Nr 118 SIERPIEŃ 2011 CZYLI O KONKURSIE NA PROJEKT SALI KONCERTOWEJ SINFONIA VARSOVIA

Transkrypt

1 CZYLI O KONKURSIE NA PROJEKT SALI KONCERTOWEJ SINFONIA VARSOVIA Nr 118 SIERPIEŃ 2011 Warszawa jest miastem dynamicznych zmian. Szczególnym przykładem tego procesu może być warszawska Praga. Do niedawna prawy brzeg Wisły uważany był za przestrzeń nieco zapomnianą. Cieszy mnie, że Praga w ciągu ostatnich kilku lat nie tylko odżyła, ale staje się wręcz jednym z najważniejszych miejsc na kulturalnej mapie stolicy. Funkcjonuje tu przestrzeń publiczna z pracami najlepszych światowych artystów, jaką bez wątpienia jest Park Rzeżby na Bródnie, powstaje nowoczesne miejsce poświęcone lokalnej historii Muzem Warszawskiej Pragi. Tworzymy też nowoczesne centra edukacji kulturalnej, jak działający już przy ulicy Podskarbińskiej dom kultury i jego filia, która właśnie rusza na Saskiej Kępie. Na spektakle zaprasza Teatr Powszechny, który dzięki gruntownej modernizacji może pochwalić się nie tylko nowym obliczem, ale też nowoczesnym wnętrzem. Jesienią ubiegłego roku na nowo odkryliśmy zrewitalizowaną ulicę Francuską salon prawobrzeżnej Warszawy. Sinfonia Varsovia Centrum to jeden z największych projektów kulturalnych, jakie realizujemy w Warszawie. Stołeczna orkiestra zyskuje nie tylko salę koncertową mieszczącą 1800 widzów i, po 25 latach, piękną siedzibę. To będzie przestrzeń dla prezentacji teatralnych, filmowych, malarstwa, fotografii czy rzeźby. Przy Grochowskiej znajdzie się też ogród w stylu francuskim. Nie zabraknie multiteki, kawiarni i restauracji. Mieszkańcy stolicy i nasi goście będą mogli tu spędzić wiele godzin w miłej atmosferze, obcując z różnymi dziedzinami sztuki. Co więcej dzięki programom edukacyjnym dla dzieci i młodzieży, jakie planujemy tu prowadzić, w Centrum będzie można również uczyć się sztuki. Jestem przekonana, że nowe praskie centrum kulturalne dostarczy zajęć i rozrywki dużym i małym, o różnych gustach i zainteresowaniach. Hanna Gronkiewicz-Waltz Prezydent Warszawy

2 KONKURS ARCHITEKTONICZNY NA PROJEKT SALI KONCERTOWEJ SINFONIA VARSOVIA Organizator Orkiestra Sinfonia Varsovia Miejsce i termin rozstrzygnięcia Warszawa, 14 listopada 2010 r. Sąd konkursowy Bohdan Paczowski architekt (Luksemburg), przewodniczący sądu konkursowego Eckhard Kahle fizyk-akustyk, muzyk (Bruksela) Tomasz Konior architekt (Katowice) Marek Kraszewski dyrektor Biura Kultury Urzędu Miasta Stołecznego Warszawy Andrzej Krzyżanowski muzyk (Warszawa) Janusz Marynowski muzyk, dyrektor Orkiestry Sinfonia Varsovia (Warszawa) Rudy Ricciotti architekt (Bandol, Francja) Małgorzata Rozbicka architekt, historyk architektury (Warszawa) Jerzy Szczepanik-Dzikowski architekt (Warszawa) Piotr Śmierzewski architekt (Koszalin) Hubert Trammer architekt (Lublin), sędzia referent 2

3 WSZYSTKIE ORKIESTRY NA ŚWIECIE BĘDĄ NAM ZAZDROŚCIŁY TAKIEGO MIEJSCA DLA MUZYKI O konkursie na projekt sali koncertowej i najbliższych planach orkiestry Sinfonia Varsovia mówi jej dyrektor Janusz Marynowski Jak Pan ocenia poziom konkursu na salę koncertową orkiestry? Oba etapy konkursu to były jedne z najpiękniejszych dni w moim życiu. Zobaczenie tych 138 projektów w naszym głównym budynku na Grochowskiej było dla mnie naprawdę dużym przeżyciem. Muszę przyznać, że na początku miałem niesamowity mętlik w głowie z powodu ich liczby 138 projektów! Temat konkursu był przecież bardzo skomplikowany zaprojektowanie sali koncertowej, w dodatku w już istniejącym założeniu, przy spełnieniu bardzo wielu wymogów, jak ochrona istniejących budynków historycznych, jak założenie, że mamy park, czy wreszcie zaprojektowanie przestrzeni dla artystów. Nie jest łatwą sprawą zaprojektować salę na 1800 miejsc z całym jej niezbędnym zapleczem wieloma garderobami, salami prób, pomieszczeniami recepcyjnymi. Przecież oczekiwaliśmy sali unikalnej i o znakomitej akustyce. Muszę przyznać, że było mnóstwo ciekawych projektów. Ze względów regulaminowych mogliśmy do finału dopuścić 10, co było dość trudne, bo poziom konkursu był zdecydowanie bardzo wysoki. Liczba i jakość projektów świadczą, mam nadzieję, o tym, że nasza orkiestra jest za granicą znaną i cenioną marką. Gramy przecież corocznie na świecie ponad 100 koncertów. Czy jest Pan zadowolony z wyniku? Jestem bardzo usatysfakcjonowany wynikiem konkursu, więcej jestem szczęśliwy. Jak zauważyłem, u wszystkich członków jury zwycięski projekt od początku wzbudzał silne emocje. I to się sprawdziło werdykt został podjęty jednogłośnie. Nie znam się na konkursach architektonicznych, ale domyślam się, że to nie zdarza się zbyt często. Im głębiej wchodzi się w ten projekt, im uważniej się go czyta na wielu płaszczyznach, tym bardziej dochodzimy do wniosku, że jest to projekt unikalny, projekt, który może zaistnieć tylko w tym miejscu. Czy uważa Pan mur obecny w projekcie za kontrowersyjny? Uważam, że mur możemy go nazywać ramą czy obramowaniem nie jest tak naprawdę murem, a czymś w rodzaju antymuru. To nie jest element, który odgradza, to ma być element, który z daleka przyciąga. To była chyba główna idea, żeby budując salę koncertową wewnątrz parku, podkreślić, że to nowe miejsce dla kultury, tak strasznie ważne dla Warszawy, widać z każdego miejsca. Będziemy jechać z daleka Grochowską i to miejsce będzie widoczne. Dla mnie to nie jest odgrodzenie, to nie jest zamknięcie, to nie jest odcięcie się sztuki od mieszkańców, a zaznaczenie uważajcie, tworzy się coś wielkiego, olbrzymiego, ważnego dla nas wszystkich, i musicie to zobaczyć. W momencie kiedy mówimy mur, to wydaje nam się, że po pierwsze, oddziela, a po drugie, to jest brzydkie, że tam nic nie ma. Gdy rozmawiamy z autorem zwycięskiego projektu i on nam zdradza, że to ma być prawie ażurowy mur, ma być stworzony efekt przechodzenia światła przez bardzo dużą liczbę drzew, staje się to coraz bardziej fascynujące. Jeżeli to nas wessie i dzięki temu znajdziemy się w jakimś filtrze pomiędzy światem rzeczywistym a światem sztuki, który będzie w salach koncertowych, to myślę, że naprawdę wszystkie orkiestry na świecie będą nam zazdrościły takiego miejsca dla muzyki i nie tylko dla muzyki także dla innych dziedzin sztuki. Uważa więc Pan, że ten mur łączy, a nie dzieli? Ten mur zdecydowanie łączy, ten mur przyciąga, ten mur wreszcie tworzy magiczną przestrzeń. Magia i emocje są nierozerwalnie związane z muzyką, i o to tu właśnie chodzi. Jak ważny dla orkiestry jest w tym projekcie park? Jest on ważny z wielu powodów. Muzyka jest odbiciem natury i dlatego, jeżeli mamy szansę połączyć te oba elementy, to jest to spełnienie marzenia, które udaje się w niewielu przypadkach, biorąc pod uwagę sale koncertowe na świecie. Spójrzmy na Filharmonię Narodową w Warszawie. Otoczona jest ruchliwymi ulicami ktoś, kto wychodzi po wspaniałym koncercie, nagle jest z powrotem wrzucony w hałas, w te wszystkie problemy, które nas otaczają. Najsłynniejsza sala koncertowa na świecie w Nowym Jorku Carnegie Hall identyczna sytuacja. Prawie wszędzie jest tak, że nie ma tego momentu przejścia ze świata rzeczywistego do świata sztuki, i nagle tutaj ten sen, to marzenie się spełnia. Drugi element jest wspaniały, symboliczny. Naszym dyrektorem artystycznym jest Krzysztof Penderecki, który ma drugą co do wielkości kolekcję drzew w Polsce, jest ich wielkim znawcą. On na hasło, że właśnie ten projekt wygrywa, powiedział Boże kochany! To jest dla mnie projekt!. Stwierdził to właśnie ze względu na przyrodę, ze względu na ogród. Wreszcie nie można wyobrazić sobie piękniejszej sytuacji dla samych muzyków, którzy po ciężkich godzinach prób czy przed koncertem mają chwilę wytchnienia w swoim parku. To jest sytuacja absolutnie wyjątkowa. Myślę, że ten magiczny ogród jest bardzo ważnym elementem projektu. Ważne jest także podejście architekta podszedł nie tylko do samego budynku sali koncertowej, ale pomyślał, jak zagospodarować otaczającą przestrzeń. My jesteśmy bardzo zadowoleni i dumni z tego projektu ogrodu. W projekcie zastosowano nowy rodzaj sali koncertowej, właściwie unikatowy. Czy jest Pan ciekaw efektu akustycznego tej sali? Z pewnością emocje nie tylko będą towarzyszyły samemu procesowi budowy. Najbardziej emocjonujący moment będzie wtedy, gdy orkiestra zasiądzie na scenie, a ja będę stał na widowni. To będzie pewnie najbardziej emocjonujący moment w moim życiu. Ta ciekawość nie jest jednak połączona z trwogą czy niepokojem. Dlaczego? Mamy tak wspaniałych specjalistów, którzy współpracują z nami firma Miller z Monachium, której założyciel projektował salę filharmonii w Berlinie. Jestem pełen wiary, pełen optymizmu, że jesteśmy w dobrych rękach. Po stronie inwestora mamy fenomenalnego, słynnego akustyka pana Eckharda Kahle, który był między innymi autorem akustyki w Lucernie, a teraz nadzoruje projekt akustyczny filharmonii w Paryżu. Przystąpili do naszego projektu najwybitniejsi na 3

4 świecie specjaliści, myślę, że zobaczyli szansę wybudowania spektakularnego miejsca dla sztuki w Warszawie. Bardzo poważne podejście architekta w doborze specjalistów świadczy o tym, że zdał on sobie sprawę, iż dla orkiestry grającej w określony sposób nie można zbudować czegoś, co będzie nijakie. Stąd właśnie to połączenie sali shoebox, czyli takiej jak filharmonia w Warszawie, czy filharmonia w Wiedniu, oraz winnicy, jak filharmonia w Berlinie. Jesteśmy bardzo tego ciekawi. Odbyły się już pierwsze spotkania z akustykiem z Monachium, który jest absolutnie pewien, że będziemy mieli wyjątkową akustykę, i ja nie mam powodu, żeby mu nie wierzyć. Oczekuję, że za pięć lat będziemy oszołomieni nie tylko architekturą, nie tylko przestrzenią, ale także akustyką, która jest ogromnie ważna w sali koncertowej. Rozumiem, że istotny jest także efekt wizualny w tej sali każdy będzie mógł zobaczyć muzyka, co oznacza nie tylko wrażenia muzyczne, ale także tak ważny dla sztuki efekt wizualny Jest to o tyle istotne, że w tym projekcie mamy efekt intymności obcowania muzyka z publicznością. Muzyka nie istnieje bez odbiorcy. Artysta nie może grać dla pustej sali bliskość widza inspiruje. Wydaje się, że ta sala naprawdę zapewni taką intymność, bo niby mamy dosyć sporą salę koncertową, na 1800 miejsc, ale idea balkonów, które w niesamowicie poetycki sposób są kształtowane, sprawia, że publiczność jest blisko muzyka. My po prostu gramy dla ludzi. Czy w projekcie realizacyjnym przewiduje Pan istotne zmiany? Jeśli tak, to jakie? Wydaje się, że przy każdym procesie inwestycyjnym, przy budowaniu jakiejkolwiek inwestycji, te zmiany są. Z pewnością projekt wymaga dopracowania, ale są to naprawdę szczegóły w jaki sposób przewieźć fortepian z jednego miejsca do drugiego, czy scena powinna się opuszczać; chcielibyśmy też dodać pewne funkcje wykorzystania sali koncertowej, na przykład do przedstawień semi-operowych. Jest to szczególnym życzeniem naszego drugiego dyrektora artystycznego Marca Minkowskiego. Jeżeli będą zmiany, to tylko pod jednym warunkiem w najmniejszym stopniu nie mogą one zachwiać wyjątkowością akustyki. Jaki jest harmonogram realizacji projektu? Obecnie przygotowujemy umowę z architektem. Prezydent Warszawy Hanna Gronkiewicz-Waltz bardzo chciałaby, aby sala została otwarta w roku Myślę, że mamy na to bardzo dużą szansę. Jaki jest sposób finansowania inwestycji? Czy będą się Państwo ubiegać o środki unijne? Z pewnością część środków, jako że Sinfonia Varsovia jest samorządową instytucją kultury miasta, będzie pochodziła z budżetu miasta. Oczywiście po przygotowaniu projektu wykonawczego oraz załatwieniu wszelkich zgód na budowę będziemy się ubiegać o środki unijne. Jestem po spotkaniu z ministrem kultury Bogdanem Zdrojewskim, któremu projekt bardzo się spodobał i który widzi wielki sens budowania nowej sali koncertowej dla Warszawy, w szczególności w miejscu, gdzie tej przestrzeni dla kultury nie ma zbyt wiele. To jest ta dodatkowa wartość żeby nieść tę sztukę, tę kulturę, w miejsce, gdzie jej brakuje. Jakie są plany pracy orkiestry Sinfonia Varsovia do czasu realizacji projektu? Do niedawna Sinfonia Varsovia przez ponad 25 lat była orkiestrą całkowicie bezdomną. Kilkanaście lat ćwiczyliśmy w technikum kolejowym na Szczęśliwickiej, co brzmi trochę absurdalnie, aczkolwiek szkoła była nam bardzo przychylna i jesteśmy bardzo wdzięczni za tę gościnę. Brak własnej siedziby determinował nasz scenariusz działania i w związku z tym sezonu artystycznego w Warszawie prawie nigdy nie było. Mamy sezon artystyczny we Francji, w Japonii, Niemczech, Hiszpanii. Tam gramy, w tych samych salach koncertowych, w określonych porach roku. Mamy swoją publiczność, która nas rozpoznaje, kupuje bilety, dlatego że to właśnie my gramy. A jest to ponad 100 koncertów w ciągu roku, z czego duża część za granicą. W tym roku zdążyliśmy już zagrać m.in. we Francji, Hiszpanii, Meksyku i Japonii. Jednak to, co chciałbym bardzo podkreślić zwiększamy liczbę koncertów w Warszawie. Nieco ponad miesiąc temu, 3 września, na terenie Grochowskiej 272, odbyło się uroczyste otwarcie pierwszej w historii własnej sali prób orkiestry. Wydarzenie to poprzedzało jeden z 19 koncertów na Grochowskiej, w ramach zorganizowanego już po raz 11. Festiwalu Sinfonia Varsovia Swojemu Miastu. Nasze działania na terenie dawnego Instytutu Weterynarii nie ograniczają się tylko do koncertów orkiestry. W zeszłym roku zorganizowaliśmy 11 recitali pianistów w trakcie konkursu chopinowskiego przed południem pianista grał w Filharmonii, 4

5 gdzie za bilet trzeba było zapłacić duże pieniądze, a po południu grał u nas, gdzie koncerty były bezpłatne. W tym roku w każdy weekend lipca i sierpnia odbywały się Letnie Recitale na Grochowskiej, podczas których prezentowała się czołówka młodych polskich artystów, laureatów i uczestników prestiżowych konkursów. To działania prospołecznościowe. Likwidując de facto barierę finansową, chcemy przybliżyć muzykę tym, którzy chcą się z nią spotkać. Wstęp na wszystkie nasze przedsięwzięcia na Grochowskiej jest na razie bezpłatny. Oprócz koncertów organizujemy kursy mistrzowskie, a także, we współpracy z fundacją Muzyka jest dla wszystkich, program edukacyjny dla dzieci pod nazwą Akcja Labirynt. W tym roku wzięło w nim udział 4000 dzieci. Wreszcie działalność wystawiennicza wielka wystawa ilustratorów, wystawa najlepszych dyplomów ASP. Z ostatnich wydarzeń nie mogę nie wspomnieć o zakończonej niedawno warszawskiej edycji wielkiego, światowego Festiwalu Szalone Dni Muzyki (La Folle Journée), której Sinfonia Varsovia jest głównym organizatorem. W ciągu 4 dni, od 29 września do 2 października, w salach Teatru Wielkiego Opery Narodowej i namiocie postawionym na placu Teatralnym odbyło się 85 koncertów! Wystąpiło 860 artystów z 13 krajów. Frekwencja publiczności była znakomita koncerty zgromadziły ponad 26 tysięcy słuchaczy. Prawdziwe szaleństwo z muzyką tytanów: Brahmsa, Mahlera, Liszta, Straussa iszymanowskiego. Kiedy planowane jest zakończenie tych remontów? Sala prób orkiestry już tętni życiem. Trwają prace remontowe nad przystosowaniem innego obiektu do obsługi przyszłego pawilonu koncertowego i administracji orkiestry. Zakładamy, że w tym roku na Grochowską przeprowadzi się także biuro orkiestry. Miasto planuje również postawienie bardzo ciekawej budowli namiotowej na ok. 500 miejsc, która będzie tymczasową letnią salą koncertową orkiestry. Nastąpi to najprawdopodobniej w czerwcu 2012 roku. Od wiosny do późnej jesieni będą się tam odbywały koncerty, nie tylko orkiestry Sinfonia Varsovia. Zamierzamy prezentować na scenie pawilonu wszystko co najciekawsze w różnych formach muzyki klasycznej. Znaczna część programu będzie adresowana do dzieci, w tym także do najmłodszych i kobiet w ciąży. Taką potrzebę wskazały nam zarówno koncerty warsztaty Echo w Smykofonii podczas ostatnich Szalonych Dni Muzyki, jak i dwie edycje Akcji Labirynt, które w latach objęły swym zasięgiem ponad 7 tysięcy uczniów z 54 warszawskich i okołowarszawskich szkół podstawowych. Zatem element edukacyjny będzie mocno obecny w naszej działalności. Wspiera nas w tym mocno fundacja Muzyka jest dla wszystkich. W nadchodzącym sezonie planujemy również uruchomienie Mistrzowskiej Akademii Sinfonii Varsovii, adresowanej do studentów ostatnich lat uniwersytetów i akademii muzycznych, a także młodych absolwentów. Istotą jest to, że wykorzystując olbrzymie umiejętności zawodowe muzyków Sinfonii Varsovii, chcemy wypełnić lukę w wykształceniu młodych artystów, która powstaje w procesie ich nauczania, czyli przygotować ich do pracy zespołowej na najwyższym poziomie wymagań artystycznych. Już niebawem w ramach Akademii rozpoczną się zajęcia dla wiolonczelistów, które poprowadzi wieloletni koncertmistrz wiolonczel Orkiestry Sinfonia Varsovia, wspaniały artysta Jerzy Klocek. W dalszej kolejności będą uruchamiane warsztaty dla kolejnych instrumentalistów. To wszystko, co robimy, ma bardzo mocny związek z budową przyszłej sali koncertowej, gdyż przygotowujemy dla niej zarówno wykonawców na możliwie najwyższym poziomie, jak i zajmujemy się przyszłymi słuchaczami nie tylko naszych koncertów. Dziękuję za rozmowę. OGRÓD MUZYKI O swoim projekcie mówi zwycięzca konkursu Thomas Pucher Dlaczego zdecydował się Pan wziąć udział w konkursie? Było wiele powodów. Po pierwsze, braliśmy wtedy udział w wielu międzynarodowych konkursach. Po drugie, budynki związane z kulturą, jak ten, są dla nas, architektów, najbardziej interesujące. Po trzecie, w jury zasiadał Rudy Ricciotti, którego bardzo lubię jako architekta. Pomyślałem więc, że on zrozumie to, co robimy, i sposób, w jaki myślimy o projekcie, co ostatecznie okazało się prawdą. Sama sala koncertowa jest także bardzo ciekawym zadaniem to czwarty powód. Czy konkurs był dla Pana dużym wyzwaniem czy był trudny bądź odmienny od tego, co robi Pan na co dzień? Nie trudny nie jest właściwym słowem był bardzo intensywny. Dla architekta sala filharmonii jest najbardziej złożoną i trudną przestrzenią do zaprojektowania, ponieważ jej akustyczne wymogi są bardzo skomplikowane. Z drugiej strony chcieliśmy stworzyć salę, która dostarczy publiczności wszelkiego rodzaju doznań. Uważa się, że architekt ma nieograniczone możliwości, tak naprawdę są one jednak bardzo bardzo ograniczone. Podczas drugiego etapu konkursu natrudniejsze było doprowadzić pomysł do stanu, w którym byłby rzeczywistą, działającą materią. Użył Pan tytułu Ogród muzyki. Dlaczego? Dlatego, że ogród otaczający główny budynek jest jednym z najważniejszych punktów projektu. Okazało się to dobrą decyzją, ponieważ jury przychyliło się do tej części projektu. Dodatkowym plusem było przedstawienie przez nas całkowicie nowego typu sali koncertowej, ale podstawą był ogród. Naszym zamysłem jest, żeby ogród był formą kompletnej publicznej przestrzeni, która jest dostępna dla dzielnicy, dla wszystkich ludzi, którzy chcą tam przyjść. Jest to także zamiarem orkiestry. Pomyśleliśmy więc, że nie potrzeba nam przeciętnego parku z paroma drzewami i otoczonego płotem, ale bardzo szczególnego, charakterystycznego miejsca. cd. na str.14 5

6 KONKURS ARCHITEKTONICZNY NA PROJEKT SALI KONCERTOWEJ SINFONIA VARSOVIA I NAGRODA Praca FCH013 Atelier Thomas Pucher ZT Gmbh, Graz, Austria Autor Thomas Pucher Praca tworzy land mark znak, który stanie się symbolem miejsca siedziby orkiestry Sinfonia Varsovia. Tworzy go, unikając epatowania formą i odwołując się do kulturowych, pozaformalnych wartości. Rozwiązanie w możliwie najpełniejszy sposób odpowiada na zadanie konkursowe, którym było stworzenie nowego centrum kulturotwórczego Warszawy miejsca nie tylko prezentacji muzyki poważnej i innych rodzajów sztuki, lecz także spędzania czasu wolnego. Praca charakteryzuje się lapidarnością i niesie w sobie równocześnie wielowątkowe wartości i treści emocjonalne. Unikalne założenie, polegające na stworzeniu wyodrębnionej przestrzeni ogrodu, realizuje w pełni postulat otwarcia na tworzenie więzi społecznych. Równocześnie zapewniono pełny kontakt przestrzeni z parkiem Obwodu Praga Armii Krajowej, a także z otaczającą przestrzenią uliczną. Sposób kształtowania ogrodu i jego powiązań z otoczeniem niesie w sobie zapowiedź stworzenia w publicznej przestrzeni miasta, przestrzeni nieomal sakralnej strefy wyciszenia, przedsionka do świątyni muzyki. Stosunek do istniejącej zabudowy jest, zdaniem jury, wyrazem szacunku dla historycznego kompleksu objętego ochroną konserwatorską, którego nie traktuje jednak jako wartości skończonej i zamkniętej, lecz jako kanwę dla dalszej kreacji, tak jak działo się to na przestrzeni wieków w kształtowaniu publicznych przestrzeni miast. Walory zapewnienia bezpieczeństwa przy równoczesnej otwartości są wartością pracy. Szereg rozwiązań funkcjonalnych i technicznych wymaga modyfikacji i jury jest w pełni świadome ich konieczności. Jury podkreśla jednak, że lapidarność i jednoznaczność proponowanej formy obiektu stanowią o elastyczności w dążeniu do uzyskania ostatecznych rozwiązań prawidłowych technicznie i funkcjonalnie. Elastyczność zawiera się tu w prostocie i oczywistości. Rozwiązanie głównej sali koncertowej jest propozycją o wysoce indywidualnym charakterze, na czym tak bardzo zależy zamawiającemu. Zaproponowana niezwykle mocna koncepcja sali koncertowej oraz jej parametry przestrzenne zapewniają potencjał pozwalający na uzyskanie bardzo wysokiej jakości przestrzeni przeżyć muzycznych. Zgodnie ze słowami autorów, sala koncertowa została tak ukształtowana, by zapewnić połączenie znakomitych warunków akustycznych tradycyjnej sali typu shoebox z ujmującą atmosferą i doświadczeniem widowni, jakie zapewniają ukształtowane pierścieniowo sale typu surround lub vineyard. Podstawowe wymiary sali długość metrów, szerokość metrów i maksymalna wysokość 21 metrów to wymiary odpowiednie dla uzyskania idealnej lub znakomitej akustyki sali typu shoebox. Przestrzeń akustyczna sali koncertowej wynosi około m³, czyli około 11 m³ na osobę (łącznie z muzykami). Na górnym poziomie wprowadzono boczne komory pogłosowe umożliwiające uzyskanie dodatkowych 4000 m³ przestrzeni akustycznej. Byłoby idealne, gdyby komory pogłosowe zostały wprowadzone także w dolnej części sali wokół sceny, z umieszczeniem wrót w pobliżu grających na scenie muzyków. Pozwoliłoby to na zwiększenie możliwości przekształcania warunków akustycznych zależnie od utworu i składu orkiestry. Takie rozwinięcie jest w ramach zaproponowanej koncepcji w pełni możliwe. Forma sali typu shoebox z bocznymi balkonami daje silne wczesne odbicia akustyczne, tworząc bogatą akustyczną przestrzeń otaczającą słuchacza. Forma sali typu shoebox została wzbogacona o swobodnie kształtowane wstęgi balkonów, co stanowi potencjał dla dalszej optymalizacji akustycznych odbić dla wszystkich słuchaczy (z wykorzystaniem zarówno frontów, jak i spodów balkonów). Pełnej wysokości ściana szklana pomiędzy głównym foyer a salą koncertową, wprowadzona w drugim etapie konkursu, powoduje konieczność szczegółowego przepracowania podczas dalszych prac nad projektem w kwestii izolacyjności akustycznej oraz optymalności warunków akustycznych we wnętrzu sali. Wśród elementów zapewniających możliwość modyfikacji są: plafon akustyczny nad sceną, boczne komory pogłosowe (nazywane rezerwuarami akustycznymi ), a także kurtyny dźwiękochłonne. Możliwość powiększania sceny zapewniono zarówno z przodu, jak i z tyłu. Należy przeprowadzić dodatkowe badania w zakresie wibracji pochodzenia gruntowego, które pozwolą ustalić, czy konieczne jest zastosowanie kosztownych fundamentów z płyt typu Sylomer. W projekcie zaproponowano znakomitą izolację akustyczną i wykluczenie z głównych przestrzeni muzycznych hałasów tła. Opis akustyczny jest wyczerpujący i przejrzysty, mimo że nie obejmuje wszystkich kryteriów akustycznych. Szczegółowa analiza pracy pozwoliła na stwierdzenie, iż w ramach dalszych prac nad koncepcją będzie możliwe spełnienie wszystkich wymagań wynikających z wytycznych akustycznych i w efekcie stworzenie jedynej w swoim rodzaju, znakomitej przestrzeni akustycznej będącej dumą środowiska muzycznego Warszawy przez wiele nadchodzących dekad. Szereg rozwiązań stanowi wyzwania techniczne, które będą miały naturalne ekonomiczne konsekwencje. Są one jednak zrównoważone prostotą i skromnością, jakiej można oczekiwać od formowania znacznej części projektowanej kubatury, tak że budżet realizacji całości przedsięwzięcia jest, zdaniem jury, porównywalny z budżetami wymaganymi dla zrealizowania innych nagrodzonych prac.

7

8 KONKURS ARCHITEKTONICZNY NA PROJEKT SALI KONCERTOWEJ SINFONIA VARSOVIA II NAGRODA Praca BML468 Hermanowicz Rewski Architekci Sp. J., Warszawa, Polska Autorzy Wojciech Hermanowicz, Błażej Hermanowicz, Stanisław Rewski, Baltazar Brukalski, Magdalena Palmowska, Luiza Anyszka, Dariusz Brzeziński, Joanna Orkisz, Małgorzata Grzegorzewska, Radosław Tabor Projekt w sposób czytelny realizuje założony program funkcjonalny dla nowej siedziby orkiestry Sinfonia Varsovia. Sale koncertowe i towarzyszące im funkcje zlokalizowano w głębi założenia, zachowując zabytkową zabudowę i cenny drzewostan. Masywną i zwartą bryłę oplata wiązka przeszklonych galerii, tworzących interesującą sekwencję widokową w relacji wnętrza foyer z zewnętrznym parkowym krajobrazem. Zwarta struktura pozwala zachować racjonalność ekonomiczną w realizacji i eksploatacji obiektu. Układ sali koncertowej oparto na syntezie modeli vineyard i wczesnych odbić. Widownia całkowicie otacza scenę, a jednocześnie większość słuchaczy ma zapewniony najlepszy frontalny widok sceny. Widownia została złożona z wielu tarasów oddzielonych od siebie ściankami zapewniającymi korzystne wczesne odbicia. Duży plafon nad sceną jest uzupełniony reflektorami akustycznymi typu chmura, których umiejscowienie i nachylenie są optymalne dla zapewnienia odbić bocznych, zapewniających idealne warunki akustyczne wszystkim osobom na widowni. Zarówno plafon akustyczny, jak i reflektory akustyczne typu chmura mają zmienny poziom umieszczenia, co daje duże możliwości optymalizacji i modyfikacji warunków akustycznych, a także stopnia intymności odpowiedniego dla różnego rodzaju i skali koncertów i przedstawień. Sufitowe reflektory akustyczne co najmniej w dużej części równoważą stosunkowo dużą wynoszącą niemal 40 metrów szerokość górnej części sali. Przedstawiona koncepcja, pomimo zachowanej rzetelności w rozwiązaniu zagadnień przestrzennych i funkcjonalnych, w tym właściwych warunków akustycznych sali koncertowej, nie wydaje się być propozycją unikalnego, znaczącego i ponadczasowego miejsca/obiektu dla miasta i muzyki. Zdaniem jury, relacja projektowanego obiektu nie stanowi wyrazistego i harmonijnego uzupełnienia kompozycji zabytkowego zespołu dawnej szkoły weterynarii.

9 KONKURS ARCHITEKTONICZNY NA PROJEKT SALI KONCERTOWEJ SINFONIA VARSOVIA II NAGRODA Praca K2M7R2 Mąka Sojka Architekci Sp. z o.o., Warszawa, Polska Autorzy Maciej Mąka, Radosław Sojka, Paweł Pyłka, Radosław Bajor, Katarzyna Biała, Jakub Kalinowski, Piotr Straszak, Bartosz Tylman Projekt w swojej zasadniczej idei kontynuuje historyczne, osiowe zalożenie urbanistyczne dawnej szkoły weterynarii, przez co w naturalny sposób wpisuje się w strukturę i charakter miejsca i miasta stołecznego Warszawy. Integralność i spójność całego układu wymogły na autorach wprowadzenie dodatkowych funkcji od strony wschodniej w postaci niewysokiego pawilonu mieszczącego przedszkole muzyczne, pod którym to zlokalizowano parking podziemny. Rozbicie funkcjonalne na dwa elementy kubaturowe pozwolilo na korzystne zredukowanie zasadniczej bryły sali koncertowej. Salę właściwą i salę prób (kameralna) zlokalizowano w dwóch oddzielnych kubaturach połączonych podziemnym łącznikiem. Poziom obu scen jest jednakowy, co zapewnia funkcjonalność transportu instrumentów i ruchu członków orkiestry. Niezależność głównych sal obiektu uzyskano kosztem długości dróg komunikacyjnych. Interesujący nastrój i klimat całości zespołu, widoczne na wizualizacjach, nie przekonują w konkretnych rozwiązaniach materiałowych. Ekonomika eksploatacji korzystna przy założeniu niejednocześności użytkowania głównych pomieszczeń. W projekcie zaproponowano salę typu vineyard z widownią otaczającą scenę. Scena została umieszczona na poziomie minus 4 metry tym samym co wszystkie duże przestrzenie prób. Konsekwencją umieszczenia sceny na poziomie minus 4 metry, przy jednoczesnym umieszczeniu głównego foyer na poziomie otaczającego terenu, są niewielkie wymiary głównego parteru widowni, prawdopodobnie zbyt małe dla stworzenia optymalnych relacji pomiędzy muzykami a widownią. Górne ściany boczne tworzą dużą liczbę odbić, co zasadniczo jest korzystne akustycznie. Szczegółowe ukształtowanie elementów służących jako dyfuzory akustyczne jednak związane jest z ryzykiem, iż zbyt duża część dźwięków będzie wracać do muzyków, zamiast być rozprowadzana po dalszych rzędach widowni. Zastosowano szereg środków umożliwiających zapewnienie dużej elastyczności w modyfikacji parametrów akustycznych sali.

10 KONKURS ARCHITEKTONICZNY NA PROJEKT SALI KONCERTOWEJ SINFONIA VARSOVIA II NAGRODA Praca SVU937 Zaha Hadid Architects, Londyn, Wielka Brytania Autorzy Zaha Hadid, Patrik Schumacher Główny zamysł ukształtowania terenu inwestycji polega na wprowadzeniu w tylnej części założenia zwartej, biomorficznej bryły budynku sali koncertowej. Lokalizacja nowej kubatury na głównej osi historycznego założenia i jej relacja do budynków istniejących wypełniają wymogi konserwatorskie, pozostawiając czytelnym pierwotny układ zespołu i zasadę jego ukształtowania, tworząc spójną kompozycję całości. Teren inwestycji został zaprojektowany jako ogólnodostępny i wyposażony w elementy małej architektury, co będzie miało pozytywny wpływ na rozwój więzi społecznych. W odniesieniu do wymogów funkcjonalnych obiektu istotne zastrzeżenia budzą: zbyt mała wysokość głównego foyer w strefie wejściowej i jego korytarzowe ukształtowanie w poziomie 2, a także mniejsza o blisko 20%, niż określona w programie, powierzchnia dużej sali prób orkiestry. W projekcie zaproponowano salę łączącą cechy sal typu shoebox i vineyard, z przewagą cech sali typu shoebox o stosunkowo płaskim głównym parterze i dwóch poziomach balkonów dolnym o powiększonej widowni po bokach ukształtowanej w formę tarasów i górnym z obiegającym salę wąskim balkonem o jednym rzędzie miejsc. Górny balkon ma duże znaczenie dla kształtowania odbić bocznych, zapewniających dobry odbiór muzyki przez słuchaczy siedzących na głównym parterze i dolnych balkonach bocznych. Dolny balkon został ukształtowany w skierowane w stronę sceny, spore tarasy o 6 rzędach widowni. Pomimo powiększenia balkonów bocznych i balkonu po stronie chóru, większość widowni siedzi na wprost sceny i ma zapewnione najlepsze kąty widzenia. Możliwość modyfikacji warunków akustycznych zapewniają takie rozwiązania, jak umieszczony nad sceną plafon akustyczny o zmiennym poziomie umieszczenia czy kurtyny rozmieszczane zależnie od potrzeb przy górnych partiach ścian. Zarysowana w 1. etapie konkursu czytelna idea ukształtowania budynku w dynamicznej i organicznej formie kojarzącej się ze światem zwierzęcym wartościowa w powiązaniu z kontekstem miejsca (parkiem i wieloletnią dawną siedzibą Instytutu Wetery-narii) została w 2. etapie konkursu znacząco zredukowana i głęboko podporządkowana ograniczeniom wynikającym z przyjętych rozwiązań technologicznych. Zmiana ta, motywowana uzasadnioną chęcią racjonalizacji kosztów inwestycji, budzi wątpliwości związane z klarownością przekazu ideowego, co ma istotne znaczenie z uwagi na rangę obiektu i jego oczekiwaną unikalność.

11 KONKURS ARCHITEKTONICZNY NA PROJEKT SALI KONCERTOWEJ SINFONIA VARSOVIA WYRÓŻNIENIE Praca ALL782 Atelier Lorentzen, Arkitektfirmaet Langkilde, Arhus/ Dania Autorzy Kasper Lorentzen, Kristian Langkilde Projekt rzetelnie rozwiązany funkcjonalnie. Szereg rozwiązań wiążących wnętrze nowego budynku z otaczającym go terenem (oparte na falujących liniach płaszczyzny tarasów i balkonów pojawiające się zarówno na zewnątrz obiektu, w przestrzeni foyer, jak i we wnętrzu sali koncertowej, całkowite przeszklenie ścian zewnętrznych i zastosowanie posadzki przechodzącej przez szklaną ścianę z zewnątrz do wewnątrz) sprzyjają wytworzeniu łączności budynku z ogrodem, a tym samym pomiędzy przebywającymi w środku użytkownikami sali koncertowej a różnego rodzaju użytkownikami ogrodu. Tworzeniu się więzi społecznych sprzyja także zagospodarowanie ogrodu w taki sposób, iż zachęca on do spędzania w nim w różny sposób czasu, wprowadza niezobowiązujący nastrój, a także jest powiązany z sąsiednim parkiem Obwodu Praga Armii Krajowej. Przejrzysta struktura funkcjonalna zespołu sprzyja wytworzeniu się poczucia bezpieczeństwa bez konieczności stosowania szczególnych środków. Bardzo obszerne przeszklenia mogą się wiązać z podwyższonymi kosztami ogrzewania i chłodzenia pomieszczeń. Wątpliwości (nawet pomimo użycia nie w pełni przeziernego szkła) budzi zastosowanie pełnego przeszklenia ścian kryjących pomieszczenia magazynowe i gospodarcze. Zaproponowana w projekcie sala typu vineyard o widowni otaczającej scenę posiada bardzo duży potencjał uzyskania dobrej akustyki. W swobodny sposób ukształtowane fronty balkonów dają możliwość optymalnego wyprofilowania refleksów akustycznych. Wśród elementów umożliwiających zmienne kształtowanie warunków akustycznych zastosowano plafon akustyczny o zmiennym poziomie umieszczenia z zawieszonymi pod nim dodatkowymi reflektorami akustycznymi, a także absorbujące dźwięk draperie. Opis akustyczny obejmuje wszystkie istotne zagadnienia. WYRÓŻNIENIE Praca CDG690 Autorzy Nieto Sobejano Arquitectos SLP, Madryt, Hiszpania Projekt wyróżniono za ciekawą ideę spiralnego kreowania obiektu. We wnętrzu zasada ta stworzyła oryginalną przestrzeń zarówno w otwartych przestrzeniach foyer, jak i wewnątrz głównej sali koncertowej. Z zewnątrz spiralne narastanie bryły stopniuje przestrzenne napięcie i powoduje, że obiekt w naturalny sposób wrasta w strukturę i charakter miejsca. Interesującym rozwiązaniem jest także grająca światłem szklana elewacja. Urbanistycznie interesującym elementem jest pogodzenie ulokowania głównego wejścia od strony zbiegu ulic Terespolskiej i Kobielskej z powiązaniem go ze znajdującym się w centrum działki ogrodem. Wątpliwości wzbudziła skala (szerokość) zadaszenia łączącego budynki od strony ulicy Grochowskiej z nowo projektowanym obiektem. W sferze funkcjonalno-przestrzennej wnętrza budynku zabrakło niezbędnej klarowności i konsekwencji. Zastrzeżenia wzbudza zakrycie szklanej elewacji ciągami pomieszczeń sanitarnych. Umieszczenie garderób i pokojów prób w podziemiach, bez dostępu naturalnego światła, uznano za niekorzystne. Projekt proponuje zmodyfikowaną salę typu vineyard o tarasowato ukształtowanej widowni opartej na układzie spirali. Namiotowate sklepienie z dużym plafonem akustycznym nad sceną zdradza pokrewieństwo z zastosowanym w filharmonii berlińskiej. Sala zapewnia niewielką odległość pomiędzy wszystkimi miejscami na widowni a sceną, ale maksymalna szerokość sali jest stosunkowo szeroka jak na standardy akustyczne. Wszystkie powierzchnie w sali zostały pokryte drewnianymi panelami. Zwarta bryła budynku pozytywnie wpływa na jego odbiór, a w relacji z istniejącymi budynkami projektowany obiekt tworzy nową jakość miejsca, w którym został zaprojektowany. Korzystne jest także zintegrowanie z całym założeniem części terenu położonych po północnej stronie nowego gmachu. 11

12 KONKURS ARCHITEKTONICZNY NA PROJEKT SALI KONCERTOWEJ SINFONIA VARSOVIA WYRÓŻNIENIE Praca GSK683 Centrala - Grupa Projektowa - Krzysztof Banaszewski, Małgorzata Kuciewicz, Warszawa, Polska Autorzy Krzysztof Banaszewski, Małgorzata Kuciewicz, Simone De Iacobis, Monika Kuczewska, Zofia Pieniążek Autorzy pracy w ciekawy sposób odnoszą się do istniejącego terenu, proponując stworzenie integralnego zespołu budynków o jednoznacznie zdefiniowanej granicy. Nowo projektowane budynki, połączone z istniejącymi, wydzielają wewnętrzny, ogrodowy dziedziniec i jednocześnie tworzą pierzeje kwartału, wpisując go w miejską strukturę Warszawy. Zlokalizowane przy wschodniej i zachodniej granicy terenu pawilony, pełniące funkcje pomocnicze do przyległych terenów parkowych oraz funkcje usługowe, mogą pozytywnie wpłynąć na tworzenie się miejsc sprzyjających kontaktom społecznym. W projekcie zaproponowano salę koncertową typu shoebox z komorami pogłosowymi. Seria ruchomych wrót pozwala na różnorodne sprzęganie pomiędzy wewnętrzną przestrzenią akustyczną a przestrzenią pogłosową w sposób dopasowany indywidualnie do konkretnych utworów muzycznych. W sali umieszczono trzy balkony zlokalizowane z tyłu i po bokach. Nie licząc miejsc dla chóru, nie przewidziano umieszczenia widowni wokół orkiestry. W efekcie powstała sala o układzie zorientowanym frontalnie. Przestrzeń foyer o małej atrakcyjności percepcyjnej, skomplikowany transport instrumentów muzycznych pomiędzy główną salą koncertową a dużą salą prób oraz niesprzyjająca pracy lokalizacja administracji budynku sali koncertowej za ścianą z nieprzeziernych modułów szklanych są rozwiązaniami budzącymi wątpliwości. Ponadto wątpliwa wydaje się decyzja o wymianie zieleni na terenie zespołu różnica w jakości pomiędzy istniejącym a proponowanym rozwiązaniem krajobrazowym nie wydaje się aż tak wielka, by to uzasadnić. WYRÓŻNIENIE Praca JMC999 AMC Andrzej M. Chołdzyński Sp. z o.o., Warszawa, Polska Autorzy Andrzej Chołdzyński, Bogumił Kidziak, Jan Rączy 12 Projekt wyróżnia konsekwentnie przeprowadzona idea podporządkowania nowej siedziby Synfonii Varsovii skali i symetryczno-osiowej kompozycji zabytkowego zespołu dawnej szkoły weterynarii. Przyjęte założenie wzmacnia oryginalne rozwiązanie głównego wejścia od strony ulicy Grochowskiej, w niebanalny sposób eksponując główny budynek zabytkowego założenia. Projekt stanowi interesującą próbę rozwiązania nowej siedziby Sinfonia Varsovia na drodze daleko idącej interpretacji nowej i starej architektury. W zakresie funkcjonalno-przestrzennym zastrzeżenia budzą zbytnio rozbudowane powierzchnie komunikacyjne na poziomie -1, zaś w aspekcie ekonomiczno- -technicznym skala podkopu pod budynkiem A (pałacem). Słabą stroną projektu jest brak konsekwencji i spójności formalno-architektonicznej pomiędzy dwoma podstawowymi nowo projektowanymi obiektami. W projekcie zaproponowano salę koncertową typu vineyard. Częściowe nadwieszenie balkonów pozwoliło na zapewnienie bliskości wszystkich miejsc względem widowni przy jednoczesnym ograniczeniu szerokości sali do maksimum 34 metrów, co daje duże możliwości akustyczne. Dolne powierzchnie nadwieszeń balkonów są ukształtowane w sposób zapewniający wczesne odbicia skierowane w stronę siedzących pod nimi na widowni osób. Duży plafon akustyczny nad sceną może być umieszczany na różnych wysokościach, co umożliwia zapewnienie optymalnych warunków akustycznych dla różnego rodzaju wielkości zespołów muzycznych. Dodatkowe reflektory akustyczne zostały wprowadzone wzdłuż bocznych ścian. Zapewniają one wczesne odbicia skierowane ku miejscom zlokalizowanym w środku sali. Duża liczba modyfikowalnych kurtyn akustycznych pozwala w razie potrzeby na redukcję czasu pogłosu w sali.

13 KONKURS ARCHITEKTONICZNY NA PROJEKT SALI KONCERTOWEJ SINFONIA VARSOVIA WYRÓŻNIENIE Praca NLK020 Bordás És Pém Építésziroda KFT., Budapeszt, Węgry Autor Pater Bordás Projekt o wysokiej integralności kompozycji całości z bardzo interesująco rozwiązaną opartą na zagłębionym dziedzińcu z taflą wody relacją pomiędzy budynkiem A (pałacem) z umieszczonymi w nim oraz w przylegającym do niego podziemiu salami prób a nowym obiektem. W projekcie zaproponowano salę o otaczającej scenę widowni z tarasowato ułożonymi grupami miejsc. Możliwość powiększania sceny została zaproponowana zarówno w kierunku widowni (powiększenie frontowej części sceny), jak i z tyłu (powiększenie chóru). Zestaw reflektorów akustycznych pod sufitem może być opuszczony w celu dostosowania akustyki do wydarzeń muzycznych o mniejszej skali oraz do zwiększenia wsparcia muzyków na scenie. Zgodnie z opisem akustycznym, najniższy poziom tych reflektorów to 17 metrów powyżej sceny, co wydaje się stosunkowo wysoko jak na zapewnienie optymalnych warunków akustycznych dla wydarzeń muzycznych o mniejszej skali. Poza tym opis akustyczny nie pozostawia wątpliwości. Relacja przestrzenna pomiędzy przepływającym przez teren zespołu w poziomie terenu życiem społecznym dzielnicy a toczącym się piętro niżej życiem w przestrzeniach foyer sprawia, iż dwa różne rodzaje użytkowników pozostają jednocześnie na tyle, na ile to niezbędne rozdzielone, i na tyle, na ile to wskazane zintegrowane. Nieuzasadnione wydaje się całkowite wykluczenie dostępu publiczności do wnętrza z poziomu terenu, a także zastosowanie ściany ze szkła strukturalnego o ponad dwudziestometrowej wysokości. WYRÓŻNIENIE Praca SVR900 Re S.C. Piotr Michalewicz, Mateusz Tański, Warszawa, Polska Autorzy Piotr Michalewicz, Mateusz Tański W projekcie zaproponowano salę typu vineyard o otoczonej przez widownię scenie o grupach miejsc rozdzielonych od siebie przez duże powierzchnie współtworzące zagłębione szczeliny, które zapewniają wczesne odbicia. Półprzezroczysty plafon akustyczny zapewnia dodatkowe odbicia skierowane w stronę muzyków. Wnętrze sali koncertowej zdradza daleko idącą inspirację salą koncertową duńskiego radia w Kopenhadze. Kompetentny i starannie opracowany układ sali koncertowej, zaprezentowany w pierwszym etapie konkursu, skłonił jury do pozwolenia jego autorom na rozwinięcie potencjalnych wartości ich pracy w drugim etapie. Niestety, projekt sali w bardzo niewielkim stopniu wyszedł poza inspirację płynącą z nowej sali koncertowej duńskiego radia i telewizji w Kopenhadze. Wyraz architektoniczny projektu, uproszczony w formie i nieodpowiedni w skali, którego modyfikacji oczekiwało jury, nie uległ twórczemu rozwinięciu przeciwnie autorzy w ramach rozszerzenia opracowania rysunkowego nie tylko nie zaproponowali żadnej istotnej zmiany, ale wręcz potwierdzili wadliwe rozwiązania pierwszego etapu. Schematyczna prezentacja zagospodarowania terenu wystarczająca w pierwszym etapie, w drugim pozostała na tym samym poziomie. 13

14 14 cd. ze str. 5 Jaka jest funkcja tak zwanego muru? W tym miejscu istnieje już budynek, który jest doskonale wkomponowany w obszar projektu. Z jednej strony musieliśmy to zachować, z drugiej jednak dodać nowy budynek, który będzie dużo większy i dużo ważniejszy niż ten stary. Jedyną możliwością pozostawienia starego budynku było umieszczenie na jego tyłach nowego. To jednak nie było najszczęśliwszym rozwiązaniem z uwagi na znaczenie projektowanego obiektu. Jedną z funkcji tej ramy, jak ją nazywam, jest w pewnym sensie wysunięcie nowego budynku do przodu. Wraz z tym pomysłem osiągamy kilka korzyści. Jedną z nich jest dokładne zdefiniowanie przestrzeni publicznej ogrodu, co wcześniej nie było możliwe. Drugą jest uczynienie tej przestrzeni bardzo intensywną. Można bawić się przestrzenią nie połączoną z miastem, ale dalej otwartą. Można wejść do tejże przestrzeni z miasta i nagle znaleźć się w innym świecie, czyli co było ideą naszego projektu stworzyliśmy dwa odmienne światy. Przestrzeń ta działa także jako odkryte foyer dla sali koncertowej. Łączy więc dwie funkcje jest jednocześnie odkrytym foyer i zwykłą przestrzenią publiczną również dla tych, którzy nie będą korzystać z sali koncertowej. Uważamy więc, że stanie się tak atrakcyjna jako miejsce rozrywki, że będzie jak odkurzacz wsysający ludzi do środka. Co było źródłem pomysłu kryjącego się za formą użytą w projekcie? To był nasz pomysł. Mnie podoba się w tym projekcie jego prostota oraz to, że jest sprzeczny z ikonicznym typem architektury, którego używa się w dzisiejszych czasach. To nie tylko budynek, ale także pewna historia, dramat sceniczny. Nie często zdarza się, by architekt mógł poczuć się, jakby pisał książkę lub tworzył film. W przypadku tego projektu to możliwe i to właśnie uważam za najważniejsze. Położył Pan duży nacisk na oddzielenie budynku od wszelkiego hałasu. Czy to było priorytetem od początku tworzenia projektu? Tak naprawdę nie chodzi o odcięcie się od hałasu, ponieważ sala koncertowa posiada wszystkie niezbędne parametry, aby być oddzielona od zewnętrznego dźwięku. Jednakże jest to kwestia podejścia. Wejście z hałaśliwego miasta i pojawienie się w zupełnie innym świecie. To tworzy bardzo silnie przemawiającą scenerię dramatu i rozrywki. Dużą innowacją w projekcie jest połączenie sal typu shoebox i vineyard [klasyczna prostokątna sala i sala typu winnica przyp. tłum.]. Zgodzi się Pan, że jest to całkowite novum i czy myśli Pan, że przyjmie się na szeroką skalę? Myślę, że jest to największa innowacja, ponieważ poza tym nie ma w projekcie żadnych innych nowatorskich rozwiązań. Są natomiast bardzo proste, bardzo jasne odpowiedzi na pytania postawione w założeniach konkursu. A zatem sam projekt jest bardzo dobry, ale nie jest innowacyjny. Jeśli chodzi o salę koncertową, to rzeczywiście akustycy są zgodni, że jest to nowatorstwo. Nie znalazłem nigdzie przykładów podobnych rozwiązań. Wymiary projektu zostały tak stworzone, by doskonale pasować do pozostałych obiektów w okolicy ulica, inne budynki czy ta idea przyświecała pracy nad projektem od początku? Muszę opowiedzieć coś o naszym sposobie pracy. Staramy się sporo dyskutować o projekcie, ale bez przesady. Zamiast tego po prostu próbujemy różnych rozwiązań i wiele rzeczy powstaje wręcz naturalnie; nie zdajemy sobie nawet sprawy, że robimy coś w pewien określony sposób. Fakt, że wymiary projektu są powiązane z dzielnicą, nie jest czymś planowanym od początku, ale czymś, co wyrosło z różnych koncepcji obecnych w projekcie. Czasem tak się po prostu zdarza. Czy czuł Pan ducha rywalizacji z innymi projektantami? Staramy się o tym nie myśleć. Kiedy podchodzi się do konkursu i wodze przejmuje stres, wtedy nie da się stworzyć dobrego projektu. Zawsze staramy się czytać program konkursowy między wierszami oraz zrozumieć opinie i emocje dotyczące danego miasta. W pewnym momencie stwierdzamy, że mamy wystarczającą ilość informacji i po prostu próbujemy wielu rozwiązań. Z naszego doświadczenia wynika, że projekty są tym lepsze, im mniej myślimy o jury i im bardziej trzymamy się własnej wizji. Staramy się skupić na ogólnej koncepcji projektu. Powiedział Pan, że nie jest to kompletny projekt i będą w nim zmiany. Jakiego typu zmian czy uzupełnień Pan się spodziewa? Nie spodziewam się znacznych zmian, za to spodziewam się dużego rozwoju projektu. Dla mnie, jeśli pracuje się nad takim projektem, nonsensem byłoby tworzenie go do samego końca. Podstawowy pomysł jest gotowy i należy przejść do kolejnego etapu, przyjrzeć się materiałom oraz wszystkim problemom funkcjonalnym i technicznym. Będziemy jednak używać tej samej metodologii badań, testów i konstrukcji przez wszystkie etapy projektu. Kto i jak wpadł na pomysł muru będącego czymś w rodzaju zapisanego papieru? Nie chcieliśmy, żeby mur był pustą przestrzenią. To byłoby przeciwne efektowi, który chcemy uzyskać. Chciałbym, żeby mur był prosty, ale nie brzydki czy odpychający, i żeby posiadał dodatkową strukturę, która będzie estetycznie przyjemna. To może być nasza idea muru będącego jak papier, ale nie musi. To, co było uderzające w projekcie, to odniesienie się do bajkowości ogrodu. Czy to Pana pomysł? Tak, to nasz pomysł choć nie pierwszy raz zastosowaliśmy takie rozwiązanie. Myślę, że architektura zawsze powinna być bajkowa skupiona na wyobraźni. Świat zawsze wygląda tak, jak sami go stworzymy tylko my, nikt więcej. Jeśli nie jesteśmy zadowoleni ze świata, który nas otacza, powinniśmy go zmienić i możemy to zrobić. Chciałbym dodać do architektury nowego ducha pomysłów, tajemnicy i badania własnych snów. My, jako architekci, mamy w naszych rękach przestrzeń, którą projektujemy i powinniśmy uczynić lepszą. Czy to była Pana pierwsza wizyta w Warszawie i czy ma Pan tu jakieś ulubione budynki? Czy jeśli miałby Pan szansę zaprojektować jeszcze jakiś budynek w Warszawie, to zrobiłby to Pan? To moja druga wizyta. Jeśli chodzi o budynki, to za mało jeszcze widziałem, ale miasto bardzo mi się podoba. Podobają mi się budynki z lat 50., 60. oraz Dworzec Centralny. Oczywiście bardzo chciałbym zaprojektować więcej budynków w Warszawie. Czy lubi Pan polską muzykę klasyczną i czy ma Pan swojego ulubionego klasycznego kompozytora? Muszę powiedzieć, że dotychczas nie słuchałem dużo muzyki klasycznej. Gustuję w bardziej współczesnej muzyce. Na szczęście w orkiestrze Sinfonia Varsovia mam światowej klasy nauczycieli i staram się poszerzać swoją wiedzę o muzyce klasycznej.

15 SUMMARY COMPETITION FOR THE ARCHITECTURAL DESIGN OF THE SINFONIA VARSOVIA CONCERT HALL AND ARCHITECTURAL DEVELOPMENT OF THE 272 GROCHOWSKA STREET REAL ESTATE 1st PRIZE FCH013 Atelier Thomas Pucher ZT Gmbh, Graz, Austria 2nd PRIZE BML468 Hermanowicz Rewski Architekci Sp. J., Warszawa, Polska 2nd PRIZE K2M7R2 Mąka Sojka Architekci Sp. z o.o., Warszawa, Polska 2nd PRIZE SVU937 Zaha Hadid Architects, Londyn, Wielka Brytania HONORABLE MENTION ALL782 Atelier Lorentzen, Arkitektfirmaet Langkilde, Arhus, Dania

16 HONORABLE MENTION CDG690 Nieto Sobejano Arquitectos SLP, Madryt, Hiszpania HONORABLE MENTION GSK683 Centrala - Grupa Projektowa - Krzysztof Banaszewski, Małgorzata Kuciewicz, Warszawa, Polska HONORABLE MENTION JMC999 AMC Andrzej M. Chołdzyński Sp. z o.o., Warszawa, Polska HONORABLE MENTION NLK020 Bordás És Pém Építésziroda KFT., Budapeszt, Węgry HONORABLE MENTION SVR900 Re S.C. Piotr Michalewicz, Mateusz Tański, Warszawa, Polska projekt graficzny Zbyszek Gonciarz tłumaczenie Ryszard E.L. Nawrocki M A G A Z Y N U R B A N I S T Y C Z N O - A R C H I T E K T O N I C Z N Y Wydaje Biuro Architektury i Planowania Przestrzennego Urzędu m.st. Warszawy Redakcja plac Defilad 1, PKiN XIII p Warszawa, tel , fax Redaguje zespół Małgorzata Zdancewicz redaktor prowadząca, Marek Mikos konsultacja merytoryczna, Katarzyna Niekrasz, Andrzej Śwital Redakcja zastrzega sobie prawo redagowania i skracania powierzonych tekstów architektura@um.warszawa.pl ISSN X