN I JEGO STOPY Dwie odmiany alotropowe heksagonalna trwała do 820 o C regularna trwała do 1668 o C 62
63 TYTAN I JEGO STOPY Jako biomateriały stosowane są stopy dwufazowe. Dodatki stopowe, ze względu na ich wpływ na temperaturę przemiany fazowej, można podzielić na: Al, O, N - stabilizuje fazę a, V, Mo, Ta, Nb - stabilizuje fazę b, Sn, Cr - pierwiastki neutralne. Powszechnie w chirurgii stosowany jest stop Ti-6Al-4V. Stop ten posiada strukturę dwufazową a + b. Faza b uzyskiwana jest przez wprowadzenie określonej ilości pierwiastków stabilizujących np. wanad. 63
64 TYTAN I JEGO STOPY Stopy tytanu nowej generacji o niskim module sprężystości to stopy zawierające: Molibden, cyrkon, żelazo Molibden, cyrkon, glin Niob, tantal i pallad Niob i cyrkon. Wysoka biotolerancja i duża odporność zmęczeniowa, dobra odporność na ścieranie Stopy tytanu z niklem i kobaltem - implanty z pamięcią kształtu 64
65 TYTAN I JEGO STOPY Odporność na korozję Ti-6Al-4V Ti-6Al-Nb Ti-5Al-2.5Fe Ti-Zr-(Mo)-system Ti-13Nb-13Zr Ti-15Mo Ti-15Mo-5Zr-3Al Ti-15Mo-3Nb-0.2Si Wytrzymałość na rozciąganie i wytrzymałość zmęczeniowa 65
66 TYTAN I JEGO STOPY Stopy tytanu charakteryzują się: dobrą odpornością na korozję szczelinową, naprężeniową i ogólną w środowisku chlorków; najwyższą biotolerancją spośród wszystkich stosowanych obecnie biomateriałów metalicznych; korzystnym stosunkiem wytrzymałości na rozciąganie do granicy plastyczności; małą gęstością; najniższym spośród biomateriałów metalicznych modułem Younga; wysoką skłonnością do samopasywacji; właściwościami paramagnetycznymi; wysoką wytrzymałością zmęczeniową, co jest bardzo ważne w aspekcie trwałości elementów przeznaczonych do długotrwałego przebywania w organizmie człowieka; 66
67 TYTAN I JEGO STOPY Stopy tytanu mogą być wytwarzane jako: stopy odlewnicze, stopy do przeróbki plastycznej, stopy wytwarzane metodami metalurgii proszków. Tytan i jego stopy należą do materiałów trudno obrabialnych ze względu na wysoką temperaturę topnienia i odlewania, małą gęstość przy stosunkowo dużej lepkości oraz wysoką aktywność chemiczną ciekłego metalu i związaną z tym ograniczoną ilością materiałów formierskich. Tytan charakteryzuje się wysokim powinowactwem do tlenu, co utrudnia obróbkę mechaniczną (wymagana atmosfera gazu obojętnego, zmniejszone ciśnienie), ale polepsza odporność korozyjną. 67
68 ZASTOSOWANIE TYTANU I JEGO STOPÓW w chirurgii kostnej, endoprotezy stawowe, elementy do zespalania odłamów kostnych np. wkręty. w kardiochirurgii zabiegowej np. mechaniczna zastawka serca i kardiologii w protetyce stomatologicznej. 68
69 STOPY Z PAMIĘCIĄ KSZTAŁTU SME shape memory effect Zjawisko pamięci kształtu polega na tym, że odkształcony plastycznie w niższej temperaturze stop odzyskuje swój początkowy kształt w temperaturze wyższej. Przedstawicielem tej grupy jest stop TiNi tzw. "Nitinol" Ni nikiel, Ti tytan, nol - Naval Ordinance Laboratory (laboratorium badawcze Marynarki Wojennej Stanów Zjednoczonych) Stop TiNi charakteryzuje się dużą odpornością na korozję oraz wysoką biozgodnością. Jego superelastyczność wykorzystano między innymi w ortodoncji oraz chirurgii ortopedycznej. Klamry z pamięcią kształtu zastosowane w osteosyntezie 69
70 STOPY Z PAMIĘCIĄ KSZTAŁTU SME shape memory effect Skład chemiczny stopu NiTi Pierwiastek Zawartość, % Nikiel 54,01 Kobalt 0,64 Chrom 0,76 Mangan 0,64 Żelazo 0,66 Tytan 43,29 Struktura martenzytyczna Struktura austenityczna 70
71 filmik 71
72 ZASTOSOWANIE STOPÓW Z PAMIĘCIĄ KSZTAŁTU płytki do zespoleń dociskowych, pręty Harringtona do leczenia skoliozy, igły śródszpikowe, klamry do osteosyntezy, tulejki dystansowe do kręgosłupa 72
73 ZALETY IMPLANTÓW METALICZNYCH Przetwórstwo, Koszty, Dostępność, Wiedza w zakresie oddziaływań z żywym organizmem poparta wieloletnim doświadczeniem, Stopy z pamięcią kształtu, Łatwość sterylizacji, Nowoczesne warstwy antykorozyjne, Stopy pozwalające na stosowanie nowoczesnych narzędzi diagnostycznych. 73
74 WADY IMPLANTÓW METALICZNYCH Brak podobieństwa właściwości fizycznych implant /tkanka (osteoliza) Korozja implantów w środowisku biologicznym (metaloza, alergie), Zużycie cierne produkty degradacji; osteoliza - obluzowania implantów 74
75 WADY IMPLANTÓW METALICZNYCH Nadmiar żelaza gromadzący się w tkankach utrudnia dyfuzje enzymów przez błony, może niszczyć lizosomy w komórkach, powodować miażdżycę, marskość wątroby, uszkodzenia DNA Nadmiar chromu - uszkodzenie wątroby, nerek, guzy płuc, Nadmiar niklu - kancerogenne działanie na tkanki Nadmiar kobaltu - alergie Nadmiar aluminium - uszkodzenie komórek nerwowych, drogi oddechowe, kości, naczynia. Korozja prowadzi do zmian patologicznych w organizmie, spowodowanych przez zmianę składu chemicznego tkanek. 75
76 ZASTOSOWANIE BIOMATERIAŁÓW METALICZNYCH 76
77 77
2. Biomateriały metaliczne wykorzystywane w medycynie
Biomateriały metaliczne Najpopularniejsza definicja biomateriału brzmi następująco: biomateriał to każda substancja inna niż lek lub kombinacja substancji syntetycznych lub naturalnych, która może być
Bardziej szczegółowoStale austenityczne. Struktura i własności
Stale austenityczne Struktura i własności Ściśle ustalone składy chemiczne (tablica) zapewniające im paramagnetyczną strukturę austenityczną W celu uzyskania dobrej odporności na korozję wżerową w środowisku
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM KOROZJI MATERIAŁÓW PROTETYCZNYCH
INSTYTUT INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ POLITECHNIKA ŁÓDZKA INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH LABORATORIUM KOROZJI MATERIAŁÓW PROTETYCZNYCH KOROZJA W STOPACH METALI GRUPY CO-CR I NI-CR CEL ĆWICZENIA Celem
Bardziej szczegółowoPIERWIASTKI STOPOWE W STALACH. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
PIERWIASTKI STOPOWE W STALACH Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Stal stopowa stop żelaza z węglem, zawierający do ok. 2% węgla i pierwiastki
Bardziej szczegółowoPIERWIASTKI STOPOWE W STALACH
PIERWIASTKI STOPOWE W STALACH Stal stopowa - stop żelaza z węglem, zawierający do ok. 2 % węgla i pierwiastki (dodatki stopowe) wprowadzone celowo dla nadania stali wymaganych właściwości, otrzymany w
Bardziej szczegółowoZakres tematyczny. Podział stali specjalnych, ze względu na warunki pracy:
STAL O SPECJALNYCH WŁAŚCIWOŚCIACH FIZYCZNYCH I CHEMICZNYCH Zakres tematyczny 1 Podział stali specjalnych, ze względu na warunki pracy: - odporne na korozję, - do pracy w obniżonej temperaturze, - do pracy
Bardziej szczegółowoStal - definicja Stal
\ Stal - definicja Stal stop żelaza z węglem,plastycznie obrobiony i obrabialny cieplnie o zawartości węgla nieprzekraczającej 2,11% co odpowiada granicznej rozpuszczalności węgla w żelazie (dla stali
Bardziej szczegółowoMIKROSKOPIA METALOGRAFICZNA
MIKROSKOPIA METALOGRAFICZNA WYKŁAD 3 Stopy żelazo - węgiel dr inż. Michał Szociński Spis zagadnień Ogólna charakterystyka żelaza Alotropowe odmiany żelaza Układ równowagi fazowej Fe Fe 3 C Przemiany podczas
Bardziej szczegółowoAustenityczne stale nierdzewne
Stowarzyszenie Stal Nierdzewna ul. Ligocka 103 40-568 Katowice e-mail: ssn@stalenierdzewne.pl www.stalenierdzewne.pl Austenityczne stale nierdzewne Strona 1 z 7 Skład chemiczny austenitycznych stali odpornych
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM NAUKI O MATERIAŁACH
Politechnika Łódzka Wydział Mechaniczny Instytut Inżynierii Materiałowej LABORATORIUM NAUKI O MATERIAŁACH Ćwiczenie nr Temat: Materiały biomedyczne Łódź 2010 1. Wprowadzenie Materiał biomedyczny przeznaczony
Bardziej szczegółowoZespół Szkół Samochodowych
Zespół Szkół Samochodowych Podstawy Konstrukcji Maszyn Materiały Konstrukcyjne i Eksploatacyjne Temat: OTRZYMYWANIE STOPÓW ŻELAZA Z WĘGLEM. 2016-01-24 1 1. Stopy metali. 2. Odmiany alotropowe żelaza. 3.
Bardziej szczegółowoSTOPY Z PAMIĘCIA KSZTAŁTU
STOPY Z PAMIĘCIA KSZTAŁTU NiTi 53-57% Ni, Ti50Ni48,5Co1,5 Przemiana martenzytyczna termosprężysta: wyniku wzajemnego dopasowania sieci macierzystej i tworzącego się martenzytu zachodzi odkształcenie sprężyste.
Bardziej szczegółowoCo to jest stal nierdzewna? Fe Cr > 10,5% C < 1,2%
Cr > 10,5% C < 1,2% Co to jest stal nierdzewna? Stop żelaza zawierający 10,5% chromu i 1,2% węgla - pierwiastki, przyczyniające się do powstania warstwy wierzchniej (pasywnej) o skłonności do samoczynnego
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM NAUKI O MATERIAŁACH
Politechnika Łódzka Wydział Mechaniczny Instytut Inżynierii Materiałowej LABORATORIUM NAUKI O MATERIAŁACH Ćwiczenie nr 5 Temat: Stale stopowe, konstrukcyjne, narzędziowe i specjalne. Łódź 2010 1 S t r
Bardziej szczegółowoStale niestopowe jakościowe Stale niestopowe specjalne
Ćwiczenie 5 1. Wstęp. Do stali specjalnych zaliczane są m.in. stale o szczególnych własnościach fizycznych i chemicznych. Są to stale odporne na różne typy korozji: chemiczną, elektrochemiczną, gazową
Bardziej szczegółowoSTALE ODPORNE NA KOROZJĘ
STALE ODPORNE NA KOROZJĘ STALE ODPORNE NA KOROZJĘ stale zawierające co najmniej 10,5% chromu i max. 1,20% węgla (EN 100881:2007) Podział ze względu właściwości użytkowych stale nierdzewne stale żaroodporne
Bardziej szczegółowoMateriały konstrukcyjne
Materiały konstrukcyjne 2 Stal Stal jest to materiał zawierający (masowo): więcej żelaza niż jakiegokolwiek innego pierwiastka; o zawartości węgla w zasadzie mniej niż 2%; zawierający również inne pierwiastki.
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1449
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1449 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 6 Data wydania: 31 sierpnia 2018 r. Nazwa i adres ARCELORMITTAL
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM NAUKI O MATERIAŁACH
Politechnika Łódzka Wydział Mechaniczny Instytut Inżynierii Materiałowej LABORATORIUM NAUKI O MATERIAŁACH Ćwiczenie nr 5 Temat: Stale niestopowe, stopowe, konstrukcyjne, narzędziowe, specjalne. Łódź 2010
Bardziej szczegółowow_08 Chemia mineralnych materiałów budowlanych c.d. Chemia metali budowlanych
w_08 Chemia mineralnych materiałów budowlanych c.d. Chemia metali budowlanych Spoiwa krzemianowe Kompozyty krzemianowe (silikatowe) kity, zaprawy, farby szkło wodne Na 2 SiO 3 + 2H 2 O H 2 SiO 3 +
Bardziej szczegółowoKONSTRUKCJE METALOWE - LABORATORIUM. Produkcja i budowa stali
KONSTRUKCJE METALOWE - LABORATORIUM Produkcja i budowa stali Produkcja stali ŻELAZO (Fe) - pierwiastek chemiczny, w stanie czystym miękki i plastyczny metal o niezbyt dużej wytrzymałości STAL - stop żelaza
Bardziej szczegółowoMetale i niemetale. Krystyna Sitko
Metale i niemetale Krystyna Sitko Substancje proste czyli pierwiastki dzielimy na : metale np. złoto niemetale np. fosfor półmetale np. krzem Spośród 115 znanych obecnie pierwiastków aż 91 stanowią metale
Bardziej szczegółowoDEGRADACJA MATERIAŁÓW
DEGRADACJA MATERIAŁÓW Zmęczenie materiałów Proces polegający na wielokrotnym obciążaniu elementu wywołującym zmienny stan naprężeń Zmienność w czasie t wyraża się częstotliwością, wielkością i rodzajem
Bardziej szczegółowoNewsletter nr 6/01/2005
Newsletter nr 6/01/2005 Dlaczego stal nierdzewna jest odporna na korozję? (część II) Stalami nazywamy techniczne stopy żelaza z węglem i z innymi pierwiastkami, zawierające do 2 % węgla (symbol chemiczny
Bardziej szczegółowo(12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 185228
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 185228 (21) Numer zgłoszenia: 331212 ( 13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: 04.07.1997 (86) Data i numer zgłoszenia
Bardziej szczegółowoOBRÓBKA CIEPLNA STOPÓW ŻELAZA. Cz. I. Wyżarzanie
OBRÓBKA CIEPLNA STOPÓW ŻELAZA Cz. I. Wyżarzanie Przemiany przy nagrzewaniu i powolnym chłodzeniu stali A 3 A cm A 1 Przykład nagrzewania stali eutektoidalnej (~0,8 % C) Po przekroczeniu temperatury A 1
Bardziej szczegółowoSTRUKTURA MATERIAŁÓW
STRUKTURA MATERIAŁÓW ELEMENTY STRUKTURY MATERIAŁÓW 1. Wiązania miedzy atomami 2. Układ atomów w przestrzeni 3. Mikrostruktura 4. Makrostruktura 1. WIĄZANIA MIĘDZY ATOMAMI Siły oddziaływania między atomami
Bardziej szczegółowoSkład chemiczny wybranych stopów niklu do obróbki plastycznej
Stopy innych metali Stopy niklu Konstrukcyjne (monele) Oporowe (chromel, alumel, nichromy, kanthal) O szczególnych własnościach fizycznych (inwar, kowar, elinwar, permalloy) Odporne na korozję(hastelloy)
Bardziej szczegółowoCIENKOŚCIENNE KONSTRUKCJE METALOWE
CIENKOŚCIENNE KONSTRUKCJE METALOWE Wykład 2: Materiały, kształtowniki gięte, blachy profilowane MATERIAŁY Stal konstrukcyjna na elementy cienkościenne powinna spełniać podstawowe wymagania stawiane stalom:
Bardziej szczegółowoSTALE STOPOWE KONSTRUKCYJNE. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
STALE STOPOWE KONSTRUKCYJNE Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego STALE STOPOWE KONSTRUKCYJNE Ważniejsze grupy stali: stale spawalne o podwyższonej
Bardziej szczegółowoObróbka cieplna stali
Obróbka cieplna stali Obróbka cieplna stopów: zabiegi cieplne, które mają na celu nadanie im pożądanych cech mechanicznych, fizycznych lub chemicznych przez zmianę struktury stopu. Podstawowe etapy obróbki
Bardziej szczegółowoMATERIAŁY KONSTRUKCYJNE
Stal jest to stop żelaza z węglem o zawartości węgla do 2% obrobiona cieplnie i przerobiona plastycznie Stale ze względu na skład chemiczny dzielimy głównie na: Stale węglowe Stalami węglowymi nazywa się
Bardziej szczegółowoWykład 8. Przemiany zachodzące w stopach żelaza z węglem. Przemiany zachodzące podczas nagrzewania
Wykład 8 Przemiany zachodzące w stopach żelaza z węglem Przemiany zachodzące podczas nagrzewania Nagrzewanie stopów żelaza powyżej temperatury 723 O C powoduje rozpoczęcie przemiany perlitu w austenit
Bardziej szczegółowoTemat 3. Nauka o materiałach. Budowa metali i stopów
Temat 3 Nauka o materiałach Budowa metali i stopów BUDOWA MATERII SKALA 10-3 do 10-6 10-6 do 10-10 m m 10-10 do 10-16 m ~10-24 m? STRUKTURA MATERII WG TEORII STRUN: 1) kryształ; 2) sieć atomów; 3) atom;
Bardziej szczegółowoAkademia Morska w Szczecinie Instytut InŜynierii Transportu Zakład Techniki Transportu. Materiałoznawstwo i Nauka o materiałach
Akademia Morska w Szczecinie Instytut InŜynierii Transportu Zakład Techniki Transportu Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych z przedmiotów Materiałoznawstwo i Nauka o materiałach Wpływ róŝnych rodzajów
Bardziej szczegółowoStal stopowa - stop żelaza z węglem, zawierający do ok. 2 % węgla i pierwiastki (dodatki stopowe) wprowadzone celowo dla nadania stali wymaganych
STALE STOPOWE Stal stopowa - stop żelaza z węglem, zawierający do ok. 2 % węgla i pierwiastki (dodatki stopowe) wprowadzone celowo dla nadania stali wymaganych właściwości, otrzymany w procesach stalowniczych,
Bardziej szczegółowoInżynieria materiałowa : stal / Marek Blicharski. wyd. 2 zm. i rozsz. - 1 dodr. (PWN). Warszawa, Spis treści. Wstęp 11
Inżynieria materiałowa : stal / Marek Blicharski. wyd. 2 zm. i rozsz. - 1 dodr. (PWN). Warszawa, 2017 Spis treści Wstęp 11 1. Wytwarzanie stali 13 1.1. Wstęp 13 1.2. Wsad do wielkiego pieca 15 1.3. Wytwarzanie
Bardziej szczegółowoTechnologia obróbki cieplnej. Grzanie i ośrodki grzejne
Technologia obróbki cieplnej Grzanie i ośrodki grzejne Grzanie: nagrzewanie i wygrzewanie Dobór czasu grzania Rodzaje ośrodków grzejnych Powietrze Ośrodki gazowe Złoża fluidalne Kąpiele solne: sole chlorkowe
Bardziej szczegółowoWŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNE PLASTYCZNOŚĆ. Zmiany makroskopowe. Zmiany makroskopowe
WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNE PLASTYCZNOŚĆ Zmiany makroskopowe Zmiany makroskopowe R e = R 0.2 - umowna granica plastyczności (0.2% odkształcenia trwałego); R m - wytrzymałość na rozciąganie (plastyczne); 1
Bardziej szczegółowoKierunek studiów: Mechanika i Budowa Maszyn semestr II, 2016/2017 Przedmiot: Podstawy Nauki o Materiałach II
Kierunek studiów: Mechanika i Budowa Maszyn semestr II, 201/2017 plan zajęć dla grupy M1 11 (wtorek 8.30-10.00) grupa temat osoba prowadząca sala 1 28.02.2017 Zajęcia organizacyjne dr inż. Paweł Figiel
Bardziej szczegółowoMateriały Reaktorowe. Efekty fizyczne uszkodzeń radiacyjnych
Materiały Reaktorowe Efekty fizyczne uszkodzeń radiacyjnych Stale stopowe Stal stopowa stal, w której oprócz węgla występują inne dodatki stopowe o zawartości od kilku do nawet kilkudziesięciu procent,
Bardziej szczegółowoObecnie najbardziej popularne stopy w biomedycynie Główne zalety: obojętność, odporność na korozję, mała gęstość Głównie: endoprotezy stawowe,
STOPY TYTANU Obecnie najbardziej popularne stopy w biomedycynie Główne zalety: obojętność, odporność na korozję, mała gęstość Głównie: endoprotezy stawowe, elementy do zespolenia odłamów kostnych, w protetyce
Bardziej szczegółowoZAGADNIENIA EGZAMINACYJNE
ZAGADNIENIA EGZAMINACYJNE - zagadnienia, na które należy zwrócić szczególną uwagę 1. Omówić budowę atomu. 2. Co to jest masa atomowa? 3. Omówić budowę układu okresowego pierwiastków. 4. Wyjaśnić strukturę
Bardziej szczegółowoBIOMATERIAŁY. Definicje, kryteria jakości, metody badań
BIOMATERIAŁY Definicje, kryteria jakości, metody badań Definicja wg European Society for Biomaterials Substancja inna niż lek lub kombinacja substancji syntetycznych lub naturalnych, która może być użyta
Bardziej szczegółowoMateriały Reaktorowe. Właściwości mechaniczne
Materiały Reaktorowe Właściwości mechaniczne Naprężenie i odkształcenie F A 0 l i l 0 l 0 l l 0 a. naprężenie rozciągające b. naprężenie ściskające c. naprężenie ścinające d. Naprężenie torsyjne Naprężenie
Bardziej szczegółowoSTALE STOPOWE KONSTRUKCYJNE
STALE STOPOWE KONSTRUKCYJNE Podział stali stopowych ze względu na zastosowanie: stale konstrukcyjne stale narzędziowe stale o szczególnych właściwościach STALE STOPOWE KONSTRUKCYJNE Ważniejsze grupy stali:
Bardziej szczegółowoOBRÓBKA CIEPLNA STOPÓW ŻELAZA. Cz. II. Przemiany austenitu przechłodzonego
OBRÓBKA CIEPLNA STOPÓW ŻELAZA Cz. II. Przemiany austenitu przechłodzonego WPŁYW CHŁODZENIA NA PRZEMIANY AUSTENITU Ar 3, Ar cm, Ar 1 temperatury przy chłodzeniu, niższe od równowagowych A 3, A cm, A 1 A
Bardziej szczegółowoSTALE STOPOWE. (konstrukcyjne i o szczególnych właściwościach)
STALE STOPOWE (konstrukcyjne i o szczególnych właściwościach) Stal stopowa - stop żelaza z węglem, zawierający do ok. 2 % węgla i pierwiastki (dodatki stopowe) wprowadzone celowo dla nadania stali wymaganych
Bardziej szczegółowoTemat 3. Nauka o materiałach. Budowa metali i stopów
Temat 3 Nauka o materiałach Budowa metali i stopów BUDOWA MATERII SKALA 10-3 do 10-6 10-6 do 10-10 m m 10-10 do 10-16 m ~10-24 m? STRUKTURA MATERII WG TEORII STRUN: 1) kryształ; 2) sieć atomów; 3) atom;
Bardziej szczegółowoPODSTAWY OBRÓBKI CIEPLNEJ
PODSTAWY OBRÓBKI CIEPLNEJ STOPÓW ŻELAZA WYŻARZANIE Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 1. POJĘCIA PODSTAWOWE 2. PRZEMIANY PRZY NAGRZEWANIU
Bardziej szczegółowoSkład chemiczny i wybrane własności mechaniczne stali nierdzewnych przeznaczonych na elementy złączne.
www.stalenierdzewne.pl Strona 1 z 5 Skład chemiczny i wybrane własności mechaniczne nierdzewnych przeznaczonych na elementy złączne. Elementy złączne ze nierdzewnych (śruby, wkręty, nakrętki, podkładki,
Bardziej szczegółowoNauka przez obserwacje - Badanie wpływu różnych czynników na szybkość procesu. korozji
Nauka przez obserwacje - Badanie wpływu różnych czynników na szybkość procesu korozji KOROZJA to procesy stopniowego niszczenia materiałów, zachodzące między ich powierzchnią i otaczającym środowiskiem.
Bardziej szczegółowoKOROZJA. KOROZJA: Proces niszczenia materiałów spowodowany warunkami zewnętrznymi.
1 KOROZJA KOROZJA: Proces niszczenia materiałów spowodowany warunkami zewnętrznymi. Korozja metali i stopów, korozja materiałów budowlanych (np. betonów), tworzyw sztucznych. KOROZJA Elektrochemiczna atmosferyczna
Bardziej szczegółowoTechnologie Materiałowe II Wykład 2 Technologia wyżarzania stali
KATEDRA INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ I SPAJANIA ZAKŁAD INŻYNIERII SPAJANIA Technologie Materiałowe II Wykład 2 Technologia wyżarzania stali dr hab. inż. Jerzy Łabanowski, prof.nadzw. PG Kierunek studiów: Inżynieria
Bardziej szczegółowoMIKROSKOPIA METALOGRAFICZNA
MIKROSKOPIA METALOGRAFICZNA WYKŁAD 4 Żeliwa. Stale wysokostopowe dr inż. Michał Szociński Spis zagadnień Ogólna charakterystyka żeliw o o o Żeliwo szare Żeliwo sferoidalne Żeliwo białe Grafityzacja żeliwa
Bardziej szczegółowoStopy żelaza z węglem
WYKŁAD 7 Stopy żelaza z węglem Odmiany alotropowe Fe Fe α - odmiana alotropowa żelaza charakteryzująca się komórka sieciową A2, regularną przestrzennie centrowaną. Żelazo w odmianie alotropowej alfa występuje
Bardziej szczegółowoODPORNOŚĆ KOROZYJNA DRUTÓW WYKONANYCH ZE STALI X2CrNiMo
ODPORNOŚĆ KOROZYJNA DRUTÓW WYKONANYCH ZE STALI X2CrNiMo 17-12-2 Roksana POLOCZEK, Krzysztof NOWACKI Streszczenie: W artykule przedstawiono wpływ odkształcenia zadawanego w procesie ciągnienia oraz sposobu
Bardziej szczegółowoBadania elektrochemiczne. Analiza krzywych potencjodynamicznych.
Katedra Mechaniki i Inżynierii Materiałowej Badania elektrochemiczne. Analiza krzywych potencjodynamicznych. mgr inż. Anna Zięty promotor: dr hab. inż. Jerzy Detyna, prof. nadzw. Pwr Wrocław, dn. 25.11.2015r.
Bardziej szczegółowoSCENARIUSZ ZAJĘĆ TEMAT: ŚWIAT METALI.
SCENARIUSZ ZAJĘĆ Publiczne Gimnazjum w Pajęcznie Klasa II Przedmiot - chemia Prowadzący zajęcia - mgr Bożena Dymek Dział programu SUROWCE I TWORZYWA POCHODZENIA MINERALNEGO TEMAT: ŚWIAT METALI. CELE OGÓLNE:
Bardziej szczegółowoNiskostopowe Średniostopowe Wysokostopowe
Stalami stopowymi nazywa się stale, do których celowo wprowadza się pierwiastki stopowe, aby nadać im wymagane własności. Najczęściej stosuje się: mangan, krzem, chrom, nikiel, wolfram, molibden, wanad.
Bardziej szczegółowoOK Tigrod 308L (OK Tigrod 16.10)*
OK Tigrod 308L (OK Tigrod 16.10)* SFA/AWS A 5.9: ER 308L EN ISO 14343-A: W 19 9 L Spoiwo austenityczne o bardzo niskiej zawartości węgla, do spawania stali odpornych na korozję, zawierających ok. 18% Cr
Bardziej szczegółowoRok akademicki: 2015/2016 Kod: EIB-2-201-IB-s Punkty ECTS: 4. Kierunek: Inżynieria Biomedyczna Specjalność: Inżynieria biomateriałów
Nazwa modułu: Biomateriały metaliczne Rok akademicki: 2015/2016 Kod: EIB-2-201-IB-s Punkty ECTS: 4 Wydział: Elektrotechniki, Automatyki, Informatyki i Inżynierii Biomedycznej Kierunek: Inżynieria Biomedyczna
Bardziej szczegółowoPrzetwarzanie energii: kondensatory
Przetwarzanie energii: kondensatory Ładując kondensator wykonujemy pracę nad ładunkiem. Przetwarzanie energii: ogniwa paliwowe W ogniwach paliwowych następuje elektrochemiczne spalanie paliwa. Energia
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1050
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1050 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 7, Data wydania: 14 lipca 2015 r. Nazwa i adres AB 1050 AKADEMIA
Bardziej szczegółowoStopy tytanu. Stopy tytanu i niklu 1
Stopy tytanu Stopy tytanu i niklu 1 Tytan i jego stopy Al Ti Cu Ni liczba at. 13 22 29 28 struktura kryst. A1 αa3/βa2 A1 A1 ρ, kg m -3 2700 4500 8930 8900 T t, C 660 1668 1085 1453 α, 10-6 K -1 18 8,4
Bardziej szczegółowoWPŁYW DODATKÓW STOPOWYCH NA WŁASNOŚCI STOPU ALUMINIUM KRZEM O NADEUTEKTYCZNYM SKŁADZIE
WYDZIAŁ ODLEWNICTWA AGH Oddział Krakowski STOP XXXIV KONFERENCJA NAUKOWA Kraków - 19 listopada 2010 r. Marcin PIĘKOŚ 1, Stanisław RZADKOSZ 2, Janusz KOZANA 3,Witold CIEŚLAK 4 WPŁYW DODATKÓW STOPOWYCH NA
Bardziej szczegółowoMetody łączenia metali. rozłączne nierozłączne:
Metody łączenia metali rozłączne nierozłączne: Lutowanie: łączenie części metalowych za pomocą stopów, zwanych lutami, które mają niższą od lutowanych metali temperaturę topnienia. - lutowanie miękkie
Bardziej szczegółowoZespół Szkół Samochodowych
Zespół Szkół Samochodowych Podstawy Konstrukcji Maszyn Materiały Konstrukcyjne i Eksploatacyjne Temat: CHARAKTERYSTYKA I OZNACZENIE STALIW. 2016-01-24 1 1. Staliwo powtórzenie. 2. Właściwości staliw. 3.
Bardziej szczegółowoPL 178509 B1 (13) B1. (51) IntCl6: C23C 8/26. (54) Sposób obróbki cieplno-chemicznej części ze stali nierdzewnej
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 178509 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 305287 (22) Data zgłoszenia: 03.10.1994 (51) IntCl6: C23C 8/26 (54)
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 342
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 342 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 13, Data wydania: 22 kwietnia 2015 r. Nazwa i adres INSTYTUT
Bardziej szczegółowoMetale nieżelazne - miedź i jej stopy
Metale nieżelazne - miedź i jej stopy Miedź jest doskonałym przewodnikiem elektryczności, ustępuje jedynie srebru. Z tego powodu miedź znalazła duże zastosowanie w elektrotechnice na przewody. Miedź charakteryzuje
Bardziej szczegółowoKatedra Inżynierii Materiałowej
Katedra Inżynierii Materiałowej Instrukcja do ćwiczenia z Biomateriałów pt: Ocena struktury i własności mechanicznych oraz odporności korozyjnej tworzyw metalowych na implanty dla chirurgii kostnej dr
Bardziej szczegółowoSEMINARIUM 8:
SEMINARIUM 8: 24.11. 2016 Mikroelementy i pierwiastki śladowe, definicje, udział w metabolizmie ustroju reakcje biochemiczne zależne od aktywacji/inhibicji przy udziale mikroelementów i pierwiastków śladowych,
Bardziej szczegółowoPolitechnika Gdańska, Inżynieria Biomedyczna. Przedmiot: BIOMATERIAŁY. Metody pasywacji powierzchni biomateriałów. Dr inż. Agnieszka Ossowska
BIOMATERIAŁY Metody pasywacji powierzchni biomateriałów Dr inż. Agnieszka Ossowska Gdańsk 2010 Korozja -Zagadnienia Podstawowe Korozja to proces niszczenia materiałów, wywołany poprzez czynniki środowiskowe,
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 1: Wyznaczanie warunków odporności, korozji i pasywności metali
Ćwiczenie 1: Wyznaczanie warunków odporności, korozji i pasywności metali Wymagane wiadomości Podstawy korozji elektrochemicznej, wykresy E-pH. Wprowadzenie Główną przyczyną zniszczeń materiałów metalicznych
Bardziej szczegółowoIch właściwości zmieniające się w szerokim zakresie w zależności od składu chemicznego (rys) i technologii wytwarzania wyrobu.
STOPY ŻELAZA Ich właściwości zmieniające się w szerokim zakresie w zależności od składu chemicznego (rys) i technologii wytwarzania wyrobu. Ze względu na bardzo dużą ilość stopów żelaza z węglem dla ułatwienia
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA MECHANIZMÓW NISZCZĄCYCH POWIERZCHNIĘ WYROBÓW (ŚCIERANIE, KOROZJA, ZMĘCZENIE).
Temat 2: CHARAKTERYSTYKA MECHANIZMÓW NISZCZĄCYCH POWIERZCHNIĘ WYROBÓW (ŚCIERANIE, KOROZJA, ZMĘCZENIE). Wykład 3h 1) Przyczyny zużycia powierzchni wyrobów (tarcie, zmęczenie, korozja). 2) Ścieranie (charakterystyka
Bardziej szczegółowoMetale i ich stopy. Podręcznik akademicki do nauki metaloznawstwa i inżynierii materiałowej. Prof. Leszek A. Dobrzański
Metale i ich stopy Podręcznik akademicki do nauki metaloznawstwa i inżynierii materiałowej Prof. Leszek A. Dobrzański Gliwice, 2017 Metale i ich stopy Leszek A. Dobrzański 1 Centrum Badawczo-Projektowo-Produkcyjne
Bardziej szczegółowoElektrochemia - szereg elektrochemiczny metali. Zadania
Elektrochemia - szereg elektrochemiczny metali Zadania Czym jest szereg elektrochemiczny metali? Szereg elektrochemiczny metali jest to zestawienie metali według wzrastających potencjałów normalnych. Wartości
Bardziej szczegółowoPODSTAWY OBLICZEŃ CHEMICZNYCH.. - należy podać schemat obliczeń (skąd się biorą konkretne podstawienia do wzorów?)
Korozja chemiczna PODSTAWY OBLICZEŃ CHEMICZNYCH.. - należy podać schemat obliczeń (skąd się biorą konkretne podstawienia do wzorów?) 1. Co to jest stężenie molowe? (co reprezentuje jednostka/ metoda obliczania/
Bardziej szczegółowoAnaliza wybranych własności użytkowych instrumentarium chirurgicznego
Analiza wybranych własności użytkowych instrumentarium chirurgicznego Witold Walke, Zbigniew Paszenda Katedra Biomateriałów i Inżynierii Wyrobów Medycznych Wydział Inżynierii Biomedycznej, Politechnika
Bardziej szczegółowoBadania wytrzymałościowe
WyŜsza Szkoła InŜynierii Dentystycznej im. prof. A.Meissnera w Ustroniu Badania wytrzymałościowe elementów drucianych w aparatach czynnościowych. Pod kierunkiem naukowym prof. V. Bednara Monika Piotrowska
Bardziej szczegółowoWrocław dn. 18 listopada 2005 roku
Piotr Chojnacki IV rok, informatyka chemiczna Liceum Ogólnokształcące Nr I we Wrocławiu Wrocław dn. 18 listopada 2005 roku Temat lekcji: Zjawisko korozji elektrochemicznej. Cel ogólny lekcji: Wprowadzenie
Bardziej szczegółowoSTRUKTURA STOPÓW CHARAKTERYSTYKA FAZ. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
STRUKTURA STOPÓW CHARAKTERYSTYKA FAZ Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Stop tworzywo składające się z metalu stanowiącego osnowę, do którego
Bardziej szczegółowodr inż. Marek Matulewski
PODSTAWY MECHANIKI I WYTRZYMAŁOŚCI MATERIAŁÓW dr inż. Marek Matulewski KOROZJA Korozja - ogólna nazwa procesów niszczących mikrostrukturę danego materiału, prowadzących do jego rozpadu, a wywołanych wpływem
Bardziej szczegółowoCynkowanie ogniowe chroni stal przed korozją. Warunki elementu konstrukcji
Ś ą Część 1 str. 1/ 9 Cynkowanie ogniowe chroni stal przed korozją Skuteczność ochrony antykorozyjnej oraz czas trwania tej ochrony zaleŝą od róŝnych czynników Warunki środowiskowe Wilgotność Zawartość
Bardziej szczegółowoSpis treœci Wstêp Od epoki br¹zu do in ynierii materia³owej Przedmowa Rozdzia³ 1 Budowa atomowa metali Rozdzia³ 2 Krzepniêcie metali
5 Spis treœci Wstêp Od epoki br¹zu do in ynierii materia³owej Adolf Maciejny... 17 Przedmowa Znaczenie metali w rozwoju cywilizacji... 31 Rozdzia³ 1 Budowa atomowa metali Karol Przyby³owicz... 37 1.1.
Bardziej szczegółowoPrzetwarzanie energii: kondensatory
Przetwarzanie energii: kondensatory Ładując kondensator wykonujemy pracę nad ładunkiem. Przetwarzanie energii: ogniwa paliwowe W ogniwach paliwowych następuje elektrochemiczne spalanie paliwa. Energia
Bardziej szczegółowoPolitechnika Gdańska. Wydział Chemiczny. Katedra Elektrochemii, Korozji i Inżynierii Materiałowej. Materiały Konstrukcyjne
Politechnika Gdańska Wydział Chemiczny Katedra Elektrochemii, Korozji i Inżynierii Materiałowej Materiały Konstrukcyjne Stopy aluminium i stopy miedzi Juliusz Orlikowski Gdańsk 2009 Wprowadzenie Teoretyczne
Bardziej szczegółowoFormuła 2 Zestaw witamin i minerałów dla kobiet
KARTA OŚWIADCZEŃ PRODUKTOWYCH Formuła 2 Zestaw witamin i minerałów dla kobiet GŁÓWNE OŚWIADCZENIA Równowaga hormonalna: Zawiera witaminę B6 przyczyniającą się do regulacji aktywności hormonalnej. Metabolizm
Bardziej szczegółowoMikrostruktura wybranych implantów stomatologicznych w mikroskopie świetlnym i skaningowym mikroskopie elektronowym
WYśSZA SZKOŁA INśYNIERII DENTYSTYCZNEJ IM. PROF. MEISSNERA W USTRONIU WYDZIAŁ INśYNIERII DENTYSTYCZNEJ Mikrostruktura wybranych implantów stomatologicznych w mikroskopie świetlnym i skaningowym mikroskopie
Bardziej szczegółowoNauka o Materiałach. Wykład IX. Odkształcenie materiałów właściwości plastyczne. Jerzy Lis
Nauka o Materiałach Wykład IX Odkształcenie materiałów właściwości plastyczne Jerzy Lis Nauka o Materiałach Treść wykładu: 1. Odkształcenie plastyczne 2. Parametry makroskopowe 3. Granica plastyczności
Bardziej szczegółowoDobór materiałów konstrukcyjnych cz. 10
Dobór materiałów konstrukcyjnych cz. 10 dr inż. Hanna Smoleńska Katedra Inżynierii Materiałowej i Spajania Wydział Mechaniczny, Politechnika Gdańska DO UŻYTKU WEWNĘTRZNEGO Zniszczenie materiału w wyniku
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM KOROZJI MATERIAŁÓW PROTETYCZNYCH
INSTYTUT INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ POLITECHNIKA ŁÓDZKA INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH LABORATORIUM KOROZJI MATERIAŁÓW PROTETYCZNYCH ĆWICZENIE NR 6 WYZNACZANIE KRZYWYCH POLARYZACJI KATODOWEJ I ANODOWEJ
Bardziej szczegółowoEmisja substancji o działaniu rakotwórczym przy spawaniu niskoenergetycznymi metodami łukowymi stali odpornych na korozję
Emisja substancji o działaniu rakotwórczym przy spawaniu niskoenergetycznymi metodami łukowymi stali odpornych na korozję dr inż. Jolanta Matusiak mgr inż. Joanna Wyciślik Chrom występuje w pyle powstającym
Bardziej szczegółowo30/01/2018. Wykład X: Właściwości cieplne. Treść wykładu: Stabilność termiczna materiałów
Wykład X: Właściwości cieplne JERZY LIS Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki Katedra Ceramiki i Materiałów Ogniotrwałych Treść wykładu:. Stabilność termiczna materiałów 2. 3. 4. Rozszerzalność cieplna
Bardziej szczegółowoWykład XI: Właściwości cieplne. JERZY LIS Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki Katedra Ceramiki i Materiałów Ogniotrwałych
Wykład XI: Właściwości cieplne JERZY LIS Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki Katedra Ceramiki i Materiałów Ogniotrwałych Treść wykładu: 1. Stabilność termiczna materiałów 2. Pełzanie wysokotemperaturowe
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH Z MATERIAŁÓW KONSTRUKCYJNYCH I EKSPLOATACYJNYCH
INSTYTUT MASZYN I URZĄDZEŃ ENERGETYCZNYCH Politechnika Śląska w Gliwicach INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH Z MATERIAŁÓW KONSTRUKCYJNYCH I EKSPLOATACYJNYCH MATERIAŁY REGENERACYJNE Opracował: Dr inż.
Bardziej szczegółowoZANIECZYSZCZENIA POCHODZĄCE Z INSTALACJI SIECI WEWNĘTRZNEJ
ZANIECZYSZCZENIA POCHODZĄCE Z INSTALACJI SIECI WEWNĘTRZNEJ CHARAKTER RYZYKA ZWIĄZANEGO Z ZANIECZYSZCZENIEM W SIECI WEWNĘTRZNEJ Ryzyko wynikające z czynników konstrukcyjnych (np. materiały, projektowanie,
Bardziej szczegółowoPODSTAWY OBRÓBKI CIEPLNEJ STOPÓW ŻELAZA WYŻARZANIE 1. POJĘCIA PODSTAWOWE 2. PRZEMIANY PRZY NAGRZEWANIU I POWOLNYM CHŁODZENIU STALI 3.
PODSTAWY OBRÓBKI CIEPLNEJ STOPÓW ŻELAZA WYŻARZANIE 1. POJĘCIA PODSTAWOWE 2. PRZEMIANY PRZY NAGRZEWANIU I POWOLNYM CHŁODZENIU STALI 3. WYŻARZANIE 1. POJĘCIA PODSTAWOWE Definicja obróbki cieplnej Dziedzina
Bardziej szczegółowo