Komentarz miesięczny. Zarządzającego Funduszami Investors TFI. Jarosław Niedzielewski Dyrektor Departamentu Inwestycji

Transkrypt

1 Komentarz miesięczny Zarządzającego Funduszami Investors TFI Jarosław Niedzielewski Dyrektor Departamentu Inwestycji Styczeń 2017

2 Podsumowanie Wniosek, jaki można wysnuć z ubiegłorocznego zachowania rynków akcji można zawrzeć parafrazując znanego polskiego polityka prawdziwą hossę poznaje się nie po tym jak zaczyna rok, ale po tym jak go kończy. Już pierwsza sesja 2016 roku, która przyniosła dynamiczne spadki indeksów po otwarciu z luką, wywołała obawy o trwałość trendu wzrostowego. W kolejnych miesiącach najpierw rynki wschodzące, a potem Wall Street zdołały pokonać ten wyznaczony na początku 2016 r. poziom oporu. Jednak dopiero grudniowe domknięcie luki przez europejskie indeksy zdołało odczarować prawdziwą hossę. Dzięki temu może ona jeszcze trochę potrwać. Choć w ostatnich dwóch miesiącach roku zarządzający funduszami oraz rynkowi stratedzy z banków inwestycyjnych wyraźnie polubili rynki akcji, a optymizm giełdowych graczy, od Nowego Jorku po Warszawę, jest wyraźnie wyższy, to jednak wciąż niewielu inwestorów zdążyło postawić prawdziwe pieniądze i uczestniczyć w nowej fali hossy. Udział gotówki w funduszach inwestycyjnych w USA jest w nadal bardzo wysoki, a zainteresowanie funduszami akcyjnymi niskie i to pomimo ustanawianych wciąż przez indeksy rekordów. Dlatego bez względu na korektę, której należy oczekiwać w najbliższych tygodniach w obliczu krótkoterminowego przegrzania rynku, nie powinno się traktować listopadowego rajdu w USA i grudniowego wybicia w Europie, jako fałszywych ruchów będących jedynie ostatnim tchnieniem kilkuletniej hossy. Ostatnia fala lepszych danych, szczególnie rosnących indeksów PMI dla przemysłu i usług, może (podobnie, jak w 2013 roku) sugerować, że przed Stanami Zjednoczonymi jest jeszcze kilka kwartałów gospodarczego ożywienia. Niestety, bez zwrotu w inwestycjach nie będzie ono ani trwałe, ani silne. Istotnym impulsem mają być tu sponsorowane przez budżet państwa wydatki infrastrukturalne. Ich zapowiedź stała się motorem powyborczej mini hossy w USA. Nawet, jeśli optymizm inwestorów, podbudowany wiarą w moc sprawczą nowego prezydenta USA był przesadzony, to kierunek, jaki w drugiej połowie 2016 roku obrała Wall Street (czy to na rynku akcji, czy obligacji) nie był zdeterminowany politycznie. Głównym czynnikiem sprawczym były sygnały poprawy płynące z gospodarki oraz odbudowa zysków w spółkach, do czego przyczyniła się zmiana trendu na rynku surowców. Wzrost oczekiwań inflacyjnych i rynkowych stóp procentowych (szczególnie tych długoterminowych), choć przyspieszony przez zwycięstwo Donalda Trumpa, i tak by nastąpił. Może się okazać, że sił na kolejny pokaz przewagi rynków wschodzących starczy na kilka miesięcy, ale raczej nie do końca roku. W latach , podobne do ubiegłorocznego, odreagowanie na emerging markets, któremu towarzyszył dwukrotny wzrost cen ropy, trwało półtora roku (wykres 3). Obecne trwa już rok. Zresztą rok 2017 może się okazać odwrotnością ubiegłego roku także dla rynków finansowych w USA czy Europie. Nawet zakładając wzrosty indeksów akcji przez cały rok, może się okazać, że tegoroczne szczyty zostaną osiągnięte już w drugim lub trzecim kwartale, a potem inwestorzy zaczną wyceniać ryzyka dla wzrostu gospodarczego w 2018 roku. Ten rok zaczął się dobrze, ale stan trendu wzrostowego będziemy mogli ocenić dopiero po tym, w jakiej formie go zakończy.

3 Komentarz miesięczny: Styczeń 2017 Wniosek, jaki można wysnuć z ubiegłorocznego zachowania rynków akcji jest taki, że parafrazując znanego polskiego polityka prawdziwą hossę poznaje się nie po tym jak zaczyna rok, ale po tym jak go kończy. Już pierwsza sesja 2016 roku, która przyniosła dynamiczne spadki indeksów po otwarciu z luką, wywołała obawy o trwałość trendu wzrostowego. W kolejnych miesiącach najpierw rynki wschodzące, a potem Wall Street zdołały pokonać ten wyznaczony na początku 2016 r. poziom oporu. Jednak dopiero grudniowe domknięcie luki przez europejskie indeksy zdołało odczarować prawdziwą hossę (wykres 1). Dzięki temu może ona jeszcze trochę potrwać. Koniec 2016 roku zupełnie inny niż początek wielkie odliczanie do nowych rekordów na Wall Steet

4 Wykres 1: Dopiero w grudniu DAX zdołał pokonać poziom z końca 2015 roku Indeks DAX Indeks S&P lis 15 gru 15 sty 16 sty 16mar 16mar 16kwi 16maj 16cze 16 lip 16 sie 16wrz 16paź 16 lis 16 gru Choć w ostatnich dwóch miesiącach roku zarządzający funduszami oraz rynkowi stratedzy z banków inwestycyjnych wyraźnie polubili rynki akcji, a optymizm giełdowych graczy, od Nowego Jorku po Warszawę, jest wyraźnie wyższy, to jednak wciąż niewielu inwestorów zdążyło postawić prawdziwe pieniądze i uczestniczyć w nowej fali hossy (wykresy 2 8). Udział gotówki w funduszach inwestycyjnych w USA jest w nadal bardzo wysoki, a zainteresowanie funduszami akcyjnymi niskie i to pomimo ustanawianych wciąż przez indeksy rekordów (wykres 9). Również w Polsce, nawet po wakacyjnym wyskoku małych i średnich spółek, nie udało się znaleźć wielu chętnych do inwestowania na rynku akcji. Dlatego bez względu na korektę, której należy oczekiwać w najbliższych tygodniach w obliczu krótkoterminowego przegrzania rynku, nie powinno się traktować listopadowego rajdu w USA i grudniowego wybicia w Europie, jako fałszywych ruchów będących jedynie ostatnim tchnieniem kilkuletniej hossy. Należy przy tym zauważyć, że warunki okołorynkowe do kontynuacji trendu wzrostowego są nieporównywalnie lepsze do tych, z jakimi zaczynaliśmy ubiegły rok.

5 Wykres 2. Wyraźna poprawa nastrojów na Wall Street w reakcji na nową falę hossy. 68,00% 58,00% procent inwestorów indywidualnych pozytywnie nastawionych do rynku akcji w USA procent inwestorów instytucjonalnych pozytywnie nastawionych do rynku akcji w USA ,00% ,00% ,00% ,00% 890 cze 11paź 11 lut 12 cze 12paź 12 lut 13cze 13paź 13 lut 14cze 14paź 14 lut 15cze 15paź 15 lut 16 cze 16paź 16 lut 17 Wykres 3. Wyraźna poprawa nastrojów na Wall Street w reakcji na nową falę hossy. 70,00% 60,00% procent inwestorów instytucjonalnych pozytywnie nastawionych do rynku akcji w USA procent inwestorów instytucjonalnych negatywnie nastawionych do rynku akcji w USA 50,00% 40,00% 30,00% 20,00% 10,00% 0,00% sty 09 sty 10 sty 11 sty 12 sty 13 sty 14 sty 15 sty 16 sty 17

6 Wykres 4: Wyraźna poprawa nastrojów na Wall Street to kwestia ostatnich dwóch miesięcy. 5,00 4,50 4,00 3,50 3,00 2,50 2,00 indeks byki/niedźwiedzie dla inwestorów instytucjonalnych w USA indeks byki/niedźwiedzie dla inwestorów indywidualnych w USA ,50 1,00 0, ,00 sty 10 sty 11 sty 12 sty 13 sty 14 sty 15 sty 16 sty Wykres 5: Indeksy na Wall Street na nowych szczytach, nastroje coraz lepsze, ale nie rekordowe. 3 2 wskaźnik sentymentu rynkowego w USA (złożony z czterech skałdowych Bulls/Bears instytucjonalni, Indywidualni, VIX, Put/Call ratio) Indeks S&P 500 (skala prawa) maj 09 wrz 09 sty 10 maj 10 wrz 10 sty 11 maj 11 wrz 11 sty 12 maj 12 wrz 12 sty 13 maj 13 wrz 13 sty 14 maj 14 wrz 14 sty 15 maj 15 wrz 15 sty 16 maj 16 wrz 16 sty 17

7 Wykres 6: Optymizm wśród polskich inwestorów indywidulanych największy od maja ,0% 60,0% procent inwestorów indywidualnych oczekujcych wzrostów na GPW (indeks INI, skala lewa) indeks WIG (skala prawa) ,0% ,0% ,0% 20,0% ,0% kwi cze sie paź gru lut kwi cze sie paź gru lut kwi cze sie paź gru lut kwi cze sie paź gru lut kwi cze sie paź gru źródło: Bloomberg, obliczenia własne Wykres 7: Optymizm wśród polskich inwestorów indywidualnych największy od maja ,0% 60,0% 50,0% Różnica pomiędzy odsetkiem inwestorów indywidualnych oczekujcych wzrostów i spadków na GPW (indeks INI, skala lewa) indeks WIG (skala prawa) ,0% ,0% 20,0% ,0% 0,0% ,0% 20,0% kwi 11 sie 11 gru 11 kwi 12 sie 12 gru 12 kwi 13 sie 13 gru 13 kwi 14 sie 14 gru 14 kwi 15 sie 15 gru 15 kwi 16 sie 16 gru 16 źródło: Bloomberg, obliczenia własne 35000

8 Wykres 8: Przeważenie akcji z USA w portfelach inwestorów. źródło: pitch.blogspot.com Wykres 9: Udział gotówki w portfelach funduszy jest ciągle znaczący. źródło: pitch.blogspot.com

9 Spowolnienie w USA widoczne pod koniec 2015 roku i w pierwszej połowie 2016 roku w dynamice PKB, jak i spadających wskaźnikach PMI okazało się jedynie przystankiem w trwającej już siódmy rok wzrostowej fazie cyklu koniunkturalnego. Z podobnym zjawiskiem Amerykanie borykali się na przełomie lat 2012 i Ostatnia fala lepszych danych, szczególnie rosnących indeksów PMI dla przemysłu i usług, może (podobnie, jak w drugiej połowie 2013 roku) sugerować, że przed Stanami Zjednoczonymi jest jeszcze kilka kwartałów gospodarczego ożywienia (wykresy 10 14). Niestety, bez zwrotu w inwestycjach nie będzie ono ani trwałe, ani silne (wykres 15). Istotnym impulsem mają być tu sponsorowane przez budżet państwa wydatki infrastrukturalne. Ich zapowiedź stała się motorem powyborczej mini hossy w USA. Nieoczekiwana wygrana Donalda Trumpa i dominacja Republikanów w Kongresie wspierają optymizm, jaki na Wall Street spowodowały huczne deklaracje nowego prezydenta USA uczynienia Ameryki ponownie wielką. Na razie rynek z wielkim zapałem przystąpił do wyceny obietnic, a nie realnych działań, bo tych ostatnich jeszcze nie ma. Chociaż trzeba przyznać, że twitterowa aktywność Donalda Trumpa przed zaprzysiężeniem wywiera już teraz niesamowity wpływ na rzeczywiste decyzje przedsiębiorców. Krytyka pod adresem General Motors skłoniła inny motoryzacyjny koncern, Forda, do rezygnacji z planów budowy nowej fabryki Forda w Meksyku i zwiększenia produkcji samochodów w krajowych zakładach. Wzrost inwestycji i wydajności kluczem do trwałości ożywienia w USA

10 Nowy, twitterowy model polityki gospodarczej w USA? Wykres 10. Im lepiej w gospodarce USA, tym lepiej na Wall Street indeks S&P500 (skala lewa) Indeks rozbieżności pomiędzy realną gospodarką, a oczekiwaniami w USA (ESI, skala prawa) mar 15 kwi 15 maj 15 cze 15 lip 15 sie 15 wrz 15 paź 15 lis 15 gru 15 sty 16 lut 16 mar 16 kwi 16 maj 16 cze 16 lip 16 sie 16 wrz 16 paź 16 lis 16 gru 16 sty 17

11 Wykres 11: Amerykańska gospodarka odzyskuje siły wskaźnik ISM dla sektora usług w USA wskaźnik ISM dla przemysłu w USA 30 lip 97 wrz 99 lis 01 sty 04 mar 06 maj 08 lip 10 wrz 12 lis 14 sty 17 Wykres 12: Rynek pracy wciąż mocny miesięczna zmiana zatrudnienia w prywatnym sektorze pozarolniczym w USA wg.bls (w tys.) miesięczna zmiana zatrudnienia w prywatnym sektorze pozarolniczym w USA wg. ADP (w tys.) 900 sty 04 sty 05 sty 06 sty 07 sty 08 sty 09 sty 10 sty 11 sty 12 sty 13 sty 14 sty 15 sty 16 sty 17

12 Wykres 13: Wzrost wynagrodzeń coraz bardziej widoczny. 6 5 roczna zmiana średniej płacy godzinowej w USA (FED Atlanta) lip 97 gru 99 maj 02 paź 04 mar 07 sie 09 sty 12 cze 14 lis 16 Wykres 14: Przed nami wzrostowa faza kolejnego mini cyklu gospodarczego w USA? 5% 4% Dekompozycja wzrostu PKB w USA 5,00% 4,00% 3% 3,00% 2% 2,00% 1% 1,00% 0% 0,00% 1% 2% 3% 4% 5% 6% 7% Export Netto Zapasy Inwestycje Wydatki rządowe Konsumpcja indywidualna roczna dynamika PKB w USA 1,00% 2,00% 3,00% 4,00% 5,00% 6,00% 7,00%

13 Wykres 15: Konsumpcja wciąż silna, czas na powrót inwestycji. 20% 5% 15% 10% 3% 5% 0% 5% 10% 15% 20% 25% roczna dynamika inwestycji w nieruchomości przemysłowe, maszyny i urządzenia w USA (skala lewa) roczna dynamika wydatków konsumpcyjnych w USA (skala prawa) 1% 1% 3% 30% 5% mar 00 sie 02 sty 05 cze 07 lis 09 kwi 12 wrz 14 lut 17 Nawet jeśli optymizm inwestorów, podbudowany wiarą w moc sprawczą nowego prezydenta USA, był przesadzony, to kierunek, jaki w drugiej połowie 2016 roku obrała Wall Street (czy to na rynku akcji, czy obligacji) nie był zdeterminowany politycznie. Głównym czynnikiem sprawczym były sygnały poprawy płynące z gospodarki oraz odbudowa zysków w spółkach, do czego przyczyniła się zmiana trendu na rynku surowców. Wzrost oczekiwań inflacyjnych i rynkowych stóp procentowych (szczególnie tych długoterminowych), choć przyspieszony przez zwycięstwo Donalda Trumpa, i tak by nastąpił. Takie środowisko (stroma krzywa rentowności) wpływa na poprawę dochodowości sektora finansowego i jest uznawane za świetny wskaźnik wyprzedzający, zarówno dla koniunktury gospodarczej, jak i giełdowej (wykres 16). Dlatego nie utożsamiałbym ani osoby, ani polityki nowego prezydenta USA z panującą na giełdzie hossą. Tym bardziej, że z jego wyborem mogą wiązać się dla Wall Street również zagrożenia. Jednym z nich jest nadmierny nacjonalizm gospodarczy, czy też raczej izolacjonizm, którego zwieńczeniem w polityce Donalda Trumpa mogłoby być wprowadzenie wysokich ceł na produkty sprowadzane z Meksyku czy Chin. Taki scenariusz odbiłby się czkawką w wielu amerykańskich przedsiębiorstwach o międzynarodowym zasięgu, wywołując zapewne krach na rynku akcji. Cła to broń obosieczna i ich wprowadzenie można uznać za mało prawdopodobne. Bardziej realnym zagrożeniem dla zysków generowanych przez spółki jest wzrost kosztów pracy oraz umocnienie dolara. Gdy jednak za zmniejszaniem marż w spółkach stoją przyczyny będące odzwierciedleniem siły gospodarki, to hossa na rynku akcji może trochę potrwać (tak jak pod koniec lat 90 tych ubiegłego stulecia). Fundamentem trendu wzrostowego na rynku akcji są, były i będą wypracowane przez firmy zyski. Nawet bez udziału polityków i tak mają być one w tym roku

14 najwyższe w historii, a skoro tak, to nowe rekordy na Wall Street są cały czas przed nami (wykresy 17 19). Dlatego, choć nowojorska giełda zdołała już (pod koniec 2016 roku) w pewnej mierze zdyskontować poprawę w gospodarce i wynikach, jaką zobaczymy dopiero w 2017 roku, uważam, że indeks S&P500 powinien dalej podążać w kierunku 2400, a może nawet 2500 punktów. Nie można natomiast wykluczyć, że zamknięcie tego roku wypadnie poniżej tych poziomów. Prezydentura Trumpa to nie tylko duże nadzieje, ale i potencjalne zagrożenia

15 Wykres 16: Rosnące rentowności obligacji przy niskich stopach FED to zazwyczaj dobry sygnał dla koniunktury gospodarczej i giełdowej ,5 2 1,5 1 0,5 0 0,5 krzywa rentowności w USA (10letnie 2letnie obligacje skarbowe, skala lewa) indeks ISM dla przemysłu w USA (skala35 prawa) 1 sty sty sty sty sty sty sty sty sty sty sty sty sty sty sty sty sty sty sty sty sty sty sty sty sty sty sty

16 Wykres 17: Fundamenty (zyski spółek) są wyznacznikiem trendu na rynku akcji Wartość indeksu S&P500 (skala lewa) Wielkość raportowanego EPS (zysk na akcję) z ostatnich 12 miesięcy dla indeksu S&P500 (skala prawa) lut 06 lut 07 lut 08 lut 09 lut 10 lut 11 lut 12 lut 13 lut 14 lut 15 lut Wykres 18: Wszystko wskazuje na to, że dołek w zyskach spółek w USA jest już za nami. Choć ich wzrost nie będzie zapewne tak duży jak się oczekuje Wielkość prognozowanego EPS (zysk na akcję za 12 miesięcy) dla indeksu S&P500 (przesunięta rok do przodu) Wielkość raportowanego EPS (zysk na akcję) z ostatnich 12 miesięcy dla indeksu S&P %? lut 06 lut 07 lut 08 lut 09 lut 10 lut 11 lut 12 lut 13 lut 14 lut 15 lut 16 lut 17

17 Wykres 19: W obliczu rosnących zysków spółek, kolejne szczyty na indeksach są tylko kwestią czasu roczny poziom raportowanych zysków na akcję dla indeksu S&P500 wraz z prognozą na rok 2017 (skala prawa, w punktach indeksu) Indeks S&P 500 (skala lewa) 140, , ,000 80, ,000 40,000 20, gru 00 gru 02 gru 04 gru 06 gru 08 gru 10 gru 12 gru 14 gru 16 0,000 Przez ostatnie lata hossy na amerykańskiej giełdzie jednym z nielicznych indeksów, który usiłował dorównać kroku wskaźnikom z Wall Street, był niemiecki DAX. Skoro na nowojorskim parkiecie odnotowujemy coraz to nowe historyczne szczyty, zakładam, że na podobne dokonania w wykonaniu giełdy z Frankfurtu nie będziemy musieli zbyt długo czekać. Do rekordu z kwietnia 2015 roku zostało indeksowi DAX jedynie kilka procent. Zresztą indeksy zarówno małych, jak i średnich spółek we Frankfurcie i w Paryżu, które w ostatnich dwóch latach zadziwiały swoją siłą, już ustanowiły nowe rekordy (wykres 20).

18 Wykres 20: Średnie i mniejsze spółki już biją rekordy, od Francji po Niemcy indeks średnich spółek w Niemczech (skala lewa) indeks DAX (skala prawa) maj 13 wrz 13 sty 14 maj 14 wrz 14 sty 15 maj 15 wrz 15 sty 16 maj 16 wrz 16 sty 17 Za dalszymi wzrostami na Starym Kontynencie przemawia też fakt, że główne czynniki wspierające grudniowy powrót hossy nadal wpływają na rynki. Ponownie słabnące euro, w obliczu umacniającego się dolara, pozwala na poprawę sytuacji i notowań europejskich eksporterów. Ten trend może się szybko nie zmienić, jeśli FED nie zrezygnuje z dalszych podwyżek stóp procentowych, tak jak stało się to w pierwszej połowie ubiegłego roku. Zarówno poziom stóp procentowych, jak i działania podejmowane przez EBC dają nadzieję na odbudowę rentowności w bankach strefy euro. Niepokojąca ostatnio inwestorów kwestia włoskich banków zmierza wreszcie ku jakiemuś (miejmy nadzieję pozytywnemu) rozstrzygnięciu. Dodatkowo końcówka 2016 roku przyniosła poprawę danych dotyczących zarówno sektora przemysłu, jak i usług w większości głównych krajów strefy euro. Wzrost zatrudnienia postępuje w Hiszpanii, Włoszech, a nawet w Grecji, o Niemczech nie wspominając. Akcja kredytowa skierowana do konsumentów strefy euro nabiera tempa już drugi rok z rzędu, choć w przypadku kredytu dla przedsiębiorstw lekką poprawę odnotowano dopiero w ostatnich miesiącach. Wskaźniki sentymentu europejskich konsumentów są najwyższe od pięciu lat, czyli od pierwszej odsłony kryzysu zadłużeniowego w strefie euro (wykresy ).

19 Wykres 21: Przemysł w strefie euro w coraz lepszej kondycji Indeks PMI dla Niemiec Indeks PMI dla Francji Indeks PMI dla strefy euro 30 Wykres 22: Rosnąca akcja kredytowa w Europie wielkość kredytu konsumpcyjnego udzielonego w strefie euro (w mld euro, skala lewa) wielkość kredytu dla przedsiębiorstw, udzielonego w strefie euro (w mld euro, skala prawa) sty 03 kwi 04 lip 05 paź 06 sty 08 kwi 09 lip 10 paź 11 sty 13 kwi 14 lip 15 paź 16

20 Wykres 23: Sygnały kolejnej fali ożywienia w europejskiej gospodarce wskaźnik nastrojów ekonomiczncyh (dla przemysłu, konsumpcji, usług, budownictwa) w strefie euro (skala lewa) przemysłowy wskaźnik PMI dla strefy euro (skala prawa) sty 06 lut 07 mar 08 kwi 09 maj 10 cze 11 lip 12 sie 13 wrz 14 paź 15 lis 16 Mimo to zaangażowanie inwestorów w europejskich spółkach jest zdecydowanie mniejsze niż rok temu, podobnie jak znacznie ostrożniejsze jest ich nastawienie do potencjału giełd ze strefy euro (wynikające z zeszłorocznego rozczarowania) (wykres 24). Może to sugerować, że grudniowy wystrzał był preludium do większego i dłuższego ruchu europejskich indeksów. Podobne argumenty, gospodarcze i rynkowe, można użyć do oceny stanu oraz tegorocznych perspektyw naszego WIG u, którego zachowanie, w ostatnich miesiącach, przypomina bardziej niemieckiego DAX a niż indeks rynków wschodzących.

21 Wykres 24: Przeważenie akcji z Europy w portfelach inwestorów. źródło: pitch.blogspot.com Znacznie większe wiarę (niż w przypadku indeksów DAX, czy WIG) w kontynuację pozytywnych trendów globalni zarządzający i stratedzy, wyrażają w przypadku surowców oraz akcji na rynkach wschodzących. Jest to zupełne przeciwieństwo oceny, jaką inwestorzy dawali tym aktywom pod koniec 2015 roku. Wtedy rynkowy konsensus był bardzo negatywny, co znajdowało odzwierciedlenie w sporym niedoważeniu surowców i rynków wschodzących w portfelach (wykresy 25 27). Historia pokazała jak bardzo konsensus może się mylić. Teraz jest dokładnie odwrotnie. Obie klasy aktywów są uznawane przez rynkową większość za świetną inwestycję w 2017 roku. Pamiętając ubiegłoroczną lekcję, należy zapewne z ostrożnością podchodzić do dzisiejszych pokładów optymizmu. Może się okazać, że sił na kolejny pokaz przewagi rynków wschodzących starczy na kilka miesięcy, ale raczej nie do końca roku. W latach , podobne do ubiegłorocznego, odreagowanie na emerging markets, któremu towarzyszył dwukrotny wzrost cen ropy, trwało półtora roku (wykresy 28 34). Obecne trwa już rok. Zresztą rok 2017 może się okazać odwrotnością ubiegłego roku także dla rynków finansowych w USA czy Europie. Nawet zakładając wzrosty indeksów akcji przez cały rok, może się okazać, że tegoroczne szczyty zostaną osiągnięte już w drugim lub trzecim kwartale, a potem inwestorzy zaczną wyceniać ryzyka dla wzrostu gospodarczego w 2018 roku. Ten rok zaczął się dobrze, ale stan trendu wzrostowego będziemy mogli ocenić dopiero po tym, w jakiej formie go zakończy.

22 Wykres 25: Pod koniec 2016 roku inwestorzy znacznie przychylniej niż rok wcześniej patrzyli na surowce i rynku wschodzące (choć dla tych ostatnich, po wyborach w USA, ich zapał na chwilę ostygł). źródło: pitch.blogspot.com

23 Wykres rynków 26: Pod koniec 2015 roku r inwestorzy byli mocno pesymistyczni względem surowców i wschodzących. źródło: pitch.blogspot.com Wykres 27: Przeważenie akcji na rynkach wschodzących w portfelach inwestorów. Wybory w USA nieco schłodziły zapał inwestorów. źródło: pitch.blogspot.com

24 Wykres 28: Dalsza hossa na surowcach i rynkach wschodzących jest dziś rynkowym konsensusem. Może się jednak wypalić jeszcze przed końcem 2017 roku Indeks MSCI Rynków Wschodzących (skala lewa) notowania cen ropy naftowej (w usd/baryłka, skala prawa) paź 94 paź 96 paź 98 paź 00 paź 02 paź 04 paź 06 paź 08 paź 10 paź 12 paź 14 paź 16 Wykres 29: W gospodarkach rynków wschodzących jest nieco lepiej, ale do wyraźnego odbicia sporo brakuje. Dlatego trudno o dłuższy trend siły ich akcji. 23% 18% 13% Różnica pomiędzy roczną dynamiką produkcji przemysłowej na rynkach wschodzących, a średnią z USA i Europy (skala lewa) Siła względna indeksów akcji MSCI Rynków Wschodzących do MSCI Rynków Światowych (skala prawa) 1 0,9 0,8 8% 0,7 3% 0,6 2% 0,5 7% 0,4 12% 0,3 17% 0,2 cze 89 maj 90 kwi 91 mar 92 lut 93 sty 94 gru 94 lis 95 paź 96 wrz 97 sie 98 lip 99 cze 00 maj 01 kwi 02 mar 03 lut 04 sty 05 gru 05 lis 06 paź 07 wrz 08 sie 09 lip 10 cze 11 maj 12 kwi 13 mar 14 lut 15 sty 16 gru 16

25 Wykres 30: Siła amerykańskiej gospodarki jeszcze nie zdołała pociągnąć za sobą wyraźnej poprawy w eksporcie rynków wschodzących indeks PMI dla przemysłu w USA (4 miesiące wyprzedzenia, skala lewa) 35 roczna dynamika miesięcznego importu do USA z 21 czołowych rynków wschodzących (skala prawa) 30 sty 92 sty 94 sty 96 sty 98 sty 00 sty 02 sty 04 sty 06 sty 08 sty 10 sty 12 sty 14 sty 16 50% 40% 30% 20% 10% 0% 10% 20% 30% 40% Wykres 31: Pomimo obaw z początku 2016 roku Chiny weszły w fazę ożywienia. To wspiera i surowce, i rynki wschodzące. Pytanie jak długo ono potrwa? 63 wskaźnik menadżerów logistyki w Chinach tworzony przez Federację Logistyków (PMI, skala prawa) 58 wskaźnik menadżerów logistyki w Chinach tworzony przez Markit (PMI, skala prawa)

26 Wykres 32: Chiński rynek nieruchomości ma wyraźnie cykliczny charakter. Czy jesteśmy świadkami ustanawiania kolejnego lokalnego szczytu? 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% 2% 4% 6% 8% lis 05 lis 06 lis 07 lis 08 lis 09 lis 10 lis 11 lis 12 lis 13 lis 14 lis 15 lis 16 roczna zmiana średnich cen nowo wybudowanych mieszkań w 70 chińskich miastach Wykres 33: Brazylijska giełda pokazała w 2016 roku siłę wbrew słabości w gospodarce indeks realnej produkcji przemysłowej w Brazylii (skala lewa) indeks Bovespa (skala prawa)

27 Wykres 34: Sytuacja gospodarcza na rynkach wschodzących jest bardzo różna. W ubiegłej dekadzie była zdecydowanie bardziej zbieżna. Na przykładzie dynamiki PKB w Indiach i Brazylii zmiana rocznego PKB Brazylii (w pkt.%) zmiana rocznego PKB Indii (w pkt.%) cze 05 kwi 06 lut 07 gru 07 paź 08 sie 09 cze 10 kwi 11 lut 12 gru 12 paź 13 sie 14 cze 15 kwi 16

28 Niniejszy materiał ma wyłącznie charakter reklamowy. Opracowany został przez Investors TFI S.A. w związku z zarządzaniem funduszami inwestycyjnymi. Materiał oraz zawarte w nim prognozy stanowią wyłącznie wyraz poglądów jego autora i oparte zostały na stanie wiedzy aktualnym na dzień jego sporządzenia. Przy sporządzeniu materiału i zawartych w nim prognoz oparto się na informacjach pozyskanych z powszechnie dostępnych i uznanych za wiarygodne źródeł, dokładając należytej staranności, aby informacje zamieszczone w niniejszym materiale były rzetelne, niemniej jednak nie można zagwarantować ich poprawności, kompletności i aktualności. Investors TFI S.A. zastrzega sobie możliwość zmiany przedstawionych opinii, w tym w przypadku zmiany sytuacji rynkowej, bez konieczności powiadamiania o niej adresatów niniejszego materiału. Investors TFI S.A. nie gwarantuje ziszczenia się scenariuszy lub prognoz zamieszczonych w niniejszym materiale, w szczególności przedstawione informacje (historyczne i prognozowane) nie stanowią gwarancji osiągnięcia podobnych wyników w przyszłości. Materiał niniejszy nie stanowi oferty publicznej ani publicznego oferowania w zakresie nabycia lub sprzedaży jakichkolwiek papierów wartościowych ani oferty w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny. Wnioski wyciągnięte na podstawie przedstawionych komentarzy i prognoz nie powinny stanowić samodzielnej podstawy jakichkolwiek decyzji inwestycyjnych. Niniejszy materiał nie zawiera pełnych informacji niezbędnych do oceny ryzyka związanego z inwestycją w papiery wartościowe oraz inne instrumenty finansowe. Decyzje inwestycyjne, co do inwestowania w fundusze inwestycyjne powinny być podejmowane wyłącznie po zapoznaniu się z Prospektem Informacyjnym/Prospektem Emisyjnym funduszu, zawierającym szczegółowe informacje w zakresie: czynników ryzyka, zasad sprzedaży jednostek uczestnictwa/certyfikatów inwestycyjnych funduszy, tabelę opłat manipulacyjnych oraz informacje podatkowe. W/w Prospekty Informacyjne/Prospekty Emisyjne dostępne są w punktach dystrybucji funduszy, w siedzibie Investors TFI S.A. oraz na stronie Dotychczasowe wyniki funduszy inwestycyjnych nie stanowią gwarancji osiągnięcia podobnych wyników w przyszłości. Investors TFI S.A. ani zarządzane przez nie fundusze nie gwarantują osiągnięcia założonych celów inwestycyjnych funduszy. Przy nabyciu jednostek uczestnictwa/certyfikatów inwestycyjnych funduszy pobierana jest opłata manipulacyjna na zasadach i w wysokości określonej w Prospekcie Informacyjnym/Prospekcie Emisyjnym funduszu. Prezentowane stopy zwrotu z inwestycji nie uwzględniają opłat manipulacyjnych pobieranych przy nabyciu jednostek uczestnictwa/certyfikatów inwestycyjnych lub konwersji jednostek uczestnictwa. Wartość certyfikatów/jednostek uczestnictwa może cechować się dużą zmiennością, w związku z czym uczestnik funduszu powinien liczyć się z możliwością utraty części wpłaconego kapitału. Zyski osiągnięte z inwestycji w jednostki uczestnictwa/certyfikaty inwestycyjne funduszy obciążone są podatkiem od dochodów kapitałowych, na podstawie Ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j.: Dz.U. z z późn. zm.). Investors Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A. Zebra Tower ul. Mokotowska Warszawa tel infolinia: investors.pl office@investors.pl