SERWIS ELEKTRONIKI. 12/2000 Grudzieñ 2000 NR58. Od Redakcji Grudzieñ to ju tradycyjnie okres podsumowañ. Nie bez odrobiny.

Transkrypt

1 SERWIS ELEKTRONIKI 12/2000 Grudzieñ 2000 NR58 Od Redakcji Grudzieñ to ju tradycyjnie okres podsumowañ. Nie bez odrobiny satysfakcji mo emy pochwaliæ siê tym, e praktycznie zrealizowaliœmy ju plany wydawnicze na ten rok pozosta³ jeszcze tylko Dodatek Specjalny nr 18. Z analizy naszej przysz³orocznej oferty (patrz str. 61) wynika, e nie nale y spodziewaæ siê rewolucyjnych zmian. Bêdzie to raczej solidne ugruntowanie pozycji produktów ju istniej¹cych: Serwisu Elektroniki, Dodatków Specjalnych i Bazy Porad Serwisowych. Nowoœci¹ bêd¹ dwie p³yty CD ze schematami urz¹dzeñ elektronicznych, które otrzymaj¹ gratis prenumeratorzy Bazy Porad Serwisowych i Pakietu. Jest to odpowiedÿ na sygna³y przychodz¹ce do Redakcji, w których zawarte s¹ proœby o wiêksz¹ iloœæ informacji w postaci elektronicznej. W przysz³ym roku nie wykluczamy równie wiêkszego wykorzystania mo liwoœci Internetu. Skoro jesteœmy ju przy temacie Internetu, to zapraszamy do odwiedzania naszej strony internetowej (adres w stopce redakcyjnej), gdzie oprócz podstawowych informacji o naszej ofercie znajdziecie Pañstwo k¹cik, w którym zamieszczamy problemy zg³aszane przez Czytelników oczekuj¹cych na pomoc w ich rozwi¹zaniu. W obecnej chwili s¹ na tej stronie tylko problemy i pytania, ale znaj¹c naszych Czytelników, jesteœmy pewni, e ju w najbli szym czasie pod ka dym zapytaniem znajdzie siê przynajmniej jedna odpowiedÿ. Patrz¹c z perspektywy grudnia ubieg³ego roku, prze³om roku 2000/2001 zapowiada siê nieco spokojniej, ni to by³o w roku ubieg³ym. Miejmy nadziejê, e nie pojawi siê aden nowy problem roku 2000, który tak szeroko zosta³ nag³oœniony, a który na szczêœcie okaza³ siê zupe³nie niegroÿny. Nie ma te adnego gor¹cego problemu typu przestrojenia g³owic UKF. Mo na wiêc skupiæ siê na poszerzaniu i porz¹dkowaniu swoich wiadomoœci i w tym, mamy nadziejê, nasze czasopismo bêdzie pomocne. Z okazji zbli aj¹cych siê Œwi¹t Bo ego Narodzenia wszystkim naszym Czytelnikom i Sympatykom sk³adamy yczenia wszelkiej pomyœlnoœci. Dodatkowa wk³adka do numeru 12/2000: OTVC Nordmende, Saba, Telefunken, Thomson chassis TX92 (Mono/Stereo) 2 A2 (czêœæ 2 - strony 3 4) OTVC Philips chassis FL1.14, FL1.16, FL1.17, FL2.14, FL2.16 wersja AA 4 A2 (czêœæ 2 strony 7 12) OTVC Sony KVM1450A/B/D/E/K/U, KVM1451A/B/D/E/K/U chassis BE-4 2 A2, VCR Funai V3 EE MK6 4 A2. Wydawca: Wies³aw Haligowski Adres: Gdañsk ul. Gen. Hallera 169/17 Adres do korespondencji: Serwis Elektroniki Gdañsk, ul. Gen. Hallera 169/17 Dzia³ Prenumeraty i Wysy³ki: tel./fax (058) prenumerata@serwis-elektroniki.com.pl Redakcja: tel. (058) , redakcja@serwis-elektroniki.com.pl, Reklama: informacja o warunkach reklamy - tel. (058) Redaguje: zespó³ pod kierownictwem Grzegorza Szóstakowskiego. Spis treœci Podstawy systemu PAL-plus... 8 Opis dzia³ania monitora NEC JC2002 VMED (cz.2 - ost.) Metody usuwania blokad rodzicielskich i kodów zabezpieczaj¹cych w magnetowidach firmy Grundig Czym zast¹piæ uk³ad TDA8178FS? Chassis BE-3B firmy Sony (cz.6 - ost.) OTVC Philips z chassis MD1.2E - tryb serwisowy, kody b³êdów i regulacje serwisowe Przestrajamy radioodtwarzacz samochodowy z syntez¹ czêstotliwoœci Panasonic CQ-H03 metod¹ g³owicy równoleg³ej Przestrajamy odbiorniki Jowita 2 IC i Wanda 2 IC Wymiana dysków wizyjnych Porady serwisowe Opis uk³adu MC44001 firmy Motorola OTVC Metz z chassis 689GA0018 i 689GA2012 (cz.1) Czytelnicy pisz¹ Odpowiadamy na listy Czytelników Wymiana kineskopów w OTVC firmy LG Praktyczny miernik mocy pobieranej przez naprawiane urz¹dzenie Zamienniki transformatorów linii (cz.8) Spis treœci Serwisu Elektroniki i Dodatków Specjalnych rok Przegl¹d chassis stosowanych w OTV firmy Grundig (cz.3 - ost.) Przegl¹d g³owic w.cz. firmy Philips (cz.3) - UV935 i UV Og³oszenia i informacje Wk³adka: Odbiornik satelitarny Amstrad SRX350 2 A2, Odbiornik satelitarny Pace SS A2, Odbiornik satelitarny Pace SS A2. Redakcja nie ponosi odpowiedzialnoœci za treœæ reklam. Wyci¹gi barwne: Pracownia Grafiki Komputerowej i Przygotowania do Druku 4 KOLOR Druk: Drukarnia offsetowa POLIGRAFIA s.c Gdañsk, ul. Hynka 69 Czasopismo nie jest kolportowane w sieci Ruchu. Mo na je nabyæ w sklepach sprzedaj¹cych czêœci elektroniczne i ksiêgarniach technicznych na terenie ca³ego kraju. Przedruk ca³oœci lub fragmentów publikacji zamieszczonych w Serwisie Elektroniki jest dozwolony po uzyskaniu zgody redakcji. Redakcja zastrzega sobie prawo dokonywania skrótów, zmiany tytu³ów oraz poprawek w nades³anych tekstach.

2 Podstawy systemu PAL-plus Podstawy systemu PAL-plus Szymon R¹pa³a, Bogdan Piekara 1. Wstêp Nowy system telewizyjny zwany PAL-plus utworzy³y firmy takie, jak: Grundig, Nokia, Philips, Samsung, Sony i Thomson. Ustalenia miêdzynarodowe wymusi³y kompatybilnoœæ nowego systemu z istniej¹cym systemem PAL, co spowodowa³o œmieræ bardzo zaawansowanego ju systemu D2-MAC. Nowy system mia³ polepszyæ jakoœæ obrazu i wspieraæ rozwój nowego formatu obrazu 16:9, jako jedynego œwiatowego formatu dla przysz³ych systemów TV. Pierwszy pokaz nowego systemu nast¹pi³ w Berlinie na wystawie Funkausstellung w 1993 roku, a od wrzeœnia 1995 roku rozpoczê³y siê regularne transmisje w tym systemie, w wiêkszoœci krajów Europy. Powoli równie na naszym rynku pojawia siê coraz wiêcej odbiorników z ekranem 16:9, a TVP równie rozpoczê³a nadawanie programów w tym systemie (TV-Polonia). 2. Podstawy systemu PAL-plus Podstawê opracowania nowego systemu wyznaczy³y nastêpuj¹ce czynniki: kompatybilnoœæ z istniej¹cym systemem kodowania i przesy³ania sygna³u, otrzymywanie pe³nego obrazu o formacie 16:9 w odbiornikach z takim ekranem, polepszenie lub co najmniej zachowanie dotychczasowej rozdzielczoœci obrazu i uzyskanie lepszej separacji sygna- ³ów luminancji i chrominancji (unikniêcie tzw. efektu Cross Color). Warunek kompatybilnoœci zosta³ zachowany w tym sensie, e w systemie PAL-plus w dalszym ci¹gu pozosta³y 625 linie wizyjne i 50 pó³obrazów w ci¹gu sekundy, taka sama pozosta- ³a równie szerokoœæ pasma kana³u telewizyjnego. U ytkownicy odbiorników o ekranie 4:3 ogl¹daj¹c program transmitowany w systemie PAL-plus zauwa aj¹ ró nicê, polegaj¹c¹ na wyciemnieniu górnej i dolnej czêœci obrazu. Wynika to z faktu, e tylko 432 linie obrazu s¹ widoczne, a u ytkownicy odbiorników z ekranem 16:9 otrzymuj¹ wtedy pe³ny obraz o 576 widzialnych liniach. Ró nica ta wynika z zastosowania w studiu nadawczym procesu s³u ¹cego do zmiany formatu obrazu zwanego Letterbox, opisanego w dalszej czêœci artyku³u. Rozdzielczoœæ pozioma obrazu zale na jest od szerokoœci pasma sygna³u luminancji. Dla obowi¹zuj¹cej obecnie szerokoœci kana³u telewizyjnego przy wszystkich transmisjach obrazu w formacie 4:3, maksymalne pasmo zajmowane przez sygna³ luminancji wynosi 5MHz. Chc¹c uzyskaæ tak¹ sam¹ poziom¹ rozdzielczoœæ obrazu 16:9 jak w formacie 4:3, szerokoœæ pasma sygna³u luminancji musia³aby wynosiæ 6.5MHz. W u ywanych obecnie kana³ach TV jest to niemo liwe ze wzglêdu na warunek kompatybilnoœci. Wynika³oby z tego, e w systemie PAL-plus otrzymujemy gorsz¹ jakoœæ obrazu ni przy dotychczasowym systemie PAL, tak jednak nie jest. Odbiorniki standardu PAL bez wbudowanego cyfrowego filtru (digital comb filter) ograniczaj¹ maksymalne pasmo sygna³u luminancji do 3.5MHz, a odbiorniki z wbudowanym filtrem cyfrowym do 4MHz. Sytuacja taka podyktowana jest problemem zak³ócenia sygna³u luminancji sygna³em chrominancji i ich rozdzia³em. Tak wiêc system PAL nigdy nie wykorzystuje ca³ej szerokoœci (5MHz) pasma sygna³u luminancji. Korzystaj¹c z tego faktu w odbiornikach formatu 16:9 z systemem PAL-plus wykorzystano ca³e pasmo 5MHz, co pozwoli³o uzyskaæ porównywaln¹ rozdzielczoœæ obrazu formatu 16:9 z obrazem formatu 4:3. Powsta³ jednak bardzo du y problem w uzyskaniu czystego sygna³u luminancji nie zawieraj¹cego sk³adowych chrominancji. 3. Separacja sygna³ów Y/C W systemie PAL-plus adne proste filtry dolno- czy górnoprzepustowe, a nawet cyfrowe nie mog¹ byæ u yte do separacji sygna³ów Y/C, poniewa nie mog¹ obj¹æ ca³ego 5MHz pasma. Najlepszym rozwi¹zaniem by³aby osobna od pocz¹tku transmisja sygna³u luminancji i chrominancji. Tak w³aœnie by³o w systemie D2-MAC i wszystkich wersjach Multiplexed Analogue Conversion. W systemie PAL-plus rozwi¹zanie to nie mo e byæ stosowane ze wzglêdu na wspomnian¹ ju kompatybilnoœæ. Znaleziono wiêc inne rozwi¹zanie, nazwane Color plus. Rozwi¹zanie to stosowane jest w trybie Film mode Rozdzielanie sygna³ów Y/C w trybie Film mode W przypadku, gdy sygna³ telewizyjny zawiera treœæ filmu, otrzymujemy 25 pe³nych obrazów w ci¹gu sekundy podzielonych na 50 pó³obrazów, co oznacza, e w trybie filmowym Film mode z ka dego obrazu otrzymujemy dwa pó³obrazy. W systemie PAL faza czêstotliwoœci podnoœnej chrominancji linii dla ka dego nastêpnego pó³obrazu zmieniana jest o 180. Wykorzystuj¹c ten fakt sumuje siê odpowiadaj¹ce sobie linie obu pó³obrazów z tego samego pe³nego obrazu i eliminuje siê w ten sposób sygna³ chrominancji z sygna³u luminancji zachowuj¹c ca³¹ szerokoœæ (5MHz) pasma luminancji. Odjêcie sygna³u dwóch pó³obrazów pozwala na otrzymanie sygna³u chrominancji bez sygna³u luminancji. Przy pomocy tej metody zwanej Color plus i przedstawionej na rys.1, mo liwe jest rozdzielenie sygna- ³ów bez u ycia specjalnych filtrów. Procedura ta nie wp³ywa na rozdzielczoœæ obrazu. Oczywiœcie dekoder odbiornika wymaga dodatkowych informacji o metodzie selekcji obrazu, informacje te zostaj¹ przesy³ane na 23 linii w czasie impulsu powrotu ramki, a wiêc w niewidocznej czêœci obrazu. FRAME PHASE SHIFT LINE FRAME 2... Rys.1. Zasada metody Colour plus. LINE SERWIS ELEKTRONIKI 12/2000

3 Podstawy systemu PAL-plus Metoda Color plus jest opcj¹ w systemie PAL-plus wykorzystywan¹ w trybie filmowym Film mode. Dekodery PALplus wyposa one w tê opcjê nale ¹ do tak zwanego Z³otego Standardu PAL-plus, a bez tej opcji to Srebrny Standard Separacja sygna³ów Y/C w trybie Camera mode Je eli odbierany sygna³ pochodzi z kamery (to znaczy dwa pó³obrazy nie dotycz¹ tego samego pe³nego obrazu), to otrzymujemy w ci¹gu sekundy 50 pó³obrazów obejmuj¹cych obraz w nastêpuj¹cych po sobie momentach czasowych. W tej sytuacji nie jest mo liwe zastosowanie metody separacji sygna³u z trybu filmowego, poniewa ruch obrazu powoduje zatracenie ostroœci, co pokazano na rysunku 2. Pole ruchu 1 Pole ruchu Odbiór obrazu w formacie 4:3 na ekranie 16:9 Odbierany sygna³ obrazu w formacie 4:3 w odbiorniku o formacie ekranu 16:9, powoduje odtworzenie pe³nego obrazu, poniewa czas trwania widzialnej czêœci linii jest taki sam dla obu formatów i wynosi 52µs. Prowadzi to oczywiœcie do zniekszta³cenia geometrii obrazu (za szeroki obraz). Oryginalny sygna³ transmitowany w formacie 4:3 wymaga kompresji linii w poziomie z 52µs do 39µs, a pozosta³e 13µs widzialnej czêœci obrazu musi zostaæ wyciemnione. W odbiornikach 16:9 stosuje siê w zwi¹zku z tym ró ne, wybieralne przez u ytkownika tryby obrazu, przedstawione graficznie na rysunku 3: NORMAL mode (4:3 mode), ZOOM mode, FULL mode (16:9 mode), SMART ZOOM mode. NORMAL ZOOM 576 linii 432 linii Pierwszy pó³obraz 1 Pierwszy pó³obraz Nieostra strefa obrazu W tym przypadku rozdzia³ sygna³u musi byæ dokonywany przy pomocy filtrów cyfrowych (digital comb filter), co oczywiœcie pogarsza rozdzielczoœæ obrazu. Dla wielu obszarów obrazu w trybie kamerowym mo liwe jest jednak u ycie metody rozdzia³u sygna³ów Y/C z trybu filmowego. Do tego celu s³u y specjalny detektor ruchu wbudowany w tor chrominancji, który decyduje o tym, w którym fragmencie obrazu u yta jest metoda rozdzia³u Colour plus, a w którym metoda rozdzia³u za pomoc¹ filtru cyfrowego digital comb filter. Prze³¹czanie odbywa siê bardzo miêkko i nie jest zauwa alne na ekranie. Modele odbiorników wyposa one w dekoder nie zawieraj¹cy opcji Colour plus i pracuj¹ce z filtrem cyfrowym nale ¹ do odbiorników Srebrnego Standardu PAL-plus. 4. Konwersja formatu Drugi pó³obraz Drugi pó³obraz Rys.2. Transmisja w trybie kamerowym Camera mode. W celu zapewnienia poprawnoœci dzia³ania odbiorników z ekranem 4:3 przy transmisji sygna³u PAL-plus musz¹ byæ zachowane nastêpuj¹ce parametry obrazu: 625 linii pe³nego obrazu, 576 widzialnych linii obrazu, czêstotliwoœæ ramki 50Hz, dwa pó³obrazy, które sk³adaj¹ siê na jeden pe³ny obraz. FULL 576 linii SMART ZOOM Rys.3. Wybierane tryby obrazu w odbiornikach 16: Odbiór obrazu w formacie 16:9 na ekranie 4:3 Tu pojawiaj¹ siê wiêksze problemy. Jedyn¹ droga jest tak zwana konwersja formatu ze wspó³czynnikiem 3/4. W wyniku tej konwersji ca³y obraz zostanie pomniejszony. Bez obciêcia informacji po bokach, na ekranie o formacie 4:3 mieszcz¹ siê tylko 432 linie z 576 (tylko 432 s¹ widoczne). Oczywiœcie problemu tego nie mo na rozwi¹zaæ przez usuniêcie np. co czwartej linii i transmisjê tych linii inn¹ drog¹, gdy spowodowa³oby to problemy z geometri¹ obrazu i drastyczny spadek rozdzielczoœci. Tak wiêc konwersja formatu jest podstawowym problemem w systemie PAL-plus Spektralna metoda konwersji formatu obrazu zwana Letterbox Koder sygna³u w studiu otrzymuje jako sygna³ Ÿród³owy obraz w formacie 16:9 z 576 liniami widzialnymi. Sygna³ ten przechodzi przez tak zwany filtr pionu (vertical filter) rozdzielaj¹cy pasmo obrazu na czêœæ górn¹ i doln¹. Filtr pionu stanowi¹ dwa filtry dolno- i górnoprzepustowy o tej samej czêstotliwoœci granicznej wynosz¹cej 1/3 czêstotliwoœci zbocza Nyquista. Charakterystyka tych filtrów jest bardzo ostra ze wzglêdu na mog¹ce pojawiæ siê przes³uchy w spektrum czêstotliwoœciowym. Z wydzielonej po filtrze dolnej czêœci pasma przez kluczowanie w stosunku 3/4, wydzielony zostaje w³aœciwy obraz o 432 liniach i formacie 16:9. Z górnej czêœci pasma przez kluczowanie w stosunku 1/4 utworzony zostaje sygna³ pomocniczy Helper zawieraj¹cy 144 linie. Sygna³ ten nie jest dekodowany przez tradycyjne odbiorniki formatu 4:3 i tylko w odbiornikach z dekoderem PAL-plus s³u y do odtworzenia pe³nego obrazu o formacie 16:9. Opisan¹ metodê konwersji formatu zwan¹ Letterbox przedstawiono na rysunku 4. SERWIS ELEKTRONIKI 12/2000 9

4 Podstawy systemu PAL-plus 16:9 ORIGINAL DIGITAL HIGHPASS-INFO VERTICAL FILTER LOWPASS-INFO SUBSAMPLE 1/4f SUBSAMPLE 3/4f 144 linie sygna³u Helper TRANSMISJA 77 4:3 Standard PAL 432 linie sygna³u Letterbox Rys.4. Zasada konwersji formatu Letterbox. 5. Koder sygna³u PAL-plus Schemat blokowy cyfrowego kodera przedstawiono na rysunku 7. Takty: 27MHz, 13.5MHz i 6.5MHz s¹ synchronizowane z czêstotliwoœci¹ odchylania poziomego. Przed zamian¹ na sygna³ analogowy, sygna³ PAL-plus ma nastêpuj¹ce parametry: czêstotliwoœæ próbkowania w zale noœci od Ÿród³a obrazu: kamera czy film wynosi 27MHz lub 13.5MHz, 10-bitowe kwantowanie sygna³u (rozdzielczoœæ studyjna), 8-bitowa rozdzielczoœæ dekodera w odbiornikach, poziom czerni wynosi 64, maksymalny poziom bieli wynosi mV Burst ±150mV Kodowanie bitów sygnalizacyjnych Wytwarzanie linii referencyjnych 300mV PAL-plus linia Letterbox Linia sygna³u Helper Rys.5. Linia sygna³u wizyjnego z Letterbox u i linia Helper. W celu unikniêcia zak³óceñ obrazu w odbiornikach o formacie ekranu 4:3 przy transmisji w systemie PAL-plus, sygna³ pomocniczy Helper zostaje zmodulowany tylko do poziomu ±150mV wokó³ poziomu czerni, co zosta³o pokazane na rys.5. Dlatego u góry i do³u ekranu powstaj¹ wyciemnione pasy. Ze wzglêdu na to, e wymagana amplituda sygna³u przy normalnej transmisji wynosi 700mV, sygna³ linii pomocniczych Helper podlega specjalnej kompresji przed modulacj¹, a o wzajemnych poziomach sygna³ów pomocniczych i g³ównych, dekoder PAL-plus poinformowany zostaje przez sygna³y referencyjne, które s¹ przesy³ane w linii 23 i 623. Wychodz¹cy ze studia sygna³ w formacie 16:9 jest normalnym sygna³em analogowym o 432 aktywnych liniach formatu Letterbox i 144 liniach pomocniczych Helper, co przedstawiono na rysunku 6. Dodatkowo w pierwszej po³owie 23 linii zawarte s¹ bity sygnalizacyjne, a druga po³owa linii 23 i pierwsza 623 zawieraj¹ sygna³y referencyjne dla dekodera PAL-plus. Linie: Wyciemnienie obrazu Bity sygnalizacyjne Sygna³ referencyjny Sygna³ pomocniczy Helper = 36 linii Widzialny obraz z Letterboxu 1 pó³obraz = 215 linii Sygna³ pomocniczy Helper = 36 linii I I µs pixel 844I Sygna³ referencyjny Sygna³ pomocniczy Helper = 36 linii Widzialny obraz z Letterboxu 2 pó³obraz = 215 linii Sygna³ pomocniczy Helper = 36 linii Linia 23 32µs Linia mV Poziom czerni 700mV Rys.6. Rozmieszczenie sygna³ów w systemie PAL-plus. Y C R Fitr rozdzia³u obrazu w pionie Dopuszczalny zakres sygna³u rozci¹ga siê na ca³¹ 10-bitow¹ rozdzielczoœæ, jednak dla zgodnoœci z norm¹ CCIR601, zakres kwantowania sygna³u mieœci siê pomiêdzy 1 a i sygna³y wszystkich widzialnych linii zawarte s¹ w tym zakresie. Na rysunku 8 przedstawiono poziomy kwantowania jednej linii obrazu pionowych pasów kolorowych Szczytowy poziom bieli Ka da widzialna linia obrazu formatu Letterbox i linia pomocnicza utworzona jest z 702 próbek sygna³u, a pierwsza próbka przypada na 143 takt impulsu zegarowego (jak pokazano na rysunku 7). Zasadniczymi elementami kodera PAL-plus s¹ pamiêci linii pó³obrazów, osobne dla chrominancji, luminancji i sygna³u linii pomocniczych. Zapis i odczyt cyfrowej informacji odbywa siê wed³ug ustalonego algorytmu, który póÿniej powtarzany jest w dekoderze odbiornika. 6. Linia 23 Y Helper 144 linie Y Bity sygnalizacyjne OpóŸnienie Zale ny od C R C R CB detektora ruchu CB C B proces Colour -Plus ó³ty Cyjan Y Helper Y Zielony Kodowanie linii pomocniczych sygna³u Helper W systemie PAL-plus bardzo radykalnie potraktowana zosta³a sprawa dodatkowej informacji o przesy³anym standardzie. Magenta Koder PAL Rys.7. Koder sygna³u PAL-plus. Czerwony Rys.8. Poziomy kwantowania jednej linii obrazu. Niebieski PAL+ FBAS 10 SERWIS ELEKTRONIKI 12/2000

5 Podstawy systemu PAL-plus W celu zapewnienia pewnego prze³¹czania odbiornika na standard PAL-plus postawiono warunek, e w momencie, gdy odbiornik rozpoznaje impulsy synchronizacji poziomej i pionowej to musi te rozpoznaæ nadawany standard. Zapobiega to przypadkowemu prze³¹czaniu siê odbiornika z formatu 16:9 na format 4:3. Spe³nienie tak postawionego warunku oznacza, e bity informuj¹ce o nadawanym standardzie musz¹ byæ przesy³ane na bardzo wysokim poziomie. Oczywiœcie bity informacyjne o wysokim poziomie nie mog¹ byæ przesy³ane w widzialnej czêœci obrazu. Pozostaj¹ wiêc tylko niewidzialne linie w impulsie wygaszania pionowego: dla pierwszego pó³obrazu i dla pó³obrazu drugiego. Tu zrodzi³ siê nowy problem, gdy linie w czasie trwania pionowego impulsu powrotu by³y ju zajête przez funkcje przedstawione w tabeli 1. Tabela 1 Linia Funkcja 1 5 Impuls synchronizacji pionowej 6 22 Data/text Impuls synchronizacji pionowej Data/text 16 Sygna³ VPS 23 Jedynie pierwsza po³owa linii 23 pozosta³a do przesy³ania cyfrowej informacji dla dekodera standardu PAL-plus, dlatego w tej czêœci zosta³ umieszczony pakiet informacji oznaczany WSS (Wide Screen Signalling), pokazany na rysunku 9. Pakiet ten zawiera informacje o sygnale linii pomocniczych Helper oraz o u yciu adaptuj¹cego siê do ruchu systemu Color plus, rodzaju Ÿród³a sygna³u (kamera czy film) i formatu obrazu. mv Pocz¹tek sygna³u wizyjnego WSS 27.4µs Tabela 2 RunInCode Start Code 64µs Dane pakietu WSS 28 bit 24 bit Grupa 1 4 bit Format obrazu Grupa 2 4 bit Bity prze³¹czaj¹ce Grupa 3 2 bit Podtytu³y Grupa 4 3 bit Inne Rys.9. Umieszczenie sygna³u WSS w linii 23. Do wytworzenia taktu zegarowego przy kodowaniu informacji WSS, u ywa siê niesynchronizowanego generatora o czêstotliwoœci 5MHz. Jednak ze wzglêdu na brak mo liwoœci nagrywania tak wysokiej czêstotliwoœci przez magnetowidy (z wyj¹tkiem S-VHS), czêstotliwoœæ tê obni a siê do 1/3. Umo liwia to nagranie informacji WSS koniecznej do ustalenia formatu przy odtwarzaniu nagrania. Zawartoœæ pakietu WSS przedstawiona zosta³a w tabeli 2. Bity oznaczone w tej tabeli jako Run In Code s³u ¹ do synchronizacji generatora taktu sygna³u WSS w dekoderze. Bity te s¹ szczególnie wa ne przy odtwarzaniu sygna³u z magnetowidu, gdzie mog¹ wystêpowaæ wahania stabilnoœci obrazu w poziomie. Bity oznaczone jako Start Code s³u ¹ w dekoderze do rozpoznania, e rozpoczynaj¹ siê w³aœciwe bity danych. W³aœciwe dane pakietu WSS rozpoczynaj¹ siê po przyjêciu kodu startowego i podzielone s¹ na cztery grupy: Grupa 1: bity ustalaj¹ce format obrazu i jego pozycjê na ekranie. Trzy bity b0...b2 tej grupy s³u ¹ do prze³¹czenia dekodera na odpowiedni format obrazu i pozycjê na ekranie, bit b3 jest dodatkowym bitem nieparzystoœci sygna³u. Tabela 3 zawiera kombinacje bitów i odpowiadaj¹ce im formaty obrazu. Tabela 3 b0 b1 b2 b3 Format Linie Opis :3 576 Full format :9 432 Letterbox centre :9 432 Letterbox top :9 576 Full format <16:9 Letterbox centre Dla transmisji w standardzie PAL-plus musi byæ nastêpuj¹ca kombinacja bitów: Oznacza to transmisjê Letterbox z widzialnymi liniami w centrum obrazu. Pozosta³e kombinacje stanowi¹ tylko mo liwoœæ i nie s¹ wykorzystywane. Grupa 2: bity prze³¹czaj¹ce tryby pracy dekodera: b4: 0 - tryb kamerowy, 1 - tryb filmowy, b5: 0 - Colour plus wy³¹czony, 1 - Colour plus za³¹czony, b6: 0 - sygna³ Helper wy³¹czony, 1 - sygna³ w³¹czony, b7: bit nieparzystoœci. Grupa 3: bity wyboru podtytu³ów. Przesy³ane podtytu³y dzieli siê na zamkniête i otwarte. Podtytu³y zamkniête s¹ niewidzialnymi informacjami zawartymi w telegazecie i u ytkownik decyduje o ich wyœwietleniu na ekranie. O tym czy w telegazecie zawarte s¹ podtytu³y decyduje bit 8. Gdy wartoœæ tego bitu wynosi 0 to podtytu³y s¹ zawarte w telegazecie, a gdy b8 = 1 to w telegazecie brak jest podtytu³ów. Podtytu³y otwarte zawarte s¹ w widzialnych czêœciach linii telewizyjnych i s¹ w zwi¹zku z tym zawsze widoczne, natomiast po³o enie tych podtytu³ów mo e byæ ustalane wartoœci¹ bitów b9 i b10 zgodnie z tabel¹ 4. Tabela 4 b9 b10 Opis 0 0 Brak otwartych podtytu³ów 0 1 Otwarte podtytu³y w aktywnej czêœci ekranu 1 0 Podtytu³y w wyciemnionych pasach Grupa 4: bity zarezerwowane dla dalszych zastosowañ. Dotychczas wykorzystuje siê tylko 11 bit do przesy³ania informacji o fonii. Je eli b11 = 1 to w³¹czony jest system dÿwiêku Surround. 7. Podsumowanie Dla systemu PAL-plus g³ównym problemem by³o zachowanie kompatybilnoœci z istniej¹cym systemem PAL, co wi¹za³o siê z mo liwoœci¹ transmisji sygna³u w tym systemie przy pomocy istniej¹cych urz¹dzeñ nadawczych. Po wielu testach okaza³o siê, e system jest kompatybilny, niemniej jednak pojawi³y siê inne k³opoty, na przyk³ad koniecznoœæ modyfikacji stacji nadawczych ze wzglêdu na nieliniowoœæ charakterystyk klistronów nadawczych. W sumie system PAL-plus nie spowodowa³ rewolucji na rynku, a telewizory z ekranem 16:9 s¹ sprzedawane, ale wolniej ni siê tego spodziewano, pomimo nieznacznej ró nicy cenowej. } SERWIS ELEKTRONIKI 12/

6 Opis dzia³ania monitora NEC JC2002 VMED Opis dzia³ania monitora NEC JC2002 VMED (cz.2 - ost.) Karol Œwierc 3.3. Tor sygna³ów wizyjnych RGB Monitor posiada 3 typy z³¹cz do po³¹czenia z kart¹ graficzn¹ komputera: 15-stykowe dwurzêdowe, 15-stykowe trzyrzêdowe i typu BNC. Sygna³y ze z³¹cz 15-stykowych nie s¹ prze- ³¹czane, mo liwe jest pod³¹czenie komputera tylko do jednego z nich. Jedynie prze³¹cznik SW1 prze³¹cza tor sygna³u synchronizacji umo liwiaj¹c pod³¹czenie sygna³ów wizji do z³¹cza trzyrzêdowego, a sygna³u composite-sync. do wypr. 7 z³¹cza dwurzêdowego. Wyboru z³¹cz DB-15 lub BNC dokonuje siê prze³¹cznikiem S13 na p³ycie czo³owej monitora. Rolê kluczy stanowi¹ pary tranzystorów Q701-Q704, Q702-Q705 i Q703-Q706. Odpowiednie bazy spolaryzowane s¹ z wtórnika emiterowego Q710 lub Q712. Tranzystor Q711 neguje sygna³y. Rezystory: R720, R721, R722, R701, R702 i R703 dopasowuj¹ impedancjê uk³adu do impedancji kabla (75R). Przewody prowadz¹ce sygna³y wizji s¹ dodatkowo w kablu (ka dy osobno) ekranowane. Diody D710 D720 ograniczaj¹ amplitudê sygna³ów na wejœciu z³¹cz. Tranzystory: Q707, Q708 i Q709 w³¹czaj¹ dzielniki rezystancyjne: R733/R736, R734/R737, R735/R738 o stosunku podzia³u oko³o 0.7, poniewa monitor jest przystosowany do wspó³pracy z sygna³ami wejœciowymi o znamionowej amplitudzie 0.7 lub 1V PP. Prze³¹czania dokonuje siê prze³¹cznikiem S12 na p³ycie czo³owej monitora. Rolê przedwzmacniaczy video pe³ni¹ uk³ady scalone M Sygna³y o znamionowej amplitudzie 0.7V doprowadzone s¹ do n.1 tych uk³adów. Zastosowano pojemnoœciowe sprzê enie. Z teorii, na któr¹ nie ma tu miejsca wynika, e aby przenieœæ sk³adow¹ sta³¹ wystarczy zrealizowaæ uk³ad odtwarzania sk³adowej sta³ej na ostatnim kondensatorze. Regulacja kontrastu, dynamiczny balans bieli oraz ograniczenie pr¹du kineskopu realizowane jest w stopniu przedwzmacniaczy. O wzmocnieniu decyduj¹ napiêcia podane na nó ki 4 uk³adów IC751, IC752 i IC753. Charakterystyka uk³adu jest taka, e przy wzroœcie tego napiêcia roœnie wzmocnienie. Dlatego maksymalny kontrast jest przy napiêciu 0V podanym na bazê tranzystora Q751. Informacja (z trafopowielacza) o pr¹dzie kineskopu podana jest na bazê tranzystora Q752, który wp³ywa na zmniejszenie kontrastu mimo niskiego napiêcia na bazie Q751. Charakterystyki regulacji w poszczególnych torach s¹ zale ne od wartoœci rezystorów: R758, VR751, R761, VR754, R759, VR752, R762, VR755, R760, VR753, R763, VR756, którymi reguluje siê dynamiczny balans bieli. Balans statyczny realizowany jest na p³ytce kineskopu. Sygna³y z wyjœæ (n.8) przez wtórniki emiterowe (Q757, Q758, Q759) i uk³ad przesuniêcia poziomu (C776, ZD752, C777, ZD753, C778, ZD754) doprowadzone s¹ do koñcowych wzmacniaczy wizji wykonanych na uk³adach VPA10-MA. Uk³ady wzmacniacza koñcowego i przedwzmacniacza objête s¹ pêtl¹ sprzê enia zwrotnego przez rezystory, odpowiednio: R786/R789, R787/R790, R788/R791, których stosunek ustala wielkoœæ wzmocnienia. Poniewa stosunek ten wynosi oko³o 9, znamionowe amplitudy sygna³ów RGB na wyjœciu na p³ytkê kineskopu wynosz¹ oko³o 45V. 4. Uk³ady na p³ytce kineskopu CRT PWB Sygna³y RGB docieraj¹ do katod kineskopu przez kondensatory C901, C902 i C903, na których zrealizowano odtwarzanie sk³adowej sta³ej. Odtwarzanie w ka dym torze regulowane jest oddzielnie, dokonuj¹c regulacji statycznego balansu bieli. Napiêcie wp³ywaj¹ce na wartoœæ odtwarzania we wszystkich torach realizuje regulacjê jaskrawoœci. Nale y zauwa yæ, e pr¹d z kineskopu p³ynie zawsze w jednym kierunku (zawsze wyp³ywa). Dlatego odtwarzanie sk³adowej sta³ej mo e byæ realizowane za pomoc¹ diod: D901, D902 i D903 przewodz¹cych w jednym kierunku. Szybkoœæ reakcji uk³adu dodatkowo zwiêkszaj¹ rezystory pod³¹czone do napiêcia zasilaj¹cego +120V - R907, R908 i R909. Tranzystory Q905, Q906, Q907 stanowi¹ regulowane Ÿród³a pr¹dowe. Napiêcie na ich bazach jest sta³e, ustalone dzielnikiem rezystancyjnym R919 i R920 w bazie Q904. O wydajnoœci tych Ÿróde³ pr¹dowych decyduj¹ wartoœci rezystorów w ich emiterach i napiêcie na emiterze Q908 ustalane potencjometrem jaskrawoœci VR906. Pr¹dy tych Ÿróde³ powoduj¹ na rezystorach: R910, R911 i R912 spadki napiêcia ustalaj¹c w ten sposób napiêcia na bazach tranzystorów: Q901, 902, 903. Napiêcie to plus oko³o 1.5V (napiêcie z³¹czowe baza-emiter plus napiêcie diody) jest maksymalnym napiêciem jakie mo e pojawiæ siê na katodzie kineskopu. Innymi s³owy diody klampuj¹ szczyty przebiegów sygna³ów wizyjnych, ustalaj¹c odpowiednie napiêcia, do których ³aduj¹ siê kondensatory: C901, 902 i 903. Bez klampuj¹cego dzia³ania tych diod napiêcia na katodach bêd¹ ros³y, a do ca³kowitego zablokowania kineskopu. Na p³ytce CRT s¹ jeszcze elementy polaryzuj¹ce siatkê 1 i realizuj¹ce wygaszanie impulsów powrotów odchylania poziomego i pionowego. Ujemne napiêcie (oko³o -70V) do polaryzacji siatki pobierane jest z trafopowielacza, a impulsy wygaszaj¹ce wypracowane s¹ przez uk³ad z tranzystorami Q5K2 i Q5K3, opisany w dalszej czêœci artyku³u. 5. Uk³ad dynamicznej regulacji ostroœci W monitorze zastosowano dynamiczn¹ regulacjê ostroœci - napiêcie na siatce ogniskuj¹cej nie jest sta³e, lecz zale y od aktualnego po³o enia wi¹zki elektronów na ekranie. Gdy wi¹zka elektronów jest na œrodku ekranu, kineskop wymaga najni - szego napiêcia ostroœci. Napiêcie to powinno wzrastaæ w miarê przesuwu wi¹zki w pionie i w poziomie, a maksymaln¹ wartoœæ powinno mieæ, gdy wi¹zka jest w rogach ekranu. Uk³ad realizuj¹cy to zadanie umieszczony jest na osobnej p³ytce - PWE260B. Sygna³ami wejœciowymi dla tego uk³adu s¹ przebiegi paraboliczne o czêstotliwoœci linii i ramki. Tranzystor Q962 pracuje w uk³adzie OB. Baza polaryzowana jest sta³ym napiêciem, a kolektor pod³¹czony jest przez R969 i R969A do wysokiego napiêcia pobieranego z diody D564 (na schemacie jest b³¹d - korekta b³êdu p.8). W przypadku wymiany tranzystora Q962 nale y zwróciæ uwagê na jego du ¹ wytrzyma³oœæ napiêciow¹ - U CE > 900V. 12 SERWIS ELEKTRONIKI 12/2000

7 Opis dzia³ania monitora NEC JC2002 VMED Emiter tranzystora Q962 sterowany jest pr¹dem z tranzystora Q964 o przebiegu parabolicznym V. Wielkoœæ amplitudy w pionie reguluje siê potencjometrem VR961. Nieco bardziej skomplikowany jest uk³ad dynamicznej ostroœci w poziomie. Tranzystor Q960 pracuje jako wtórnik emiterowy. Dioda D960 jest diod¹ klampuj¹c¹ ustalaj¹c minimalne napiêcie (dolnego szczytu) na bazie Q961, na poziomie oko³o 1.5V, niezale nie od sk³adowej sta³ej i amplitudy przebiegu parabolicznego na wejœciu. Poniewa kierunek paraboli H jest przeciwny od po ¹danego, tranzystor Q961 równoczeœnie odwraca fazê. Tranzystor Q963 pracuje jako wtórnik emiterowy steruj¹cy (podobnie jak Q964 dla przebiegu pionowego) pr¹dem tranzystora Q962. Uk³ad z tranzystorem Q965 i diod¹ D963 powoduje, e napiêcie na kondensatorze C967 jest równe wartoœci miêdzyszczytowej przebiegu parabola H podzielonej przez wartoœæ ustalon¹ przez dzielnik rezystancyjny z³o ony z R960 i R961 (czyli przez 2). Napiêcie to podawane jest na uk³ad z 12 wzmacniaczami operacyjnymi. Ten skomplikowany uk³adowo obwód realizuje prost¹ funkcjê przesuniêcia sk³adowej sta³ej przebiegu dynamicznej regulacji ostroœci w zale noœci od amplitudy przebiegu parabola H, który zale y od trybu pracy - czêstotliwoœci odchylania poziomego. Odpowiednia charakterystyka uk³adu ustalona jest przez odpowiedni dobór rezystorów drabinki rezystancyjnej na wejœciach odwracaj¹cych wzmacniaczy operacyjnych oraz przez odpowiedni dobór wartoœci rezystorów na ich wyjœciach. Tranzystor Q966 dokonuje zmiany podzia³u wejœciowego dzielnika dla wy szych czêstotliwoœci odchylania (powy ej 47kHz) wprowadzaj¹c tym samym dodatkow¹ korektê wy ej opisanej charakterystyki. Przebieg wyjœciowy uk³adu (wyjœcie F p³ytki) doprowadzony jest do trafopowielacza nak³adaj¹c siê na napiêcie pierwszej siatki ogniskuj¹cej (kineskop ma dwie siatki ogniskuj¹ce). 6. Uk³ad generatora H i V Generatory przebiegów odchylania H i V zawarte s¹ w uk³adzie scalonym LA7853 (IC501) Generator ramki Generator ten synchronizowany jest na n.21 impulsem z uk³adu opisanego w punkcie 3.2. Czêstotliwoœæ w³asna oscylatora zale y od przebiegu na n.20. Kondensator C401 ³adowany jest ze Ÿród³a pr¹dowego zbudowanego w oparciu o uk³ad IC401 (1, 2, 3) i tranzystor Q402. ród³o to sterowane jest z mikroprocesora - z wyjœcia przetwornika C/A nr 8 (DA8). Poniewa podobne rozwi¹zanie uk³adowe powtarza siê w kilku miejscach, wiêc zostanie opisane szczegó³owo. Na wejœciu nieodwracaj¹cym wzmacniacza operacyjnego IC401 n.5 panuje sta³y potencja³ wyznaczony przez 1% rezystory: R405, R404 i R403. Do wejœcia odwracaj¹cego doprowadzone jest napiêcie z uk³adu mikroprocesora DA8 przez rezystory R401 i R402. Wartoœæ pr¹du p³yn¹cego przez R402 wyznacza napiêcie na emiterze tranzystora Q401. Pr¹d emitera, a w du ym przybli eniu i kolektora tego tranzystora wyznaczony jest przez ten potencja³ i wartoœæ rezystora R409. Zatem od strony kolektora Q401 uk³ad stanowi Ÿród³o pr¹dowe (sterowane przez mikroprocesor). Dioda D401 oraz rezystory R406 i R407 wprowadzaj¹ do uk³adu nieliniowoœæ (za³amanie charakterystyki), gdy napiêcie na R401 przekroczy wartoœæ okreœlon¹ dzielnikiem rezystancyjnym R406/R407. ród³o pr¹dowe, które stanowi tranzystor Q401 odk³ada napiêcie na rezystorze R410 steruj¹c tym samym wydajnoœci¹ Ÿród³a pr¹dowego Q402, którego pr¹d ³aduje kondensator C401 ustalaj¹c nachylenie przebiegu na tym kondensatorze. Po osi¹gniêciu okreœlonej wartoœci kondensator ten roz³adowywany jest przez klucz w uk³adzie scalonym. Taka komplikacja uk³adu zapewnia, e czêstotliwoœæ w³asna oscylatora odchylania pionowego jest bliska czêstotliwoœci impulsów synchronizuj¹cych w ca³ym zakresie, czyli od 50Hz do 90Hz (bliska w przypadku oscylatora ramki oznacza - zawsze trochê ni sza). Reguluj¹c potencjometrem VR401 przesuwa siê ca³oœæ tej charakterystyki. Generator przebiegu pi³ozêbnego zawarty jest równie w IC501 i wspó³pracuje z zewnêtrznymi elementami: C403, R Generator linii Generator ten synchronizowany jest impulsem o ujemnej polaryzacji podawanym z uk³adu opisanego w punkcie 3.2. Uk³ad przesuwu obrazu w poziomie (fazy H) sterowany jest sygna³em z przetwornika C/A (DA3). Rezystor R522 i kondensator C512 s¹ elementami zewnêtrznymi tego uk³adu. Przetwornik DA3 ma wp³yw na pr¹d rezystora R521 po przejœciu przez uk³ad ze wzmacniaczem operacyjnym IC503 (1-2-3) i tranzystorem Q501. Dodatkowo w trybach pracy poni ej 47kHz równolegle do kondensatora C512 do³¹czany jest kluczem analogowym IC5A0 (3-4-5) kondensator C511. Do uk³adu porównania fazy doprowadzony jest impuls +H z transformatora linii przez rezystor R504 na n.5 uk³adu LA7853. Synchronizacja generatora odbywa siê w pêtli PLL. Nó ka 8 jest wyjœciem uk³adu porównania fazy. Napiêcie z tego wyjœcia wp³ywa przez R506 na czêstotliwoœæ w³asn¹ oscylatora H. Charakterystykê pêtli PLL ustalaj¹: R505, C505, C506. Monitor ten ma wiele rozbudowanych i zawi³ych uk³adów, ale uk³ad ustalania czêstotliwoœci w³asnej oscylatora H (w ca³ym zakresie kHz) jest chyba najbardziej zawi- ³y. Zbudowany jest on na: IC503, IC5C0, IC5D0, IC5B0, IC502 i wielu elementach dyskretnych wokó³ nich. Sygna³y wejœciowe to: DA7 z przetwornika C/A oraz PC0, 1, 2 wprost z mikroprocesora. Przy pomiarach nale y skupiæ siê na napiêciu na kondensatorze C580, bo funkcjê kszta³towania tego napiêcia pe³ni¹ uk³ady IC503 (1-2-3 i 5-6-7) i klucze IC5A0 ( i ) z sygna³ów wejœciowych: MA5, MA7 i analogowego MA3. Wyjœcia ze wzmacniaczy operacyjnych IC5B0 (7, 8 i 14) s¹ wyjœciami analogowymi, a z uk³adów IC5C0 (2, 14 i 13) - wyjœciami cyfrowymi (dwustanowymi). Zadaniem tych wyjœæ jest takie sterowanie pr¹dem z wyjœæ 3, 9 i 10 kluczy IC502 (pr¹d ten ³aduje kondensator C507), aby czêstotliwoœæ w³asna oscylatora by³a na tyle blisko czêstotliwoœci impulsów synchronizuj¹cych eby pêtla PLL nie zosta³a zerwana we wszystkich trybach pracy monitora. Gdyby takie zjawisko wyst¹pi³o, to w uk³adzie s¹ 3 potencjometry monta owe oznaczone H.hold 1, 2 i Odchylanie pionowe Stopieñ koñcowy ramki wykonany zosta³ w oparciu o uk³ad LA7836. Pobudzany jest on z generatora na n.2. Zasilanie podane jest na trzy nó ki: n.1 - zasilanie +12V, n.7 zasilanie +24V z zasilacza g³ównego i na n.12 równie +24V, ale z bootstrapem. Podbijania dokonuje generator powrotu (z n.8) przez SERWIS ELEKTRONIKI 12/

8 Opis dzia³ania monitora NEC JC2002 VMED kondensator C433. Podobna komplikacja, jak w przypadku generatora w celu utrzymania synchronizacji w ca³ym zakresie czêstotliwoœci, ma miejsce tutaj z utrzymaniem sta³ej wysokoœci obrazu. O amplitudzie V decyduje pr¹d pobierany z n.3, wp³ywaj¹cy na stromoœæ przebiegu na kondensatorze C431. Zatem na wyprowadzeniu 3 zastosowano sterowane z mikroprocesora Ÿród³o pr¹dowe. Wyjœcie przetwornika C/A DA6 poprzez wtórnik na IC431 (5-6-7) ustala napiêcie na wejœciu nieodwracaj¹cym IC431 (1-2-3). Uk³ad poprzez dzia³anie ujemnego sprzê enia zwrotnego wymusi napiêcie o takiej samej wartoœci na emiterze Q431. Pr¹d kolektora tego tranzystora jest w przybli eniu równy pr¹dowi emitera i jest równy stosunkowi tego napiêcia do rezystorów w jego emiterze. Rezystory w emiterze prze³¹czane s¹ kluczami w IC434 i tranzystorem Q432 (uk³ad µpd4066 zawiera 4 klucze, jako 5 zastosowano tranzystor). Klucze w IC434 sterowane s¹ z wyjœæ wzmacniaczy operacyjnych IC433. Pomimo, e wzmacniacze operacyjne s¹ elementami analogowymi, pracuj¹ tutaj jako dwustanowe elementy cyfrowe. Od strony mikroprocesora sterowane s¹ wyjœciami cyfrowymi portów PF4, 5, 6, 7 i Q432 - PC4. W opisywanym uk³adzie s¹ dwa obwody sprzê enia zwrotnego: przez rezystor R451 oraz tor zawieraj¹cy IC430. Nó ki: 5, 6, 7 s¹ wyprowadzeniami wzmacniacza o wzmocnieniu -4 (stosunek rezystorów R458 i R457). Dioda D431 prostuje sygna³ odpowiadaj¹cy amplitudzie pr¹du w cewkach (spadek napiêcia na R431). Sta³a czasowa elementów: R459, R460 i C450 jest bardzo du a i wynosi oko³o 0.5s. Wzmocnienie wzmacniacza IC430 (1, 2, 3) wynosi oko³o 80 (R465, R463, R464 i R462) i ma charakter ca³kuj¹cy (sta³a czasowa C451 i R465 - oko³o 0.5s). Tak przetworzona informacja o pr¹dzie cewek trafia do emitera tranzystora Q431. Do uk³adu pionu nale y zaliczyæ równie uk³ad wytwarzania paraboli V dla dynamicznej regulacji ostroœci. Pr¹d cewek p³yn¹c przez kondensator C436 wywo³uje na nim spadek napiêcia o kszta³cie paraboli (charakter ca³kuj¹cy pojemnoœci). Na dodatniej ok³adzinie kondensatora C436 wystêpuje suma przebiegu parabolicznego i pi³y z R431. Przebieg ten doprowadzony jest do wejœcia nieodwracaj¹cego n.3 wzmacniacza IC5L0. Do wejœcia odwracaj¹cego doprowadzona jest pi³a. Elementy dobrane s¹ tak, e na wyjœciu 1 otrzymuje siê parabolê symetryczn¹. Przebieg ten jest wzmacniany przez IC5L0 i tranzystor Q5L0 (wzmocnienie mniejsze od 1 i odwrócenie fazy). Przebieg z kolektora Q5L0 doprowadzony jest ju do p³ytki Dynamic Focus. Regulacja amplitudy tego przebiegu wyjœciowego zrealizowana jest równie w sposób nietypowy. Tranzystory: Q5L1, Q5L2, Q5L3 i Q5L4 do³¹czaj¹ (lub nie) rezystory: R5L8, R5L9, R5M0, R5M1, które ³¹czone równolegle z rezystorem R5L7 wp³ywaj¹ na wzmocnienie wy ej opisanego stopnia. Wp³yw nie jest du y i ma raczej charakter korekcji wprowadzonej do uk³adu w zale noœci od trybu pracy. Tranzystory Q5L1 Q5L4 sterowane s¹ tymi samymi sygna³ami z mikroprocesora, co opisane wy ej wzmacniacze w IC433. Pozosta³ jeszcze do omówienia uk³ad przesuwu w pionie. Sterowany jest on z przetwornika C/A DA5. Napiêcie to po przejœciu przez wzmacniacz na IC440 (5, 6, 7) o wzmocnieniu równym -1, steruje dwoma Ÿród³ami pr¹dowymi. Je eli zmienia siê napiêcie na wyjœciu 7 IC440 wydajnoœæ jednego roœnie, a drugiego maleje. Ró nica tych pr¹dów p³ynie przez cewki jako sk³adowa sta³a. Uk³ad z tranzystorami: Q5K4, Q5K1, Q5K2 i Q5K3 wypracowuje przebieg impulsów wygaszania. 8. Stopieñ koñcowy odchylania poziomego Stopieñ ten wykonany jest w klasyczny sposób z tranzystorem bipolarnym i diod¹ inwersyjn¹ D561, D562. Driver wykonano na tranzystorze polowym Q544, którego bramka sterowana jest z uk³adu generatora w uk³adzie LA7853 przez bufor zbudowany na tranzystorach Q542 i Q543. Na uwagê zas³uguje fakt, e napiêcie zasilaj¹ce driver nie jest sta³e lecz zale y od trybu pracy i sterowane jest z uk³adu mikroprocesora (wyjœcie przetwornika C/A - DA4). Uk³ad ustalaj¹cy napiêcie na kondensatorze C541 wykonany jest na wzmacniaczu operacyjnym IC540 (1, 2, 3) i tranzystorze Q540 (na schemacie jest b³¹d - wejœcie nieodwracaj¹ce zamienione jest z odwracaj¹cym). Napiêcie na wejœciu 2 IC540 wyznaczone jest przez superpozycjê rezystorów: R544, R545, R546. Napiêcie na wejœciu 3 musi byæ takie samo, a wyznacza je dzielnik R547 i R548. Uk³ad ten jest stabilizatorem liniowym z szeregowym tranzystorem reguluj¹cym Q540. Napiêcie wejœciowe +24V podawane jest z zasilacza g³ównego. Uk³ad reguluj¹cy napiêcie drivera zastosowano po to, aby g³êbokoœæ nasycenia tranzystora-klucza Q560 by³a mniej wiêcej jednakowa w ca³ym zakresie czêstotliwoœci pracy uk³adu odchylania poziomego. O amplitudzie odchylania (szerokoœci obrazu) decyduje napiêcie zasilaj¹ce koñcowy stopieñ linii z zasilacza impulsowego. Obci¹ eniem uk³adu nie jest jak zwykle trafopowielacz, a uk³ad wytwarzania wysokiego napiêcia wykonany jest oddzielnie. Zamiast trafopowielacza w kolektorze Q560 zastosowano transformator T560, który pe³ni w zasadzie rolê d³awika. Uzwojenie wtórne niczego nie zasila, ale poprzez VR570 podaje napiêcie sprzê enia zwrotnego wykorzystane w uk³adzie zasilacza impulsowego i ustalaj¹cego szerokoœæ obrazu. Z odczepu 14 pobierane s¹ impulsy +H wykorzystane w kilku miejscach uk³adu monitora. Uzwojenie wytwarza napiêcie oko³o +800V zasilaj¹ce uk³ad dynamicznej regulacji ostroœci. Napiêcie z kondensatora C569 podparte jest na +170V, a wiêc dodaje siê do niego. Na schemacie jest b³¹d, cewki odchylaj¹ce pod³¹czone s¹ do C569 i D564, a powinny byæ do kolektora Q560. Tym samym napiêcie do p³ytki Dynamic Focus powinno byæ brane z C569 i D564 a nie z kolektora Q560. Dla utrzymania sta³ej amplitudy odchylania poziomego w ca³ym zakresie czêstotliwoœci ( kHz) zastosowano jeszcze kilka zabiegów. W szereg z cewkami odchylaj¹cymi po³¹czone s¹ dwie cewki regulacji liniowoœci. Jedna z nich L561 jest zwierana przekaÿnikiem w trybach pracy powy ej 47kHz. Tranzystor Q562 neguje sygna³ steruj¹cy z wyjœcia 13 IC5C0. Oprócz tego, kondensatorów ³¹czonych w szereg z cewkami odchylaj¹cymi jest a 5! Na sta³e jest w³¹czony C564, a kondensatory C565 C568 w³¹czane s¹ sygna³ami cyfrowymi z mikroprocesora PF0, 2, 3. Kluczami s¹ tranzystory polowe 2SK703 (2SK754). Odpowiedni dobór wartoœci pojemnoœci tych kondensatorów pe³ni równie rolê korekcji S w poziomie. Kszta³t napiêcia na nich jest paraboliczny (poniewa ca³kuj¹ przebieg pi³ozêbny), a sk³adowa sta³a równa wartoœci napiêcia zasilaj¹cego stopieñ koñcowy linii. W pracach serwisowych warto w pierwszej kolejnoœci to napiêcie zmierzyæ. 14 SERWIS ELEKTRONIKI 12/2000

9 Opis dzia³ania monitora NEC JC2002 VMED 8.1. Praca zasilacza impulsowego Elementem wykonawczym (kluczem) zasilacza impulsowego dla uk³adu koñcowego odchylania poziomego jest tranzystor Q5P0. Elementem magazynuj¹cym energiê jest indukcyjnoœæ L5P0. Dioda D5P3 przejmuje pr¹d tej cewki w fazie wy- ³¹czenia klucza. Zasilacz pracuje w trybie przewodnoœci ci¹g³ej. Poniewa tranzystorem-kluczem jest MOSFET, sterowanie jego bramki jest doœæ nietypowe. Driver pracuje z transformatorkiem impulsowym T5P0, kondensator C5P1 ma niedu ¹ pojemnoœæ (47nF), bramka praktycznie nie pobiera pr¹du, jej pojemnoœæ z³¹czowa musi byæ jedynie szybko prze³adowywana. Dioda D5P0 ogranicza napiêcie bramka-ÿród³o w fazie wy- ³¹czenia tranzystora do oko³o -0.7V. Elementy: D5P2, R5P2 i C5P2 zbieraj¹ przepiêcia szpilkowe. Relacje czasowe w³¹czenia-wy³¹czenia tranzystora-klucza zasilacza impulsowego wyznacza przebieg napiêcia na kondensatorze C5Q2. Jest on ³adowany ze Ÿród³a pr¹dowego wykonanego na: Q5P1, ZD5P0, R5P5. Z wartoœci elementów wynika, e jest to Ÿród³o o wydajnoœci 0.5mA. Daje to stromoœæ zbocza na C5Q2 wynosz¹c¹ oko³o 0.5V/ms. Kondensator ten roz³adowywany jest tranzystorem Q5P4, którego baza pobudzana jest przez bardzo ma³¹ pojemnoœæ C5R0 (20pF) impulsem z bramki tranzystora drivera w uk³adzie odchylania poziomego, oba uk³ady pracuj¹ synchronicznie. Wspó³czynnik wype³nienia przebiegów w uk³adzie zasilacza kontroluje uk³ad ujemnego sprzê enia zwrotnego, którego sygna³em wyjœciowym jest napiêcie (sta³e) na wejœciu odwracaj¹cym wzmacniacza operacyjnego IC5P0 (1-2-3). Wspó³czynnik wype³nienia przebiegu na wyjœciu 1 tego wzmacniacza jest równy wspó³czynnikowi kluczowania tranzystora Q5P0. Tranzystory Q5P2 i Q5P3 stanowi¹ jedynie bufor pr¹dowy. Pêtla ujemnego sprzê enia zwrotnego reaguje na dwa sygna³y (napiêcia): a) napiêcie z potencjometru VR570 - wartoœæ tego napiêcia zale y od impulsu na wypr. 14 transformatora H.OUT; zale y wiêc ono od pr¹du w cewkach H (którego wartoœæ ma byæ stabilizowana), ale równie od czasu powrotu, na który decyduj¹cy wp³yw maj¹ pojemnoœci C560 i C561, b) napiêcie wyjœciowe zasilacza impulsowego na C5P4. Napiêcie z podpunktu a) podawane jest przez wtórnik zrealizowany na wzmacniaczu operacyjnym IC5Q0 (1-2-3) i przez rezystor R5Q2, którego wartoœæ ³¹cznie z R5P9 wyznacza wzmocnienie w pêtli. Elementy: C5Q7, C5Q8 i R5P6 wyznaczaj¹ charakterystykê czêstotliwoœciow¹, a wiêc stabilnoœæ pracy uk³adu. Elementy na wejœciu nieodwracaj¹cym -5 IC5Q0 (C5Q0, R5Q6, R5Q7, D5Q0) zapewniaj¹ miêkki start uk³adu zasilacza. Uk³ad z tranzystorami: Q5Q2, Q5Q0 i diodami: D5P6, D5P7, D5P5 stanowi obwód zabezpieczenia. Jego dzia- ³anie jest identyczne jak w zasilaczu 12V, opisanym w punkcie 3.1. Oddzia³ywuje on równie na obwód steruj¹cy zasilaczem impulsowym dla uk³adu WN, opisany w p.9. Napiêcie zasilacza stopnia H.OUT modulowane jest przebiegiem wypracowanym przez uk³ad na p³ytce PWE 258B. Jest to przebieg paraboliczny i realizuje korekcjê EW (wp³ywa na napiêcie ujemnego sprzê enia zwrotnego przez R5Q1 i C5Q1). Tranzystor Q5H2 jest Ÿród³em pr¹dowym sterowanym amplitud¹ odchylania pionowego, którego detekcja nastêpuje w uk³adzie z IC5H1 (12, 13, 14), D5H4 i C5H2. ród³o to daje na kondensatorze C5H4 przebieg pi³ozêbny. Sta³a czasowa R5H9 i C5H4 jest du a, a wiêc ca³kuje ten przebieg daj¹c parabolê. Uk³ad IC5H1 (1-2-3) jest wtórnikiem, a IC5H1 (5-6-7) wzmacniaczem o regulowanym potencjometrem SIDE PIN wzmocnieniu. Tranzystor Q5H4 roz³adowuje przez diody D5H0, D5H1 i D5H2 kondensatory C5H3 i C5H1. 9. Uk³ad wytwarzania wysokiego napiêcia Uk³ad wysokiego napiêcia jest rozdzielony od stopnia koñcowego linii. Mimo, e oba uk³ady pracuj¹ synchronicznie s¹ osobno zasilane i wyodrêbnione s¹ dwie pêtle, oddzielnie stabilizuj¹ce szerokoœæ obrazu i wartoœæ wysokiego napiêcia. Jako klucz pracuj¹ dwa tranzystory MOSFET po³¹czone równolegle. Driver jest bardzo nietypowy, wykorzystano tu monoflop w uk³adzie scalonym SN74LS122. Przerzutnik ten pobudzany jest impulsem z transformatora stopnia koñcowego linii (co zapewnia pracê synchroniczn¹ obu uk³adów). Dioda Zenera ZD5T1 ogranicza impuls wejœciowy dla uk³adu TTL do bezpiecznej wartoœci. Czas monoflopa wyznaczaj¹ R5T1A i C5T1. Tranzystory Q5T5 i Q5T1 neguj¹ sygna³, a Q5T2 i Q5T3 stanowi¹ bufor szybko prze³adowuj¹cy pojemnoœæ z³¹czow¹ bramek Q5T0A i Q5T0B. O wartoœci wysokiego napiêcia decyduje napiêcie zasilaj¹ce ten stopieñ i czêstotliwoœæ rezonansu obwodu: C5T6, C5T7, L5T0 i indukcyjnoœci trafopowielacza widzianej z wyprowadzeñ 1-2. W uk³adzie zastosowano dwa stopnie zabezpieczeñ. Tranzystory Q2003 i Q2004 po³¹czone s¹ w uk³adzie tyrystora (baza Q bramka, emiter Q katoda, emiter Q anoda). Ten tyrystor zostaje w³¹czony, gdy napiêcie z wyjœcia 6 trafopowielacza wyprostowane przez diodê D5W3 przekroczy dopuszczaln¹ wartoœæ (ustalon¹ diod¹ Zenera ZD2010 i potencjometrem VR2003). Tyrystor ten zostanie w³¹czony równie w przypadku przekroczenia dopuszczalnej wartoœci przez pr¹d cewek ramki. Pr¹d próbkowany jest na rezystorze sprzê- enia zwrotnego w uk³adzie odchylania pionowego, a próg w³¹czenia tyrystora wyznacza dioda Zenera ZD430 (3V plus dwa napiêcia z³¹czowe, czyli oko³o 4.5V). Jeœli zaistnieje jedna z opisanych sytuacji zostaje wy³¹czony tor sterowania stopnia koñcowego linii uk³adu LA7853 (przez diodê D2004). Zablokowany zostanie równie driver w torze uk³adu wysokiego napiêcia (przez D2002). Poniewa dziêki rezystorowi R2007 uk³ad siê zatrzaœnie, ponowne uruchomienie jest mo liwe dopiero po chwilowym wy³¹czeniu monitora (a opadnie napiêcie +24V). Drugie zabezpieczenie, na tranzystorach Q2001 i Q2002 dzia³a identycznie. Jak dzia³a uk³ad stabilizacji wysokiego napiêcia? Kontrolowane jest napiêcie na wyjœciu 12 trafopowielacza. Jest to wysokie napiêcie podzielone przez wewnêtrzny dzielnik rezystancyjny. Poniewa rezystancja wyjœciowa jest du a, rezystory R5V2 i R5V3 maj¹ równie du ¹ wartoœæ. Dalej zastosowano wtórnik na wzmacniaczu operacyjnym IC5U0 jako transformator impedancji. Jego wyjœcie steruje wzmacniaczem (na IC5U ) o wzmocnieniu wynosz¹cym oko³o 100 wyznaczonym przez rezystory R5V0 i R5U0. Wzmacniacz odwraca fazê i jego wyjœcie steruje zasilaczem impulsowym. Dzielnik na wejœciu nieodwracaj¹cym tego wzmacniacza operacyjnego ustala punkt pracy ca³ego uk³adu i potencjometrem VR5V1 w tym obwodzie ustala siê wartoœæ wysokiego napiêcia. Zastosowanie elementów: R5V4, D5V0, C5U8 o du ej sta³ej czasowej (oko³o 0.1s) zapewnia miêkki start uk³adu. Podobn¹ funkcjê pe³ni¹: C5U9, D5U3 i R5U9. SERWIS ELEKTRONIKI 12/

10 Usuwanie blokad i kodów w magnetowidach firmy Grundig Stopieñ wykonawczy zasilacza impulsowego dla uk³adu WN wykonany jest identycznie jak dla uk³adu H.OUT. Równie stopieñ steruj¹cy wykorzystuje ten sam przebieg pi³ozêbny (z kondensatora C5Q2). Sprzê enie zwrotne zamyka siê na wejœciu odwracaj¹cym wzmacniacza operacyjnego IC5P0 n.6. Na p³ycie g³ównej znajduje siê równie zasilacz napiêcia +120V dla koñcowych wzmacniaczy wizji oraz stabilizator +16V. Wzmacniacze s¹ w zasadzie zasilane napiêciem +85V, ale wy sze napiêcie jest potrzebne w celu przesuniêcia poziomu na kondensatorach, na których jest odtwarzana sk³adowa sta³a. Pobór pr¹du z tej ga³êzi napiêcia jest niewielki, dlatego uk³ad wykonano jako stabilizator liniowy z szeregowym tranzystorem Q5W0. Napiêciem referencyjnym w tym stabilizatorze jest +85V z zasilacza g³ównego. Stabilizator +16V wykonany jest standardowo na tranzystorach Q503 i Q505 z napiêcia wejœciowego +24V (z zasilacza g³ównego). } Metody usuwania blokad rodzicielskich i kodów zabezpieczaj¹cych w magnetowidach firmy Grundig Problematyka blokad rodzicielskich i elektronicznych kodów zabezpieczaj¹cych kilku modeli magnetowidów firmy Grundig by³a ju poruszana w Dodatku Specjalnym nr 13 przy okazji omawiania trybów serwisowych magnetowidów oraz w SE 12/97. Podobnie jak w odbiornikach telewizyjnych, zadanie blokowania wybranych funkcji s³u y temu samemu celowi - ograniczenie dostêpu do nich okreœlonym u ytkownikom, najczêœciej dzieciom. Ograniczeniu najczêœciej podlega mo liwoœæ wyboru wybranych kana³ów (programów telewizyjnych) oraz strojenia (wyszukiwania) nowych. Sposób uruchamiania i wy³¹czania blokady jest szczegó³owo opisany w instrukcji obs³ugi i nie stanowi problemu dopóty, dopóki jest zapamiêtany przez u ytkownika kod blokuj¹cy. Gorzej sprawa wygl¹da, gdy u ytkownik w sposób nieœwiadomy wprowadzi kod blokuj¹cy dzia³anie urz¹dzenia i nie mo e go odblokowaæ. Podobnie Ÿle wygl¹da sytuacja ze sprzêtem przyjmowanym do napraw w stanie zablokowanym (czasami jedynie odblokowanie jest przedmiotem naprawy), gdy nie mamy pod rêk¹ stosownych informacji o sposobie usuniêcia blokady. Dla wygody korzystania w artykule zebrano wszystkie znane metody usuwania blokad i kodów zabezpieczaj¹cych w magnetowidach firmy Grundig wyprodukowanych do 2000 roku. Materia³ zosta³ pogrupowany wed³ug sposobu postêpowania, a ka dy sposób poprzedzony zosta³ wykazem modeli magnetowidów. Jeœli interesuj¹cy nas model magnetowidu, w którym zamierzamy usun¹æ blokadê nie zostanie znaleziony w niniejszym artykule, aby odblokowaæ go warto po prostu spróbowaæ po kolei jednego z zamieszczonych sposobów. GV29, GV94, GV9000, GV9300 w³¹czyæ OTVC w tryb pracy AV (w celu obserwacji menu magnetowidu, przyciskiem pilota [ ] w³¹czyæ magnetowid, przy pomocy przycisku [i](info) wyœwietliæ na ekranie OTVC g³ówne menu obs³ugi, przyciskami [ ] / [ ] wybraæ z menu opcjê MODE i potwierdziæ przyciskiem [OK], przyciskami [ ] / [ ] wybraæ w opcji MODE pozycjê CHILD LOCK, przy pomocy przycisku [ ] wybraæ opcjê OFF i potwierdziæ przyciskiem [OK]. GV200 do GV250 na klawiaturze pilota nacisn¹æ przycisk [ CODE ], przy pomocy przycisków numerycznych wys³aæ kod 4934 (kolejno naciskaj¹c przyciski [4], [9], [3] i [4]), po czym potwierdziæ go przyciskiem [OK], nacisn¹æ przycisk [STOP]. GV45 SV/5, GV201-1, GV25 SV/5 i GV45 SV/5, GV4003 VPS, GV5000, GV5000 GB, GV5000 VPS, GV5000 VPS/5 GV5002 VPS, GV5003, GV5008, GV5050, GV5300 GVP600 ICN EURO, KV5001 VPS/5, KV5301 VPS/5 nacisn¹æ na pilocie przycisk [ STANDBY ] i przytrzymaæ go tak d³ugo, a na wyœwietlaczu magnetowidu uka e siê napis FREE. GV280 PC, GV280 S przy pomocy przycisków numerycznych wys³aæ kod 4934 (kolejno naciskaj¹c przyciski [4], [9], [3] i [4]), po czym potwierdziæ go przyciskiem [OK], nacisn¹æ przycisk [STOP]. GV400, GV400 GB, GV400 OST, GV402, GV410, GV411 OST, GV412, GV430, GV430 GB, GV4000 VPS, GV4001, MV4005, MV4105 magnetowid wy³¹czyæ w stan czuwania (standby), w stanie standby nacisn¹æ na pilocie przycisk [STOP] i przytrzymaæ go tak d³ugo, a na wyœwietlaczu magnetowidu uka e siê napis UNLO. GV400 VPS, GV401 VPT, GV404 SV, GV405 EURO, GV406 EURO, GV410 VPS, GV411, GV414 SV, GV415 EURO, GV416 EURO, GV420 VPT, GV430 VPS, GV434 SV, GV435 EURO, GV440, GV450, GV460, GV464, GV465 EURO, GV SERWIS ELEKTRONIKI 12/2000

11 Usuwanie blokad i kodów w magnetowidach firmy Grundig GV4010 SV-VPT, GV4092, GV4192 VPS, GV4200 SV-VPT, GV4400 HIFI, GV4592 GV500, GV501 VPT, GV505 EURO, GV506 EURO, GV510 SV, GV511, GV515 EURO, GV530, GV535 EURO, GV540, GV545 EURO, GV560 GV565 EURO, GV5050 SV, GV5050 SV/1, GV5055 EURO, GV5095 GV5395, GV5400, GV5695 HIFI GV600, GV630, GV640 HIFI, GV640 NIC, GV645 EURO, GV650 HIFI, GV660 HIFI, GV660 NIC, GV665 EURO, GV670 S HIFI, GV670 S NIC, GV690 S HIFI, GV690 S NIC, GV6096 SV, GV6096 SV/1, GV6396 SV, GV6596 HIFI, GV6596 NIC, GV740, GV745 EURO, GV7497 NIC, SE4100 VPS, SE4104 SV i SE4120 SV, SE5102 SV, SE5104 SV i SE5106 HIFI, SE6102 SV, SE6104 SV, SE6106 HIFI, SE7104 SV, SE7106 HIFI na klawiaturze pilota nacisn¹æ przycisk [ CODE ], przy pomocy przycisków numerycznych wys³aæ kod 4934 (kolejno naciskaj¹c przyciski [4], [9], [3] i [4]), po czym potwierdziæ go przyciskiem [OK], nacisn¹æ przycisk [ STANDBY ] lub od³¹czyæ magnetowid od sieci. GV411-1, GV5000 SAA nacisn¹æ na pilocie przycisk [ STANDBY ] i przytrzymaæ go tak d³ugo, a na wyœwietlaczu magnetowidu uka e siê napis UNLOCKED. GV411-2, GV509 M Magnetowidy nie posiadaj¹, ani blokady rodzicielskiej, ani kodu blokuj¹cego (zamka elektronicznego). GV8, KV8, SE8, SE7105 nacisn¹æ na pilocie jednoczeœnie dwa przyciski: [ STAND- BY ] oraz [ SELECT ] i przytrzymaæ je tak d³ugo, a z wyœwietlacza magnetowidu zniknie symbol kluczyka. GV900, GV920 HIFI, GV940, GV9400, SE9102 SV, SE9105HIFI, SE9106 HIFI/NIC nacisn¹æ na pilocie przycisk [ STANDBY ] i przytrzymaæ go tak d³ugo, a z wyœwietlacza magnetowidu zniknie symbol kluczyka. TVR3700 nacisn¹æ na pilocie przycisk [STOP] i w trakcie jego przytrzymywania, nacisn¹æ na klawiaturze lokalnej magnetowidu klawisz [ PLAY ], nacisn¹æ przycisk [ STANDBY ] lub od³¹czyæ magnetowid od sieci. TVR3701, TVR3705, TVR3710, TVR3720, TVR3730, TVR5100, TVR5130, TVR5500 naciskaæ kolejno po sobie nastêpuj¹ce przyciski na pilocie: [ ], [ ], [ ] i [ ]. TVR3735, TVR3740, TVR5540 przy pomocy przycisków numerycznych wys³aæ kod 7038 (kolejno naciskaj¹c przyciski [7], [0], [3] i [8]),. TVR4500, TVR4510, TVR5510 urz¹dzenie wy³¹czyæ i od³¹czyæ od sieci, zdj¹æ œciankê tyln¹ obudowy, poluzowaæ po³¹czenia kablowe i wysun¹æ magnetowid z obudowy do ty³u, urz¹dzenie pod³¹czyæ do sieci i w³¹czyæ, zewrzeæ na krótko serwisowe punkty testowe na panelu obs³ugi, urz¹dzenie ponownie wy³¹czyæ i od³¹czyæ od sieci, wsun¹æ magnetowid z powrotem na swoje miejsce (do przodu) zamocowaæ po³¹czenia kablowe, zamontowaæ œciankê tyln¹. VS200 do VS267 magnetowid od³¹czyæ od sieci, zdj¹æ górn¹ pokrywê obudowy, wyci¹gn¹æ wtyczkê B1 z zespo³u sterowania, magnetowid pod³¹czyæ do sieci i w³¹czyæ, po up³ywie oko³o 2 sekund wetkn¹æ wtyczkê B1, magnetowid ponownie od³¹czyæ od sieci w celu zamontowania górnej pokrywy obudowy. VS300 do VS460, VS520 do VS550 magnetowid od³¹czyæ od sieci, zdj¹æ górn¹ pokrywê obudowy, magnetowid pod³¹czyæ do sieci i w³¹czyæ, zewrzeæ na krótko serwisowe punkty testowe na panelu obs³ugi, nacisn¹æ klawisz [STOP], magnetowid ponownie od³¹czyæ od sieci w celu zamontowania górnej pokrywy obudowy. VS500 przy pomocy przycisków numerycznych wys³aæ kod 4934 (kolejno naciskaj¹c przyciski [4], [9], [3] i [4]), po czym potwierdziæ go przyciskiem [ 0000 ], nacisn¹æ przycisk [ STANDBY ] lub od³¹czyæ magnetowid od sieci. VS505 do VS510 przy pomocy przycisków numerycznych wys³aæ kod 4934 (kolejno naciskaj¹c przyciski [4], [9], [3] i [4]), po czym potwierdziæ go przyciskiem [OK], nacisn¹æ przycisk [ STANDBY ] lub od³¹czyæ magnetowid od sieci. VS600 do VS960 przy pomocy przycisków numerycznych wys³aæ kod 4934 (kolejno naciskaj¹c przyciski [4], [9], [3] i [4]), po czym potwierdziæ go przyciskiem [OK], nacisn¹æ przycisk [STOP]. } SERWIS ELEKTRONIKI 12/

12 Czym zast¹piæ uk³ad TDA8178FS? Czym zast¹piæ uk³ad TDA8178FS? Uk³ad wzmacniacza odchylania pionowego TDA8178FS jest coraz trudniej osi¹galny. Przy koniecznoœci jego wymiany mo na zast¹piæ go uk³adem STV9379F. Uk³ad STV9379F produkowany jest w takiej samej obudowie, a rozk³ad wyprowadzeñ jest podobny, z wyj¹tkiem funkcji wyprowadzenia 7. W uk³adzie TDA878FS jest to Reference voltage, a w uk³adzie STV9379F - Non-inverting Input. Zaaplikowanie uk³adu STV9379F w miejsce TDA8178FS wymaga wykonania nastêpuj¹cych czynnoœci dodatkowych: pomiêdzy wyprowadzenia 2 i 7 nale y wlutowaæ rezystor 3k9-5%-250mW, pomiêdzy wypr. 7 a masê nale y wlutowaæ diodê Zenera BZX75C2V1, anod¹ do wyprowadzenia 7. Stopieñ wzmacniacza odchylania pionowego wykorzystuj¹cy uk³ad TDA8178FS stosowany jest miêdzy innymi w OTVC z chassis ICC7 i ICC8 produkcji firm: Thomson, Telefunken, Saba, Nordmende, Brandt, Ferguson. Na rysunku 1 pokazano rozk³ad wyprowadzeñ, obu uk³adów, a na rys.2. schematy blokowe z uproszczon¹ aplikacj¹. Na rysunku 3 zamieszczono schemat aplikacyjny uk³adu TDA8178FS zastosowany w chassis ICC7/ICC8 oraz pokazano konieczne zmiany przy zamianie uk³adu TDA8178FS na uk³ad STV9379F. U2=+24V TDA8178FS STV9379F Radiator pod³¹czony do wypr. 4 Rys.1. Non-inverting Input (STV9379F) Reference Voltage (TDA8178FS) Output Stage Supply Output GND Flyback Supply Supply Voltage Inverting Input V + REF Vertical Position Adjustment V REF TDA8178FS REFERENCE VOLTAGE 2 STV9379F BZX75C2V POWER AMPLIFIER DF17 BA157 POWER AMPLIFIER 4 4 Rys.2. 3 THERMAL PROTECTION 3 THERMAL PROTECTION 25.2V Vs + V FLYBACK +Vs Flyback Supply IF01 TDA8178FS STV9379F YOKE YOKE 14V 5 RF RF20 1k5 PF04 BF01/2 opcjonalnie do modu³u N-S BF01/1 V-DEFLECTION CF10 470N RF23 1R5 RF12 22 DF19 BAV21 CF µ CF11 150n RF RF22 34k8* 43k2** RF21 0R68 65V RF24 33k2* 48k2** CF04 1µ PF DF18 BAV21 DF16 BA157 RF16 12k7* 17k8** RF k9/0.25W/5% RF27 47k* 68k** CF02 100n 65V 24V 2.3V U REF * - dla kineskopu Black Super Planar ** - dla kineskopu Dark Full Square Rys.3. } 18 SERWIS ELEKTRONIKI 12/2000

13 Chassis BE-3B firmy Sony Chassis BE-3B firmy Sony (cz.6 - ost.) Andrzej Brzozowski 19. Tor fonii Chassis BE-3B pozwala na odbiór fonii stereofonicznej oraz w przypadku, gdy chassis jest wyposa one w modu³ NICAM, tak e dÿwiêku transmitowanego w systemie NICAM. W torze fonii mo na wyró niæ trzy podstawowe bloki: tor stereodekodera i uk³ady prze³¹czania Ÿróde³ sygna³ów m.cz., tor demodulacji i dekodowania sygna³u NICAM, wzmacniacze sygna³ów fonii. W torze stereodekodera zastosowano uk³ad TDA6612 firmy Siemens (dla brytyjskiej wersji chassis - uk³ad TDA6622). W torze odbiorczym fonii NICAM zastosowano uk³ad scalony SAA7283 firmy Philips. Sygna³y m.cz. fonii s¹ wzmacniane w uk³adzie TDA7264 firmy Thomson. Opcjonalnie stosowany jest wzmacniacz TDA2050 wzmacniaj¹cy sygna³ steruj¹cy g³oœnikiem niskotonowym. Na rysunku 20 przedstawiono schemat blokowy toru fonii chassis BE-3B. Demodulacja sygna³u fonii dokonywana jest w uk³adzie p.cz. TDA9814T. Wyjœciowe sygna³y m.cz. podawane s¹ do uk³adu TDA6612 (IC201). Sygna³y te podlegaj¹ deemfazie w uk³adzie z³o onym z: R201, C225, R213 i C226. Zadaniem tego uk³adu jest korekcja charakterystyki toru fonii w zakresie wy szych czêstotliwoœci. Korekcja ta jest procesem odwrotnym do prekorekcji stosowanej po stronie nadawczej. W przypadku, gdy w chassis nie jest stosowany modu³ NI- CAM, sygna³y m.cz. podawane s¹ do uk³adu TDA6612. Je eli chassis zosta³o wyposa one w modu³ NICAM, to sygna³y m.cz. przechodz¹ przez uk³ad SAA7283. Uk³ad TDA6612 zawiera stereodekoder umo liwiaj¹cy detekcjê sygna³u stereo nadawanego w standardzie A2 oraz uk³ady regulacji sygna³ów fonii. Sterowany jest on szyn¹ I 2 C. Schemat blokowy z opisem wyprowadzeñ tego uk³adu opublikowany zosta³ w SE 5/96. Sygna³y m.cz. fonii AF1 i AF2 podawane s¹ do wejœæ 1 i 3, nastêpnie do matrycy i uk³adu prze³¹czników. Kompensacja przes³uchów miêdzykana³owych sterowana jest szyn¹ I 2 C i dokonywana jest w torze sygna³u AF1. W matrycy i uk³adzie prze- ³¹czników nastêpuje rozdzia³ sygna³ów AF1 i AF2 na sygna³y kana³u prawego i lewego w zale noœci od rozpoznanej w uk³adzie identyfikacji transmisji. Mo liwe s¹ nastêpuj¹ce przypadki transmisji: stereo, mono, dwa dÿwiêki. Do uk³adu prze³¹czników oprócz sygna³ów AF1, AF2 podawane s¹ sygna³y wejœciowe z zewnêtrznego uk³adu prze³¹czaj¹cego IC401 oraz sygna³ monofoniczny podawany do wejœcia 6 (jest to sygna³ fonii dekodowany w przypadku odbioru standardu L/L ). W uk³adzie prze³¹czaj¹cym nastêpuje wybór Ÿród³a dÿwiêku dla toru s³uchawkowego i g³oœnikowego. Tor g³oœnikowy zawiera uk³ady regulacji: g³oœnoœci, balansu, barwy tonu oraz poszerzania bazy stereofonicznej. Kondensatory C220 i C216 przy³¹czone do n.17 i 18 ustalaj¹ czêstotliwoœæ odciêcia przy regulacji tonów wysokich. Kondensatory C221 i C222 przy³¹czone do n.13 i 14 ustalaj¹ czêstotliwoœæ odciêcia przy regulacji tonów niskich. Kondensatory C215 i C219 przy³¹czone do n.11 i 12 ustalaj¹ przesuw fazy przy odbiorze quasi-stereo. Sygna³y kana³u lewego i prawego pojawiaj¹ siê na n.16 i 15 uk³adu TDA6612, a sygna³y do toru s³uchawkowego na wyjœciach 20 i 19. Na n.9 i 10 pojawiaj¹ siê sygna³y fonii kana³u lewego i prawego, kierowane dalej do uk³adu prze³¹czaj¹cego IC401 i do wyjœæ fonii gniazda scart 1. W przypadku wybrania trybu pracy TV sygna³y z wyjœæ 9 i 10 po prze³¹czeniu w uk³adzie IC401 podawane s¹ do wejœæ 7 i 8 uk³adu IC201. G³owica TU101A UV916H Uk³ad p.cz. IC101 A TDA9814T 17 AF1 AF2 6 4 AM MONO Pilot HP L HP R L IC1201D L TDA2822M R R Do gniazd CINCH Do gniazda s³uchawkowego Deemfaza Deemfaza Q107 Bufor 12 FM L 3 FM R 29 DQPS IC1101 A SAA7283 Dekoder NICAM IC 2 OP L 11 OP R 4 Zwory stosowane w chassis bez modu³u NICAM Q108 Bufor Q109 Bufor z IC401A CA1855Q 1 L 3R IC 2 Impulsy H 7 L 8 R IC201 A TDA6612 SP L 16 Dekoder Stereo R L 10 9 Rys.20. Schemat blokowy toru fonii. SP R 15 IC1200 D TDA7264 IC271 TDA2050 Do gniazda SCART 1 Do uk³adu IC401 (CA1855Q) Do g³oœnika R Do g³oœnika L Do g³oœnika niskotonowego SERWIS ELEKTRONIKI 12/

14 Chassis BE-3B firmy Sony Dekoder sygna³u identyfikacji w TDA6612 dekoduje rodzaj transmisji na podstawie sygna³u pilota nadawanego razem z sygna³em AF2. Pilot stanowi sygna³ o czêstotliwoœci noœnej 54.59kHz modulowany amplitudowo sygna³em identyfikacji o czêstotliwoœciach: Hz dla transmisji stereo, Hz dla transmisji dwóch dÿwiêków. Przy transmisji monofonicznej sygna³ AF2 mo e byæ wy- ³¹czony, modulowany dÿwiêkiem pierwszego kana³u lub niemodulowany z w³¹czonym lub wy³¹czonym sygna³em pilota. Sygna³ pilota wydzielany jest przez filtr zbudowany z: L201 i C207, w³¹czony pomiêdzy n.4 i 5 TDA6612 i podawany do uk³adu identyfikacji poprzez wejœcie 5. Elementami zewnêtrznymi uk³adu identyfikacji s¹ przy³¹czone do n.25 i 26 kondensatory C208 i C206 filtru uk³adu identyfikacji oraz filtr uk³adu PLL, który stanowi¹: C204, R202, C202. Uk³ad PLL synchronizowany jest impulsami H podawanymi do wejœcia 24 uk³adu IC201. W chassis, które nie zosta³o wyposa one w modu³ NICAM sygna³y AF1, AF2 z wyjœæ uk³adu TDA9814T poprzez uk³ady deemfazy i stopnie buforów z parami tranzystorów Q108 i Q109 podawane s¹ do wejœæ 1 i 3 IC201 (TDA6612). Sygna³ AF2 zawieraj¹cy sygna³ pilota podawany jest bezpoœrednio z wyjœcia toru p.cz. na wejœcie 4 IC201 do uk³adu identyfikacji. W przypadku odbioru sygna³u w standardzie L/L sygna³ mono jest podawany do wejœcia 6 IC201. Zegar Wyjœcie danych OSC SDA SCL ADR Masa Wejœcie danych 45 XTAL VS VS 25 Masa 23 Detektor fazy Wycinanie danych Odtwarzanie sygna³u zegara Generator Interfejs IC 2 Wejœcie 29 Wejœcie 28 Demodulator DQPSK Filtry Dekoder NICAM Uk³ad steruj¹cy Filtry cyfrowe Deemfaza VS 38 Uk³ad ARW Uk³ad VCO Masa Reset 56 Port 2 57 Mute Modu³ NICAM W chassis BE-3B istnieje mo liwoœæ monta u modu³u do odbioru fonii cyfrowej nadawanej w standardzie NICAM. W module tym zastosowano uk³ad SAA7283 firmy Philips (IC1101A), który integruje funkcje demodulatora i dekodera fonii NICAM. Uk³ad ten sterowany jest szyn¹ I 2 C, a jego schemat blokowy przedstawiono na rysunku 21. Uk³ad ma mo liwoœæ automatycznej demodulacji sygna³ów NICAM nadawanych w standardach: I, B/G i D/K. Noœne fonii zmodulowane zgodnie ze standardem NICAM maj¹ nastêpuj¹ce czêstotliwoœci: 5.85MHz dla standardów B/G i D/K, 6.552MHz dla standardu I. Noœne te z wyjœcia 17 uk³adu TDA9814 podawane s¹ do wejœcia 29 uk³adu IC1101. Wyprowadzenie to jest wejœciem demodulatora DQPSK. Po demodulacji otrzymuje siê ci¹g danych cyfrowych, które podawane s¹ do dekodera. W dekoderze dane te s¹ kolejno: poddane procesowi porz¹dkowania. Jest to proces odwrotny do procesu scramblowania danych po stronie nadawczej, nastêpnie w uk³adzie expandera nastêpuje zamiana 10-bitowych s³ów danych na s³owa 14-bitowe; proces ten podlega korekcji b³êdów, w uk³adzie przetwornika cyfrowo-analogowego nastêpuje odtworzenie sygna³ów analogowych, sygna³y analogowe s¹ filtrowane i przechodz¹ przez uk³ad deemfazy. Sygna³y analogowe pojawiaj¹ siê na wyjœciach: 4 - kana³ prawy, 11 - kana³ lewy i poprzez bufory z tranzystorami Q108 i Q109 podawane s¹ do wejœæ 1 i 3 uk³adu TDA6612. FM L VS EXT L 13 VS Masa Redukcja szumów kana³ L Konwerter D/A Prze³¹cznik sygna³ów 11 OP L 10 INT L INT R Do wejœæ 3 i 12 uk³adu IC1101 podawane s¹ po uk³adach deemfazy sygna³y m.cz. fonii z wyjœæ uk³adu TDA9814. W przypadku, gdy dekoder NICAM nie wykrywa na wejœciu 29 sygna³u nadawanego w standardzie NICAM lub gdy dekodowany sygna³ jest s³abej jakoœci, prze³¹cznik w uk³adzie IC1101 od³¹cza sygna³y analogowe z wyjœæ dekodera NICAM i na wyjœcia 4 i 11 podawane s¹ sygna³y z wejœæ 3 i Wzmacniacze mocy fonii W chassis BE-3B zastosowano uk³ad TDA7264 firmy Thomson zawieraj¹cy dwa wzmacniacze mocy fonii. Pozwalaj¹ one uzyskaæ 2 20W mocy muzycznej. Modele odbiorników z oznaczeniem KV-C zawieraj¹ dodatkowy wzmacniacz TDA2050 firmy Thomson, który mo e sterowaæ g³oœnikiem niskotonowym. Uk³ad TDA7264 jest wzmacniaczem pracuj¹cym w klasie AB. Zawiera on automatyczny uk³ad wyciszania dzia³aj¹cy w 5 Redukcja szumów kana³ R Konwerter D/A Prze³¹cznik sygna³ów 4 OP R Rys.21. Schemat blokowy uk³adu SAA EXT R 63 FM R 20 SERWIS ELEKTRONIKI 12/2000

15 Chassis BE-3B firmy Sony chwilach w³¹czania i wy³¹czania zasilania. Dodatkowo uk³ad wyciszania mo e byæ sterowany poprzez wejœcie 4 uk³adu. Funkcja standby pozwala na redukcjê poboru mocy w czasie, gdy TDA7264 nie pracuje. Uk³ad jest zabezpieczony przed wzrostem temperatury oraz zwarciem wyjœæ. Sygna³y fonii z wyjœæ 16 i 15 TDA6612 podawane s¹ do wejœæ 6 i 8 IC1200 (TDA7264). Napiêcia zasilaj¹ce ±17.5V podawane s¹ do wejœæ 2 i 5 tego uk³adu. Do wejœcia 4 podawany jest sygna³ mute/standby. Poprzez podanie ró nych poziomów napiêcia do tego wejœcia mo liwe jest wymuszenie nastêpuj¹cych trybów pracy uk³adu TDA7264: tryb standby z niskim poborem pr¹du - napiêcie na wejœciu 4 powinno mieœciæ siê w zakresie V CC V CC - 2.5V, gdzie V CC oznacza dodatnie napiêcie zasilania, wyciszenie - napiêcie na wejœciu 4 powinno mieœciæ siê w granicach V CC - 2.5V V CC - 6V, normalna praca - napiêcie na wejœciu 4 powinno byæ mniejsze ni V CC - 6V. Wejœcie 4 jest sterowane dwoma sygna³ami. Pierwszy z nich jest sygna³em wyciszania i pochodzi z n.7 mikrokontrolera IC001. Poniewa mikrokontroler wytwarza napiêcia z zakresu 0 5V konieczny jest uk³ad (Q1200, Q1202) przetwarzaj¹cy te napiêcia na napiêcia wymagane przez TDA7264. Drugi sygna³ steruj¹cy wejœciem 4 pochodzi z gniazda s³uchawkowego i powoduje wyciszenie fonii w g³oœnikach w czasie, gdy w³¹czone s¹ s³uchawki. Uk³ad wyciszania fonii przedstawiono na rysunku V D1201 3V9 Q1201 R R1213 4k7 Sygna³ z wy³¹cznika gniazda s³uchawkowego C V +21V R k Q1200 R k Rys.22. Uk³ad wyciszania fonii. Do wejœcia 4 TDA7264 5V-normalna praca 17V-wyciszenie W czasie normalnej pracy na wyjœciu 7 mikrokontrolera jest stan niski, natomiast wy³¹cznik gniazda s³uchawkowego jest otwarty. Napiêcie 7.5V jest podawane poprzez diodê D1201 do bazy tranzystora Q1201 i tranzystor ten przewodzi. Za³¹czony jest tak e tranzystor Q1200, napiêcie na jego bazie wynosi w tym stanie oko³o 2.7V. Pr¹d p³yn¹cy przez rezystor R1201 powoduje na nim spadek napiêcia. Napiêcie na wejœciu 4 wynosi oko³o 5V i TDA7264 jest w trybie normalnej pracy. Gdy napiêcie na wyjœciu 7 mikrokontrolera wynosi 5V, tranzystor Q1200 zostaje wy³¹czony. Napiêcie na wejœciu 4 wynosi teraz oko³o 17.5V i TDA7264 pracuje w trybie standby. Zwarcie wy³¹cznika gniazda s³uchawkowego powoduje przy³¹czenie bazy tranzystora Q1200 do masy. Tranzystor zostaje wy³¹czony, a napiêcie na wejœciu 4 osi¹ga 17.5V i uk³ad TDA7264 jest trybie standby. Wzmocnione sygna³y audio pojawiaj¹ siê na wyjœciach 1 i 3 TDA7264. Uk³ady RC przy³¹czone pomiêdzy wyjœcia uk³adu a masê, zapewniaj¹ stabiln¹ pracê wzmacniaczy i zapobiegaj¹ powstawaniu oscylacji. Opcjonalnie stosowany jest uk³ad TDA2050 (IC271) montowany na dodatkowym module K. Sygna³y kana³u prawego i lewego s¹ miksowane i podawane do uk³adu filtru dolnoprzepustowego, a sygna³ wyjœciowy z filtru podawany jest do wejœcia 1 TDA2050. Wzmocniony sygna³ niskich czêstotliwoœci mo e sterowaæ g³oœnikiem niskotonowym. Uk³ad zasilany jest napiêciem ±17.5V podawanym do wejœæ 5 i 3. Sygna³y toru s³uchawkowego z wyjœæ 19 i 20 TDA6612 podawane s¹ do wzmacniacza s³uchawkowego typu TDA2822 (IC1201D). Po wzmocnieniu sygna³y te dostêpne s¹ na stykach gniazda s³uchawkowego. Tranzystory Q1203 i Q1204 wyciszaj¹ sygna³y w torze s³uchawkowym w czasie w³¹czania i wy³¹czania zasilania. 20. Odbiór teletekstu W chassis BE-3B, które zosta³o wyposa one w opcjê odbioru teletekstu, na p³ycie A montowane s¹: uniwersalny dekoder teletekstu CF70200, data slicer (uk³ad wydzielania danych teletekstowych) CF Oba uk³ady produkowane s¹ przez firmê Texas Instruments. Dodatkowym uk³adem jest MC14053BF, który prze³¹cza sygna³y RGB pochodz¹ce z dekodera teletekstu i sygna³y RGB pochodz¹ce z gniazda SCART1. Prze³¹czanie sterowane jest napiêciem z wyjœcia 18 mikrokontrolera IC001. Stan wysoki na tej nó ce powoduje prze³¹czenie sygna³ów RGB z dekodera teletekstu na wyjœcia uk³adu prze³¹czaj¹cego, a stan niski powoduje prze³¹czenie sygna³ów RGB z wejœcia gniazda SCART1. Uk³ad CF70200 umo liwia odbiór oœmiu stron teletekstu. Zawiera on wewnêtrzn¹ pamiêæ o pojemnoœci 8 kbajtów oraz wewnêtrzny mikrokontroler steruj¹cy prac¹ dekodera. Uk³ad pozwala na odbiór danych nadawanych w systemach TOP i FASTEXT, obs³uguje on nastêpuj¹ce jêzyki: angielski, niemiecki, szwedzki, w³oski, francuski, hiszpañski, czeski, polski, chorwacki, rumuñski i turecki. Mo liwa jest praca dekodera teletekstu w kilku ró nych trybach. Tryb pracy Auto pozwala na automatyczny wybór trybu pracy zale nie od wejœciowego sygna³u teletekstowego. Zdefiniowano nastêpuj¹ce tryby pracy: normalny nadawany w rejonach, gdzie nie jest transmitowany teletekst w trybach TOP i FLOF, FLOF, TOP, Favourite page. System ulubionych stron zastosowany w chassis BE-3B pozwala na zapamiêtanie czterech stron dla ka dego z programów oraz czterech stron dla ka dego z wejœæ AV. Strony s¹ zapamiêtywane i przywo³ywane przez u ytkownika poprzez naciskanie jednego z czterech kolorowych przycisków teletekstowych. Powi¹zanie strony z przyciskiem jest nastêpuj¹ce: przycisk [ czerwony ] - ulubiona strona 1, przycisk [ ó³ty ] - ulubiona strona 2, przycisk [ zielony ] - ulubiona strona 3, przycisk [ niebieski ] - ulubiona strona 4. SERWIS ELEKTRONIKI 12/

16 Chassis BE-3B firmy Sony Tabela 12 Zapamiêtana Tryb strona Normal FLOF Favourite page TOP 0 Wyœwietlana strona Wyœwietlana strona Wyœwietlana strona Wyœwietlana strona 1 2 P+1 3 P+2 4 P+3 Strona bazowa TOP/strona tytu³owa Strona zwi¹zana z przyciskiem czerwonym Strona zwi¹zana z przyciskiem zielonym Strona zwi¹zana z przyciskiem ó³tym Strona zwi¹zana z przyciskiem niebieskim Strona bazowa TOP/strona tytu³owa Ulubiona strona 1 Ulubiona strona 2 Strona bazowa TOP Ulubiona strona 3 Strona TOP 1 5 P+4 Strona indeksowa Ulubiona strona 4 Strona TOP 2 6 Ostatnio ogl¹dana strona Ostatnio ogl¹dana strona Ostatnio ogl¹dana strona Strona TOP 3 7 P-1 P-1 P-1 Tabela 13 Numer i nazwa wyprowadzenia Opis Wejœcia danych 19 - CSB Wejœcie sygna³u video. Powinno byæ po³¹czone z wyjœciem SYNC uk³adu CF TCLK Wejœcie sygna³u zegarowego. Powinno byæ po³¹czone z wyjœciem TCLK uk³adu CF TDATA Wejœcie danych teletekstowych. Powinno byæ po³¹czone z wyjœciem TDATA uk³adu CF WIND Dodatkowa tablica informacyjna Dodatkowa tablica informacyjna Strona TOP 4/ dodatkowa tablica informacyjna Jest to wyjœcie impulsów wygaszania pionowego. Sygna³ ten powinien byæ podawany do wejœcia WIND uk³adu CF W czasie trwania impulsów nastêpuje wycinanie danych teletekstowych z sygna³u video w uk³adzie CF VIDEO Wejœcie sygna³u video do uk³adu prze³¹czaj¹cego sygna³ dla synchronizacji. Sygna³ video musi byæ sprzê ony pojemnoœciowo. Uk³ad wyœwietlania 30 - BLANK Sygna³ wygaszania. Przyjmuje poziom wysoki w czasie wyœwietlania informacji teletekstowej. 36, 34, 32 - R, G, B Wyjœciowe sygna³y RGB. Steruj¹ obci¹ enie 75R RGBSET Wejœcie s³u ¹ce do ustawiania poziomu sygna³ów wyjœciowych RGB. Mo liwe jest ustawienie amplitudy w zakresie V. Ustawianie poziomu polega na zmianie pr¹du wejœcia 39 poprzez zmianê rezystancji przy³¹czonej do tego wejœcia REF Wewnêtrzny sygna³ odniesienia. Do wyprowadzenia tego powinien byæ przy³¹czony kondensator 100nF. Wyjœcie wewnêtrznego uk³adu prze³¹czaj¹cego sygna³ do synchronizacji odbiornika w czasie odbioru teletekstu. Na 3-SYNC wyjœciu tym obecne s¹ impulsy synchronizacji w czasie odbioru teletekstu lub sygna³ video z wejœcia 4 w czasie wyœwietlania obrazu. Interfejs I 2 C 27 - SDA Wejœcie sygna³u SDA SCL Wejœcie sygna³u SCL. Dekoder 10 - CLKIN Sygna³ zegarowy dekodera MHz 8 - RSTB Wejœcie sygna³u RESET dekodera, stanem aktywnym jest stan niski MUTE Sygna³ z tego wyprowadzenia mo e byæ wykorzystany do wyciszania toru fonii w czasie z³ej jakoœci sygna³u video podawanego do dekodera FLAG1 Wejœcie / wyjœcie informacji systemowej FLAG2 Wejœcie / wyjœcie informacji systemowej. 13, 22, 24, 14, 2 - TEST1..5 Wyprowadzenia testowe. Powinny byæ przy³¹czone do zasilania lub do masy. 33, 7 - AVCC, DVCC Wejœcia napiêæ zasilania +5V. Powinny byæ odsprzê one do masy kondensatorami 100nF. 38, 11 - AGND, DGND Wyprowadzenia masy uk³adu. Mikrokontroler w uk³adzie CF70200 automatycznie wybiera strony, które maj¹ byæ zapisane w wewnêtrznej pamiêci. W tabeli 12 podano, jakie strony s¹ zapamiêtywane w zale - noœci od trybu pracy dekodera. Litera P oznacza numer aktualnie wyœwietlanej strony. Tryb Normal jest trybem domyœlnym w krajach, gdzie nie jest nadawany tryb TOP lub FLOF. Na stronie mo na wyœwietliæ 25 rzêdów po 40 znaków. Generator znaków jest zapisany w wewnêtrznej pamiêci ROM dekodera. Sygna³y wyjœciowe RGB i sygna³ prze³¹czaj¹cy BLANK dostêpne s¹ na wyprowadzeniach 32, 34, 36 i 30. Dekoder sterowany jest poprzez szynê I 2 C. Sygna³em steruj¹cym zale noœciami czasowymi jest sygna³ z uk³adu CF G³ówny mikrokontroler odbiornika mo e zresetowaæ uk³ad dekodera teletekstu. Dokonywane jest to poprzez wystawienie stanu niskiego na n.25 mikrokontrolera przez oko³o 240ms. Opis wyprowadzeñ uk³adu CF70200W zamieszczono w tabeli 13. Artyku³ ten koñczy opis chassis BE-3B. } 22 SERWIS ELEKTRONIKI 12/2000

17 OTVC Philips z chassis MD1.2E OTVC Philips z chassis MD1.2E - tryb serwisowy, kody b³êdów i regulacje serwisowe W³adys³aw Wójtowicz 1. Tryby serwisowe Chassis MD1.2E wyposa one jest w dwa rodzaje trybów serwisowych: serwisowy tryb ustawieñ domyœlnych, zdefiniowanych przez producenta - SDM (Service-Default-Modus), serwisowy tryb regulacji - SAM (Service-Alignment-Modus) SDM - Service-Default-Modus Tryb ten po uruchomieniu przywo³uje domyœlne ustawienia fabryczne i s³u y g³ównie do diagnozowania i wykonania pomiarów w warunkach okreœlonych przez producenta. W trybie tym wymuszone zostaj¹ nastêpuj¹ce ustawienia: odbiornik zostaje dostrojony do czêstotliwoœci MHz, dla odbiorników multistandardowych na rynek francuski wybrany zostaje system SECAM z foni¹ NICAM L, dla pozosta³ych - system PAL, poziom g³oœnoœci zostaje ustawiony na 25%, wszystkie pozosta³e nastawy toru wizyjnego i fonicznego zostaj¹ ustawione na 50%, nieaktywna staje siê funkcja automatycznego wy³¹czenia OTVC przy braku sygna³u - w normalnych warunkach nastêpuje to gdy brak sygna³u video (IDENT) przez wiêcej ni 15 minut, nieaktywna staje siê funkcja wy³¹cznika czasowego (Sleeptimer), wszystkie pozosta³e funkcje dzia³aj¹ normalnie, OTVC odbiera wszystkie polecenia z pilota oraz klawiatury lokalnej, uruchomiona zostaje funkcja sygnalizacji b³êdów przy pomocy migniêæ diody LED (STANDBY) oraz zapamiêtywania kodów b³êdów; funkcja ta mo e dzia³aæ równie przy braku obrazu i fonii. Uruchomienie trybu SDM mo e nast¹piæ w dwojaki sposób: poprzez naciœniêcie przycisku [ DEFAULT ] na pilocie serwisowym RC7150, poprzez krótkotrwa³e zwarcie punktów serwisowych S42 i S43 na chassis sygna³owym (co odpowiada zwarciu wypr.19 procesora 7600 do masy). Uruchomienie trybu SDM sygnalizowane jest w górnej czêœci ekranu komunikatem SER Wyjœcie z trybu SDM nastêpuje poprzez wy³¹czenie OTVC do trybu STANDBY. Po wy³¹czeniu zapamiêtane kody b³êdów zostaj¹ wykasowane. Uwaga: Jeœli OTVC bêd¹cy w trybie SDM zostanie wy³¹czony wy³¹cznikiem sieciowym, to po w³¹czeniu odbiornik wejdzie z powrotem w ten tryb. Jest to dzia³anie zamierzone i mo e byæ pomocne w niektórych pracach serwisowych SAM - Service-Alignment-Modus Tryb ten s³u y do wykonania ustawieñ serwisowych parametrów obrazu oraz konfiguracyjnych odbiornika. Uruchomienie trybu SAM mo e nast¹piæ równie w dwojaki sposób: w trybie SDM lub normalnej pracy - poprzez naciœniêcie przycisku [ ALIGN ] na pilocie RC7150, w trybie SDM - poprzez jednoczesne naciœniêcie przycisków [ MENU ] i [-] na klawiaturze lokalnej odbiornika. Uruchomienie trybu SAM sygnalizowane jest pojawieniem siê na ekranie menu serwisowego pokazanego na rysunku 1, zawieraj¹cego: 1. numer wersji programu steruj¹cego (software), 2. siedem ostatnio zapamiêtanych kodów b³êdów, 3. ustawienia opcji, 4. skróty nazw parametrów regulacyjnych i ich wartoœci. Rys.1. Wyjœcie z trybu SAM nastêpuje poprzez wy³¹czenie OTVC do trybu STANDBY. Po wy³¹czeniu zapamiêtane kody b³êdów zostaj¹ wykasowane. Uwaga: Jeœli OTVC bêd¹cy w trybie SAM zostanie wy³¹czony wy³¹cznikiem sieciowym, to po w³¹czeniu odbiornik wejdzie w tryb SDM. Jest to dzia³anie zamierzone i mo e byæ pomocne w niektórych pracach serwisowych Kody b³êdów W chwilowej pamiêci kodów b³êdów zostaj¹ zapamiêtane wszystkie b³êdy dzia³ania odbiornika jakie wyst¹pi³y od ostatniego skasowania pamiêci. Pierwszy kod b³êdu pojawia siê z lewej strony i w przypadku wyst¹pienia kolejnego b³êdu przesuwa siê o jedn¹ pozycjê w prawo. Kod b³êdu, który wyst¹pi³ ostatnio, znajduje siê na lewej skrajnej pozycji. Przyk³ady: nie zosta³ wykryty aden b³¹d,, wyst¹pi³ jeden b³¹d o kodzie - 3, zarejestrowane zosta³y dwa b³êdy: pierwszy b³¹d o kodzie 3, drugi (ostatni) o kodzie 5. Znaczenie kodów oraz potencjalne przyczyny (uk³ady, bloki) wyst¹pienia nieprawid³owoœci zestawiono w tabeli 1. SERWIS ELEKTRONIKI 12/

18 OTVC Philips z chassis MD1.2E Skasowanie pamiêci kodów b³êdów nastêpuje: po zakoñczeniu trybu SAM poprzez naciœniêcie przycisku [ STANDBY ] na pilocie, po wys³aniu nastêpuj¹cej sekwencji rozkazów z pilota serwisowego RC7150: [ DIAGNOSE ], [9], [9] i [OK]. Uwaga: Wy³¹czenie OTVC bêd¹cego w trybie SAM wy³¹cznikiem sieciowym nie powoduje wykasowania zapamiêtanych kodów b³êdów. Oprócz sygnalizacji wyst¹pienia i kodów b³êdów w menu serwisowym trybu SAM istnieje mo liwoœæ ich sygnalizacji poprzez miganie diody LED - STANDBY. Ta mo liwoœæ jest szczególnie przydatna, gdy brak jest obrazu i nie mo na skorzystaæ z menu serwisowego trybu SAM. I tak: 1. Gdy w aktywnym trybie SDM wystêpuje miganie diody LED - STANDBY, liczba b³ysków odpowiada kodowi ostatniego b³êdu (zgodnie z tabel¹ 1); cykl migania diody jest nastêpuj¹cy: x b³ysków (x - wartoœæ zgodna z kodem b³êdu) - krótka przerwa - x b³ysków - krótka przerwa 2. Posiadacz pilota RC7150 mo e przy jego pomocy odczytaæ nie tylko ostatni, ale równie wszystkie b³êdy wczeœniej zarejestrowane w pamiêci nieulotnej. W tym celu nale y na pilocie RC7150 nacisn¹æ kolejno nastêpuj¹c¹ kombinacjê przycisków: [ DIAGNOSE ], [x] i [OK] (gdzie x - oznacza jeden z przycisków numerycznych od 1 do 7, przy czym 1- dotyczy b³êdu, który wyst¹pi³ ostatnio, a 7 - b³êdu najwczeœniejszego). Cykl b³yskania diody LED jest taki sam, jak opisano wczeœniej w pkt.1, tyle e dotyczy b³êdu (w kolejnoœci wyst¹pienia) z pozycji okreœlonej wartoœci¹ x. Przyk³ad: W pamiêci kodów b³êdów zosta³a zapamiêtana nastêpuj¹ca sekwencja cyfr (mo na j¹ obejrzeæ w menu trybu serwisowego SAM). Przy próbie rozpoznania kodu b³êdu przez obserwacjê migania diody LED nale y kierowaæ siê nastêpuj¹cym schematem: pozycja kodu w pamiêci (x) kod b³êdu W praktyce oznacza to, e: po uruchomieniu trybu SDM dioda LED b³yska w nastêpuj¹cym cyklu - 2 b³yski - krótka przerwa - 2 b³yski -krótka przerwa - itd. - ostatnim b³êdem, który wyst¹pi³ jest b³¹d o kodzie 2, po naciœniêciu (kolejno) przycisków pilota RC [DIA- GNOSE ], [2] i [ OK] dioda LED b³yska w nastêpuj¹cym cyklu - 4 b³yski - krótka przerwa - 4 b³yski -krótka przerwa - itd. - przedostatnim b³êdem by³ b³¹d o kodzie 4, po naciœniêciu (kolejno) przycisków pilota RC [DIA- GNOSE ], [3] i [ OK] dioda LED b³yska w nastêpuj¹cym cyklu - 1 b³ysk - krótka przerwa - 1 b³ysk -krótka przerwa - itd. - trzecim od koñca b³êdem by³ b³¹d o kodzie 1, po naciœniêciu (kolejno) przycisków pilota RC [ DIAGNOSE ], [4] i [OK] dioda LED nie b³yska co znaczy, e nie wyst¹pi³ aden b³¹d. Uwaga: Reakcja odbiornika na rozkaz [ DIAGNOSE ] mo e potrwaæ do 7 sekund. Przerwanie w tym czasie procesu kontroli uk³adów OTVC mo e daæ w efekcie fa³szyw¹ iloœæ b³ysków diody LED. Nie wszystkie wersje programu steruj¹cego chassis MD1.2E posiadaj¹ funkcje sygnalizacji b³êdów przy pomocy b³yœniêæ diody LED i kasowania pamiêci kodów b³êdów poleceniem [ DIAGNOSE ], [9], [9], [OK]. Nie posiadaj¹ tych funkcji programy M12BAx-x.x i M12COx-3.x Opcje serwisowe W opcjach serwisowych dokonuje siê ustawieñ zwi¹zanych z konfiguracj¹ i skompletowaniem odbiornika. Poszczególne opcje wybierane s¹ w trybie serwisowym SAM przyciskami [ ] / [ ], natomiast zmiany opcji - przyciskami [ ] / [ ]. Znaczenie opcji jest nastêpuj¹ce: E2 - iloœæ euroz³¹cz: N - 1 euroz³¹cze, Y - 2 euroz³¹cza, UO - typ tunera: N - tuner UHF/VHF typu UV916S, Y - tuner UHF typu UV944S, LL - dekoder NICAM L: N - brak mo liwoœci odbioru, Y - odbiór mo liwy (jeœli w OTVC zamontowano modu³ NICAM i uk³ad scalony MSP3410), NI - fonia NICAM (STEREO): N - odbiór tylko fonii stereofonicznej analogowej w systemie dwóch noœnych, brak odbioru fonii NI- CAM (uk³ad MSP3400), Y - dostêpny odbiór fonii stereofonicznej analogowej w systemie dwóch noœnych i fonii NICAM, TT - teletekst: N - brak mo liwoœci odbioru, Y - odbiór teletekstu dostêpny, 24 SERWIS ELEKTRONIKI 12/2000

19 OTVC Philips z chassis MD1.2E ET - teletekst w œrodkowoeuropejskiej wersji jêzykowej: N - brak mo liwoœci odbioru, Y - odbiór teletekstu w œrodkowoeuropejskiej wersji jêzykowej dostêpny ( w modelach /58), 14 - odbiór formatu 14:9 mo liwy przez kineskopy 4:3: N - brak mo liwoœci, Y - odbiór dostêpny, HI - opcja histogram (niedostêpna dla wersji programu steruj¹cego M12BAx-x.x: N - niedostêpna (niedostêpne równie ustawienia VG, VA i VL - wyœwietlane w kolorze niebieskim), Y - dostêpna (ustawienia VG, VA i VL dostêpne). W póÿniejszych wersjach oprogramowania pojawiaj¹ siê dodatkowe opcje (tak e nie pokazane w menu serwisowym na rys.1), a inne ulegaj¹ zmianom. W OTVC z oprogramowaniem M12COx-5.1 (stosowanym w OTVC 16:9 ale równie i 4:3), M12DOx-1.0 (stosowane w OTVC 4:3 i 16:9 wyposa onych w uk³ady Dolby-Pro-Logic) i póÿniejszych s¹ to opcje: HI - opcja histogram staje siê niedostêpna i nie ma mo liwoœci jej wybrania, WB - detekcja formatów obrazu 4:3, 14:9 i 16:9 (tylko w OTVC 16:9) i fonii Dolby-Pro-Logic (tylko w OTVC z tymi uk³adami) przez procesor teletekstu: N - automatyczna detekcja wy³¹czona, Y - automatyczna detekcja w³¹czona. Automatyczna detekcja formatu 16:9 funkcjonuje zawsze, nawet przy wybranej opcji N format ekranu kineskopu: N - format 4:3, Y - format 16:9. Po wyborze opcji N - parametry: WB, RT, SS, D1, D2, D3, D4 s¹ automatycznie wyœwietlane w kolorze niebieskim, co oznacza, e s¹ niedostêpne. W odbiornikach z uk³adami Dolby-Pro-Logic mo na uniezale niæ od opcji 16 po to, eby mo na by³o w³¹czyæ/wy³¹czyæ automatyczn¹ detekcjê fonii. RT - cewki obrotu obrazu: N - opcja nieaktywna, Y - opcja aktywna - w menu u ytkownika istnieje mo liwoœæ obrotu (pochylenia) obrazu przy pomocy przycisku [ Ó TY ], D1 - poprawka korekcyjna parametru HD (po³o enia obrazu w poziomie) dla formatu 4:3, Zoom 14:9 i Zoom 16:9 w stosunku do trybu WideSreen - wprowadziæ zgodnie z tabel¹ 2. D2 - poprawka korekcyjna parametru HD dla formatu SuperWide (Panorama) w stosunku do trybu WideSreen - wprowadziæ zgodnie z tabel¹ 2. D3 - poprawka korekcyjna parametru HP (korekcji paraboli E-W) dla formatu 4:3, Zoom 14:9 i Zoom 16:9 w stosunku do trybu WideSreen - wprowadziæ zgodnie z tabel¹ 2. D4 - poprawka korekcyjna parametru HP dla formatu SuperWide (Panorama) w stosunku do trybu WideSreen - wprowadziæ zgodnie z tabel¹ 2. Poprawki korekcyjne, o których mowa w opcjach D1 D4 s¹ zale ne od wielkoœci ekranu kineskopu. Wartoœci poprawek zestawiono w tabeli 2. SS - ustawienie zale ne od wielkoœci przek¹tnej ekranu kineskopu i zastosowania cewek obrotu obrazu: 1 - kineskop 32 + cewki obrotu, 2 - kineskop 28 + cewki obrotu, 3 - kineskop 24 + cewki obrotu, 4 - kineskop 32 bez cewek obrotu, 5 - kineskop 28 bez cewek obrotu, 6 - kineskop 24 bez cewek obrotu. 2. Regulacje serwisowe Regulacje i pomiary nale y przeprowadzaæ w nastêpuj¹cych warunkach: napiêcie zasilaj¹ce OTVC: 240V ± 10%, 50Hz ± 5%, czas wygrzania OTVC: 10 minut, napiêcia i oscylogramy nale y mierzyæ wzglêdem masy tunera, woltomierz: R i > 10M, C i < 2.5pF Ustawianie napiêcia 95V/140V w OTVC 21 - miernik napiêcia pod³¹czyæ do katody diody D6567 na p³ycie chassis zasilania i przy pomocy potencjometru R3532 ustawiæ napiêcie 95V ± 0.5V, w OTVC > 21 - miernik napiêcia pod³¹czyæ do katody diody D6567 na p³ycie chassis zasilania i przy pomocy potencjometru R3539 ustawiæ napiêcie 140V ± 0.5V Ustawianie napiêcia siatki drugiej VG2 Do wejœcia odbiornika doprowadziæ sygna³ czarnego pola. Uruchomiæ tryb SDM. Sondê oscyloskopu pod³¹czyæ kolejno do ka dej z katod R, G i B (odpowiednio - wyprowadzenia 8, 6 i 11 podstawki kineskopu R43). Oscyloskop ustawiæ na pr¹d sta³y i zakresy pomiarowe: 50V/div i 2ms/div. ZnaleŸæ katodê, na której impuls pomiarowy pokazany na rysunku 2, ma najwiêkszy poziom. Przy pomocy regulatora siatki drugiej na transformatorze linii (dolny potencjometr) ustawiæ dla tej katody poziom + 160V ± 2V. Vcu 0V Impuls pomiarowy Rys Ustawianie napiêcia ARCz Wprowadziæ odbiornik w tryb SDM. Do wejœcia antenowego odbiornika doprowadziæ sygna³ o czêstotliwoœci MHz. Przy pomocy regulacji cewki L5114 (na chassis sygna³owym) uzyskaæ jak najlepsz¹ jakoœæ obrazu. SERWIS ELEKTRONIKI 12/

20 Przestrajamy radioodtwarzacz samochodowy Panasonic CQ-H Ustawianie napiêcia RF-AGC (ARW) Ustawianie napiêcia ARW odbywa siê w trybie SAM poprzez wybranie przyciskami pilota [ ] / [ ] parametru regulacyjnego AX i zmianê jego wartoœci (przyciskami [ ] / [ ]) do momentu zaniku szumów (zaœnie enia obrazu) Ustawianie balansu bieli Do wejœcia odbiornika doprowadziæ sygna³ bia³ego pola. Regulacjê kontrastu w OTVC 21 ustawiæ na wartoœæ maksymaln¹ (63), a w OTVC >21 na wartoœæ 40. Wprowadziæ odbiornik w tryb SAM i przyciskami [ ] / [ ] wybieraæ parametry RD, GD i BD i ustawiæ dla nich przyciskami [ ] / [ ] nastêpuj¹ce wartoœci: GD - 50, RD -57 i BD W razie potrzeby skorygowaæ balans bieli reguluj¹c parametrami RD i BD Ustawianie geometrii obrazu Do wejœcia odbiornika doprowadziæ sygna³ telewizyjny o czêstotliwoœci MHz z testem do ustawieñ geometrii obrazu (krata + ko³o). Odbiornik wprowadziæ w tryb SDM, a nastêpnie w tryb SAM. Parametry regulacyjne wybiera siê przyciskami [ ] / [ ], natomiast zmianê wartoœci - przyciskami [ ] / [ ]. Zakres regulacji wartoœci parametrów: Jeœli dokonana zostanie zmiana ustawienia jest ona automatycznie zapamiêtywana. Do dyspozycji s¹ nastêpuj¹ce regulacje: w pionie: VP - ustawienie po³o enia obrazu w pionie - ustawiæ obraz dok³adnie w œrodku geometrycznym ekranu kineskopu, VA - ustawienie wysokoœci obrazu, VL - ustawienie liniowoœci obrazu w pionie - regulowaæ tak, aby œrodek obrazu znalaz³ siê dok³adnie w œrodku geometrycznym ekranu kineskopu, VS - korekcja S - regulowaæ tak, aby prostok¹ty w dolnej czêœci obrazu mia³y tak¹ sam¹ wysokoœæ, jak w górnej czêœci ekranu, w poziomie - dla wszystkich OTVC: HD - ustawienie obrazu w poziomie - ustawiæ œrodek obrazu dok³adnie w œrodku geometrycznym (w poziomie) ekranu kineskopu, w poziomie - dla OTVC > 24 : HW - ustawienie szerokoœci obrazu, HP - korekcja paraboli E-W - regulowaæ tak, aby pionowe linie po bokach obrazu by³y proste, HC - korekcja E-W w rogach - regulowaæ tak, aby pionowe linie w rogach obrazu by³y proste, HT - korekcja zniekszta³ceñ trapezowych - regulowaæ tak, aby pionowe linie po bokach obrazu by³y pionowe. } Przestrajamy radioodtwarzacz samochodowy z syntez¹ czêstotliwoœci Panasonic CQ-H03 metod¹ g³owicy równoleg³ej Boles³aw Szpunar Odbiornik jest konstrukcyjnie przystosowany do odbioru w zakresie MHz z rastrem czêstotliwoœci 20kHz (ka - de 20kHz symbolizowane jest na wyœwietlaczu przez poziom¹ kreskê za cyfr¹ dziesi¹tek, a do okr¹g³ej wartoœci wyra onej jedn¹ cyfr¹ po przecinku). Napiêcie zasilania g³owicy wynosi 8.25V, napiêcie AGC (ARW) bez sygna³u 0.75V. Napiêcie warikapowe VT dla 64MHz wynosi oko³o 1.2V, a dla 74MHz oko³o 8V. Na rysunku 1 przedstawia szkicowo rozmieszczenie wyprowadzeñ g³owicy oraz z³¹cza do kieszeni widziane od strony druku stosowne oznaczenia s¹ zreszt¹ umieszczone na p³ytce. Zastosowa³em ma³¹, ekranowan¹ g³owicê przestrajan¹ napiêciem do 7V, z oznaczeniem GLORIA. Pozostawi³em oryginaln¹ g³owicê, aby zachowaæ poprawn¹ pracê uk³adu syntezy. Przeci¹³em tylko œcie ki wyprowadzeñ: ANT i IF, aby nie t³umiæ sygna³u. Wyprowadzenia ANT i IF dodatkowej g³owicy do³¹czy³em do odciêtych œcie ek. Wyprowadzenia VT i +B nowej g³owicy pod³¹czy³em do odpowiednich wyprowadzeñ oryginalnej. Poniewa g³owica GLORIA wymaga³a napiêcia AGC oko³o 5.5V, zastosowa³em sztywny dzielnik napiêcia z 8V przez rezystory 2k7 i 5k6. Nale y pamiêtaæ o pod³¹czeniu masy nowej g³owicy, natomiast wyjœcie OSC pozostaje nie pod³¹czone nasze radio bêdzie pracowaæ z czymœ w rodzaju syntezy napiêciowej, a nie czêstotliwoœciowej niestety. G³owicê przymocowa³em do wspornika mechanizmu w okolicach z³¹cza kieszeni. Efekt przestrojenia by³ zadowalaj¹cy Z³¹cze kieszeni ANT AGC MASA --- VT IF MASA +B OSC Rys.1. Dla u³atwienia podajê numery wyprowadzeñ kieszeni: 6, 8 g³oœniki obu kana³ów 10 zasilanie 12V 13 antena Uwaga: Istniej¹ odmiany tego radia ze wzmacniaczami o wiêkszej mocy i wyjœciem mostkowym w takim przypadku g³oœnika nie nale y ³¹czyæ z mas¹. Nie dotyczy to jednak CQ- H03 ma on na wyjœciach kondensatory elektrolityczne. G³owica } 26 SERWIS ELEKTRONIKI 12/2000