Wywiady przeprowadzali: Małgorzata Soroń Sabina Konopka Tomasz Janczura Radosław Dobrowolski

Transkrypt

1 Wywiady przeprowadzali: Małgorzata Soroń Sabina Konopka Tomasz Janczura Radosław Dobrowolski

2

3 KrzyŜ stojący przy drodze z Opaki do Szczutkowa obok posesji Pana Jana Rawskiego

4 Drewniany krzyŝ został zbudowany prawdopodobnie w okresie międzywojennym informatorzy nie znali przybliŝonej daty. Był odnawiany wielokrotnie. Ostatnia renowacja została przeprowadzona w 1960r. Do odbudowy przyczyniła się cała wieś. KrzyŜ nie został zbudowany na jakąś specjalną okoliczność, w tamtych czasach krzyŝe były często stawiane, by chroniły od róŝnych nieszczęść. Na krzyŝu widnieje wizerunek UkrzyŜowanego Pana Jezusa.

5 S.K.: Dzień Dobry. Spotykamy się w celu rozmowy na temat KrzyŜa przy drodze do Szczutkowa.. Czy zna Pan moŝe datę wybudowania go? J.C.: Został on stworzony prawdopodobnie w okresie międzywojennym. Nie znam dokładnie daty, bo duŝo nie pamiętam i stawiany był bardzo dawno. Ale byłem przy odnawianiu go w 1960 roku. M.S.: A posiada Pan moŝe wiedzę na temat fundatora obiektu? J.C.: Nie nic o tym nie wiem. M.S.: A na jaką okoliczność był postawiony? Był jakiś szczególny powód czy po prostu zawsze KrzyŜe były stawiane na rozdroŝu? J.C.: Były stawiane Ŝeby broniły przed burzami, i róŝnymi nieszczęściami. śeby Pan Bóg miał wieś w swojej opiece. S.K.: Dziękujemy za udzielenie tak cennych informacji. Do widzenia.

6 M.S.: Dzień dobry. Chciałybyśmy przeprowadzić z Panem wywiad na temat przydroŝnego krzyŝa naprzeciwko posesji Pana Jana Rawskiego. J.C.: Mam nadzieję, Ŝe będę znał odpowiedź na wszystkie pytania. S.K.: Kto przeprowadzał odnowę krzyŝa? I w jakich latach? J.C.: Odnowę jeśli dobrze pamiętam przeprowadzał Aleksander Szwec,, Maciej Rokosz. Ja równieŝ uczestniczyłem w tamtej chwili. Było to w roku Na KrzyŜu jest to wyryte. Był on teŝ dwukrotnie obniŝany, bo drzewo w ziemi gnije i Ŝeby się nie przewrócił trzeba było go zniŝyć. M.S.: A co się stało z poprzednim KrzyŜem? Dlaczego potrzebna była odbudowa? J.C.: Tamten się złamał. Drzewo na nowy KrzyŜ dostaliśmy od Pana leśniczego. M.S.: A kto poświęcił nowy KrzyŜ? J.C.: Chyba był to ks. Sobaczyk.

7 S.K.: Jaki wizerunek znajduje się na tym KrzyŜu? J.C.: UkrzyŜowany Pan Jezus. M.S.: A od początku są te same figurki? J.C.: Tak, z tamtego KrzyŜa zdjęli i załoŝyli na nowy. M.S.: Bardzo dziękujemy Panu za miłą rozmowę. Do widzenia. J.C.: Do widzenia. Wywiady przeprowadziły Małgorzata Soroń,, Sabina Konopka,. Informatorzy Jan Cencora urodzony 18 czerwca 1922 r. w Opace oraz Józef Cencora urodzony w maju 1925 r. w Opace.

8 Data wyryta przy odbudowie KrzyŜa (1960 r.)

9

10 KrzyŜ przy Ośrodku Zdrowia

11 Został prawdopodobnie wzniesiony po I wojnie światowej dziękczynienie za odzyskanie jako przez Polskę niepodległości. Był kilkakrotnie odnawiany. Drzewo na odbudowę podarował Pan Janczura Jan. Ksiądz dziekan Sobczyński poświęcił KrzyŜ po odbudowie. Odnawiał Rawski Jan, Mroczko Józef. KrzyŜ odnawiany jest co roku (malowany, ozdabiany). Kiedyś przechodziły tamtędy procesje. Dziś odbywają się tam majówki. Wisi na nim tabliczka z napisem Jezu ufam Tobie. Niestety próby sfotografowania tabliczki udaremniły kwiaty przybite do KrzyŜa. Znajduje się tam takŝe figurka Matki Boskiej Licheńskiej, którą przyniosła w malutkiej kapliczce Katarzyna Rawska.

12

13

14 Cerkiew pod wezwaniem Narodzenia NMP

15 Prezbiterium cerkwi zwrócone jest na północny-wschód. LeŜy na placu połączonym z cmentarzem. Na południowy-zachód od cerkwi, na jej osi, przy linii ogrodzenia, połoŝona jest dzwonnica - brama ulokowana na miejscu poprzedniego obiektu. Do 1789 parafia funkcjonowała jako niezaleŝna placówka, później jako kooperatura,, a następnie filia (1795 r.) weszła na stałe w skład okregu parafialnego w Lubaczowie.

16 Wywiad przeprowadzony z Panem Zbigniewem Soroniem sołtysem wsi Opaka M.S.: Dzień Dobry. Czy mogłybyśmy przeprowadzić z Panem rozmowę na temat budowy sakralnej-cerkwi? Z.S.: Oczywiście. Postaram się udzielić jak najwięcej informacji. S.K.: Więc zna Pan moŝe datę wybudowania Cerkwi? Z.S.: Było to w 1756 roku. Mieszkańcy Opaki podjęli decyzję o wybudowaniu miejsca świętego, gdyŝ najbliŝszy kościół znajdował się dość daleko. Do budowy przystąpili wszyscy zdolni do pracy mieszkańcy, co dodatkowo budowało ich wspólnotę. S.K.: Jest ona greckokatolicka czy rzymskokatolicka? Z.S.: Greckokatolicka. Wprawdzie mieszkańcy obu stron Opaki byli róŝnych narodowości, jednak w tej kwestii byli zgodni. S.K.: Czy były tam udzielane NaboŜeństwa? Z.S.: Tak, kiedyś były. Nawiasem mówiąc moja mama otrzymała tam Chrzest Święty. To było kiedyś normalne, Ŝe i Grekokatolicy i ludzie Rzymskokatoliccy modlili się w jednej świątyni. Myślę, Ŝe cerkiew była waŝnym elementem łączącym ludzi, kultury i wyznania.

17 M.S.: Pod jakim wezwaniem jest? Ma jakąś szczególną nazwę jakiegoś Świętego lub patrona? Z.S.: Jest pod wezwaniem Narodzenia NMP. S.K.: Czy słyszał Pan jakieś opowieści o niej? Z.S.: Tak słyszałem, Ŝe jest tam tunel, który prowadzi podobno do innych Cerkwi. Jako młody chłopak próbowałem z grupą przyjaciół rozwiązać tą zagadkę, jednak strach i obawy wzięły górę. Tak więc nie wiem czy to prawda, czy tylko lokalny mit. M.S.: Czy Cerkiew była odnawiana, przebudowywana? Z.S.: Tak wiele razy. Raz w 1896 roku była gruntownie przebudowywana. W 1998 był tam poŝar. Wprawdzie bardzo nie zaszkodził, ale częściowa odnowa była konieczna. W niedługim czasie zostały usunięte wszelkie pamiątki po poŝarze. Natomiast inna sprawa z poŝarem Cerkiew spłonęła całkowicie. Bardzo długo prowadzono śledztwo na temat podpalenia. Ale z braku dowodów sprawę zamknięto. Zagadką pozostaje do dziś, czemu ten cenny zabytek zniknął z panoramy Opaki w jedną noc. S.K.: Czy były tam udzielane NaboŜeństwa? Z.S.: Tak, kiedyś były. M.S.: Bardzo dziękujemy za udzielenie nam tak duŝo cennych informacji. Nie mamy więcej pytań. Do widzenia. Z.S.: Do widzenia. Wywiad przeprowadziły Małgorzata Soroń, Sabina Konopka. Informator sołtys wsi Opaki Zbigniew Soroń urodzony 13 września 1963 w Opace.

18

19

20 Kamienna Kapliczka w lesie Opackim Kapliczka z obrazem Chrystusa Milatyńskiego, ufundowana przez Andrzeja Janczurę w 1879 roku.

21 Kapliczka znajdowała się na posesji Janczurów. Powstała ona po poŝarze w ich domu. Spaliła się duŝa sterta zboŝa przylegająca do domu. Dom jednak został uratowany. Na tę intencje została postawiona kapliczka. Co roku na Św. Jana była odprawiana Masza Święta, której przewodniczył ksiądz Dziekan Winiarz. Po uroczystościach rodzina zapraszała na poczęstunek do swojego domu. Po śmierci gospodarza i ks. Winiarza Masze nie są juŝ odprawiane, z tego powodu, Ŝe nikt tam juŝ nie mieszka.

22 M.S.: Dzień Dobry. Chciałybyśmy przeprowadzić z Panią rozmowę na temat kapliczki Św. Jana. Czy wie Pani coś na ten temat? K.S.: Myślę, Ŝe mogłabym wam pomóc. R.D.: A więc czy wie Pani moŝe kto i dlaczego postawił tą kapliczkę? K.S: Tak, postawił go Pan Janczura zaraz po tym jak spłonęła mu Sterta zboŝa które było przy domu. Przypuszczam, Ŝe w podzięce za to, Ŝe dom został uratowany. Było to w 1879 roku.

23 S.K.: A czy są odbywane tam majówki lub były Msze Swięte czy procesje? K.S.: Co roku na święto Św. Jana była tam odprawiana Msza Św. Przez Dziekana parafii księdza Winiarza. T.J.: Jaki obraz widnieje w kapliczce? K.S.: Jezus Milatyński. M.S.: Dziękujemy za miłą rozmowę, do widzenia. Wywiad przeprowadzali: Małgorzata Soroń, Sabina Konopka, Tomasz Janczura, Radosław Dobrowolski. Informatorka Katarzyna Soroń urodzona 5 stycznia 1942 r.