Komunikowanie a ideologia

Transkrypt

1 Elżbieta Laskowska Komunikowanie a ideologia Opublikowano w: Badanie i projektowanie komunikacji 1, red. Michał Grech, Anette Siemes, Wrocław 2012

2 Przykład sądu quasi-asertywnego: Społeczeństwo obywatelskie jest jednym z fundamentów demokracji (z deklaracji wyborczej Unii Wolności).

3 2. Aksjologia a ideologia Aksjologia: - przekonania o istnieniu określonych typów wartości, np. pragmatycznych, estetycznych, etycznych itd., - przekonania o wartości poszczególnych obiektów w ramach wspomnianych typów; - przekonania o hierarchii tychże typów, np. przekonanie, że wartości witalne stoją w hierarchii wyżej niż wartości hedonistyczne.

4 Ideologia wg Heywooda mniej lub bardziej spójny zbiór idei, stanowiący podstawę zorganizowanego działania politycznego, bez względu na to, czy zmierza ono do zachowania, przekształcenia czy obalenia istniejącego systemu sprawowania władzy. Zatem wszystkie ideologie (a) dostarczają obrazu istniejącego porządku, zazwyczaj w formie obrazu świata, (b) lansują model pożądanej przyszłości, wizję dobrego społeczeństwa, a także (c) wyjaśniają, w jaki sposób zmiana polityczna może się dokonać, czyli jak przejść z (a) do (b)

5 Ideologie: liberalizm feminizm konserwatyzm socjalizm nacjonalizm anarchizm faszyzm ekologizm fundamentalizm religijny

6 1. Ksawery Iksiński mieszka w Warszawie. 2. Ksawery Iksiński jest uczciwym człowiekiem. 3. Ksawery Iksiński uznaje tradycję za wartość.

7 1 a. Ksawery Iksiński mieszka w Warszawie [to prawda]. 2 a. Ksawery Iksiński jest uczciwym człowiekiem [postawa Iksińskiego jest słuszna]. 3 a. Ksawery Iksiński uznaje tradycję za wartość [postawa Iksińskiego jest słuszna ideologicznie].

8 Mówię o X, które jest ideologicznie słuszne/niesłuszne, np. Do tej pory było tak, że większość mediów, jeśli nie wszystkie poza Radiem Maryja, Naszym Dziennikiem i telewizją Trwam, opowiadały się w mniejszym lub większym stopniu za tą Polską liberalną, Polską, która dąży do zmian nie bacząc na to, że w przeszłości były pewne wartości, które warto zachować, umocnić i rozwinąć [fragment wypowiedzi w programie Co z tą Polską z roku 2006].

9 Mówię o opowiadaniu się przez media za Polską liberalną, które jest niesłuszne, Mówię o wartościach przeszłych, które są słuszne

10 Modele aksjologiczne: Model 1. Człowiek ma wymiar wspólnotowy oraz indywidualny. Porządek społeczny jest wartością, której należy podporządkować wszystkie inne. Porządek ten ukształtowany został przez tradycję narodową, dlatego należy ją szanować i z dużą ostrożnością traktować to wszystko, co w tejże tradycji się nie mieści. Dużą rolę w tradycji odgrywają wartości chrześcijańskie, powinny być one zatem uwzględniane w życiu publicznym.

11 Model 2. Człowiek ma wymiar indywidualny oraz wspólnotowy. Wolność jednostki jest wartością, która ograniczona może być tylko wtedy, kiedy zagraża wolności innych jednostek. Dlatego bardzo ważna jest tolerancja dla cudzej inności, otwartość na różne kultury. Własna tradycja narodowa jest równoprawna z innymi tradycjami.

12 Europa to przede wszystkim wolność jednostki, to prawa człowieka polityczne i ekonomiczne. To porządek demokratyczny i obywatelski. To państwo prawa. To efektywna gospodarka, oparta na indywidualnej przedsiębiorczości i inicjatywie. Jednocześnie to refleksja nad losem człowieka i ładem moralnym, płynącym z tradycji judeochrześcijańskiej, oraz nieprzemijające piękno kultury (wypowiedź Władysława Bartoszewskiego, cytowana przez Jerzego Bartmińskiego).

13 Europa jest niemoralna. Powstaje cały łańcuch skojarzeń: Europa to rozwiązłość, to naruszenie trwałości rodziny, to równouprawnienie mniejszości seksualnych, to konsumpcjonizm, subiektywizm, relatywizm, laicyzm. Łańcuch skojarzeń obejmuje też zachodni katolicyzm: Europa to upadek wiary, puste kościoły, przyjmowanie komunii bez spowiedzi, bez powołań, liberalne doktryny teologiczne. Idą w zapomnienie wczorajsze znaki europejskości: pomoc w budowie kościołów, pomoc dla katolickich uczelni, tysiące książek dla bibliotek, pieniądze na stypendia dla studentów, imponująca akcja solidarności w chwili wprowadzenia stanu wojennego. Obraz Europy solidarności ustępuje pod naporem Europy egoisty (wypowiedź ks. Józefa Tischnera, cytowana przez Jerzego Bartmińskiego).

14 Przesłanka 1: W Europie jednostka ludzka jest wolna Przesłanka 2: W Europie przestrzega się praw człowieka Przesłanka 3: W Europie panuje porządek demokratyczny i obywatelski Przesłanka 4: Państwa europejskie są państwami prawa Przesłanka 5: W Europie gospodaruje się efektywnie Uzasadnienie przesłanki 5: gospodarka oparta jest na indywidualnej przedsiębiorczości i inicjatywie Przesłanka 6: Europejczykom nie jest obca refleksja nad losem człowieka i ładem moralnym, płynącym z tradycji judeochrześcijańskiej Przesłanka 7: Kultura europejska charakteryzuje się nieprzemijającym pięknem. Konkluzja (niewyrażona wprost): Europa jest obiektem aksjologicznie i ideologicznie pozytywnym.

15 Przesłanka 1: Mieszkańcy Europy postępują niemoralnie Uzasadnienie przesłanki 1: Mieszkańców Europy charakteryzują 1.1.rozwiązłość 1.2. naruszenie trwałości rodziny 1.3.równouprawnienie mniejszości seksualnych 1.4. konsumpcjonizm 1.5. subiektywizm 1.6. relatywizm 1.7. laicyzm

16 Przesłanka 2: W Europie upada wiara katolicka Uzasadnienie przesłanki 2: 2.1. kościoły są puste 2.2. ludzie przyjmują komunię bez spowiedzi 2.3. nie ma powołań 2.4 opracowuje się liberalne doktryny teologiczne

17 Przesłanka 3: Idą w zapomnienie wczorajsze znaki europejskości Uzasadnienie przesłanki 3: kiedyś były, a dziś nie ma: 3.1.pomocy w budowie kościołów 3.2. pomocy dla katolickich uczelni 3.3. przekazywania książek dla bibliotek 3.4. pieniędzy na stypendia dla studentów 3.5. imponującej akcji solidarności w chwili wprowadzenia stanu wojennego Konkluzja: Obraz Europy solidarności ustępuje pod naporem Europy egoisty.

18 Ładnie powiedział Kaczyński do Rosjan w swojej wypowiedzi internetowej. - Ładnie? Powiedziałbym świetnie wyreżyserowane. Nie wierzę w cudowne nawrócenie PiS-u - Podobało mi się to, że Michnik podpisał listę poparcia dla kandydatury Kaczyńskiego. - Daj spokój. To tylko świetny chwyt pod publiczkę