Zespół Szkół Ogólnokształcących w Chałupkach SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYCZNY. opracowany na lata

Transkrypt

1 Zespół Szkół Ogólnokształcących w Chałupkach SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYCZNY opracowany na lata przez zespół: mgr Barbara Bożek mgr Gabriela Zygar 1

2 I. Diagnoza środowiska szkolnego 1. Program profilaktyki w Zespole Szkół Ogólnokształcących powstał w wyniku diagnozy sytuacji dydaktyczno-wychowawczej w szkole przy użyciu narzędzi: analizy wyników ankiety dotyczącej bezpieczeństwa w szkole i przestrzegania norm społecznych, obserwacji uczniów na zajęciach dydaktycznych, wycieczkach, uroczystościach szkolnych, na korytarzach, w drodze do i ze szkoły, analizy dokumentacji pedagoga szkolnego, analizy dokumentacji wychowawców klas, zapisów w dziennikach lekcyjnych, rozmów z rodzicami, nauczycielami. 2. Na podstawie ww. punktów zdiagnozowano następujące problemy występujące w szkole: agresja uczniów w stosunku do rówieśników, używanie przez uczniów wulgaryzmów, brak kultury osobistej, brak zainteresowania nauką, wagary. 2

3 3. Do przyczyn problemów występujących w naszej szkole możemy zaliczyć: kryzys młodego człowieka, który może mieć wpływ na jego zachowanie w szkole, redefiniowanie wartości, zacieranie granic w życiu i rozwoju, eliminowanie z wychowania i języka szeregu wartości, które stanowią istotny warunek kształtowania się poczucia tożsamości osobistej, brak umiejętności radzenia sobie z konfliktami, niezaspokojenie podstawowych potrzeb psychicznych przez rodziców - miłości, bezpieczeństwa, akceptacji - co powoduje większą podatność dziecka na różne zagrożenia, brak zainteresowania rodziców czasem wolnym dziecka, słaba stymulacja środowiska rodzinnego dotycząca aspiracji życiowych dzieci, patologie społeczne w rodzinach uczniów, negatywne wzorce postępowania, brak motywacji do nauki, stres wywołany przez obowiązki szkolne, wzorce zachowania kreowane przez współczesne media. 3

4 II. Cele programu profilaktycznego 1. Cel ogólny: Kształtowanie w uczniach psychologicznych i społecznych umiejętności, które obniżą ryzyko występowania zachowań ryzykownych. 2. Cele szczegółowe: Wzmacnianie więzi w rodzinie. Kształtowanie pozytywnych relacji między uczniami. Rozwijanie umiejętności komunikacyjnych uczniów. Wzmacnianie poczucia wartości i kształtowanie adekwatnej samooceny uczniów. Wdrażanie do poszanowania wartości i norm moralnych. Przeciwdziałanie agresji i innym ryzykownym działaniom (np. uzależnieniom). Wspieranie ucznia w sytuacjach trudnych. Propagowanie zdrowego stylu życia. Kształcenie umiejętności dokonywania wyborów. Rozpoznawanie indywidualnych potrzeb i możliwości psychofizycznych uczniów. 3. Cele działań profilaktycznych będą realizowanie poprzez: Programy informacyjno-edukacyjne. Programy profilaktyczne. Zajęcia alternatywne (w tym warsztaty) dla uczniów i rodziców. Udział w akcjach i kampaniach profilaktycznych. Interwencje prowadzone w szkole. Współpracę między różnymi instytucjami działającymi na rzecz młodzieży (PPP, policja, sąd, kuratorzy). 4

5 III.Działania profilaktyczne PRZECIWDZIAŁANIE AGRESJI I PRZEMOCY CELE ZADANIA ODPOWIEDZIALNI obserwowanie zachowań uczniów, Poznanie skali zjawiska (miejsc oraz sytuacji występowania przemocy w szkole) a następnie jego monitorowanie. przeprowadzanie wywiadów, rozmów kierowanych, przeprowadzanie badań ankietowych dotyczących relacji uczniów w szkole, rozpoznawanie problemów wychowawczych przez wychowawców, analizowanie dokumentacji szkolnej, wychowawcy, wszyscy nauczyciele, inni pracownicy szkoły,, dyrektor, cały rok wychowawcy klasy, zapisy w dokumentach pedagoga, sprawowanie nadzoru pedagogicznego, Zwiększenie bezpieczeństwa. pełnienie dyżurów przez nauczycieli, stały nadzór nauczycieli nad uczniami, wzmocnienie dyżurów przez personel obsługi szkoły, sprawny przepływ informacji między nauczycielami oraz doskonalenie współpracy wychowawców z pedagogiem szkolnym dla przeciwdziałania sytuacjom zagrożenia, wszyscy nauczyciele,, cały rok wychowawcy klasy, zapisy w dokumentach pedagoga, Dostarczenie rodzicom informacji na temat zaobserwowanego zjawiska. wyposażenie rodziców w wiedzę na temat agresji i przemocy, organizowanie spotkań z rodzicami uczniów z trudnościami w nauce i z zachowaniem, wychowawcy,, w miarę potrzeb zebrań z rodzicami prowadzona przez wychowawców 5

6 CELE ZADANIA ODPOWIEDZIALNI zorganizowanie zajęć warsztatowych z udziałem uczniów, kształcących umiejętność komunikowania się i rozwiązywania konfliktów, Kształtowanie zasad poprawnej komunikacji interpersonalnej w szkole. zwracanie uwagi na poprawność wypowiadania się i konieczność unikania wulgaryzmów oraz sloganów, budzenie szacunku do siebie nawzajem, a w szczególności do płci przeciwnej, kreowanie postaw zgodnych z pożądanymi społecznie wartościami, normami, wzorcami osobowymi, wychowawcy,, opiekun samorządu szkolnego, w miarę potrzeb cały rok wpisy w dziennikach lekcyjnych przestrzeganie wewnętrznych przepisów szkoły, uwrażliwienie na przejawy agresji i przemocy, pedagogizacja rodziców. 6

7 CELE ZADANIA ODPOWIEDZIALNI strony www stanowiące zagrożenie dla młodego człowieka, możliwości i sposoby szukania pomocy w sytuacjach cyberprzemocy, Zagrożenia w sieci, cyberprzemoc. kultura języka nastolatków korzystających z internetu, konsekwencji przekraczania norm obowiązujących w sieci, pozorna anonimowość, wychowawcy cały rok wpisy w dziennikach lekcyjnych informowanie rodziców o cyberprzemocy i możliwościach szukania pomocy w zakresie zagrożeń w sieci, ADAPTACJA I INTEGRACJA CELE ZADANIA ODPOWIEDZIALNI Diagnoza procesu adaptacji uczniów w klasach pierwszych szkoły podstawowej i gimnazjum oraz w klasie 4. obserwowanie zachowań uczniów, przeprowadzanie wywiadów, rozmów kierowanych, wszyscy nauczyciele cały rok w miarę potrzeb wychowawcy klasy zapisy w dokumentach pedagoga Budowanie pozytywnej więzi ucznia ze szkołą. realizacja programu adaptacyjno integracyjnego, organizowanie zajęć integracyjnych, wychowawcy opiekun samorządu szkolnego inni nauczyciele w miarę potrzeb harmonogram imprez 7

8 CELE ZADANIA ODPOWIEDZIALNI uczenie współdziałania z innymi poprzez stosowanie w czasie zajęć pracy w grupach, Wzmocnienie więzi pomiędzy uczniami w klasie i w szkole. prowadzenie zajęć integracyjnych w celu budowania prawidłowych relacji między uczniami, organizowanie wspólnych wyjazdów ( wycieczki), imprezy klasowe, wszyscy nauczyciele w miarę potrzeb wpisy w dziennikach lekcyjnych samopomoc koleżeńska, realizacja projektów edukacyjnych, PRZECIWDZIAŁANIE TRUDNOŚCIOM W NAUCE CELE ZADANIA ODPOWIEDZIALNI Diagnozowanie startu edukacyjnego uczniów na poszczególnych etapach kształcenia. przeprowadzenie diagnozy umiejętności i wiadomości uczniów, nauczyciele poszczególnych przedmiotów na początku roku szkolnego wyniki sprawdzianów 8

9 CELE ZADANIA ODPOWIEDZIALNI tworzenie warunków do aktywnego uczestnictwa uczniów mających problemy z nauką w kołach zainteresowań oraz zajęciach sportowych, poznanie sytuacji rodzinnej swoich wychowanków, organizowanie w miarę możliwości indywidualnych konsultacji, Udzielanie pomocy i wsparcia uczniom mającym problemy w nauce przez poszczególnych nauczycieli. umożliwienie uczestnictwa ww. uczniów w zajęciach pozalekcyjnych o charakterze wyrównawczym, organizowanie pomocy koleżeńskiej, kierowanie uczniów na badania do PPP, indywidualizacja pracy z uczniem, prezentowanie osiągnięć uczniów, wszyscy nauczyciele wychowawcy cały rok zespołów wyrównawczych zapisy w dokumentach pedagoga uatrakcyjnianie lekcji poprzez stosowanie aktywizujących metod nauczania, monitorowanie absencji szkolnej, rozmowy indywidualne rodziców i uczniów z pedagogiem, wychowawcami w związku z obniżoną oceną zachowania i ocenami niedostatecznymi z kilku przedmiotów na koniec pierwszego półrocza, 9

10 PROFILAKTYKA UZALEŻNIEŃ CELE ZADANIA ODPOWIEDZIALNI Wstępna identyfikacja problemów. przeprowadzenie diagnozy sytuacji, wychowawcy na początku każdego roku szkolnego wyniki ankiet Wyposażenie nauczycieli w wiedzę na temat profilaktyki uzależnień. organizowanie szkoleniowych rad pedagogicznych na temat rozpoznawania przypadków stosowania przez uczniów wybranych używek i sposobów zachowywania się w takich sytuacjach, w miarę potrzeb sprawozdania w protokołach posiedzeń rad pedagogicznych, przeprowadzanie zajęć wychowawczych dotyczących profilaktyki uzależnień, Promowanie zdrowego stylu życia. wdrażanie do ciekawego, aktywnego spędzania wolnego czasu jako alternatywy telewizji, gier komputerowych i telewizyjnych, organizowanie pozalekcyjnych zajęć alternatywnych (sportowych, kół zainteresowań, zawodów, imprez okolicznościowych, wyjazdów, itp.), organizowanie akcji profilaktycznych, organizowanie konkursów o tematyce walki z nałogami, wychowawcy inni nauczyciele cały rok wpisy w dziennikach lekcyjnych, kół zainteresowań, sprawozdania z przeprowadzonych akcji dostarczenie uczniom rodzicom wiedzy na temat konsekwencji palenia, picia, stosowania środków psychoaktywnych, itd. 10

11 CELE ZADANIA ODPOWIEDZIALNI Kształtowanie u uczniów postawy asertywnej. organizowanie warsztatów kształcących u uczniów postawę skutecznego odmawiania w sytuacji presji oraz przeciwstawianiu się negatywnym wpływom otoczenia, wychowawcy w miarę potrzeb wpisy w dziennikach lekcyjnych BEZROBOCIE, BIEDA (brak umiejętności radzenia sobie z trudami życia, brak celów życiowych, znieczulica społeczna) CELE ZADANIA ODPOWIEDZIALNI Ukazanie alternatywnych sposobów organizowania życia. dostarczenie wiedzy na temat alternatywnych sposobów organizowania życia, wychowawcy cały rok wychowawcy klasy zapisy w dokumentach pedagoga dostarczenie wiedzy o możliwościach kształcenia ponadgimnazjalnego, Właściwa orientacja zawodowa. informowanie uczniów o możliwościach lokalnego rynku pracy, przekazanie wiedzy o zdolnościach, zainteresowaniach i ograniczeniach zawodowych przy wyborze dalszego kierunku kształcenia, wychowawcy, cały rok wychowawcy klasy zapisy w dokumentach pedagoga kształtowanie umiejętności prezentowania własnej osoby. 11

12 CELE ZADANIA ODPOWIEDZIALNI Postrzeganie ubóstwa, zwiększanie wrażliwości na biedę / uwrażliwienie na drugiego człowieka. nauczenie aktywności w pomaganiu ubogim i starszym, wychowawcy opiekun PCK opiekun SU cały rok wychowawcy klasy Eurosieroctwo. zapobieganie zaburzeniom w zachowaniu wywołanych brakiem bezpieczeństwa fizycznego i emocjonalnego w domu rodzinnym, pedagog nauczyciele cały rok wychowawcy klasy zapisy w dokumentach pedagoga RADZENIE SOBIE W SYTUACJACH TRUDNYCH CELE ZADANIA ODPOWIEDZIALNI Doskonalenie u uczniów umiejętności radzenia sobie ze stresem. przeprowadzanie w klasie 4,6 i 1,3 gimnazjum zajęć wychowawczych mających na celu kształtowanie prawidłowych postaw oraz ćwiczenie umiejętności zachowania się w sytuacji stresu, frustracji, zagrożenia, wszyscy nauczyciele w miarę potrzeb wpisy w dziennikach lekcyjnych sposoby radzenia sobie z emocjami, 12

13 WSPÓŁPRACA Z RODZICAMI CELE ZADANIA ODPOWIEDZIALNI Aktywizowanie rodziców do współpracy ze szkołą. organizowanie zebrań z rodzicami i informowanie ich o aktualnych wydarzeniach z życia szkoły, prowadzenie konsultacji dotyczących pracy szkoły (np. ankieta, wywiad, rozmowa), wychowawcy, opiekun gazetki szkolnej, strony internetowej, w miarę potrzeb prowadzona przez wychowawców prowadzenie spotkań rodziców uczniów z trudnościami w nauce i zachowaniu, Umacnianie rodziny w jej prawidłowym funkcjonowaniu. organizowanie dla rodziców doradztwa pedagogicznego w rozwiązywaniu problemów wychowawczych, wychowawcy w miarę potrzeby wychowawcy klasy zapisy w dokumentach pedagoga WAGARY, PRZECIWDZIAŁANIE NIEUZASADNIONEJ ABSENCJI NA ZAJĘCIACH SZKOLNYCH CELE ZADANIA ODPOWIEDZIALNI Zwiększenie motywacji do systematycznego uczęszczania na zajęcia szkolne. Podniesienie poziomu odpowiedzialności za swoją naukę i zachowanie. zapoznanie uczniów z dokumentami szkoły ze szczególnym zwróceniem uwagi na zasady panujące w szkole i obowiązki ucznia, zorganizowanie lekcji wychowawczej dotyczącej odpowiedzialności i właściwego rozumienia kryteriów oceny zachowania, zapoznanie uczniów z procedurami szkolnymi. wychowawcy klas na początku każdego roku szkolnego w miarę potrzeb wychowawcy klasy 13

14 CELE ZADANIA ODPOWIEDZIALNI Wypracowanie stałego i systematycznego kontaktu rodziców z wychowawcą klasy. Zwiększenie odpowiedzialności rodziców za sposób informowania i dokumentacji zwolnień dziecka i usprawiedliwiania nieobecności w szkole. rozmowy indywidualne rodziców i uczniów z wychowawcami w związku z obniżoną oceną zachowania i ocenami niedostatecznymi z kilku przedmiotów na koniec pierwszego półrocza, zapoznanie rodziców z procedurami szkolnymi, zapoznanie rodziców z prawnymi konsekwencjami za nierealizowanie obowiązku szkolnego przez dziecko, wychowawcy klas w miarę potrzeb wychowawcy klasy zapisy w dokumentach pedagoga Stały monitoring i kontrolowanie obecności uczniów na zajęciach. ustalenie przez wychowawcę wspólnie z rodzicami sposobu wymiany informacji, systematyczna praca wychowawcy nad przyczynami nieobecności w szkole i odpowiedzialnością z tego wynikającą, systematyczna współpraca z pedagogiem i dyrekcją. wychowawcy klas, na początku każdego roku szkolnego w miarę potrzeb wychowawcy klasy zapisy w dokumentach pedagoga 14

15 IV. Przewidywane osiągnięcia uczniów 1. W wyniku działań profilaktycznych uczeń: potrafi radzić sobie w sytuacji przemocy, stresu i zagrożenia, jest asertywny, zna konsekwencje zażywania środków psychoaktywnych, narkotyków, palenia, picia i wpływu używek na własne zdrowie, prowadzi zdrowy styl życia, potrafi ocenić swoje możliwości i szanse na dalsze kształcenie, ma poczucie opieki i bezpieczeństwa ze strony szkoły, zna rodzaje zagrożeń wynikających z korzystania z internetu, utrzymuje poprawne kontakty z koleżankami i kolegami z klasy, mniej wagaruje, nie przejawia postaw i zachowań agresywnych. V. Sposoby realizacji Treści Szkolnego Programu Profilaktycznego w większości realizuje się na godzinach wychowawczych, warsztatach edukacyjnoprofilaktycznych, apelach szkolnych i poszczególnych przedmiotach. Można je realizować podczas szkolnego festynu, zajęć pozalekcyjnych, wycieczkach i zajęciach terenowych. Nauczyciel sam decyduje o metodzie służącej do realizacji celu. Formą realizacji będą również gazetki informacyjne, plakaty, ulotki informacyjne, wystawy i projekty. 15

16 VI. Ewaluacja Ocenie poddawane są następujące elementy: realizacja programów profilaktycznych, realizacja zaleceń zawartych w opiniach PPP, realizacja tematyki profilaktyki zawartych w planach pracy wychowawców klas, pedagogizacja rodziców na spotkaniach z wychowawcami klas, diagnozowanie i monitorowanie przyczyn zachowań ryzykownych, diagnoza i monitorowanie więzi z rodzicami, opieki dorosłych, zainteresowania nauką i własnym rozwojem, aktywności, ciekawości poznawczej, zakorzenienia w tradycji społeczności szkolnej i szacunku dla jej norm. VII. Spodziewane efekty: Program ma charakter otwarty. Istnieje możliwość dostosowania realizacji zadań zgodnie z bieżącymi potrzebami klasy i szkoły. Oceny efektów realizacji Szkolnego Programu Profilaktyki, obok bieżącego monitorowania oraz samooceny przeprowadzanej przez zainteresowane podmioty, dokonuje powołany zespół w trakcie posiedzeń Rady Pedagogicznej podsumowujących pracę w pierwszym i drugim półroczu roku szkolnego. Podstawą do formułowania ocen będą narzędzia opracowane przez zespoły diagnozujące daną dziedzinę życia szkoły: sprawozdania, analizy, dane statystyczne, obserwacje, hospitacje, zapisy w dokumentacji, badania ankietowe, opinie, wnioski, zgłoszone innowacje i projekty działań, programy, scenariusze, wykresy. 16

17 VIII. Procedury interwencyjne Jeżeli podejmujesz interwencje w sprawie dotyczącej ucznia z Twojej klasy, pamiętaj, że rodzice są pierwszymi osobami, z którymi musisz o tym porozmawiać. Tylko wspólnie z nimi możesz podjąć konstruktywne działanie. 1. Uczeń palący papierosy: powiadamiamy wychowawcę, który ma obowiązek powiadomienia rodziców, wychowawca kieruje ucznia na rozmowę z pedagogiem szkolnym, przydzielenie punktów ujemnych z zachowania zgodnie z WSO, podjęcie przez wychowawcę wzmożonych działań uświadamiających szkodliwość palenia tytoniu. 2. Uczeń pod wpływem alkoholu: powiadamiamy rodziców wzywamy policję (obligatoryjnie) przekazujemy informację wychowawcy, obniżenie oceny zgodnie z WSO, w razie powtórzenia się w/w sytuacji należy podjąć dalsze działania włączając dyrektora szkoły, pedagoga oraz instytucje przeciwdziałające uzależnieniom, 17

18 3. Uczeń pod wpływem środków odurzających: natychmiast wezwać rodziców, poinformować rzeczowo rodziców o zaistniałej sytuacji, zlecić wykonanie badań jeżeli zachodzi taka potrzeba udzielamy pierwszej pomocy, zabezpieczyć środek, o ile to możliwe, poinformować pedagoga, wychowawcę, dyrektora szkoły, w porozumieniu z dyrektorem wezwać Policję, aby zabezpieczyć narkotyk, obniżenie oceny zgodnie z WSO, a w przypadku uporczywego uchylania przed udzielaną pomocą skierowanie sprawy do sądu dla nieletnich 4. Procedura interwencyjna w przypadku licznych nieobecności (wagary): indywidualne rozmowy wychowawcy z uczniem kontakt z rodzicami, informacja o frekwencji (sugerowanie zbadania ucznia w poradni specjalistycznej) opieka pedagoga nad uczniem, skierowanie do PPP wizyty domowe pisemne ostrzeżenie wychowawcy klasy (pismo do rodziców o konsekwencjach nie- realizowania obowiązku szkolnego) powiadomienie kuratorium skierowanie sprawy do sądu dla nieletnich Każdy przypadek wagarów należy traktować indywidualnie i poddać szczegółowej analizie. 18

19 IX. Instytucje wspierające szkołę w działaniach profilaktycznych INSTYTUCJA TELEFON ZAKRES POMOCY Poradnia Pedagogiczno Psychologiczna w Raciborzu Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Przy Urzędzie Gminy w Krzyżanowicach Posterunek Policji Krzyżanowice a) poradnictwo pedagogiczne; b) poradnictwo psychologiczne; c) konsultacje logopedyczne; a) porady psychologa; b) wspieranie rodzin z problemem uzależnienia; c) konsultacje psychologiczne d) terapia uzależnień; a)monitoring środowiska; b)kontakt z dzielnicowym; c)wsparcie działań porządkowych; Sąd Rejonowy Wydział Rodzinny i ds. Nieletnich a) działania na rzecz poprawy bezpieczeństwa; b) interwencje wychowawcze; Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie Ośrodek Pomocy Społecznej w Tworkowie a)pomoc rodzinom w trudnej sytuacji materialnej; b)interwencje kryzysowe; c) wspieranie rodzin z problemami; a) pomoc materialna; b) działania związane z wykryciem zjawisk patologicznych; Antynarkotykowy Telefon Zaufania Pomarańczowe Linie

20 INSTYTUCJA TELEFON ZAKRES POMOCY Telefon Zaufania Powrót z U Policyjny Telefon Zaufania Telefon Zaufania Monar RODZAJ ZACHOWANIA RYZYKOWNEGO ZACHOWANIA AGRESYWNE, WULGARYZMY, BRAK KULTURY OSOBISTEJ PRZYCZYNY negatywne wzorce, także w mediach sposób na odreagowanie stresu i załatwienie sprawy chęć dominowania, zaistnienia w grupie moda na agresję w grupie rówieśniczej nieumiejętność radzenia sobie z problemami odpowiedź na prowokację obyczaj środowiskowy wzorce wyniesione z domu chęć zaimponowania wyraz buntu, manifestowanie dorosłości wzorce w mediach brak reakcji nauczyciela i innych dorosłych ubóstwo językowe 20

21 WAGARY I BRAK ZAINTERESOWANIA NAUKĄ PALENIE PAPIEROSÓW, PICIE ALKOHOLU, ZAŻYWANIE INNYCH ŚRODKÓW PSYCHOAKTYWNYCH trudności w nauce uległość wobec kolegów strach przed sprawdzeniem brak zainteresowania niemożność sprostania ambicjom rodziców i wymaganiom nauczycieli nuda na lekcjach brak dyscypliny chęć zaimponowania lenistwo negatywny wpływ grupy rówieśniczej brak zainteresowania ze strony rodziców ciekawość wpływ reklamy w mediach wzorowanie się na dorosłych sposób na odreagowanie moda, szpan nuda, przekora, bunt sytuacja domowa negatywny wpływ grupy rówieśniczej 21

22 X. Propozycje problematyki pedagogizacji rodziców na rok szkolny 2013/2014. Gdy moje dziecko zachowuje się agresywnie klasy 0-3 szkoły podstawowej. Obcy na ulicy i w sieci klasy 4-6 szkoły podstawowej. Dziecko sięga po środki uzależniające klasy 1-3 gimnazjum. Przyczyny niepowodzeń szkolnych i sposoby radzenia sobie z nimi. XI. Tematy zajęć z wychowawcą KLASY 0-III SP KLASY IV-VI SP KLASY I-III G 1. Na czym polega przyjaźń? 2. Jak zdobyć przyjaciela? 3. Wzmacnianie poczucia własnej wartości. 4. Rozumienie uczuć i ich okazywanie. 5. Zdrowy styl życia. 6. Zdrowe odżywianie. 7. Spędzanie czasu wolnego. 8. Zainteresowania. 9. Radzenie sobie z problemami. 10. Dokonywanie wyborów i podejmowanie decyzji. 11. Odmawianie. 1. Jak pokonać trudności w nauce szkolnej? 2. Rodzina prawa i obowiązki jej członków. 3. Sport to zdrowie. 4. Czy wiesz, co jesz? 5. Kultura języka, stroju i zachowania. 6. Dlaczego ludzie palą papierosy, piją alkohol, biorą narkotyki? 7. Dlaczego ww. zachowania są niebezpieczne dla dzieci i młodzieży? 8. Umiejętność krytycznego przyjmowania reklam, słów piosenek, filmów. 9. Jak radzić sobie z presją kolegów? 10. Jak radzić sobie ze stresem? 11. Jak odmawiać? 12. Gdzie szukać pomocy? 13. Zagrożenia związane z korzystaniem z komputera. 1. Jak radzić sobie z problemami? 2. Radzenie sobie z własna i cudzą agresją. 3. Nauka, umiejętności, praca = sukces. 4. Walczymy ze stresem. 5. Poszukiwanie alternatywnych rozwiązań w trudnych sytuacjach. 6. Jak wzmacniać pozytywne myślenie o sobie? 7. Dokonywanie wyborów odpowiedzialność za wybór. 8. Jak skutecznie odmawiać? 9. System wartości młodych ludzi. 10. System wartości młodych ludzi a system wartości dorosłych. 11. Nałogi czy silna wola i zdrowie? 12. Na czym polega ryzyko uzależnień? 22