KONTROWERSJE WOKÓŁ METOD ROZWIĄZYWANIA KRYZYSU ZADŁUŻENIA W KRAJACH UNII GOSPODARCZO-WALUTOWEJ
|
|
- Bronisława Biernacka
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Małgorzata Gajda-Kantorowska Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie KONTROWERSJE WOKÓŁ METOD ROZWIĄZYWANIA KRYZYSU ZADŁUŻENIA W KRAJACH UNII GOSPODARCZO-WALUTOWEJ Wprowadzenie Kryzys zadłużenia w Grecji wzbudził obawy o dalszą stabilność strefy euro, a także na nowo ożywił debatę na temat politycznych aspektów integracji europejskiej, w szczególności dotyczących konsekwencji dalszego braku solidarności pomiędzy krajami członkowskimi tego ugrupowania. Począwszy od gwałtownego wzrostu premii za ryzyko od rządowych papierów wartościowych Grecji, kryzys rozprzestrzenił się na kolejne kraje peryferyjne tej strefy, głównie Irlandię, Portugalię i Hiszpanię. Ryzyko zarażania (contagion) innych krajów strefy euro skłonił instytucje UE do wprowadzenia nadzwyczajnych rozwiązań, w tym współfinansowanego z Międzynarodowym Funduszem Walutowym pakietu ratunkowego dla Grecji oraz stworzenia mechanizmu stabilizacyjnego dla innych krajów strefy zagrożonych suwerennym bankructwem. Jednocześnie kryzys ujawnił skutki pogłębiających się nierównowag pomiędzy krajami członkowskimi strefy, co jest nie do utrzymania w długim okresie, stąd pilna konieczność przeprowadzenia reform strukturalnych zwiększających konkurencyjność szczególnie peryferyjnych krajów UGW oraz przebudowy architektury instytucjonalnej w celu zwiększenia nadzoru oraz koordynacji polityki gospodarczej pomiędzy poszczególnymi krajami członkowskimi unii walutowej 1. Głównym celem opracowania jest krytyczny przegląd rozwiązań przyjętych w celu przywrócenia stabilności strefy euro oraz propozycji rozwiązania kryzysu zadłużenia. Hipoteza opracowania jest następująca: stabilność strefy euro zostanie przywrócona wtedy, kiedy rynki finansowe na nowo uwierzą w możliwość całkowitej i terminowej spłaty zadłużenia rządów, co wymaga radykalnej zmiany zasad funkcjonowania strefy euro. Najbardziej skuteczną metodą wydaje 1 M.G. Arghyrou, A. Kontonikas: The EMU Sovereign-debt Crisis: Fundamentals, Expectations and Contagion. European Economy, Economic Paper No European Commission, Economic and Financial Affairs DG, s. 2.
2 120 Małgorzata Gajda-Kantorowska się propozycja P. De Grauwe a polegającą na przyjęciu przez Europejski Bank Centralny funkcji pożyczkodawcy ostatniej instancji na rynku rządowych papierów wartościowych przynajmniej do czasu ustanowienia bardziej skutecznego nadzoru i regulacji systemów bankowych na poziomie narodowym. 1. Źródła kryzysu Przyczyny kryzysu w poszczególnych krajach peryferyjnych były zróżnicowane 2. Przede wszystkim należy podkreślić, że jedynie w Grecji rząd prowadził zbyt ekspansywną politykę fiskalną, natomiast pozostałe kraje do momentu wybuchu kryzysu przestrzegały ustaleń Paktu Stabilizacji i Wzrostu, a udział zadłużenia sektora finansów publicznych w PKB ulegał obniżeniu 3. Przyczyną odwrócenia tendencji było nadmierne zadłużenie sektora prywatnego, w tym banków, a podjęcie przez rządy operacji ratowania sektora finansowego doprowadziło do transformacji kryzysu w prywatnym sektorze finansowym w kryzys na rynku rządowych papierów wartościowych. Jak zaznacza P. De Grauwe 4, w czasie można wyróżnić okresy boomów gospodarczych ( oraz ) oraz spowolnienia ( oraz ). W całym analizowanym okresie dług prywatny strefy euro zwiększał się w dużo szybszym tempie niż dług publiczny, szczególnie spektakularnie dług prywatny przyrastał w okresach boomów (przeciętnie o 35 punktów procentowych do PKB w okresie , podczas, gdy dług publiczny w tym czasie wzrósł przeciętnie o 1-2 punkty procentowe w stosunku do PKB). Odwrotna tendencja występowała w okresach spowolnienia tempo przyrostu długu prywatnego malało, natomiast tempo przyrostu długu publicznego ulegało przyspieszeniu. W krytycznym okresie nastąpiła dramatyczna akumulacja długu publicznego, głównie z dwóch przyczyn: działania automatycznych stabilizatorów koniunktury w okresie recesji, ze względu na fakt, ze część prywatnego długu była pośrednio gwarantowana przez rząd (w szczególności dług banków) rząd został zmuszony do emisji własnego długu w celu ratowania prywatnych instytucji Na temat endogenicznych źródeł kryzysu w poszczególnych krajach peryferyjnych P. De Grauwe: Fighting the Wrong Enemy. ( ) s. 4-5; J. Piecuch: Grecja w objęciach kryzysu. Przemiany społeczno-ekonomiczne na Półwyspie Peloponeskim. Prace Naukowe. Wrocław 2011, nr 168, s ; G.P. Kouretas, P. Vlamis: The Greek Crisis: Causes and Implications. Panoeconomicus 2010, No. 4, s ; J. Sawicki: Debt in the Eurozone-the Sources and Possible Consequences. 27iv2011.pdf (march 2011). Ibid. P. De Grauwe: Greece: The Start of a Systemic Crisis of the Eurozone?
3 Kontrowersje wokół metod rozwiązywania kryzysu zadłużenia 121 Pod koniec 2009 roku przeciętny dług sektora finansów publicznych wynosił już 85% PKB. Warto podkreślić więc, że architektura instytucjonalna strefy euro nie zapobiegła kryzysom, a przestrzeganie ustanowionych reguł fiskalnych nie chroni kraju przed kryzysem zadłużenia. Ścisłego monitorowania wymagają również zjawiska i tendencje na rynku długu sektora prywatnego. Jak pokazują badania empiryczne 5, źródłem kryzysu w Grecji było znaczne pogorszenie się podstawowych wskaźników makroekonomicznych oraz zmiana oczekiwań sektora prywatnego od listopada 2009 roku Grecja przestała być postrzegana jako w pełni wiarygodny uczestnik strefy euro z pełnymi gwarancjami spłaty zobowiązań fiskalnych w przyszłości przez inne kraje strefy, co przyczyniło się do eskalacji kryzysu, a także do zwiększenia premii za ryzyko pomiędzy greckimi rządowymi papierami wartościowymi a walorami rządów Niemiec oraz także rządów innych krajów peryferyjnych. W porównaniu z Irlandią, Portugalią i Hiszpanią, rynki postrzegały zwiększone ryzyko jednostronnego wyjścia Grecji ze strefy euro, ewentualnie ogłoszenia przez ten kraj suwerennego bankructwa Mechanizm stabilizacyjny oraz kontrowersje wokół przyjętych rozwiązań W maju 2010 roku ustanowiono mechanizmy na poziomie UE mające na celu obniżenie kosztów zaciągania pożyczek przez rządy wykazujące trudności finansowe w strefie euro. Idea tego rozwiązania polegała na przekonaniu, że jeżeli strefa euro zaciąga pożyczki jako całość, premia za ryzyko będzie niższa niż dla rządu kraju zagrożonego bankructwem. Jednak w niektórych krajach członkowskich wystąpił w związku z tym problem polityczny w art. 125 Traktatu zapisano bowiem klauzulę no bail-out, która miała zapobiec transferowi bogactwa z jednego kraju lub grupy krajów do innego kraju lub grupy krajów. Zaproponowano 3 mechanizmy finansowania: Pierwszy mechanizm na kwotę 110 mld EUR dla Grecji zaakceptowany 3 maja i dostarczony wraz z MFW, obejmujący 80 mld EUR środków dostępnych od krajów strefy euro oraz 30 mld EUR promesy kredytowej oferowanej przez MFW (stand-by). Drugi mechanizm to European Financial Stabilization Mechanism (EFSM) Europejski Mechanizm Stabilizacji Finansowej na kwotę 60 mld EUR zarządzany przez Komisję Europejską i podobny w sposobie działania do funduszu 5 6 M.G. Arghyrou, A. Kontonikas: Op. cit., s Ibid., s. 3. Autorzy nie potwierdzili swoich badaniach hipotezy, jakoby kryzys został wywołany głównie poprzez atak spekulacyjny na rynku papierów zabezpieczających zadłużenie rządów (CDS Credit Default Swaps).
4 122 Małgorzata Gajda-Kantorowska wcześniej ustanowionego w celu pomocy krajom spoza strefy Łotwie, Węgrom i Rumunii. Fundusz ten jest wspierany przez budżet UE, więc papiery wartościowe emitowane na podstawie tego mechanizmu są postrzegane jako papiery o wysokim poziomie jakości. Trzeci mechanizm to European Financial Stability Facility (EFSF) Europejski Fundusz Stabilizacji Finansowej 7, który jest próbą dostarczenia znacznie większego zakresu pomocy finansowej. Fundusz emituje obligacje, a wpływy z tej operacji przeznacza na udzielanie pożyczek. Obligacje są gwarantowane przez kraje uczestniczące w mechanizmie w sposób skoordynowany zamiast łącznych i wielokrotnych gwarancji występują gwarancje indywidualne. Udział każdego kraju w ogólnej gwarantowanej kwocie jest proporcjonalny do jego udziału w kapitale EBC 8. Dwa ostatnie mechanizmy zostały uzgodnione przez ECOFIN 8-9 maja 2010, ostatni EFSF został utworzony przez kraje strefy euro dla tych krajów strefy, poza Grecją, które tracą zaufanie kredytodawców. Jest częścią pakietu ratunkowego o łącznej kwocie 750 mld EUR. EFSF ma zdolność emisji obligacji gwarantowanych przez EAMS kraje strefy euro do kwoty 440 mld EUR w przeznaczeniu na pożyczki dla krajów strefy euro znajdujących się w potrzebie zgodnie z warunkami wynegocjowanymi z Komisją Europejską w porozumieniu z Europejskim Bankiem Centralnym oraz Międzynarodowym Funduszem Walutowym oraz za aprobatą Eurogrupy. Teoretycznie opiewa on na 440 mld EUR, ale na pożyczki może być przeznaczone tylko 250 mld z tej kwoty. Fundusze, które pozwalają na zwiększanie zadłużenia na atrakcyjnych warunkach nie stanowią rozwiązania problemu w długim okresie ich istnienie stwarza poważne ryzyko nadużycia prowadząc do obniżenia premii za ryzyko dla rządów, których polityka może prowadzić do niestabilności. Ważnym kontrargumentem za istnieniem takich funduszy jest przekonanie, że chronią one przede wszystkim te kraje, które byłyby wypłacalne, gdyby nie dotknął ich efekt zarażania. Obecny kryzys stworzył bowiem warunki, w których możliwość bankructwa Grecji powoduje ucieczkę inwestorów od krajów o podobnych do Grecji cechach Irlandii, Włoch, Portugalii i Hiszpanii. Najbardziej trwałym rozwiązaniem byłoby zmniejszenie podatności systemu finansowego strefy euro na przypadki bankructwa rządów. Możliwość bankructwa Grecji była postrzegana jako zbyt kosztowna dla całej strefy euro ze względu na silną ekspozycję systemów bankowych innych krajów, głównie Niemiec i Francji na dług rządowy Grecji. W tej sytuacji kryzys zadłużenia 7 8 A. Siebert: The EFSM and the EFSF: Now and what Follows. Directorate General for Internal Policies Policy Department A: Economic and Scientific Policies. Economic and Monetary Affairs, IP/A/ECON/FWC/2009_040/C7, 8 September 2010, s. 3. Ibid., s. 8.
5 Kontrowersje wokół metod rozwiązywania kryzysu zadłużenia 123 w Grecji mógłby przerodzić się w kryzys systemu bankowego w tych krajach. Dlatego zdaniem P. De Grauwe a, ratowanie Grecji jest mniej kosztowne dla tych krajów niż ratowanie własnych systemów bankowych po ewentualnym bankructwie Grecji 9. Ostatecznym trwałym rozwiązaniem jest ustanowienie bardziej skutecznego nadzoru i regulacji systemów bankowych na poziomie narodowym 10. Próba poprawy sposobu funkcjonowania Paktu Stabilizacji i Wzrostu nie przyniosła rezultatu. Próba zaostrzenia niemożliwych do wyegzekwowania dotychczasowych reguł również spotkała się z ostrą krytyką. Jak stwierdza P. De Grauwe, Komisja Europejska postępuje jak straż pożarna, która zamiast ugasić pożar próbuje ustalać jego przyczyny i ukarać winnego 11. Kształt Mechanizmu zaproponowany w marcu 2011 może wręcz zagrozić stabilności strefy euro 12. Od czerwca 2013 planowane jest powołanie nowego funduszu zastępującego dwa dotychczasowe: EFSF oraz EFSM, którego celem będzie dostarczanie pomocy finansowej zagrożonym krajom strefy euro. W przypadku trudności finansowych, kraj członkowski może wystąpić o pożyczkę, której udzielenie uwarunkowane będzie wdrożeniem odpowiednich dostosowań w gospodarce. W wyjątkowych przypadkach pomoc zostanie udzielona poprzez bezpośredni zakup obligacji rządowych na rynku pierwotnym Jednak taki kształt rozwiązań napotyka, co najmniej cztery problemy Dostępna kwota to 700 mld EUR, co daje możliwości pożyczkowe w wysokości 500 mld EUR, reszta w formie gwarancji. Jest to kwota zbyt niska i dostępna w zbyt późnym okresie biorąc pod uwagę fakt, że już w 2011 roku nie w 2013, łączny dług przypadający do spłacenia przez Grecję, Irlandię, Włochy, Portugalię i Hiszpanię wyniesie 502 mld EUR, a dodatkowe potrzeby pożyczkowe hiszpańskiego rządu na szczeblu centralnym i lokalnym są szacowane na 470 mld EUR. Porozumienie przewiduje możliwość przyśpieszenia wypłat przed 2013 rokiem. Obecnie opóźnienia są trudne do przewidzenia i mogą być duże, co może spowodować zwiększoną ekspozycję rządów krajów członkowskich na ataki spekulacyjne. Również w opracowaniu MFW 14 zwraca się uwagę na konieczność zapewnienia zdolności podniesienia zasobów funduszy do wystarczającego poziomu w krótkim okresie, przy niskich kosztach, przy zapewnieniu większej elastyczności działania tych mechanizmów. 9 P. De Grauwe: Greece..., op. cit., s A. Siebert: Op. cit., s P. De Grauwe: Fighting, op. cit., s P. Manasse: The Trouble with the European Stability Mechanism. index.php?q=node/6315,5, April Ibid. 14 IMF, World Economic and Fiancial Surveys. Fiscal Monitor. Shifting Gears, Tackling Challenges on the Road to Fiscal Adjustment, April, 2011, s. 40.
6 124 Małgorzata Gajda-Kantorowska 2. Kolejna słabość tego rozwiązania leży w mechanizmie finansowania Funduszu. Jest on finansowany poprzez gwarancje, które zostaną udzielone w razie potrzeby zamiast subwencji kwoty dostępnej od razu. Aktywacja gwarancji prawdopodobnie spowoduje efekt mnożnikowy oraz efekt zarażania, przykładowo dla Włoch, na każde 100 mld EUR potrzebnych dla ratowania innych krajów strefy euro budżet Włoch zostanie obciążony kwotą ok. 18 mld EUR (równowartość procentowego udziału kraju w bilansie EBC), co stanowi ok. 1% włoskiego PKB. Ponadto, potrzeba wykorzystania mechanizmu może przypadać w czasie, kiedy rynki finansowe prawdopodobnie zażądają wysokich i rosnących stóp procentowych. 3. kolejny bardzo poważny problem związany jest z systemem głosowania. Decyzja o udzieleniu pożyczki dla danego kraju członkowskiego determinująca poziom stóp procentowych oraz warunki uzyskania pożyczki wymaga jednomyślności wszystkich ministrów finansów krajów strefy euro. W zarządzie każdy kraj członkowski posiada prawo weta. Kraje o dobrej kondycji finansowej mogą uzależniać swoja zgodę na udzielenie pożyczki (rezygnacje z prawa weta) od zastosowania w innych krajach członkowskich rozwiązań przynoszących największe korzyści krajowi pierwszemu, np. zwiększenia stopy podatkowej dla korporacji. 4. Statut wymaga, aby Komisja Europejska dokonała oszacowania stabilności długu publicznego kraju oraz zaprezentowała rodzaj trudności w dostępie do rynków finansowych. Jeżeli KE dojdzie do wniosku, że kraj jest technicznie niewypłacalny, wtedy EMS dostarczy pożyczki jedynie w zakresie, w jakim zaangażowany zostanie sektor prywatny. Problem w tym, że jeżeli kraj ma problemy z pozyskaniem środków na rynkach finansowych, to dlatego, że prywatni inwestorzy postrzegają go jako niewypłacalny, więc KE może dojść do takiego samego wniosku dla większości aspirujących o pomoc finansową krajów. Uzasadnione jest projektowanie rozwiązań pozwalających na ograniczenie pokusy nadużycia (moral hazard) oraz nienagradzających podejmowania nadmiernego ryzyka, jednak tego typu norma może okazać się bardzo rujnująca. Obecnie rynki finansowe żądają wyższej premii za ryzyko dla nowych emisji długu rządowego dla krajów korzystających z pakietów ratunkowych oraz jego przyszłych klientów, przewidując możliwość wystąpienia kryzysu niewypłacalności. Charakter przyjętych rozwiązań może wiec przyśpieszyć oraz rozprzestrzenić kryzys na inne kraje o wysokim poziomie zadłużenia sektora finansów publicznych, ponadto strefa euro może zostać sparaliżowana poprzez weto krajów członkowskich.
7 Kontrowersje wokół metod rozwiązywania kryzysu zadłużenia 125 Jak stwierdzają W.H. Buiter i E. Rahbari 15, utworzenie Europejskiego Mechanizmu Stabilizacyjnego jest krokiem w kierunku powstania Minimum centrum fiskalnego Europy ( minimal fiscal Europe ), co jest konieczne do przetrwania strefy zarówno z ekonomicznego, jak i politycznego punktu widzenia. Jednak zdaniem P. De Grauwe a, tylko bardziej aktywny EBC może powstrzymać efekt zarażania w strefie euro 16. Podejmowane do tej pory próby ratowania strefy przed efektem zarażania ze strony kryzysu w Grecji nie przyniosły rezultatu, ponieważ, zdaniem wspomnianego autora, nie były w stanie zatrzymać sił przyczyniających się do tego efektu i odizolować greckiego kryzysu od reszty strefy. Przyczyną jest ekstremalna wahliwość rynków rządowych papierów wartościowych w ramach unii walutowej, ponieważ rządy na szczeblu narodowym emitują dług w obcej walucie, tzn. w walucie, nad którą nie mają żadnej kontroli. W rezultacie nie są w stanie zagwarantować posiadaczom papierów wartościowych, że zawsze będą dysponować wystarczającą płynnością, aby w terminie wykupić papiery wartościowe. W ten sposób rynki rządowych papierów wartościowych bez takich gwarancji są podatne na zarażanie w podobny sposób jak systemy bankowe, w których brakuje ostatniej instancji kredytowej 17. EBC do tej pory dokonywał bezpośredniego zakupu rządowych papierów wartościowych na rynku wtórnym oraz pośrednio akceptował rządowe papiery wartościowe jako zabezpieczenie w operacjach dostarczania płynności dla systemu bankowego. Ograniczanie pokusy nadużycia powinno być zlecone niezależnej instytucji nadzorującej, która powinna wziąć odpowiedzialność za regulację i nadzór nad kreacją długu rządowego 18. Autor nawołuje do bardziej radykalnej przebudowy systemu zarządzania strefą euro. Dalsze kroki w celu politycznej unifikacji są konieczne. Bez tego sprawowanie efektywnej kontroli nad poziomem długu i deficytu na szczeblu krajowym nie jest możliwe. W lipcu 2011 roku Rada zezwoliła EFSF na zakup rządowych papierów wartościowych na rynku wtórnym, ponadto ta sama instytucja jest odpowiedzialna za ograniczenie pokusy nadużycia poprzez nałożenie twardych warunków dla rządów występujących o udzielenie pożyczek. W kwietniu 2011 roku, Komisja ds. Spraw Gospodarczych PE przyjęła pakiet sześciu przepisów dotyczących zarządzania gospodarką (tzw. sześciopak). Cztery z nich mają na celu 15 W.H. Buiter, E. Rahbari: Greece and the Fiscal Crisis In the Eurozone. CEPR Policy Insights 2010, No P. De Grauwe: Only a More Active ECB Can Solve the Euro Crisis. CEPS Policy Brief 2011, No. 250, s Ibid. 18 Ibid., s. 5.
8 126 Małgorzata Gajda-Kantorowska wzmocnienie Paktu Stabilności i Wzrostu oraz nadzoru nad budżetami państw UE. Dwa kolejne określają zasady monitorowania i kontrolowania różnic makroekonomicznych pomiędzy krajami Unii 19. Do końca polskiej Prezydencji w UE przewiduje się przyjęcie tzw. sześciopaku, czyli pakietu sześciu aktów możliwości prawnych wzmacniających koordynację polityki gospodarczej w celu zapobiegania kryzysom. Do końca 2011 roku Komisja Europejska ma też oszacować możliwości emisji euroobligacji wspólnych dla wszystkich krajów strefy euro 20, co wymaga zwiększenia wzajemnej solidarności dla rządów niektórych krajów, głównie Niemiec, dla których oznaczałoby to podniesienie kosztów zaciągania pożyczek. Jak stwierdza D. Rosati 21, rozpad strefy euro nie leży w interesie krajów członkowskich. Nawet opuszczenie jej tylko przez Grecję naraża bowiem na szwank wiarygodność całego projektu integracji monetarnej, co z pewnością zostanie zdyskontowane przez rynki finansowe w postaci wyższych premii za ryzyko dla pozostałych członków ugrupowania. Z kolei przygotowanie mechanizmów kontrolowanego bankructwa również spotkało się z krytyką jako mechanizmu samodestrukcji strefy 22. Zakończenie Utworzenie mechanizmu stabilizacyjnego należy uznać za krok w kierunku zwiększenia solidarności. Bardziej aktywny EBC na rynku rządowych papierów wartościowych strefy euro prawdopodobnie byłby w stanie powstrzymać efekt zarażania. Jednak najbardziej trwałym rozwiązaniem byłoby zmniejszenie podatności systemu finansowego strefy euro na przypadki bankructwa rządów, co wymaga ustanowienia bardziej skutecznego nadzoru i regulacji systemów bankowych na poziomie narodowym. 19 Parlament Europejski, Gospodarczy sześciopak w Parlamencie Europejskim. Sprawy gospodarcze i walutowe FCS18371/html/Gospodarczy-sze%C5%9Bciopak-w-Parlamencie-Europejskim 20 Ibid. 21 D. Rosati: Rozpad strefy euro? Bzdura! ,Rozpad_strefy_euro Bzdura_.html 22 P. De Grauwe: A Mechanism of Self-destruction of the Eurozone. ew/academic/intecon/degrauwe/pdg-papers/discussion_papers/nov%20pdg%20on%20debt %20default%20mechanism-1.pdf, CEPS Commentary, 9 November 2010.
9 Kontrowersje wokół metod rozwiązywania kryzysu zadłużenia 127 Literatura Arghyrou M.G., Kontonikas A.: The EMU Sovereign-debt Crisis: Fundamentals, Expectations and Contagion. European Economy, Economic Paper No European Commission, Economic and Financial Affairs DG. Buiter W.H., Rahbari E.: Greece and the Fiscal Crisis In the Eurozone. CEPR Policy Insights 2010, No De Grauwe P.: Greece: The Start of a Systemic Crisis of the Eurozone? May De Grauwe P.: A Mechanism of Self-destruction of the Eurozone, kuleuven.be/ew/academic/intecon/degrauwe/pdg-papers/discussion_papers/nov% 20PDG%20on%20debt%20default%20mechanism-1.pdf, CEPS Commentary, 9 November, De Grauwe P.: Greece: The Start of a Systemie Crisis of the Eurozone? 11 May De Grauwe P.: Only a More Active ECB Can Solve the Euro Crisis. CEPS Policy Brief August 2011, No Kouretas G.P., Vlamis P.: The Greek Crisis: Causes and Implications. Panoeconomicus 2010, No. 4. Manasse P.: The Trouble with the European Stability Mechanism, org/index.php?q=node/6315,5 April Parlament Europejski, Gospodarczy sześciopak w Parlamencie Europejskim. Sprawy gospodarcze i walutowe content/ fcs18371/html/gospodarczy-sze%c5%9bciopak-w-parlamencie -Europejskim Piecuch J.: Grecja w objęciach kryzysu. Przemiany społeczno-ekonomiczne na Półwyspie Peloponeskim. Prace Naukowe. Wrocław 2011, nr 168. Rosati D.: Rozpad strefy euro? Bzdura! ,106501, ,Rozpad_strefy_euro Bzdura_.html Sawicki J.: Debt in the Eurozone-the Sources and Possible Consequences. nbp.pl/badania/seminaria_files/27iv2011.pdf, March Siebert A.: The EFSM and the EFSF: Now and what Follows. Directorate General for Internal Policies Policy Department A: Economic and Scientific Policies, Economic and Monetary Affairs, IP/A/ECON/FWC/2009_040/C7, 8 September THE CONTROVERSY OVER THE METHODS OF SOLVING THE EUROZONE DEBT CRISIS Summary The establishment of the European Stabilization Mechanism constitutes an important step towards the greater solidarity between EMU members. More active ECB would probably be able to stop the forces of contagion in the eurozone s sovereign bond
10 128 Małgorzata Gajda-Kantorowska markets. The more effective solution is to take steps to ensure that the euro area financial system is less vulnerable to sovereign defaults. Thus better supervision and regulation of national banking systems are indispensable.
EUROPEJSKI MECHANIZM STABILNOŚCI JAKO STABILIZATOR W PLANOWANEJ UNII FINANSOWEJ
EUROPEJSKI MECHANIZM STABILNOŚCI JAKO STABILIZATOR W PLANOWANEJ UNII FINANSOWEJ Agnieszka Trzcińska Departament Zagraniczny, NBP Seminarium Instytutu Ekonomicznego 10 kwietnia 2013 r. Prezentacja przedstawia
Bardziej szczegółowodr Jan Hagemejer Karol Pogorzelski
Kryzys finansów publicznych i druga fala Wielkiej Recesji Badanie wykonane przez Instytut Badań Strukturalnych w ramach prac nad projektem: Analiza procesów zachodzących na polskim rynku pracy i w obszarze
Bardziej szczegółowoKryzys strefy euro. Przypadek Grecji
Kryzys strefy euro. Przypadek Grecji Początek kryzysu w Grecji Skala problemów w Grecji została ujawniona w kwietniu 2009, gdy w zrewidowano prognozę deficytu budżetowego z 3,7% PKB do 12,7%, a ostatecznie
Bardziej szczegółowoDeficyt budżetowy i dług publiczny w dłuższym okresie. Joanna Siwińska
Deficyt budżetowy i dług publiczny w dłuższym okresie Joanna Siwińska Dług publiczny, jako % PKB Dług publiczny kraje rozwinięte 1880 1886 1892 1898 1904 1910 1916 1922 1928 1934 1940 1946 1952 1958 1964
Bardziej szczegółowoWojciech Buksa Podatek od transakcji finansowych - jego potencjalne implikacje dla rynków finansowych
Wojciech Buksa wojciech.buksa@outlook.com Podatek od transakcji finansowych - jego potencjalne implikacje dla rynków finansowych!1 Wstęp. Pod koniec 2011 roku komisja europejska przedstawiła pomysł wprowadzenia
Bardziej szczegółowoZAŁĄCZNIK DOKUMENTU OTWIERAJĄCEGO DEBATĘ W SPRAWIE POGŁĘBIENIA UNII GOSPODARCZEJ I WALUTOWEJ
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 31.5.2017 r. COM(2017) 291 final ANNEX 3 ZAŁĄCZNIK do DOKUMENTU OTWIERAJĄCEGO BATĘ W SPRAWIE POGŁĘBIENIA UNII GOSPODARCZEJ I WALUTOWEJ PL PL Załącznik 3. Najważniejsze
Bardziej szczegółowoDepartament Zagraniczny
N a r o d o w y B a n k P o l s k i Departament Zagraniczny Warszawa, sierpień 2011 Informacja na temat nowych zasad funkcjonowania Europejskiego Instrumentu Stabilności Finansowej (EFSF) oraz przyszłego
Bardziej szczegółowoSPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 27.6.2016 r. COM(2016) 414 final SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY zawierające ocenę wymaganą na mocy art. 24 ust. 3 i art. 120 ust. 3 akapit trzeci
Bardziej szczegółowoGRECJA sytuacja bieżąca Materiały na konferencję prasową Forum Obywatelskiego Rozwoju. Warszawa, 30 maja 2012 r. Marek Tatała
GRECJA sytuacja bieżąca Materiały na konferencję prasową Forum Obywatelskiego Rozwoju Warszawa, 30 maja 2012 r. Marek Tatała W 2011 relacja długu publicznego do PKB przekroczyła 165 proc. Oznacza to wzrost
Bardziej szczegółowoPolityka monetarna Unii Europejskiej dr Joanna Wolszczak-Derlacz. Wykład 13 Polityka fiskalna w Unii Walutowej
Polityka monetarna Unii Europejskiej dr Joanna Wolszczak-Derlacz Wykład 13 Polityka fiskalna w Unii Walutowej http://www.zie.pg.gda.pl/~jwo/ email: jwo@zie.pg.gda.pl 1. Jaka jest rola polityki fiskalnej
Bardziej szczegółowoWarunki uzyskania zaliczenia z przedmiotu, na którym słuchacz studiów podyplomowych był nieobecny
Studia podyplomowe Mechanizmy funkcjonowania strefy euro Projekt realizowany z Narodowym Bankiem Polskim w ramach programu edukacji ekonomicznej VII edycja Rok akademicki 2015/2016 Warunki uzyskania zaliczenia
Bardziej szczegółowoPrognozy gospodarcze dla
Prognozy gospodarcze dla Polski po I kw. 21 Łukasz Tarnawa Główny Ekonomista Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, 13.5.21 Gospodarka globalna po kryzysie finansowym Odbicie globalnej aktywności gospodarczej
Bardziej szczegółowoDelegacje otrzymują w załączeniu dokument COM(2017) 291 final ANNEX 3.
Rada Unii Europejskiej Bruksela, 2 czerwca 2017 r. (OR. en) 9940/17 ADD 3 ECOFIN 491 UEM 185 INST 242 PISMO PRZEWODNIE Od: Data otrzymania: 1 czerwca 2017 r. Do: Sekretarz Generalny Komisji Europejskiej,
Bardziej szczegółowoZalecenie DECYZJA RADY. uchylająca decyzję 2009/415/WE w sprawie istnienia nadmiernego deficytu w Grecji
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 12.7.2017 r. COM(2017) 380 final Zalecenie DECYZJA RADY uchylająca decyzję 2009/415/WE w sprawie istnienia nadmiernego deficytu w Grecji PL PL Zalecenie DECYZJA RADY uchylająca
Bardziej szczegółowoKierunki reform w strefie euro. Dariusz K. Rosati Warszawa, r
Kierunki reform w strefie euro Dariusz K. Rosati Warszawa, 19.09.2014r Lekcje z kryzysu Wspólna waluta spowodowała zwiększoną wzajemną współzależność finansową i ekonomiczną krajów strefy euro (EA) po
Bardziej szczegółowoJesienna prognoza gospodarcza na 2014 r.: powolne ożywienie i bardzo niska inflacja
Komisja Europejska - Komunikat prasowy Jesienna prognoza gospodarcza na 2014 r.: powolne ożywienie i bardzo niska inflacja Bruksela, 04 listopad 2014 Zgodnie z prognozą gospodarczą Komisji Europejskiej
Bardziej szczegółowoNowa Teoria Optymalnego Obszaru Walutowego
Nowa Teoria Optymalnego Obszaru Walutowego dr Grzegorz Tchorek Biuro ds. Integracji ze Strefą Euro, Narodowy Bank Polski Uniwersytet Warszawski, Wydział Zarządzania Poglądy wyrażone przez autora nie stanowią
Bardziej szczegółowoDelegacje otrzymują w załączeniu dokument COM(2017) 291 final ANNEX 2.
Rada Unii Europejskiej Bruksela, 2 czerwca 2017 r. (OR. en) 9940/17 ADD 2 ECOFIN 491 UEM 185 INST 242 PISMO PRZEWODNIE Od: Data otrzymania: 1 czerwca 2017 r. Do: Sekretarz Generalny Komisji Europejskiej,
Bardziej szczegółowoDECYZJA RADY w sprawie nałożenia na Hiszpanię grzywny za manipulowanie danymi dotyczącymi deficytu we Wspólnocie Autonomicznej Walencji
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 7.5.2015 r. COM(2015) 209 final Embargo vista Zalecenie DECYZJA RADY w sprawie nałożenia na Hiszpanię grzywny za manipulowanie danymi dotyczącymi deficytu we Wspólnocie
Bardziej szczegółowoKraje i banki będą potrzebować ponad 2 bln euro w 2012 r.
Kraje i banki będą potrzebować ponad 2 bln euro w 2012 r. Dane na ten temat pojawiają się w serwisach informacyjnych, np. w agencji Bloomberg, są także podawane przez specjalistyczne serwisy informacyjne
Bardziej szczegółowoPozostałe zmiany zawarte w projekcie mają charakter redakcyjny.
UZASADNIENIE Jednym z największych wyzwań stojących przed rynkami finansowymi wobec ostatniego kryzysu finansowego (zapoczątkowanego tzw. kryzysem subprime na rynku amerykańskim) było zapewnienie płynności
Bardziej szczegółowoZarządzanie Kapitałem w Bankach
Zarządzanie Kapitałem w Bankach Wizja scenariusza spowolnienia gospodarczego w Polsce w kontekście powołania wspólnego nadzoru bankowego Tomasz Kubiak Dyrektor Zarządzający Dep. Alokacji Kapitału i ALM
Bardziej szczegółowoTomasz Gruszecki ŚWIAT NA DŁUGU
Tomasz Gruszecki ŚWIAT NA DŁUGU Wydawnictwo KUL Lublin 2012 SPIS TREŚCI Od autora 9 Część I DŁUG NA ŚWIECIE: FAKTY I. BOMBA DŁUGU PUBLICZNEGO 13 1. Zegar długu na świecie 14 2. Tym razem w dtugi popadły
Bardziej szczegółowoKRYZYS FINANSÓW PUBLICZNYCH
KRYZYS FINANSÓW PUBLICZNYCH przyczyny, mechanizm, drogi wyjścia redakcja naukowa Leokadia Oręziak Dariusz K. Rosati Warszawa 2013 SPIS TREŚCI WSTĘP Leokadia Oręziak, Dariusz K. Rosati ^ 9 ROZDZIAŁ 1. Konsolidacja
Bardziej szczegółowoKreacja pieniądza: mity i rzeczywistość Czy banki centralne kreują pieniądze? Czy QE to masowe drukowanie pieniędzy?
Andrzej Sławiński Kreacja pieniądza: mity i rzeczywistość Czy banki centralne kreują pieniądze? Czy QE to masowe drukowanie pieniędzy? 1. Czy banki centralne emitują pieniądze? Warszawa.gazeta.pl Bilans
Bardziej szczegółowo=Dá F]QLN QU s}ï v] }o] Çl] ] v]'ïv i v }l îìíï
736 M. Belka Narodowy Bank Polski Warszawa, r. Z nia na rok 2013 przed do projektu u Z nia. W ch realizowanej przez Narodowy Bank Polski 3 r. Ponadto i W na rok 2013 10 2012 r. p 2. W 2013 r. olskim w
Bardziej szczegółowoZimowa prognoza na lata : do przodu pod wiatr
EUROPEAN COMMISSION KOMUNIKAT PRASOWY Bruksela, 22 lutego 2013 r. Zimowa prognoza na lata 2012-14: do przodu pod wiatr Podczas gdy sytuacja na rynkach finansowych w UE znacząco poprawiła się od lata ubiegłego
Bardziej szczegółowoZalecenie DECYZJA RADY. uchylająca decyzję 2010/401/UE w sprawie istnienia nadmiernego deficytu na Cyprze
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 18.5.2016 r. COM(2016) 295 final Zalecenie DECYZJA RADY uchylająca decyzję 2010/401/UE w sprawie istnienia nadmiernego deficytu na Cyprze PL PL Zalecenie DECYZJA RADY
Bardziej szczegółowoPL Zjednoczona w różnorodności PL A8-0047/4. Poprawka. Bas Eickhout w imieniu grupy Verts/ALE
7.3.2018 A8-0047/4 4 Motyw E a (nowy) Ea. mając na uwadze, że w ramach inicjatywy przewodniej UE na rzecz Europy efektywnie korzystającej z zasobów apeluje się, by podatki środowiskowe wynosiły 10 % wszystkich
Bardziej szczegółowoZ. Pozsar i in.: pośrednictwo finansowe, które jest związane z dokonywaniem transformacji terminów zapadalności oraz płynności bez jednoczesnego
Shadow banking. Z. Pozsar i in.: pośrednictwo finansowe, które jest związane z dokonywaniem transformacji terminów zapadalności oraz płynności bez jednoczesnego dostępu do środków banku centralnego lub
Bardziej szczegółowoWpływ bieżącej sytuacji gospodarczej na sektor małych i średnich przedsiębiorstw MSP
Wpływ bieżącej sytuacji gospodarczej na sektor małych i średnich przedsiębiorstw MSP Prof. Anna Zielińska-Głębocka Uniwersytet Gdański Rada Polityki Pieniężnej 1.Dynamika wzrostu gospodarczego spowolnienie
Bardziej szczegółowoWiosenna prognoza na lata : w kierunku powolnego ożywienia gospodarczego
KOMISJA EUROPEJSKA KOMUNIKAT PRASOWY Wiosenna prognoza na lata 2012-13: w kierunku powolnego ożywienia gospodarczego Bruksela 11 maja 2012 r. W związku ze spadkiem produkcji odnotowanym pod koniec 2011
Bardziej szczegółowoU S T AWA. z dnia. o zmianie ustawy o finansach publicznych
U S T AWA Projekt z dnia o zmianie ustawy o finansach publicznych Art. 1. W ustawie z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240, z późn. zm. 1) ) wprowadza się następujące
Bardziej szczegółowoStudia podyplomowe Mechanizmy funkcjonowania strefy euro finansowane przez Narodowy Bank Polski
Załącznik do uchwały nr 548 Senatu Uniwersytetu Zielonogórskiego w sprawie określenia efektów kształcenia dla studiów podyplomowych prowadzonych na Wydziale Ekonomii i Zarządzania Studia podyplomowe Mechanizmy
Bardziej szczegółowoDochody JST 2004 2012, perspektywa 2013 2020. Warszawa, 20 czerwca 2013 Senat RP
Dochody JST 2004 2012, perspektywa 2013 2020 Warszawa, 20 czerwca 2013 Senat RP Dane: dochody wydatki majątkowe wynik rok 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Dochody ogółem Dochody ogółem UE Dochody
Bardziej szczegółowoPrognoza z zimy 2014 r.: coraz bardziej widoczne ożywienie gospodarcze
KOMISJA EUROPEJSKA KOMUNIKAT PRASOWY Bruksela/Strasburg, 25 lutego 2014 r. Prognoza z zimy 2014 r.: coraz bardziej widoczne ożywienie gospodarcze W zimowej prognozie Komisji Europejskiej przewiduje się
Bardziej szczegółowoJesienna prognoza gospodarcza: stopniowe ożywienie, zewnętrzne ryzyko
KOMISJA EUROPEJSKA KOMUNIKAT PRASOWY Bruksela, 5 listopada 2013 r. Jesienna prognoza gospodarcza: stopniowe ożywienie, zewnętrzne ryzyko W ostatnich miesiącach pojawiły się obiecujące oznaki ożywienia
Bardziej szczegółowoKonwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie. Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ
Konwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie Polski do strefy euro Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ Plan prezentacji 1. Nominalne kryteria konwergencji
Bardziej szczegółowoPROJEKT SPRAWOZDANIA
PARLAMENT EUROPEJSKI 2009-2014 Komisja Gospodarcza i Monetarna 18.7.2012 2012/2150(INI) PROJEKT SPRAWOZDANIA w sprawie europejskiego okresu oceny na potrzeby koordynacji polityki gospodarczej: realizacja
Bardziej szczegółowoRola salda pierwotnego w stabilizowaniu długu publicznego krajów członkowskich strefy euro w latach
Rola salda pierwotnego w stabilizowaniu długu publicznego krajów członkowskich strefy euro w latach 1999 2013 dr hab. Kamilla Marchewka-Bartkowiak, prof. nadzw. UEP dr Marcin Wiśniewski Katedra Polityki
Bardziej szczegółowoKredytowe instrumenty a stabilność finansowa
Monografie i Opracowania 563 Paweł Niedziółka Kredytowe instrumenty a stabilność finansowa Warszawa 2009 Szkoła Główna Handlowa w Warszawie OFICYNA WYDAWNICZA Spis treści Indeks skrótów nazw własnych używanych
Bardziej szczegółowo2012-01-09. mgr Rafał Mundry Zakład Polityki Gospodarczej. Wrocław, 2011
Działania Europejskiego Mechanizmu Stabilizacji Finansowej (EFSM) oraz Europejskiego Funduszu Stabilizacji Finansowej (EFSF) mgr Rafał Mundry Zakład Polityki Gospodarczej Wrocław, 2011 1 Od czego się zaczęło?
Bardziej szczegółowoKonsolidacja finansów publicznych a kryzys strefy euro. Jerzy Osiatyński
Konsolidacja finansów publicznych a kryzys strefy euro Jerzy Osiatyński 2 Kryzys euro i lekcje dla Polski Czy załamanie się obszaru euro nie osłabi samej Unii Europejskiej lub w ogóle jej nie przekreśli?
Bardziej szczegółowoWniosek ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 23.11.2011 KOM(2011) 819 wersja ostateczna 2011/0385 (COD) Wniosek ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY w sprawie wzmocnienia nadzoru gospodarczego i budżetowego
Bardziej szczegółowoWniosek OPINIA RADY. w sprawie programu partnerstwa gospodarczego przedłożonego przez Maltę
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 15.11.2013 r. COM(2013) 909 final 2013/0399 (NLE) Wniosek OPINIA RADY w sprawie programu partnerstwa gospodarczego przedłożonego przez Maltę PL PL 2013/0399 (NLE) Wniosek
Bardziej szczegółowoKonwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie. Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ
Konwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie Polski do strefy euro Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ Plan prezentacji 1. Nominalne kryteria konwergencji
Bardziej szczegółowoW dłuższym terminie Grexit nie powinien zaszkodzić Polsce
W dłuższym terminie Grexit nie powinien zaszkodzić Polsce Cała uwaga Europy skupia się od kilku miesięcy na Grecji ze względu na nasilenie trwającego w tym kraju kryzysu finansowego. Perspektywa wyjścia
Bardziej szczegółowoPODSTAWA PRAWNA CELE OSIĄGNIĘCIA
UNIJNE RAMY POLITYKI BUDŻETOWEJ Aby zapewnić stabilność unii gospodarczej i walutowej, potrzeba solidnych ram w celu uniknięcia braku równowagi finansów publicznych. Pod koniec 2011 r. weszła w życie reforma
Bardziej szczegółowoShadow banking. Dobiesław Tymoczko. Warszawa, 15 listopada 2012 r.
Shadow banking Dobiesław Tymoczko Warszawa, 15 listopada 2012 r. Z. Pozsar i in.: pośrednictwo finansowe, które jest związane z dokonywaniem transformacji terminów zapadalności oraz płynności bez jednoczesnego
Bardziej szczegółowoCezary Kosikowski, Finanse i prawo finansowe Unii Europejskiej
Cezary Kosikowski, Finanse i prawo finansowe Unii Spis treści: Wykaz skrótów Wprowadzenie Część I USTRÓJ WALUTOWY I FINANSE UNII EUROPEJSKIEJ Rozdział I Ustrój walutowy Unii 1. Pojęcie i zakres oraz podstawy
Bardziej szczegółowoRada Unii Europejskiej Bruksela, 11 lipca 2016 r. (OR. en)
Rada Unii Europejskiej Bruksela, 11 lipca 2016 r. (OR. en) 10793/16 ECOFIN 675 UEM 261 AKTY USTAWODAWCZE I INNE INSTRUMENTY Dotyczy: DECYZJA RADY stwierdzająca, że Hiszpania nie podjęła skutecznych działań
Bardziej szczegółowoZalecenie DECYZJA RADY. stwierdzająca, że Polska nie podjęła skutecznych działań w odpowiedzi na zalecenie Rady z dnia 21 czerwca 2013 r.
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 15.11.2013 r. COM(2013) 907 final Zalecenie DECYZJA RADY stwierdzająca, że Polska nie podjęła skutecznych działań w odpowiedzi na zalecenie Rady z dnia 21 czerwca 2013
Bardziej szczegółowoD Huto. UTtt. rozsieneoia o Somne
D Huto UTtt rozsieneoia o Somne Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne Warszawa 2007 Wstęp 9 ROZDZIAŁ I Zarys teoretycznych podstaw unii monetarnej 15 1. Główne koncepcje i poglądy teoretyczne 15 1.1. Unia monetarna
Bardziej szczegółowoWpływ światowego kryzysu finansowego na prowadzenie działalności bankowej w Europie Zachodniej i Europie Środkowej
Wpływ światowego kryzysu finansowego na prowadzenie działalności bankowej w Europie Zachodniej i Europie Środkowej Wojciech Kwaśniak Narodowy Bank Polski Źródła kryzysu Strategie instytucji finansowych
Bardziej szczegółowoWniosek OPINIA RADY. w sprawie programu partnerstwa gospodarczego przedłożonego przez SŁOWENIĘ
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 15.11.2013 r. COM(2013) 911 final 2013/0396 (NLE) Wniosek OPINIA RADY w sprawie programu partnerstwa gospodarczego przedłożonego przez SŁOWENIĘ PL PL 2013/0396 (NLE) Wniosek
Bardziej szczegółowoPlan wykładu 8 Równowaga ogólna w małej gospodarce otwartej
Plan wykładu 8 Równowaga ogólna w małej gospodarce otwartej 1. Model Mundella Fleminga 2. Dylemat polityki gospodarczej małej gospodarki otwartej 3. Skuteczność polityki monetarnej i fiskalnej w warunkach
Bardziej szczegółowoRada Unii Europejskiej Bruksela, 11 lipca 2016 r. (OR. en)
Rada Unii Europejskiej Bruksela, 11 lipca 2016 r. (OR. en) 10796/16 ECOFIN 678 UEM 264 AKTY USTAWODAWCZE I INNE INSTRUMENTY Dotyczy: DECYZJA RADY stwierdzająca, że Portugalia nie podjęła skutecznych działań
Bardziej szczegółowoBilans płatniczy Polski w III kwartale 2017 r.
Warszawa, dnia 29 grudnia 2017 r. Bilans płatniczy Polski w III kwartale 2017 r. Kwartalny bilans płatniczy został sporządzony przy wykorzystaniu danych miesięcznych i kwartalnych przekazanych przez polskie
Bardziej szczegółowoPolityka fiskalna (budżetowa) dr Krzysztof Kołodziejczyk
Polityka fiskalna (budżetowa) dr Krzysztof Kołodziejczyk https://flic.kr/p/b6mlmh Plan 1. Definicja polityki fiskalnej 2. Instrumentarium polityki fiskalnej 3. Budżet państwa - deficyt budżetowy - dług
Bardziej szczegółowoEkonomiczne wyzwania integracji ze strefą euro
Maj 2016 Ekonomiczne wyzwania integracji ze strefą euro Warszawa, 2016 r. Spis treści Rozdział pierwszy: Zmiany w strefie euro po 2008 roku..5 Quiz.8 Rozdział drugi: Wzmocnienie instytucjonalne strefy
Bardziej szczegółowoSpójność w UE15 po kryzysie fiskalnym
Konferencja Wyzwania dla spójności Europy 21-22 kwietnia 2016 Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Spójność w UE15 po kryzysie fiskalnym dr Agnieszka Tomczak Politechnika Warszawska atomczak@ans.pw.edu.pl
Bardziej szczegółowoStrategia integracji Polski ze strefą euro
Joanna Bęza-Bojanowska Biuro Pełnomocnika Rządu ds. Wprowadzenia Euro przez Rzeczpospolitą Polską Dlaczego euro w Polsce? 1. Polska państwem członkowskim UE z derogacją 2. Polska nie posiada klauzuli opt-out
Bardziej szczegółowoBilans płatniczy Polski w I kwartale 2018 r.
Warszawa, dnia 29 czerwca 2018 r. Bilans płatniczy Polski w I kwartale 2018 r. Kwartalny bilans płatniczy został sporządzony przy wykorzystaniu danych miesięcznych i kwartalnych przekazanych przez polskie
Bardziej szczegółowoEUROPEJSKIE FORUM NOWYCH IDEI 2015
EUROPEJSKIE FORUM NOWYCH IDEI 2015 Okrągły stół, czwartek, 1 października 2015, 13:30 15:30 Partner: Polityka INSIGHT Jak odnowić strefę euro? W którą stronę powinna iść integracja unii gospodarczo-walutowej?
Bardziej szczegółowoPerspektywy Unii Europejskiej i euro
Stanisław Rudolf Perspektywy Unii Europejskiej i euro W chwili kiedy piszę ten tekst, euro znajduje się w najgłębszym chyba kryzysie od momentu jego powstania. Kraje członkowskie gorączkowo poszukują wyjścia
Bardziej szczegółowoMaciej Rapkiewicz, Instytut Sobieskiego,
sektor rządowy (Skarb Państwa, samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej z.o.z., państwowe szkoły wyższe) sektor samorządowy (jednostki samorządu terytorialnego, samodzielne publiczne z.o.z., samorządowe
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wstęp Leokadia Oręziak, Dariusz K. Rosati... 9
Spis treści Wstęp Leokadia Oręziak, Dariusz K. Rosati... 9 Rozdział 1. Konsolidacja fiskalna a kryzys zadłużenia w strefie euro Dariusz K. Rosati.... 11 1. Wprowadzenie... 11 2. Dyscyplina finansowa w
Bardziej szczegółowoDług publiczny jako problem globalny. Finanse 110630-1165
Dług publiczny jako problem globalny Plan wykładu Wzrost poziomu długów publicznych w skali globalnej Kryzys zadłużeniowy- definicja i mechanizm Kryzys zadłużeniowy w strefie euro Dług publiczny do PKB
Bardziej szczegółowoEkonomiczny Uniwersytet Dziecięcy. Wspólna waluta euro Po co komu Unia Europejska i euro? dr Urszula Kurczewska EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Wspólna waluta euro Po co komu Unia Europejska i euro? dr Urszula Kurczewska Szkoła Główna Handlowa w Warszawie 23 października 2012 r. EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
Bardziej szczegółowoPrognozy wzrostu dla Polski 2015-06-02 15:58:50
Prognozy wzrostu dla Polski 2015-06-02 15:58:50 2 Bank of America Merrill Lynch podniósł prognozy wzrostu PKB dla Polski - z 3,3 do 3,5 proc. w 2015 r. i z 3,4 do 3,7 proc. w 2016 r. W raporcie o gospodarce
Bardziej szczegółowoWniosek DECYZJA RADY. w sprawie przyjęcia przez Litwę euro w dniu 1 stycznia 2015 r.
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 4.6.2014 r. COM(2014) 324 final 2014/0170 (NLE) Wniosek DECYZJA RADY w sprawie przyjęcia przez Litwę euro w dniu 1 stycznia 2015 r. PL PL UZASADNIENIE 1. KONTEKST WNIOSKU
Bardziej szczegółowoAkademia Młodego Ekonomisty
Akademia Młodego Ekonomisty Po co komu Unia Europejska i euro? Prof. dr hab. Elżbieta Kawecka-Wyrzykowska (Katedra Integracji Europejskiej im. Jeana Monneta; www.kawecka.eu) Poprzedniczka strefy euro Łacińska
Bardziej szczegółowoSPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY. w sprawie gwarancji pokrytych przez budżet ogólny Stan na dzień 31 grudnia 2010 r.
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 31.8.2011 KOM(2011) 528 wersja ostateczna SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY w sprawie gwarancji pokrytych przez budżet ogólny Stan na dzień 31 grudnia
Bardziej szczegółowoSYSTEM BANKOWY. Finanse 110630-1165
SYSTEM BANKOWY Finanse Plan wykładu Rodzaje i funkcje bankowości Bankowość centralna Banki komercyjne i inwestycyjne Finanse Funkcje banku centralnego(1) Bank dla państwa Bank dla banków Emisja pieniądza
Bardziej szczegółowoWprowadzenie Euro a polscy przedsiębiorcy
Wprowadzenie Euro a polscy przedsiębiorcy Co zazwyczaj się mówi o wejściu do Strefy Euro? Polska musi spełniać 5 kryteriów z Maastricht Wejście Polski do strefy Euro jest generalnie korzystne Musimy wejść
Bardziej szczegółowoPODSTAWA PRAWNA CELE OSIĄGNIĘCIA
NOWE RAMY POLITYKI BUDŻETOWEJ Kryzys zadłużeniowy zagrażający stabilności unii gospodarczej i walutowej uwydatnił pilną potrzebę znacznego usprawnienia ram polityki budżetowej. Gruntowna reforma (część
Bardziej szczegółowo11173/17 jp/gt 1 DGG1B
Rada Unii Europejskiej Bruksela, 11 lipca 2017 r. (OR. en) 11173/17 EF 163 ECOFIN 639 WYNIK PRAC Od: Do: Dotyczy: Sekretariat Generalny Rady Delegacje Plan działania na rzecz rozwiązania problemu kredytów
Bardziej szczegółowoJEDNOLITA POLITYKA PIENIĘŻNA EUROPEJSKIEGO BANKU CENTRALNEGO, A HETEROGENICZNOŚĆ STREFY EURO. mgr Dominika Brózda Uniwersytet Łódzki
JEDNOLITA POLITYKA PIENIĘŻNA EUROPEJSKIEGO BANKU CENTRALNEGO, A HETEROGENICZNOŚĆ STREFY EURO mgr Dominika Brózda Uniwersytet Łódzki Plan wystąpienia 1. Ogólne założenia polityki pieniężnej EBC 2. Dywergencja
Bardziej szczegółowoZalecenie ZALECENIE RADY. w sprawie wdrażania ogólnych wytycznych dotyczących polityki gospodarczej państw członkowskich, których walutą jest euro
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 2.6.2014 r. COM(2014) 401 final Zalecenie ZALECENIE RADY w sprawie wdrażania ogólnych wytycznych dotyczących polityki gospodarczej państw członkowskich, których walutą
Bardziej szczegółowoGniew i Lód: raport o dwóch krajach PIIIGS
Gniew i Lód: raport o dwóch krajach PIIIGS Autor: Frank Shostak Źródło: mises.org Tłumaczenie: Kamil Kuczyński Było wiele komentarzy dotyczących kryzysu finansowego w Irlandii i Islandii w latach 2008-2012.
Bardziej szczegółowoUnia bankowa skutki dla UE, strefy euro i dla Polski. Warszawa, 29 listopada 2012 r.
Unia bankowa skutki dla UE, strefy euro i dla Polski Warszawa, 29 listopada 2012 r. Unia bankowa skutki dla UE i dla strefy euro Andrzej Raczko Narodowy Bank Polski Strefa euro Strefa euro doświadcza bardzo
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wstęp Dariusz Rosati... 11. Część I. Funkcjonowanie strefy euro
Spis treści Wstęp Dariusz Rosati.............................................. 11 Część I. Funkcjonowanie strefy euro Rozdział 1. dziesięć lat strefy euro: sukces czy niespełnione nadzieje? Dariusz Rosati........................................
Bardziej szczegółowoWpływ globalnego kryzysu finansowego na polską gospodarkę
Mirosław Gronicki Wpływ globalnego kryzysu finansowego na polską gospodarkę Warszawa 31 maja 2011 r. Spis treści 1. Geneza światowego kryzysu finansowego. 2. Światowy kryzys finansowy skutki. 3. Polska
Bardziej szczegółowo(Akty ustawodawcze) DECYZJE
22.3.2013 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 82/1 I (Akty ustawodawcze) DECYZJE DECYZJA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) NR 258/2013/UE z dnia 13 marca 2013 r. zmieniająca decyzje nr 573/2007/WE,
Bardziej szczegółowoWniosek ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 1.8.2011 KOM(2011) 481 wersja ostateczna 2011/0209 (COD) C7-0218/11 PL Wniosek ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY zmieniające rozporządzenie Rady (WE) nr 1698/2005
Bardziej szczegółowoWSPÓŁCZESNY SYSTEM BANKOWY
JOANNA redakcja naukowa SWIDERSKA WSPÓŁCZESNY SYSTEM BANKOWY Ujęcie instytucjonalne Difin Spis treści Wprowadzenie 11 Część I System gwarantowania depozytów 15 Rozdział 1. Geneza i uwarunkowania tworzenia
Bardziej szczegółowoEuropejski System Banków Centralnych
Europejski System Banków Centralnych Katedra Studiów nad Procesami Integracyjnymi INPiSM UJ ul. Wenecja 2, 33-332 Kraków Instytucje i organy UGiW 1. Rada Europejska 2. Rada Unii Europejskiej 3. Komisja
Bardziej szczegółowoSpis treści. Przedmowa Streszczenie Raport Roczny ERRS 2013 Spis treści
Raport Roczny 2013 Raport Roczny 2013 Spis treści Przedmowa... 4 Streszczenie... 5 Raport Roczny ERRS 2013 Spis treści 3 Przedmowa Mario Draghi Przewodniczący ERRS Mam przyjemność przedstawić Państwu trzeci
Bardziej szczegółowoOGŁOSZENIE O ZMIANIE STATUTU ALIOR SPECJALISTYCZNEGO FUNDUSZU INWESTYCYJNEGO OTWARTEGO
Warszawa, dnia 27 lutego 2017 r. OGŁOSZENIE O ZMIANIE STATUTU ALIOR SPECJALISTYCZNEGO FUNDUSZU INWESTYCYJNEGO OTWARTEGO Money Makers Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych Spółką Akcyjną z siedzibą w Warszawie
Bardziej szczegółowoZadłużony świat: przyczyny i skutki. Wpływ niekonwencjonalnej polityki monetarnej na poziom i wycenę długu publicznego
Katarzyna Zajdel-Kurowska / Narodowy Bank Polski Zadłużony świat: przyczyny i skutki. Wpływ niekonwencjonalnej polityki monetarnej na poziom i wycenę długu publicznego Warszawa, 9 maja 218 Zadłużony świat:
Bardziej szczegółowoBilans płatniczy Polski w III kwartale 2016 r.
Warszawa, dnia 30 grudnia 2016 r. Bilans płatniczy Polski w III kwartale 2016 r. Kwartalny bilans płatniczy został sporządzony przy wykorzystaniu danych miesięcznych i kwartalnych przekazanych przez polskie
Bardziej szczegółowoKryzys finansów w publicznych a przyjęcie euro przez Polskę
Kryzys finansów w publicznych a przyjęcie euro przez Polskę Dr Jakub Borowski Invest-Bank, Szkoła Główna Handlowa Jesienna Szkoła a Leszka Balcerowicza, Forum Obywatelskiego Rozwoju Warszawa, 28 listopada
Bardziej szczegółowoKiedy skończy się kryzys?
www.pwc.com Kiedy skończy się kryzys? Ryszard Petru Partner PwC Przewodniczący Rady Towarzystwa Ekonomistów Polskich Plan 1 Sytuacja 2 w 3 Wnioski w gospodarce światowej Wpływ na sytuację rynków finansowych
Bardziej szczegółowoFinansowanie akcji kredytowej
Finansowanie akcji kredytowej ze źródeł zagranicznych: doświadczenia Hiszpanii i Irlandii Robert Woreta Departament Analiz Rynkowych Urząd Komisji Nadzoru Finansowego 24 września 2010 roku 1 10,0 % Negatywne
Bardziej szczegółowoCiąg dalszy europejskiego serialu. Długa historia ratowania euro
Globalny kryzys finansowy, który ujawnił się z całą swoją mocą po upadku Lehman Brothers 15 września 2008 r., dość szybko dotarł do Europy i strefy euro. Recesja pojawiła się w strefie euro już w II kw.
Bardziej szczegółowoIII EUROPEJSKI BANK CENTRALNY
4.4.2013 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej C 96/11 III (Akty przygotowawcze) EUROPEJSKI BANK CENTRALNY OPINIA EUROPEJSKIEGO BANKU CENTRALNEGO z dnia 7 stycznia 2013 r. w sprawie projektu rozporządzenia
Bardziej szczegółowoWyzwania dla sektora finansowego związane ze środowiskiem niskich stóp procentowych
Anna Trzecińska, Wiceprezes NBP Wyzwania dla sektora finansowego związane ze środowiskiem niskich stóp procentowych Warszawa / XI Kongres Ryzyka Bankowego BIK / 25 października 2016 11-2002 5-2003 11-2003
Bardziej szczegółowoWniosek ROZPORZĄDZENIE RADY. ustanawiające instrument pomocy finansowej dla państw członkowskich, których walutą nie jest euro
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 22.6.2012 r. COM(2012) 336 final 2012/0164 (APP) Wniosek ROZPORZĄDZENIE RADY ustanawiające instrument pomocy finansowej dla państw członkowskich, których walutą nie jest
Bardziej szczegółowoPolska bez euro. Bilans kosztów i korzyści
Polska bez euro Bilans kosztów i korzyści Warszawa, marzec 2019 AUTORZY RAPORTU Adam Czerniak główny ekonomista Polityka Insight Agnieszka Smoleńska starsza analityczka ds. europejskich Polityka Insight
Bardziej szczegółowo