Ocena procedur zamawiania projektów i zawierania umów z projektantami

Transkrypt

1 Grzegorz Ratajczak

2 Główne zagadnienia: Opis przedmiotu zamówienia Warunki umów z projektantami Projekty typu Design & Build (D&B)

3 Przedmiot zamówienia wg Prawa Zamówień Publicznych (Ustawa z dnia r. Dz.U. z 2006 r. Nr 164., poz tekst jednolity) - art. 29 [opis przedmiotu zamówienia] - dla projektów zwykłych, - art. 31 punkt 2 [roboty budowlane] opis przedmiotu zamówienia dla projektów typu D&B,

4 Art Przedmiot zamówienia opisuje się w sposób jednoznaczny i wyczerpujący, za pomocą dostatecznie dokładnych i zrozumiałych określeń, uwzględniając wszystkie wymagania i okoliczności mogące mieć wpływ na sporządzenie oferty. 2. Przedmiotu zamówienia nie moŝna opisać w sposób, który mógłby utrudniać uczciwą konkurencję. 3. Przedmiotu zamówienia nie moŝna opisywać. (znaki towarowe itp. ) Komentarz: opis i określenie mają identyfikować przedmiot Zamówienia, dokładny to takŝe zrozumiały w kontekście adresowania przedmiotu zamówienia do profesjonalistów

5 Opis przedmiotu zamówienia Istota: opis przedmiotu zamówienia winien być w takim stopniu szczegółowy, aby umoŝliwić w sposób jednoznaczny (na tyle ile to jest moŝliwe) dokonanie wyceny wszystkich istotnie wpływających na cenę elementów projektu

6 Istota etapowego przygotowania projektu Etapowość przygotowania projektu cechuje się uszczegóławianiem przedmiotu zamówienia w wyniku uzyskiwanych uzgodnień i opinii, konsultacji społecznych oraz szczegółowych analiz wpływu inwestycji na środowisko. Ponadto istotnym elementem jest, na kaŝdym etapie, ocena kosztów inwestycji.

7 Główne etapy przygotowania projektu 1/2: Ocena przedmiotu zamówienia i przygotowanie wstępnej oceny moŝliwych wariantów rozwiązania etap kończy STEŚ I; Wybór wariantu (lub wariantów) z oceną szczegółowych rozwiązań techniczno - ekonomicznych i raportem oddziaływania na środowisko STEŚ II etap końcowy DoŚURI. Uwaga: arkusz szczegółowy

8 Główne etapy przygotowania projektu 2/2: Przygotowanie materiałów do wniosku o wydanie decyzji realizacyjnej w tym projektu budowlanego jako jednego z głównych załączników wniosku; Uzyskanie decyzji realizacyjnej (lub pozwolenia na budowę); Przygotowanie projektów wykonawczych oraz materiałów przetargowych.

9 Przykłady opisów przedmiotu zamówienia (z ostatnich 2 lat na podstawie SIWZ na prace projektowe): 1. Brak opisu przedmiotu zamówienia DK?? PB + PW + MP na rozbudowę i modernizację z decyzjami środowiskowymi i lokalizacyjnymi z wariantowaniem trasy, długość odcinka około 62 km, DK?? PB + PW + PM na rozbudowę odcinka około 50 km z decyzjami środowiskowymi i lokalizacyjnymi, S-? - STEŚ I, STEŚ II, PB + PW + MP z decyzjami środowiskowymi i lokalizacyjnymi 2. Opis przedmiotu zamówienia S-? wskazanie wariantów, długość trasy, liczba i typ obiektów inŝynierskich, podstawowe kolizje,

10 Wnioski z dotychczasowych doświadczeń: opis przedmiotu zamówienia jest ogólnikowy, praktycznie uniemoŝliwiający dokonanie rzetelnej wyceny prac projektowych (zwłaszcza w umowach ryczałtowych); projektant nie ma moŝliwości dokonania wyceny prac projektowych a ocena ryzyka prowadzi do rezygnacji w uczestnictwie w przetargu; ogólnikowość opisu przedmiotu zamówienia i brak uwzględniania ryzyka projektanta skutkuje bardzo duŝym rozrzutem cen w ramach poszczególnych przetargów.

11 Przykłady wycen na prace projektowe według analizy SW w odniesieniu do (1/2): wieloetapowych wycen prac projektowych na autostrady i drogi ekspresowe średni rozrzut cen wynosi od 40% do 70% ceny minimalnej, w niektórych przypadkach nawet znacznie powyŝej 100% (obszary Natury 2000, konflikty społeczne); dwuetapowych wycen prac projektowych (istniejąca DoŚURI oraz Decyzja lokalizacyjna) - rozrzut cen wynosi od 20% do 30% ceny minimalnej

12 Przykłady wycen na prace projektowe według analizy SW w odniesieniu do (2/2): wieloetapowych wycen prac projektowych dla dróg pozamiejskich typu G, GP rozrzut cen moŝe dochodzić do 100%; analizy wycen dróg miejskich, gdzie projekty drogowe ingerują znacząco w istniejącą strukturę miejską rozrzut cen nawet do 300%.

13 Umowy na prace projektowe Główne problemy: czas realizacji umów warunki płatności kary umowne prawa stron w zawieraniu umów

14 I. Czas realizacji umów na prace projektowe W związku z duŝą presją realizacji planów inwestycyjnych oraz moŝliwościami wydatkowania funduszy unijnych obserwuje się tendencję do skracania czasu realizacji umów na prace projektowe. Zamawiający nie uwzględniają lub w małym stopniu uwzględniają procedury administracyjne (czas postępowania administracyjnego), konieczność uzyskania zgód i opinii od stron postępowania administracyjnego w duŝej części niepublicznych takich jak: energetyka, koleje państwowe, właścicieli mediów (kanalizacja, energia, gaz itp..);

15 I. Czas realizacji umów na prace projektowe: Organy administracji publicznej wstrzymują postępowanie administracyjne nie rozstrzygają w ustawowych terminach (określonych np. w spec ustawie ), przedłuŝają postępowanie (np. przy wydawaniu decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, decyzji wodno-prawnych, postanowień i opinii); Zamawiający, a dotyczy to w szczególności Prezydentów Miast, przedłuŝają porozumienia z podpisywaniem umów na warunki przebudowy i usuwanie kolizji z właścicielami tych mediów (najczęściej dotyczy to energetyki, PKP, kanalizacji);

16 I. Czas realizacji umów na prace projektowe: Brak uwzględniania wielostopniowych konsultacji społecznych (wymóg ustawy z dnia 7 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko Dz. U. Z 2008 r., Nr 199 poz. 1227)

17 I. Czas realizacji a analiza ryzyk: Według analiz tylko i wyłącznie strony formalnej oraz przy załoŝeniu, Ŝe e w trakcie postępowania administracyjnego nie będzie dochodzić do wstrzymania procesu postępowania oraz przy załoŝeniu, ze inne strony postępowania będą wydawać swoje opinie i warunki wg czasu określonego w KPA czas przygotowania wieloetapowego projektu wynosi co najmniej 18 miesięcy.

18 I. Czas realizacji a analiza ryzyk: Czas ten uwzględnia jednorazowe przygotowanie materiałów projektowych (mapy, rozwiązania projektowe, raport ochrony środowiska), tzn. nie uwzględnia zmian na wstępnych etapach przygotowania projektu, konieczności wprowadzenia zmian wynikających z uzyskanych warunków, konsultacji społecznych oraz analiz środowiskowych.

19 Praktyka: w wielu przypadkach czas na kompleksowe opracowanie projektu wg umów jest nie dłuŝszy niŝ 12 miesięcy; brak uwzględniania konieczności przygotowania inwentaryzacji przyrodniczej, która powinna odbywać się w sezonie wegetacyjnym, a więc pomiędzy marcem a wrześniem (szczególnie problemy z obszarami Natura 2000)

20 II. Warunki płatności: jednorazowe płatności po wykonaniu wszystkich etapów zamówienia, często po uzyskaniu ostatecznych decyzji; brak płatności częściowych lub płatności częściowe rozłoŝone nieproporcjonalnie do poniesionych przez Projektanta kosztów; brak zaktualizowania prac projektowych.

21 II. Prawa stron w zawieraniu umów: Umowy w zakresie przedmiotu zamówienia są bardzo ogólne i uniemoŝliwiają negocjacje tych warunków. Na przykład: w zakresie przedmiotu zamówienia (wynagrodzenie za prace dodatkowe); czasu realizacji; w wyniku zmiany przepisów prawnych wynikłych w trakcie realizacji zlecenia (np. zmiana przepisów dot. prawa ochrony środowiska jedna zmiana w 2005 r., druga 2008 r.; dwuetapowość postępowania, zmiana ustawy o uzyskiwaniu decyzji lokalizacyjnej).

22 Zmiana warunków umowy w wyniku zmian prawa (ustaw) Kodeks cywilny: Art JeŜeli z powodu nadzwyczajnej zmiany stosunków spełnienie świadczenia byłoby połączone z nadmiernymi trudnościami albo groziłoby jednej ze stron raŝącą stratą, czego strony nie przewidywały przy zawarciu umowy, sąd moŝe po rozwaŝeniu interesów stron, zgodnie z zasadami współŝycia społecznego, oznaczyć sposób wykonania zobowiązania, wysokość świadczenia lub nawet orzec o rozwiązaniu umowy. Rozwiązując umowę sąd moŝe w miarę potrzeby orzec o rozliczeniach stron, kierując się zasadami określonymi w zdaniu poprzedzającym.

23 MoŜliwości zmiany wynagrodzenia ryczałtowego Art JeŜeli strony umówiły się o wynagrodzenie ryczałtowe, przyjmujący zamówienie nie moŝe Ŝądać podwyŝszenia wynagrodzenia, chociaŝby w czasie zawarcia umowy nie moŝna było przewidzieć rozmiaru lub kosztów prac. 2. JeŜeli jednak wskutek zmiany stosunków, której nie moŝna było przewidzieć, wykonanie dzieła groziłoby przyjmującemu zamówienie raŝącą stratą, sąd moŝe podwyŝszyć ryczałt lub rozwiązać umowę.

24 III Kary umowne i koszty ubezpieczeń Kary umowne moŝna podzielić na: - Standardowe wynikające z zaniedbań projektanta - Niestandardowe

25 Przykłady kar niestandardowych (umowy z ostatniego roku): Za opóźnienia w realizacji inwestycji z powodu nieterminowego prowadzenia prac projektowych, roboty dodatkowe spowodowane brakami w dokumentacji lub rozbieŝnościami pomiędzy PB a kosztorysem, Za przerwy w wykonaniu prac budowlanych, Komentarz: Koszty ubezpieczeń Projektanta w powyŝszych wypadkach mogą, w zaleŝności od wielkości inwestycji przekraczać koszt usług na prace projektowe.

26 Prawa stron w zawieraniu umów Umowy na prace projektowe nie traktują stron umowy na równych prawach w znaczeniu Kodeksu Cywilnego Projektant albo godzi się na niekorzystne warunki umów albo nie startuje w przetargach Wszystkie ryzyka przerzucane są na projektanta, nawet te, na które nie ma Ŝadnego wpływu (zmiana prawa, postępowanie administracyjne)

27 Projekty typu Design & Build Art. 31 Pzp 2. Przedmiot zamówienia opisany za pomocą programu funkcjonalno uŝytkowego, 3. Program funkcjonalno uŝytkowy obejmuje opis zadania budowlanego, w którym podaje się przeznaczenie ukończonych robót budowlanych oraz stawiane im wymagania techniczne, architektoniczne materiałowe i funkcjonalne

28 Kilka uwag do projektów D&B program funkcjonalno uŝytkowy? decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach? decyzja realizacyjna (lokalizacyjna)? drugi etap oceny inwestycji na środowisko problem konsultacji społecznych i ewentualnych zmian nimi spowodowanych (obszary Natura 2000 z shadow list )? Zmiany prawa w trakcie trwania D&B?