MATERIAŁY SZKOLENIOWE W RAMACH MODUŁU KONKRETNY CEL

Transkrypt

1 MATERIAŁY SZKOLENIOWE W RAMACH MODUŁU KONKRETNY CEL Człowiek najlepsza inwestycja Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Publikacja dystrybuowana jest bezpłatnie 1

2 Przedsiębiorstwa typu spin off/spin out Od kilku lat w Polsce mówi się o przedsiębiorczości w środowisku akademickim studentów, pracowników, władz uczelni. Wprowadzono zmiany w ustawodawstwie o szkolnictwie wyższym i niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej. Pojęcie przedsiębiorczości akademickiej jest stosowane coraz częściej. Zjawisko komercjalizacji technologii i wiedzy naukowej poprzez spółki spin-off dopiero niedawno wzbudziło większe zainteresowanie w naszym kraju. Spin-off technologiczna elita biznesu istnieją w Polsce co najmniej od 18 lat i wiele wskazuje, że jest ich więcej niż nam się wydaje. Fenomen rozwoju spółek typu spin-off stanowiących główny nurt tzw. przedsiębiorczości akademickiej i jeden z aktywnych mechanizmów komercjalizacji i transferu technologii od kilku lat wzbudza coraz większe zainteresowanie wśród polityków, władz wyższych uczelni i mediów. Przedsiębiorczość akademicka utożsamiana jest nie tylko ze spółkami typu spin-off/spin-out, ale także aktywnością biznesową studentów i absolwentów uczelni. Samo pojęcie spin-off zasadniczo nie budzi żadnych interpretacyjnych kontrowersji. Używane jest ono dla określenia podmiotu powstającego w drodze niejako wydzielenia/oddzielenia się od jednostki (korporacji) macierzystej w celu podjęcia działalności, która w ramach tejże jednostki była trudna do zrealizowania lub wręcz niemożliwa. Z interpretacją pojęcia spin-off 1 nie ma większego problemu, gdy jest ono odnoszone do podmiotów powstających, jako satelity dużych korporacji głównie do realizacji nowych, często ryzykownych projektów technologicznych. Problemy jednak pojawiły się z interpretacją spin-off, gdy jedną z zaangażowanych stron jest (może być) uczelnia czy instytucja naukowa. Najszersza z definicji która też wprowadziła najwięcej zamieszania szczególnie jeśli chodzi o interpretację zakresu zjawiska została wyinterpretowana z szeroko cytowanego w literaturze opracowania przygotowanego przez amerykański Bank of Boston wspólnie z Massachuset Institute of Technology (MIT). Choć raport ten nie posługiwał się pojęciem spin-off, a jedynie firm powiązanych z MIT (MIT-related companies) uznano, iż spin-off to bazujące na wiedzy podmioty tworzone zarówno przez pracowników uczelni, jak i 1 Spin off - przedsiębiorstwo powstałe poprzez wydzielenie się z jednostki macierzystej, którego celem jest komercjalizacja wiedzy naukowej i technologii. Jest to element przedsiębiorczości akademickiej. Dynamiczny rozwój tego typu przedsięwzięć nastąpił w 2 połowie XX w. w USA. Wyróżnia się firmy spin off powstałe jako jednostki wydzielone z korporacji w celu realizacji konkretnego projektu technologicznego oraz wydzielone z placówek naukowych, których celem jest komercjalizacja technologii i transfer wiedzy. Do najważniejszych cech charakterystycznych tego typu przedsięwzięć, według badań OECD, zaliczają się: - pracownicy instytucji naukowej lub publicznej wśród założycieli, - korzystanie z technologii wytworzonej w instytucji naukowej lub publicznej, - studenci lub absolwenci wśród założycieli, - rozpoczęcie działalności za pośrednictwem inkubatora lub parku technologicznego przy placówce naukowej, - wsparcie kapitałowe ze strony placówki naukowej. (Źródło: Wikipedia) 2

3 jej absolwentów. Uznając znaczną różnorodność tego zjawiska, zdefiniowali trzy typy spin-off różniące się sposobem zaangażowania i powiązania kluczowych czynników (człowiek, instytucja naukowa, powiązania własnościowe): ortodoksyjny gdzie podmiot bazuje na akademiku-wynalazcy oraz transferowanej technologii; hybrydowy gdzie podmiot bazuje na transferowanej technologii, podczas gdy akademicy (wszyscy zaangażowani w projekt lub tylko niektórzy) mogą nadal pozostać w ramach uczelni, pełniąc w spółce funkcje doradcze (rada naukowa), kontrolne (rada nadzorcza), itd.; technologiczny gdzie podmiot bazuje na technologii przenoszonej z uczelni, jednakże akademik (wynalazca) nie ma żadnego kontaktu z nowo powstałą firmą. Może jednakże posiadać w niej udziały lub świadczyć na jej rzecz usługi doradcze. Spośród pięciu czynników charakteryzujących spółki spin-off najczęściej wskazywano na trzy elementy wyróżniające te podmioty: wśród założycieli są pracownicy instytucji naukowej/badawczej (14 wskazań); podmiot bazuje na technologii przekazanej w formie licencji (dziewięć wskazań); podmiot taki został wsparty kapitałowo (w formie udziału we własności) przez sektor publiczny (osiem wskazań). Struktura podmiotowa uruchamianych programów nie jest zbytnio zróżnicowana. Generalnie starają się one adresować cztery obszary zagadnień: po pierwsze zwiększyć dostępność infrastruktury materialnej, np. w postaci inkubatorów i akceleratorów przedsiębiorczości, parków naukowo-technologicznych czy usługowych centrów laboratoryjnych; po drugie zwiększyć dostępność zasobów finansowych poprzez oferowanie środków na zasilenie różnych początkowych faz rozwoju takiej firmy (seed money, start up money) na warunkach bardziej przystępnych niż finansowanie pozyskiwane z rynku (np. konkurs na najlepszy biznes plan, publiczne fundusze venture capital); po trzecie oferowanie specyficznej wiedzy (doradztwo) niezbędnej do przygotowania i uruchomienia projektu; po czwarte podejmowanie działań mających na celu zmianę nastawień społecznych i pogłębienie kultury przedsiębiorczości w środowisku naukowym (np. konferencje promocyjne, seminaria, zmiany w procedurach wewnętrznych instytucji mające sprzyjać powstawaniu firm). Firmy spin-off powstają przede wszystkim w takich sektorach jak biotechnologia, farmacja, informatyka, a więc tam, gdzie mamy do czynienia z przełomowymi technologiami lub zastosowaniami; 3

4 sukcesy odnoszone przez spin-offs w tych sektorach często związane są z faktem, iż struktury podmiotowe takich rynków jeszcze nie są dobrze wykształcone, co oznacza, że jest niewielkie ryzyko działań odwetowych ze strony konkurentów; Być może to, gdzie powstają spółki spin-off może być jakimś wskazaniem, gdzie należy koncentrować nakłady na badania i pomoc publiczną dla procesu komercjalizacji; Trzy czynniki mają istotne znaczenie dla sukcesu spółki spin-off: mocny fundament naukowy (instytucjonalna baza naukowa), dostępność środków finansowych, zasoby wiedzy zarówno technologicznej, jak i biznesowej Szybkie efekty przynosi skoncentrowanie się na konkretnej aplikacji i niszy rynkowej; charakterystyczne dla szybko rozwijających się spółek spin-off jest także dążenie w pierwszej kolejności do uzyskania akceptacji rynkowej dla swojej oferty, a nie pozyskiwanie zewnętrznego finansowania; potwierdza się również obserwacja, iż doświadczenie biznesowe ma (od pewnego momentu) daleko większe znaczenie dla tempa rozwoju niż wiedza naukowa. ZAKŁADANIE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ Jak założyć firmę w jednym okienku? W dniu 31 marca 2009 roku wraz z nowelizacją ustawy o swobodzie działalności gospodarczej weszła w życie koncepcja tzw. Jednego okienka. Wprowadzone zmiany miały uprościć i skrócić procedurę rejestracji firmy. Rzeczywistość jest mniej optymistyczna niż założenia pomysłodawców i ustawodawców. Jednak należy zapoznać się z tym jak założyć firmę w tzw. jednym okienku. Koncepcja Jednego okienka zakłada, że osoby, które zamierzają założyć firmę, muszą złożyć w Urzędzie Gminy jeden wniosek EDG 1. (Formularz wniosku i instrukcji wypełniania wniosku są załączone do materiałów) Wniosek ten jest jednocześnie: - wnioskiem o wpis do ewidencji działalności gospodarczej (Urząd Gminy) - wnioskiem o wpis do krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej (REGON Urząd Statystyczny) - zgłoszeniem identyfikacyjnym albo aktualizacyjnym, o którym mowa w przepisach o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (NIP Urząd Skarbowy), - zgłoszeniem płatnika składek albo jego zmiany w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych albo zgłoszeniem oświadczenia o kontynuowaniu ubezpieczenia społecznego (ZUS). 4

5 Wniosek o wpis do ewidencji działalności gospodarczej można wykorzystać równocześnie jako: - wniosek o zmianę danych we wpisie do ewidencji działalności gospodarczej, - wniosek o zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej, - wniosek o wznowienie wykonywania działalności gospodarczej, - zawiadomienie o zaprzestaniu wykonywania (likwidacji) działalności gospodarczej. Wniosek o rejestrację firmy oraz wniosek o zmianę wpisu do ewidencji działalności gospodarczej są zwolnione z opłaty. KONTO FIRMOWE, PIECZĄTKA Zgodnie z ustawą o swobodzie działalności gospodarczej dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku bankowego przedsiębiorcy w każdym przypadku, gdy: stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca oraz jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza równowartość przeliczonych na złote według średniego kursu walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym dokonano transakcji. Potrzebne dokumenty (bank): dowód osobisty, zaświadczenie o wpisie do Ewidencji Działalności Gospodarczej, zaświadczenie o nadania numerów NIP i REGON, w niektórych bankach również pieczęć firmowa. Opłaty: średnio 20 zł miesięcznie, w zależności od banku. Nie ma ustawowego obowiązku posiadania pieczątki firmowej, jednak w praktyce większość urzędów jej wymaga. Należy umieścić na niej dane, takie jak: pełna nazwa firmy, adres, numer NIP i REGON. Koszt: ok. 50 zł. PIP I SANEPID Rejestracja firmy wiąże się także z obowiązkami dotyczącymi higieny w miejscu pracy. W przypadku zatrudnienia pracowników w ciągu 30 dni od rozpoczęcia działalności gospodarczej należy zawiadomić na piśmie Państwową Inspekcję Pracy (PIP) i Sanepid o miejscu, rodzaju i zakresie prowadzonej działalności. Bez opłat. Wzory druków znajdują się na stronach internetowych instytucji. Potrzebne druki dostępne są na stronach wojewódzkich Wojewódzkich Stacji Sanitarno- Epidemiologicznych oraz KONCESJE, DZIAŁALNOŚĆ REGULOWANA, LICENCJE Dziedziny wymagające uzyskania koncesji 1. poszukiwanie lub rozpoznawanie złóż kopalin, wydobywanie kopalin ze złóż, bezzbiornikowe magazynowanie substancji oraz składowanie odpadów w górotworze, w tym w podziemnych 5

6 wyrobiskach górniczych; 2. wytwarzanie i obrót materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym; 3. wytwarzanie, przetwarzanie, magazynowanie, przesyłanie, dystrybucja i obrót paliwami i energią; 4. ochrona osób i mienia; 5. rozpowszechnianie programów radiowych i telewizyjnych; 6. przewozy lotnicze. Udzielenie, odmowa udzielenia, zmiana i cofnięcie koncesji lub ograniczenie jej zakresu należy do ministra właściwego ze względu na przedmiot działalności gospodarczej wymagającej uzyskania koncesji. Przepisy odrębnych ustaw mogą przewidywać wyjątki dla przykładu, koncesji na rozpowszechnianie programów radiowych i telewizyjnych udziela przewodniczący Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji. Dziedziny należące do działalności regulowanej 1. wyrób i rozlew wyrobów winiarskich, napojów spirytusowych; wyrób, oczyszczanie, skażanie, odwadnianie alkoholu etylowego; 2. przechowywanie dokumentacji osobowej i płacowej pracodawców o czasowym okresie przechowywania; 3. usługi detektywistyczne; 4. organizowanie wyścigów konnych; 5. prowadzenie: indywidualnej praktyki lekarskiej, indywidualnej specjalistycznej praktyki lekarskiej, grupowej praktyki lekarskiej, oraz kształcenie i kształcenie podyplomowe lekarzy i lekarzy dentystów; 6. prowadzenie: indywidualnej praktyki pielęgniarek, położnych, indywidualnej specjalistycznej praktyki pielęgniarek, położnych albo grupowej praktyki pielęgniarek, położnych, a także kształcenie podyplomowe pielęgniarek i położnych; 7. konfekcjonowanie i obrót środkami ochrony roślin; 8. obrót materiałem siewnym; 9. wytwarzanie i magazynowanie biokomponentów; 10. prowadzenie ośrodka szkolenia kierowców, pracowni psychologicznej dla instruktorów, egzaminatorów i kierowców. Organizowanie kursów dokształcających dla kierowców przewożących towary niebezpieczne; 11. działalność pocztowa nie wymagająca zezwolenia; 12. prowadzenie stacji kontroli pojazdów; 13.organizacja profesjonalnego współzawodnictwa sportowego; 14. działalność telekomunikacyjna; 15. organizowanie imprez turystycznych oraz pośredniczenie na zlecenie klientów w zawieraniu umów o świadczenie usług turystycznych (nie na rzecz organizatorów turystyki legitymujących się stosownym wpisem na listę); świadczeniu usług turystycznych obejmujących: polowania wykonywane 6

7 przez cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, polowania za granicą; 16. prowadzenie kantoru; 17. prowadzenie przedsiębiorstwa składowego (domu składowego) Dziedziny wymagające uzyskania licencji 1.zarządzanie nieruchomościami, pośrednictwo w obrocie nieruchomościami; 2. podejmowanie i wykonywanie transportu drogowego; wykonywanie przewozów kolejowych osób lub rzeczy oraz udostępniania pojazdów trakcyjnych; 3. prowadzenie agencji pracy, agencji pracy tymczasowej, instytucji szkoleniowej dla bezrobotnych organizującej szkolenia za środki publiczne. Wykonywanie niektórych zawodów, jak np.: adwokat, radca prawny, biegły rewident, doradca podatkowy oraz usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych wymaga wpisu na listę podmiotów uprawnionych do wykonywania określonego zawodu. FORMY PRAWNE ZWIĄZANE Z PROWADZENIEM DZIAŁNOŚCI GOSPODARCZEJ Indywidualna działalność gospodarcza Zanim rozpoczniemy działalność gospodarczą musimy dokonać wyboru formy prawnej pod którą nasza firma będzie działać. Poszczególne formy różnią się od siebie i wybór każdej z nich niesie za sobą zarówno przywileje jak i obowiązki. Decyzję o wyborze formy działalności musimy więc dokładnie przemyśleć i przeanalizować, który wariant będzie dla nas najlepszy. Wybór konkretnej formy wpływa na wiele istotnych kwestii jak procedura rejestracji firmy, kapitał początkowy, czy odpowiedzialność za zobowiązania. Podejmując decyzję o wyborze formy działalności pamiętajmy, że zwłaszcza na początku najprostsze rozwiązania są najlepsze. Nic nie stoi na przeszkodzie by zmienić formę gdy Nasza firma się rozwinie. Zanim powiemy o indywidualnej działalności przypomnijmy, że firmę można prowadzić w formie: 1. Indywidualnej działalności gospodarczej(firmy jednoosobowej) 2. Spółki osobowej: - spółki cywilnej - spółki jawnej - spółki partnerskiej 7

8 - spółki komandytowej - spółki komandytowo-akcyjnej 3. Spółki kapitałowej: - spółki z ograniczoną odpowiedzialnością - spółki akcyjnej Definicja indywidualnej działalności Zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych, indywidualna działalność gospodarcza to zarobkowa działalność wytwórcza, handlowa, budowlana, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i eksploatacja kopalin, a także działalność zawodowa wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Przedsiębiorca Zgodnie z tą samą ustawą, przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna, i jednostka organizacyjna nie będąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyzna je zdolność prawną wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą. Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej. Przepisów ustawy nie stosuje się do działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego, a także wynajmowania przez rolników pokoi, sprzedaży posiłków domowych i świadczenia w gospodarstwach rolnych innych usług związanych z pobytem turystów. Popularna forma Indywidualna działalność gospodarcza jest najpopularniejszą formą prawną wśród młodych przedsiębiorców rozpoczynających swoją przygodę z biznesem. Forma ta wybierana jest najczęściej gdyż jest stosunkowo prosta i nie wymaga od założycieli dużego kapitału początkowego. Procedura rejestracji jednoosobowej firmy na pierwszy rzut oka wydaje się skomplikowana. Wbrew panującemu przekonaniu założenie jednoosobowej działalności gospodarczej jest proste i nie w zależności od organizacji organu rejestrującego, w tzw. Jednym okienku można zarejestrować się w ciągu najwyżej godziny Aktem prawnym regulującym funkcjonowanie działalności jest ustawa z dnia 2 lipca o swobodzie działalności gospodarczej Zakładanie jednoosobowej działalności gospodarczej Chcąc założyć jednoosobową działalność gospodarczą musimy przejść dokładnie opisaną procedurę. 8

9 Urząd Miasta i Gminy. Wniosek o rejestrację. Udajemy się do Urzędu Miasta i Gminy, gdzie znajduje się to jedyne okienko w celu uzyskania wpisu do ewidencji działalności gospodarczej. Wpisu dokonuje: wójt, burmistrz albo prezydent miasta i czynność ta nie podlega opłacie. Wniosek (EDG-1, załączniki EDG-RD, EDG-MW) o wpis zawiera następujące informacje: - imię i nazwisko - nazwa firmy (nieobowiązkowo) Przedsiębiorca firmuje przedsiębiorstwo własnym nazwiskiem, np. Paweł Skuteczny lub SIGMA TRADING Paweł Skuteczny - nr ewidencyjny PESEL - adres zamieszkania - adres siedziby firmy (jeżeli stale wykonujemy działalność poza miejscem zamieszkania) - rodzaj działalności (wg PKD Polska Klasyfikacja Działalności) - datę rozpoczęcia działalności (co oznacza początek obowiązku płacenia składek do ZUS) Wniosek EDG-1 zawiera wszystkie informacje potrzebne do uzyskania nie tylko samego zaświadczenia o rejestracji ale również numeru REGON. Uzyskanie numeru REGON w GUS w tym samym miejscu najczęściej znajduje się przedstawiciel wojewódzkiego oddziału Urzędu Statystycznego. Wraz z wnioskiem EDG-1 (wraz z ewentualnymi załącznikami) składamy wniosek (RG- 1) o nadanie numeru REGON. We wniosku przedstawiamy: - nazwę firmy, i adres siedziby, - formę prawno-organizacyjną, - stan aktywności prawnej i ekonomicznej, - rodzaj przeważającej działalności NIP. Urząd Skarbowy W celu zgłoszenia rozpoczęcia działalności gospodarczej w Urzędzie Skarbowym oraz nadania numeru NIP składamy w Jednym Okienku lokalnej jednostki rejestracyjnej odpowiedni wniose (NIP-1). W urzędzie skarbowym musimy także zadeklarować, czy będziemy VATowcami (płatnikami podatku VAT). Jeżeli zamierzamy dokonywać wewnątrzwspólnotowych dostaw lub nabyć (WDT lub WNT) należy złożyć wniosek o nadaniu Unijnego numeru NIP. Rejestracja w ZUS Kolejnym etapem rejestracji jednoosobowej firmy jest rejestracja w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych. Skutkiem tego jest obowiązek samodzielnego opłacania składek na następujące ubezpieczenia społeczne i zdrowotne: - emerytalne, 9

10 - rentowe, - wypadkowe, - zdrowotne, - dodatkowo opłacanie składki na Fundusz Pracy Złożenie wniosków rejestracyjnych do ZUS wraz innymi wnioskami wymaganymi do rejestracji działalności gospodarczej w lokalnej jednostce rejestracyjnej z założenia jest wystarczające. W praktyce może jednak oznaczać konieczność odwiedzenia ZUS. Pieczątka i konto bankowe Po uzyskaniu numerów NIP i REGON wyrabiamy pieczątkę i zakładamy firmowe konto bankowe. Pieczątka nie jest wymagana do założenia firmy jednoosobowej. Ale podczas prowadzenia działalności gospodarczej może być bardzo przydatna (przy odbiorze dokumentów na poczcie, w kurierskiej firmie przewozowej itd.). Obowiązki specjalne (związane z rodzajem prowadzonej działalności) Sanepid i PIP Gdy zakładając firmę zatrudniamy także pracowników to jesteśmy zobowiązani zawiadomić o tym Państwową Inspekcję Pracy (PIP). Z kolejną wizytą musimy się wybrać do wojewódzkiej lub powiatowej stacji sanitarno-epidemiologicznej czyli do popularnego sanepidu. Koncesje i zezwolenia Gdy działalność, którą chcemy prowadzić wymaga uzyskania jakiegoś rodzaju pozwolenia dochodzi jeszcze jeden krok, którym jest obowiązek uzyskania koncesji lub zezwoleń. Odpowiedzialność za zobowiązania firmy Prowadząc jednoosobową działalność odpowiadamy całym naszym majątkiem. Odpowiedzialność ta rozciąga się również na współmałżonka - z wyłączeniem jego majątku odrębnego. Kapitał początkowy Zakładając jednoosobową firmę nie ma minimalnej wysokości kapitału potrzebnego do rejestracji firmy. W przypadku np. spółki z o.o. minimalny kapitał to zł (+wydatki związane z rejestracją spółki: ok zł). Prowadzenie spraw firmy Jednoosobowa firma zarządzana jest przez jej właściciela. Skutkuje to pełną swobodą w podejmowaniu decyzji oraz możliwością szybkiej reakcji bez konieczności konsultacji itp. 10

11 Rozliczenia finansowo-księgowe Księgowość w jednoosobowej firmie jest stosunkowo prosta zwłaszcza jeżeli zdecydujemy się na ryczałtowe formy opodatkowania. Forma rozliczeń z fiskusem zależy od tego na jaki rodzaj wariant się zdecydujemy. Do wyboru mamy: zasady ogólne(skala podatkowa lub podatek liniowy 19 %), ryczałt oraz kartę podatkową. Indywidualna działalność gospodarcza oznacza: - niskie koszty rejestracji firmy - stosunkowo szybka rejestracja i likwidacja firmy - brak wymagań co do kapitału początkowego - osobista odpowiedzialność całym majątkiem właściciela za zobowiązania przedsiębiorstwa - jednoosobowe kierownictwo (elastyczność i szybkość podejmowania decyzji) - prostsza niż w innych formach działalności księgowość - możliwy jest wybór każdej z form opodatkowania (zasady ogólne, ryczałt, karta podatkowa) Spółka cywilna Spółka cywilna jest najprostszą formą prowadzenia działalności gospodarczej przez dwóch lub więcej przedsiębiorców. Forma ta nie posiada osobowości prawnej, a jej funkcjonowanie reguluje prawo zobowiązań (art Kodeksu cywilnego). Podmiotami prawa w spółce cywilnej są jej wspólnicy. Sama spółka jest jedynie umową i nie stanowi samodzielnego podmiotu prawa. Konsekwencją braku osobowości prawnej jest to, że spółka cywilna nie ma własnego mienia. Wszelkie prawa i zobowiązania zaciągane są na rachunek wspólników i wchodzą do ich wspólnego majątku. Wspólnicy dysponują majątkiem, który stanowi ich współwłasność łączną. Spółka cywilna nie ma przymiotu przedsiębiorcy. Podstawy prawne działania spółek cywilnych zawarte są w Art kodeksu cywilnego. Zakładanie spółki cywilnej Założenie spółki cywilnej nie powinno nam przysporzyć większych problemów. Przy jej tworzeniu obowiązują bowiem te same procedury, które są konieczne przy rejestracji indywidualnej działalności gospodarczej. Jedynym dodatkowym obowiązkiem nałożonym na nas przy zakładaniu spółki cywilnej jest konieczność spisania umowy spółki i zarejestrowania jej w Urzędzie Skarbowym. Sporządzając umowę spółki cywilnej musimy pamiętać, że przepisy zobowiązują nas aby dokonać tego w formie pisemnej. W umowie określamy z pozostałymi wspólnikami zasady współpracy zobowiązując się do działania na rzecz osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego. Umowa nie wymaga formy aktu 11

12 notarialnego jak to bywa w przypadku innych form działalności. Jest to jedna z zalet spółki cywilnej ponieważ nie musimy ponosić nie małych przecież wydatków na opłacenie notariusza. Jakie informacje zawiera standardowa umowa spółki cywilnej: - informacja o wspólnikach - data zawarcia umowy - okres funkcjonowania spółki - cel gospodarczy, który spółka ma realizować - sposób w jaki chcemy osiągnąć ten cel np. poprzez wniesienie wkładów - zakres działalności według PKD - informacja o wielkości wkładów - kwestie podziału zysków - informacja o wspólnikach prowadzących sprawy spółki oraz o jej reprezentantach - rok obrotowy Ważną informacją jest, że spółka cywilna i jej wspólnicy nie podlegają wpisowi do rejestru. Wspólnikami w spółce cywilnej mogą być zarówno osoby fizyczne(jan Kowalski) jak i prawne( np. inne spółki). UWAGA! Umowa spółki cywilnej zawarta inaczej niż na piśmie jest nieważna. Prowadzenie sprawi i reprezentacja spółki Prowadzenie spraw spółki cywilnej należy do wszystkich wspólników (chyba, że umowa stanowi inaczej). Sprawy spółki cywilnej prowadzone są przez wspólników a nie przez spółkę. Będąc wspólnikami za pracę w spółce nie możemy otrzymywać wynagrodzenia, uczestniczymy za to w podziale zysków. Reprezentantem spółki cywilnej o ile nie jest wbrew umowie może być każdy ze wspólników w takim samym zakresie w jakim wolno mu prowadzić sprawy spółki. Odpowiedzialność wspólników Za zobowiązania spółki odpowiadamy razem z naszymi wspólnikami zarówno majątkiem spółki jak i majątkiem osobistym. Odpowiedzialność jest solidarna i rozciąga się również na współmałżonków - z wyłączeniem ich majątków odrębnych. Solidarna odpowiedzialność oznacza, że każdy wspólnik odpowiada nie tylko do wielkości wkładu wniesionego do spółki. Wspólnicy odpowiadają za zobowiązania spółki osobiście, bez ograniczeń, całym swoim majątkiem zarówno obecnym, jak i przyszłym. Wkłady do spółki cywilnej Podpisując umowę tworzącą spółkę cywilną określamy w niej wielkość wkładu, który zostanie wniesiony przez poszczególnych wspólników. Nie ma minimalnej wielkości wkładu toteż nie musi on przedstawiać 12

13 dużej wartości. Wkładem może być gotówka, własność jak i inne prawa do rzeczy ruchomych lub nieruchomości. Do spółki jako wkład możemy wnieść także usługi i pracę na jej rzecz. Nie może być natomiast wkładem prowadzenie spraw spółki. Wymagania kapitałowe powinny wynikać z rzeczywistych potrzeb przedsiębiorstwa; nie ma formalnie określonego minimum niezbędnego do rozpoczęcia działalności. UWAGA! Od wniesionych wkładów jesteśmy zobowiązani zapłacić podatek od czynności cywilnoprawnych w kwocie równej 0,5 proc. wartości wkładów. Zyski i straty w spółce cywilnej Podziału zysków w spółce cywilnej dokonujemy według zasad określonych w umowie spółki. Zwykle jest to podział proporcjonalny do wielkości wniesionych wkładów. Jeżeli umowa spółki nie ustala dokładnych zasad dotyczących podziału zysku i finansowania strat to każdy ze wspólników niezależnie od wielkości wniesionego wkładu ma prawo do równego udziału w zyskach i stratach jakie spółka wypracuje. W umowie spółki jawnej możemy zawrzeć postanowienia, które będą zwalniały wspólnika z udziału w stratach. Nie wolno nam natomiast umieścić zapisów, które by wykluczały jakiegoś wspólnika z udziału w zyskach. Każdemu ze wspólników przysługuje prawo do wypłaty swojej części zysku. Wypłata zysku zgodnie z ustalonym w umowie udziałem może nastąpić z końcem roku obrotowego. UWAGA! Spółka cywilna nie jest płatnikiem podatku dochodowego. Wspólnicy indywidualnie opłacają podatek dochodowy od osób fizycznych. Rozwiązanie spółki cywilnej Rozwiązanie spółki podobnie jak spółki jawnej następuje gdy: - zaistnieją wymienione w umowie spółki okoliczności, które powodują rozwiązanie spółki(jeśli natomiast pomimo zajścia tych okoliczności spółka nadal prowadzi swoją działalność za zgodą wszystkich wspólników, to spółkę uważa się za przedłużoną na czas nieokreślony ), - zostanie ogłoszona upadłość spółki, - wspólnicy podejmą jednogłośną uchwałę o zakończeniu działalności, - nastąpi śmierć wspólnika lub ogłoszenie jego upadłości (pomimo jednak zajścia tych okoliczności spółka trwa nadal pomiędzy pozostałymi wspólnikami, gdy umowa spółki tak stanowi lub pozostali wspólnicy tak postanowią a uzgodnienie takie powinno nastąpić niezwłocznie; w przeciwnym razie spadkobierca zmarłego lub syndyk upadłości mogą domagać się przeprowadzenia likwidacji spółki ) - wspólnik lub wierzyciel wspólnika wypowiedzą umowę spółki ( jeśli umowa tak stanowi lub gdy 13

14 pozostali wspólnicy tak postanowią to spółka mimo wypowiedzenia będzie trwała nadal, uzgodnienie takie powinno nastąpić przed upływem terminu wypowiedzenia; w przeciwnym razie wspólnik, który wypowiedział umowę lub jego wierzyciel, domagać się mogą przeprowadzenia likwidacji spółki ), - sąd wyda prawomocne orzeczenie( każdy ze wspólników ma prawo z ważnych powodów zażądać rozwiązania spółki poprzez decyzję sądową, w przypadku gdy ważne przesłanki do rozwiązania umowy zachodzą po stronie tylko jednego ze wspólników wówczas pozostali o po gdy jednak ważne powody zachodzą tylko po stronie jednego ze wspólników, to pozostali mogą wnioskować do sądu o orzeczenie, w którym wspólnik ten zostanie wyłączony ze spółki). Podsumowanie Spółka cywilna: - spółka cywilna nie jest przedsiębiorcą, wspólników łączy umowa - wspólnicy są przedsiębiorcami, każdy zarejestrowany w ewidencji - nie posiada osobowości prawnej - nie posiada własnego mienia, wkłady wniesione są majątkiem wspólnym wspólników - każdy ze wspólników ma prawo do prowadzenia spraw spółki - wspólnicy odpowiadają za zobowiązania spółki solidarnie i bez ograniczeń całym swoim majątkiem(wspólnym i osobistym) Spółka z o.o. Wybór konkretnej formy wpływa na wiele istotnych kwestii jak procedura rejestracji firmy czy wymagany kapitał początkowy. Podejmując decyzję o wyborze formy działalności pamiętajmy, że zwłaszcza na początku najprostsze rozwiązania są najlepsze. Nic nie stoi na przeszkodzie by zmienić formę gdy Nasza firma się rozwinie. Kwestie zakładania i prowadzenie działalności w formie spółki kapitałowej reguluje USTAWA z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych. (Dz. U. z dnia 8 listopada 2000 r.) Spółki kapitałowe: - spółka z ograniczoną odpowiedzialnością - spółka akcyjna Spółka z o.o. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest spółką kapitałową. Posiada ona osobowość prawną i może ją utworzyć jedna lub więcej osób. Celem zawiązania spółki może być wszelka działalność dozwolona przez prawo, a więc nie tylko działalność gospodarcza. Założycielami (wspólnikami) spółki z 14

15 o.o. mogą być osoby fizyczne, prawne, a także osobowe spółki handlowe. Każda spółka działa pod własną firmą (nazwą), która może być wybrana dowolnie, obowiązkowy jest tylko dopisek spółka z o.o.. Do obowiązków spółki z ograniczoną odpowiedzialnością należy prowadzenie pełnej księgowości. Powstanie spółki z o.o. Utworzenie spółki z.o.o. jest bardziej kosztowne i skomplikowane niż spółki cywilnej czy jawnej. Zawiązanie spółki następuje z chwilą zawarcia umowy spółki lub z chwilą złożenia jednostronnego oświadczenia woli. Niezależnie, którą z dwóch form wybierzemy to w każdym przypadku wymagany jest przy tym podpis notarialny. Koszt związany z zawarciem umowy w formie aktu notarialnego zależny jest od wysokości kapitału zakładowego spółki. Przykładowo jeżeli kapitał wynosi to notariuszowi zapłacimy ok. 700 zł + VAT. Jeżeli chcemy zmienić umowę spółki to decyzja taka wymaga uchwały zgromadzenia wspólników. To jednak nie koniec całej procedury. Decyzja o zmianie umowy spółki musi być dodatkowo notarialnie zaprotokołowana a także zgłoszona w Krajowym Rejestrze Sądowym. Powstanie spółki z o.o. wymaga: - zawarcia umowy spółki (w formie aktu notarialnego) - wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego - wniesienia przez wspólników wkładów - powołania zarządu i rady nadzorczej spółki. Zgłoszenie spółki z o.o. w KRS wiąże się z następującymi kosztami: zł opłaty sądowej zł opłaty za ogłoszenie o wpisie do rejestru w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Niezbędne elementy umowy: - firma(nazwa) spółki - dane teleadresowe - przedmiot jej działalności - wysokość kapitału zakładowego - liczbę i wartość nominalną udziałów objętych przez poszczególnych wspólników. Kapitał zakładowy, udziały Minimalny kapitał wymagany do założenia spółki z o.o. wynosi zł. Tworzą go udziały wniesione przez poszczególnych udziałowców. Udziały mogą, ale nie muszą być równe, a minimalna wartość jednego udziału nie może być niższa niż 50 zł. Wkładem mogą być: - gotówka, 15

16 - wkład rzeczowy np. maszyny, urządzenia, - prawa np. do znaków towarowych, patenty itp. Zgodnie z przepisami musimy pokryć kapitał zakładowy do momentu rejestracji spółki a dodatkowo każdy ze wspólników ma obowiązek złożyć w sądzie rejestrowym oświadczenie, że wkłady na pokrycie kapitału zakładowego zostały w całości wniesione. Gdyby się okazało, że wartość wniesionych wkładów niepieniężnych została zawyżona w porównaniu do ich wartości zbywczej w dniu zawarcia spółki, to wspólnik oraz członkowie zarządu, którzy w chwili rejestracji spółki posiadali tą wiedzę są zobowiązani solidarnie wyrównać brakującą wartość. Udziały można umorzyć przymusowo lub dobrowolne i polega to na likwidacji praw i obowiązków wspólnika. Aby dokonać umorzenia wymagana jest uchwała zgromadzenia wspólników, a przede wszystkim o takiej możliwości musi przesądzać akt założycielski spółki. Obowiązkiem zarządu jest prowadzenie księgi udziałów. Wpisuje się do niej nazwisko, imię albo firmę (nazwę) i siedzibę każdego wspólnika, adres, liczbę i wartość nominalną jego udziałów. Wspólnicy mają prawo przeglądać księgę udziałów. Organy w spółce z o.o. - zgromadzenie wspólników jest to najważniejszy organ w spółce. Tworzą go wszyscy wspólnicy. Zgromadzenie wspólników podejmuje uchwały większością głosów a zwoływane jest przez zarząd, radę nadzorczą, komisje rewizyjna oraz upoważnionych przez sąd wspólników. Może być zwyczajne albo nadzwyczajne. - zarząd - może się składać ze wspólników lub z osób nie będących współwłaścicielami spółki. Zarząd może być jedno lub kilkuosobowy. Zadaniem zarządu jest prowadzenie spraw (zarządzanie) spółki oraz reprezentowanie jej. Członkowie zarządu są powoływani i odwoływani uchwałą wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. - rada nadzorcza i komisja rewizyjna - są organami kontrolnymi powoływanymi przez wspólników na okres kadencji. Sprawują stały nadzór nad działalnością spółki we wszystkich dziedzinach jej działalności, ale nie mają uprawnień do wydawania poleceń związanych z zarządzaniem spółką. Nie mogą liczyć mniej niż 3 członków. Powołanie rady nadzorczej i komisji rewizyjnej jest w zasadzie fakultatywne. W większości przepisy prawa nie nakazują bowiem powoływania tych organów. W pojedynczych przypadkach gdy ustawa nakazuje ich powołanie wystarczy ustanowienie jednego z nich. Dopuszczalne jest także powołanie tych dwóch organów łącznie. 16

17 Odpowiedzialność wspólników Bardzo ważną cechą spółki z o.o. jest fakt, że wspólnicy nie odpowiadają majątkiem osobistym za jej zobowiązania. Odpowiedzialność wspólników ograniczona jest tylko do wielkości wniesionych wkładów. Oznacza to w praktyce, że wspólnicy nie muszą spłacać długów spółki. Inaczej to wygląda w przypadku członków zarządu. Jeżeli bowiem nie ma możliwości wyegzekwowania od spółki spłaty długów wówczas za jej zobowiązania odpowiadają członkowie zarządu solidarnie całym swoim majątkiem. Odpowiedzialność solidarna oznacza, że wierzyciel może wybrać od kogo chce dochodzić należności od spółki, od członków zarządu, czy zarówno od spółki jak i zarządu. Odpowiedzialność członka zarządu nie trwa jednak wiecznie. Ustaje po trzech latach od momentu rejestracji spółki. Prawa i obowiązki wspólników: - obowiązek pokrycia udziału w gotówce lub przez aport; - prawo do wynagrodzenia za dostarczone spółce świadczenia niepieniężne; - prawo uczestnictwa i głosu na zgromadzeniu wspólników; - prawo zaskarżania uchwał; - prawo kontroli; - prawo uczestnictwa w podziale zlikwidowanego majątku spółki; - prawo zwrotu wpłat na udział w razie redukcji kapitału zakładowego, umorzenia udziałów kosztem obniżenia kapitału zakładowego; - prawo udziału w zysku bilansowym; zysk przypadający wspólnikom dzieli się w stosunku do udziałów. Opodatkowanie spółki Zakładając spółkę z o.o. jesteśmy zobowiązani do prowadzenia pełnej księgowości. Spółka jest płatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych (CIT). Jeżeli jako udziałowcy czerpiemy ze spółki dochody w formie dywidend wówczas podlegają one opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Podsumowanie Spółka z o.o.: - spółka z o.o. jest kapitałową spółką posiadająca osobowość prawną - założycielami (wspólnikami) spółki z o.o. mogą być osoby fizyczne, prawne, a także osobowe spółki handlowe. - organami spółki są : zgromadzenie wspólników(najważniejszy organ), zarząd, rada nadzorcza i komisja rewizyjna - minimalny kapitał zakładowy wynosi zł - prowadzi pełną księgowość - umowa spółki wymaga formy aktu notarialnego - wspólnicy nie odpowiadają majątkiem osobistym za zobowiązania spółki. 17

18 ZAWIESZENIE DZIAŁNOŚCI Kto i kiedy może zawiesić działalność gospodarczą W celu ułatwienia przedsiębiorcom prowadzenia działalności ustawodawca w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej umieścił tzw. instytucję zawieszenia działalności gospodarczej, na okres od 1 miesiąca do 2 lat. Jest to rozwiązanie korzystniejsze niż zakończenie działalności, ponieważ przedsiębiorca może przeczekać okres gorszej koniunktury a następnie działalność odwiesić. Kto może zawiesić działalność Zawiesić działalność może przedsiębiorca, który nie zatrudnia pracowników. (Osoby wykonujące pracę w ramach innego stosunku prawnego niż stosunek pracy np. na podstawie umowy agencyjnej, o dzieło czy zlecenia nie są pracownikami). Zawiesić działalność gospodarczą mogą zarówno osoby fizyczne prowadzące działalność jako jednoosobowa firma lub jako wspólnicy spółki cywilnej, jak i inni przedsiębiorcy - spółki (zarówno osobowe, jak i kapitałowe), fundacje, itp. W przypadku wykonywania działalności gospodarczej w formie spółki cywilnej zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej jest skuteczne pod warunkiem jej zawieszenia przez wszystkich wspólników. Zawieszenie trzeba zgłosić Zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej następuje na pisemny wniosek przedsiębiorcy skierowany do odpowiedniego rejestru. Dla osób fizycznych oraz wspólników spółek cywilnych jest to Ewidencja Działalności Gospodarczej, natomiast przedsiębiorcy wpisani do rejestru przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym składają informację o zawieszeniu działalności w sądzie rejestrowym. Działalność gospodarcza może zostać zawieszona na okres od 1 miesiąca do 24 miesięcy. Okres zawieszenia rozpoczyna się od dnia wskazanego we wniosku o wpis informacji o zawieszeniu wykonywania działalności gospodarczej, nie wcześniej niż w dniu złożenia wniosku i trwa do dnia złożenia wniosku o wpis informacji o wznowieniu wykonywania działalności gospodarczej. Dokonanie wpisu o zawieszeniu lub o wznowieniu zawieszonej działalności gospodarczej jest poświadczone przez właściwy organ przez wydanie zaświadczenia o dokonaniu wpisu. Decyzja o odmowie wpisu informacji o zawieszeniu lub wznowieniu zawieszonej działalności gospodarczej jest zaskarżalna w postępowaniu administracyjnym, a następnie w postępowaniu sądowo-administracyjnym (do wojewódzkiego sądu administracyjnego). Z możliwości zawieszenia nie trzeba korzystać jednorazowo lub przez okres pełnych 24 miesięcy. 18

19 Oznacza to, że po wznowieniu działalności gospodarczej, chociażby na pewien czas, możliwe jest kolejne zawieszenie tej działalności i to ponownie na okres do 24 miesięcy. Korzyści dla przedsiębiorcy W zakresie prawa podatkowego zawieszenie działalności gospodarczej skutkuje przede wszystkim zwolnieniem przedsiębiorcy z obowiązku wpłacania zaliczek na podatek dochodowy, zryczałtowanego podatku dochodowego oraz poza wyjątkami przewidzianymi w ustawie, składania deklaracji VAT. Podatnik rozliczający się w formie karty podatkowej zwolniony jest od obowiązku zapłaty podatku w wysokości 1/30 miesięcznej należności za każdy dzień zawieszenia działalności gospodarczej. Ponadto, w zakresie opłacania karty podatkowej istnieje możliwość wyboru przerwy lub zawieszenia, przy czym przerwa w działalności nie może trwać dłużej niż 10 dni. Nie podlegają amortyzacji składniki majątku, które nie są używane na skutek zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej. Przedsiębiorca który zawiesił działalność, nie musi opłacać składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenia zdrowotne, natomiast składki na ubezpieczenia emerytalne lub rentowe są dobrowolne. Prawa i obowiązki przedsiębiorcy W okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca nie może wykonywać działalności gospodarczej i osiągać bieżących przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej. Ma natomiast prawo wykonywać wszelkie czynności niezbędne do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów. Może również: - przyjmować należności powstałe przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej, - zbywać własne środki trwałe i wyposażenie, - uczestniczyć w postępowaniach sądowych, postępowaniach podatkowych i administracyjnych związanych z działalnością gospodarczą wykonywaną przed zawieszeniem wykonywania działalności gospodarczej, - osiągać przychody finansowe, także z działalności prowadzonej przed zawieszeniem wykonywania działalności, - zostać poddany kontroli na zasadach przewidzianych dla przedsiębiorców wykonujących działalność gospodarczą oraz jest zobowiązany wykonywać wszelkie obowiązki nakazane przepisami prawa. Wznowienie działalności po zawieszeniu Zawieszoną działalność przedsiębiorca wznawia poprzez złożenie wniosku o wpis takiej informacji do ewidencji działalności gospodarczej lub sądu rejestrowego. W przypadku nie złożenia takiego wniosku w 19

20 terminie 24 miesięcy od dnia zawieszenia działalności, organ ewidencyjny, po uprzednim wezwaniu i wyznaczeniu dodatkowego terminu na jego złożenie, z urzędu dokonuje wykreślenia przedsiębiorcy. Sąd rejestrowy może nawet nałożyć grzywnę na przedsiębiorcę unikającego złożenia przedmiotowego wniosku. Najwcześniejszym dniem wznowienia może być dzień złożenia wniosku. Nie można wznowić działalności z datą wsteczną. Comiesięczne obowiązki przedsiębiorców Własna działalność gospodarcza to nie tylko uprawnienia, ale również wiele obowiązków m.in. formalnych, o których należy pamiętać co miesiąc. Warto być już na początku świadomym zobowiązań, które podejmujemy. Jeżeli planujemy rozpocząć działalność na niewielką skalę, jesteśmy sumienni i dobrze potrafimy rozplanować swój czas, możemy zająć się formalnościami na własną rękę. Jeżeli zaś nasza działalność będzie większych rozmiarów i nie chcemy przyjmować na siebie dodatkowych obowiązków, warto pomyśleć o pomocy fachowców, tj. np. biur rachunkowych, które za miesięczną opłatą wypełnią za nas szereg obowiązków. Jeżeli przedsiębiorca zdecyduje się załatwiać wszelkie formalności co miesiąc samodzielnie musi wiedzieć, iż będzie musiał co miesiąc pamiętać o obowiązkach związanych ze: - złożeniem deklaracji do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (dalej ZUS), - opłaceniem składek na ubezpieczenie społeczne za dany miesiąc na konto ZUS, - wpłaceniem zaliczek na podatek dochodowy na konto Urzędu Skarbowego (dalej US), - uiszczeniem ewentualnie podatku VAT oraz - złożeniem odpowiednich deklaracji podatkowych w US (VAT-7 lub inne w zależności od prowadzonej działalności). Warto wówczas rozplanować swój kalendarz tak, aby na czas wyrobić się z powyższymi obowiązkami i zaznaczać kiedy i co mamy zrobić. Składki ZUS W naszym kalendarzu zaczynamy od zaznaczenia 10. lub 15. dnia miesiąca i ZUS. Prowadzący działalność są zobowiązani obliczać, potrącać z dochodów, rozliczać oraz opłacać należne składki za każdy miesiąc kalendarzowy. Muszą oni przesłać deklarację rozliczeniową, imienne raporty miesięczne oraz opłacać składki za dany miesiąc nie później niż do 10 dnia następnego miesiąca, a dotyczy to osób fizycznych opłacających 20

21 składkę wyłącznie za siebie. Do 15 dnia następnego miesiąca składki opłacają prowadzący działalność gospodarczą zgłaszający do ubezpieczeń inne osoby. Zaliczka na podatek dochodowy Kolejny dzień, który zaznaczamy to 20. każdego miesiąca oraz US. Przedsiębiorcy osiągający dochody z prowadzonej działalności zobowiązani są w ciągu roku podatkowego odprowadzać miesięczne zaliczki na podatek dochodowy. Istnieje także możliwość wpłat zaliczek kwartalnych, a taką możliwość można polecić małym podatnikom (tj. takim, których przychody z prowadzonej działalności wraz z podatkiem od towarów i usług nie przekroczyły w poprzednim roku podatkowym kwoty odpowiadającej w złotych równowartości euro) oraz osobom rozpoczynającym działalność gospodarczą. Przedsiębiorcy, którzy wybrali uproszczoną formę wpłacania zaliczek, są zobowiązani do dnia 20 lutego roku podatkowego, w którym po raz pierwszy wybrali uproszczoną formę wpłacania zaliczek, zawiadomić w formie pisemnej właściwego naczelnika urzędu skarbowego o wyborze tej formy. Dla podatników rozpoczynających prowadzenie działalności gospodarczej w trakcie roku podatkowego, terminem tym jest dzień poprzedzający rozpoczęcie działalności gospodarczej, nie później jednak niż dzień uzyskania pierwszego przychodu. Zaliczki kwartalne za okres od pierwszego do trzeciego kwartału roku podatkowego podatnicy uiszczają w terminie do dnia 20 każdego miesiąca następującego po kwartale, za który wpłacana jest zaliczka. Zaliczka za ostatni kwartał jest uiszczana w wysokości zaliczki za kwartał poprzedni, w terminie do dnia 20 grudnia. Przedsiębiorcy, którzy nie wybrali uproszczonej formy wpłacania zaliczek zobowiązani są w ciągu roku podatkowego odprowadzać miesięczne zaliczki na podatek dochodowy. Prowadzący działalność gospodarczą uiszczają zaliczki miesięczne od dochodów z działalności gospodarczej. Za okres od stycznia do listopada zaliczki uiszcza się w terminie do dnia 20 każdego miesiąca za miesiąc poprzedni. Wyjątkowo, zaliczkę za grudzień, w wysokości zaliczki należnej za listopad, uiszcza się w terminie do dnia 20 grudnia roku podatkowego. Deklaracje podatkowe Kolejny obowiązek wiąże się z 25 dniem każdego miesiąca i o ile wcześniejsze obowiązki dotyczą każdego przedsiębiorcy, o tyle ten obowiązek dotyczy jedynie przedsiębiorców podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług ( dalej VAT ). Podatnicy są zobowiązani składać w urzędzie skarbowym deklaracje podatkowe za okresy miesięczne w terminie do 25 dnia miesiąca 21

22 następującego po każdym kolejnym miesiącu. Podatnicy mogą również składać deklaracje podatkowe za okresy kwartalne po uprzednim pisemnym zawiadomieniu naczelnika urzędu skarbowego, najpóźniej do 25 dnia drugiego miesiąca kwartału, za który będzie po raz pierwszy złożona kwartalna deklaracja podatkowa. Podatnik rozpoczynający w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności podlegających opodatkowaniu dokonuje zawiadomienia, o którym mowa w zdaniu pierwszym, w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym rozpoczął wykonywanie tych czynności. Mali podatnicy składają w urzędzie skarbowym deklaracje podatkowe za okresy kwartalne w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym kwartale. Podsumowanie Przedstawione obowiązki są podstawowymi, comiesięcznymi obciążeniami, wiążącymi się z prowadzeniem działalności gospodarczej. Zatem należy pamiętać o 10, ewentualnie 15, o 20 oraz 25 każdego miesiąca i wiążącymi się z tymi dniami obowiązkami! Należy też podkreślić, iż w przypadku, gdy w trakcie prowadzonej przez nas działalności gospodarczej ulegają zmianie nasze dane, jak np. miejsce zamieszkania, czy też nazwisko, musimy je również zgłosić do urzędu miasta we wniosku o zmianę danych w ewidencji działalności gospodarczej, do US oraz do ZUS w zgłoszeniach aktualizacyjnych, co należy zrobić w ciągu 14 dni od zaistniałej zmiany. OPODATKOWANIE Zasady ogólne - skala podatkowa Jedną z form rozliczania się z fiskusem przez osobę fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą są zasady ogólne. Jest to najpopularniejsza forma opodatkowania młodych przedsiębiorców. Jeżeli chcemy rozliczać się z fiskusem na zasadach ogólnych mamy możliwość wyboru między dwoma formami: a) skalą podatkową b) podatkiem liniowym Podobnie jak w przypadku podatku linowego, wybierając skalę podatkową jako formę rozliczeń, podatek jaki zapłacimy fiskusowi liczony będzie od dochodu jaki Nasz biznes wygeneruje. Inaczej mówiąc podatek zapłacimy dopiero wtedy gdy nasza działalność będzie zyskowna, a więc przychody przewyższą koszty. Decydując się na opodatkowanie według skali nie musimy składać oświadczenia o wyborze tej formy. 22

23 UWAGA! Istota rozliczania się na podstawie skali podatkowej polega na tym, że kwota podatku jaki zapłacimy zależy od dochodu czyli różnicy pomiędzy przychodami a kosztami ich uzyskania. Jakie stawki dla skali podatkowej? Jedną z różnic między skalą podatkową a podatkiem liniowym, są stawki podatkowe. W przypadku podatku liniowego jest to 19 proc. a jeśli mówimy o skali to stawki te wynoszą 18, 32%. Decydując się na opodatkowanie według skali podatkowej, podatek jaki zapłacimy zależy od tego do, którego progu wpadły nasze dochody. Od 2009 roku obowiązują nowe progi: Kiedy skala podatkowa jest korzystna? W odróżnieniu od podatku liniowego wybierając skalę podatkową możemy korzystać z różnego rodzaju przywilejów. Rozliczając się według tej formy zyskujemy: możliwość wspólnego rozliczania się z małżonkiem, preferencje dla samotnych rodziców, możliwość zwolnienia z podatku w związku z inwestycjami w specjalnej strefie ekonomicznej oraz ulgi podatkowe. Wszystkie te przywileje są bardzo ważne ale tracą na znaczeniu gdy nasz biznes generuje coraz większe dochody. Rosnące zyski powodują, że wpadamy w nowy próg podatkowy a w konsekwencji płacimy wyższe podatki, których nie rekompensują nawet wspomniane przywileje. Wniosek jest prosty. Skala podatkowa jest opłacalna gdy nasze dochody nie przekraczają znacząco pierwszego przedziału. Jeżeli natomiast zyski jakie nasza firma wypracowała znacząco przekraczają pierwszy próg wówczas korzystny jest wybór podatku liniowego jako formy opodatkowania. Jak płacimy podatki? Opłacanie podatku według skali podatkowej oraz według stawki liniowej jest bardzo podobne. Jeśli jako osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą wybraliśmy rozliczanie się na zasadach ogólnych(skala podatkowa lub stawka liniowa) jesteśmy zobowiązani do wpłacania w ciągu roku podatkowego zaliczki na podatek dochodowy. W 2007 r. zniesiono obowiązek składania comiesięcznych 23

24 deklaracji do urzędów skarbowych, jednakże jako podatnicy jesteśmy zobligowani do comiesięcznych wpłat zaliczek na podatek. Wybierając rozliczanie się według skali podatkowej, wysokość zaliczek za miesiące do listopada roku podatkowego ustala się w następujący sposób: - do wpłaty zaliczki jesteśmy zobowiązani od miesiąca, w którym obliczony na podstawie księgi przychodów i rozchodów dochód przekroczył kwotę wolną od podatku (obecnie 3091 zł,) - zaliczkę do zapłaty w tym miesiącu stanowi podatek obliczony od wypracowanego dochodu - wpłaty w kolejnych miesiącach ustalamy jako różnicę między podatkiem należnym od dochodu wypracowanego od początku roku a sumą zaliczek wpłaconych w miesiącach poprzedzających - obliczoną zaliczkę pomniejszamy o wielkość składki na ubezpieczenie zdrowotne, opłaconej w danym miesiącu Zgodnie przepisami zaliczki miesięczne za okres od stycznia do listopada jesteśmy zobligowani uiszczać w terminie do 20 każdego miesiąca za miesiąc poprzedni. Oznacza to, że np. zaliczkę za lipiec wpłacamy do 20 sierpnia, a zaliczkę grudniową w wysokości należnej za listopad musimy wpłacić w terminie do 20 grudnia. Dodatkowo gdy rozliczamy się według skali podatkowej jesteśmy obowiązani do składania w urzędzie skarbowym deklaracji o dochodach osiągniętych od początku roku. Podsumowanie Skala podatkowa - skala podatkowa obok podatku liniowego jest najpopularniejszą formą rozliczania się z fiskusem, - podatek płacimy od dochodu czyli nadwyżki przychodów nad kosztami, - wybierając podatek liniowy, przed dniem rozpoczęcia działalności musimy złożyć oświadczenie o wyborze tej formy, - skala podatkowa jest opłacalna gdy nasze dochody nie przekraczają znacząco pierwszego przedziału skali, - analogicznie jak przy podatku liniowym wybierając skalę podatkową jesteśmy zobligowani do prowadzenia księgi przychodów i rozchodów, - rozliczając się według tej formy zyskujemy: możliwość wspólnego rozliczania się z małżonkiem, preferencje dla samotnych rodziców, możliwość zwolnienia z podatku w związku z inwestycjami w specjalnej strefie ekonomicznej oraz ulgi podatkowe, - wpłacamy comiesięczną zaliczkę na podatek i wypełniamy deklarację PIT-5L, w terminie do dnia 20 każdego miesiąca za miesiąc poprzedni Karta podatkowa Możliwość skorzystania z tej formy ograniczona jest jednak zgodnie z przepisami tylko do niektórych rodzajów działalności gospodarczej. 24