BACH: JOHANNES-PASSION

Transkrypt

1 mirosławska parchem cyciura janda janczak BACH: JOHANNES-PASSION la tempesta burzyński 27 marca 2010 r., sobota, godz. 19:00 Bazylika Katedralna Wniebowzięcia NMP w Kielcach

2 Patronat honorowy: Jego Ekscelencja Ks. Biskup Kazimierz Ryczan, Ordynariusz Diecezji Kieleckiej Prezydent Miasta Kielce Wojciech Lubawski Koncert zrealizowano przy pomocy finansowej Urzędu Miasta Kielce Organizatorzy koncertu pragną podziękować Księdzu prałatowi Stanisławowi Kowalskiemu za umożliwienie zorganizowania koncertu w murach Bazyliki Organizator koncertu: Stowarzyszenie Musica Humana ul. Powsińska 75/58, Warszawa tel ; fax mail@latempesta.pl

3 JOHANN SEBASTIAN BACH Johannes-Passion BWV 245 LA TEMPESTA na instrumentach z epoki Wojciech Parchem tenor (, 13, 34) Julita Mirosławska - sopran (1, 9, 24, 35, 40) Jakub Burzyński - kontratenor (7, 30) Mariusz Cyciura - tenor (20, 24) Artur Janda - bas-baryton (Jezus, 1, 19, 24, 32, 40) Michał Janczak - bas (Piłat) Anna Krawczuk (Służąca), Magdalena Dąbrowska - soprany Anna Fijałkowska, Joanna Motulewicz (24) - alty Mariusz Cyciura (Sługa), Adam Sławiński - tenory Michał Janczak, Miłosz Kondraciuk (Piotr) - basy Paweł Książkiewicz, Karolina Zych - flety traverso Rafael Gabriel Przybyła, Jan Hutek - oboje Marcin Sochan, Agnieszka Obst - skrzypce Małgorzata Feldgebel - altówka Tomasz Frycz - wiolonczela Krzysztof Sokołowski - kontrabas, viola da gamba Mirosław Feldgebel - klawesyn Jakub Burzyński - dyrygent 27 marca 2010 r., sobota, godz. 19:00 Bazylika Katedralna Wniebowzięcia NMP w Kielcach

4 Słowo wstępne Historia figuralnej luterańskiej muzyki pasyjnej sięga XVII wieku, kiedy to obok kompozycji wzorowanych na katolickich ascetycznych opracowaniach a cappella ukształtowały się zręby pasji w formie rozbudowanego oratorium z chórem wstępnym i końcowym, narracją ewangelisty, refleksyjnymi ariami, interwencyjnymi chórami turbae i komentującymi akcję chorałami. Drogę do arcydzieł Bacha torują tu kompozycje takich autorów, jak Thomas Selle (1643), Friedrich Funcke ( ) czy Johann Theile (1673). Dwie pasje Bacha, które w całości dotrwały do naszych czasów (według św. Jana i Mateusza), to szczytowe osiągnięcie gatunku, jak również arcydzieła sakralnej dramaturgii muzycznej wszech czasów, usuwające w cień zarówno to, co w tej dziedzinie powstało przed Bachem, jak i po nim. Pasja według świętego Jana, rozmiarami mniejsza od Mateuszowej, jest od tej ostatniej bardziej zwarta dramaturgicznie, zakłada również użycie mniejszego aparatu wykonawczego. Sprowokowało to wielu dzisiejszych wykonawców do sięgnięcia po minimalne możliwe środki wykonawcze, jakie przewiduje dosłownie potraktowana partytura Bacha, bez użycia tradycyjnego chóru i orkiestry. Nie wdając się w dyskusję, czy opcja pojedynczego/podwójnego obsadzenia partii wokalnych i instrumentalnych była przez Bacha uznana za oczywistą, uznaliśmy takie rozwiązanie za pomocne w osiągnięciu pożądanego przez nas efektu pogłębienia dramatu poprzez ascezę środków przekazu. Zbliża to muzykę Bacha do dzieł jego poprzedników, z dużym prawdopodobieństwem wykonywanych w taki właśnie kameralny sposób. Prezentujemy zatem Pasję Janową osadzoną mocno w swych muzycznych korzeniach, pozbawioną zbędnego monumentalizmu, esencję bachowskiej partytury. Kompozycja utworu jest dla czasu jego powstania typowa. Po wstępnym chórze o charakterze modlitwy-inwokacji następuje przejście do relacji wydarzeń słowami Ewangelisty: akcja rozpoczyna się od pojmania Jezusa w Ogrodzie Oliwnym. Narracja podzielona jest na role: obok Ewangelisty występują postaci Jezusa (bas), Piotra (bas), służących (sopran, tenor), żołnierzy, arcykapłanów, Żydów (chór) oraz Piłata (bas). Historia przerywana jest ariami i chorałami komentującymi dziejące się wydarzenia z punktu widzenia pojedynczego człowieka bądź też całej wspólnoty wierzących. Pasja podzielona jest na dwie części, wykonywane za czasów Bacha przed i po kazaniu podczas nabożeństw Wielkiego Tygodnia. W części drugiej następuje przyspieszenie tempa akcji, szczególnie dobrze widoczne poprzez intensywne użycie chórów turbae, przedstawiających reakcje tłumu (łac. turba = tłum), żołnierzy czy arcykapłanów na wypowiedzi Piłata. Intensywność ta słabnie dopiero w momencie śmierci Jezusa tu nacisk położony zostaje na przejmująco refleksyjne arie: Es ist vollbracht, Zerfließse, mein Herze oraz Mein teuer Heiland. Pasję zamyka chór-kołysanka dla umęczonego Zbawiciela oraz końcowy chorał. To, co szczególnie wyróżnia Pasję Bacha, to mistrzowsko skomponowana partia Ewangelisty, niezwykle dramatyczna i sugestywna, jak choćby we fragmencie, w którym mowa o rozdarciu zasłony w świątyni (33) czy też łkania Piotra po zaparciu się Jezusa (12c). Wszystko to w połączeniu z maestrią kunsztownej polifonii w dosłownie każdym fragmencie partytury czyni utwór Bacha wyrosły na solidnym gruncie własnej epoki i wykazujący typowe elementy ówczesnego sposobu komponowania dziełem ponadczasowym, nieporównywalnym z żadną inną muzyką pasyjną w historii. Jakub Burzyński, 2010

5 Część pierwsza 1 Chór Herr, unser Herrscher Panie, nasz Władco, którego sława świetna jest we wszystkich krajach! Ukaż nam przez Swoją Mękę, że Ty, któryś jest prawym Synem Boga, przez cały czas, nawet w największym upadku, będziesz wychwalany. 2a. Jesus ging mit seinen Jüngern To powiedziawszy Jezus wyszedł z uczniami swymi za potok Cedron. Był tam ogród, do którego wszedł On i Jego uczniowie. Także i Judasz, który Go wydał znał to miejsce, bo Jezus i uczniowie Jego często się tam gromadzili. Judasz, otrzymawszy kohortę oraz strażników od arcykapłanów i faryzeuszów, przybył tam z latarniami, pochodniami i bronią. A Jezus wiedząc o wszystkim, co miało na Niego przyjść, wyszedł naprzeciw i rzekł do nich: <Kogo szukacie? > Odpowiedzieli mu: 2b. Chór Jesum von Nazareth <Jezusa z Nazaretu>. 2c. Jesus spricht zu ihnen Rzekł do nich <Ja jestem>. Również i Judasz, który Go wydał, stał między nimi. Skoro więc rzekł do nich: Ja Jestem, cofnęli się i upadli na ziemię. Powtórnie ich zapytał: Oni zaś odpowiedzieli 2d. Chór Jesum von Nazareth <Jezusa z Nazaretu>. 2e. Jesus antwortete Jezus odrzekł: <Powiedziałem wam, że Ja jestem. Jeżeli więc Mnie szukacie, pozwólcie im odejść! > 3. Chorał O große Lieb O wielka miłości, o miłości bez miary, Która Cię przywiodła na tą drogę męki! Żyję na świecie wśród rozkoszy i radości, A Ty musisz cierpieć! 4. Auf daß das Wort erfüllet würde Stało się tak, aby się wypełniło słowo, które wypowiedział: Nie utraciłem żadnego z tych, których Mi dałeś. Wówczas Szymon Piotr, mając przy sobie miecz, dobył go, uderzył sługę arcykapłana i odciął mu prawe ucho. A słudze było na imię Malchos. Na to odrzekł Jezus do Piotra: <Schowaj miecz do pochwy. Czyż nie mam pić kielicha, który Mi podał Ojciec?> 5. Chorał Dein Will gescheh, Herr Gott, zugleich Twoja wola spełnia się, Panie Boże, tak na ziemi jak i w Królestwie Niebieskim; daj nam cierpliwość w czasie cierpienia, posłuszeństwo w miłości i cierpieniu, Broń i prowadź wszystkie ciało i krew, aby spełniały wciąż Twą wolę. <Kogo szukacie? >

6 6. Die Schar aber und der Oberhauptmann Wówczas kohorta oraz trybun razem ze strażnikami żydowskimi pojmali Jezusa, związali Go i zaprowadzili najpierw do Annasza. Był on bowiem teściem Kajfasza, który owego roku pełnił urząd arcykapłański. Właśnie Kajfasz poradził Żydom, że warto aby jeden człowiek zginął za naród. 7. Aria (Alt) Von den Stricken meiner Sünden By zdjąć pęta moich grzechów, które mnie wiążą, związano Mego Zbawcę. Ze wszystkich guzów grzechów pragnie mnie On uleczyć, przeto nosi On rany. 8. Simon Petrus aber folgete Jesu Nach A szedł za Jezusem Szymon Piotr razem z innym uczniem. 9. Aria (Sopran) Ich folge dir gleichfalls Podążę za Tobą również radosnymi krokami i nie opuszczę Cię, moje życie, moje światło. Powezmę bieg i nie przestraszę się, Byś sam mnie prowadził, popychał, prosił. 10. Derselbige Jünger Uczeń był znany arcykapłanowi i dlatego wszedł za Jezusem na dziedziniec arcykapłana, podczas gdy Piotr zatrzymał się przed bramą na zewnątrz. Wszedł więc ów drugi uczeń, znany arcykapłanowi, pomówił z odźwierną i wprowadził Piotra do środka. A służąca odźwierna rzekła do Piotra: Służąca: <Czy może i ty jesteś jednym spośród uczniów tego człowieka?> On odpowiedział: Piotr: <Nie jestem.> A ponieważ było zimno, strażnicy i słudzy rozpaliwszy ognisko stali przy nim i grzali się. Wśród nich stał także i Piotr i grzał się. Arcykapłan więc zapytał Jezusa o Jego uczniów i Jego naukę. Jezus mu odpowiedział: <Ja przemawiałem jawnie przed światem. Uczyłem zawsze w synagodze i w świątyni, gdzie się gromadzą wszyscy Żydzi. Potajemnie zaś nie uczyłem niczego. Dlaczego Mnie pytasz? Zapytaj tych, którzy słyszeli co mówiłem. Oto oni wiedzą co powiedziałem.> Gdy to powiedział, jeden ze sług obok stojących spoliczkował Jezusa, mówiąc Sługa: <Tak odpowiadasz arcykapłanowi?> Odrzekł mu <Jeżeli źle powiedziałem, udowodnij, co było złego. A jeżeli dobrze, to dlaczego Mnie bijesz?> 11. Chorał Wer hat dich so geschlagen Kto Cię uderzył, Mój Zbawco i plagami Cię tak źle potraktował? Nie jesteś przecież grzesznikiem, Jak my i nasze dzieci, nie znasz zbrodni. Ja, ja i moje grzechy, których tyle znaleźć można co ziarenek piasku nad morzem, to one wywołały nędzę, która Cię uderza, i zasmuca katuszami. 12a. Und Hannas sandte ihn Gebunden Następnie Annasz wysłał Go związanego do arcykapłana Kajfasza. A Szymon Piotr stał i grzał się. Powiedzieli wówczas do niego:

7 12b. Chór Bist du nicht seiner Jünger einer? <Czy i ty nie jesteś jednym z Jego uczniów?> 12c. Er leugnete aber und sprach On zaprzeczył mówiąc: Piotr: <Nie jestem.> Jeden ze sług arcykapłana, krewny tego, któremu Piotr odciął ucho, rzekł: Sługa: <Czyż nie ciebie widziałem razem z Nim w ogrodzie?> Piotr znowu zaprzeczył i natychmiast kogut zapiał. Wspomniał Piotr na słowo Jezusa, który mu powiedział [...]. Wyszedł na zewnątrz i gorzko zapłakał. 13. Aria (Tenor) Ach, mein Sinn Ach, mój umyśle, gdzie się w końcu znajdę, gdzie się pokrzepię? Pozostać tutaj, albo też odejść za gór i pagórków grzbiety? Na tym świecie nie ma rady, a w sercu pozostaje ból moich zbrodni, skoro sługa wyparł się Pana. 14. Chorał Petrus, der nicht denkt zurück Piotr, co nie przypomniał sobie, wspomnień swego Boga, ten przy pierwszym spojrzeniu gorzko zapłakał: Jezu, spójrz na mnie, gdy nie będę pokutował; gdy uczynię zło, porusz me sumienie. Część druga 15. Chorał Christus, der uns selig macht Chrystus, co nas czyni błogosławionymi, żadnego zła nie popełnił, został za nas w nocy niczym złodziej schwytany, Poprowadził Go bezbożny lud i fałszywie oskarżył, Wyśmiany, wyszydzony i opluty, jak mówi Pismo. 16a. Da führeten sie Jesum Od Kajfasza zaprowadzili Jezusa do pretorium, a było to wczesnym rankiem. Oni sami jednak nie weszli do pretorium, aby się nie skalać, lecz aby móc spożyć Paschę. Dlatego Piłat wyszedł do nich na zewnątrz i rzekł: <Jaką skargę wnosicie przeciwko temu człowiekowi?> W odpowiedzi rzekli do niego: 16b. Chór: Wäre dieser nicht ein Übeltäter <Gdyby to nie był złoczyńcą, nie wydawalibyśmy Go tobie.> 16c. Da sprach Pilatus zu ihnen Piłat więc rzekł do nich: <Weźcie Go wy i osądźcie według swojego prawa!> Odpowiedzieli mu Żydzi: 16d. Chór Wir dürfen niemand töten <Nam nie wolno nikogo zabić.>

8 16e. Auf daß erfüllet würde das Wort Tak się miało spełnić słowo Jezusa, w którym zapowiedział, jaką śmiercią miał umrzeć. Wtedy powtórnie wszedł Piłat do pretorium, a przywoławszy Jezusa rzekł do Niego: <Czy Ty jesteś Królem żydowskim?> Jezus odpowiedział: <Czy to mówisz od siebie, czy też inni powiedzieli ci o Mnie?> Piłat odparł: <Czy ja jestem Żydem? Naród twój i arcykapłani wydali mi Ciebie. Coś uczynił?> Odpowiedział <Królestwo moje nie z tego jest świata. Gdyby królestwo moje było z tego świata, słudzy moi biliby się, abym nie został wydany Żydom. Teraz zaś królestwo moje nie jest stąd.> 17. Chorał Ach großer König Ach wielki Król, wielki przez cały czas, jakże mam tę skromną wierność opisać? żadne ludzkie serce nie może wymyślić, jak Ci dziękować. Nie mogę mymi zmysłami dociec, z czym miałbym Jego litość porównać. Jakże mogę za uczynki Twej miłości, swą pracą odpłacić? 18a. Da sprach Pilatus zu ihm Piłat zatem powiedział: <A więc jesteś królem?> Odpowiedział <Tak, jestem Królem. Ja się na to narodziłem i na to przyszedłem na świat, aby dać świadectwo prawdzie. Każdy, kto jest z prawdy, słucha mojego głosu.> Rzekł do Niego Piłat <Cóż to jest prawda?> To powiedziawszy wyszedł powtórnie do Żydów i rzekł do nich: Piłat <Ja nie znajduję w Nim żadnej winy. Jest zaś u was zwyczaj, że na Paschę uwalniam wam jednego. Czy zatem chcecie, abym wam uwolnił Króla żydowskiego?> Oni zaś powtórnie zawołali: 18b. Chór: Nicht diesen, sondern Barrabam <Nie tego, lecz Barabasza!> 18c. Barrabas aber war ein Mörder A Barabasz był zbrodniarzem. Wówczas Piłat wziął Jezusa i kazał Go ubiczować. 19. Arioso (Bas) Betrachte, mein Seel Przypatrz się, mój umyśle, z lękliwą przyjemnością, z gorzką radością i uciskiem serca, najwyższemu dobru w bólu Jezusa, jak przez kolce, co tak Go kłują, jak kwitną niebieskie pierwiosnki; możesz wiele słodkich owoców z Jego piołunu zerwać, Na Niego bez przerwy spoglądając. 20. Aria (Tenor) Erwäge, wie sein blutgefärbter Rücken Rozważ, jak Jego zakrwawione plecy one w każdym kawałku wprost do nieba prowadzą!

9 21a. Und die Kriegsknechte flochten eine Krone A żołnierze uplótłszy koronę z cierni, włożyli Mu ją na głowę i okryli Go płaszczem purpurowym. Potem podchodzili do Niego i mówili: 21b. Chór: Sei gegrüßet, lieber Judenkönig <Witaj, Królu żydowski!> 21c. Und gaben ihm Backenstreiche I policzkowali Go. A Piłat ponownie wyszedł na zewnątrz i przemówił do nich: <Oto wyprowadzam Go do was na zewnątrz, abyście poznali, że ja nie znajduję w Nim żadnej winy.> Jezus więc wyszedł na zewnątrz, w koronie cierniowej i płaszczu purpurowym. Piłat rzekł do nich: <Oto człowiek.> Gdy Go ujrzeli arcykapłani i słudzy, zawołali: 21d. Chór Kreuzige, kreuzige <Ukrzyżuj! Ukrzyżuj!> 21e. Pilatus sprach zu ihnen Rzekł do nich Piłat <Weźcie Go i sami ukrzyżujcie! Ja bowiem nie znajduję w Nim winy.> Odpowiedzieli mu Żydzi: 21f. Chór: Wir haben ein Gesetz <My mamy Prawo, a według Prawa powinien On umrzeć, bo sam siebie uczynił Synem Bożym.> 21g. Da Pilatus das Wort hörtete Gdy Piłat usłyszał te słowa, uląkł się jeszcze bardziej. Wszedł znów do pretorium i zapytał Jezusa: Piłat <Skąd Ty jesteś?> Jezus jednak nie dał mu odpowiedzi. Rzekł więc Piłat do Niego: Piłat <Nie chcesz mówić ze mną? Czy nie wiesz, że mam władzę uwolnić Ciebie i mam władzę Ciebie ukrzyżować?> Jezus mu odpowiedział: Jezus <Nie miałbyś żadnej władzy nade Mną, gdyby ci jej nie dano z góry. Dlatego większy grzech ma ten, który Mnie wydał tobie.> Odtąd Piłat usiłował Go uwolnić 22. Chorał: Durch dein Gefngnis, Gottes Sohn Przez więzienie, Syn Boga przyniósł nam wolność, Karcer stał się Tronem łaski, miastem wolności wszystkich pobożnych; gdybyś nie przełamał niewoli, musiałaby nasza niewola być wieczną. 23a. Die Juden aber schrieen und sprachen Żydzi jednak zawołali: 23b. Chór: Lässest du diesen los <Jeżeli Go uwolnisz, nie jesteś przyjacielem Cezara. Każdy, kto się czyni królem, sprzeciwia się Cezarowi.>

10 23c. Da Pilatus das Wort hörete Gdy więc Piłat usłyszał te słowa, wyprowadził Jezusa na zewnątrz i zasiadł na trybunale, na miejscu zwanym Lithostrotos, po hebrajsku Gabbata. Był to dzień przygotowania Paschy, około godziny szóstej. I rzekł do Żydów: Piłat <Oto król wasz!> A oni krzyczeli: 23d. Chór: Weg, weg mit dem, kreuzige ihn! <Precz! Precz! Ukrzyżuj Go!> 23e. Spricht Pilatus zu ihnen Piłat rzekł do nich: <Czyż króla waszego mam ukrzyżować?> Odpowiedzieli arcykapłani: 23f. Chór: Wir haben keinen König <Poza Cezarem nie mamy króla.> 23g. Da überantwortete er ihn Wtedy więc wydał Go im, aby Go ukrzyżowano. Zabrali zatem Jezusa. A On sam dźwigając krzyż wyszedł na miejsce zwane Miejscem Czaszki, które po hebrajsku nazywa się Golgota. 24. Aria (Bas) i chór Eilt, ihr angefochtnen Seelen Spieszcie, wy pobite duchy. Wyjdźcie z waszymi jarami męki, Spieszcie - Chór: - Dokąd? Bas: Na Golgotę! Weźcie skrzydła wiary, Lećcie - Chór: - Dokąd? Bas: Na wzgórze krzyża. Wasze szczęście tam wykwita. 25a. Allda kreuzigten sie ihn Tam Go ukrzyżowano, a z Nim dwóch innych, z jednej i drugiej strony, pośrodku zaś Jezusa. Wypisał też Piłat tytuł winy i kazał go umieścić na krzyżu. A było napisane: Jezus Nazarejczyk, Król Żydowski. Ten napis czytało wielu Żydów, ponieważ miejsce, gdzie ukrzyżowano Jezusa, było blisko miasta. A było napisane w języku hebrajskim, łacińskim i greckim. Arcykapłani żydowscy mówili do Piłata: 25b. Chór: Schreibe nicht: der Juden König <Nie pisz: Król żydowski, ale że on powiedział: Jestem Królem żydowskim.> 25c. Pilatus antwortet Odparł <Com napisał, napisałem.> 26. Chorał In meines Herzens Grunde W głębi mego serca samo Twe Imię i Krzyż iskrzy w każdym czasie, o każdej godzinie, Przez nie potrafię się radować. Zajaśniał dla mnie obraz, aby pocieszyć mnie w mym nieszczęściu, jak Ty, Panie Chryste, tak łagodnie wykrwawiłeś się na śmierć. 27a. Die Kriegsknechte aber Żołnierze zaś, gdy ukrzyżowali Jezusa, wzięli Jego szaty i podzielili na cztery części, dla każdego żołnierza po części; wzięli także tunikę. Tunika zaś nie była szyta, ale cała tkana od góry do dołu. Mówili więc między sobą:

11 27b. Chór: Lasset uns den nicht zerteilen Nie rozdzierajmy jej, ale rzućmy o nią losy, do kogo ma należeć. 27c. Auf daß erfüllet würde die Schrift Tak się miały wypełnić słowa Pisma: Podzieliliście między siebie szaty, a los rzucili o moją suknię. To właśnie czynili żołnierze. A obok krzyża Jezusowego stały: Matka Jego i siostra Matki Jego, Maria, żona Kleofasa, i Maria Magdalena. Kiedy więc Jezus ujrzał Matkę i stojącego obok Niej ucznia, którego miłował, rzekł do Matki: <Niewiasto, oto syn Twój.> Następnie rzekł do ucznia: Jezus <Oto Matka twoja.> 28. Chorał Er nahm alles wohl in acht On wszystko wykonał dobrze w swej ostatniej godzinie, swojej Matce z rozwagą, wyznaczył opiekuna. O człowiecze, czyń słusznie, Boga kochaj i ludzi, umieraj bez żadnego żalu, i się nie smuć. 29. Und von Stund an nahm sie der Jünger I od tej godziny uczeń wziął Ją do siebie. Potem Jezus świadom, że już się wszystko dokonało, aby się wypełniło Pismo, rzekł: Jezus <Pragnę,> Stało tam naczynie pełne octu. Nałożono więc na hizop gąbkę pełną octu i do ust Mu podano. A gdy Jezus skosztował octu, rzekł: Jezus <Wykonało się!> 30. Aria (Alt) Es ist vollbracht Wykonało się! O pociecho dla chorych dusz; noc żałoby pozwól mi zliczyć ostatnie godziny. Bohater Judy zwyciężył z siłą i zakończył walkę. Wykonało się. 31. Und neiget das Haupt I skłoniwszy głowę oddał ducha. 32. Aria (Bas) i chór Mein teuer Heiland Mój drogi Zbawco, pozwolisz, że zapytam, czy odkąd zniosłeś krzyż i sam powiedziałeś: wykonało się! czy uczyniłeś mnie wolnym od śmierci? Czy mogę przez Twój ból i śmierć otrzymać Królestwo Niebieskie? Czy zbawiony został świat? Nie możesz wszakże przez ból mówić, ale skłoń tylko głowę i milcząco wypowiedz: Tak! Chór: Jezu, który byłeś martwy, żyjesz teraz bez końca, w ostatecznej nędzy śmierci donikąd się nie zwrócę, tylko do Ciebie, co za mnie pokutowałeś. O mój oddany Panie! Daj mi tylko to co uzyskałeś, Więcej niczego nie pragnę. 33. Und siehe da, der Vorhang im Tempel zerriß A oto zasłona przybytku rozdarła się na dwoje z góry na dół; ziemia zadrżała i skały zaczęły pękać. Groby się otworzyły i wiele ciał świętych, którzy umarli, powstało. 34. Arioso (Tenor) Mein Herz, in dem die ganze Welt Moje serce, podczas gdy cały świat z cierpiącym Jezusem również cierpi, słońce oblekło się w żałobę. Zasłona rozdarła się, skały pękały, ziemia trzęsła się, groby się rozstąpiły, skoro sam Stwórca umarł: a co ty samo zrobisz?

12 35. Aria (Sopran) Zerfließse, mein Herze Rozpłyń się, me serce, w potokach łez dla chwały Najwyższego. Opowiedz światu i niebu swą nędzę, bo Jezus umarł! 36. Die Juden aber, dieweil es Rüsttag war Ponieważ był to dzień Przygotowania, aby zatem ciała nie pozostawały na krzyżu w szabat - ów bowiem dzień szabatu był wielkim świętem - Żydzi prosili Piłata, by ukrzyżowanym połamano golenie i usunięto ich ciała. Przyszli więc żołnierze i połamali golenie tak pierwszemu, jak i drugiemu, którzy z Nim byli ukrzyżowani. Lecz gdy podeszli do Jezusa i zobaczyli, że już umarł, nie łamali Mu goleni, tylko jeden z żołnierzy włócznią przebił Mu bok i natychmiast wypłynęła krew i woda. Zaświadczył to ten, który widział, mówi prawdę, abyście i wy wierzyli. Stało się to bowiem, aby się wypełniło Pismo: Kość jego nie będzie złamana. I znowu na innym miejscu mówi Pismo: Będą patrzeć na Tego, którego przebili. 37. Chorał: O hilf, Christe, Gottes Sohn Pomóż, Chryste, Synu Boga, przez swe gorzkie cierpienie, byśmy zawsze byli Ci poddani od przywar stronili, Twoją śmierć i jej przyczynę płodnie rozważali, Przeto, jak bardzo bylibyśmy biedni i słabi, składalibyśmy Ci ofiarę dziękczynną. 38. Darnach bat Pilatum Joseph von Arimathia Potem Józef z Arymatei, który był uczniem Jezusa, lecz ukrytym z obawy przed Żydami, poprosił Piłata, by mógł zabrać ciało Jezusa. A Piłat zezwolił. Poszedł więc i zabrał Jego ciało. Przybyli również i Nikodem, ten, który po raz pierwszy przyszedł do Jezusa w nocy, i przyniósł około stu funtów mieszaniny mirry i aloesu. Zabrali więc ciało Jezusa i obwiązali je w płótna razem z wonnościami, stosownie do żydowskiego sposobu grzebania. A na miejscu, gdzie Go ukrzyżowano, był ogród, w ogrodzie zaś nowy grób, w którym jeszcze nie złożono nikogo. Tam to więc, ze względu na żydowski dzień Przygotowania, złożono Jezusa, bo grób znajdował się w pobliżu. 39. Chór Ruht wohl, ihr heiligen Gebeine Spoczywajcie w spokoju, Wy święte kości, których już nie będę opłakiwać, Spoczywajcie w spokoju i przywiedźcie mnie także do spoczynku. Grób, który Was zamyka i więcej żadnego nieszczęścia nie obejmie, otwiera dla mnie niebo i zamyka piekło. 40. Chorał Ach Herr, laß dein lieb Engelein Ach Panie, ześlij swego kochanego anioła u samego kresu mej duszy by mnie przeniósł na łono Abrahama, ciało w swym sennym pokoju było łagodnie, bez męki i bólu, spoczęło aż do Dnia Sądu! Następnie zbudź mnie ze śmierci, aby moje oczy Cię ujrzały w całej radości, o Synu Boga, mój Zbawco i Tronie Łaski! Panie Jezu, wysłuchaj mnie, Będę wychwalał Cię wiecznie!

13 O zespole Zespół LA TEMPESTA powstał w 1998 roku. Zajmuje się stylową prezentacją muzyki XVI- XIX wieku często są to rekonstrukcje wydarzeń z przeszłości bądź programy łączące muzykę, literaturę i taniec. W zależności od repertuaru zmienia się skład wykonawców od męskiego zespołu wokalnego w polifonii renesansu po rozbudowany chór i orkiestrę w wielkich formach oratoryjnych baroku i klasycyzmu. Zespół koncertuje na terenie całego kraju, m.in. w Studio im. W. Lutosławskiego, Filharmonii Narodowej, na Zamku Królewskim w Warszawie, Filharmonii Śląskiej i in. Koncert z okazji Roku Bachowskiego (2000) z udziałem chóru LA TEMPESTA oraz solistów Międzynarodowej Akademii Muzyki Dawnej w Wilanowie transmitowany był przez Europejską Unię Radiową (EBU). W 2002 roku zespół nagrał dla firmy Canon płytę zawierającą instrumentalne i wokalno-instrumentalne kompozycje późnego baroku. W 2003 roku na zaproszenie Alliance Francaise zespół odbył trasę koncertową prezentując francuską muzykę i literaturę XVI wieku. W tym samym roku na XIII Festiwalu Muzyki Dawnej w Warszawie zespół otrzymał prestiżowe wyróżnienie im. Eugenii i Juliana Kulskich. W 2004 roku nakładem szwedzkiej wytwórni BIS ukazała się kolejna płyta zespołu, zawierająca kompozycje sakralne Antonio Vivaldiego. Została ona okrzyknięta płytą roku brytyjskiego portalu internetowego MusicWeb International. W tym samym roku nastąpił debiut zespołu na festiwalu Wratislavia Cantans, z udziałem znakomitej sopranistki Olgi Pasiecznik. W 2005 roku zespół został zaproszony do stałej współpracy przy zakrojonym na szeroką skalę projekcie fonograficznej rejestracji jasnogórskich muzykaliów. W roku 2009 wydana została za granicą kolejna płyta zespołu tym razem w wydawnictwie Arts ukazały się utwory J.S. Bacha. W tym samym roku zespoł debiutował za granicą na festiwalu Berliner Tage für Alte Musik w Berlinie. Kierownikiem artystycznym i dyrygentem zespołu jest jego założyciel, Jakub Burzyński. ( Dyrygent zespołu Jakub Burzyński, ur. 1976, śpiewak (kontratenor), dyrygent, pianista, teoretyk muzyki. Ukończył z wyróżnieniem Akademię Muzyczną w Katowicach (teoria muzyki) oraz Bydgoszczy (śpiew solowy). Jest założycielem i kierownikiem artystycznym zespołu muzyki dawnej La Tempesta. Regularnie koncertuje w kraju i za granicą. Jako solista i dyrygent nagrał kilkanaście płyt CD, wydanych przez takie wytwórnie, jak BIS (Szwecja), Arts (Niemcy), Musicon czy DUX. Jego pierwsza płyta solowa z muzyką sakralną Antonio Vivaldiego została okrzyknięta Płytą Roku przez brytyjski portal Music Web International. Brał udział w licznych przedstawieniach operowych takich jak Dorilla in Tempe (Vivaldi), Rinaldo (Haendel), Apollo i Hiacynt oraz Mitrydates, król Pontu (Mozart) czy Balthazar (Krauze). W 2009 roku prowadził klasę śpiewu solowego w ramach Letniej Szkoły Muzyki Barokowej w Kelč (Czechy). Od marca 2009 występuje w spektaklu Umowa, czyli Łajdak ukarany w Teatrze Narodowym w Warszawie. Plany na rok 2010 przewidują udział w wykonaniach Króla Artura Henry Purcella, Judy Machabeusza oraz Mesjasza.

14 Soliści Julita Mirosławska, sopran, edukację muzyczną rozpoczęła w wieku 6 lat od nauki gry na fortepianie. W czerwcu 2004 r. ukończyła z wyróżnieniem Wydział Wokalny AMFC w klasie prof. Jadwigi Rappé. Brała udział w wielu kursach mistrzowskich prowadzonych m.in. przez Olgę Pasiecznik, prof. Teresę Żylis-Gara, a od 2007 roku pozostaje pod stałą opieką wokalną Jagny Sokorskiej-Kwika. Występowała między innymi w Filharmonii Narodowej i na Zamku Królewskim w Warszawie, w Studiu Koncertowym Polskiego Radia oraz w Polskiej Ambasadzie w Paryżu. Śpiewała pod batutą K. Bumanna, W. Kłosiewicza, M.J. Błaszczyka, J. Burzyńskiego, M. Nałęcz-Niesiołowskiego, P. Kotli i T. Strugały, R. Silvy, m. in. z Polską Filharmonią Kameralną, zespołem La Tempesta, orkiestrą Filharmonii Białostockiej, Filharmonii Wrocławskiej oraz Musicae Antiquae Collegium Varsoviense. Partie solowe wykonywała między innymi w utworach Dixit, Magnificat, Beatus vir A.Vivaldiego, Missa Brevis W.A. Mozarta, A Ceremony of Carols op. 28 B. Brittena, Porach Roku J. Haydna, Kantacie chłopskiej BWV 212 i Kantacie o Kawie BWV 211 J.S.Bacha oraz Carmina Burana C. Orffa. W 2002 r. uczestniczyła w XXI Międzynarodowym Konkursie Wokalnym Belvedere w Wiedniu, gdzie otrzymała wyróżnienie - zaproszenie do udziału w nagraniu płyty. Od września 2003 roku Julita Mirosławska jest solistką Warszawskiej Opery Kameralnej, gdzie występuje jako Blonda w Uprowadzeniu z Seraju, Cherubin w Weselu Figara, Królowa Nocy w Czarodziejskim flecie oraz Silvia w Ascanio in Alba, Celidora w L oca del Cairo i Bettina w Lo sposo deluso W.A. Mozarta. Partie te wykonywała zarówno w Polsce jak i podczas tournee za granicą, trzykrotnie w Japonii oraz w Hiszpanii. Wzięła również udział w polskiej premierze dzieła V. Ullmana Cesarz Atlantydy, francuskiej operze barokowej Jephté M. Montéclaira, operze G. Alberiniego Don Juan, albo ukarany libertyn oraz w spektaklu operowym G. Rossiniego Tankred. W styczniu 2010 z sukcesem wystąpiła podczas Gali Noworocznej z orkiestrą Filharmonii Opolskiej pod dyrekcja Bogusława Dawidowa wykonując m.in. Odgłosy wiosny J. Straussa, a w lutym wspólnie z Jakubem Burzyńskim, Markiem Toporowskim oraz Jerzym Żakiem wzięła udział w polskiej premierze Dialogów Pasyjnych Giovanniego Ristori, kompozytora dworu saskiego z początku XVIII wieku. Artystka w swojej dyskografii posiada 8 albumów wydanych przez: Arts, Dux, Musicon i Fundację Pro Musica Camerata. Artur Janda, bas-baryton, absolwent Uniwersytetu Muzycznego im. F. Chopina w Warszawie w klasie śpiewu ad. Anny Radziejewskiej oraz w klasie fortepianu prof. Kazimierza Gierżoda. Otrzymał szereg prestiżowych stypendiów takich, jak: 2000/ stypendium Prezesa Rady Ministrów, 2002/ stypendium Prezydenta Miasta Częstochowy, stypendium Rządu Dolnej Austrii, 2004,2006,2007 laureat Austriackiego Muzycznego Forum Młodych. Koncertował solo oraz z towarzyszeniem orkiestry na wielu scenach, m.in.: Studio Koncertowe S1 im. W. Lutosławskiego w Warszawie, Filharmonia Narodowa w Warszawie, Filharmonia Częstochowska, Filharmonia Podlaska w Białymstoku, Filharmonia Wrocławska, Filharmonia Lubelska, Filharmonia Kielecka. Współpracował z takimi dyrygentami, jak: Łukasz Borowicz, Jakub Burzyński, Tomasz Chmiel, Paweł Kotla, Bogdan Olędzki, Jerzy Salwarowski, Tomasz Tokarczyk, Piotr Wijatkowski, Krzysztof Pośpiech. Współpracuje m.in. z Warszawskim Teatrem Muzycznym Operetka oraz z zespołem muzyki dawnej La Tempesta, z którym regularnie koncertuje i nagrywa. Został laureatem III nagrody na konkursie wokalnym szkół średnich im. F. Platówny we Wrocławiu(2004). Otrzymał wyróżnienie na konkursie wokalnym im. Jana, Edwarda i Józefiny Reszków w Częstochowie(2009). Występował na wielu festiwalach, m.in.: Pieśni Europejskiej w Warszawie, Haendlowskim w Warszawie, Hoffmannowskim w Poznaniu, Moniuszkowskim w Kudowie-Zdroju oraz Berliner Tage für Alte Musik w Berlinie. Jest solistą Warszawskiej Opery Kameralnej, w której występuje w partiach: Orbazzano (G.Rossini - Tankred), Azariasz (B.Britten The Burning Fiery Furnace), Masetto (W.A.Mozart Don Giovanni). W towarzystwie solistów Opery Narodowej w Warszawie kreował postać Zbigniewa w plenerowym wystawieniu Strasznego Dworu S. Moniuszki (Mińsk Mazowiecki, 2008).

15 Wojciech Parchem, tenor, ukończył Liceum Muzyczne w Gdańsku w klasie fortepianu oraz studia wokalne w Akademii Muzycznej im. S. Moniuszki w Gdańsku i Hochschule für Musik Hanns Eisler w Berlinie, gdzie studiował jako stypendysta Polsko-Niemieckiego Towarzystwa Akademickiego w Krakowie i Alfred Toepefer Stiftung F.V.S. w Hamburgu. Jest także absolwentem Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie i studiów MBA prowadzonych przez Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu i Georgia State University w Atlancie. Doskonalił swe umiejętności wokalne podczas wielu kursów mistrzowskich, m. in. w ramach Bachakademie w Stuttgarcie i Dartington International Summer School. W 1998 r. został laureatem VI Międzynarodowego Konkursu Śpiewu Koloraturowego im. Sylvii Geszty w Luxemburgu. W 1998 r. rozpoczął współpracę z Warszawską Operą Kameralną a w 2005 r. został jej etatowym solistą. Na scenie tej wykonał wiele ról operowych (m. in. Achille w Tetydzie na Skyros D. Scarlattiego, Conte Almaviva w Cyruliku sewilskim G. Rossiniego, Mitridate, Idomeneo, Soliman w Zaide i Monostatos w Czarodziejskim flecie W.A. Mozarta, Max w Wolnym strzelcu C.M. Webera, Laca Klemen w Jenufie L. Janáčka i Neron w Quo vadis B. Matuszczak). Brał także udział w tournée zagranicznych Warszawskiej Opery Kameralnej. Ponadto występował na scenach Deutsche Oper am Rhein w Düsseldorfie, Deutsche Staatsoper Unter den Linden w Berlinie, Sophiensaele w Berlinie, Teatru Wielkiego-Opery Narodowej w Warszawie i Teatru Narodowego w Warszawie. Już od początku studiów Wojciech Parchem prowadził działalność koncertową występując w filharmoniach: Narodowej, Bałtyckiej, Pomorskiej, Krakowskiej, Zielonogórskiej; Studiu Koncertowym Polskiego Radia im. W. Lutosławskiego, Tonhalle w Zurychu, Cité de la Musique w Paryżu, Konzerthaus w Berlinie, Palau de la Musica w Walencji i współpracując z wieloma zespołami muzyki dawnej w kraju i za granicą. Dokonał także licznych nagrań płytowych i radiowych. W swoim repertuarze, oprócz ról operowych, posiada także wiele dzieł oratoryjnych J.S. Bacha, G.F. Haendla, C. Monteverdiego, W.A. Mozarta, J. Haydna, G.G. Gorczyckiego, M. Mielczewskiego oraz pieśni R. Schumanna, F. Schuberta, R. Straussa, G. Mahlera, F. Chopina, M. Karłowicza, K. Szymanowskiego i innych. Wojciech Parchem brał udział w prapremierach dzieł kompozytorów współczesnych, m. in. T. Bräma, G. Stäblera, P. Vira i Z. Rudzińskiego. Michał Janczak, bas, absolwent Akademii Muzycznej im. F. Chopina w Warszawie na wydziale wokalnym w klasie prof. Jerzego Artysza. Naukę śpiewu rozpoczął w Państwowej Szkole Muzycznej II st. im. F. Chopnia w Warszawie w klasie prof. Jerzego Knetiga. Od roku 2002 regularnie współpracuje z Zespołem Muzyki Dawnej La Tempesta uczestnicząc w licznych koncertach i sesjach nagraniowych. Jako solista współpracował z takimi dyrygentami, jak Irina Bogdanowicz, Jakub Burzyński, Łukasz Borowicz, Tomasz Radziwonowicz, Sławek Wróblewski, Marek Toporowski, Paweł Kotla, Ewa Strusińska i inni. Występował z towarzyszeniem m.in. Polskiej Orkiestry Radiowej, Orkiestry Sinfonia Viva, Akademii Beethovenowskiej i innych. Od roku 2007 współpracuje z Operetką Warszawską. W roku 2008 brał udział w przedstawieniu opery Tancredi G.Rossiniego w Warszawskiej Opery Kameralnej. Mariusz Cyciura skrzypek, wokalista, w 1997 roku ukończył Akademię Muzyczną w Krakowie. W roku 1992 był stypendystą Uniwersity of Iowa City, od 1994 do 1997 współpracował z Bachakademie w Stuttgarcie pod kierunkiem Helmutha Rillinga. Współpracował z chórami Polskiego Radia w Krakowie, Filharmonii Krakowskiej, a obecnie z Chórem Filharmonii Narodowej w Warszawie. Jest członkiem-solistą zespołu La Tempesta. Współpracował z dyrygentami takimi, jak Carlo Ricci, Luigi Gelmetti, Helmuth Rilling, Zubin Mehta, Jerzy Semkow, Antonii Wit i inni. W swoim dorobku posiada zarówno nagrania płytowe, jak i liczne rejestracje muzyki filmowej i teatralnej. Gościł m.in. na festiwalach operowych w Pesaro i Bregenz. Występował w Niemczech, Austrii, Włoszech i Izraelu.

16 Na okładce fragment obrazu Ukrzyzowanie, Salvador Dali