Uprawa roli. Właściwości gleby

Transkrypt

1 Uprawa roli Właściwości gleby Zasobność gleby to ilość zawartych w niej składników mineralnych i organicznych w różnym stopniu ich rozkładu. Żyzność gleby to potencjalna zdolność przekazywania roślinom niezbędnych składników pokarmowych. Urodzajność gleby to zdolność do zaspokojenia wszystkich potrzeb życiowych roślin. Właściwości gleby: chemiczne zasobność i odczyn gleby fizyczne - skład granulometryczny, tekstura i struktura oraz stosunki wodno-powietrzne biotyczne - skład gatunkowy i ilość geobiontów 2 1

2 Cel uprawy gleby Właściwości fizyczno-chemiczne gleby w zasadniczy sposób wpływają na stosowaną agrotechnikę, gdyż podstawowym celem uprawy jest poprawa lub utrzymanie właściwości fizyko-chemicznych sprzyjających wschodom oraz rozwojowi roślin i dających zadawalający plon o jak najlepszej jakości. Rola powinna być pokryta gruzełkami, kształtem zbliżonymi do kuli o średnicy 0,5 50 mm, co zapobiega powstawaniu skorupy glebowej. Gruzełki drobne powinny być umieszczone w warstwie siewnej, większe na równej powierzchni pola, a największe winny zalegać na dnie uprawianej warstwy gleby. 3 Głębokość uprawy 4 2

3 Głębokość uprawy Najważniejszymi cechami warstwy siewnej są: odporność na zaskorupianie i erozję nawet po ulewnych deszczach; ograniczanie parowania wody; umożliwienie podsiąku kapilarnego wody dla kiełkujących nasion; zapewnienie wody, powietrza i składników pokarmowych stymulujących rozwój systemu korzeniowego. 5 ZABIEG GŁĘBOKOŚĆ [cm] NARZĘDZIE MASZYNA Orka płytka do 15 Pługi lemieszowe Pługi obrotowe średnia do 25 Pługi talerzowe Motyki obrotowe głęboka do 35 Pługi obracalne bardzo głęboka Pługi wahadłowe Głęboszowanie Głębosze bierne Głębosze aktywne Gryzowanie 5 20 Glebogryzarki Kultywatorowanie Kultywatory zębowe Kultywatory obrotowe Bronowanie 3 12 Brony zębowe Brony wahadłowe 3 8 Brony sprężynowe Brony obrotowe 8 10 Brony talerzowe Wałowanie 0 8 Wały gładkie Włókowanie do 5 cm Włóki Wały pierścieniowe Wały prętowe Uprawa gleby do 15 cm Agregaty bierne Agregaty aktywne 6 3

4 Systemy i metody uprawy gleby UPRAWA TRADYCYJNA UPRAWA UPROSZCZONA UPRAWA KOMBINOWANA UPRAWA KONSERWUJĄCA UPRAWA ZEROWA - SIEW BEZPOŚREDNI 7 Systemy uprawy gleby Uprawa tradycyjna uprawa płużna z uprawkami odwracającymi i spulchniającymi, której podstawę stanowi orka i jej doprawienie wraz z przedsiewnym przygotowaniem roli. Uprawa konserwująca - technologia o zredukowanej intensywności, eliminująca z procesu uprawy odwracanie gleby pługiem. Siew roślin wykonywany jest w przemarznięty poplon ścierniskowy. Uprawa zerowa skrajna odmiana metody konserwującej. Daleko posunięte uproszczenia uprawy podstawowej i doprawiającej doprowadziły do częściowego lub całkowitego zaniechania uprawy i połączenia jej z siewem bezpośrednim. 8 4

5 Cechy uprawy konwencjonalnej Uprawę konwencjonalną cechuje wieloetapowość zabiegów uprawowych, realizowanych w ramach różnorodnych zespołów uprawek. Czynnikami wpływające na przebieg i wykonanie zespołu uprawek są: daty agrotechniczne wykonywanych zabiegów, ogólny stan roli, przebieg pogody poprzedzający wykonanie uprawy. Cecha pozytywna uprawy konwencjonalnej to możliwość niezależnej od siebie pracy agregatów ciągnikowych. Cecha negatywna wynika z faktu, że względu na zapotrzebowanie energii z reguły tylko orka absorbuje całą moc ciągnika. 9 Uprawa uproszczona i kombinowana Uprawa uproszczona i kombinowana nie stanowią wydzielonego systemu uprawy, gdyż zostaje zachowany schemat uprawy tradycyjnej, obejmujący uprawę podstawową i uzupełniającą. Uprawę uproszczoną i kombinowaną wprowadzono w celu: ograniczenia kosztów i pracochłonności uprawy roli, zmniejszenia liczby przejazdów maszyn ciężkich, znacznie zagęszczających glebę. 10 5

6 Cechy mulczu Mulcz mogą stanowić wymieszane z glebą resztki pozbiorowe lub poplon co najmniej 30% resztek pożniwnych, ale nie mniej niż 1 t/ha. Do mulczowania najlepiej nadają się gatunki szybko wschodzące i przyrastające, dobrze zacieniające glebę i łatwo przemarzające, np. rośliny krzyżowe: gorczyca biała, rzodkiew oleista, rzepa ścierniskowa. O jakości mulczu decyduje jego rozdrobnienie, umożliwiające dokładne wymieszanie resztek roślinnych lub poplonu z glebą i ich mineralizację. 11 Uwarunkowania uprawy bezpłużnej 1. Podczas gdy uprawa konwencjonalna ogranicza wpływ warunków atmosferycznych na jakość siewu oraz rozwój i plonowanie, to po uprawach zredukowanych zasiew i plonowanie roślin w znacznym stopniu zależą od pogody. 2. O ile gleby bez uprawy płużnej osiągają stabilny stan strukturalny, to jednak następuje wyraźny wzrost zachwaszczenia i nagromadzenia resztek roślinnych w warstwie siewnej, co może sprzyjać zakwaszeniu i rozwojowi chorób grzybowych oraz utrudniać siew. 3. W przypadku stwierdzenia warstw o nadmiernym zagęszczeniu i słabej aktywności biologicznej, należy przede wszystkim zadbać o pogłębienie warstwy ornej oraz o odbudowę prawidłowej gruzełkowatej struktury gleby, aby na skutek uproszczeń nie spowodować degradacji gleby. 12 6

7 Orka Zabieg uprawowy odwracający, podczas którego odcięta od reszty calizny skiba zostaje podniesiona i przemieszczona w nowe miejsce. W trakcie tego ruchu następuje odwrócenie i pokruszenie uprawianej warstwy oraz przykrycie znajdujących się na jej powierzchni części roślin i materiałów. Orka powinna być wykonana w warunkach optymalnej dla pracy pługa wilgotności. Nawet najlepszy i poprawnie ustawiony pług nie będzie dobrze pracował, gdy gleba jest za sucha lub za wilgotna. 13 Ze względu na głębokość: Podział orek orkę płytką o głębokości do 15 cm orkę średnią o głębokości do 25 cm orkę głęboką o głębokości do 35 cm orkę bardzo głęboką o głębokości cm Ze względu na sposób wykonania: orkę zagonową orkę bezzagonową 14 7

8 Orka schemat przejazdu agregatów 15 Korpus pługa lemieszowego 16 8

9 Odkładnice korpusu płużnego dobrze kruszy dobrze odwraca 17 Zasada działania korpusu płużnego 18 9

10 Parametry orki Głębokość orki - decyduje o miąższości gleby. Szereg korzystnych właściwości odróżniających warstwę uprawną od warstw głębiej leżących wskazuje na celowość zwiększania głębokości zabiegów mechanicznych. Orka głęboka połączona z odpowiednim nawożeniem organicznomineralnym powoduje, że warstwy podorne stosunkowo szybko nabierają cech wierzchniej warstwy uprawnej. Na glebach płytkich i szkieletowych dochodzi jednak do wyorywania martwicy glebowej i kamieni, co z kolei wpływa na degradację roli. 19 Parametry orki Stosunek szerokość skiby do głębokości orki - wpływa na jakość odwrócenia skiby. Przy stosunku b/a większym wyorana skiba jest bardziej odwracana, zaś przy mniejszym - bardziej wysztorcowana. Zwykle przy stosunku 1,4 kąt nachylenia skib wynosi tylko 45 o i po orce zewnętrzna powierzchnia roli jest największa. Natomiast przy stosunku 2,0 skiby mogą być odwrócone nawet o 180 o, co powoduje całkowite przykrycie resztek pożniwnych i nawozów organicznych

11 Parametry orki Prędkość orki - uzależniona od celu zabiegu. Standardowe pługi lemieszowe dają prawidłowy efekt orki przy prędkości roboczej od 4 do 8 km/h. Prędkość najniższa zapewnia maksymalne wysztorcowanie skib, pożądane wyłącznie przy uprawach przedzimowych. Prędkość średnia stosowana jest dla uzyskania lepszego kruszenia i zagęszczenia warstwy uprawnej, pożądanej przy orce siewnej. Natomiast wysokie prędkości orki wpływają na zwiększony odrzut skiby i ułatwiają jej odwracanie - podorywki. 21 Zalety i wady orki długotrwałe działanie spulchniające oraz lepsze napowietrzenie gleby pobudzające jej aktywność biologiczną dokładne przykrycie międzyplonów, chwastów i resztek pożniwnych równomierne wzbogacenie gleby w próchnicę, wapń i składniki pokarmowe zniszczenie naturalnej warstwy ochronnej gleby (resztek organicznych roślinności) oraz niszczenie struktury gleby tworzenie podeszwy płużnej i zaskorupienie zmniejszenie nośności gleby możliwość siewu dopiero po odleżeniu się roli i doprawianiu niska wydajność i wysoka energochłonność 22 11

12 Sposoby ograniczenia negatywnego oddziaływania orki na strukturę gleby unikanie stosowania orki na glebach o wysokiej wilgotności coroczna zmiana głębokość orki, a docelowo dążenie do stosowania płytkiej orki z pogłębieniem unikanie wyorywania tzw. martwicy ubogiej w organizmy glebowe stosowanie przedpłużka, co umożliwia umieszczenie resztek pożniwnych i obornika na odpowiedniej głębokości unikając odkładania skib wzdłuż i w dół stoku bezwzględne stosowanie narzędzi współpracujących z pługami, umożliwiających wstępne doprawienie gleby podczas orek siewnych 23 Pomocnicze elementy robocze pługa 24 12

13 Zmiany konstrukcyjne pługów obniżające energochłonność orki: stosowanie odkładnic romboidalnych umożliwiających wykorzystanie opon szerokoprofilowych w ciągnikach dużej mocy wprowadzenie bezstopniowej regulacji szerokości roboczej i automatycznej regulacji głębokości roboczej pługa stosowanie odkładnic płużnych o zmniejszonych oporach roboczych: ażurowych zapewniających lepsze kruszenie gleb ciężkich pokrytych warstwami materiału o niskim współczynniku tarcia konstrukcja pługów dwuwarstwowych 25 Korpus romboidalny i klasyczny 26 13

14 Zalety stosowania odkładnic romboidalnych umożliwiają wykorzystanie opon szerokoprofilowych stosowanych w ciągnikach dużej mocy stawiają mniejsze opory pługa i mniejsze ugniatanie odłożonej skiby kołami ciągnika odległość między korpusami jest mniejsza, przez co możliwe jest zwiększenie liczby korpusów w pługu wpływają na lepsze odwrócenie i kruszenie skib oraz lepsze wyrównanie powierzchni zaoranego pola posiadają mniejszą podatność na zapychanie się i stwarzają mniejszy wzrost oporów orki podczas zwiększani prędkości roboczej 27 Podział pługów PŁUGI Pługi lemieszowe Pługi talerzowe Specjalne Zwykłe Łąkowe Agromelioracyjne Do orki zagonowej Do orki bezzagonowej Obracalne Wahadłowe 28 14

15 obracalny Pługi Zagonowy 29 Elementy pługa obracalnego 30 15

16 Zalety stosowania pługa obracalnego Nieznacznie wyższy koszt orki pługami obracalnymi w porównaniu z zagonowymi, jest rekompensowany poprzez: większą trwałość dwukrotnie większa liczba korpusów, większą wydajność o 10-15% dzięki skróceniu czasu traconego na nawroty, ograniczenie ugniatania gleby na uwrociach, lepsze wyrównanie powierzchni zaoranego pola. 31 Rodzaje i zadania uprawek uzupełniających uprawki spulchniające - włókowanie, bronowanie i kultywatorowanie: spulchnienie i wyrównanie górnej warstwy w celu uzyskania odpowiedniej struktury gruzełkowatej z równomiernym rozmieszczeniem porów zniszczenie skorupy wierzchniej warstwy stworzenia struktury utrudniającej parowanie w celu mechaniczne niszczenie chwastów uprawki ugniatające i kruszące wałowanie: ugniatanie nadmiernie spulchnionej wierzchniej warstwy gleby z równomiernym rozbijaniem brył gleby wyrównanie wierzchniej podsiąkania wody warstwy i przyspieszenie przyspieszenie osiadania gleby po zbyt późno wykonanej orce 32 16

17 Zagęszczanie gleby Celem zagęszczenia gleby przed siewem jest zapewnienie dobrego kontaktu pomiędzy nasionami i glebą, co umożliwia dostarczenie nasionom i rozwijającym się korzeniom odpowiedniej ilości wody, tlenu i składników pokarmowych: przy zbyt małym zagęszczeniu warstwy siewnej występują za duże pory, co prowadzi do wysychania gleby i ogranicza podsiąk kapilarny wody do nasion; zbytnie zagęszczenie gleby prowadzi do zmniejszenia porów, które nie są w stanie odprowadzać nadmiaru wody opadowej oraz utrudnione zostaje przenikanie tlenu do systemu korzeniowego roślin i odprowadzanie z gleby dwutlenku węgla. 33 Włókowanie Powierzchniowy zabieg wyrównujący (1 2 cm) i spulchniający, stosowany głównie wiosną po orce zimowej, powodujący szybkie obsychanie gleby i przyspieszenie jej ogrzewania

18 Bronowanie Zabieg wyrównujący i spulchniający na głębokości 3 14 cm, którego celem jest: wyrównanie powierzchni gleby po orce rozdrobnienie brył i stworzenie odpowiedniej struktury gleby przed siewem niszczenie chwastów i zadarnienia wymieszanie nawozów mineralnych z glebą przykrycie nasion po siewie podorywka lub bezorkowa uprawa gleby 35 BRONY Aktywne Obrotowe Zębowe Sztywne Talerzowe Jednośladowe Dwuśladowe Proste Redlicowe Sprężynowe Posiewne Lekkie Średnie Nożowe Polowe Łąkowe Chwastowniki Ciężkie Bardzo ciężkie Podział bron 36 18

19 Zęby bron 37 Podział bron zębowych brony lekkie głębokość pracy do 6 cm, a ciężar przypadający na ząb to około 10 N brony średnie głębokość pracy do 8 cm, a ciężar przypadający na ząb to 15 N brony ciężkie i bardzo ciężkie głębokość pracy 10 cm, a ciężar przypadający na ząb to odpowiednio: 30 i 50 N 38 19

20 Talerze i sekcje bron talerzowych 39 Kultywatorowanie Zabieg spulchniający oraz częściowo kruszący zaoraną i zleżałą rolę, bez jej odwracania, na głębokości cm, stosowany w celu: spulchnienia zagęszczonej roli po dawno wykonanej orce ograniczenia liczebności chwastów niszczenia skorupy glebowej rozrywania skib po orce wymieszania z rolą nawozów mineralnych zastąpienia podorywki i orki siewnej 40 20

21 Kultywator podorywkowy 41 Zalety stosowania kultywatorów zamiast pługów eliminują ugniatanie gleby przez koła ciągnika prowadzonego podczas orki w bruździe dobrze mieszają resztki roślinne w powierzchniowej warstwie gleby pozostawiają równą powierzchnię pola powodują szybkie wschody chwastów i samosiewów zbóż bardziej odporne na zapchanie resztkami roślinnymi dobrze utrzymują zadaną głębokość roboczą nawet w trudnych warunkach glebowych wykazują mniejsze opory robocze zapewniają wyższą wydajność szczególnie na polach o nieregularnym kształcie oraz lepsze wykonanie uprawy wzdłuż granic pola 42 21

22 WAŁY Pierścieniowe Zwykłe Gładkie Łąkowe Polowe Prętowe Strunowe Żeberkowe Campbella Cambridge Croskill Croskill- Cambridge Kombinowane Kolczatka Podział wałów 43 Wałowanie Zabieg o bardzo zróżnicowanym działaniu: wały gładkie - ugniecenie i wyrównanie spulchnionej powierzchni roli przed płytkim siewem drobnych nasion lub zwiększenie podsiąkania wody po ich zasiewie wałypierścieniowe - ugniecenie roli w celu: zmniejszenia jej porowatości, intensywnego pokruszenia brył, przyspieszenia osiadania wał wgłębny wały strunowe - zagęszczenie wierzchniej warstwy gleby, bez jej ugniatania wały kombinowane - płaszczowo-zębowy i oponowy wyrównanie powierzchni pola i zagęszczenie wierzchniej warstwy pola bezpośrednio po siewie roślin 44 22

23 Wały 45 Pierścienie wałów 46 23

24 Przydatność narzędzi i maszyn uprawowych do mieszania słomy z glebą Rodzaj narzędzia lub maszyny Pług podorywkowy Brona talerzowa dwa przejazdy Kultywator ciężki dwa przejazdy Spulchniacz obrotowy dwa przejazdy Glebogryzarka Kultywator ciężki i glebogryzarka Przydatność nie nadaje się nadaje się nadaje się nadaje się dobrze i bardzo dobrze nadaje się bardzo dobrze nadaje się bardzo dobrze 47 Spulchniacz obrotowy elementy robocze w postaci wałków, do których przymocowane tarcze wyposażone w odgięte noże wałki ustawione są ukośnie do kierunku jazdy - w kształcie litery X lub V noże odrywają i odrzucają kęsy gleby, krusząc je oraz mieszając np. z drobno pociętą słomą 48 24

25 Głęboszowanie Zabieg głęboko spulchniający gleby ciężkie, w następstwie którego nie wymagają one orki głębokiej, a w niektórych wypadkach możliwa jest uprawa roślin bezpośrednio po głęboszowaniu i uprawie narzędziami doprawiającymi. 49 Zalety i wady głęboszowania zwiększa infiltrację i wykorzystanie wody z podglebia poprawia podsiąkanie - szczególnie ważne w okresach suszy poprawia retencyjność gleby zapewnia lepszy rozwój korzeni roślin głęboko korzeniących się, np.: buraków cukrowych, lucerny, rzepaku umożliwia wykorzystanie zasobów składników pokarmowych wymytych do podglebia intensyfikuje procesy wietrzenia uruchamiające naturalne zasoby mikroskładników niemożność przykrycia resztek pożniwnych, darni i obornika działanie powodujące wzrost zakamieniania 50 25

26 Czynne obrotowe maszyny uprawowe Pługi obrotowe - maszyny przeznaczone do głębokiej uprawy na cm, mające jeden lub więcej zespołów roboczych nazwanych wirnikami. Glebogryzarki - maszyny przeznaczona do płytkiej uprawy i doprawienia gleby: na glebach lekkich i średnich można je używać do całkowitego przygotowania roli pod siew, bez użycia innych narzędzi doprawiających, nie jest to możliwe w przypadku gleb ciężkich, gdzie musiałaby mieć dużą prędkość obwodową, a to mogłoby spowodować niszczenie gleby. 51 Wady gryzowania zbyt intensywne rozpylenie gleby duża energochłonność zabiegu nieduży stopień odwracania roli, przez co część resztek pożniwnych pozostaje na powierzchni pola zaskorupienie roli na glebach zlewnych przy niekorzystnym przebiegu pogody 52 26

27 Czynne obrotowe maszyny uprawowe c.d. Motyki obrotowe - o zasadzie działania i budowie podobnej do glebogryzarki, z tym, że skrawane części są większe, a ich praca odbywa się na większych głębokościach roboczych. Brony i kultywatory obrotowe - o parzystej liczbie lekkich wirników, z zębami podobnymi do zębów bron lub kultywatorów: brony przeznaczone są do uprawy gleb lżejszych i na mniejszych głębokościach, kultywatory przeznaczone są do uprawy gleb cięższych i na większych głębokościach. 53 Brona wirnikowa elementy robocze w postaci noży, przymocowanych pionowo do tarcz wirników sąsiadujące ze sobą wirniki obracają się w przeciwnych kierunkach zaletą brony wirnikowej jest brak mieszania warstw zewnętrznych z warstwami głębszymi gleby, co ogranicza przesuszanie gleby 54 27

28 Brony obrotowa ROTOTILLER wyposażona w zęby klinowe kruszące bryły o przekroju rombu sąsiadujące na wałku uchwyty zębów są przesunięte spiralnie obracający się wał powoduje kolejne zagłębianie zębów i kruszenie gleby, przy jednoczesnym rozcinaniu tylko w niewielkich eliptycznych punktach, w rezultacie górna warstwa gleby nie zostaje rozpylona, a dolna nie ulega ugniataniu 55 Czynne maszyny uprawowe o wymuszonym ruchu okresowym Czynne maszyny wahadłowe - elementy robocze wykonują wahania o amplitudzie od kilku do kilkunastu cm, prostopadłe do kierunku jazdy. Czynne maszyny wibracyjne - w maszynach tych najlepsze efekty dają drgania elementów roboczych w płaszczyźnie pionowej, równoległej do kierunku jazdy

29 Brona wahadłowa maszyna aktywna o wahadłowym ruchu elementów roboczych stosowana do przygotowania roli pod siew po orce na glebach ciężkich 57 Zalety brony wahadłowej relatywnie mniejsze zapotrzebowanie mocy dzięki ruchom wahadłowym zębów niezawodność pracy na glebach zakamienionych optymalna uprawa gleby dzięki efektowi rozfrakcjonowania gleby zębami ustawionymi pod kątem łatwe zagłębianie maszyny co gwarantuje utrzymanie stałej głębokości pracy możliwość regulacji intensywności rozdrabniania brył 58 29

30 Uwarunkowania stosowania czynnych maszyn uprawowych Aktywne maszyny uprawowe można stosować przede wszystkim tam, gdzie istnieją cięższe warunki glebowe, a ich wykorzystanie zapewni przygotowanie gleby do siewu w jednym przejeździe roboczym. Zaletą maszyn aktywnych jest szeroka możliwość regulacji efektu uprawy przez zmianę prędkości roboczej agregatu lub zmianę przełożenia w skrzyni przekładniowej maszyny. W zależności od warunków panujących na polu należy tak dobrać prędkość obrotową elementów roboczych maszyny oraz prędkość roboczą agregatu, by nie doprowadzić do rozpylenia gleby. 59 Agregat uprawowy Zestaw kilku narzędzi lub maszyn uprawowych, odpowiednio zestawionych i połączonych ze sobą, z których każde wykonuje inny zabieg. Gleba obrabiana przez kolejne, odpowiednio ustawione zespoły robocze, powinna w końcowym efekcie uzyskać strukturę lepszą niż w przypadku uprawy rozdzielnej pojedynczymi narzędziami

31 Korzyści wynikające ze stosowania agregatów uprawowych ograniczenie liczby przejazdów po polu i mniejsze ugniatanie gleby lepsza jakość uprawy przy zmniejszonym przesuszaniu gleby pełne wykorzystanie mocy ciągnika i oszczędność energii możliwość szybkiego wykonania uprawy w krótkim terminie agrotechnicznym zwiększenie wydajności pracy i zmniejszenie pracochłonności uprawy 61 Agregat uprawowy bierny Elementy robocze agregatów biernych: włóki o listwie gładkiej lub zębatej, kultywatory o różnym typie i podziałce zębów, brony zębate, redlicowe lub sprężynowe, wały strunowe i pierścieniowe (Crosskill itp.). Bierne agregaty uprawowe w niewielkim stopniu rozpylają glebę, pozostawiając drobne wilgotne grudki w miejscu siewu, a suche i większe na powierzchni. Agregatami biernymi można wiosną wcześniej rozpoczynać uprawę niż aktywnymi. Wymagają one od kw mocy ciągnika na metr szerokości roboczej

32 Agregat uprawowy bierny 63 Agregat uprawowy bierny 64 32

33 Agregat uprawowy aktywny Elementy robocze agregatów aktywnych otrzymują napęd od WOM ciągnika i poruszają się z prędkością 2 4 razy większą niż prędkość jazdy, energicznie uderzając o cząstki glebowe. Agregaty czynne charakteryzują się relatywnie wysokim zapotrzebowaniem na moc, rzędu kw/m szerokości roboczej, stąd też mogą kruszyć gleby ciężkie i zleżałe, intensywnie je mieszając. W agregatach aktywnych właściwą strukturę warstwy siewnej formuje tylny wał, którego obciążenie zależy od stanu i rodzaju gleby. Na gleby lekkie stosuje się zestawy o masie 200 kg/m, na gleby średnie o masie 300 kg/m, zaś na gleby ciężkie o masie 450 kg/m. 65 Agregat kombinowany Agregat kombinowany do dwuwarstwowej uprawy gleby wykorzystywany jest, gdy zaistnieje konieczność głębszej uprawy. Składa się z biernych zębów spulchniających zgrubnie glebę na większą głębokość oraz z glebogryzarki lub innej maszyny obrotowej intensywnie rozdrabniającej górną warstwę gleby

34 Agregaty uprawowe aktywne 67 Agregat uprawowo-siewny Agregaty uprawowo-siewne zapewniają lepszą jakość uprawy oraz siewu na uwrociach i w śladach kół ciągnika. W porównaniu z systemem płużnym nie odwracają gleby, lecz spulchniają i mieszają ją, ograniczając jednocześnie liczbę przejazdów po polu (zmniejszenie powierzchni ugniatanej przez koła ciągnika i maszyny może wynosić nawet 75%). Umożliwiają ograniczenie uprawy przedsiewnej i siewu do jednego przejazdu roboczego. Pozwala to na siew w optymalnym terminie agrotechnicznym, nawet po bardzo późnych przedplonach, np. pszenicy ozimej. Często układają nasiona w zbyt spulchnionej glebie, przez co pogarsza się równomierność głębokości siewu i podsiąkanie wody, zakłóceniu ulega także stosunek wodno-powietrzny

35 Agregaty uprawowosiewne 69 Agregat uprawowosiewny 70 35

36 Uwagi końcowe Technologię bezpłużną, a zwłaszcza siew bezpośredni komplikuje konieczność stosowania zwiększonego nawożenia azotowego. Wynika to z faktu wzrostu liczebności flory bakteryjnej na powierzchni i w płytkiej warstwie gleby, w tym bakterii chwilowo unieczynniających azot lub powodujących jego nieodwracalne ubytki. Część doniesień badawczych wskazuje, że częste kultywatorowanie powoduje niszczenie gruzełkowatej struktury gleby (rozpylenie), co może niwelować dodatnie oddziaływanie tej technologii uprawy na erozję wietrzną i wodną. Z uwagi na powyższe za uzasadniony należy uznać pogląd, że w naszym kraju co 3-4 lata niezbędna jest klasyczna orka. 71 Zapobieganie chorobom gleby Choroba Warstwa cm Lokalizacja Zapobieganie 1. Skorupa glebowa 0-1 rola unikanie nadmiernego rozpylenia unikanie uproszczeń w uprawie roli deszczowanie drobnokropliste mulczowanie utrzymywanie roli w wysokiej sprawności 2. Koleiny 0-15 rola agregatowanie narzędzi stosowanie lekkich ciągników i maszyn stosowanie kół bliźniaczych i drabinkowych stosowanie szerokich opon 3. Zbrylenie warstwy ornej 0-30 rola orka przy optymalnej wilgotności uprawowej 4. Podeszwa płużna podskibie orka na różną głębokość orka z pogłębiaczem głęboszowanie co 4-5 lat stosowanie ciągników poruszających się wyłącznie po caliźnie 5. Nadmierne zagęszczenie podglebia podglebie głęboszowanie co 4-5 lat uprawa roślin o głębokim systemie korzeniowym 72 36