The World s Den tal New spa per Po lish Edi tion. ISSN X CZERWIEC LIPIEC CENA: 9,50 zł VOL.

Transkrypt

1 1 News Wewnątrz numeru: Implant Tribune i Hygiene Tribune DENTAL TRIBUNE Polish Edition DEN TAL TRI BUNE The World s Den tal New spa per Po lish Edi tion ISSN X CZERWIEC LIPIEC CENA: 9,50 zł VOL. 9, NR 4 PERSPEKTYWY Komórki macierzyste zębów szansą na regenerację tkanek Strona 7 NEWS Czystość zgodna z procedurami Strona 2 PERSPEKTYWY Minimalnie inwazyjna stomatologia kosmetyczna Strona 9 Projekt ustawy o badaniach klinicznych wymaga doprecyzowania AD Zdaniem przedsiębiorców zrzeszonych w Business Center Club, projekt ustawy o badaniach klinicznych produktów leczniczych i produktów leczniczych weterynaryjnych wymaga doprecyzowania w wielu aspektach. Przekazany do konsultacji projekt ustawy o badaniach klinicznych produktów leczniczych i produktów leczniczych weterynaryjnych obejmuje najważniejsze zagadnienia dotyczące procesu badań klinicznych. BCC popiera proponowaną formułę jednego aktu prawnego, kompleksowo regulującego kwestię badań klinicznych produktów leczniczych i produktów leczniczych weterynaryjnych. Ważnym aspektem tej ustawy jest transparentność zasad kontraktowania badań klinicznych, korzyści dla polskiej gospodarki, a przede wszystkim ułatwiony dostęp pacjentów i lekarzy do nowych metod leczenia i wyższego standardu terapii, zgodnej z osiągnięciami światowej medycyny. Przedsiębiorcy mają jednak wątpliwości, czy nałożenie nowych procedur i zwiększenie obowiązków firm farmaceutycznych i ośrodków badawczych nie doprowadzi do spadku liczby prowadzonych badań klinicznych. Obawy budzą również przepisy dotyczące konieczności zawarcia porozumienia z oddziałem wojewódzkim Narodowego Fundusz Zdrowia, co może wydłużyć procedurę rejestracyjną i czas rozpoczęcia badania klinicznego. Istotne jest także precyzyjne oddzielenie świadczeń realizowanych przez szpital na rzecz badania klinicznego od świadczeń określonych umową z NFZ. Należałoby również doprecyzować w ustawie i skorelować obowiązki między Urzędem Rejestracji Produktów Leczniczych, Ministerstwem Zdrowia, nadzorem Polacy boją się szpitali i specjalistycznego sprzętu medycznego Według badania Philips Index Jakość życia Polaków większość z nas (72%) czuje niepokój, kiedy ma pójść do szpitala, a 83% jest zdania, że jeśli to tylko możliwe, to należy unikać operacji. Blisko połowa respondentów (55%) udaje się do szpitala, gdy ma poważne problemy zdrowotne, jednocześnie 45% uważa, że większość tych problemów rozwiązuje się sama. Jak wskazują wyniki badania, prawie 75% Polaków odczuwa stres i niepokój, kiedy ma pójść do szpitala. Strach ten związany jest przede wszystkim z zastosowaniem specjalistycznego sprzętu medycznego, który powoduje zdenerwowanie 1/3 Polaków. Fot.: Wessel du Plooy/Shutterstock.com DT strona 2 83% badanych uważa, że jeśli to tylko możliwe, to należy unikać operacji. Lubimy leczyć się sami, starsi ziołami, a młodsi parafarmaceutykami. Polacy wierzą także w lecznicze działanie akupunktury, homeopatii i innych nietradycyjnych form medycyny, co deklaruje 48% respondentów. Stąd także wynika przeświadczenie, że samoistne rozwiązanie problemów zdrowotnych jest jedynie kwestią czasu. Polacy wierzą w powszechne przeświadczenie, że choroba jest wtedy, kiedy ją widać, a nie wtedy, kiedy można ją wykryć. Można powiedzieć, że to dość starodawne przeświadczenie, ale nadal mocno zakorzenione w naszym społeczeństwie komentuje dr Jacek Wasilewski, kulturoznawca, adiunkt kulturoznawstwa AD Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie i dziennikarstwa Uniwersytetu Warszawskiego. Niemal 70% Polaków leczy się samodzielnie. Najbardziej polegają przy tym na własnym doświadczeniu oraz poradach rodziny i znajomych. Ulubionymi farmaceutykami rodaków są leki przeciwbólowe, przeciwprzeziębieniowe, a także zioła i preparaty roślinne. Dużą popularnością cieszą się także leki poprawiające pamięć i koncentrację oraz środki nasenne i uspokajające. Jednocześnie aż dla 92% badanych bardzo ważny jest dostęp do opieki zdrowotnej. Choć w większości lubimy się leczyć sami i staramy się omijać szpitale, to chcemy mieć placówki medyczne w najbliższym otoczeniu. DT AD Blend-a-med PRO-EXPERT OCHRONA DZIĄSEŁ pasta o działaniu bakteriostatycznym Redukcja płytki Ochrona dziąseł Zapobieganie i leczenie nadwrażliwości zębów NOWE SPOJRZENIE NA OCHRONĘ DZIĄSEŁ I NADWRAŻLIWOŚĆ Pomaga chronić dziąsła przez działanie ograniczające rozmnażanie bakterii i uwalnianie toksyn. Pomaga w zmniejszaniu recesji dziąseł powodujących obnażanie kanalików zębinowych, które prowadzi do nadwrażliwości zębów.

2 2 News DENTAL TRIBUNE Polish Edition Czystość zgodna z procedurami Jeszcze 3 lata temu na 12 skontrolowanych szpitali, tylko 2 otrzymały ocenę zadowalającą pod względem poziomu czystości. Ta sytuacja jednak zmienia się na lepsze. To efekt kontroli przeprowadzonych w 2008 r. przez Najwyższą Izbę Kontroli. NIK zarzucał służbie zdrowia brak procedur, niewłaściwy nadzór nad poziomem czystości i dużą absencję personelu sprzątającego. Tylko 28% skontrolowanych szpitali korzystało z usług firm zewnętrznych. Reszta sprzątała we własnym zakresie. Teraz coraz częściej cała ekipa pracowników z firmy zewnętrznej dba o porządek w szpitalu i przychodni. Zarówno publiczna, jak i prywatna służba zdrowia chętniej korzysta z usług firm sprzątających. Tanio i czysto Ponad 2 PLN w przeliczeniu na na 1 m 2 miesięcznie oszczędza szpital, zatrudniając firmę zewnętrzną do sprzątania. Obecnie na 135 skontrolowanych przez NIK szpitali tylko 38 stosuje takie rozwiązanie obniżają tym samym koszty, ale także mogą wdrożyć wszystkie procedury i standardy związane z utrzymaniem czystości i odpowiednim poziomem higieny. Zdaniem ekspertów, w najbliższych latach coraz więcej placówek medycznych będzie sięgało po usługi firm zewnętrznych w tym zakresie właśnie ze względu na oszczędności i konieczność przestrzegania skomplikowanych procedur. Zakłady opieki zdrowotnej pozbędą się tym samym kosztów, które musi ponosić placówka, zatrudniając pracowników. Ponadto nie trzeba będzie szkolić własnego personelu w zakresie czystości w obiektach, co w przypadku branży medycznej jest konieczne. Istotny jest także fakt, że firmy sprzątające dysponują sprzętem, na zakup którego wiele szpitali i placówek medycznych nie stać, a przez to spada także poziom czystości. W wielu przypadkach to właśnie sprzęt, jakim dysponuje firma sprzątająca jest czynnikiem, który decyduje o jej wyborze. Nadzór i kontrola to wyższa jakość To, co najczęściej przekonuje placówki medyczne do wynaję cia firmy sprzątającej to brak konieczności zatrudniania własnego personelu. Zatrudnienie na etat w szpitalu lub przychodni stanowi ponad 70% wszystkich kosztów związanych z utrzymaniem czystości. W przypadku usług firmy zewnętrznej, oszczędza placówka: nie tylko nie musi zatrudniać pracowników, ale otrzymuje także wykwalifikowany personel, który zna procedury i jest odpowiednio przeszkolony w zakresie stosowanych technologii i preparatów. Pracownik taki jest również bardziej wydajny. Jego praca jest zadaniowa, odbywa się w określonych godzinach, jest też nieustannie nadzorowana. To właśnie brak nadzoru nad procedurami i częsta nieobecność personelu sprzątającego były głównymi zarzutami NIK-u. Kiedy placówka medyczna korzysta z usług firmy zewnętrznej, w przypadku nieobecności pracownika z powodu choroby lub urlopu jest on zastępowany przez innego. Także kwestia zaopatrzenia w środki do dezynfekcji i materiały higieniczne leży po stronie firmy zewnętrznej. Specyfika procedur Obecnie w polskich szpitalach i innych placówkach opieki zdrowotnej najczęściej sprząta się ręcznie lub przy użyciu wózków serwisowych. Na 12 skontrolowanych przez NIK szpitali, takie rozwiązanie stosowano w 7 publicznych placówkach. Firma sprzątająca, zanim rozpocznie pracę w placówce ochrony zdrowia, musi dokonać przeglądu procedur i przygotować plan higieny. Zdarza się bowiem, iż obowiązująca procedura nie odpowiada charakterowi placówki. Zupełnie inaczej wyglądają procedury związane z czystością i sprzątaniem w gabinecie stomatologicznym, szpitalu zakaźnym, a jeszcze inaczej w przychodni. DT Fot.: Lavi Sparkia/Shutterstock.com Polacy cenią kampanie edukacyjne Wyniki badania przeprowadzonego przez On Board PR Ecco Network oraz PBS DGA pokazują, że Polacy cenią sobie prowadzone przez firmy farmace - utyczne akcje edukacyjne. DT strona 1 farmaceutycznym, komisjami bioetycznymi a Ministerstwem Finansów i Narodowym Funduszem Zdrowia. Zdaniem przedsiębiorców, w ustawie brakuje precyzyjnego i jasnego rozgraniczenia finansowania świadczeń opieki zdrowotnej przez sponsora i płatnika, co może znacznie hamować uzyskiwanie pozytywnych efektów dla finansów Jak wynika z raportu Jak cię widzą, tak cię piszą, czyli o Polaków zaufaniu do firm farmaceutycznych przygotowanego na podstawie badań opinii publicznej, wśród wielu czynników budujących zaufanie do firm farmace - utycznych, respondenci wskazywali kampanie edukacyjne inicjowane przez te podmioty. Z wynikami badań w pełni zgadzają się eksperci rynku. Fot.: Konstantin Chagin/Shutterstock.com Z wizerunkowego punktu widzenia, działania edukacyjne to element skutecznej, dobrze przemyślanej strategii. Budują wizerunek organizacji zatroskanej o dobro swoich klientów, lokalnych społeczności i pacjentów. W przypadku firm farmaceutycznych jest to szczególnie ważne. Pozwala na zdobycie istotnej przewagi konkurencyjnej i pozbycie się miana organizacji żyjącej z tego, że ludzie chorują ocenia Anna Sarnacka z On Board PR Ecco Network. Działania edukacyjne, bez względu na podmiot, który je organizuje obciążone są wysoką odpowiedzialnością wobec społeczeństwa, do którego docierają. Dlatego też, wykorzystanie takich działań jako element kreowania wizerunku firmy farmaceutycznej musi być przemyślane i bardzo rozważne. Powinno się unikać bezpośredniego łączenia działań edukacyjnych z promocją poszczególnych marek danej firmy, tym bardziej na jej własnej stronie internetowej! Aby skutecznie budować swój wizerunek, firmy farmaceutyczne coraz częściej angażują się w kampanie edukacyjne prowadzone przez podmioty dedykowane i wyspecjalizowane w takich działaniach, czyli wydawnictwa medyczne lub firmy PR dodaje Maciej Krasnodębski, biorący udział w projekcie. państwa w postaci ograniczenia wydatków na opiekę zdrowotną finansowaną ze środków publicznych. BCC podziela również stanowisko Naczelnej Rady Aptekarskiej, że w ustawie nie można pomijać udziału farmaceuty i apteki szpitalnej w prowadzonych badaniach klinicznych proponując, by doprecyzować zapisy dotyczące obowiązkowego udziału farmaceuty w badaniu klinicznym. Warto rozważyć zasadność utworzenia Narodowej Rady Bioetycznej jako koordynatora prac komisji bioetycznych lub nadania takich uprawnień Odwoławczej Komisji Bioetycznej działającej przy Ministrze Zdrowia. W ramach prowadzonych konsultacji BCC przekazał Ministerstwu Zdrowia szczegółowe uwagi do ustawy i zadeklarował udział w dalszych pracach nad nimi. DT Warto zauważyć, że respondenci docenili fakt, że firmy farmaceutyczne zamieszczają na swoich stronach internetowych informacje na temat chorób i profilaktyki. W przypadku każdej z analizowanych firm farmaceutycznych jest to czynnik, który w znacznym stopniu powoduje, że firma staje się w oczach badanych godna zaufania. Kampanie edukacyjne w odniesieniu do poszczególnych marek, realizowane w Internecie są elementem utrwalania relacji pacjenta z konkretnym lekiem. Każdy z nas chce mieć piękny uśmiech i cieszyć się zdrowiem. Lecz, aby przejść z uśmiechem przez życie, należy o niego dbać! Fundacja stawia sobie za cel uświadamianie społeczeństwu stopnia zagrożenia nowotworami jamy ustnej. Będziemy mówić o badaniach profilaktycznych i znaczeniu stosowania właściwych zabiegów higienicznych, aby uchronić jak najwięcej osób przed najcięższymi konsekwencjami zaniedbań nowotworami jamy ustnej. Dlaczego niebieska wstążka? Kolor niebieski symbolizuje wodę. Niesie radość i spokój. Mamy nadzieję, że dzięki pracy naszej Fundacji więcej osób zadba o higienę jamy ustnej, a pacjenci przestaną bać się badań profilaktycznych i zaczną się im regularnie poddawać. W efekcie zapewnią sobie długie lata życia w spokoju i radości. Nasze główne cele: szerzenie wiedzy i informacji na temat profilaktyki nowotworów jamy ustnej, zwiększenie świadomości spo- Prawo umożliwia znaczną swobodę w kształtowaniu tych treści edukacyjnych, nasycając je również informacjami o samych chorobach i odnoszących się do nich możliwościach profilaktycznych i terapeutycznych komentuje wyniki badania dr Jacek Wędrowski. Fundacja do walki z nowotworem jamy ustnej Z uśmiechem przez życie DT łecznej na temat występowania tej groźnej choroby, organizowanie i prowadzenie szkoleń dotyczących profilaktyki przeciwnowotworowej, w tym raka jamy ustnej dla personelu medycznego i zainteresowanych osób, prowadzenie kampanii uświadamiających ryzyko zachorowania na nowotwory jamy ustnej, organizowanie badań profilaktycznych pacjentów z miejscowości, w których dostęp do badań jest utrudniony. Pamiętaj! Rak jamy ustnej odpowiednio wcześnie zdiagnozowany może być całkowicie wyleczony! Chcesz nam pomóc? To łatwe! Zostań naszym darczyńcą. Każda wpłata może uratować komuś życie. Konto: Fundacja Z uśmiechem przez życie Warszawa ul. Sucha 3

3 DEN TAL TRI BU NE Po lish Edi tion News 3 Polscy politycy chcą wyglądać atrakcyjnie Politycy w Polsce, podobnie jak amerykańscy kongresmeni, coraz większą wagę przywiązują do zewnętrznego wyglądu, korzystając przy tym m.in. z możliwości stomatologii estetycznej. Z sondy przeprowadzonej przez jedną z katowickich klinik stomatologicznych wynika, że Polacy wolą uśmiechniętych i dbających o swój wygląd polityków. Ponad 56% ankietowanych chciałoby, aby polscy posłowie, marszałkowie i premierzy częściej się uśmiechali, 67% jest zdania, że uśmiechnięty polityk budzi większe zaufanie, a 74% postrzega takich polityków jako otwartych i przyjacielskich. Jednocześnie aż 83% uważa, że zbyt rzadko widuje uśmiech na twarzy polityka. W polskiej polityce wciąż brakuje świadomości znaczenia uśmiechu w kampanii wyborczej, debacie telewizyjnej i podczas spotkań z wyborcami. W efekcie nasi politycy są postrzegani jako szarzy, nijacy i smutni. Inaczej niż amerykańscy kongresmeni, a nawet brytyjscy lordowie. Wydawca : Biuro w Polsce: Dental Tribune Polska Sp. z o.o. Al. Jerozolimskie 44, lok War szawa Tel.: (22) Fax: (22) info@dental-tribune.com Zespół redakcyjny: Redaktor naczelna: Magdalena Wojtkiewicz m.wojtkiewicz@dental-tribune.com O wy dawcy W tych krajach kandydat na ważne stanowisko nie tylko pracuje nad programem ze sztabem specjalistów, ale także nad swoim uśmiechem także ze sztabem specjalistów, m.in. dentystów mówi dr n. med. Mariusz Duda z Kliniki Implantologii i Stomatologii Estetycznej w Katowicach. Z roku na rok w Polsce coraz powszechniejsza staje się moda na tzw. stomatologię polityczną tak określają to zjawisko specjaliści od wizerunku. Dziś aż 47% Polaków chciałoby widzieć u władzy osoby uśmiechnięte. Dla 27% ten aspekt wizerunku jest ważny przy podejmowaniu decyzji o wyborze. Wyżej cenimy tylko program wyborczy kandydata 49%. Zaczynają to również rozumieć polscy politycy. Tłumacze: Ewa Alek sińska, Marcin Aleksiński, Ewa Ganowicz, Sara Bojarczuk Redakcja i korekta tekstów: Marzena Bojarczuk, m.bojarczuk@dental-tribune.com Marketing i reklama: Grzegorz Rosiak, g.rosiak@dental-tribune.com Tel.: (22) Informacje w sprawie prenumeraty: Dental Tribune Polska Sp. z o.o., in fo@d-t.pl, Tel.: (22) Nakład: egz. Od dziesięcioleci kandydaci na prezydenta USA, zanim jeszcze wystartują w wyborach, trafiają na fotel dentysty. Wystarczy spojrzeć na uśmiechy Baracka Obamy i Georga Busha. Także kandydaci na stanowiska senatora, kongresmena czy gubernatora przechodzą podobną drogę. To są efekty prac protetycznych, leczenia implantologicznego, konsultacji ze specjalistami w dziedzinie stomatologii estetycznej, którzy nadali uśmiechom symetrii, białego koloru i równości. To nie jest dzieło przypadku ani natury dodaje dr Duda. O tym, że dobrze zaprojektowany uśmiech jest ważny, przekonani są także specjaliści od wizerunku. Naturalnie uśmiechnięty polityk, obdarzający swoich wyborców uśmiechem postrzegany jest jako bardziej przyjacielski, ludzki, bliższy. Tak też widzi się polityków w USA dodaje Tomasz Pietrzak, specjalista ds. wizerunku. W Polsce rośnie liczba polityków ze szczerym i szerokim uśmiechem. Coraz częściej wspólną cechą wszystkich uśmiechających się polityków są zdrowe i zadbane zęby. Dla wyborców to sygnał, że politycy dbają o zdrowie i swój wizerunek, a to często oznacza, że do pełnionych funkcji podchodzą poważnie. Prezydent Chile Sebastian Piniera przyznał, że swoje 51% poparcie w wyborach i spektakularne zwycięstwo zawdzięcza pięknej żonie i białym zębom, dopiero później planom reform gospodarczych dodaje Tomasz Pietrzak. DT Przedsiębiorcy o zmianach w systemie ubezpieczeń zdrowotnych Aż 74% ankietowanych przez BCC opowiada się za istnieniem konkurencji pomiędzy towarzystwami ubezpieczającymi, co pozwoliłoby na złamanie monopolu Narodowego Funduszu Zdrowia. Prawie 24% uważa, że powinno się wrócić do budżetowego finansowania wydatków na leczenie. Ok. 15% respondentów przedstawicieli firm działających w systemie wolnorynkowym uważa, że obecny system jest sprawiedliwy. Niemal 84% respondentów jest zdania, że powinny istnieć zachęty dla pracodawców i osób fizycznych w formie odpisów podatkowych, co sprzyjałoby rozwojowi powszechnego systemu ubezpieczeń zdrowotnych. Interesujące jest podejście firm do kwestii kupowania usług zdrowotnych bezpośrednio w placówkach je świadczących za takim rozwiązaniem było prawie 23% ankietowanych. Sondaż pokazał, jak wiele jest uprzedzeń wobec przeprowadzenia zmian w ochronie zdrowia i jakie trudności pojawią się przy ich wprowadzeniu. DT AD Wydawca i redakcja nie ponoszą odpowiedzialności za treść rek lam i ogłoszeń. Publikacja ta jest przeznaczona dla osób uprawnionych do wystawiania recept oraz osób prowadzących obrót produktami leczniczymi w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 września 2001 r. Prawo farmaceutyczne (Dz. U. Nr 126, poz. 1381, z późn. zmianami i rozporządzeniami). Redakcja Dental Tribune dokłada wszelkich starań, aby publikować artykuły kliniczne oraz informacje od producentów jak najrzetelniej. Nie możemy odpowiadać za informacje, podawane przez producentów. Wydawca nie odpowiada również za nazwy produktów oraz informacje o nich, podawane przez ogłoszeniodawców. Opinie przedstawiane przez autorów nie są stanowiskiem redakcji Dental Tribune. Dental Tribune makes every effort to report clinical information and manufacturer s product news accurately, but cannot assume responsibility for the validity of product claims, or for typographical errors. The pub - lishers also do not assume responsibility for product names DEN TAL TRI BUNE The World s Den tal New spa per or claims, or statements made by advertisers. Opinions expressed by authors are their own and may not reflect those of Dental Tribune International. Licensing by Dental Tribune International Publisher Torsten Oemus Group Edi tor Daniel Zimmermann newsroom@dental-tribune.com Tel.: / Editors Claudia Salwiczek, Anja Worm Editorial Assistant Yvonne Bachmann Copy Editors Sabrina Raaff, Hans Motschmann President/CEO Torsten Oemus Sales & Marketing Peter Witteczek, Antje Kahnt Director of Finance & Controlling Dan Wunderlich Marketing & Sales Services Nadine Parczyk License Inquiries Jörg War schat International Editorial Board Dr Nasser Barghi, USA Ceramics Dr Karl Behr, Germany Endodontics Dr George Freedman, Canada Esthetics Dr Howard Glazer, USA Cariology Accounting Manuela Hunger Business Development Manager Bernhard Moldenhauer Project Manager Online Alexander Witteczek Executive Producer Gernot Meyer Dental Tribune International Holbeinstr. 29, 04229, Leipzig, Germany Tel.: Fax: info@dental-tribune.com Regional Offices Asia Pacific Dental Tribune Asia Pacific Limited Room A, 20/F, Harvard Commercial Building, 111 Thomson Road, Wanchai, Hong Kong Tel.: Fax The Americas 116 West 23rd Street, Ste. 500, New York, N.Y , USA Tel.: Fax: Prof. Dr I. Krejci, Switzerland Conservative Dentistry, Dr Edward Lynch, Ireland Restorative Dr Ziv Mazor, Israel Implantology Prof. Dr Georg Meyer, Germany Restorative Prof. Dr Rudolph Slavicek, Austria Function, Dr Marius Steigmann, Germany Implantology 2010, Dental Tribune International GmbH. All rights reserved

4 4 News DEN TAL TRI BU NE Po lish Edi tion Polacy chodzą do dentysty, ale... nie myją zębów! Zabiegani Polacy poświęcają coraz mniej czasu na higienę jamy ustnej. Jednocześnie coraz powszechniejszy staje się nawyk chodzenia do dentysty. Z badań przeprowadzonych przez portal dentysta.eu wynika, że aż 8% Polaków w ciągu ostatnich 3 lat zrezygnowało z zalecanego 3-minutowego szczotkowania zębów na rzecz szybkiego i nieprecyzyjnego 1-2 minutowego. Dziś jedynie 25% Polaków poświęca 3min. na mycie zębów, a jeszcze 3lata temu było ich 33%. Jednocześnie 25% badanych deklaruje, że przynajmniej raz do roku odwiedza dentystę. Te dane potwierdzają aż 4% wzrost w tym zakresie w stosunku do 2009 r. Tylko w 2010 r. wartość rynku usług stomatologicznych w Polsce wyniosła 7,1mld zł. Do 2013 r. sięgnie 10mld zł prognozuje PMR Publications. Bez nawyku i bez szczoteczek 3,8 mln Polaków w ogóle nie myje zębów, 9% robi to krócej niż 1min. wynika z badań przeprowadzonych przez portal dentysta. eu na grupie Polaków. Jednocześnie, myjąc zęby, jesteśmy coraz częściej pochłonięci innymi czynnościami. Ponad 42% myjąc zęby parzy kawę, przegląda pocztę, czyta gazetę, chodzi po mieszkaniu ze szczoteczką w ustach, a 15% pisze SMS-y wynika z sondy Centrum Implantologii i Ortodoncji Dentim clinic. Dentyści biją na alarm, bo zęby myjemy, ale szybko i niedokładnie. Polacy żyją w biegu i tak też dbają o swoje zęby. Większość z nas przekonana jest o tym, że dba o higienę jamy ustnej, bo w ogóle myje zęby. Tymczasem robimy to za krótko, nie znamy także prawidłowych zasad szczotkowania. Ostatnie badania pokazują, że rzetelny czas szczotkowania zębów, czyli ten trwający 3 min. spada z roku na rok. Dziś jest to aż 8% spadek w stosunku do 2009 r. mówi lek. dent. Marcin Krufczyk, autor badań. Fot.: sheff/shutterstock.com Zdaniem lek. stom. Wojciecha Fąferko z Centrum Implantologii i Ortodoncji w Katowicach, problemem jest brak edukacji. Mamy obecnie największy wybór past, płynów, szczoteczek, irygatorów i specjalnych pasków, ale nikt nie uczy nas, jak powinniśmy tego używać. W szkołach brakuje edukacji w tym zakresie, a więc jesteśmy przekonani o tym, że rewelacyjna pasta i szczoteczka z reklamy rozwiążą problem higieny. Problem w tym, ża często mniej istotne jest to, czym myjemy zęby, ale jak to robimy jak długo i jak często mówi W. Fąferko. Ponad połowa Polaków myje zęby 2 razy dziennie, ale już 19% tylko raz dziennie. Co roku ubywa aż 1% Polaków szczotkujących zęby więcej niż 2 razy dziennie. Zęby myjemy najczęściej rano i tylko rano. Niecała minuta pobieżnego mycia nie usunie groźnych bakterii z jamy ustnej, nie wyczyści przestrzeni między zębami i nie zlikwiduje nalotu na języku dodaje dr Fąferko. Zębów nie myjemy, ale leczymy Brak odpowiedniej higieny jest przyczyną próchnicy, na którą cierpi aż 99% dorosłych Polaków. Jednak Polacy zaczynają chodzić do dentysty przynajmniej po to, żeby załatać dziury w zębach. Ponad połowa Polaków przynajmniej raz do roku odwiedza dentystę, ale najczęściej wówczas, kiedy pojawia się ból. O dentyście wciąż przypominamy sobie w sytuacjach kryzysowych, kiedy zniszczony próchnicą ząb boli lub kiedy złamie się w widocznym miejscu. Wciąż omijamy wizyty kontrolne, chociaż i tutaj sytuacja nieco się poprawia. W Polsce pojawiła się natomiast grupa pacjentów, którazy regularnie odwiedzają dentystę nie tylko po to, żeby się leczyć, ale żeby poprawić estetykę uśmiechu mówi dr Wojciech Fąferko. Najwięcej Polaków chodzi do dentysty raz na pół roku (31%), raz do roku na wizycie zjawia się 25%, 11% odwiedza gabinet dentystyczny raz na kwartał, a 17% co kilka lat. Rzadkie wizyty oznaczają bardziej skomplikowane i kosztowne zabiegi. W gabinetach wciąż wykonuje się za dużo zabiegów leczenia kanałowego i kosztownych zabiegów specjalistycznych, bo zamiast zapobiegać, wciąż wolimy leczyć mówi lek. dent. Marcin Krufczyk. Zły stan uzębienia, pociągający za sobą kosztowne wizyty najlepiej widać w rosnących wydatkach Polaków na leczenie. Tylko w 2010 r. rynek usług stomatologicznych wart był ponad 7,1 mld PLN to o 1 mld więcej niż rok wcześniej. DT Komórki naczyń krwionośnych uczestniczą w naprawie tkanek zębów Daniel Zimmermann, Dental Tribune International Wyniki nowych badań, przedstawione podczas zorganizowanej niedawno w Nowym Jorku pierwszej międzynarodowej konferencji poświęconej komórkom macierzystym zębów, głowy i szyi (International Conference on Dental and Craniofacial Stem Cells) mogą oznaczać przełom w odbudowie tkanek i narządów. W oparciu o badanie eksperymentalne na zębach siecznych gryzoni rzędu ssaków, do którego należą myszy i wiewiórki naukowcy z Wielkiej Brytanii, Brazylii i USA stwierdzili, że komórki tkanki łącznej mogą ulec przemianie w wyspecjalizowane komórki, naprawiające uszkodzone tkanki zębów. Wyniki ich badań zostały opublikowane w jednym z ostatnich numerów amerykańskiego czasopisma Proceedings of the National Academy of Sciences. Wcześniejsze badania w tym zakresie sugerowały, że tzw. pericyty, występujące zwykle w małych naczyniach krwionośnych mogą ulegać przekształceniom w różne komórki. To nowe badanie ma być pierwszym, w którym znaleziono genetyczne dowody na potwierdzenie tezy, że mogą one również zachowywać się jak komórki macierzyste, regenerujące uszkodzone lub utracone tkanki. W przeprowadzonym badaniu wszczepiano te Komórki naczyń krwionośnych w zębie. (DTI; Fot.: King's College, Londyn, Wielka Brytania). komórki do zębów, gdzie przekształcały się w komórki miazgi. W ten sposób po raz pierwszy udowodniono możliwość różnicowania pericytów do wyspecjalizowanych komórek w naturalnych procesach naprawczych mówi prof. Paul Sharpe z Zakładu Rozwoju Twarzoczaszki (Instytut Stomatologiczny, King s College, Londyn), który kierował tym badaniem. Uzyskane wyniki nie tylko mają oczywiste znaczenie dla zrozumienia mechanizmów komórkowych naprawy tkanek, ale także szersze implikacje dla obszarów Innowacje w medycynie to wynik postępu, który dokonał się w różnych dziedzinach nauki. Postęp ten umożliwił tworzenie i wdrażanie nowych, użytecznych społecznie technologii, a zmiany w medycynie na przełomie ostatnich dziesięcioleci nieodwracalnie zmieniły jej oblicze. Inwestycje innowacyjnych firm w badania i rozwój pozwoliły na odkrycie tysięcy leków, które pozwalają obecnie zwalczać choroby o wiele skuteczniej niż kiedykolwiek przedtem. Schorzenia, które jeszcze niedawno były śmiertelne, dziś mogą być efektywnie i bezpiecznie leczone. Pozytywny efekt innowacji farmaceutycznych to wpływ zarówno na jakość życia pacjentów, jak i całej gospodarki. Równocześnie, nowoczesne leki pozwalają na obniżenie kosztów opieki zdrowotnej poprzez zastępowanie wcześniejszych, mniej efektywnych terapii nowymi rozwiązaniami. medycyny i stomatologii regeneracyjnej, ukierunkowanej na stymulowanie naturalnych procesów naprawczych po uszkodzeniu lub Zgodnie z danymi Związku Pracodawców Innowacyjnych Firm Farmaceutycznych, od 1990 r. naukowcy odkryli i opracowali ponad 300 całkowicie nowych szczepionek i produktów leczniczych, które zostały wprowadzone do obrotu i pozwalają obecnie leczyć ponad 150 różnych chorób. Droga do innowacji to proces złożony i długotrwały. Czas, jaki zazwyczaj upływa od momentu rozpoczęcia badań laboratoryjnych do wprowadzenia danego leku do obrotu wynosi średnio lat i kosztuje ponad miliard euro! w chorobach tkanek dodaje Sharpe. DT Innowacje miarą postępu medycyny Fot.: weavebreakmedia ltd/shutterstock.com W celu usprawnienia procesu opracowywania leków powstała inicjatywa w zakresie leków innowacyjnych (Innovative Medicines Initiative IMI), która jest największym w Europie partnerstwem publiczno-prywatnym, wspierającym prowadzenie skuteczniejszych prac badawczo-rozwojowych nad lepszymi i bezpieczniejszymi lekami dla pacjentów. IMI jest wspólnym przedsięwzięciem Unii Europejskiej i Europejskiej Federacji Przemysłu Farmaceutycznego (EFPIA). W ramach IMI, dysponującej budżetem 2 mld euro, wspierane są wspólne projekty badawcze oraz tworzone są sieci ekspertów pochodzących ze środowisk branżowych i akademickich, skutkujące zwiększeniem liczby innowacji wprowadzanych w sektorze ochrony zdrowia. Jako neutralna strona w procesie tworzenia innowacyjnych partnerstw, IMI ma na celu stworzenie takiego otoczenia dla prac badawczorozwojowych (R&D) w przemyśle farmaceutycznym, które będzie w większym stopniu sprzyjać współpracy. Podmioty zaangażowane w tę inicjatywę liczą, że dzięki IMI Europa zwiększy swą konkurencyjność na szczeblu światowym, stając się najbardziej atrakcyjnym miejscem prowadzenia prac badawczo-rozwojowych w obszarze farmakoterapii. DT

5 DEN TAL TRI BU NE Po lish Edi tion News 5 Weteran przemysłu laureatem pierwszej nagrody DT Award Yvonne Bachmann, Dental Tribune International Robert Gottlander ze Szwecji został pierwszą osobą odznaczoną Dental Tribune Industry Leadership Award nagrodą za wyjątkowe osiągnięcia w dziedzinie edukacji i innowacji stomatologicznych. R. Gottlander odebrał swoją nagrodę z rąk dyrektora wykonawczego DTI Torstena Oemusa podczas IDS w Kolonii. Gottlander ukończył Szkołę Stomatologii na czego ds. edukacji i produktów, odpowiadał za uznany na świecie edukacyjny program szkoleniowy Nobel World Tour. Przyznawana corocznie przez Dental Tribune International nagroda Global Dental Tribune Award ma stanowić wyróżnienie nadawane osobom, zespołom i gabinetom, które podejmują aktywne działania w zakresie ciągłego doskonalenia zawodowego i utrzymania najwyższego poziomu usług. Publiczność i najlepsze jury konkursu stanowi dentystów, wszyscy czytelnicy magazynu Dental Tribune, który publikowany jest w ponad 25 językach i ukazuje się na wszystkich kontynentach. Jak powiedział T. Oemus, udostępniono 15 kategorii, w których można zgłaszać nominacje do nagrody. Są to m.in. nagrody Lifetime Achievement (Osiągnięcia życia), Innovation in Dentistry (Innowacje w stomatologii) oraz Dental Educator (Edukacja stomatologiczna). Informacje o nominacjach znaleźć można na stronie internetowej Dental Tribune ( Lista zwycięzców zostanie ogłoszona podczas Greater New York Dental Meeting w listopadzie br. DT AD EMS-SWISSQUALITY.COM Torsten Oemus (po prawej) wręcza pierwszą nagrodę Dental Tribune Award Robertowi Gottlanderowi. (DTI; Fot.: Yvonne Bachmann, DTI). Uniwersytecie w Göteborgu. Rozpoczął karierę zawodową w 1984 r. w firmie Nobelpharma, która została później skonsolidowana w ramach Nobel Biocare. W latach , kiedy piastował stanowisko wicedyrektora wykonaw- Medycyna translacyjna związek nauki z medycyną Medycyna translacyjna to proces, w którym odkrycia dokonane w laboratoriach w ramach badań podstawowych znajdują faktyczne zastosowania kliniczne. To nowa, niezwykle ważna dyscyplina na - ukowa, wymagającą współpracy wielu różnych dziedzin. Medycyna translacyjna jest młodą nauką, której rozwój związany jest ściśle z problemem starzenia się społeczeństw. W ostatnich latach zaobserwowano, że równolegle ze wzrostem długości życia wzrasta również częstość występowania wielu chorób. W ostatnich latach obserwuje się jednocześnie niebywały postęp w obszarze podstawowych nauk przyrodniczych. XXI wiek przyniósł m.in. osiągnięcia takie, jak zsekwencjonowanie genomu człowieka oraz identyfikacja genów odpowiedzialnych za wiele chorób nowotworowych. Aby odwrócić negatywne trendy zachorowalności, niezbędna staje się umiejętność sprawnego korzystania z odkryć na poziomie podstawowym. Tymi zagadnieniami zajmuje się od ponad 30 lat medycyna translacyjna, której głównym celem jest właśnie translacja, czyli przetłumaczenie i przeniesienie najnowszych odkryć z poziomu molekularnego na poziom zastosowania w leczeniu pacjentów. 1+1=3 NOWY AIR-FLOW MASTER PIEZON PIASKOWANIE LIDER W PROFILAKTYCE - PIEZON BEZ BÓLU - > AIR-FLOW NISZCZY BIOFILM > - -

6 6 News DEN TAL TRI BU NE Po lish Edi tion Nowy standard ISO Na całym świecie dostępnych jest 1,5 mln różnych urządzeń medycznych, a co roku pojawiają się tysiące nowych produktów. Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna (International Organization for Standardization ISO) wprowadziła nowy międzynarodowy standard, który ma na celu ocenę działania takich urządzeń w różnych aspektach oraz poprawę bezpieczeństwa pacjentów. ISO to światowa sieć, określająca międzynarodowe standardy, niezbędne dla sprawnego funkcjonowania firm, rządów i społeczeństwa. Ta pozarządowa organizacja opracowuje standardy we współpracy z sektorami, które je wykorzystują, dostosowuje je przy użyciu transparentnych procedur, opartych na danych krajowych oraz kieruje poszczególne rozwiązania do implementacji na całym świecie. Wg organizacji, nowy standard ISO 14155:2011 będzie stanowił techniczną bazę, umożliwiającą regulację i minimalizację technicznych barier dla handlu. Opracowano go, aby skłonić producentów urządzeń medycznych do zapewniania gwarancji, że ich produkty nie zagrażają bezpieczeństwu pacjentów. W 2007 r. Światowa Organizacja Zdrowia poinformowała, że co roku w USA ma miejsce ponad 1 mln wypadków związanych z urządzeniami medycznymi. Ponadto, w niektórych krajach rozwijających się połowa sprzętu medycznego całkowicie lub częściowo nie nadaje się do użytku. Nowy standard odnosi dobrą praktykę kliniczną do projektu, przebiegu, rejestracji i publikacji wyników badań klinicznych na ludziach, mających na celu ocenę bezpieczeństwa i funkcjonowania urządzeń medycznych dla celów regulacyjnych i innych. Ten międzynarodowy standard określa ogólne wymogi, które mają chronić prawa, bezpieczeństwo i dobrostan społeczeństwa oraz zapewnić naukowy przebieg badań klinicznych i wiarygodność ich wyników. Wymogi te mają również określić zakres odpowiedzialności sponsora i głównego badacza, a także dodatkowych sponsorów, badaczy, komisji bioetycznych, urzędów rejestracyjnych i innych organów zaangażowanych w ocenę zgodności urządzeń medycznych. Leczenie periodontologiczne bezpieczne dla noworodków Kobiety ciężarne, cierpiące z powodu zapalenia dziąseł mogą poddawać się niechirurgicznemu leczeniu periodontologicznemu i nie muszą przy tym obawiać się o zdrowie swoich dzieci. Przeprowadzono badanie, obejmujące 400 dzieci w wieku 2-3 lat z różnych klinik pediatrycznych w USA. Prowadzący to badanie lekarze dentyści stwierdzili, że leczenie chorób przyzębia w czasie ciąży nie wpływa na późniejsze zdolności poznawcze, motoryczne i językowe dzieci. Naukowcy z uniwersytetów w stanach: Minnesota, Kentucky, Mississippi i New York porównywali dane rozwojowe dzieci w zależności od tego, czy ich matki poddawały się leczeniu dziąseł przed i po porodzie. Różnice między grupą kontrolną i badaną były Fot.: Dmitriy Shironosov/Shutterstock.com bardzo niewielkie. Wśród dzieci kobiet, których stan przyzębia poprawił się, obserwowano wyższe wartości wskaźników zdolności motorycznych i poznawczych. Zielona stomatologia W obliczu zwiększającej się świadomości dotyczącej ekologicznych zielonych technologii, dentyści w wielu krajach zaczynają wprowadzać zielone prawo do swoich praktyk. W USA powołano Eco Dental Association, które oferuje programy edukacyjne oraz specjalne certyfikaty, co umożliwia praktykom dentystycznym wdrażanie zielonej polityki. Aby przestrzegać proekologicznych zaleceń, praktyka dentystyczna powinna: 1. Znajdować się w dogodnej lokalizacji, dostępnej przy wykorzystaniu transportu publicznego. 2. Ochraniać zasoby wodne i zredukować zużycie wody. 3. Chronić i oszczędzać energię. 4. Pozostawać w szerokim dostępie dla społeczeństwa, publicznej edukacji i opieki nad pacjentem. 5. Zredukować produkcję wszelkich zanieczyszczeń. 6. Wprowadzić innowacje, których rozwój jest skierowany na bycie przyjaznym środowisku. Dobry przykład w tym zakresie daje Wielka Brytania. Jednym z pomysłów na prezentowanie proekologicznej polityki jest tzw. Eco Rep Program zamiast tradycyjnych papierowych reklam i instrukcji przyrządów, np. opakowanie zawierające zestaw implantów wysyłane jest do kliniki lub gabinetu z elektroniczną instrukcją i demonstracją użycia. W USA podejmowane są próby zredukowania ilości zanieczyszczeń i odpadków np. przez wymianę pokryć krzeseł na takie, które wymagają DT Wcześniejsze badania sugerowały, że leczenie periodontologiczne matek może wiązać się z występowaniem problemów medycznych, takich jak niska waga urodzeniowa, poród przedwczesny lub opóźnienie w rozwoju. Sugerowano, że bakterie uwalniane w trakcie leczenia mogą wnikać do krwiobiegu matki i szkodzić dziecku. Zgodnie z badaniami, kobiety ciężarne są podatne na krwawienie z dziąseł, wywoływane przez zaburzenia hormonalne, które sprzyjają rozwojowi określonych gatunków bakterii w jamie ustnej. Zdaniem naukowców, jeśli nowe dane zostaną potwierdzone, ciężarne kobiety w USA będą mogły poddawać się leczeniu chorób dziąseł bez obaw, że terapia może negatywnie wpłynąć na rozwój ich dzieci. Rzecznik Amerykańskiej Akademii Periodontologicznej powiedział, że choć dane nadal nie są całkowicie jednoznaczne, organizacja generalnie zaleca kobietom dbałość o zdrowie tkanek przyzębia, także w czasie ciąży. DT ręcznego wytarcia, a dzięki temu można zrezygnować z jednorazowych sterylnych pokryć. W Wielkiej Brytanii i kilku innych krajach takie regulacje są jednak niezgodne z wymogami sanitarnymi. Wiele praktyk dentystycznych ogranicza też zużycie papieru, a w zamian używa suchych pomp próżniowych oraz kompresorów nie wymagających zużycia oleju. Ważne jest także odpowiednie zarządzanie oświetleniem. Istnieją 4 proste zasady, dzięki którym ekologiczna, zielona stomatologia może służyć środowisku naturalnemu: Przemyśl Zredukuj Użyj ponownie Utylizuj DT WHO a zagrożenie grypą Członkowie grupy roboczej stworzonej przez Światową Organizację Zdrowia zgodzili się co do zorganizowania międzynarodowej sieci, która ma poprawić stopień gotowości na pandemie grypy, zagrażające zdrowiu publicznemu na całym świecie. Porozumienie, które ma stanowić jasne wytyczne co do uwarunkowań prawnych i odpowiedzialności wszystkich decydentów, zaangażowanych w profilaktykę i kontrolę pandemii jest wynikiem ponad 3-lat negocjacji. Porozumienie ma być ratyfikowane podczas sesji Światowego Zgromadzenia Zdrowia w Genewie (Szwajcaria). Jak wynika z oświadczenia, jednym z kluczowych elementów porozumienia będzie poprawa współpracy i wymiany informacji pomiędzy głównymi graczami, takimi jak WHO, laboratoria krajowe i firmy farmaceutyczne. Ma także zostać poprawiony dostęp do ratujących życie szczepionek i innych zasobów dla najbiedniejszych państw, które często nie są w stanie produkować ani kupować niezbędnych leków przeciwwirusowych dla swoich obywateli. To porozumienie promuje bezpieczeństwo światowego zdrowia i solidarność w czasach pandemii powiedział ambasador Siedziba główna WHO (DTI; Fot.: dzięki uprzejmości WHO Szwajcaria). Nowe badania szwedzkich naukowców wiążą utratę zębów i choroby dziąseł z podwyższonym ryzykiem wystąpienia raka piersi. Badania przeprowadzone w Karolinska Institute w Szwecji dowiodły, że pacjentki, które utraciły zęby i cierpią z powodu choroby dziąseł były 11 razy bardziej podatne na rozwój nowotworu piersi w porównaniu z pacjentkami o zdrowych zębach i dziąsłach. W projekcie naukowym wzięło udział pacjentek, jednak eksperci podkreślają dalszą potrzebę przeprowadzenia szczegółowych badań w celu udowodnienia związku między zdrowiem jamy ustnej a ryzykiem wystąpienia nowotworu. Naukowcy po raz kolejny podkreślają, jak ważne jest przestrzeganie zdrowia jamy ustnej, ponieważ badania coraz częściej dowodzą powiązania między złym stanem zdrowia jamy ustnej a zwiększoną podatnością na wiele chorób, jak np.: cukrzyca, choroby serca i demencja. Choroba Bente Angell-Hansen, który przewodzi grupie roboczej. Odzwierciedla także wyjątkowe partnerstwo z przemysłem i zawiera konkretne metody współpracy z przemysłem i społeczeństwem dodał. Wobec coraz bardziej intensywnego transportu globalnego, występujące lokalnie wirusy mają coraz większe możliwości w zakresie wywołania światowej pandemii, zagrażając wielu ludziom, szczególnie pracownikom opieki medycznej i stomatologicznej. Zgodnie z ostatnimi szacunkami WHO, wirus H1N1, czyli wirus tzw. świńskiej grypy, który pojawił się po raz pierwszy w Meksyku, zabił na całym świecie niemal osób. DT Utrata zębów a ryzyko raka piersi dziąseł została również powiązana z większym ryzykiem wystąpienia komplikacji podczas porodu oraz możliwością przedwczesnego porodu. Fot.: Sebastian Kaulitzky/Shutterstock.com Dr Nigel Carter (British Dental Health Foundation) powiedział, że konieczne są dalsze badania, jednak wyniki tego eksperymentu są bardzo interesujące. DT

7 DEN TAL TRI BU NE Po lish Edi tion Perspektywy 7 Wygląda na to, że tkanki mogą się regenerować bez żadnych ograniczeń... Na temat badań nad komórkami macierzystymi w stomatologii z dr. Jeremy Mao z Columbia University w Nowym Jorku rozmawia Daniel Zimmermann. Badania dowiodły, że komórki macierzyste zębów mogą być szansą na skuteczną regenerację nie tylko tkanek zębów, ale także wielu komórek i narządów. W tym roku eksperci z całego świata po raz pierwszy spotkali się w Nowym Jorku na Międzynarodowej Konferencji Komórek Macierzystych Zębów i Twarzoczaszki (International Conference on Dental and Craniofacial Stem Cells), aby dyskutować na temat najnowszych teorii i odkryć naukowych. Dr Mao z delegatami. Konferencja w Nowym Jorku była pierwszym międzynarodowym zjazdem naukowców zajmujących się zębowymi komórkami macierzystymi. (DTI; Fot. dzięki uprzejmości Uniwersytetu Columbia, USA). uzyskać tylko poprzez zniszczenie zapłodnionego zarodka. Tymczasem zębowe komórki macierzyste Które dziedziny stomatologii najbardziej skorzystają na tych badaniach? Teoretycznie wygląda na to, że tkanki mogą się regenerować bez żadnych ograniczeń. Można więc oczekiwać, że na tych technikach skorzysta wiele dziedzin stomatologii. To tylko kwestia czasu, kiedy dowiemy się o tych komórkach dostatecznie dużo, aby móc wykorzystywać je do regeneracji wszelkiego rodzaju komórek. chorób zębów, ale także innych problemów zdrowotnych. Czy istnieje współpraca pomiędzy naukowcami zajmującymi się zębowymi i innymi komórkami macierzystymi? Do pewnego stopnia tak, ale nie w takim zakresie, jak byśmy sobie tego życzyli. W 2009 r. brałem udział w konferencji zorganizowanej przez International Society for Stem Cell Research w Barcelonie pewno miała znaczący wpływ na praktykę stomatologiczną. Czy myśli Pan, że lekarze dentyści będą otwarci na tę ideę? Wydaje mi się, że jako dentyści jesteśmy przyzwyczajeni do nowych osiągnięć i nie boimy się zmian. Miałem przyjemność prowadzić wykłady dla przedstawicieli różnych dziedzin stomatologii, np. dla chirurgów stomatologicznych i pedodontów. W większości podchodzili oni bardzo entuzjastycznie do potencjału, jaki kryje w sobie regeneracja i inżynieria tkankowa z użyciem zębowych komórek macierzystych. Zdając sobie sprawę z faktu, że endodoncja regeneracyjna może być kolejnym krokiem w ewolucji leczenia kanałów korzeniowych, American Association of Endodontists stworzyło specjalną komisję, która w przyszłości zapewni środki finansowe na projekty badawcze w tej dziedzinie. Badania naukowe to tylko część tego procesu Dr Jeremy Mao przemawia do uczestników konferencji w Nowym Jorku. W Europie i w Azji jest wielu naukowców zajmujących się komórkami macierzystymi zębów i twarzoczaszki Możliwość hodowli całych zębów lub ich fragmentów może oznaczać koniec takiej stomatologii, jaką znamy. Kiedy może to stać się rzeczywistością? Badania dotyczące regeneracji tkanek zębów i inżynierii tkankowej postępują bardzo szybko. Na modelach zwierzęcych udało się już z powodzeniem odtworzyć różne części zęba, takie jak miazga, zębina i cement. Techniki te nie są jeszcze gotowe do wykorzystania klinicznego, ale za kilka lat z pewnością będzie już taka możliwość. Zależy to także od decyzji urzędów regulujących, takich jak np. Agencja ds. Żywności i Leków w USA. Badania naukowe to tylko część tego procesu. W przeciwieństwie do zarodkowych komórek macierzystych, komórki pochodzące z zębów nie wzbudzają wielu kontrowersji. Dlaczego? To prawda kwestie te nie są tak dyskutowane z etycznego punktu widzenia, ponieważ zarodkowe komórki macierzyste można pobiera się z tzw. odpadów medycznych, takich jak zęby usunięte lub mleczne. Czy zębowe komórki macierzyste można wykorzystywać także w innych wskazaniach medycznych? Jest to bardzo prawdopodobne. Na początku roku opublikowaliśmy artykuł, w którym wykazano, że klony jednojądrzastych komórek macierzystych z miazgi zęba mogą ulegać przekształceniu do mioblastów i wspomagać tworzenie tkanki mięśniowej. To i inne badania sugerują, że zębowe komórki macierzyste można wykorzystywać nie tylko do leczenia w Hiszpanii. Nie było tam ani jednego wystąpienia dotyczącego zębowych komórek macierzystych. Zdaliśmy sobie wówczas sprawę, że ta dziedzina jest niedostatecznie badana. Stąd właśnie wziął się pomysł na zorganizowanie międzynarodowej konferencji poświęconej badaniom nad komórkami macierzystymi zębów i twarzoczaszki. Mamy też nadzieję, że w ten sposób będziemy promować współpracę pomiędzy naukowcami zajmującymi się tymi dziedzinami. Jakie inne regiony lub kraje przodują obecnie w badaniach nad zębowymi komórkami macierzystymi? Kiedy mówi się o badaniach naukowych, ludzie najczęściej myślą o USA. Nasza konferencja pokazała jednak, że w Europie i Azji jest wielu naukowców zajmujących się komórkami macierzystymi zębów i twarzoczaszki. Nawet w krajach, których byśmy o to nie podejrzewali, jak np. w Malezji. Regeneracja tkanek przy użyciu komórek macierzystych będzie na Bezzębie, szczególnie osób starszych, stanowi ogromny problem w krajach o bardzo dużej liczbie mieszkańców, takich jak Indie i Chiny. Czy zębowe komórki macierzyste mogą rozwiązać ten problem? Z pewnością żaden naukowiec i żadna firma zajmująca się tą dziedziną nie powinna ignorować tych regionów, ponieważ potrzeby kliniczne są tam bardzo duże. Jestem przekonany, że w miarę rozwoju tej technologii, stanie się ona także dostępna dla niektórych przeludnionych obszarów świata, takich jak Indie, Chiny czy kraje afrykańskie. Oczywiście, nadal pozostaje kwestia finansowej dostępności leczenia, co było także dyskutowane podczas konferencji w Nowym Jorku. Początkowo leczenie z użyciem komórek macierzystych będzie kosztowne. Jednak w miarę pojawiania się nowych produktów ceny z pewnością zaczną spadać. Biorąc pod uwagę wysokie koszty dostępnych obecnie metod leczenia odtwórczego, np. implantów stomatologicznych, jestem pewien, że regeneracja tkanek z użyciem komórek macierzystych będzie stanowiła poważną konkurencję. Czy kongres w Nowym Jorku okazał się sukcesem? Patrząc wstecz stwierdzam, że była to niezwykła konferencja. Wzięło w niej udział 200 uczestników. W ciągu 3 dni odbyło się 30 prezentacji. Spotkaliśmy się z nadzwyczaj pozytywnym przyjęciem. Planujemy już zorganizowanie drugiej edycji tego przedsięwzięcia. Na razie nie zdecydowaliśmy jednak, gdzie się ona odbędzie. DT

8 T U T Y T S N I

9 DEN TAL TRI BU NE Po lish Edi tion Perspektywy 9 Stomatologia według Vedic Smile Dr Sushil Koirala dentysta opowiada o minimalnie inwazyjnej stomatologii kosmetycznej i tłumaczy, dlaczego to sprawa tak ważna dla lekarzy stomatologów. Javier M. de Pisón Dental Tribune Ameryka Łacińska Dr Sushil Koirala wyjątkowo utalentowany lekarz praktyk z ponad 17-letnim doświadczeniem w stomatologii kosmetycznej mówi, że technologia powinna służyć poprawie zdrowia, nigdy jego pogorszeniu. Jego schemat minimalnie inwazyjnej stomatologii kosmetycznej (Minimally Invasive Cosmetic Den- Dentistry: Concept and Treatment Protocol dr Koirala przedstawił przewodnik po minimalnie inwazyjnej stomatologii kosmetycznej dyscyplinie, która do niedawna miała więcej wspólnego z wyglądem niż z doświadczeniem klinicznym. Artykuł ten, opublikowany w czasopiśmie Cosmetic Dentistry został przetłumaczony dentysta. Jednak to, czego pacjent chce, to zupełnie inna kwestia, podobna do wybierania towaru w sklepie: wybiera się kolor zębów, teksturę ich powierzchni, kształt uśmiechu. Czym jest piękno? Definicja piękna różni się w poszczególnych kulturach podobnie jest z leczeniem kosmetycznym. Zgodnie z estetyką zachodnią, piękny uśmiech oznacza białe, długie zęby i równą płaszczyznę zwarcia. Te same parametry nie sprawdzą się w Azji wyjaśnia S. Ko - irala. Pacjenci w Azji nie mają nic przeciwko lekkim stłoczeniom zębów, które postrzegają jako naturalne. Nie możemy więc stosować na całym świecie tego samego szablonu w kosmetycznym leczeniu stomatologicznym. Badania wykazały, że pacjenci z Azji mają w porównaniu do mieszkańców Europy i Ameryki szersze komory miazgi. Dr Koirala zaznacza, że preparacja o szerokim stopniu może stanowić zagrożenie dla zdrowia miazgi u pacjentów w Azji. Mimo to, wielu techników dentystycznych przestrzega zachodnich standardów nawet wtedy, gdy ich pacjenci nie są imigrantami z krajów zachodnich i mają inną budowę twarzy. Dr Koirala ostrzega: Musimy zachować dużą trzeźwość umysłu i rozsądek, wybierając odpowiednią technologię do swojego gabinetu, ponieważ technologie te nie zawsze ukierunkowane są na zdrowie. Uważa m.in., że technologia wykonywania uzupełnień w systemie CAD/CAM musi zostać udoskonalona zanim będzie można ją w pełni wykorzystać w stomatologii odtwórczej. Obecnie technika CAD/CAM wymaga rozbudowy w zakresie drogi wprowadzania, odporności i estetyki, a więc poświęcamy zdrowie dla technologii mówi specjalista. Lekarze ciągle wierzą, że odbicia kalki są idealnym źródłem informacji na temat dostosowywania uzupełnień w zwarciu kontynuuje. Wiara, że mocne odbicie oznacza dużą siłę, a delikatne małą siłę nie ma poparcia naukowego. Mimo to, większość lekarzy zajmujących się stomatologią kosmetyczną przeprowadza korektę zwarcia na podstawie odbicia kalki. Komputerowe systemy analizy zwarcia, które pozwalają obiektywnie mierzyć siły zwarcia na poszczególnych zębach wraz z ich analizą w chwili zwierania zębów, AD Dr Sushil Koirala rozmawia z redakcją Dental Tribune. (DTI; Fot.: Javier M. de Pison, Dental Tribune Ameryka Łacińska). tistry MiCD) opiera się na świadomości, naturze oraz technologii opartej na faktach, która uwzględnia długoterminowy stan zdrowia i potrzeby pacjenta. S. Koirala, który jest założycielem i przewodniczącym Nepalese Academy of Cosmetic Dentistry oraz South Asian Academy of Aesthetic Dentistry łączy w swoim schemacie MiCD filozofię i etykę, wyniki badań naukowych i coś, co można nazwać wedyjskim lub holistycznym podejściem do stomatologii. Dr Koirala, zaniepokojony szybkim postępem w zakresie leczenia estetycznego, zadaje pytanie, czy szeroko stosowane techniki dentystyczne mają poprawiać stan zdrowia, czy tylko zapewniać pacjentom szybką zmianę wyglądu bez zastanawiania się nad odległymi konsekwencjami. Lata praktyki doprowadziły go do opracowania idei MiCD zestawu zasad, które podkreślają konieczność wczesnej diagnozy, leczenia chorób, wyboru minimalnie inwazyjnych procedur terapeutycznych i stosowania sprawdzonych naukowo materiałów, a także uwzględniania aspektów psychologicznych, tła etnicznego oraz aktu - alnych potrzeb zdrowotnych pacjenta. Pionierski atykuł W przełomowym artykule pt.: Minimally Invasive Cosmetic na wiele języków i przyciągnął uwagę licznych naśladowców poszukujących klinicznego schematu leczenia kosmetycznego, który choć oczywisty nie był zbyt szeroko stosowany, zakładał bowiem możliwie jak największą oszczędność naturalnych tkanek zębów. Umiejętność odróżnienia tego, czego pacjent chce od tego, czego rzeczywiście potrzebuje, to duży problem etyczny w stomatologii kosmetycznej. Próbując go rozwiązać, dr Koirala opracował prosty test samoświadomości, w którym zadaje sobie 4 proste, ale wymagające szczerości pytania: 1. Jaką metodę leczenia wybrałbym, gdyby chodziło o kogoś z mojej rodziny? 2. Czy plan leczenia pozostałby taki sam niezależnie od tego, kim byłby pacjent? 3. Czy czuję się dostatecznie kompetentny i zadowolony, podejmując się leczenia określonego przypadku? 4. Czy pacjent jest zadowolony z szacowanego kosztu biologicznego, finansowego i czasowego proponowanego leczenia? Dr Koirala wyjaśnia: To, czego pacjent chce i to czego potrzebuje, to często nie to samo. Potrzebne leczenie to podstawowa terapia, jaką może przeprowadzić

10 10 Perspektywy DEN TAL TRI BU NE Po lish Edi tion powstały ponad 15 lat temu. Trudno zrozumieć, dlaczego lekarze zaprzeczają naukowym faktom dotyczącym kalki dentystycznej i ciągle w nią wierzą, dokonując korekty zwarcia podczas projektowania uśmiechu. Dlatego właśnie tak namawiam do świadomego praktykowania stomatologii, ponieważ informacje technologiczne to zbyt mało. Potrzebna jest nasza świadomość, aby wykorzystywać je we właściwy sposób na rzecz pacjentów. Tak właśnie wyglądała aktualna sytuacja, przeciwko której protestował dr Koirala i która doprowadziła go do stworzenia schematu leczenia MiCD, określanego jako połączenie świadomości, natury i technologii. Zamiast narzucać pacjentowi swoją własną definicję piękna, dentysta powinien go słuchać i starać się zrozumieć personalne i kulturowe oczekiwania osoby, która ma poddać się leczeniu. Dr Koirala robi wszystko, aby zachować piękno zgodnie z kulturową tradycją pacjenta, zamiast podążać ślepo za popularnym obecnie szerokim wzorcem, stosowanym w każdym przypadku i u każdego pacjenta. AD O wybielaniu zębów, dr Koirala mówi, że wprawdzie w niektórych przypadkach może być faktycznie potrzebne, ale znacznie częściej kolor zębów pacjenta jest jednym z elementów doskonałej równowagi stworzonej przez naturę. Kolor oczu, zębów i skóry powinny ze sobą harmonizować. Jeśli zęby są zbyt białe, mogą wyglądać nienaturalnie. Zmiana podejścia Zasady MiCD mogą się wydawać skomplikowane, ale sam schemat postępowania jest łatwy do wdrożenia i bardzo praktyczny dlatego, że nie wymaga zmiany stosowanych technik klinicznych, a jedynie stosowania ich w świadomy sposób, korzystny zarówno dla pacjenta, jak i dla lekarza. Nie mówimy: nie szlifujcie zębów w taki sposób. Mówimy: szlifujcie je bardziej oszczędnie wyjaśnia dr Koirala. W rzeczywistości schemat MiCD nie odrzuca żadnych współczesnych zabiegów, nawet pełnych koron lub mostów. Sugeruje jedynie dentystom, aby w świadomy sposób zastanawiali się, czy można uniknąć inwazyjnego leczenia i decydowali się na nie tylko w ostateczności. Jedyne, co musi zrobić lekarz dentysta, aby postępować w sposób zgodny z MiCD, to zmiana priorytetów dla danego zabiegu i zmiana własnego podejścia. Ogólne założenia MiCD opierają się na pięciu zasadach: 1. Im wcześniej, tym lepiej wczesne rozpoznanie choroby lub ubytku pozwala zminimalizować konieczność inwazyjnego leczenia w przyszłości. 2. Smile Design Wheel należy postępować zgodnie z zasadami, uwzględniając sytuację psychologiczną, zdrowotną, czynnościową i estetyczną pacjenta. 3. Po pierwsze: nie szkodzić należy wybierać metody terapeutyczne, które w maksymalnym stopniu oszczędzają zdrowe tkanki zębów. 4. Postępowanie oparte na faktach wybierając materiały i narzędzia, należy opierać się na wynikach badań naukowych. 5. Pozostawanie w kontakcie należy zwracać większą uwagę na regularne wizyty kontrolne, wykonywać na czas naprawy i skrupulatnie badać pacjentów, wyjaśniając im, dlaczego jest to tak ważne. Te proste zasady pozwalają włączyć każdą metodę terapii w protokół postępowania. Dobry schemat powinien uwzględniać zmiany w oparciu o dowody na - ukowe kontynuuje Koirala. Najtrudniejsza może być część filozoficzna, ponieważ jest subiektywna. Dlatego właśnie dajemy pacjentowi kwestionariusz i to pacjent decyduje, czego naprawdę chce. Dajemy mu wiedzę i opowiadamy o technice, ale to on decyduje, jakiego efektu estetycznego oczekuje dodaje. Wysokiej jakości materiały Kiedy dr Koirala w 2009 r. opublikował schemat MiCD, zyskał nie tylko naśladowców wśród dentystów, ale także uznanie producentów wysokiej jakości produktów stomatologicznej. Spotkałem się z Patrickiem Loke, dyrektorem zarządzającym firmy SHOFU na Azję i Pacyfik, który powiedział mi, że podoba mu się idea MiCD, ponieważ jego firma uwzględnia zdrowie pacjenta i próbuje tworzyć bioestetyczne produkty stomatologiczne mówi S. Koirala. Wygląda na to, że w firmie SHOFU może on realizować swoje idee. Jego oddanie i przekonanie słychać, kiedy mówi: Uwielbiam stosować giomery do tego stopnia, że zainspirowały mnie do napisania książki. Giomery to nowy typ materiału odtwórczego, którego naz - wa pochodzi od połączenia słów glasjonomer i kompozyt. Dr Koirala prowadzi długoterminowe badania kliniczne przy użyciu różnych materiałów stomatologicznych, koncentrując się na schemacie MiCD i jego akceptacji jako drodze do osiągnięcia pożądanych efektów klinicznych. Wierzy, że opracował system dobry dla pacjentów, dla dentystów i społeczeństwa. Schemat MiCD dopiero zaczyna docierać do świadomości dentystów na całym świecie, ale konferencje, jakie zorganizował w płd.-wsch. i płd. Azji, spotkały się z ogólną akceptacją. To odpowiedni moment, aby wkroczyć z nową filozofią wyjaśnia Koirala tak, aby za 4-5 lat nowe pokolenie mogło zacząć mówić o ochronie zdrowia w perspektywie długoterminowej. Dr Koirala podziękował Patrickowi Loke (po prawej) z SHOFU Azja Pacyfik za pomoc w rozbudowie idei MiCD. Zdrowie nieinwazyjne Nauki medyczne zmierzają w kierunku procedur nieinwazyjnych oraz właściwych dróg promocji zdrowia, aby uniknąć chorób jamy ustnej. Jednak w dziedzinie stomatologii zabiegi minimalnie inwazyjne wykorzystuje się rutynowo tylko w leczeniu próchnicy. W medycynie oczywistym trendem jest unikanie cięcia tkanek mówi dr Koirala. Gdyby pacjenci wiedzieli, że w celu założenia korony trzeba ściąć szkliwo zęba, prawdopodobnie nie zaakceptowaliby tej metody. Musimy rozpoczynać opiekę nad pacjentami, kiedy mają oni 6-7 lat, aby jak najwcześniej wykrywać różnego rodzaju zaburzenia uśmiechu, np. problemy ortodontyczne. Już wówczas trzeba myśleć o wszystkim, co może wpływać na zdrowie jamy ustnej, w tym o kosmetyce uśmiechu dodaje. Dentyści mogą stosować MiCD lub nie, ale wszyscy zgadzają się, że jest to właściwe podejście. Chciałbym zachęcić do przyłączenia się do misji MiCD. Nasza światowa sieć MiCD (organizacja oparta o wykorzystanie Internetu) to grupa zaangażowanych dentystów, którzy chcą poszerzyć wiedzę lekarzy i pacjentów. Technologia informacyjna może sprzyjać promocji tych idei poprzez powstawanie sieci dentystów, pacjentów i podobnie myślących firm. Musimy zmienić swoje nastawienie przekonuje dr S. Koirala. Chce on zmieniać podejście lekarzy poprzez kolejne międzynarodowe wykłady, współpracę z podobnie myślącymi lekarzami i pracownikami naukowymi, tworzenie klubów naukowych, wymianę wiedzy i doświadczeń oraz organizację internetowych seminariów edukacyjnych. Zmieniamy schematy postępowania z myślą o zdrowiu pacjentów. Dentyści też na tym korzystają, ponieważ oszczędzają czas, zapewniając przy tym estetykę i funkcjonalność. Typ użytego materiału ma dla mnie znaczenie drugorzędne, o ile tylko pozwala na zachowanie zdrowia, harmonijnego funkcjonowania (element siły) oraz sprzyja estetyce. Nie promujemy żadnej firmy, promujemy zdrowie. To podstawowy obowiązek lekarzy dentystów i może to być dla nas źródłem dumy mówi Ko - irala. DT

11 IMPLANT TRI BUNE PERSPEKTYWY Właściwa higiena faza podtrzymująca leczenia implantologicznego Strona 2 The World s Implant New spa per Po lish Edi tion CZERWIEC LIPIEC 2011 VOL. 2, NR 1 WYDARZENIA Szkolenie 4 th EVIDENT SUCCESS pod patronatem DENTSPLY Friadent Strona 4 WYDARZENIA Implantologia w Beskidach 7. Międzynarodowy Kongres PSI/ICOI/DGOI Strona 4 Nowy przedstawiciel Camlog Biotechnologies AG w Polsce W wyniku umowy zawartej z Camlog Biotechnologies AG, firma FM Produkty Dla Stomatologii stała się jedynym i wyłącznym przedstawicielem tej firmy na terenie Polski. Nasz nowy Partner to jeden z europejskich liderów branży implantologicznej. Spółka od ponad 2 lat poszukiwała w Polsce wiarygodnego przedstawiciela, dlatego jesteśmy dumni, że wybrano właśnie nasz zespół czytamy w oficjalnym komunikacie wydanym przez FM Produkty Dla Stomatologii. Partner, na którym można polegać Innowacyjne produkty firmy Camlog Biotechnologies AG pojawiły się na rynku w 1999 r. Wiedza i doświadczenie zespołu specjalistów z wielu dziedzin pozwoliły na dynamiczny rozwój firmy tak, że obecnie produkty marki Camlog są używane w 20 krajach Europy, Azji i Ameryki Płn., gdzie cieszą się zaufaniem implantologów i ich pacjentów. Camlog jest liderem na rynku implantologicznym Austrii i Węgier, a także zajmuje drugą pozycję wśród największych firm na rynku niemieckim. Siedziba Zarządu firmy Camlog mieści się w Bazylei w Szwajcarii, zaś fabryka w Wimsheim obok Stuttgartu w Niemczech. Zakład produkcyjny to modernistycznie zaprojektowany, nowoczesny zespół hal i pomieszczeń biurowych o pow. ponad 4 tys.m 2, który wciąż się rozbudowuje. Fabryka Camlog, w której pracuje prawie 300 osób należy do czołówki najnowocześniejszych tego typu obiektów w Europie. Systemy marki Camlog są również cenione za przemyślaną, precyzyjną konstrukcję i opracowanie każdego elementu optymalne rozłożenie sił nacisku i naprężeń oraz świetną nadbudowę protetyczną, którą cechuje niezawodność, przewidywalność i łatwość stosowania systemu łączników. Warto wspomnieć też o powierzchni Promote, która co dokumentuje wiele badań sprzyja szybkiej osseintegracji. Dopracowane w szczegółach, staranne przemyślane systemy CAMLOG i CONELOG dają lekarzowi rzeczywistą wolność wyboru, a co szczególnie istotne jest to wolność wyboru rozwiązania połączona z łatwością jego stosowania. IT AD Jak podkreślają przedstawiciele firmy, to przestrzeganie najwyższych standardów etyki biznesowej było jedną z głównych przyczyn rozpoczęcia współpracy z firmą Camlog spółką o nieposzlakowanej opinii, z którą firma FM Produkty Dla Stomatologii utrzymuje przyjacielskie kontakty od 1999 r. Implanty marki Camlog znakomicie wpisują się w portfolio nowego przedstawiciela, w którym znajdują się najwyższej jakości produkty, głównie dla chirurgii i implantologii. FM Produkty Dla Stomatologii od 14 lat buduje i rozwija w Polsce rynek regeneracji kości, będąc dystrybutorem biomateriałów Geistlich Biomaterials, urządzeń do piezoelektrycznej chirurgii kostnej Mectron Piezosurgery oraz materiałów szewnych firmy Serag Wiessner. Naturalną konsekwencją dynamicznego rozwoju firmy oraz eksplorowania rynku implantologicznego jest wzbogacenie oferty o najwyższej jakości produkty marki Camlog. System implantologiczny CAMLOG, który firma wprowadziła na rynek niemiecki okazał się wielkim sukcesem. Po 11 latach od debiutu Camlog osiągnął drugą pozycję na tym niezwykle konkurencyjnym rynku. W 2011 r., po wielu latach badań firma zaproponowała swoim klientom kolejny, innowacyjny produkt: system implan - tologiczny CONELOG, którego jedną ze szczególnych cech jest połączenie idei pionowych nacięć (log) ze stożkowatą budową gniazda łącznika (cone). Obecnie system ten wprowadzany jest w Polsce. Źródło sukcesu Camlog szczególną uwagą przywiązuje do detali na każdym etapie powstawania produktu, nie tylko w aspekcie zachowania najwyższych standardów produkcji. Konstrukcja systemów implantologicznych CAMLOG i CONE- LOG jest wyjątkowo przejrzysta i logiczna. Dotyczy to zarówno samych elementów protetycznych i chirurgicznych, jak i narzędzi. Dzięki temu praca z systemami Camlog jest łatwa i efektywna.

12 2 Perspektywy IMPLANT TRI BU NE Po lish Edi tion Właściwa higiena faza podtrzymująca leczenia implantologicznego Amit Patel, Wielka Brytania Implanty stomatologiczne stają się coraz powszechniejsze w naszej codziennej praktyce. Pacjenci wolą uzupełnienia protetyczne oparte na implantach od tradycyjnych mostów lub protez ruchomych. Jednym z najważniejszych czynników decydujących o długoterminowym powodzeniu stomatologicznego leczenia implantologicznego jest terapia podtrzymująca zdrowie tkanek wokół implantu. Lekarze dentyści, asystentki oraz higienistki stomatologiczne coraz częściej mają kontakt z pacjentami z wszczepionymi implantami. W przyszłości ten trend będzie się nasilał w miarę spadku cen leczenia implantologicznego. Zarówno lekarz jaki i higienistka, mają udział w powodzeniu leczenia implantologicznego, powinni umieć szybko zdiagnozować periimplantitis, posiadać niezbędną wiedzę pozwalającą na leczenie łagodnych i umiarkowanych stanów periimplantitis, a także monitorować zdrowie tkanek otaczających implanty w perspektywie długoterminowej, w ramach regularnych wizyt kontrolnych pacjenta. Jak rozpoznać problem dotyczący implantu? Podczas monitorowania stanu tkanek otaczających implanty w ramach wizyt kontrolnych należy koniecznie postępować w metodyczny sposób, aby rozpoznać wczesne objawy periimplantitis. Do wskaźników klinicznych, przydatnych w ocenie występowania i stopnia nasilenia stanu zapalnego wokół implantów należą: obecność płytki i kamienia, stan zapalny tkanek otaczających implant, wzrost głębokości zgłębnikowania wokół implantu, krwawienie przy zgłębnikowaniu, wysięk ropny z kieszonki wokół implantu, ruchomość implantu, zmiany radiologiczne. Podczas zgłębnikowania tkanek wokół implantów istotne znaczenie ma używanie niewielkiej siły (0,25 Ncm), aby uniknąć uszkodzenia tkanek. Nabłonek łączący wokół implantu jest przyczepiony równolegle, dlatego stawia mniejszy opór. W efekcie zakres zgłębnikowania wokół implantów jest większy niż wokół naturalnych zębów. W przypadku implantów położonych poza strefą estetyczną, zakres zgłębnikowania w sytuacji zdrowia wynosi 2-4 mm. W strefie estetycznej, gdzie implanty wprowadza się zwykle głębiej, zakres zgłębnikowania jest jeszcze większy. Warto zwrócić uwagę, że w przypadku większości systemów implantologicznych w pierwszym roku po obciążeniu obserwuje się pewną utratę kości brzeżnej. Wykazano, że ważnym czynnikiem wpływającym na długoterminowe rokowanie w przypadku leczenia implantologicznego jest palenie tytoniu. Dlatego też u palaczy szczególnie ważne są regularne badania kontrolne tkanek otaczających implanty. Postępowanie w przypadku utraty kości Jeśli obserwujemy postępującą utratę kości, ważne jest określenie przyczyny takiego stanu. Utrata kości może wynikać z nadmiernych sił zwarciowych lub wywołanego przez bakterie stanu zapalnego. Przeciążenia zgryzowe zawsze wymagają skorygowania przez dentystę implantologa. Zapalenie tkanek wywołane przez płytkę leczy się początkowo metodami niechirurgicznymi. Metody terapii zależą jednak od wyjściowej sytuacji klinicznej. Terapia obejmuje usunięcie płytki nazębnej z zastosowaniem lub bez zastosowania miejscowych lub ogólnoustrojowych środków wspomagających leczenie. Miejsca, w których zakres zgłębnikowania wynosi 5 mm lub więcej albo w których stwierdza się utratę kości powyżej 2 mm, wymagają interwencji chirurgicznej, zgodnej z raportem podsumowującym International Team for Implantology (ITI, Ryc. 1). Częstą przyczyną periimplantitis wywołanego przez płytkę jest nadmiar cementu, wciśniętego do tkanek podczas osadzania korony. Jeśli lekarz implantolog nie usunie dokładnie nadmiarów cementu, doprowadzi to do stanu zapalnego tkanek i możliwej utraty kości. Terapia podtrzymująca w leczeniu implantologicznym Dla utrzymania zdrowia tkanek otaczających implant ważne jest zachowanie właściwej higieny jamy ustnej. Szczoteczki do zębów (ręczne lub elektryczne) ułatwiają redukcję ilości biofilmu i płytki bakteryjnej. Nici dentystyczne oraz szczoteczki międzyzębowe są niezbędnym narzędziem dla oczyszczania powierzchni interproksymalnych. Istotne jest, aby zabiegi higieny jamy ustnej nie były dla pacjenta zbyt skomplikowane i zbyt długotrwałe na skutek stosowania zbyt wielu narzędzi pomocniczych. W strefie estetycznej można stosować technikę skrzyżowanej nici (Ryc. 2). Nieprawidłowa technika nitkowania lub niestosowanie nici dentystycznej może prowadzić do poddziąsłowego zapalenia tkanek otaczających implant. W przypadku stosowania cementowanych koron ważne jest całkowite usunięcie nadmiarów cementu. Drażniące czynniki działające poddziąsłowo, takie jak pozostałości cementu mogą prowadzić do rozwoju ostrego periimplantitis z dolegliwościami bólowymi, obrzękiem, krwawieniem przy zgłębnikowaniu i wreszcie utratą kości (Ryc. 2-3). CIST Kieszonki < 3 mm Kieszonki 4 5 mm Kieszonki >5 mm W okolicy zębów przedtrzonowych i trzonowych stosowanie nici dentystycznej lub szczoteczek międzyzębowych może być prostsze w przypadku pojedynczych uzupełnień na implantach oraz stałych mostów. Proces odkładania kamienia na powierzchni implantów przebiega w bardzo podobny sposób jak na powierzchni naturalnych zębów. Jedyna różnica wynika z faktu, że łącznik i porcelana są bardzo gładkie, dlatego kamień nie przylega do nich tak mocno jak do naturalnych zębów. Podczas usuwania kamienia naddziąsłowego z powierzchni koron osadzonych na implantach Kieszonki < 3 mm Kieszonki < 3 mm BOP Brak utraty koêci BOP Utrata koêci < 2mm BOP Utrata koêci > 2mm Ryc. 1: Schemat leczenia podtrzymującego CIST (Cumulative Interceptive Supportive Therapy) Ryc. 2: Technika skrzyżowanej nici. nie należy używać skalerów ze stali nierdzewnej, ponieważ powoduje to uszkadzanie powierzchni tytanu. Dlatego też higienistka powinna użyć materiału bardziej miękkiego niż tytan. W tym celu stosuje się narzędzia pokrywane złotem lub wykonane ze wzmocnionego tworzywa sztucznego (Ryc. 4). Nigdy nie wolno używać ultradźwię- Ryc. 2a: Czerwona strzałka wskazuje nadmiar cementu na powierzchni implantu. Oczyszczenie mechaniczne, skaling i polerowanie Antyseptyczny el z chlorheksydynà 2 x dziennie przez 3-4 tygodnie Ogólnoustrojowy lub miejscowy antybiotyk Leczenie chirurgiczne, usuni cie lub regeneracja Ryc. 2b: Rozległa utrata kości na skutek nadmiaru cementu wtłoczonego w tkanki.

13 IMPLANT TRI BU NE Po lish Edi tion Perspektywy 3 ków podczas pracy w okolicy implantów. Nagrzewają one implant i mogą doprowadzić do obumarcia kości, która odpowiada za utrzymanie implantu w żuchwie lub szczęce. W przypadku stwierdzenia obecności kieszonek w większości stanów periimplantitis do wyleczenia wystarczy schemat CIST. Poniżej przedstawiono przykład implantu w miejscu górnego prawego siekacza bocznego z kieszonką o głębokości 8 mm. Zastosowano leczenie niechirurgiczne z miejscową aplikacją środków przeciwbakteryjnych. Pacjent używał żelu z chlorheksydyną i największą szczoteczkę międzyzębową (Ryc. 5a-c). Po 2 tygodniach prostej terapii niechirurgicznej głębokość kieszonki zmniejszyła się do 5 mm. Ewentualne dalsze leczenie musi przebiegać pod kontrolą implantologa. Podsumowanie Właściwa domowa higiena jamy ustnej ma znaczący wpływ na stabilność położenia brzegu kości wokół implantów stomatologicznych. Dlatego konieczne są re - gularne wizyty stomatologiczne, które zapewnią utrzymanie wysokiego standardu higieny wokół implantów zębowych. IT 5a 5b 5c 5d Ryc. 5a: Kieszonka o głębokości 8 mm przy prawym górnym siekaczu bocznym opartym na implancie. Ryc. 5b: Po przeprowadzeniu poddziąsłowego kiretażu kieszonki zaprezentowano pacjentowi sposób, w jaki 2 razy dziennie należy stosować dużą szczoteczkę międzyzębową z żelem z chlorheksydyną. Ryc. 5c: Wizyta kontrolna po 2 tygodniach. Zmienione zapalnie tkanki obkurczyły się, obnażając brzeg korony. Ryc. 5d: Głębokość kieszonki zmniejszyła się do 5 mm. AD Ryc. 3a: Zapalenie tkanek poddziąsłowych związane z nadmiarem cementu. Ryc. 3b: Warto zwrócić uwagę na nadmiar cementu na powierzchni korony osadzonej na implancie. Ryc. 3c: Zdrowy mankiet dziąsłowy wokół implantu. Ryc. 4: Skalery z tworzywa sztucznego.

14 4 Wydarzenia IMPLANT TRI BU NE Po lish Edi tion Szkolenie 4 th EVIDENT SUCCESS Dr Dorota Schmidt, Warszawa Szkolenie 4 th EVIDENT SUCCESS, które odbyło sie w dniach 1-2 kwietnia br. w hotelu InterContinental w Warszawie zgromadziło ponad 300 uczestników, zarówno lekarzy, techników dentystycznych, jak i asystentek stomatologicznych. Tematem przewodnim tegorocznego 4th Evident Success pod patronatem DENTSPLY Friadent było Nastaw się na Sukces Swojej Praktyki. By w sposób możliwie wszechstronny przekazać i umożliwić nam poznanie wszelkich aspektów dotyczących osiągnięcia sukcesu, konferencja była podzielona na dzień warsztatowy oraz dzień wykładowy. Dało to możliwość uczestnikom wybrania oraz pogłębienia wiedzy z tematu, który najbardziej ich interesował. Podczas warsztatów uczestnicy mieli okazję zapoznać się m.in. z metodą pionowej augmentacji z jednoczasową implantacją Ring Technique i programem do nawigacji komputerowej w implantologii ExpertEase. W części wykładowej, wystąpienia prezentowało wielu znakomitych lekarzy, specjalistów z całego świata z dużym doświadczeniem klinicznym. Szczególnym zainteresowaniem cieszyły się dwa wykłady dr Henry ego Salamy z Team Atlanta dotyczące estetyki w terapii implantologicznej. Podczas szkolenia miała również miejsce premiera nowego projektu wprowadzonego przez dyrektora generalnego firmy Rawex Olivera Schmidta, którym jest zindywidualizowany magazyn dla pacjentów klinik stomatologicznych SMILE & RELAX. Myślę że każdy z uczestników znalazł coś dla siebie! Dla tych którzy już praktykują i tych którzy rozpoczynają przygodę z implantologią. Ci pierwsi mieli możliwość skonfrontowania swojej wiedzy i sposobu postępowania a pozostali zapoznania się i pogłębienia wiedzy od wykładowców z różnych stron świata będących mistrzami w swojej dziedzinie. Po dniu pełnym wrażeń naukowych mogliśmy zrelaksować się na uroczystym bankiecie gdzie oprócz wrażeń artystycznych rozmowom kuluarowym nie było końca. Do zobaczenia za rok w Hamburgu! IT Informacje na temat innych wydarzeń organizowanych przez firmę Dr Dorota Schmidt, Rawex, w szczególności na temat 15-go Światowego Sympozjum DENSPLY Friadent, które odbędzie się w dniach marca 2012 w Hamburgu, znajdą Państwo na stronie Implantologia w Beskidach W czerwcu br. w Hotelu Gołębiewski w Wiśle odbył się 7. Międzynarodowy Kongres PSI/ ICOI/DGOI. Kongresowi tradycyjnie towarzyszyła wystawa firm i produktów stomatologicznych. Wsparcie ze strony ICOI stowarzyszenia, które jest największą na świecie profesjonalną organizacją skupiającą lekarzy implantologów pozwala nam konsekwentnie realizować wspólne przedsięwzięcia edukacyjne i współpracę naukową z najlepszymi ośrodkami. Wsparcie ze strony DGOI przynosi nieocenione korzyści i możliwości, czego najlepszym dowodem jest program Kongresu mówi dr n. med. Mariusz Duda Prezydent PSI i Vice Prezydent ICOI Polska. W czasie Kongresu ponad 160 uczestników wzięło udział w wykładach i prezentacjach 65 renomowanych wykładowców z Polski i zagranicy, którzy przedstawili perspektywy i kierunki rozwoju implantologii, a wśród nich przede wszystkim zagadnienia związane z planowaniem i nawigacją 3D, implantologią małoinwazyjną i estetyką. W towarzyszącej Kongresowi wystawie produktów stomatologicznych zaprezentowało się 50 firm oferujących najnowsze osiągnięcia w dziedzinie sprzętu i materiałów wykorzystywanych w implantologii. W ramach 15 przedkongresowych warsztatów lekarze specjalizujący się w implantologii mieli możliwość wypróbowania swoich umiejętności w praktyce, uczestnicząc w pracach na fantomach i preparatach zwierzęcych. Nie brakowało chętnych do ćwiczenia swoich umiejętności i poznawania w praktyce możliwości nowych systemów i technik augmentacji. Ważnym elementem Kongresu był Egzamin Międzynarodowych Umiejętności Implantologicznych Fellowship i Diplomate. Do egzaminu przystąpiło 16 lekarzy na poziomie Fellowship i 10 aplikujących do poziomu Diplomate. Członkowie PSI/DGOI/ICOI, którzy przystąpili do egzaminów, musieli przedstawić dokumenty poświadczające pozytywny wynik ukończenie szkolenia implantologicznego i dostarczyć dokumentację przypadków swoich pacjentów, u których zastosowano leczenie implantologiczne. Wcześniej wzięli także udział w warsztatach przedegzaminacyjnych i zdali egzamin ustny. Oprócz wykładów, które odbywały się w Podium Głównym, dużym zainteresowaniem i wciąż rosnącą popularnością cieszyło się Podium Aktywnych Implantologów. Początkujący lekarze prezentowali swoje prace, a także wymieniali doświadczenia, dzielili się opiniami i refleksjami szczególnie cenne były dyskusje o problemach w codziennej pracy i próby wspólnego szukania ich rozwiązań. Problemom związanym z prowadzeniem praktyki, a szczególnie jej prawnym aspektom poświęcone było Podium Aspekty Prawne, w ramach którego poruszono temat nowych obowiązków ubezpieczenia OC lekarzy i lekarzy dentystów, psychologicznych (plan leczenia) i prawnych (świadoma zgoda na zabieg w gabinecie dentystycznym) aspektów współpracy z pacjentem, a także kwestie marketingu w praktyce stomatologicznej i kultury obsługi pacjenta. Poza niezwykle bogatym programem naukowym Kongresu, organizatorzy spotkania w Wiśle zadbali o dobrą zabawę i wypełnienie atrakcjami wieczorów po zakończeniu wykładów i prezentacji. Niezapomniana atmosfera podczas wieczoru w Chacie Olimpijczyka, jak i Navigator Party sprawiła, że tegoroczny Kongres na długo pozostanie w pamięci jego uczestników. A organizatorzy firma Targi w Krakowie już dziś zapraszają na kolejny 8. Międzynarodowy Kongres PSI/ICOI/DGOI, gwarantując wysoki poziom naukowy i atrakcyjną organizację czasu poza salami wykładowymi. IT

15 Drodzy Członkowie i Przyjaciele FDI! Dr Roberto Vianna Przewodniczący FDI przed biurem WHO w Genewie (Szwajcaria). Konsul Światowej Federacji Dentystów FDI informuje o objęciu z dniem 7. marca 2011 r. stanowiska dyrektora wykonawczego przez Jean-Luc Eiselé. Jako dyrektor wykonawczy Jean-Luc Eiselé będzie prowadził biuro FDI w Genewie. Będzie odpowiadał za generalne zarządzanie działaniami Federacji, m.in. za wprowadzanie w życie strategicznych i operacyjnych planów organizacji pod kierownictwem konsula FDI oraz walnego zgromadzenia. Dlaczego ubiegał się Pan o to stanowisko? Chciałbym przede wszystkim powiedzieć, jak wielkim zaszczytem jest dla mnie objęcie tej funkcji. Światowa Organizacja Dentystów to jedno z nielicznych towarzystw reprezentujących istotną kwestię zdrowia i opieki medycznej jamy ustnej na poziomie światowym. Mam znaczne doświadczenie w zarządzaniu organizacjami oraz organizacji kongresów, zdobyte w ERS na poziomie europejskim. Naturalnym krokiem w mojej karierze było przejście do organizacji o prawdziwie międzynarodowym zasięgu. Ze względu na światowy zasięg FDI jest również obecna w krajach rozwijających się, prowadząc tam swoje projekty, kursy edukacyjne i inne działania. Właśnie takiego wyzwania szukałem! Jak widzi Pan swoją rolę w organizacji? Myślę, że moją funkcją jest tworzenie płaszczyzny aktywnej komunikacji między członkami, komisjami, liderami oraz zespołem pracowników biura. W ciągu ostatnich lat Światowej Federacji Dentystów brakowało stabilizacji. Pełniąc Piszę do Was z mieszanymi uczuciami, czując zarazem smutek i radość. Ogromnie zasmuciła mnie katastrofa naturalna i nuklearna w Japonii. W imieniu Światowej Federacji Dentystów FDI chciałbym przekazać wyrazy największego współczucia i troski dla mieszkańców Japonii. Chciałbym także, aby nasi koledzy z Bliskiego Wschodu i Afryki Płn. wiedzieli, że jesteśmy z nimi myślami w trudnych czasach zmian w ich regionie. różne funkcje w obrębie ERS, miałem przyjemność pracować z ponad 100 najlepszymi liderami i 11 różnymi przewodniczącymi. Z przyjemnością wykorzystam to doświadczenie w FDI. Musimy zbudować przejrzystą sieć zależności, odbudować zaufanie i stworzyć pozytywną energię, która pozwoli FDI na wzrost i rozwój. Widzę ogromne oczekiwania, zarówno ze strony kadry kierowniczej, jak i członków, a także mnóstwo dobrej woli z obu stron, aby wszystko działało jak należy. Jednocześnie jednak z przyjemnością informuję, że pomimo tak smutnych wieści ze świata, FDI ma dla Państwa wiele pozytywnych zmian. Z ogromną radością ogłaszam, że od 7. marca stanowisko dyrektora wykonawczego FDI objął dr Jean-Luc Eiselé. Wnosi on ze sobą bogate doświadczenie, m.in. ponad 11 lat pracy w dziedzinach medycyny i zarządzania stowarzyszeniami. Dr Eiselé, który zdobywał wiedzę na Uniwersytecie w Lozannie, Bazylei oraz w European Molecular Biology Laboratory w Heidelbergu może pochwalić się wyjątkowym połączeniem obycia w świecie nauki z doświadczeniem w zarządzaniu. Dr Eiselé podjął już intensywną pracę w siedzibie głównej FDI, a także spotkał się z naszymi partnerami podczas Międzynarodowej Wystawy Stomatologicznej IDS w Kolonii (Niemcy). Chciałbym także, korzystając z tej sposobności, podziękować Panu Jérôme Estignard, który tymczasowo pełnił obowiązki dyrektora A jakie wyzwania staną przed Panem w najbliższym czasie? Doroczny Światowy Kongres Stomatologiczny 2011, który ma się odbyć w Mexico City stanowi z pewnością nasz najpilniejszy priorytet. Po 2 trudnych latach w Singapurze i Salwadorze nasi członkowie, uczestnicy kongresu, partnerzy i sponsorzy mają bardzo duże oczekiwania. W pierwszych tygodniach miałem przyjemność spotkać dr. Jaime Edelsona i dr. Victora Guerrero z miejscowego komitetu organizacyjnego. Jestem pewien, że Kongres w Meksyku okaże się ogromnym sukcesem. Personel biura pracował bardzo ciężko, w pełni wykorzystując swoje doświadczenie i porady ekspertów, aby to wydarzenie zapadło wszystkim głęboko w pamięć. Program i wykładowcy są naprawdę wyjątkowi! Pojawi się także kilka bardzo ważnych i interesujących nowości, którymi ten kongres zapisze się w pamięci środowiska dentystycznego, np. wprowadzenie nowego systemu klasyfikacji próchnicy. Innym wyzwaniem jest opracowanie strategii komunikacji. Potrzebujemy jasnych przekazów i spójnego sposobu ich przedstawiania. Publiczna strona internetowa oraz platforma Vox dostarczą więcej istotnych informacji naszym członkom i przedstawicielom zawodu. Konsul również uważa tę kwestię za priorytetową i udzielił mi natychmiastowego wsparcia, abym mógł dalej ten pomysł rozwijać. Podobnie jak w przypadku naszych publikacji, potrzebujemy jasnych zasad dotyczących wydawania czasopisma International Dental Journal (IDJ), które ma ogromny potencjał i dobrą markę. Przez 2 lata kierowałem małym rodzinnym wydawnictwem w Szwajcarii. Poza tym skutecznie wprowadziłem na rynek nowe czasopismo medyczne wydawane przez ERS. Komunikacja jest dziś kluczową kwestią dla międzynarodowych organizacji, a my powinniśmy być na czele nowych trendów. wykonawczego w okresie od września 2010 r. do marca 2011 r. J. Estignard nie tylko z powodzeniem przeprowadził zmianę na stanowisku dyrektora wykonawczego, ale także wcielił w życie wiele nowych inicjatyw i projektów, m.in. nadzorował opracowanie i wdrażanie nowego modelu wyboru miejsca Dorocznego Światowego Kongresu Stomatologicznego FDI (Annual World Dental Congresses AWDC) w r (Hong Kong, Chiny) i 2013 (Seul, Korea Płd.), pomagał w organizacji internetowego castingu na AWDC 2011 oraz nadzorował z powodzeniem outsourcing czasopisma International Dental Journal do wydawnictwa Wiley-Blackwell. Jérôme Estignard wróci na swoje poprzednie stanowisko dyrektora finansowego i operacyjnego. Jak widzi Pan rozwój działalności FDI w przyszłości? FDI musi koncentrować się na kilku najważniejszych zakresach aktywności, mieć jasne cele i drogi realizacji każdego z nich. We wstępnej dyskusji z naszymi liderami określiliśmy 4 filary, w oparciu o które należy rozwijać FDI. 1. Zarządzanie: FDI istnieje po to, aby służyć swoim członkom krajowym towarzystwom stomatologicznym, ułatwiać ich wzajemną komunikację i współpracę. Ten polityczny wymiar to istota FDI. 2. Obrona interesów: FDI jest podstawową organizacją broniącą interesów dentystów, pacjentów i przemysłu stomatologicznego. Biuro FDI znajduje się w Genewie, gdzie mieści się także siedziba Światowej Organizacji Zdrowia. Chcemy być w niej bardziej obecni i przez nią zauważani. Inicjatywa Narodów Zjednoczonych, dotycząca chorób niezakaźnych (noncommunicable diseases NCD), oferuje wyjątkowe możliwości, a FDI zamierza przekazać jasny komunikat podczas wrześniowego spotkania w Nowym Jorku. Pragniemy także dołączyć do kampanii World Health Professions Alliance Campaign on Noncommunicable Diseases dostarczy nam ona zasobów pozwalających na podkreślenie komunikatu, że choroby jamy ustnej stanowią istotną grupę chorób niezakaźnych, które powinny być uwzględniane przez Narody Zjednoczone. Chcemy także wzmocnić pozycję naszych członków krajowych towarzystw stomatologicznych, dając im narzędzia pozwalające na silniejszy lobbing na poziomie krajowym. Wraz z Pam Clark z IDM oraz dr. Julianem Fisherem z naszego biura miałem także przyjemność wziąć udział w spotkaniu się z dr. Petersenem z WHO i dr. Piperem z United Nations Environmental Programme, dotyczącym przyszłości amalgamatu w stomatologii odtwórczej. 3. Nauka i edukacja: Potrzebujemy silnego działu nauki i edukacji, który będzie wspierał nasze najważniejsze komunikaty. FDI formułuje już swoje cele, ale musimy skuteczniej je promować i zapewnić, aby działały na korzyść naszych pacjentów. Nasz kongres i strona internetowa to wyjątkowe narzędzia i mam nadzieję, że uda mi się dalej działać w kierunku osiągnięcia tego celu. 4. Relacje z partnerami: Współpraca z firmami stomatologicznymi jest kluczowym elementem rozwoju i wprowadzania na rynek nowych technologii, dzięki którym lekarze na całym świecie mogą zapewniać najwyższą jakość swoich usług. FDI nieustannie pracuje nad ulepszaniem tej współpracy, naszym celem Kolejne z naszych najnowszych osiągnięć to porozumienie pomiędzy World Health Professions Alliance oraz International Federation of Pharmaceutical Manufactures & Associations, dotyczące dołączenia do prowadzonej przez FDI kampanii Noncommunicable Disease Campaign. Więcej informacji na temat NDC i tego ekscytującego nowego projektu znajdą Państwo w artykule zamieszczonym w kolejnym numerze Communiqué. Mam nadzieję, że z przyjemnością oddadzą się Państwo lekturze tego numeru World Dental Communiqué. A ja nie mogę się już doczekać spotkania we wrześniu podczas AWDC 2011 w Mexico City. FDI Dr Roberto Vianna Przewodniczący FDI Widzę ogromne oczekiwania i mnóstwo dobrej woli! Wywiad z dyrektorem wykonawczym FDI Jean-Luc Eiselé jest również rozwój strategii obopólnych korzyści z zachowaniem niezależności opinii i poglądów naszej organizacji. Rok 2011 to dla FDI czas ogromnych wyzwań... Tak, a jednym z największych jest doroczne sympozjum w Meksyku (2011 Annual World Dental Congress), na które serdecznie zapraszam dentystów z całego świata. Mam nadzieję, że się tam spotkamy, a tymczasem zachęcam do kontaktu ze mną w razie jakichkolwiek pytań lub sugestii, proszę pisać na adres jleisele@fdiworldental.org. FDI About the publisher Publisher FDI World Dental Federation Tour de Cointrin, Avenue Louis Casaï 84, Case Postale Cointrin Genève Switzerland Phone: Fax: media@fdiworldental.org Web site: FDI Worldental Communiqué is published by the FDI World Dental Federation. The newsletter and all articles and illustrations therein are protected by copyright. Any utilisation with out prior consent from the editor or publisher is inadmissible and liable to prosecution.

16

17 HYGIENE TRI BUNE The World s Hygiene New spa per Po lish Edi tion CZERWIEC LIPIEC 2010 VOL. 2, NR 1 NEWS Nowy sposób znoszenia nadwrażliwości zębiny Strona 2 PERSPEKTYWY Model gabinetu higieny stomatologicznej Strona 3 PRAKTYKA Terapia czynnościowa mięśni jamy ustnej i twarzy Strona 4 Halitoza chorobą społeczną? Fot.: Robert Neumann/Shutterstock.com Nieprzyjemny zapach z ust tylko w 5% przypadków spowodowany jest problemami gastrycznymi, w większości to objaw choroby zębów lub dziąseł. Szacuje się, że z halitoza, czyli nieświeży oddech to problem 15-30% społeczeństwa. Niestety, rzadko osoby nim dotknięte zgłaszają się po pomoc tam, gdzie mogą ją uzyskać, tzn. do dentysty. Badania potwierdzają, że u 85-90% osób walczących z tym wstydliwym problemem, przyczyna tkwi w jamie ustnej, a nie jak się powszechnie sądzi w chorobach przewodu pokarmowego wyjaśnia lekarz dentysta Magdalena Łagoda. Halitoza to nie tylko dyskomfort w codziennym życiu, ale i przypadłość, która może prowadzić do halitofobii lęku (u niektórych osób urojenia) przed przykrym zapachem z ust dodaje. Najważniejsza jest higiena Osoby cierpiące na halitozę są uzależnione od wszelkich odświeżaczy do ust, którymi maskują nieprzyjemny zapach. Nie zdają sobie jednak sprawy, że ich nadmierne używanie zaburza naturalną florę bakteryjną w jamie ustnej, może nasilić rozwój grzybów, a tym samym intensywność zapachu. To trochę jak zaklęty krąg, z którego nie ma wyjścia. Na szczęście, tylko pozornie. Odzyskanie zdrowego oddechu jest możliwe, zasadniczą rolę odgrywa tu prawidłowa higiena jamy ustnej oraz wyleczenie próchnicy i schorzeń dziąseł. Oczywiście, higiena jest podstawą zdrowia jamy ustnej nie tylko w przypadku halitozy tłumaczy M. Łagoda. Nieumiejętne i niedbałe szczotkowanie sprzyja gromadzeniu się resztek jedzenia, bakterii i martwych komórek nabłonkowych w jamie ustnej. To zaś jest przyczyną rozwoju próchnicy, chorób dziąseł i bardzo groźnej paradontozy. Zęby i... cała reszta Resztki jedzenia, martwe komórki i bakterie najtrudniej usunąć z tych miejsc, których oczyszczaniem rzadko się zajmujemy, a więc z języka i przestrzeni międzyzębowych. Tymczasem przykry zapach z ust (lotne związki siarki) to w 41% efekt działania bakterii, które bytują na tylnej części języka. Dentyści rekomendują specjalne akcesoria do oczyszczania języka, takie jak: skrobaczki, szczoteczki do zębów z przystosowaną do tego główką lub plastikowe i metalowe łyżeczki, których krawędzią można zeskrobać nalot. Nawykiem powinno być też używanie nici dentystycznych albo szczoteczek do oczyszczania przestrzeni międzyzębowych. Warto też pamiętać o stosowaniu płukanek zarówno tych do codziennej higieny, jak i bardziej specjalistycznych, zwalczają - cych bakterie wywołujące paradontozę. Najważniejsze, aby wybrać płukankę bez alkoholu, który wysusza jamę ustną, utrudniając odzyskanie świeżego oddechu. Paradontoza i inne choroby Choroby dziąseł są przez dentystów uważane za groźniejsze od próchnicy. Chore dziąsła są nabrzmiałe, często krwawią i zaczynają odstawać od zębów. W ten sposób tworzą się kieszonki przyzębne stanowiące doskonałe schronienie dla bakterii chorobotwórczych i resztek pokarmów. Kieszonki powstają także w sytuacji, kiedy nie oczyszcza się zębów z kamienia. Tymczasem jest to zabieg kluczowy w profilaktyce chorób dziąseł i przyzębia. Tzw. choroba od - ogniskowa ma często swoje źródło w jamie ustnej, skąd bakterie krążą po całym organizmie, powodując choroby wielu narządów, m.in. nerek i serca. Namnażanie się bakterii prowadzi też do paradontozy choroby, której skutkiem jest wypadanie zębów. HT Niewłaściwa higiena jamy ustnej może negatywnie wpłynąć na życie seksualne Fot.: George Dolgikh/Shutterstock.com Wyniki nowych badań sugerują, że zaburzenia erekcji mogą być powiązane z chorobą dziąseł. Badanie przeprowadzone na grupie 70 mężczyzn wiąże chorobę dziąseł z możliwością osiągnięcia erekcji. Dane wskazują, że wraz z nasilaniem się dysfunkcji erekcji, obecność i poziom rozwoju przewlekłej choroby dziąseł również wzrasta. W badaniach ustalono, że 4 na 5 mężczyzn (81,8%) cierpiących na ostrą dysfunkcję erekcji, cierpi również z powodu choroby dziąseł. Dla porównania, w przypadku dysfunkcji na średnim poziomie choroby dziąseł występują u mniej niż 2 na 5 badanych mężczyzn. Wg brytyjskiego National Institutes of Health, zaburzenia erekcji zostały zdefiniowane jako niezdolność do osiągnięcia lub utrzymania stanu erekcji niezbędnego dla odczucia satysfakcji seksualnej. Ta przypadłość dotyka 1 na 10 mężczyzn na całym świecie i pojawia się najczęściej po 40 r.ż. Dr Nigel Carter z BDHA (British Dental Health Foundation) podkreśla, że stygmatyzacja towarzysząca tej przypadłości może zmotywować mężczyzn do poświęcania większej uwagi higienie jamy ustnej. Większość społeczeństwa kojarzy chorobę dziąseł z utratą zębów lub ubytkami, jednak jej połączenie z tematem tabu, jakim często są zaburzenia erekcji nie powinno być ignorowane. Jeżeli, teoretycznie, 4 na 5 mężczyzn, którzy cierpią na zaburzenia erekcji, nie dba również o zdrowie jamy ustnej, to efekt takiego stanu może być poważny dla zdrowia całego organizmu. Doświadczenie zaburzeń erekcji powoduje wzrost niepewności oraz brak wiary w siebie, napięcie, problemy w związku. Dr Carter podkreśla: Przesłanie jest jasne wg wyników badań, dbanie o dziąsła oraz zdrowie jamy ustnej może znacznie zredukować ryzyko wystąpienia tych zaburzeń oraz polepszyć jakość życia nie tylko mężczyzn. HT AD Blend-a-med PRO-EXPERT OCHRONA DZIĄSEŁ pasta o działaniu bakteriostatycznym Redukcja płytki Ochrona dziąseł Zapobieganie i leczenie nadwrażliwości zębów NOWE SPOJRZENIE NA OCHRONĘ DZIĄSEŁ I NADWRAŻLIWOŚĆ Pomaga chronić dziąsła przez działanie ograniczające rozmnażanie bakterii i uwalnianie toksyn. Pomaga w zmniejszaniu recesji dziąseł powodujących obnażanie kanalików zębinowych, które prowadzi do nadwrażliwości zębów.

18 2 News HYGIENE TRI BU NE Po lish Edi tion Higienistki wrócą do szkół? Angie Stone, USA W USA coraz trudniej jest uzyskać tytuł licencjata higieny stomatologicznej, ponieważ zamkniętych zostało wiele 4-letnich programów kształcenia w tym kierunku. W efekcie wiele higienistek posiada tylko dyplom ukończenia 2- letniego kursu w dziedzinie higieny. Uzyskane wykształcenie pozwala na pracę w zawodzie higienistki stomatologicznej, jednak na wielu tego typu stanowiskach preferowany jest tytuł licencjata. W przypadku starań o zatrudnienie w sektorze edukacji, w korporacjach i działach sprzedaży dużych firm wykształcenie wyższe zawodowe jest niekiedy minimalnym wymaganym warunkiem. Istnieją programy uzupełniające, pozwalające na uzyskanie tytułu licencjata higieny stomatologicznej i niektóre higienistki korzystają z tej drogi. W przypadku wielu programów, wymogiem pracy na pełnym etacie na stanowisku dydaktycznym może być nawet tytuł magis - tra. W przypadku innych stanowisk przebieg edukacji jest mniej istotny. Tytuł licencjata w innych dziedzinach dobrze łączy się z zawodem higienistki stomatologicznej. Same higienistki często mówią, że czują się bardziej doradcami. Wiedza na temat tego, jak człowiek się uczy, myśli i skąd czerpie motywację ułatwia higienistce kontakty z pacjentami. To dlatego w klinicznej praktyce przydatne okazuje się wykształcenie w dziedzinie psychologii. Higieniczne nawyki Polaków Polacy nie lubią chodzić do dentysty. Wiele do życzenia pozostawia także poziom dbałości o higienę jamy ustnej brak właściwej pielęgnacji zębów i dziąseł skutkuje próchnicą, nadwrażliwością i dolegliwościami dziąseł. Co trzeci Polak cierpi na dolegliwości związane z nadwrażliwością zębów i ma problemy z dziąsłami, takie jak krwawienie lub podrażnienie. Ponad 50% osób z pomocy lekarza korzysta dopiero wtedy, kiedy nasilają się objawy bólowe. O zęby dbają przede wszystkim młodzi mieszkańcy dużych miast. W pozostałej części populacji, szczególnie w małych miasteczkach i na wsiach, ludzie mają rzadszy kontakt zarówno ze szczoteczką do zębów, jak i specjalistycznymi preparatami przeznaczonymi do pielęgnacji zębów i dziąseł. Przeciętny Polak wie bardzo mało o potrzebach związanych z higieną jamy ustnej, nie ma także nawyku mycia zębów po każdym posiłku. Rzadkością jest mycie zębów w ciągu dnia. Zazwyczaj sięgamy po szczoteczkę wieczorem. Połowa Polaków szczotkuje również zęby zaraz po przebudzeniu. Myjemy zęby stanowczo za krótko. Większość polskiego społeczeństwa szczotkuje zęby nie dłużej niż przez 1-2 min. Tylko co szósty wie, w jaki sposób należy właściwie dbać o higienę jamy ustnej i stosuje rekomendowane techniki. 25% Polaków używa regularnie płynów do płukania jamy ustnej, a tylko 1/7 nici dentystycznej. Niezbyt często zmieniamy również szczoteczki do zębów. Zbyt długo używana szczoteczka może stać się wylęgarnią drobnoustrojów i bakterii, dlatego dentyści rekomendują, aby wymieniać ją najrzadziej raz na 3 miesiące i dodatkowo po każdym przeziębieniu, grypie i infekcji jamy ustnej. Statystyczny mieszkaniec naszego kraju wymienia swoją szczoteczkę tylko 3 razy w roku! Jeśli ktoś chce pracować w handlu, dobrym kierunkiem równoległym mogą być studia ekonomiczne. Higienistka, która chciałaby pisać, może rozważyć licencjat z dziennikarstwa. Jeśli ktoś ma wielu pacjentów, mówiących w innym języku, praktycznym może okazać się nauka języka. Klinicyści zainteresowani pracą badawczą mogą spróbować swoich sił w dziedzinie, którą chcieliby się zająć, np. w biologii. 4-letnie studia licencjackie w dziedzinie innej niż higiena stomatologiczna mogą otworzyć wiele innych możliwości zawodowych w sytuacji rezygnacji z czynnego uprawiania zawodu higienistki stomatologicznej. Tytuł licencjata można uzyskać na kilka sposobów. Można to zrobić tradycyjnym sposobem, uczęszczając na zajęcia akademickie. Jednak w przypadku pracujących dorosłych może to być trudne. Dzięki Odpowiednia profilaktyka to najlepsza metoda w walce z próchnicą i innymi chorobami zębów i dziąseł. Jednak nawet przy bardzo dokładnym myciu zębów, czyszczeniu nicią dentystyczną i płukaniu jamy ustnej, nie wolno rezygnować z regularnych wizyt w gabinecie dentystycznym. Pozwala to rozpocząć leczenie we wczesnym stadium, które z pewnością będzie tańsze i mniej uciążliwe niż późna reakcja, np. na ubytki próchnicze. W zależności od potrzeb, należy kontrolować stan zębów co 3-6 miesięcy. Niestety, prawie 75% Polaków nie odwiedza dentysty częściej niż raz w roku. Znacznie częściej w gabinecie stomatologicznym można spotkać kobiety niż mężczyzn. Statystyczny mężczyzna w Polsce odwiedza gabinet rzadziej niż raz na rok. Na fotelu dentystycznym najczęściej zasiadają młodzi mieszkańcy dużych miast. Sytuacja z pewnością wymaga poprawy. Zwiększenie świadomości zdrowotnej Polaków i zachęcenie ich do większej dbałości o higienę jamy ustnej możliwe jest przede wszystkim dzięki właściwym działaniom edukacyjnym. HT Na podst. badań ARC Rynek i Opinia 2011, wykonanych na zlecenie firmy GSK. powstaniu innych niż tradycyjne metod nauki, dorośli pracujący zawodowo mogą jednocześnie pracować i studiować. Niektóre uczelnie organizują zajęcia popołudniowe w przyspieszonym trybie, łączące spotkania w grupie z wykładowcą z zajęciami prowadzonymi w systemie e-learning. Konieczność płacenia za edukację dla niektórych studentów może stanowić problem. Dorośli jednak także mogą ubiegać się o pomoc finansową. Uzyskanie tytułu licencjata nie jest trudne, choć niekiedy wymaga nieco wysiłku, jednak zaangażowany w to czas to z pewnością cenna inwestycja. Jeśli zastanawiasz się nad powrotem do szkoły, nieważne ile czasu pracujesz i ile masz lat teraz właśnie jest najlepszy moment, aby poznać dostępne HT Autorka Angie Stone, RDH, BS jest redaktorem naczelnym Hygiene Tribune. Dr John Meechan z Newcastle University opracował sposób na to, by zastrzyki stosowane przy znieczuleniach do zabiegów dentystycznych były mniej bolesne. Roztwór znieczulających zastrzyków stosowanych w gabinetach dentystycznych jest kwasowy środek znieczulający musi być przechowywany w kwasie, bo inaczej substancja czynna traci aktywność. Właśnie ten roztwór powoduje uczucie bólu przy zastrzyku. Fot.: T-Design/Shutterstock.com opcje i możliwości, podjąć silne postanowienie i skoczyć na głęboką wodę. Z pewnością nie będziesz żałować poszerzenia swoich edukacyjnych horyzontów! HT Niniejszy artykuł ukazał się po raz pierwszy na łamach Hygiene Tribune, Vol. 4 nr 5, maj Mniej bolesne zastrzyki w gabinecie dentystycznym Fot.: visualdesign/shutterstock.com Dr John Meechan wraz ze swoimi współpracownikami opracowali nowy rodzaj strzykawki, która zmienia technikę podawania środka znieczulającego. W czasie użycia tłok strzykawki otwiera zawór, który pozwala na dodanie substancji neutralizującej do zastrzyku, przez co redukuje kwasowość roztworu, a tym samym znosi uczucie bólu. Substancja neutralizująca jest dodawana tuż przed wstrzyknięciem i dzięki temu środek znieczulający pozostaje aktywny. Naukowcy opatentowali nową strzykawkę z podwójnym tłokiem, co sprawia, że 2 substancje pozostają odseparowane zanim zostaną użyte. Naukowcy otrzymali za swój wynalazek nagrodę Overall Winner in the Dental and Oral Health section of the Medical Futures Innovation. Dr J. Meechan podkreśla: Wydaje się nam, że ten pomysł ma ogromny potencjał w zakresie polepszenia komfortu pacjentów, u których wykonywane są dentystyczne zastrzyki znieczulające. HT NovaMin nowy sposób na znoszenie nadwrażliwości zębiny Nagły przeszywający ból zębów podczas jedzenia i picia zimnych, gorących, słodkich i kwaśnych napojów to pierwsza i najczęściej występująca oznaka nadwrażliwości zębów. Nadwrażliwość spowodowana jest zazwyczaj odsłonięciem zębiny na skutek cofania się dziąseł. Inne powody tej dolegliwości to uszkodzenie lub starcie szkliwa, które osłania zębinę. Z powodu nadwrażliwości cierpi aż 35% Polaków, ale połowa z nich nie walczy z tym problemem i zamiast zgłosić się do dentysty, akceptuje codzienny ból. Odsłonięcie zębiny i uszkodzenia szkliwa mogą być spowodowane wieloma czynnikami. Zdarza się, że pacjenci sami narażają swoje zęby na nadwrażliwość, szczotkując je w niewłaściwy, zbyt energiczny sposób. U części pacjentów objawy wrażliwości mogą się pojawić po zabiegu wybielania lub oczyszczania zębów z kamienia nazębnego. Powierzchnię zębów jest też niszczona podczas jedzenia lub picia kwaśnych pokarmów lub napojów, tzn. produktów osłabiających szkliwo, np. coca-coli i soków z owoców cytrusowych, a także podczas snu w czasie nieświadomego zgrzytania zębami i zaciskania szczęki. Ból zębów związany z nadwrażliwością może być bardzo uciążliwy i utrudniać normalne funkcjonowanie. Objawów nie wolno lekceważyć, ponieważ nadwrażliwość może stać się przyczyną innych problemów jamy ustnej. Kiedy ze względu na przeszywający ból pacjenci szczotkują zęby niestarannie i za krótko, narażają się na rozwój próchnicy i chorób dziąseł. Najprostszym sposobem walki z nadwrażliwością jest stosowanie odpowiedniej pasty do zębów. Z badań wynika, że aż 75% osób cierpiących z powodu nadwrażliwości zębów nigdy nie stosowało lub stosuje bardzo rzadko pastę przeznaczoną do zwalczania problemu nadwrażliwości. Rzadko też zgłaszają się oni z powodu swych dolegliwości do lekarza dentysty i zwykle nie wspominają o tym przy okazji wizyt w gabinecie z innego powodu. Nadwrażliwość nie minie samoistnie, dlatego im szybciej zastosuje się odpowiednią pastę, tym większa szansa na powrót do normalnego życia i pozbycia się upor - czywego bólu zębów. Zamiast rezygnować z ulubionych potraw, warto zasięgnąć porady lekarza i stosować codziennie specjalistyczną pastę do zębów, która pomoże poradzić sobie z problemem nadwrażliwości. Dostępne do tej pory na rynku pasty specjalistyczne, skutecznie znosiły objawy bólowe, ale nie usuwały przyczyny problemu nadwrażliwości. Przełom w walce z nadwrażliwością zębiny przyniosła rewolucyjna formuła NovaMin połączona z fluorkiem zastosowana w paście do zębów powoduje, że pasta ta aktywuje się w kontakcie ze śliną i tworzy na powierzchni odsłoniętej zębiny trwałą warstwę ochronną, taką jak hydroksyapatyt. Pasta wspomaga odbudowę odsłoniętej zębiny i zapewnia trwałą ochronę przed jej przyszłymi uszkodzeniami, znosząc tym samym nie tylko ból, ale i z przyczynę problemu nadwrażliwości. HT

19 HYGIENE TRI BU NE Po lish Edi tion Perspektywy 3 Gabinet higieny stomatologicznej inny model? Shirley Gutkowski, USA Uczyłyśmy się o wszelkich nowych produktach i narzędziach do oceny ryzyka, słuchając wykładów, czytając artykuły w czasopismach i w Internecie. Testy ślinowe zmieniały się od prostych papierków lakmusowych, służących do oceny ph w jamie ustnej do badań pozwalających na wykrywanie bakterii patogennych dla przyzębia czy też infekcji wirusem HPV. Zwolennicy innowacji i radykalnych zmian chcą, aby higienistki stomatologiczne mierzyły ciśnienie krwi, przeprowadzały badanie periodontologiczne, badały ślinę, a nawet pobierały próbki krwi w ramach kontroli leczenia chorób przyzębia. Badanie zwarcia, ocena objawów bezdechu nocnego, badanie wibracyjne stawów, badanie stopnia utlenowania krwi, uwidacznianie próchnicy i rozmowy z pacjentami dobrze służą praktyce stomatologicznej, ale kiedy znaleźć czas na skaling i polerowanie? Nie możemy przecież zrezygnować z podstawowego celu wizyty higienizacyjnej. Idea pracy higienistki stomatologicznej się zmienia. Dr Fons twierdził kiedyś, że zatrudnienie kogoś, kto potrafi czyścić zęby mogłoby w wielu przypadkach ogromnie ułatwić prowadzenie gabinetu stomatologicznego. Ten pomysł ewoluował, stwarzając potrzebę HT Autorka zatrudnienia osoby, która mogłaby prowadzić instruktaż i czyścić zęby, a następnie pracownika, który przeprowadzi diagnostykę, instruktaż i czyszczenie zębów. Samo oczyszczenie zębów w czasach dr. Fons zajmowało niemal godzinę. Rozbudowywanie wizyty higienizacyjnej o dodatkowe zabiegi nie ma uzasadnienia. W jaki sposób zaangażowana higienistka stomatologiczna ma zdążyć ze wszystkim, nie zmieniając wizyty w chaotyczny pościg? Nadszedł czas, aby przemyśleć obecną sytuację. Liczba dostępnych obecnie w stomatologii narzędzi diagnostycznych, poziom technologicznego zaawansowania i ogrom dostarczanych przez nie informacji zabiera wiele czasu. Proste badanie zdrowia na pod - stawie próbki śliny zajmuje ok. 10 min. Trzeba do tego czasu dodać rzetelne badanie przesiewowe w kierunku raka jamy ustnej to co najmniej 5 min, następnie badanie periodontologiczne i kontrolę ciśnienia krwi w ten sposób mija większa część wizyty. Nowe stanowisko w ga - binecie menadżer czynników ryzyka (Risk Factor Manager RFM) może rozwiązać problem z czasem. Część obowiązków higienistki może być przejęta przez osobę zajmującą się wyłącznie zbieraniem danych. To menadżer RFM prowadziłby badania śliny i pomiary ciśnienia krwi, a w razie potrzeby także badania przesiewowe pod kątem próchnicy i raka jamy ustnej, badałby krew w kierunku markerów stanu zapalnego i kontroli stężenia glukozy, a także przeprowadzał analizę zwarcia i wibracyjne badanie stawów. RFM przeprowadzałby badanie periodontologiczne i zbierał wszystkie inne dane dla każdego nowego pacjenta przed rozpoczęciem leczenia. Zgromadzone dane byłyby przedstawiane lekarzowi dentyście, który na ich podstawie stawiałby rozpoznanie. W idealnym gabinecie RFM i higienistka stomatologiczna pracowaliby zamiennie, np. w systemie tygodniowym. wadzenie praktyki. Posiadanie odpowiednich danych na temat gabinetu może w ogromnym stopniu uporządkować pracę. Bez rozpoznania choroby przyzębia i laboratoryjnych dowodów na obecność stanu zapalnego i patogenów, nie otrzymamy refundacji kosztów leczenia periodontologicznego. Współczesny model praktykowania higieny stomatologicznej w ramach gabinetu dentystycznego nie pozostawia czasu na gromadzenie tak dokładnych danych. Wiemy również o istnieniu sieci wzajemnych zależności pomiędzy stanem zdrowia jamy ustnej i zdrowiem ogólnym. Pacjenci nie wiedzą wszystkiego na temat tych powiązań i nikt tego od nich nie oczekuje. Wiemy jednak, że dobrze byłoby posiadać związane z tym dane. Jeśli np. mamy pacjentów z chorobą przyzębia, którzy wiedzą albo nie wiedzą, że chorują też na cukrzycę, to dla nas ważna informacja. Interoperacyjna cyfrowa kartoteka pozwoliłaby nam na zapoznanie się z ich dokumentacją medyczną zanim zaczniemy leczyć cukrzycę tak, jakby to było zapalenie przyzębia. RFM miałby czas na zgromadzenie tych informacji i przekazanie ich lekarzowi dentyście zanim pacjent trafi do higienistki. Przykład: Odkryto istnienie zależności pomiędzy obturacyjnym bezdechem sennym (obstructive sleep apnea OSA) a zapaleniem przyzębia. Mając dostęp do dokumentacji medycznej pacjentów, lekarz dentysta może ich zachęcić do leczenia OSA, co spowoduje poprawę stanu przyzębia. Wprowadzenie modelu RFM w tym momencie rozwoju opieki zdrowotnej to dobrodziejstwo. Wdrażanie do pracy wyników nowych badań jest przy obecnym modelu praktycznie niemożliwe. Gdyby wśród personelu znajdował się RFM, byłoby to łatwiejsze, ponieważ taka osoba mogłaby także odpowiadać za comiesięczne referowanie nowych odkryć podczas spotkań pracowników. W małych gabinetach podążanie za najnowszymi zmianami w opiece stomatologicznej jest zwykle obowiązkiem każdego pracownika, co często oznacza, że nie robi tego nikt. Gdyby jedna osoba dokonywała przeglądu, wyboru i prezentacji prasy, a jednocześnie całkowicie koncentrowałaby się na zarządzaniu ryzykiem pacjenta poprzez gromadzenie danych diagnostycznych, wszyscy odnieśliby niemałą korzyść. HT Artykuł ukazał się po raz pierwszy w czasopiśmie Hygiene Tribune, tom 4 nr 6, czerwiec AD Shirley Gutkowski RDH, BSDH, FACE, jest międzynarodowym wykładowcą i nagradzaną autorką tekstów. Jest współtwórcą programu Adopt a Nursing Home, a także członkiem zarządu i ACE oraz członkiem World Congress of Minimally Invasive Dentistry. S. Gutkowski jest także zastępcą dyrektora CareerFusion miejsca refleksji dla praktyków zainteresowanych ewolucją swojej kariery klinicznej. Z autorką można się skontaktować, pisząc na adres crosslinkpresent@aol.com. Zgromadzenie tych danych jest bardzo ważne, ale proces ich zbierania koliduje z zabiegami higienicznymi. Dlatego nadszedł czas na wprowadzenie nowego modelu gabinetu. Do obowiązków RFM może należeć także wiele innych zadań, np. te, które są zawsze na końcu listy priorytetów i nigdy nie mogą się doczekać realizacji, chociażby zarządzanie danymi dotyczącymi gabinetu. Czy potrafisz szybko stwierdzić, ilu masz pacjentów z kieszonkami powyżej 6 mm i ilu z nich choruje na cukrzycę? A czy to ważne? Zdecydowanie tak! Brakuje danych dotyczących higieny stomatologicznej, które ułatwiałyby pro-

20 4 Praktyka HYGIENE TRI BU NE Po lish Edi tion Terapia czynnościowa mięśni Stephanie Wall, USA HT Autorka Terapia czynnościowa mięśni, nazywana terapią miofunkcjonalną to leczenie zaburzeń równowagi między mięśniami jamy ustnej i twarzy, nieprawidłowego schematu połykania oraz dysfunkcji mięśniowych ze strony stawów skroniowo-żuchwowych i/lub eliminacja bruksizmu, zacis - kania zębów lub innych uporczywych nawyków. Najważniejsze mięśnie, będące w obszarze zainteresowań miologa jamy ustnej i twarzy to: mięsień skroniowy, żwacz, mięśnie skrzydłowe przyśrodkowy i boczny, mięsień policzkowy, okrężny ust oraz bródkowy. Mioczynnościowa terapia jamy ustnej to jedna z form fizykalnej terapii twarzy. Obejmuje ćwiczenia i stymulację, które mają hamować nieprawidłowe zachowania i/lub wzmacniać właściwą czynność mięśni. Pozycja spoczynkowa języka, żuchwy i warg jest bardzo ważna dla prawidłowego rozwoju jamy ustnej. Jeśli język spoczywa pomiędzy zębami bocznymi, nie mogą one całkowicie się wyrżnąć, a w związku z tym dochodzi do zgryzu otwartego. Jeżeli w pozycji spoczynkowej język opiera się o przednie zęby szczęki, szczególnie w przypadku krótkiej lub słabej wargi górnej, zęby mogą zanadto wychylić się ku przodowi. Jeśli w spoczynku wargi nie są złączone, może to niekorzystnie wpływać na wzrost i rozwój jamy ustnej. Nadmierne ruchy struktur jamy ustnej niezwiązane z żywieniem lub mową, takie jak zgrzytanie i zaciskanie zębów, ssanie kciuka lub innych palców albo obgryzanie paznokci także mogą wpływać na stan zębów oraz na zdrowie i funkcjonowanie jamy ustnej, szczególnie żuchwy. Każdy nawyk o nadmiernym natężeniu, czasie trwania i częstotliwości może doprowadzić do sytuacji, w której siły nacisku lub tarcia zaczną wywierać wpływ na wygląd twarzy lub zdrowie i funkcjonowanie jamy ustnej. Jedno z najczęściej spotykanych zaburzeń to tzw. połykanie niemowlęce typ dysfunkcji, w której język podczas przełykania naciska do przodu i/lub na boki albo jest wtłaczany pomiędzy zęby. Każdego dnia powtarzamy czynność połykania wiele razy, zwykle robiąc to podświadomie. Jeśli podczas połykania język naciska na zęby albo jest pomiędzy nie wtłaczany, wywierane siły mogą mieć niekorzystny wpływ na zęby, wzrost kości, stan tkanek miękkich oraz funkcjonowanie jamy ustnej. Do objawów, jakie mogą towarzyszyć niemowlęcemu typowi przełykania, należą m.in.: połykanie powietrza, trudności w połykaniu tabletek lub suchych pokarmów, trudności w noszeniu protez, przetrwały wpływ na podniebienie twarde w związku z nawykiem ssania palca, przewlekłe oddychanie przez usta, ciągłe uczucie zatkanego nosa, napięcie i brak równowagi mięśni jamy ustnej i twarzy, przewlekłe bóle głowy, tiki nerwowe lub ból w obrębie twarzy. Inne problemy, jakimi może zajmować się miolog jamy ustnej i twarzy, to np.: sklepienie gotyckie, słabe mięśnie ust, grymas twarzy podczas przełykania, przyrośnięte wędzidełko języka, protruzja języka w pozycji spoczynkowej, nadmierny rozwój mięśnia bródkowego, bezdech senny. Za przyczynę problemów miofunkcjonalnych w obrębie jamy ustnej i twarzy często uznaje się infekcje lub niedrożność górnych dróg oddechowych szczególnie, jeśli w efekcie w pozycji spoczynkowej szpara ust nie jest dom - knięta. Zmniejszone napięcie mięśni lub niewłaściwe ustawienie mięśni jamy ustnej negatywnie wpływa na rozwijające się struktury jamy ustnej i twarzy. Długotrwały nawyk ssania niezwiązany z przyjmowaniem pokarmów również może zniekształcać budowę jamy ustnej. Czasami nieprawidłowa artykulacja może wynikać z zaburzeń neurologicznych lub niedorozwoju fizycznego. Często trudno jest stwierdzić przyczynę zaburzeń mięśniowo-czynnościowych jamy ustnej i twarzy, ponieważ zachowania mogą wynikać z bodźców, które nie są już obecne. Niezależnie od przyczyny, po ukształtowaniu się nieprawidłowych schematów behawioralnych w obrębie jamy ustnej, mają one tendencję do utrzymywania się do czasu ich zmiany przez bodźce zewnętrzne lub terapię, co umożliwia wyuczenie nowych zachowań. Czasami zmiana warunków panujących w jamie ustnej przez ortodontę może przyczynić się do poprawy funkcjonowania mięśni. Jeśli jednak nie ma wskazań do leczenia stomatologicznego albo jeśli samo leczenie ortodontyczne nie przyniesie pożądanej zmiany w czynności jamy ustnej, konieczna może być terapia mięśniowo-czynnościowa. Nieprawidłowe nawyki mogą też utrudniać leczenie stomatologiczne lub ortodontyczne i pogarszać stabilność uzyskanych efektów. Terapia miofunkcjonalna jamy ustnej i twarzy to strukturalne, indywidualne leczenie, mające na celu przywrócenie i utrzymanie prawidłowego funkcjonowania jamy ustnej. Terapeuta stara się skorygować nieprawidłowe ruchy mięśni i wypracować naturalne, swobodne czynności, takie jak ustna faza połykania, artykulacja mowy oraz pozycja spoczynkowa jamy ustnej. Terapia może obejmować wybrane elementy spośród następujących możliwości: eliminacja niekorzystnych parafunkcji, redukcja zbędnego napięcia i nacisku mięśni twarzy i ust, wzmacnianie mięśni, które niedostatecznie sprzyjają normalnemu funkcjonowaniu, wypracowanie prawidłowej pozycji spoczynkowej języka, warg, żuchwy i mięśni twarzy, stworzenie prawidłowych schematów odgryzania, żucia i połykania. Czas trwania terapii i częstość wizyt zależą od stopnia nasilenia i charakteru zaburzeń. W większości przypadków sama terapia to proces krótkotrwały. Aktywna faza leczenia trwa ok. 3-6 miesięcy. Konieczne mogą okazać się wizyty kontrolne w rosnących odstępach czasu w okresie 6-12 miesięcy. Stephanie Wall RDH, MSDH, MEd, jest higienistką stomatologiczną od ponad 25 lat. Prowadzi własną firmę Cranioral Health Solution, zajmując się miologią jamy ustnej i twarzy oraz osteopatią kranialną. Można się z nią skontaktować, pisząc na adres walls879@aol.com. Specjalista terapii mięśniowoczynnościowej jamy ustnej przechodzi szczegółowe szkolenie, obejmujące diagnostykę i leczenie wielu zaburzeń jamy ustnej i twarzy. Wiele osób kończy dodatkowe specjalistyczne szkolenia w dziedzinie zaburzeń mowy, higieny stomatologicznej, stomatologii oraz w innych dziedzinach związanych ze zdrowiem. Większość należy do Międzynarodowego Towarzystwa Miologii Jamy Ustnej i Twarzy (International Association of Orofacial Myology IAOM), które reguluje zasady praktykowania zawodu miologa jamy ustnej i twarzy oraz materiał szkoleń i sposób ich prowadzenia, a także monitoruje proces certyfikacji, kończący się przyznaniem tytułu certyfikowanego miologa jamy ustnej i twarzy (Certified Orofacial Myologist COM). Posiadanie tego certyfikatu nie jest konieczne, aby móc pracować jako miolog, jest jednak bardzo polecane. HT Więcej informacji na temat IAOM oraz zawodu miologa jamy ustnej i twarzy znaleźć można na stronie internetowej: Ciąg dalszy jest potrzebny Cathie Stark, USA Leczenie podtrzymujące ma istotne znaczenie dla osiągnięcia pożądanego poziomu opieki nad pacjentem dotkniętym chorobą przyzębia. W leczeniu tej grupy chorób bardzo ważna jest profesjonalna opieka. Stajemy przed wyzwaniem, jakim jest empatyczne podejście do pacjenta, promocja zdrowia, zapobieganie destrukcji tkanek i zapewnienie optymalnego ogólnego stanu zdrowia. W procesie badania pacjenta ważną rolę odgrywa higienistka, która pomaga dentyście we właściwym rozpoznaniu choroby. Higienistka zbiera od pacjenta wszystkie dane, w tym także historię choroby, wykonuje odpowiednie zdjęcia rtg, prowadzi dokładne badanie wewnątrz- i zewnątrzustne oraz badanie periodontologiczne. Prawidłowe przeprowadzenie badania przyzębia zależy od wielu czynników. Ważne jest stosowanie prostej sondy periodontologicznej o tępym końcu. Ustawiając sondę pod odpowiednim kątem, można dowiedzieć się najwięcej na temat stopnia utraty kości w określonym miejscu. Wreszcie, jeżeli jako jeden ze wskaźników choroby wykorzystujemy krwawienie przy zgłębnikowaniu, ważny jest odpowiedni nacisk wywierany na sondę 15 g. Sonda Florida Probe to gotowe narzędzie, które służy do badania i edukowania. Sonda jest wyposażona w komputerowy syntezator mowy, który odczytuje na głos wynik badania. Jeśli w czasie badania napotkane zostaną kieszonki o głębokości równej lub większej niż 4 mm, pacjent słyszy alarmujący komunikat o zagrożeniu. To obiektywne potwierdzenie obecności procesu chorobowego jest ważne, ponieważ pacjent staje się bardziej świadomy istnienia problemu. Jest to także pomocne narzędzie dla osób, które mają opory przed informowaniem pacjentów o złym stanie ich przyzębia, ponieważ wyręcza je w tym bezosobowy głos z komputera. Sonda Florida Probe w profesjonalny sposób podsumowuje wszystkie dane. Pacjent widzi i słyszy, w jakim stanie jest jego przyzębie. Należy także pamiętać, że wielu ubezpieczycieli wymaga przeprowadzenia badania periodontologicznego przed rozpoczęciem leczenia. Badanie głębokości kieszonek i diagnostyka radiologiczna pomagają w pełni wykorzystać istniejące możliwości terapeutyczne. Zdjęcia rtg powinny być aktualne, odpowiadać potrzebom diagnostycznym i umożliwiać jednoznaczną interpretację stanu przyzębia. Zdjęcia z kamery wewnątrzustnej wykonane przed i po każdym zabiegu pozwalają pokazać pacjentowi różnicę. Jeśli ze względu na stan zdrowia jamy ustnej nie ma możliwości postawienia rozpoznania, ponieważ uniemożliwia to kamień, konieczne jest oczyszczenie zębów z wykorzystaniem kodu D4355. Kod ten wykorzystuje się tylko wtedy, kiedy kamień uniemożliwia ocenę tkanek twardych i miękkich. W celu zakończenia diagnostyki periodontologicznej pacjent musi po oczyszczeniu zębów wrócić do gabinetu i poddać się wszechstronnemu badaniu (D0150). Musi to być pełne badanie, uwzględniające istniejące wypełnienia i ich stan, zdrowie tkanek miękkich oraz występowanie próchnicy zębów. Ocena stanu przyzębia także stanowi element tego wszechstronnego badania. Po przeprowadzeniu pełnej diag - nostyki opracowuje się plan leczenia pacjenta w zależności od stanu strona 6 Fot.: Korn/Shutterstock.com