WARTOŚĆ HODOWLANA RANKING KRÓW KARY I NAGRODY DRUGA OCENA Z GENOMEM - RYNEK PO KWOTACH LUTY 2015 PL ISSN X

Transkrypt

1 Cena 7,85 zł (w tym 8% VAT) LUTY 2015 PL ISSN X 2 CZASOPISMO POLSKIEJ FEDERACJI HODOWCÓW BYDŁA I PRODUCENTÓW MLEKA CZASOPISMO UKAZUJE SIĘ OD 1948 r. WARTOŚĆ HODOWLANA DRUGA OCENA Z GENOMEM RANKING KRÓW KARY I NAGRODY - RYNEK PO KWOTACH

2

3 12 Wyniki kolejnej oceny polecamy Druga ocena wartości hodowlanej buhajów przy uwzględnieniu genomiki już służy hodowcom. Zespół redakcyjny: Radosław Iwański redaktor naczelny Mateusz Uciński redaktor graficzny Martyna Mendza reklama i prenumerata m.mendza@polskafederacja.pl Dorota Grabarska stała współpraca Redakcja nie odpowiada za treść zamieszczanych ogłoszeń i reklam. Redakcja zastrzega sobie prawo do redagowania i zmian przesyłanych tekstów. Wszelkie prawa zastrzeżone. Reprodukowanie części lub całości tekstów bez zezwolenia wydanego w formie pisemnej jest ściśle zabronione. Okładka: PFHBiPM PHOTO TEAM Adres redakcji: ul. Żurawia 22, Warszawa tel./fax redakcja@polskafederacja.pl Polska Federacja Sp. z o.o. ul. Żurawia 22, Warszawa tel./fax Druk: ArtDruk, Kobyłka Nakład: egz. WYDAWCA Reklamy: zamawiane wyłącznie drogą elektroniczną: ogloszenia@polskafederacja.pl HODOWLA PRZYSPIESZA DZIĘKI GENOMICE Producenci mleka zdają sobie sprawę z ogromnego postępu, jaki niesie ze sobą genotypowanie zwierząt. Podstawą selekcji jałowic, krów i buhajów jest przecież wybór zwierząt o najwyższej wartości hodowlanej, które są przeznaczane do dalszej hodowli. Czytanie z genomu zwierzęcia w sposób do niedawna jeszcze niewyobrażalny przyspiesza tę selekcję i jest podstawą do prowadzenia nowoczesnej hodowli. Hodowcy mogą być zadowoleni, bo ukazała się już druga wycena wartości hodowlanej buhajów dokonana na podstawie genomu. Dzięki technologii genomowej młode buhaje mogą być już użytkowane przez hodowców w tym roku. Czy zdajecie sobie sprawę z tego, co by było, gdybyśmy nadal musieli czekać na najnowsze osiągnięcia nauki? Czekając na ocenę buhajów na podstawie potomstwa, wyniki oceny takich buhajów byłyby dostępne dopiero za trzy, a w najlepszym wypadku może za dwa lata. Dzięki ocenie genomowej zdecydowanie zmniejszamy odstęp międzypokoleniowy i w ten sposób znacznie powiększamy postęp genetyczny w hodowli. Poza tym analiza nowych i poprzednich wyników oceny pozwala stwierdzić, że buhaje genomowe mają przewagę nad swoimi konwencjonalnie ocenionymi braćmi wyrażoną indeksem PF. Przypomnę, że PFHBiPM w minionym roku zmieniła ten syntetyczny indeks selekcyjny po to, żeby określał on także walory genetyczne bydła mlecznego. Genomika stała się dostępna dzięki nowemu programowi hodowlanemu, który został zatwierdzony przez ministerstwo rolnictwa. Hodowcy oczekują krów zdrowych, wydajnych i dłużej żyjących. Warto również przypomnieć, że odnośnie takich cech, jak produkcja, pokrój, komórki somatyczne i długowieczność, to właśnie buhaje genomowe mają średnią wartość hodowlaną wyższą od średniej wartości buhajów konwencjonalnych. Najnowsza ocena dotyczy blisko 1 tys. buhajów. Dla przypomnienia poprzednia, pierwsza wycena genomowa obejmowała populację o ponad 200 sztuk mniejszą. Hodowcy mają większy wybór, a ocena poprzez wzrost ocenianej populacji jest precyzyjniejsza. Najnowsza wycena wartości hodowlanej szereguje także krowy. W tym numerze przedstawiamy listę najlepszych krów rasy PHF odmiany czarno-białej. Najlepsze krowy holsztyńskofryzyjskie są córkami 18 rozpłodników. Wśród nich dominuje amerykański Manifold. Wysokie indeksy PF otrzymały także córki dwóch innych buhajów ze Stanów Zjednoczonych: AltaIoty i Haydena. Trzy krowy w zestawieniu pochodzą po ojcach (Jegier ET i Bukszpan) wyhodowanych w Polsce. Praca hodowlana jest ciężka i bardzo mozolna. Mimo tego, że hodowla przyspiesza dzięki genomice, to efekty pracy hodowlanej nie są znane z dnia na dzień. Dzięki wspomnianym narzędziom możemy, z czego trzeba zdawać sobie sprawę, obniżać koszty produkcji mleka. [ Radosław Iwański ] hodowla i chów bydła 3

4 spis treści 26 ANNO DOMINI 2014 Trudny i pracowity. rok za nami. Kolejne wyzwania przed nami. 6 Ciekawostki 8 Fakty 12 Gorący temat 17 Hilda z królewskiej linii 18 Setka najlepszych 22 ceny 26 Alfabet i liczby Federacji 30 Mocne związki 34 Zanieczyszczający płaci 36 Były sobie kwoty, a będzie 42 Pakiet mleczny w praktyce 48 Z jakich odmian zrobić kiszonkę? 52 OTiB prawdę powie 54 Sędzia to nie zawód, ale profesja 56 w wolnej chwili 42 Pakiet mleczny w praktyce To, co wprowadziła Komisja Europejska, u nas funkcjonuje od dawna. Pakiet mleczny nie okazał się zbawiennym. Zanieczyszczający płaci 4 hodowla i chów bydła Co po kwotach mlecznych? Czy unijni producenci mleka dobrowolnie zamrożą produkcję i zapłacą kary? Więcej pytań niż odpowiedzi. 34

5 HARMONOGRAM WYSTAW 2015 WYSTAWY I TARGI O ZASIĘGU KRAJOWYM NAZWA IMPREZY DATA ORGANIZATOR KONTAKT XV Międzynarodowe Targi FERMA BYDŁA w Łodzi XXVII Krajowa Wystawa Zwierząt Hodowlanych w Poznaniu IX Krajowa Wystawa Czerwonego Bydła Polskiego w Szczyrzycu Konferencja ICAR 2015 w Krakowie XI Krajowa Wystawa Bydła Simentalskiego w Rudawce Rymanowskiej Podlaskie Forum Bydła Piątnica k. Łomży II DLG AgroFood V Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi VI Krajowy Związek Hodowców Czerwonego Bydła Polskiego VI Polska Federacja Hodowców Bydła i Producentów Mleka VIII Polski Związek Hodowców Bydła Simentalskiego XI Polska Federacja Hodowców Bydła i Producentów Mleka WYSTAWY I TARGI O ZASIĘGU WOJEWÓDZKIM I REGIONALNYM NAZWA IMPREZY DATA ORGANIZATOR KONTAKT XXI Regionalna Wystawa Zwierząt Hodowlanych w Sielinku V Lubuska Wystawa Bydła Mlecznego w Lubniewicach XV Regionalna Wystawa Zwierząt Hodowlanych w Płoniawach - Bramurze XXIV Pomorska Wojewódzka Wystawa Zwierząt Hodowlanych w Lubaniu k. Kościerzyny Śląska Wystawa Bydła Hodowlanego w Kamieniu Śląskim VII Mazowiecka Wystawa Zwierząt Hodowlanych w Poświętnem - Płońsku XVI Wystawa Zwierząt Hodowlanych w Starym Polu XVII Wojewódzka Wystawa Zwierząt Hodowlanych w Bratoszewicach Warmińsko-Mazurska Wystawa Zwierząt Hodowlanych w Ostródzie XX Regionalna Wystawa Zwierząt Hodowlanych w Piotrowicach XXII Regionalna Wystawa Zwierząt Hodowlanych w Szepietowie XVII Regionalna Wystawa Zwierząt Hodowlanych w Boguchwale X Świętokrzyska Wystawa Zwierząt Hodowlanych w Modliszewicach XXIX Wystawa Zwierząt Hodowlanych, Maszyn i Urządzeń Rolniczych w Sitnie k. Zamościa XVI Regionalna Kujawsko-Pomorska Wystawa Zwierząt Hodowlanych w Minikowie IV Podhalańska Wystawa Zwierząt Hodowlanych w Ludźmierzu XI Regionalna Wystawa Zwierząt Hodowlanych w Siedlcach XIII Wystawa Bydła Mlecznego w Barzkowicach XX Kociewska Wystawa Zwierząt Hodowlanych w Bolesławowie V Wielkopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Sielinku V Lubuski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Kalsku V Wójt Gminy Płoniawy- Bramura VI Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Lubaniu VI Okręgowy Związek Hodowców Bydła w Opolu VI Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Poświętnem - Płońsku VI Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Starym Polu VI Łódzki Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Bratoszewicach VI Warmińsko-Mazurski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Olsztynie VI Dolnośląska Izba Rolnicza VI Podlaski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Szepietowie VI Podkarpacki Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Boguchwale VI Świętokrzyski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Modliszewicach VII Lubelski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Końskowoli VII Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie VII Małopolskie Towarzystwo Hodowców Bydła w Krakowie/UG Nowy Targ IX Mazowiecki Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Siedlcach IX Szczeciński Związek Hodowców Bydła IX Zespół Szkół Rolniczych Centrum Kształcenia Praktycznego

6 fakty ciekawostki Cenni konsumenci Chcemy zwiększyć spożycie mleka i jego przetworów i budujemy różne kampanie reklamowe zachęcające konsumentów do sięgnięcia po to cudo. A może wystarczy wrócić do kiedyś sprawdzonego sposobu i sprzedawać mleko z dostawą do domu. Ranne śniadanie, czyli ciepła bułka i filiżanka mleka, a może owsianka na mleku, dobrze zrobią każdemu. Wyrabiajmy konsumenckie nawyki jak w Wielkiej Brytanii. Taki koszyk na butelki nie jest dużym wydatkiem, a ile może sprawić przyjemności. Można też poprosić o kontakt z osobą roznoszącą mleko. Wystarczy zadzwonić ri Szybka reklama Reklama dźwignią handlu. Jedną z nich, obrazującą produkty SM Ryki można było zobaczyć na samochodach dostawczych z ledowymi ekranami. Firma była w ten sposób obecna na ulicach największych miast, m.in. Warszawy, Gdańska i zimowej stolicy Polski Zakopanego. ri fot. Beverley Goodwin_wlk brytania/flickr Krowa dobra na wszystko fot. Charles Hutchins/Flickr Krowy wszystko mogą reklamować. Od aż po męskie koszule. Daleko nie trzeba szukać. Przed jednym ze sklepów w holenderskim mieście Den Haag taka sztuka namawia do zakupu wyjątkowych koszul. Krowa ma jeszcze jedną zaletę proszę przyjrzeć się zdjęciu jeździ na deskorolce, więc można ją postawić w dowolnie wybranym miejscu. ri fot. Catherine Bulinski/Flickr Od krowy smakuje lepiej Ajak mleko do kawy, to tylko z takiego naczynia. Jest w czym wybierać. Ładnie wygląda i zachęca do spożycia. fot. Katherine/Flickr 6 hodowla i chów bydła

7

8 fakty Koniec kwotowania Nie wiele słychać z Brukseli na temat zmian prawa w ostatnim roku kwotowym w produkcji mleka. Te zmiany miały ulżyć polskim hodowcom bydła mlecznego i sprawić mniejszą uciążliwość spodziewanych kar za nadprodukcję. Roger Waite, rzecznik prasowy komisarza rolnego Phila Hogana po raz ostatni wspominał o rynku mleka kilka miesięcy temu, a odpowiadał wtedy na pytania dziennikarzy na platformie kontaktowej AG Press. Pytany o zmiany, odpowiedział krótko: "Przyszłość kwot mlecznych jest jasna. Ich koniec nastąpi w 2015 r." Przypomniał także, że koncepcja przedstawiona przez Parlament Europejski, mówiąca o tym, żeby płacić rolnikom za nie produkcję mleka została odrzucona. Nieustępliwy Hogan Jeszcze w starym roku (a od tego czasu nie wypowiadał się w tej sprawie) Phil Hogan, unijny komisarz ds. rolnictwa zaznaczył, w sprawie mleka i systemu kwotowania jest pełna jasność. Jesteśmy już zbyt daleko w roku gospodarczym, żeby zmieniać taktykę na tym etapie. Producenci mleka będą musieli dostosować się do nadchodzącego problemu, o którym wiedzieli już od pewnego czasu i ci którym grożą kary powinni redukować ilość produkowanego mleka, żeby obniżyć kary dodał. red Polska przekroczy kwotę dostaw Wmiesiącach kwiecień listopad poprzedniego roku kwotowego do podmiotów skupujących dostarczono ok. 7,15 mld kg mleka po przeliczeniu na mleko o referencyjnej zawartości tłuszczu podała Agencja Rynku Rolnego. Stopień wykorzystania kwot indywidualnych przysługujących dostawcom hurtowym po 8 miesiącach roku kwotowego 2014/2015 wyniósł ok. 72,92%. Natomiast szacunkowy stopień wykorzystania kwoty krajowej dostaw ukształtował się na poziomie 72,17%. W tym okresie ilość skupionego mleka ukształtowała się na poziomie wyższym o 6,57% niż w tym samym okresie roku 2013/2014. W listopadzie 2014 r. do podmiotów skupujących dostarczono 811,9 mln kg mleka, tj. o 5,1 % więcej niż przed rokiem. ARR przypomina, że w sytuacji, gdy dynamika skupu mleka utrzyma się na dotychczasowym poziomie, wysokość przekroczenia przez Polskę kwoty krajowej dostaw może wynieść ponad 8%, co skutkować będzie koniecznością uiszczenia opłaty wyrównawczej w wysokości znacząco wyższej niż opłata za rok kwotowy 2013/2014. ARR, ri Minister odpowiada hodowcom Hodowcy bydła mlecznego nie raz wyrażali swoją niechęć do systemu kar mlecznych za przekroczenie kwoty krajowej dostaw mleka. Zwracali się o ich zaniechanie m.in. w petycji podczas Mlecznej Pikiety oraz manifestacji w Brukseli w grudniu ub.r. Marek Sawicki odpowiada: Polska prezentuje na posiedzeniach komitetów omawiających bieżącą sytuację rynkową, jak również na innych forach UE, stanowisko o konieczności podjęcia dalszych działań na unijnym rynku mleka, takich jak: odstąpienie od pobierania opłaty za przekroczenie kwot mlecznych lub przynajmniej o rozłożenie jej na nieoprocentowane raty i zmianę współczynników tłuszczowych w systemie kwot mlecznych. W Europie nie ma jedności w tej sprawie. Specyfika działania instytucji unijnych wymaga wypracowania pozytywnej decyzji w ramach Wspólnej Polityki Rolnej i uzyskania znaczącego poparcia ze strony pozostałych państw członkowskich. Istotna jest również w pewnym zakresie przychylność Komisji Europejskiej czytamy w piśmie skierowanym przez ministra rolnictwa do PFHBiPM. ri 8 hodowla i chów bydła

9

10 fakty Subkliniczna kwasica Skład chemiczny mleka może być cennym źródłem informacji o statusie metabolicznym krowy. W listopadzie 2014 roku rozpoczęto realizację projektu badawczego finansowanego przez Polską Federację Hodowców Bydła i Producentów Mleka pt. Szacowanie zagrożenia krów mlecznych subkliniczną kwasicą na podstawie zawartości wybranych składników mleka. Głównym celem przedsięwzięcia jest opracowanie precyzyjnych biomarkerów, pomocnych przy wczesnym diagnozowaniu tej jednostki chorobowej charakterystycznej dla wysoko wydajnych krów mlecznych. Projekt realizowany jest we współpracy z Katedrą Żywienia Zwierząt i Paszoznawstwa Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie oraz Katedrą Żywienia Zwierząt i Gospodarki Paszowej Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Przedmiotem badań zespołów badawczych jest określenie zależności między składem chemicznym oraz profilem kwasów tłuszczowych tłuszczu mleka a wskaźnikami biochemicznymi i mikrobiologicznymi płynu żwacza w tym m.in. wartością ph oraz koncentracją lipopolisacharydów (LPS). Barbara Stefańska Francuzi łamią solidarność Gorąco robi się w Europie. Media podały informację, że Francja porozumiała się z Rosją w sprawie eksportu produktów żywnościowych, w tym mięsa wieprzowego. Istnienie porozumienia potwierdził szef francuskiego nadzoru weterynaryjnego. Powiedział on, że oprócz Francji, Rosja otworzy się na Holandię, Belgię, Danię i Włochy. Takim rozwojem sytuacji zaniepokoili się Polscy europarlamentarzyści: Zbigniew Kuźmiuk i Janusz Wojciechowski. Zażądali wyjaśnień od Komisji Europejskiej. Solidarność Europy wobec rosyjskiego embarga ma być zachowana. Takiego rozwiązania nie akceptuje unijny komisarz ds. bezpieczeństwa żywności. Trzeci kraj (Rosja) nie może sobie wybierać, z którym krajem chce handlować powiedział jego rzecznik. ri Nie uznają rekompensat Przepisy Unii Europejskiej nie przewidują rekompensat wypłacanych dla producentów mleka za posiadane kwoty indywidualne w związku ze zniesieniem od dnia 1 kwietnia 2015 r. systemu kwotowania produkcji mleka poinformował minister rolnictwa i rozwoju wsi. Komisja Europejska podkreśla, że indywidualne kwoty mleczne były przyznawane unijnym producentom mleka nieodpłatnie, natomiast dodatkowe zakupy kwot dokonywane przez producentów mleka wynikały wyłącznie z ich indywidualnych decyzji inwestycyjnych, po każdorazowym przeprowadzeniu oceny opłacalności produkcji mleka. Nie ma zatem podstaw do wypłacenia wszystkim aktywnym dostawcom mleka ekwiwalentu pieniężnego za posiadane kwoty mleczne z tytułu utraty kapitału spowodowanego likwidacją kwot mlecznych czytamy w piśmie skierowanym do PFHBiPM. Ministerstwo uzasadnia, że w ocenie Komisji Europejskiej rekompensatą i przygotowaniem gospodarstw do funkcjonowania na rynku pozbawionym systemu kwot było stopniowe, jednoprocentowe zwiększanie dla państw członkowskich kwot mlecznych w pięciu kolejnych latach kwotowych 2009/ /2014. W opinii Komisji Europejskiej te dodatkowe alokacje kwot mlecznych dystrybuowane do indywidualnych producentów mleka miały umożliwić swobodną restrukturyzację produkcji i przetwórstwa mleka w procesie dostosowawczym do rzeczywistości post-kwotowej. Hodowcy bydła mlecznego występowali do MRiRW z postulatami o wypłatę rekompensat za utracone kwoty mleczne. Taki postulat znalazł się w petycji złożonej Markowi Sawickiemu podczas Mlecznej Pikiety. ri 10 hodowla i chów bydła

11

12 gorący temat Buhaj Odeon z Wielkpolskiego Centrum Hodowli i Rozrodu Zwierząt w Poznaniu, pierwszy na liście wyceny genomowej. Wyniki grudniowej wyceny wartości hodowlanej buhajów HF Druga wycena wartości hodowlanej buhajów na podstawie genomu została zrealizowana w grudniu 2014 r. według takiej samej metodyki, jak poprzednio. Można więc powiedzieć, że mamy w Polsce obecnie rutynową ocenę WH, uwzględniającą wyniki genotypowania buhajów w dwóch laboratoriach: UWM w Olsztynie i IZ PIB w Balicach. AUTOR: dr Tomasz Krychowski Doradca hodowlany PFHBiPM 12 hodowla i chów bydła Wocenie 2014/3 przedstawiono wyniki szacowania krajowych i międzynarodowych genomowych wartości hodowlanych w ten sam sposób, jak poprzednio. Na podstawie różnych kryteriów wyboru można stworzyć listy buhajów ocenionych konwencjonalnie, jak i genomowo. Wprowadzone kody opisują, dla każdej cechy, typ opublikowanej oceny wartości hodowlanej: EBV krajowa konwencjonalna wartość hodowlana MACE międzynarodowa konwencjonalna wartość hodowlana GPI krajowa genomowa wartość hodowlana GMACE międzynarodowa genomowa wartość hodowlana Zakres prezentacji wyników oceny Na stronie internetowej (IZ-PIB Balice) udostępniono ocenę 2014/3 przedstawiającą oficjalne wartości hodowlane buhajów rasy polskiej holsztyńsko-fryzyjskiej odmiany czarno-białej i czerwono-białej. W wynikach oceny zamieszczono oszacowane wartości hodowlane dla cech wydajności mlecznej, pokroju, płodności, zawartości komórek soma- Ocena 2014/3 na podstawie genomu dotyczy 967 buhajów w stosunku do 729 z poprzedniej wyceny, co stanowi wzrost populacji buhajów ocenionych tą metodą o 32,6%. Wzrost ten jest ważny, bo z jednej strony daje znacznie większą możliwość selekcji buhajów dopuszczonych do rozrodu, a z drugiej strony wpływa na powiększenie precyzji wyników.

13 Objaśnienie skrótów użytych na wykresach i w tabelach PF indeks Produkcja i Funkcjonalność PPR podindeks produkcyjny PPO podindeks pokroju PPL podindeks płodności KS indeks komórek somatycznych, DLUG indeks długowieczności Wykres 1. Porównanie średnich wartości hodowlanych buhajów ocenionych na podstawie genomu w 2014 roku tycznych, długowieczności (przeżywalności) oraz obliczony na ich podstawie indeks PF wraz z podindeksami. Wartość hodowlana dla danej cechy jest uznawana za oficjalną w przypadku spełnienia kryteriów podanych w metodach oceny. Zasady prezentacji wartości hodowlanych i indeksów Dla wszystkich cech podlegających ocenie, tj. cech wydajności mlecznej, zawartości komórek somatycznych, pokroju, płodności i długowieczności (przeżywalności) prezentowana jest ocena krajowa lub międzynarodowa oszacowana przez INTERBULL. Jeżeli buhaj posiada ocenę międzynarodową, wówczas oceną oficjalną buhaja jest ocena międzynarodowa (TYP OCE- NY = MACE lub GMACE). Jeśli buhaj takiej oceny nie posiada, to prezentowana jest ocena krajowa (TYP OCENY = EBV lub GPI). WZROST ŚREDNIEJ WARTOŚCI HODOWLANEJ BUHAJÓW GENOMOWYCH Porównując wyniki średniej wartości hodowlanej populacji buhajów wycenionych w sierpniu i grudniu 2014 roku, trzeba stwierdzić, że wartość ta podniosła się o 3 jednostki indeksu PF. Ten wzrost +3 występuje również w porównaniu populacji 100 najlepszych buhajów. W stawce czołowych 10 buhajów wzrost jest nieco mniejszy, bo o 2 jednostki wartości indeksu PF (wykres 1.). Buhaje wycenione po raz pierwszy w grudniu i urodzone w 2013 i 2014 roku, których liczba bardzo się zwiększyła (+88 dla tych z rocznika 2014 oraz i +55 dla rocznika 2013), podniosły tę średnią. Dzięki technologii genomicznej, pozwalającej wycenić WH buhaja na podstawie analizy markerów zaraz po urodzeniu, te młode buhaje mogą być Wykres 2. Porównanie średnich WH buhajów wycenionych na podstawie genomu i konwencjonalnie w sezonie 2014/3 Wykres 3. Porównanie średnich WH 100 najlepszych buhajów wycenionych na podstawie genomu oraz 100 najlepszych buhajów ocenionych konwencjonalnie w sezonie 2014/3 już użytkowane w 2015 roku przez hodowców. Czekając na wyniki potomstwa, buhaje te weszłyby do rozrodu dopiero w roku. Redukując odstęp międzypokoleniowy, znacznie powiększamy postęp genetyczny w hodowli. PRZEWAGA WH BUHAJÓW GENOMOWYCH NIE MALEJE W artykule tym będziemy analizować WH buhajów wycenionych konwencjonalnie i na podstawie genomu, podobnie jak to uczyniliśmy po wycenie 2014/2. W analizie tej porównujemy średnią WH: całej populacji buhajów zgenomowanych (967) z podobną co do wielkości populacją buhajów konwencjonalnych hodowla i chów bydła 13

14 Wykres 4. Porównanie średnich WH 10 najlepszych buhajów wycenionych na podstawie genomu oraz 10 najlepszych buhajów ocenionych konwencjonalnie w sezonie 2014/3 Wykres 5. Średnie wartości indeksu PF dla buhajów ocenionych genomowo w wycenie 2014/3 wg właściciela (967) sklasyfikowanych według indeksu PF (wykres 2.); populacji 100 najlepszych według indeksu PF dla buhajów genomowych i konwencjonalnych, co stanowi liczbę buhajów użytkowanych w praktyce (wykres 3.); 10 najlepszych buhajów genomowych i konwencjonalnych stanowiących ścisłą elitę (wykres 4.). Trzeba stwierdzić, że analiza tych trzech populacji daje dużą przewagę buhajów genomowych, jeszcze większą, jeśli chodzi o średnią WH wyrażoną indeksem PF, będącym głównym kryterium selekcji w Polsce, niż ta zaobserwowana podczas oceny 2014/2. Różnica ta wynosi od +14 do +17 jednostek PF, co świadczy o ogromnej stracie w postępie genetycznym w populacji samic, które wejdą do produkcji (poprzednio różnica ta mieściła się w przedziale od +11 do +14). Jeśli chodzi o indeksy dotyczące innych ważnych cech, takich jak produkcja, pokrój, komórki somatyczne i długowieczność, buhaje genomowe mają średnią WH również wyższą od średniej WH buhajów konwencjonalnych. Największa przewaga +5 do +15 jest w pokroju, a także w długowieczności +8 do +15. Tylko średnia WH dla płodności jest niższa dla buhajów genomowych w całej populacji (-3) i dla 100 najlepszych (-1), ale różnica ta zmniejszyła się znacznie. Poprzednio wynosiła ona (-8) i (-3). Średni indeks WH płodności dla czołówki 10 buhajów genomowych pozostaje wyższy od tej samej wartości dla buhajów ocenionych konwencjonalnie (+2). Hodowcy, którzy bardziej analizują wyniki poszczególnych buhajów niż średnie wartości, będą mogli stwierdzić, że wybór właściwego rozpłodnika w populacji buhajów genomowych jest coraz większy: 14 buhajów genomowych (poprzednio 7) posiada indeks PF o wartości powyżej 140, gdzie żaden buhaj oceniony konwencjonalnie tej wartości nie przekroczył; 131 buhajów genomowych (poprzednio 55) posiada indeks PF o wartości powyżej 133 i tylko 2 buhaje ocenione konwencjonalnie im dorównują. Buhaje genomowe mające indeks PF powyżej 135, a jest ich 79 sztuk, stanowią wystarczającą populację do pokrycia większości jałowic i krów w polskich stadach. Polskie stacje unasieniania w swoich katalogach zamieściły już od sierpniowej oceny buhaje genomowe, co pozwala polskim hodowcom na ich szybkie użytkowanie. Warto jak Tab. 1. Wyniki oceny genomowej WH 10 buhajów mających najlepszy indeks PF w sezonie 2014/3 Ranking 2014/3 Numer Nazwa Rok urodz. Zmiana rankingu* PF PPR PPO PPL KS DLUG Właściciel 1 PL ODEON 2012 N WCHIRZ 2 PL INDIR SHIUZ 3 PL MONDOS 2010 BZ WCHIRZ 4 FR GEAR PM SHIUZ 5 PL DOBERPOL 2011 BZ SHIUZ 6 PL OLIWER SHIUZ 7 PL ORBITAL 2011 N SHIUZ 8 PL BORDER SHIUZ 9 PL NAPIER WCHIRZ 10 PL SPLENDOR 2013 N MCHIRZ 14 hodowla i chów bydła N nowość spadek wyżej BZ bez zmian *Pozycja w rankingu w stosunku do wyceny 2014/2

15 REKLAMA Gdyby w Polsce od 2011 roku inseminowano samice nasieniem buhajów genomowych o dużo lepszych indeksach, szczególnie dla cech funkcjonalnych, które obniżają koszty produkcji, ich córki, mające znacznie wyższy poziom genetyczny, wchodziłyby do produkcji na przełomie 2014/2015 roku. Taka genetyka bardzo przydałaby się teraz, w okresie niskiej ceny mleka. najszerzej korzystać z tej oferty, która poprawi postęp hodowlany, szczególnie jeśli chodzi o cechy funkcjonalne, tak ważne w obecnej koniunkturze ekonomicznej na rynku mleka. Polepszając płodność i długowieczność oraz obniżając komórki somatyczne, zmniejsza się jednocześnie koszty produkcji, co pozwala utrzymać marżę podczas spadku cen mleka. ANALIZA WYNIKÓW WH BUHAJÓW WEDŁUG WŁAŚCICIELA Buhaje wycenione na podstawie genomu w grudniu 2014 należą, oprócz 4 Stacji Unasieniania w Bydgoszczy, Krasnem, Łowiczu i Tulcach, także do Przedsiębiorstwa Handlowego Konrad. Posiada on najmniejszą liczbę zgenotypowanych i ocenionych buhajów, bo tylko 12 sztuk, w stosunku do Bydgoszczy 292, Tulec 215, Łowicza 182 i Krasnego 116. Analizując średnią WH buhajów genomowych według ich właściciela, buhaje ze SHiUZ w Bydgoszczy mają największy średni indeks PF z przewagą +3 jednostek niż indeks buhajów z WCHIRZ Poznań zs. w Tulcach i PH Konrad oraz przewagą +5 jednostek w stosunku do buhajów z MCHiRZ w Łowiczu i +15 jednostek do tych z MCB w Krasnem (wykres 5.). DUŻE ZMIANY W STAWCE 10 NAJLEPSZYCH BUHAJÓW Jeśli chodzi o stawkę 10 najlepszych buhajów w krajowej ocenie genomowej (tab. 1), to liderem jej jest polski buhaj ODEON, będący własnością WCHiRZ Poznań, posiadający indeks PF o wartości 146. Warto zauważyć, że rozpłodnik ten w rankingu międzynarodowym genomowej oceny wartości hodowlanej uplasował się na 20. pozycji. Buhaj francuski GEAR ze Spółki Unasieniania w Bydgoszczy, który na wycenie sierpniowej byl numerem 1 jest obecnie z PF 143 w grupie 3 buhajów zajmujących pozycję 3., 4. i 5. Buhajem numer 2 jest również polski buhaj INDIR ze SU Bydgoszcz, mający PF 144. Trzeba podkreślić, że w tej stawce jest: 9 buhajów urodzonych w Polsce, co świadczy o pracy hodowlanej realizowanej przez polskich hodowców. 6 buhajów ze SHiUZ w Bydgoszczy, 3 z WCHIRZ Poznań i jeden z MCHIRZ w Łowiczu. Stawka 10 najlepszych buhajów pochodzi od 8 różnych ojców, co w dużym stopniu ułatwia kojarzenia i wpływa na minimalizowanie inbredu. Dwa buhaje pochodzą po buhaju WA DEL HYDEN US , dwa po LONG-LANGS OMAN OMAN US , pozostałe po 6 różnych ojcach. PODSUMOWANIE Analiza drugiej publikacji wyników WH oceny genomowej buhajów pokazała jeszcze raz znaczną przewagę buhajów wycenionych na podstawie genomu w stosunku do buhajów konwencjonalnych. Są to buhaje dużo młodsze, a także ilość ich jest znacznie większa, co pozwala na ostrzejszą selekcję. Gdyby w Polsce od 2011 roku inseminowano samice nasieniem buhajów genomowych o dużo lepszych indeksach, szczególnie dla cech funkcjonalnych, które obniżają koszty produkcji, ich córki, mające znacznie wyższy poziom genetyczny, wchodziłyby do produkcji na przełomie 2014/2015 roku. Taka genetyka bardzo przydałaby się teraz, w okresie niskiej ceny mleka. Tego już nie zmienimy, więc trzeba nadrobić czas, użytkując jak najszerzej buhaje genomowe spośród wachlarza ofert polskich stacji unasieniania. D

16 Hilda (PL ) Gospodarstwo Rolne w Stradunach, państwa Marty i Adama Pietruszyńskich Rama ciała 92, siła mleczności 92, nogi i racice 90, wymię 87, ocena ogólna 90.

17 Hilda z królewskiej linii Ma imię pochodzenia germańskiego wywodzące się od słowa hild walka. AUTOR: Mieczysław Kopiczko, PFHBiPM ZDJĘCIA: PHOTO TEAM Hilda nr PL w Gospodarstwie Rolnym w Stradunach państwa Marty i Adama Pietruszyńskich z Łomży nie musi o nic walczyć. Mieszka w przestronnych, świetnie zaprojektowanych oborach, z łatwym dostępem do legowisk i stołu paszowego. Wszystko ma podane na czas i do woli. Pasze pochodzące z własnej wytwórni pasz zapewniają jej wysoką produkcję i dobre samopoczucie. O to, by wszystko było podane w odpowiednich proporcjach, dba Maciej Kurowski, główny specjalista ds. produkcji zwierzęcej, przy współpracy z doradcami żywieniowymi z firmy. Gospodarstwo Rolne w Stradunach powstało na bazie byłego gospodarstwa PGR, które zostało utworzone na terenie starego pruskiego majątku Rodowód PL HILDA US HOLMAN NL RH HILDE 8 Hilda w pierwszej 305-dniowej laktacji uzyskała kg mleka o zawartości 3,70% tłuszczu i 3,54% białka. Przy niepełnych dwóch laktacjach wydajność życiowa zbliża się do 26 tys. kg mleka. ziemskiego z długą tradycją hodowli bydła. Zostało bardzo poważnie rozbudowane i unowocześnione, zachowując swój zabytkowy pruski charakter. Fermę bydła wybudowano w 2008 roku. Część krów została przywieziona z Lachowa, innego gospodarstwa tego samego właściciela, PL JUSTICE US DARLAWN MTOTO HONIBE IT TIAMO NL HILDE 110 PL MANFRED US MEIER-MEADOW PL MTOTO US DARLAWN RUDO PL TANKER IT LARA PL SARATOGA NL HILDE 94 część zakupiona, także z zagranicy Niemiec i Holandii. Właśnie z Holandii trafiła do Stradun matka Hildy, wnuczka znanego buhaja holenderskiego Etazon Saratoga. W 2008 roku wydajność w gospodarstwie wynosiła 8150 kg mleka. W 2014 roku przy ilości 570 krów dojnych wydajność w Gospodarstwie Rolnym w Stradunach wynosiła kg mleka. Hilda oczywiście wnosi do tej średniej swój znaczny udział. W 214 dniu doju w II laktacji jej produkcja wynosiła kg przy 2,99% tłuszczu i 3,39% białka. W pierwszej 305-dniowej laktacji uzyskała kg mleka o zawartości 3,70% tłuszczu i 3,54% białka. Przy niepełnych dwóch laktacjach wydajność życiowa zbliża się do 26 tys. kg mleka. Mimo tak wysokiej produkcji Hilda zachowuje wspaniałą formę. Już w II laktacji otrzymała ocenę doskonałą. Jako pierwiastka uzyskała ocenę bardzo dobrą 86 punktów (rama ciała 89, siła mleczności 88, nogi i racice 83, wymię 85). Matka za wymię otrzymała 81 punktów. Ojcem Hildy jest Holman, syn znanego amerykańskiego Justice i wnuk kultowego włoskiego Mtoto. Wiele córek tego buhaja w tym gospodarstwie otrzymuje oceny dobre i bardzo dobre za wymię. Ten buhaj to był świetny wybór Macieja Kurowskiego. Hilda PL nie musi walczyć, ale wygląda jak wojownik. Przy wzroście 160 cm nosi wysoko głowę. Na bardzo mocnych nogach utrzymuje doskonały korpus. Jej germańskie imię doskonale pasuje do doskonałej sylwetki, którą prezentuje i do miejsca, gdzie przyszło jej żyć obrzeże historycznego państwa zakonnego, na terenie zwanym w średniowieczu wielką puszczą. D hodowla i chów bydła 17

18 Setka najlepszych Lista najlepszych krów rasy PHF sporządzona po wycenie w sezonie obejmuje 119 krów odmiany czarno-białej HO. Wszystkie krowy urodziły się w Polsce. Wysokość indeksu PF, jako głównego kryterium uporządkowania krów na liście TOP100, mieści się w przedziale od 138 do 129. AUTOR: Anna Siekierska Dział Hodowli PFHBiPM Ten niewielki zakres wartości indeksu PF zaledwie 9 punktów, którymi charakteryzują się najlepsze krowy w naszym rankingu, powoduje, że użyte zostały dwa dodatkowe wskaźniki, wpływające na ich pozycję w zestawieniu. Są to: wiek krowy i oszacowany indeks produkcyjny. Do tego prestiżowego zestawienia po grudniowej ocenie dołączyło 13 młodych, urodzonych w większości w 2012 roku, krów, które otrzymały po raz pierwszy ocenę wartości hodowlanych. Najlepsze krowy holsztyńsko-fryzyjskie są córkami 18 rozpłodników. Wśród nich, podobnie jak w przypadku dwóch poprzednich list z 2014 roku, dominuje amerykański Manifold. 47 krów znajdujących się na aktualnym TOP100 pochodzi właśnie po tym buhaju. Wysokie indeksy PF w największych ilościach otrzymały także córki dwóch innych buhajów ze Stanów Zjednoczonych: AltaIoty (18 krów) i Haydena (14 krów). Nazwa ojca Liczba córek na liście TOP 100 Manifold 47 AltaIota 18 Hayden 14 Garrett 7 Shottle 5 Vaucluse 5 Bogart 4 Gerard 3 Legend 3 Logan 3 Jegier ET 2 Justice 2 Bolton 1 Bukszpan 1 Carrasso 1 Gabor 1 Kramer 1 Roumare 1 Trzy krowy w naszym zestawieniu pochodzą po ojcach wyhodowanych w Polsce. Dwie z nich są córkami buhaja Jegier ET, zaś trzecia krowa po polskim ojcu, jakim jest Bukszpan, znowu powróciła do zestawienia, gdy kryterium jest nowy indeks PF wcześniej zajmowała wysokie pozycje w rankingu według indeksu produkcyjnego. Podobnie rzecz się ma z innymi krowami z listy TOP100, znajomymi z wcześniejszych edycji, gdzie plasowały się w czołówce uszeregowanej według indeksu produkcyjnego, a obecnie mają oszacowany indeks PF, którego wartość zaliczana jest do najwyższych w Polsce. Tak jest również w przypadku Karin 9, najstarszej krowy z aktualnego rankingu, urodzonej w 2008 roku, wyhodowanej w gospodarstwie pana Andrzeja Szczepańskiego w Pomaskach Wielkich (woj. mazowieckie). W stosunku do wcześniejszych zestawień najlepszych krów holsztyńsko-fryzyjskich nastąpiły zauważalne zmiany pod względem ich liczby w poszczególnych województwach. Obecnie na prowadzenie wysunęło się województwo warmińsko-mazurskie. D Rodowód PL ZAMA Województwo US BOGART PL ZAMA PL JUSTICE US O-BEE LOUIE BRENDA US SPARTA PL ZAMA Rodowód krowy pierwszej na liście 100 najlepszych Liczba krów na liście TOP100 warmińsko-mazurskie 31 kujawsko-pomorskie 27 wielkopolskie 25 mazowieckie 11 podlaskie 9 zachodniopomorskie 7 lubuskie 2 dolnośląskie 2 opolskie 2 pomorskie 2 łódzkie 1 18 hodowla i chów bydła

19 Lista 100 najlepszych krów rasy polskiej holsztyńsko-fryzyjskiej uszeregowanych według indeksu PF ocenionych w sezonie Lp. Numer krowy Nazwa ojca Nazwisko/nazwa Hodowcy Województwo Rok urodz. krowy PHF INDEKS PF Wartości hodowlane dla cech produkcji mleka Wartości hodowlane dla cech pokroju indeks prod. kg mleka kg tłuszczu % tłuszczu kg białka % białka rama ciała siła mleczności nogi i racice wymię ocena ogólna 1 PL Bogart HZZ ŻOŁĘDNICA Sp. z o.o. WIELKOPOLSKIE 2010 HO , ,9-0,04 45,3 0, PL Hayden GR KOMOROWO Sp. z o.o. KUJAWSKO-POMORSKIE 2010 HO , ,1-0,27 43,4-0,16 3 PL Garrett OHZ LUBIANA Sp. z o.o. ZACHODNIOPOMORSKIE 2011 HO , ,2-0,04 43,4 0, PL Manifold KOMBINAT ROLNY SZESTNO Sp. z o.o. WARMIŃSKO-MAZURSKIE 2011 HO , ,8-0,28 44,7-0,12 5 PL Manifold KOMBINAT ROLNY SZESTNO Sp. z o.o. WARMIŃSKO-MAZURSKIE 2010 HO , ,7-0,10 39,1-0,08 6 PL Manifold AGRO-SKANDAWA Sp. z o.o. WARMIŃSKO-MAZURSKIE 2011 HO , ,3 0,16 45,1 0,05 7 PL Manifold AGRO-SKANDAWA Sp. z o.o. WARMIŃSKO-MAZURSKIE 2011 HO , ,0 0,10 40,5 0,02 8 PL Gerard BORKOWSKI KRZYSZTOF, Kobylin WARMIŃSKO-MAZURSKIE 2011 HO , ,9-0,30 44,7-0,10 9 PL Roumare GR DOCHOWO DAIRY, Dochowo POMORSKIE 2009 HO , ,2-0,24 56,4 0, PL Garrett KR KIETRZ Sp. z o.o. OPOLSKIE 2010 HO , ,8-0,29 48,3-0,12 11 PL Manifold OHZ GARZYN Sp. z o.o. WIELKOPOLSKIE 2010 HO , ,5-0,11 41,5-0, PL Manifold KOMBINAT ROLNY SZESTNO Sp. z o.o. WARMIŃSKO-MAZURSKIE 2010 HO , ,0-0,13 40,0-0,07 13 PL Kramer KA-MI Sp. z o.o., Kaszyce Milickie DOLNOŚLĄSKIE 2010 HO , ,5-0,13 39,4-0,08 14 PL Hayden OHZ GARZYN Sp. z o.o. WIELKOPOLSKIE 2010 HO , ,6-0,24 38,5-0, PL Manifold HZZ ŻOŁĘDNICA Sp. z o.o. WIELKOPOLSKIE 2011 HO , ,1 0,10 40,4 0, PL AltaIota SK NOWE JANKOWICE Sp. z o.o. KUJAWSKO-POMORSKIE 2011 HO , ,0 0,25 36,4 0, PL Manifold OHZ OSIĘCINY Sp. z o.o. KUJAWSKO-POMORSKIE 2011 HO , ,1-0,10 41,7-0, PL AltaIota GR TADEUSZ LISIECKI, Czechnów WIELKOPOLSKIE 2011 HO , ,4-0,08 34,5-0,01 19 PL Garrett GR KALINOWSKI SŁAWOMIR, Nacpolsk MAZOWIECKIE 2012 HO , ,4-0,04 34,5-0,08 20 PL AltaIota GR KALINOWSKI SŁAWOMIR, Nacpolsk MAZOWIECKIE 2012 HO , ,3-0,03 29,0-0,08 21 PL Justice GR SZCZEPAŃSKI ANDRZEJ, Pomaski Wielkie MAZOWIECKIE 2008 HO , ,8-0,34 51,9-0, PL Justice GR KALINOWSKI SŁAWOMIR, Nacpolsk MAZOWIECKIE 2009 HO , ,2-0,01 39,8 0,06 23 PL Bogart GR PAWLAK JAN, Brudzyń KUJAWSKO-POMORSKIE 2010 HO , ,3 0,27 41,9 0, PL Hayden SK NOWE JANKOWICE Sp. z o.o. KUJAWSKO-POMORSKIE 2010 HO , ,7 0,14 37,7 0, PL Manifold AGRO-SKANDAWA Sp. z o.o. WARMIŃSKO-MAZURSKIE 2010 HO , ,3 0,03 36,8-0,01 26 PL Manifold KOMBINAT ROLNY SZESTNO Sp. z o.o. WARMIŃSKO-MAZURSKIE 2010 HO , ,8 0,09 37,4 0,07 27 PL Vaucluse O H Z BOBROWNIKI Sp. z o.o. POMORSKIE 2011 HO , ,5 0,21 39,7 0, PL AltaIota GR KOMOROWO Sp. z o.o. KUJAWSKO-POMORSKIE 2011 HO , ,0-0,07 34,7-0,03 29 PL AltaIota OHZ OSIĘCINY Sp. z o.o. KUJAWSKO-POMORSKIE 2011 HO , ,5-0,02 34,2 0, PL Garrett HZINR POLANOWICE Sp. z o.o. KUJAWSKO-POMORSKIE 2011 HO , ,0-0,14 34,0-0, PL Manifold KOMBINAT ROLNY SZESTNO Sp. z o.o. WARMIŃSKO-MAZURSKIE 2012 HO , ,1-0,04 40,4 0,01 32 PL Manifold GR SKONECZNY JACEK, Strzebiszew ŁÓDZKIE 2012 HO , ,5-0,03 39,5 0,03 33 PL AltaIota OHZ OSIĘCINY Sp. z o.o. KUJAWSKO-POMORSKIE 2012 HO , ,7-0,04 37,3 0, PL Manifold KOMBINAT ROLNY SZESTNO Sp. z o.o. WARMIŃSKO-MAZURSKIE 2012 HO , ,6-0,05 34,9-0,08 35 PL Hayden ROLPEX PH-P Sp. z o.o., Wolkowo WIELKOPOLSKIE 2012 HO , ,6-0,16 38,7-0,03 36 PL AltaIota HZZ ŻOŁĘDNICA Sp. z o.o. WIELKOPOLSKIE 2012 HO , ,3 0,16 32,0 0, PL AltaIota OHZ GARZYN Sp. z o.o. WIELKOPOLSKIE 2012 HO , ,8-0,01 30,0-0, PL Bolton OHZ OSIĘCINY Sp. z o.o. KUJAWSKO-POMORSKIE 2009 HO , ,1-0,23 43,9-0, PL Shottle ŻOCHOWSKI STANISŁAW, Kamińskie Wiktory PODLASKIE 2009 HO , ,3-0,23 36,9-0,08 40 PL Manifold KOMBINAT ROLNY SZESTNO Sp. z o.o. WARMIŃSKO-MAZURSKIE 2010 HO , ,6-0,08 44,9-0,01 hodowla i chów bydła 19

20 Lista 100 najlepszych krów rasy polskiej holsztyńsko-fryzyjskiej uszeregowanych według indeksu PF ocenionych w sezonie Lp. Numer krowy Nazwa ojca Nazwisko/nazwa Hodowcy Województwo Rok urodz. krowy PHF INDEKS PF Wartości hodowlane dla cech produkcji mleka Wartości hodowlane dla cech pokroju indeks prod. kg mleka kg tłuszczu % tłuszczu kg białka % białka rama ciała siła mleczności nogi i racice wymię ocena ogólna 41 PL Hayden OHZ LUBIANA Sp. z o.o. ZACHODNIOPOMORSKIE 2010 HO , ,7-0,30 40,7-0, PL Hayden JANUSZEWSKI ANDRZEJ, Sobótka PODLASKIE 2010 HO , ,1-0,32 40,3-0,09 43 PL Hayden OHZ GARZYN Sp. z o.o. WIELKOPOLSKIE 2010 HO , ,5-0,03 32,0-0, PL Jegier ET G.R. EYLERS.A.ENGELBERTINK, Łubowo ZACHODNIOPOMORSKIE 2011 HO , ,3-0,12 47,3 0, PL Manifold KOMBINAT ROLNY SZESTNO Sp. z o.o. WARMIŃSKO-MAZURSKIE 2011 HO , ,2-0,08 42,3-0,06 46 PL Manifold KOMBINAT ROLNY SZESTNO Sp. z o.o. WARMIŃSKO-MAZURSKIE 2011 HO , ,4-0,16 40,4-0,12 47 PL Vaucluse WARUNEK JÓZEF, Biała Góra POMORSKIE 2011 HO , ,3-0,03 42,3 0,05 48 PL Legend BOBER RYSZARD, Jabłonowo Zamek KUJAWSKO-POMORSKIE 2011 HO , ,5 0,00 38,0 0, PL Manifold OHZ OSIĘCINY Sp. z o.o. KUJAWSKO-POMORSKIE 2011 HO , ,4-0,08 33,1-0, PL Manifold HZZ ŻOŁĘDNICA Sp. z o.o. WIELKOPOLSKIE 2011 HO , ,3 0,05 28,7 0, PL AltaIota OHZ GARZYN Sp. z o.o. WIELKOPOLSKIE 2012 HO , ,9 0,07 30,0-0, PL Shottle GR ANDRZEJ I ANNA JAWOROWICZ, Godziątków WIELKOPOLSKIE 2009 HO , ,0-0,22 39,2-0,09 53 PL Manifold KOMBINAT ROLNY SZESTNO Sp. z o.o. WARMIŃSKO-MAZURSKIE 2010 HO , ,0-0,14 40,9 0,00 54 PL Manifold KOMBINAT ROLNY SZESTNO Sp. z o.o. WARMIŃSKO-MAZURSKIE 2010 HO , ,8 0,14 33,7 0,02 55 PL Manifold KOMBINAT ROLNY SZESTNO Sp. z o.o. WARMIŃSKO-MAZURSKIE 2010 HO , ,2-0,04 34,7-0,05 56 PL Hayden SK NOWE JANKOWICE Sp. z o.o. KUJAWSKO-POMORSKIE 2010 HO , ,0 0,17 26,0-0, PL Shottle GR KOMOROWO Sp. z o.o. KUJAWSKO-POMORSKIE 2010 HO , ,9-0,30 35,1-0, PL Legend SZEPIETOWSKI MAREK, Pałuzie Swierże PODLASKIE 2011 HO , ,6 0,13 46,1 0, PL Jegier ET Spółdzielcza Agrofirma Witkowo ZACHODNIOPOMORSKIE 2011 HO , ,2-0,14 45,4-0, PL Hayden DANKO HR Sp. z o.o. CHORYŃ WIELKOPOLSKIE 2011 HO , ,9-0,11 42,1 0, PL Manifold RYDUCHOWSKICH GOSP. ROLNE KUJAWSKO-POMORSKIE 2011 HO , ,4 0,07 38,8 0,09 62 PL Manifold ZDIZ-PIB KOŁBACZ Sp. z o.o. ZACHODNIOPOMORSKIE 2011 HO , ,0-0,03 38,4-0, PL Manifold AGRO-SKANDAWA Sp. z o.o. WARMIŃSKO-MAZURSKIE 2011 HO , ,8-0,07 36,3-0,04 64 PL AltaIota SK PĘPOWO Sp. z o.o. WIELKOPOLSKIE 2011 HO , ,8 0,06 35,2 0, PL Manifold AGRO-SKANDAWA Sp. z o.o. WARMIŃSKO-MAZURSKIE 2011 HO , ,6 0,01 34,7 0,01 66 PL Garrett HENDRIPOL Sp. z o.o. KUJAWSKO-POMORSKIE 2011 HO , ,7-0,29 40,4-0,06 67 PL Garrett ZAWISTOWSKI KRZYSZTOF, Łubnice Krusze PODLASKIE 2011 HO , ,2-0,42 41,7-0, PL Logan GR KALINOWSKI SŁAWOMIR, Nacpolsk MAZOWIECKIE 2011 HO , ,9-0,04 32,9-0,04 69 PL Manifold OHZ OSIĘCINY Sp. z o.o. KUJAWSKO-POMORSKIE 2011 HO , ,1 0,05 30,5 0, PL Hayden OHZ OSIĘCINY Sp. z o.o. KUJAWSKO-POMORSKIE 2011 HO , ,4-0,08 30,7-0, PL Vaucluse ROGALSKI STANISŁAW, Czechowizna PODLASKIE 2012 HO , ,9 0,12 39,6 0,15 72 PL Manifold GR WITOWSKI KAZIMIERZ, Czarnowąż MAZOWIECKIE 2012 HO , ,9 0,01 36,9 0,04 73 PL Manifold GR KALINOWSKI SŁAWOMIR, Nacpolsk MAZOWIECKIE 2012 HO , ,0-0,15 34,2-0,09 74 PL AltaIota OHZ GARZYN Sp. z o.o. WIELKOPOLSKIE 2012 HO , ,6 0,08 28,8-0, PL Bukszpan Spółdzielcza Agrofirma Witkowo ZACHODNIOPOMORSKIE 2009 HO , ,8 0,24 41,0 0, PL Shottle SK NOWE JANKOWICE Sp. z o.o. KUJAWSKO-POMORSKIE 2009 HO , ,4 0,13 33,9 0, PL Carrasso GR WONIEŚĆ Sp. z o.o. WIELKOPOLSKIE 2010 HO , ,1-0,27 46,0 0, PL Manifold KOMBINAT ROLNY SZESTNO Sp. z o.o. WARMIŃSKO-MAZURSKIE 2010 HO , ,5-0,07 36,9-0,05 79 PL Shottle OHZ OSIĘCINY Sp. z o.o. KUJAWSKO-POMORSKIE 2010 HO , ,6-0,27 38,5-0, hodowla i chów bydła

21 Lista 100 najlepszych krów rasy polskiej holsztyńsko-fryzyjskiej uszeregowanych według indeksu PF ocenionych w sezonie Lp. Numer krowy Nazwa ojca Nazwisko/nazwa Hodowcy Województwo Rok urodz. krowy PHF INDEKS PF Wartości hodowlane dla cech produkcji mleka Wartości hodowlane dla cech pokroju indeks prod. kg mleka kg tłuszczu % tłuszczu kg białka % białka rama ciała siła mleczności nogi i racice wymię ocena ogólna 80 PL Manifold AGRO-SKANDAWA Sp. z o.o. WARMIŃSKO-MAZURSKIE 2010 HO , ,2-0,05 34,8-0,02 81 PL Manifold AGRO-SKANDAWA Sp. z o.o. WARMIŃSKO-MAZURSKIE 2010 HO , ,9-0,14 36,5-0,02 82 PL Manifold KOMBINAT ROLNY SZESTNO Sp. z o.o. WARMIŃSKO-MAZURSKIE 2010 HO , ,1-0,24 35,6-0,11 83 PL Manifold KOMBINAT ROLNY SZESTNO Sp. z o.o. WARMIŃSKO-MAZURSKIE 2010 HO , ,0-0,16 34,9-0,04 84 PL Gabor NASIŁOWSKI DARIUSZ, Skiwierczyn Dwór MAZOWIECKIE 2011 HO , ,2-0,67 54,9-0, PL Vaucluse KADŁUBOWSKI PIOTR, Jemielite Wypychy PODLASKIE 2011 HO , ,5 0,01 45,2 0, PL Manifold HZZ OSOWA SIEŃ Sp. z o.o. LUBUSKIE 2011 HO , ,8 0,08 42,9 0, PL Manifold HZZ OSOWA SIEŃ Sp. z o.o. LUBUSKIE 2011 HO , ,0-0,13 44,4 0, PL Manifold GR ŁAPCZYCE DOLNOŚLĄSKIE 2011 HO , ,8-0,02 42,3 0,07 89 PL Manifold AGRO-SKANDAWA Sp. z o.o. WARMIŃSKO-MAZURSKIE 2011 HO , ,5 0,05 40,4 0,07 90 PL Manifold KOMBINAT ROLNY SZESTNO Sp. z o.o. WARMIŃSKO-MAZURSKIE 2011 HO , ,2 0,01 39,7 0,06 91 PL Manifold AGRO-SKANDAWA Sp. z o.o. WARMIŃSKO-MAZURSKIE 2011 HO , ,8-0,03 38,9 0,00 92 PL Gerard OHZ GARZYN Sp. z o.o. WIELKOPOLSKIE 2011 HO , ,3-0,24 42,7-0, PL Hayden ROLPEX PH-P Sp. z o.o., Wolkowo WIELKOPOLSKIE 2011 HO , ,0 0,01 35,8-0,05 94 PL Garrett ZAWISTOWSKI KRZYSZTOF, Łubnice Krusze PODLASKIE 2011 HO , ,9-0,21 39,8-0, PL Hayden KR KIETRZ Sp. z o.o. OPOLSKIE 2011 HO , ,4-0,29 40,0-0,11 96 PL Legend JOŃCZYK EWA I WOJCIECH, Garzewko WARMIŃSKO-MAZURSKIE 2011 HO , ,3 0,14 36,5 0,14 97 PL Manifold OHZ OSIĘCINY Sp. z o.o. KUJAWSKO-POMORSKIE 2011 HO , ,2-0,09 37,9 0, PL Manifold OHZ OSIĘCINY Sp. z o.o. KUJAWSKO-POMORSKIE 2011 HO , ,1-0,02 37,2 0, PL AltaIota GRH ŻYDOWO Sp. z o.o. WIELKOPOLSKIE 2011 HO , ,6 0,01 35,7 0, PL Vaucluse KOWALEWSKI WOJCIECH, Srebrowo PODLASKIE 2011 HO , ,5-0,05 38,9 0, PL Logan GR KALINOWSKI SŁAWOMIR, Nacpolsk MAZOWIECKIE 2011 HO , ,8 0,20 32,7 0, PL Manifold KOMBINAT ROLNY SZESTNO Sp. z o.o. WARMIŃSKO-MAZURSKIE 2011 HO , ,3-0,16 35,2-0, PL Bogart OHZ MŚCICE Sp. z o.o. ZACHODNIOPOMORSKIE 2011 HO , ,4 0,12 33,2 0, PL Logan GR KALINOWSKI SŁAWOMIR, Nacpolsk MAZOWIECKIE 2011 HO , ,5-0,14 36,8 0, PL Hayden HZZ ŻOŁĘDNICA Sp. z o.o. WIELKOPOLSKIE 2011 HO , ,9-0,17 32,5-0, PL Gerard JABŁOŃSKI RAFAŁ, Nowe Żochy PODLASKIE 2011 HO , ,2-0,40 41,3-0, PL AltaIota GR ZIEMLIN WITOLD SKORUPKA, Ziemlin WIELKOPOLSKIE 2011 HO , ,1-0,12 32,2-0, PL Hayden OHZ OSIĘCINY Sp. z o.o. KUJAWSKO-POMORSKIE 2011 HO , ,2-0,10 31,2-0, PL Bogart GR KOMOROWO Sp. z o.o. KUJAWSKO-POMORSKIE 2011 HO , ,3-0,12 31,3-0, PL Manifold PGR MADEJ JANINA, Grubno KUJAWSKO-POMORSKIE 2011 HO , ,7-0,27 30,5-0, PL Manifold SK PĘPOWO Sp. z o.o. WIELKOPOLSKIE 2012 HO , ,5-0,09 43,1 0, PL Manifold KOMBINAT ROLNY SZESTNO Sp. z o.o. WARMIŃSKO-MAZURSKIE 2012 HO , ,9-0,09 37,1-0, PL Manifold STRUMIŁOWSKI WOJCIECH I TOMASZ, Łupki WARMIŃSKO-MAZURSKIE 2012 HO , ,3-0,02 34,3 0, PL AltaIota OHZ GARZYN Sp. z o.o. WIELKOPOLSKIE 2012 HO , ,0-0,05 32,7-0, PL AltaIota OHZ GARZYN Sp. z o.o. WIELKOPOLSKIE 2012 HO , ,4 0,02 30,2 0, PL AltaIota GR KALINOWSKI SŁAWOMIR, Nacpolsk MAZOWIECKIE 2012 HO , ,2-0,04 31,8 0, PL Manifold AGRO-SKANDAWA Sp. z o.o. WARMIŃSKO-MAZURSKIE 2012 HO , ,8-0,12 31,7-0, PL AltaIota HZINR POLANOWICE Sp. z o.o. KUJAWSKO-POMORSKIE 2012 HO , ,0 0,15 23,3 0, PL AltaIota OHZ OSIĘCINY Sp. z o.o. KUJAWSKO-POMORSKIE 2012 HO , ,5 0,01 24,6 0, hodowla i chów bydła 21

22 ceny 3,4% zyskał indeks GDT, wzrósł po raz drugi z rzędu Wzrost cen przetworów mlecznych Druga z rzędu aukcja GDT zakończyła się wzrostem cen produktów mlecznych. AUTOR: Tomasz Roszkowski Od ostatniego komentarza do momentu pisania obecnego odbyła się jedna aukcja Global Dairy Trade (GDT) w dniu 6 stycznia. Nowy rok rozpoczął się dobrze na rynku przetworów mlecznych. Wzrosły ceny wszystkich produktów, a indeks GDT zyskał 3,4 proc., po raz drugi z rzędu (na poprzedniej aukcji, 16 grudnia wzrósł o 2,4 proc.). Patrząc jednak na załączony wykres indeksu, można odnieść wrażenie, że jest to jedynie nieznaczne odreagowanie trwających blisko rok nieustannych spadków. Rok do roku wartość indeksu jest niższa aż o 46,1 proc. Niemniej jednak powstrzymanie zniżek na poziomie dołka z maja 2012 r. daje nadzieję, że przynajmniej krótkoterminowo rynek się ustabilizuje. Ponownie największy wzrost ceny odnotowało masło (o 13,2 proc.) do 3558 USD/t. Co ciekawe, wzrost ceny masła na aukcjach GDT trwa nieprzerwanie od czterech przetargów, podczas których łącznie jego cena wzrosła już o 42 proc.!, ale jest jeszcze o blisko 16 proc. tańsze niż w tym samym czasie przed rokiem. Z kolei pełne mleko w proszku (WMP) na ostatniej aukcji zyskało zaledwie 1,6 proc. do 2307 USD/t i cena jest aż o 53,3 proc. niższa niż na początku stycznia 2014 r. Mleko odtłuszczone w proszku (SMP) podrożało 2,8 proc. do 2386 USD/t, a przez ostatni rok cena jego spadła o 49,1 proc. W Unii Europejskiej w ciągu miesiąca ( r.) cena WMP wzrosła o 0,4 proc. do 2340 EUR/t (przez ostatni rok potaniało o 38 proc.), SMP potaniało o 3,1 proc. do 1860 EUR/t (przez rok spadek o 43 proc.), natomiast cena masła obniżyła się o 3,1 proc. do 2860 EUR/t, a przez ostatni rok spadła o 30 proc. Średnia cena skupu mleka w UE i Polsce 2004 październik 2014 Największy wzrost ceny odnotowało masło do 3558 USD/t. Wzrost ceny masła na aukcjach GDT trwa nieprzerwanie od czterech przetargów, podczas których łącznie jego cena wzrosła już o 42 proc.! W momencie pisania komentarza nie jest jeszcze znana średnia ważona cena mleka surowego w UE-28 w listopadzie. Natomiast skorygowano cenę w październiku z 35,15 EUR/100 kg do 35,05 EUR/100 kg (o 0,3 proc.) Od początku roku spadek wynosi 12,8 proc.). W Polsce (w październiku) mleko w skupie potaniało o 0,3 proc. do 29,64 EUR/100 kg. W relacji październik 2013/październik 2014 mleko w UE jest tańsze o 11,0 proc., natomiast w Polsce o 13,0 proc. W listopadzie w Polsce cena mleka spadła o 0,1 proc. do 29,61 EUR/100 kg, w Holandii o 6,8 proc. do 34,5 EUR/100 kg, we Francji o 2,3 proc. do 35,08 EU- R/t, w Niemczech o 3,3 proc. do 33,99 EUR/100 kg. D GDT Price Index stycznia 2015 UE Polska Źródło: KE Źródło: 22 hodowla i chów bydła