Dr med. G. A. Wojtowicz ULECZ SAM SIEBIE. (o leczniczym głodowaniu w pytaniach i odpowiedziach) Tłumaczenie: Antonina i Leszek Mioduchowscy

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Dr med. G. A. Wojtowicz ULECZ SAM SIEBIE. (o leczniczym głodowaniu w pytaniach i odpowiedziach) Tłumaczenie: Antonina i Leszek Mioduchowscy"

Transkrypt

1 Dr med. G. A. Wojtowicz ULECZ SAM SIEBIE (o leczniczym głodowaniu w pytaniach i odpowiedziach) Tłumaczenie: Antonina i Leszek Mioduchowscy verbum Górny-Gołąb Katowice 1991

2 dr med. G. A. Wojtowicz Wydawnictwo Białoruś, Mińsk Tytuł oryginału Иcцeли caмoгo ceбя (Ulecz samego siebie) (O leczniczym głodowaniu w pytaniach i odpowiedziach). Nazwiska lub nazwy pojęć opatrzone znakiem " mają niepewną łacińską pisownię, ze względu na bezpośrednie przeniesienie ich pisowni z cyrylicy, spowodowane trudnościami z dotarciem do źródła lub teŝ brakiem odpowiednika danego pojęcia w języku polskim. L u b l i n

3 GŁODOWANIE LECZNICZE Dla ludzi mojego pokolenia i środowiska głodowanie lecznicze było (i chyba nadal jest) pojęciem w zasadzie całkowicie nieznanym. Zresztą dotyczy to chyba na kaŝdego statystycznego Polaka i co gorsza na kaŝdego przeciętnego lekarza. Wiele róŝnych przyczyn złoŝyło się na to, Ŝe nic lub prawie nic nie wiemy o tej niezwykle skutecznej terapii samoleczącej. Skutecznej, bo leczy w zasadzie kaŝdą chorobę; wygodnej, bo wystarczy w zasadzie nic nie jeść (przez pewien czas) a uruchamiane zostają potęŝne siły oczyszczająco - leczące. Metoda wymaga jednak poznania pewnych konkretnych reguł technicznych - metodyki prowadzenia głodówki i co jest nie mniej waŝne, jej zakończenia. Niezbędne jest teŝ wysoce odpowiedzialne podejście do zastosowania tej wiedzy podczas prowadzenia leczenia. JuŜ te wymagania powodują, Ŝe krąg ludzi zdolnych do przeprowadzenia głodówek zawęŝa się. A uwzględniając jeszcze negatywne naciski psychiczne wywierane przez środowisko na ludzi chcących zastosować w praktyce głodowanie lecznicze - krąg ten zacieśnia się jeszcze bardziej. śeby sytuację tę zmienić tzn. uczynić metodę dostępniejszą szerszym kręgom społecznym, wymagana jest z jednej strony rzetelna informacja o głodowaniu leczniczym, z drugiej zaś umoŝliwienie przeprowadzenia terapii głodówkowej w specjalnych ośrodkach. Oto więc garść informacji o leczniczych głodówkach (mają one jednak charakter pobieŝny i nie radziłbym nikomu przystępowania do głodówek jedynie po lekturze tego tekstu). Najogólniej biorąc głodówka jest to stan zapoczątkowany zaprzestaniem przyjmowania poŝywienia, a kończący się śmiercią głodową. Tak tak, to naprawdę nie jest zabawa. Przedział czasu pomiędzy tymi dwoma wydarzeniami dzieli się wyraźnie na dwie części. Na głodówkę leczniczą, kiedy to w organizmie zachodzi cały szereg istotnych zmian, ale wszystkie one są całkowicie odwracalne i przyczyniają się do uruchomienia potęŝnych sił leczących; oraz na głodówkę wyniszczającą, kiedy zmiany stają się nieodwracalne i w krótkim czasie powodują śmierć. Precyzyjne, pewne i łatwe rozpoznanie granicy tych dwóch okresów jest sprawą zasadniczej wagi. Jest wiele symptomów określających moment zakończenia głodowania leczniczego, a najbardziej znanym, nieomal klasycznym, jest tzw. oczyszczenie się języka, o czym powiemy później. A więc interesuje nas wyłącznie ten pierwszy okres głodowania. Okres ten zwany głodówką leczniczą charakteryzuje się zupełnym zaprzestaniem pobierania energii drogą układu pokarmowego, nawet pod postaci płynów kalorycznych. Z całą mocą naleŝy sobie uświadomić fakt, Ŝe przejście organizmu na odŝywianie endogenne (wewnętrzne), które uruchamia procesy lecząco - oczyszczające, uwarunkowane jest całkowitym odcięciem się od poŝywienia (bardzo dobrze - i do tego naleŝy dąŝyć- jeśli dotyczy to równieŝ sfery mentalnej). A więc wszystkie "dziurawe" czy ubogie diety polegające np. na niejedzeniu chleba, czy "zieleniny" nie mają wiele wspólnego z 3

4 głodówką leczniczą. W podobny sposób moŝna ocenić równieŝ głodówki sokowe. Głodówki lecznicze bardzo radykalnie oczyszczają organizm, intensyfikują procesy regeneracji i normalizują funkcje prawie wszystkich organów naszego ciała odmładzają je. Głodówkami skutecznie leczono: chroniczną egzemę, pokrzywkę, owrzodzenie podudzi, wrzody Ŝołądka i dwunastnicy, astmę (dychawicę oskrzelową), zapalenie stawów, nieŝyty okręŝnicy, czerwonkę pełzakową, zapalenie wsierdzia, zapalenie zatok, nieŝyt oskrzeli, zapalenie nerwu, chorobę Brajta, ostre i chroniczne zapalenie wyrostka robaczkowego, skurcz twarzowy, przetoki, łuszczycę, wszystkie rodzaje rozstrojów układu pokarmowego, kamicę, pelagrę, raka piersi, nabłoniak, migrenę, kwasicę, hemoroidy, epilepsję, paraliŝ, ataksję lokomocyjną, cukrzycę, otyłość, kłębuszkowo-kanalikowe zapalenie nerek, zapalenie nerek, liczne choroby skórne, chroniczny alkoholizm, narkomanię, uzaleŝnienia lękowe itd. Na początku głodowania leczniczego organizm nie chce przez kilka dni przestawić się na nowe tory, zachowując normalny tryb funkcjonowania. Indukuje przy tym uczucie łaknienia, by zmusić nasz ośrodek decyzyjny do zaspokojenia głodu. JednakowoŜ sytuacja ta nie odzwierciedla w najmniejszym stopniu rzeczywistych potrzeb organizmu. Dobrą ilustracją będzie następujący przykład. Posługujemy się oto samochodem osobowym, mającym o wiele większy niŝ zwykle zbiornik na paliwo (np. 200 l). Samochód nasz ma niezły silnik, spalający dziennie tylko 5 l paliwa. I oto my uparliśmy się, by mieć zawsze pełny zbiornik, uzupełniając codziennie ubytki. Po jakimś czasie (3-10 dni) organizm zaczyna przestawiać się na bardziej właściwe funkcjonowanie w nowych warunkach. Zaczyna oszczędzać energię, przestawia radykalnie metabolizm, inaczej wykorzystuje wewnętrzne rezerwy. Na zewnątrz przejawia się to spadkiem temperatury ciała, silnym reagowaniem uczuciem zimna na ucieczkę energii na zewnątrz, osłabieniem tętna, niechęcią do ruchu fizycznego, zanikiem łaknienia i stanem jasności umysłu. Zapoczątkowuje się wówczas cały szereg zmian wewnętrznych, na które organizm decyduje się z niemałym trudem, a które doprowadzają po kilku dniach do pełnego przejścia na odŝywianie endogenne. Wówczas to zaczynają pracować na najwyŝszych obrotach mechanizmy oczyszczania wewnętrznego oraz potęŝne mechanizmy wewnętrznego odtwarzania na poziomie komórek, narządów i całych struktur i układów naszego organizmu. Zewnętrzną oznaką tego stanu jest zahamowanie spadku masy ciała. Podczas poprzednich faz głodówki leczniczej miała miejsce szybka utrata masy ciała, rzędu 1kg dziennie. Natomiast pełne przestawienie się organizmu na odŝywianie endogenne charakteryzuje się dziennymi ubytkami rzędu 100g. Mechanizmy leczącooczyszczające tej fazy głodówki występują na trzech poziomach. Po pierwsze okres głodówki to czas całkowitej bezczynności wielu systemów wewnętrznych obsługujących przyswajanie pokarmu dostarczanego z zewnątrz. Doznają one 4

5 wówczas regenerującego odpoczynku, a organizm moŝe przeznaczyć zaoszczędzoną w ten sposób energię (a nie jest ona wcale mała) na zintensyfikowanie procesów odbudowy i oczyszczania wewnętrznego. Po drugie - na cele odtwarzania struktur wewnętrznych, co jest jednym z podstawowych przejawów Ŝycia, które podczas głodówki nie ustaje ani na chwilę, organizm przeznacza te składniki swego ciała, które są dla niego najmniej waŝne. Następstwem tego jest rozpuszczenie i znaczna utylizacja prawie wszystkich typów patologicznych narośli, skrzepów, kamieni w wątrobie, nerkach i pęcherzyku Ŝółciowym, artretycznych zmian w stawach itp. oraz prawie wszystkich typów patologicznie zmienionych komórek. Po trzecie - (wg Wojtowicza) wyniku całego szeregu zmian staje się moŝliwe przyswajanie przez komórki organizmu głodującego człowieka atmosferycznego azotu i dwutlenku węgla. Proces ten jest dostępny zwykle jedynie roślinom dzięki tzw. zjawisku fotosyntezy. Tak więc podobny w skutkach do zjawiska fotosyntezy proces zachodzi podczas głodówki leczniczej. Okres właściwej głodówki leczniczej ciągnie się do czasu kiedy na potrzeby konstrukcyjne zaczynają być przeznaczane struktury bardzo waŝne dla Ŝyciowych funkcji głodującego (mózg, serce, nerki, wątroba). Wówczas to pojawia się uczucie głodu, oczyszcza się język, który pokryty był podczas głodówki grubym nalotem, następuje cały szereg przełomów wewnątrz organizmu, a wszystko to jest sygnałem do zakończenia głodówki. Dzieje się to zwykle w okolicach 40 dnia głodowania, ale jest to liczba przeciętna i nie naleŝy się nią zbytnio sugerować. Warto jednak zwrócić na nią uwagę wspominając Ŝyciorysy załoŝycieli wielkich religii światowych (Buddy, Chrystusa, Mahometa). W przekazach dotyczących ich Ŝycia pojawia się liczba 4o dni postu i jest bardzo prawdopodobne, Ŝe praktykowali oni głodowanie, oczyszczając w ten sposób nie tylko swe ciało fizyczne, ale i wyŝsze, mentalne poziomy swej psychiki. Po okresie głodowania następuje najbardziej krytyczny moment w całym tym przedsięwzięciu. Jest nim rozpoczęcie odŝywiania pokarmowego. Wyłączony podczas głodówki układ pokarmowy nie włącza się od razu, metabolizm równieŝ nie przestawia się gładko na nowe tory, Wszystko to powoduje, Ŝe podjęcie odŝywiania musi następować powoli i zgodnie w ilości i jakości do zdolności przyswajania organizmu. Poszczególne rodzaje pokarmu powinny pojawiać się w ściśle określonym czasie i objętości, a niektóre są całkowicie zabronione w tym czasie np. mięso i jego przetwory czy sól. Niestrawiony wysokobiałkowy pokarm przy braku perystaltyki jelit i braku dostatecznej ilości kwasu solnego w Ŝołądku, moŝe być dobrą poŝywką dla rozwoju wielu szczepów bakterii, co moŝe doprowadzić do opłakanych skutków. NaleŜy więc szczegółowo przestrzegać opracowanych przez specjalistów zasad metodyki terapii zwłaszcza dotyczących okresu podejmowania jedzenia po głodówce - zwanym okresem odbudowy. W okresie odbudowy następuje cały szereg ciekawych zjawisk w organizmie. Bardzo szybko następuje odbudowa ubytków masy mięśniowej. świadome 5

6 kierowanie tym procesem daje moŝliwość jakby samodzielnego budowania swego ciała w poŝądanym przez nas kierunku. Towarzyszy temu stan euforii, naładowania energią, chęcią działania w aspekcie fizycznym i psychicznym. Ciekawostką jest bardzo znaczne zmniejszenia się zapotrzebowania na sen w tym okresie. Długość okresu odbudowy wynosi mniej więcej tyle ile trwała cała głodówka, choć w przypadku pierwszych głodówek w ogóle, moŝe się zdarzyć, Ŝe okres ten będzie znacznie dłuŝszy. Aby podkreślić wagę okresu odbudowy w omawianej terapii zaproponowano wprowadzenia terminu terapia głodówkowo-dietetyczna. W wielu krajach na Zachodzie i na Wschodzie (ZSRR) istnieją od wielu juŝ lat ośrodki stosujące tę terapię w praktyce. Do nas przed wojną docierała działalność rosyjskiego emigranta, wielkiego znawcy i "przewodnika" wielu głodówek A. Suworina (mieszkał on przez pewien czas w Polsce). Po wojnie zapanowała u nas cisza zarówno w aspekcie praktycznym jak i piśmienniczym. Dopiero od kilku lat zaczyna się pisać o głodówkach leczniczych, a być moŝe równieŝ czynić pewne kroki w kierunku wprowadzenia w Ŝycie, w aspekcie społecznym, idei głodowania leczniczego. NaleŜy pamiętać, Ŝe intencją autora niniejszej publikacji było jedynie pewne przybliŝenie tematu terapii głodówkowo-dietetycznej. Praktycznie nie omówiono tu strony technicznej, wskazań i przeciwwskazań, metodyki prowadzenia głodówki oraz okresu odbudowy. Nie podano wielu informacji potrzebnych do samodzielnego stosowania terapii. Zainteresowani mogą je uzyskać za pośrednictwem redakcji. Terapia głodówkowo-dietetyczna jest jednym z niewielu instrumentów pozwalającym przeciętnemu człowiekowi ująć we własne ręce problem skutecznego pokierowania pewnymi zmianami w funkcjonowaniu całości naszego ustroju, pojawiającymi się w wieku lat. W naszym zatrutym świecie, przy daleko odbiegającym od ideału sposobie uŝywania ciała, przy tych wszystkich stresach nękających nas w Ŝyciu codziennym, większość ludzi zaczyna tracić kontrolę nad swoim ciałem. Zaczynamy tyć, nasze ciała nabywają ograniczeń fizycznych, a umysły - bloków psychicznych. Rysy twarzy wyostrzają się, pogłębiają się zmarszczki. Zastanówmy się nad tym. Naprawdę nie musimy mieć nadwagi, nie musimy chorować, nie musimy gorzknieć z wiekiem, nie musimy zaczynać umierać zaraz po 40 - stce. Tłumacz 6

7 OD AUTORA Okresowe krótkoterminowe głodowanie jako metoda lecznicza ma wielowiekową tradycję. Historycy odnaleźli pierwsze wiadomości o nim w dokumentach źródłowych powstałych kilka tysięcy lat temu. JednakŜe pierwsze próby naukowego opracowania metody leczniczego głodowania były podjęte stosunkowo niedawno. W roku 1956 w biuletynie,. Pracownik słuŝby medycznej" z 14.VIII w artykule Na temat pewnej metody leczniczej przewodniczący Akademii Nauk Medycznych ZSRR akademik A.N.Bakulew, przedstawił pomyślne wyniki zastosowania leczenia głodówką niektórych chorób chronicznych. A.N.Bakulew wskazał na szybką zdolność regeneracji wrzodów' Ŝołądka i dwunastnicy oraz na dobry skutek znieczulający metody głodowania leczniczego. Według danych własnych, pochodzących z kliniki którą kierował, u chorych na chorobę wrzodową objaw niszy wrzodowej znikał po l1 dniach całkowitego powstrzymywania się od jedzenia. W owych czasach w ZSRR Ŝywy był jeszcze w ludzkiej świadomości strach przed głodem, pochodzący z czasów wojny oraz powojennych braków Ŝywności. A mimo to znany chirurg A.N.Bakulew uznał za konieczne zwrócić uwagę zastosowania metody leczenia głodem. naukowców i lekarzy na perspektywy Akademik nawoływał, by nie odrzucano ślepo tego co ludzie stosowali przez tysiąclecia z poŝytkiem dla zdrowia, by nie ignorowano tej i innych metod medycyny ludowej. Według jego słów medycyna ludowa i naukowa nie przeczą sobie. Autor podkreślał, Ŝe metoda leczenia głodem nie zawiera Ŝadnego niebezpieczeństwa. Od tego czasu minęło ponad trzydzieści lat. Znacznie poszerzały się wiadomości teoretyczne w zakresie leczenia i profilaktyki chorób przy pomocy głodowania~ Praktyka wykazała, Ŝe metoda posiada najszersze spektrum działania leczniczego i przynosi same pozytywne leczniczo-profilaktyczne skutki. W 'raz z terminem glodówka lecznicza fachowcy zaczęli uŝywać nowego określenia terapia glodów- -dietetycznaa" - TGD. Do niedawna szerokie stosowanie metody dozowanego głodowania było_ hamowane z racji szeregu przyczyn. Jeden przykład. W lecie 1986 roku przed audytorium medycyny w Mińsku wystąpił pewien znany uczony, członek Akademii Nauk ZSRR. Na pytanie autora na temat roli terapii glodówkowo-dietetycznej w odbudowie pracy aparatu immunologicznego u chorych z guzami nowotworowymi i uszkodzeniami popromiennymi, uczony odpowiedział, Ŝe niema mowy o zastosowaniu tej terapii w cięŝkich przypadkach choroby popromiennej, poniewaŝ przypadku wymienionych chorób chorzy nie są w stanie przyjmować nic oprócz wody. Odpowiedź akademika (chirurga-onkologa) wymownie potwierdziła Fakt, Ŝe dzisiejszej dobie znaczna część naukowców i praktyków medycyny ma bardzo nikłe wyobraŝenie o tym, co jest TGD, jakie są jej cele i moŝliwości. 7

8 Jednak surowe realia Ŝycia zmuszają trzeźwo myślących naukowców zwrócić uwagę na staroŝytne sposoby uzdrawiania organizmu ludzkiego, bez względu na stereotypy zahamowań ciągle obecne w medycynie. W ten sposób całkowite głodowanie było z powodzeniem zastosowane z inicjatywy moskiewskiego akademika A. J. Worobojewa właśnie chorym w cięŝkich (enteropatycznym) stadium choroby popromiennej, poszkodowanych w Czarnobylu. Fakt ten znalazł odbicie w ostatnich tymczasowych instrukcjach leczenia ostrej choroby popromiennej. Nowe moŝliwości szerszego propagowania i stosowania dozowanego głodowania otworzyły się w ostatnim okresie z racji przebudowy systemu opieki zdrowotnej. Najlepszym tego świadectwem jest fakt powstania w latach szeregu spółdzielni medycznych, w których obok innych niekonwencjonalnych metod leczenia stosuje się szeroko dozowane głodowanie. Z jednej strony fakt ten jest efektem braku wyników w leczeniu chorób chronicznych w warunkach instytucji leczniczo-profilaktycznych państwowej i związkowej słuŝby zdrowia, i wskutek tego uwidacznia podwyŝszone potrzeby społeczne w tym zakresie. Z drugiej zaś akcentuje moŝliwość szerszego włączenia się nielicznych w tej dziedzinie specjalistów medycznych do procesu leczenia społeczeństwa. Na Białorusi Takie spółdzielnie dobrze zaprezentowały się w Mińsku i Witebsku. Powstają filie w obszarze podmoskiewskim i innych częściach ZSRR. Właśnie dzięki wprowadzeniu terapii Głodówkowo-dietetycznej w spółdzielniach, rozszerzyły się moŝliwości rehabilitacji inwalidów i leczenie przewlekle chorych. W szczególności dotyczy to grupy chorych uzaleŝnionych od leków, przewaŝnie hormonalnych (glukokortykoidowych), przepisywanych cierpiącym na dychawicę oskrzelową, łuszczycę, sarkoidozę układu oddechowego itd. Związki zawodowe, Ministerstwo Opieki Zdrowotnej oraz Opieki Socjalnej muszą zawrócić na to uwagę i w ramach zdrowej konkurencji powinny odblokować swoje szpitale, przychodnie, sanatoria i prewentoria, aŝeby mogła tam przeniknąć proponowana czytelnikowi w najwyŝszym stopniu skuteczna, tania i dostępna metoda leczenia schorzeń najrozmaitszego rodzaju. Dr med. G. A. Wojtowicz 8

9 PYTANIA Pytanie: Jakie metody tak samo jak terapia głodówkowo - dietetyczna usprawniają biosyntezę w ustroju ludzkim? Odpowiedź: Oprócz terapii głodówkowo-dietetycznej istnieje szereg innych czynników sprzyjających usprawnieniu biosyntezy kwasów nukleinowych i innych substancji niezbędnych dla aktywności Ŝyciowej człowieka (ssaka). "Drugi oddech" długodystansowca powstaje w wyniku rozwoju u biegnącego człowieka oddechowej wyrównanej skompensowanej kwasicy. I właśnie ta kwasica oddechowa w znacznym stopniu zapewnia podwyŝszone wiązanie dwutlenku węgla przez komórki. Gdyby u maratończyków nie uruchomił się ten mechanizm to ich rezerwowej tkanki tłuszczowej nie wystarczyłoby nawet na połowę drogi. Zatrzymanie oddechu (kumbhaka) dzięki ćwiczeniom systemu jogi i jej gimnastyki oddechowej (pranajamy) nawet bez specjalnego systemu ruchów zapewnia róŝną jeśli chodzi o długość i intensywność, lecz sterowaną (skompensowaną) kwasicę oddechową, czyli sprzyja podniesieniu poziomu przyswajania dwutlenku węgla i azotu przez komórki. Wespół z głodówkami przeprowadzanymi przez jogów, te systematyczne ćwiczenia stale podtrzymują pracę ich immunogenetycznego aparatu na najwyŝszym poziomie. W ten sposób prawdziwy jogin utrzymuje jakość pracy swego aparatu immunogenetycznego na poziomie lepszym niŝu kaŝdego biegacza. Oto dlaczego jogini naleŝą do kategorii ludzi długowiecznych. W tym zakresie ich sposób Ŝycia jest badany przez wielu naukowców z róŝnych ośrodków naukowych róŝnych krajów, w tym równieŝ przez gerontologów radzieckich. System jogi w Indiach jest szeroko stosowany przez wszystkie warstwy społeczeństwa indyjskiego. Naucza się jej w szkołach i college'ach, został więc przyjęty jako akceptowana przez państwo podstawa wychowania, która ma na celu nie tylko doskonalenie własnego ciała, lecz równieŝ zachowanie zdrowia. Przy takim systemie poŝywienie moŝe być bardzo skromne bez jakiejkolwiek szkody dla organizmu. Właśnie tak odŝywiają się długowieczni jogini. W ZSRR istnieje wiele odmian oddechowej gimnastyki jogi z zatrzymywanym oddechem (system K. P. Butejko, J. S. Gulko, P. K. Iwanowa i inne). Wszystkie są oparte na tej samej zasadzie - powstrzymywanie oddechu za pomocą siły woli, cechujące się wzrostem wiązania dwutlenku węgla przez komórki (co łączy je z terapią głodówkowo-dietetyczną) jednocześnie zaś znacznie odróŝnia od tejŝe pod względem zakresu i siły odbudowującego oddziaływania na ustrój ludzki. Głodówce nie towarzyszy wymuszone powstrzymywanie oddechu. Oddychanie podczas głodówki spowalnia się samoistnie dlatego, Ŝe podczas kwasicy większa część dwutlenku węgla nie dociera do płuc, przyswajana po drodze przez komórki naczyń i krwi. W wyniku tego zmniejsza się wymiana gazowa w płucach. W ten sposób spowalnia się rytm oddechu u aktywnie 9

10 głodującego pacjenta. Kontrolowana kwasica podczas terapii głodówkowo-dietetycznej jest wymyślona nie przez człowieka lecz przez naturę. Najbardziej zaś kompleksowo i bezpiecznie rozwija się ona nie tyle w skutek wzrostu stęŝenia we krwi dwutlenku węgla, co ciał ketonowych czemu towarzyszy przesunięcie równowagi kwasowozasadowej w stronę kwaśną. Ten kwaśny odczyn krwi podczas głodowania w warunkach fizjologicznych moŝe w sposób naturalny trwać o wiele dłuŝej niŝ sama kwasica oddechowa. Nie godziny, lecz dziesiątki dni. Być moŝe dlatego głodowanie bardziej mocno i kompleksowo odbudowuje organizm człowieka. Oto dlaczego skompensowana kwasica głodowa zapewnia jakościowo i ilościowo najbardziej przekonywujący dodatni efekt leczniczo-profilaktyczny w porównaniu z innymi naturalnymi metodami leczenia. Wymienione wyŝej jak równieŝ inne metody osiągania kwasicy oddechowej mogą być stosowane przez dzieci i dorosłych samodzielnie jako terapia leczniczo-profilaktyczna w okresie wczesnych stadiów rozwoju róŝnych chorób przewlekłych. Natomiast w zaawansowanych stadiach chorób mogą one słuŝyć jedynie jako dobry środek wspomagający odbudowę układów i narządów człowieka podczas przeprowadzania dozowanego głodowania. Zresztą we współczesnych instrukcjach terapii głodówkowodietetycznej zaleca się stosowanie równieŝ gimnastyki oddechowej z zatrzymywaniem oddechu, segmentarycznego masaŝu, akupunktury, zabiegów wodoleczniczych itd. Wszystkie te naturalne techniki lecznicze poprzez aktywizację ogólnego syndromu adaptacyjnego w mniejszym lub większym stopniu wzmacniają i usprawniają procesy biosyntezy w organizmie. Sprowadza się to do przedłuŝenia procesu odnowy narządów i układów człowieka przeprowadzającego terapię głodówkowo-dietetyczną. Niektórzy fachowcy od jogicznej gimnastyki oddechowej empirycznie ustalili, Ŝe chorzy podczas głodowania szybciej opanowują kontrolowany sposób oddychania. Podczas głodówki w sposób naturalny zwalnia się rytm oddechu i skurczów serca. Dlatego chorym, zwłaszcza z niewydolnością oddechową, prościej i łatwiej jest zajmować się tą gimnastyką z zatrzymywaniem wydechu (wydłuŝać 1rytm oddechu). Zatrzymywanie oddechu w czasie pływania podwodnego równieŝ łatwiej jest osiągane podczas głodowania. Dlatego podczas głodowania moŝna pozostawać pod wodą znacznie dłuŝej. Wśród innych czynników sprzyjających podniesieniu jakości syntezy kwasów nukleinowych na szczególną uwagę zasługuje obniŝenie temperatury komórek fizjologicznych (leczenie chłodem). Zresztą w okresie głodowania obserwuje się pewne obniŝenie temperatury ciała. Naukowcy japońscy opracowali metodę obniŝania temperatury komórek człowieka. Komory ze specjalnymi przyrządami pozwalają na pewien czas obniŝyć temperaturę niektórych komórek powłoki skórnej. Otrzymano pierwsze wyniki leczenia - trwałe remisje takiej choroby jak gośćcowe zapalenie stawów. Przy tej przewlekłej chorobie niszczone są wszystkie bariery ustroju, aŝ do 10

11 ostatniej łącznotkankowej. Choroba ta naleŝy do chorób rozlanych tkanki łącznej. Jednak Ŝywa materia okazuje się być tak doskonałą, Ŝe nawet w takich przypadkach moŝliwa jest pomyślna odbudowa ustroju ludzkiego, czyli przedłuŝenie w ten sposób Ŝycia. Ten kierunek naukowo-medyczny stosowany razem z TGD moŝe mieć pomyślne perspektywy we współczesnym lecznictwie. Pewną poprawę biosyntezy i wzmoŝonego wiązania dwutlenku węgla moŝna osiągnąć stosując szereg leków. Np. taki preparat jak dibazol przy wprowadzeniu do ustroju na jakiś czas zmienia równowagę kwasowozasadowąwe krwi w stronę kwaśną, a jednocześnie nie szkodzi. Poprzez to dibazol usprawnia biosyntezę w organizmie pacjenta. Dlatego preparat ten początkowo był stosowany jako środek obniŝający ciśnienie nadciśnieniowcom, a potem znalazł szerokie zastosowanie między innymi równieŝ jako środek immunokorygujący. Im bardziej wąskie jest oddziaływanie leku na systemy i narządy człowieka, tym więcej działań ubocznych obserwują lekarze. Im zakres działania leków i metod jest szerszy, tym mniej szkód powodują w organizmie te preparaty. Wyjątek stanowią leki bezpośrednio działające na przyczynę zachorowania. Za przykład moŝe posłuŝyć specyficzne leczenie wielu chorób infekcyjnych i pasoŝytniczych. Lekarze powinni zwrócić większą uwagę na leki działające poprzez usprawnienie biosyntezy przy pomocy wprowadzenia do ustroju kompleksu mikroelementów. Według danych akademika M. F. Gułyjego, proces wiązania dwutlenku węgla przez komórki wzmaga się wskutek zastosowania wielu mikroelementów i szeregu jonów. Np. potas, magnez, mangan i inne nieznacznie ale wyraźnie usprawniają procesy wiązania dwutlenku węgla. Za to sód, wapń- przeciwnie utrudniają przebieg tych procesów. Znacznie bardziej skuteczne jest w tym względzie wprowadzenie do organizmu mikroelementów i jonów, które usprawniają biosyntezę w organizmie. Do najbardziej doskonałych leków odbudowujących system odpornościowy naleŝy bardzo stary środek ludowy - mumie\. Zawiera on praktycznie cały arsenał mikroelementów usprawniających biosyntezę. Właśnie dlatego regeneracja uszkodzonych narządów wewnętrznych przy właściwym stosowaniu tego leku (we właściwym czasie i w odpowiedniej dawce) odbywa się przewaŝnie poprzez narastanie nabłonka (zagojenie się bez blizny). Podobne działanie (aczkolwiek nie tak wyraźne) posiada równieŝ szereg innych leków odbudowujących aparat immunogenetyczny: złoty korzeń (Rhodiola* Rosea L.), Eleuterococe, Ŝeń-szeń, Dioscorea Caucasica Lypsky\ Spośród leków, najbardziej szerokie spektrum działania mają środki odbudowujące aparat immunogenetyczny. Ludzie stosują mumie przy najrozmaitszych zachorowaniach: urazowych, kardiologicznych, płucnych, Ŝołądkowo-jelitowych, chirurgicznych, onkologicznych itd. Leningradzki Instytut Onkologii (prof. K. F. Belinowa) w roku 1980 poinformowało przeciwnowotworowym działaniu mumie w 11

12 doświadczeniach przeprowadzonych na zwierzętach, którym zaszczepiono najbardziej złośliwy nowotwór - mięsak limfatyczny Plissa. Po podaniu duŝych dawek mumie (250 mg na kg wagi ciała) odnotowano u tych ssaków zahamowanie wzrostu tego mięsaka limfatycznego. Czas juŝ by słuŝba farmakologiczna ZSRR nie ograniczała zastosowania mumie jedynie z tego powodu, Ŝe efekty odbudowy immunologicznej przy zastosowaniu tego środka z róŝnych źródeł róŝnią się siłą oddziaływania, i Ŝe jakoby trudno jest go dawkować. Doświadczenie ze stosowania mumie wykazuje, Ŝe nawet gdy przypadkowo zwiększy się dawkę dziesięciokrotnie lub więcej, nie obserwuje się Ŝadnych skutków ubocznych. Tak teŝ powinno być przy odbudowie aparatu immunogenetycznego. Wynika z tego, Ŝe nie istnieje problem ustalania dawek mumie. Na początek moŝna dać choremu zwykłe lub aplikacyjne dawki, i jeŝeli nie daje to efektu leczniczego z powodzeniem moŝna zwiększyć ilość podawanego leku, nie lękając się o skutki. Oto cały problem, który stanął na drodze szerokiego zastosowania tego doskonałego leku. Spróbować zorganizować wydobycie na skalę przemysłową leku mumie lub stworzyć jego odpowiednik dla szerokich warstw ludności, to jest perspektywiczne zadanie dla słuŝby zdrowia ZSRR. Ciekawą chociaŝ mało zbadaną jest sprawa leczenia chorych z chorobą wieńcową i innymi patologiami metodą umieszczenia ciała pacjenta do poziomu szyi w specjalnym worku wypełnionym dwutlenkiem węgla. Metoda ta jest stosowana w Centralnym Instytucie Kurortologii i Fizjoterapii w Moskwie. JeŜeli zostanie dowiedzione, Ŝe komórki skóry bardziej skutecznie niŝ zwykłe przyswajają dwutlenek węgla spoza ustroju, metoda ta ma przed sobą duŝe perspektywy. Największe zainteresowanie budzi doświadczenie zastosowania w medycynie promieni laserowych. Ta czerwona wiązka promieni o długości fali 0,63 \)m\1m uŝyta w ściśle określonej dawce, wykazuje miejscowy efekt regenerujący podobny do głodówek i mumie, czyli powoduje gojenie się bez wytwarzania się blizn np. wskutek zarastania nabłonkiem świeŝych wrzodów dwunastnicy i Ŝołądka. Promień laserowy to wiązka światła, lecz światła niezwykle spójnego, koherentnego, o wielkiej, dającej się regulować energii i średnicy wiązki. Dla zapewnienia efektu fotosyntezy w tym przypadku wystarczy widocznie skierować na komórkę wzmocnioną wiązkę promieniowania świetlnego. MoŜna więc przypuszczać, Ŝe promienie laserowe znajdą bardzo szerokie zastosowane w medycynie jako środek odbudowujący pracę aparatu immunogenetycznego. Ta najbardziej współczesna metoda w lecznictwie ma bez wątpienia duŝe perspektywy. Połączenie staroŝytnej metody odbudowującej odporność- głodowania, z najbardziej współczesną- laserem, poszerzy miejmy nadzieję moŝliwości ich zastosowania w medycynie. 12

13 Pytanie: Czy ma swoją specyfikę historia rozwoju terapii głodówkowodietetycznej w ogóle, jak teŝ w szczególności w ZSRR i na Białorusi? Odpowiedź: Jak zaznaczono wcześniej, początki stosowania pełnego dozowanego głodowania w celach leczniczych i profilaktycznym kryją się w mrokach zamierzchłej przeszłości. Leczniczo-profilaktyczne znaczenie głodowania było znane w staroŝytnym Egipcie, Indiach, Grecji i Rzymie. W podstawowym *podręczniku nauki lekarskiej Tybetu "Cziud-Szi" (IV wiek przed n.e.) wskazywano na leczenie głodem i odŝywianiem. Według podań Budda oraz Jezus Chrystus przeprowadzali długie głodówki. StaroŜytni gloryfikowali ascetyczny tryb Ŝycia. Nie jest dla nikogo tajemnicą, Ŝe instytucja postów przewidziana przez staroŝytne religie, to powstrzymywanie się od jedzenia przez czas dłuŝszy przez kapłanów, a przez krótkie okresy przez całą pozostałą ludność. Sokrates i Platon regularnie przeprowadzali wielodniowe profilaktyczne kursy głodowania, które wedle ich zdania sprzyjały osiągnięciu "wyŝszego stopnia umysłowej przenikliwości". Pitagoras w tym celu głodował systematycznie po 40 dni, i nakłaniał do głodowania swych uczniów, uwaŝając, Ŝe rozwija to "percepcję umysłową". Sławni lekarze staroŝytności - Hipokrates, Awicenna, Asklepiades, Aulus Cornelius Celsus i inni z powodzeniem leczyli ludzi metodą dozowanego głodowania. W średniowieczu wenecjanin L. Cornaro wskazywał na celowość stosowania pełnego głodowania i podkreślał, Ŝe wskutek tego przedłuŝa się Ŝycie ludzkie. Lekarz z Neapolu A. Ferras polecał chorym długie powstrzymywanie się od jedzenia, nawet w leczeniu *takiej choroby jak kiła. Lekarz niemiecki Weerkawe stosował głodowanie w połączeniu ze środkami farmakologicznymi do leczenia *kiły. Fridrich Hoffman wspominał o pomyślnym wpływie głodowania na nadkrwistość oraz wrzody złośliwe, egzemę, kataraktę i inne *choroby. Inny lekarz niemiecki H. R. Hufeland (1956) w ksiąŝce "Sztuka przedłuŝania Ŝycia ludzkiego - makrobiotyka" wskazuje na głodowanie lecznicze. Medyk szwajcarski Paracelsus i angielski lekarz Chain szeroko stosowali głodowanie przy róŝnych chorobach organów wewnętrznych. W XVII, XVIII i XIX wieku głodowanie lecznicze najszerzej praktykowane było w Niemczech, Anglii, Francji i Szwajcarii. W Rosji pierwsze informacje wskazujące na efekt leczniczy głodówek pojawiły się w XVII w. Wjeniaminow (1769) zalecał głodówkę leczniczą w przypadkach przewlekłych chorób przewodu pokarmowego. W 1822 r. prof. L. A. Struwe aktywnie propagował głodówki lecznicze. Profesor Uniwersytetu Moskiewskiego I. G. Spasskij (1834) z powodzeniem zastosował głodowanie w leczeniu szeregu chorób przewlekłych. N. L. Zeland (1888) wniósł wielki wkład do zagadnienia głodowania leczniczego jako badacz eksperymentator. 13

14 W Ameryce głodowanie w celu leczniczym pierwszy zastosował w roku 1877 E. Dewey. Specjalista ten był zwolennikiem długich kursów głodowania. Metodą tą leczył otyłość, wiele chorób układu pokarmowego oraz inne przewlekłe zachorowania narządów wewnętrznych. Uczennica Dewey'ego Linda Hazzard uzupełniła głodowanie zabiegami dodatkowymi takimi jak: zabiegi wodolecznicze, masaŝ, gimnastyka. Podkreślała, Ŝe ludzie z powodzeniem mogą przechodzić po głodówce na odŝywianie wegetariańskie. Rzeczywiście wielu pacjentów po przeprowadzeniu terapii głodówkowo-dietetycznej bezproblemowo i bez jakichkolwiek szkód dla organizmu przechodzi na wegetariański tryb Ŝycia. Wiodący w ZSRR propagator, badacz i praktyk dozowanego głodowania prof. J. S. Nikołajew jest wegetarianinem juŝ przeszło pół wieku. Lekarz Tajner (1880) nazywał to leczenie "eliksirem młodości". Przed głodowaniem Tajner był słabym i chorowitym człowiekiem. JednakŜe w wieku 52 lat, gdy juŝ nie miał nic do stracenia, przeprowadził40-dniowągłodówkęi pozbył się swych "bolączek". PrzeŜył jeszcze 31 lat. W ogóle naturopaci amerykańscy wskutek regularnego leczniczego głodowania wykazywali się długowiecznością.* Doświadczenia Maeitchen'a, H.Sheltona, Alsanfe'a\, Wegera, Tildena i innych wskazują na pomyślne stosowanie leczniczego głodowania w szeregu przypadków zachorowań na raka piersi i Ŝołądka oraz na wyleczenia chorych na białaczkę i niedokrwistość złośliwą. De Vries zwraca równieŝ uwagę na pomyślne leczenie gruźlicy, marskości wątroby, choroby Addisona, nadczynności tarczycy, choroby Heinego-Medina i wielu innych zachorowań metodą głodówki dozowanej, którą inni uwaŝali za przeciwwskazaną. JednakŜe w świecie naukowym wciąŝ nie było powaŝnego stosunku do tych publikacji. Rzecz w tym, Ŝe koncerny farmakologiczne Zachodu nie pozwalają, wprost czy w sposób pośredni, by lekarze stosowali w praktyce lub badali naukowo metodę leczniczego głodowania. Jest to dla nich niekorzystne. Są konkurentami tej metody. Farmakologiczna mafia usiłuje otoczyć swą opieką większość lekarzy i naukowców, "dokarmiając" ich finansowymi dotacjami. Koniec XIX i początek XX stulecia obfitował w wydarzenia w dziedzinie głodówek. Rozpoczęto w owym czasie badania doświadczalne, które zapoczątkowały wkład do teoretycznego uzasadnienia mechanizmów działania tej terapii. Jeszcze w doświadczeniach N. L. Zelanda (1888) na kogutach poddanych wielokrotnemu dozowanemu głodowaniu ustalono, Ŝe ptaki były bardziej wytrzymałe w walkach z przeciwnikami z grupy kontrolnej oraz lepiej znosiły inne niewygody, w szczególności głód. Jednak najbardziej waŝki wkład do badań nad głodowaniem doświadczalnym wniósł prof. W. W. Paszutin (1902) wraz z uczniami. Sam był uczniem sławnego 14

15 terapeuty owych czasów profesora S. P. Bodkina. W. W. Paszutin w Wojskowo- Medycznej Akademii carskiej Rosji wykonał wiele doświadczeń i wskutek tego mógł sformułować istotę fizjologii mechanizmów głodowania. Po raz pierwszy zwrócił uwagę na fakt, Ŝe w pierwszym okresie głodowania fizjologicznego ma miejsce szybki ubytek cięŝaru ciała. Potem, dosłownie po kilku dniach, ubytek ten w warunkach fizjologicznych znacznie się spowalnia. Mechanizmy zachowywania energii oraz hamujące spadek wagi ciała nie były wówczas jeszcze wyjaśnione. Ustalono jednak, Ŝe zuŝycie białek ustroju w tym okresie utrzymuje się na minimalnym poziomie, komórki fizjologiczne przy tym, a tym bardziej komórki tkanki nerwowej oraz systemu wewnątrz- wydzielniczego, nie ponoszą uszczerbku. Wskutek przekroczenia granic głodowania fizjologicznego następuje u zwierząt trzecie stadium - nie jest to juŝ głodowanie fizjologiczne. W owym okresie występuje ostry spadek cięŝaru ciała, połączony z wyczerpaniem mechanizmów wyrównawczych i załamaniem się pracy serca. RozróŜnienie trzech okresów pełnego głodowania u ssaków moŝe stanowić przesłankę do uwaŝania W. W. Paszutina za załoŝyciela teorii głodowania czy teŝ odŝywiania endogennego. Jego doświadczenia nie utraciły swego znaczenia do dzisiaj. Właśnie w późniejszych doświadczeniach na róŝnych zwierzętach ustalono, Ŝe pierwsze dwa fizjologiczne etapy głodowania u róŝnych zwierząt mają róŝne długości, i właśnie dzięki tym dwóm pierwszym etapom głodowania wydłuŝa się Ŝycie u głodujących w porównaniu z osobnikami Ŝywionymi regularnie. Dla przykładu dŝdŝownicom moŝna w ten sposób przedłuŝyć Ŝycie 19-krotnie, myszom 4-rokrotnie, natomiast wysoko rozwiniętym duŝym ssakom 1,5-2-krotnie. Właśnie na tym etapie głodowania eksperymentalnego, przeprowadzanego przez naukowców wielu krajów pośrednio ustalono, Ŝe fizjologiczne głodowanie mniej lub bardziej odbudowuje pracę aparatu immunogenetycznego Ŝywych organizmów, w ten sposób wydłuŝając im Ŝycie. Naukowcy niemieccy Schenk i Meier w 1938 roku wykryli podczas głodowania leczniczego wzmoŝenie sił obronnych ustroju wobec szeregu mikrobów chorobotwórczych. Bakteriobójczość występowała w związku z narastaniem kwasicy podczas głodówki. W szczególności występowała ona po tzw. szczycie kwasicznym, i osiągała swe maksimum w trzecim tygodniu głodowania. Co więcej, pozostawała nawet po zakończeniu głodowania. Jeszcze wcześniej F. Benedict (1915) wskazywał, Ŝe szczyt kwasiczny jest czynnikiem stanowiącym o odbudowującym oddziaływaniu głodowania. W ten sposób juŝ na pierwszych etapach rozwoju teorii głodowania (czy teŝ odŝywiania endogennego) szczególne leczniczo-profilaktyczne znaczenie nadano okresowi szczytu kwasicznego (6-8 dzień głodowania) i następującym po nim 2-3 tygodniom powstrzymywania się od jedzenia, podczas których kwasica pozostawała w przybliŝeniu na jednakowym poziomie, wahając się 15

16 nieznacznie. Były to konkretne próby powiązania działania leczniczego głodowania z rozwijającą się przy tym samoregulującą się skompensowaną kwasicą. Dopiero jednak fundamentalne prace akademika M. F. Gułyjego i prof. M. I. Wołskiego w latach w dziedzinie wiązania przez komórki ssaków dwutlenku węgla i azotu z powietrza oraz idee naukowca z Nowosybirska - K. P. Butejko, stworzyły rzeczywiste podstawy do utworzenia teoretycznego uzasadnienia leczniczo -profilaktycznego oddziaływania kwasicy podczas głodowania, którego podstawą jest usprawnienie jakości biosyntezy w komórkach człowieka (ssaków) poprzez bardziej skuteczne wiązanie dwutlenku węgla i azotu przez komórki. Historia rozwoju leczniczego głodowania w ZSRR a w szczególności na Białorusi jest osobliwa i pouczająca. Na terenach Zachodniej Białorusi przed jej przyłączeniem do ZSRR metoda ta była propagowana przez A. A. Suworina. Był to jeden z potomków słynnych Suworinów, którzy posiadali największe drukarnie w Petersburgu. Po Rewolucji Październikowej A. A. Suworin walczył po stronie białogwardzistów, i po zakończeniu kampanii dość zmęczony Ŝyciem i chorobami wyemigrował do Jugosławii, gdzie długo cierpiał biedę i gdzie postanowił wydać jedną ze swych ksiąŝek. Wydawca jednak nie chciał dzielić się honorarium z emigrantem. I wskutek fałszywego oskarŝenia A. A. Suworin dostał się do więzienia bez rozprawy. Były przedstawiciel znanego rosyjskiego rodu z rozpaczy ogłosił w więzieniu głodówkę. Wówczas to wiadomość o nim dotarła do wyŝszych instancji sądowniczych Jugosławii. W 35 dniu głodówki A. A. Suworinowi umoŝliwiono prowadzenie obrony w toczącym się przeciwko niemu procesie. Wygrał go. PoniewaŜ był człowiekiem wykształconym znał system jogów, nie przerwał głodówki natychmiast po rozprawie. Po raz pierwszy wytrwał w głodówce 42 dni i pozbył się dzięki niej wielu chorób chronicznych. Pierwszym jego pacjentem w zakresie leczenia głodowaniem był naczelnik więzienia. Potem popłynął do niego potok beznadziejnie chorych. Suworin stosował długie głodówki, przekraczające nawet granicę głodowania fizjologicznego dni bez przerwy. Suworinowskiej metodzie leczenia głodowaniem poddało się ok. 10 tyś. pacjentów. Wyniki kuracji i metodykę głodowania opisywał w swych ksiąŝkach, wydanych w języku rosyjskim w Jugosławii na początku lat 30-tych. KsiąŜki te Suworin przywoził i rozpowszechniał na terytorium Zachodniej Białorusi przed jej przyłączeniem do ZSRR. W ten sposób w latach 30-tych pojawili się naśladowcy Suworina w mieście Kobryń. Ludzie ci nie posiadali wykształcenia medycznego. Niektórzy z nich stosują metodę głodowania leczniczego do dziś. Autorowi udało się poznać jednego z nich w 1974 roku - Michała Romanowicza Zazulę, gdy w Szpitalu Kolejowym miasta Mińska zaczęto stosować głodowanie lecznicze. Właśnie ten "znachor" podpowiedział realną moŝliwość przeprowadzania frakcyjnej metody TGD. Przed wojną mniej więcej takimi okresami głodowania, z krótkimi przerwami odŝywiania pomiędzy nimi, udawało się mu 16

17 ratować od śmierci z powodu uogólnionej postaci gruźlicy wielu młodych ludzi. Niektórzy z nich Ŝyją do dziś. W czasach przedwojennych, gdy ich wypisywano ze szpitala, by umierali w domu ten znachor, który opanował metodę A. A. Suworina i posiadał własne doświadczenie, przepisywał takim chorym specjalne kursy głodowania ze skróconymi okresami odŝywiania pokarmowego pomiędzy nimi. W sumie w ciągu 11 miesięcy chorzy głodowali ponad 100 dni. Skutek był zdumiewający - całkowite wyleczenie kliniczne z trwałą remisją choroby. Po wojnie po wprowadzeniu antybakteryjnego specyficznego leczenia gruźlicy jak gdyby odpadła konieczność stosowania metod ludowych. Kompleksowe leczenie etiologiczne skierowane bezpośrednio na prątek gruźlicy (Mycobakterium) zapewniło powodzenie w likwidacji gruźlicy jako choroby społecznej. Jednak w ostatnich latach coraz częściej występują przypadki gruźlicy odpornej na terapię antybakteryjną, i być moŝe metoda TGD w tych przypadkach znów stanie się aktualna, zwłaszcza, Ŝe leczy się przy tym kompleksowo gruźlicę oraz choroby jej towarzyszące. W Moskwie po raz pierwszy głodowanie lecznicze było zastosowane przez lekarza N. P. Narbekowa w leczeniu dychawicy oskrzelowej, nadciśnienia, otyłości i szeregu innych zachorowań. Po jego działalności pozostała metodyka leczniczego głodowania. Zresztą wyróŝnia się ona korzystnie spośród współczesnych zaleceń metodycznych dotyczących zasady ponownego przejścia na odŝywianie pokarmowe po głodówce. Największe doświadczenie praktyczne w ZSRR w zakresie głodowania leczniczego posiada Jurij Siergiejewicz Nikołajew. Po raz pierwszy na świecie zastosował on dozowane głodowanie do leczenia takiej groźnej choroby psychicznej jak schizofrenia (1948r.). Stworzył on szkołę przygotowującą specjalistów terapii głodówkowo-dietetycznej. Ma wielu uczniów i kontynuatorów. Jako pierwszy wzbudził zainteresowanie autora tej ksiąŝki do problemu głodowania leczniczego. Jego ksiąŝka "Głodowanie dla zdrowia" miała ogromne powodzenie wśród czytelników. Autor spotykał lekarzy, którzy z powodzeniem stosowali w praktyce terapię głodówkowodietetyczną jedynie po zapoznaniu się ze wspomnianą ksiąŝką. Liczni chorzy nie czekając na to, kiedy w tym czy innym regionie ZSRR otworzy się odpowiednią placówkę słuŝby zdrowia, z powodzeniem leczyli się głodowaniem samodzielnie według ksiąŝki J. S. Nikołajewa. JednakŜe metodzie nie było sądzone zdobycie szerokiego uznania wśród społeczności medycznej. Jeszcze w 1928 roku w Amsterdamie odbył się VII Międzynarodowy Zjazd Dietologów, na którym z odczytem programowym pt. "Zastosowanie praktyczne głodowania dozowanego" wystąpił H. Determan. Zjazd uznał za celowe zastosowanie głodowania dozowanego w chorobach naczynio-sercowych, gastroenterologicznych, wydzielania wewnętrznego i w szeregu innych. Jednak juŝ od pierwszych lat po wojnie głównym przeciwnikiem głodowania leczniczego w ZSRR stał się Wszechzwiązkowy Instytut Ŝywienia. Jego idea Ŝywienia 17

18 zbilansowanego w Ŝaden sposób nie dawała się powiązać z głodowaniem leczniczym. Wiodącym dietologom ZSRR nie chciało się głęboko wchodzić w istotę problemu, nie uwaŝając nawet za stosowne marnować na to czas. Podstawowym czynnikiem stojącym na drodze rozwoju metody była kwasica głodowa, którą z uporem do dziś traktuje się jako szkodliwą. Przy tym Ŝadna praca doświadczalna nie wykazała, Ŝe ciała ketonowe podczas głodówki niszczą lub choćby uszkadzają fizjologiczne komórki. Akademik A. N. Bakulew w 1956 roku zwrócił na ten fakt uwagę i w jednej ze swych publikacji zauwaŝył, Ŝe ciała ketonowe w trakcie głodówki nie szkodzą organizmowi. Drugi argument przeciwko głodowaniu leczniczemu, który wysuwa Instytut Ŝywienia sprowadza się do tego, Ŝe człowiek stale musi pobierać z zewnątrz białka z niezastąpionymi aminokwasami, witaminy itd. Jednak doświadczalne prace naukowe przeprowadzone przez róŝnych naukowców z całego świata wskazują na coś odmiennego. Nie zaobserwowano deficytu niezastąpionych aminokwasów, witamin i innych substancji biologicznie czynnych podczas fizjologicznych okresów głodowania - do dni. Glukoza, witaminy, niezastąpione aminokwasy, enzymy są wówczas syntetyzowane w wystarczających a nawet w większych ilościach, w porównaniu z okresem odŝywiania pokarmowego. Na początku lat 70-tych ukazały się w ZSRR pewne prace naukowe, które mylnie wskazywały na jakieś, aczkolwiek nieznaczne lecz negatywne efekty w procesie terapii głodówkowo-dietetycznej. Artykuły te zasługują na dokładniejsze ich rozpatrzenie. W roku 1973 Ogólnozwiązkowy Naukowo-badawczy Instytut Gastroenterologii, ściśle związany w zakresie problematyki i zadań z Instytutem Ŝywienia, opublikował dwie publikacje naukowe, będące dwoma częściami opisu jednego eksperymentu naukowego - badania śluzówki Ŝołądka chorych psychicznie w okresie 28-dniowego kursu głodowania leczniczego. Pod względem energetycznym okładzinowe komórki Ŝołądka naleŝą do najsłabszych i naukowcy przypuszczali, Ŝe jeŝeli je nie zaopatrywać z zewnątrz w energię pochodzącą z poŝywienia, być moŝe zaczną ginąć lub jakoś negatywnie się zmieniać. W tym czasie pojawiły się w ZSRR japońskie gastrofibroskopy, które pozwalały nie tylko oglądać Ŝołądek i dwunastnicę, lecz dokonywać histologicznego pobrania wycinków z róŝnych miejsc śluzówki Ŝołądka i śledzić dynamikę stanu komórek. Psychicznie chorych regularnie odwoŝono do Instytutu Gastroenterologii i w krótkich okresach (2-3 dni) przeprowadzano badania histologiczne. W ten sposób w pierwszej publikacji podano, Ŝe komórki okładzinowe są stopniowo nasycane rozmaitymi tłuszczami (lipidami). W końcu dokonano podsumowania - "na róŝnych etapach głodowania leczniczego w komórkach okładzinowych i głównych Ŝołądka wytwarza się obraz zwyrodnienia tłuszczowego typu lipofanerezy". Jednak naukowców zainteresował inny fakt. Podczas głodu nie zginęła ani jedna komórka. Przeciwnie, pojawiły się nowe komórki fizjologiczne z jasną 18

19 protoplazmą, które z czasem powinny się były przekształcić w określone komórki Ŝołądka. To zainteresowanie spowodowało przedłuŝenie badań o miesiąc po zakończeniu głodowania. Rezultaty przedstawiono w drugiej publikacji. Okazało się, Ŝe tłuszcze nasycające zwykłe komórki okładzinowe podczas głodowania w ciągu 1-2 dni po rozpoczęciu odŝywiania pokarmowego były usuwane z komórek do krwiobiegu. Wszystkie zaś komórki z jasną protoplazmą po dniach przekształciły się w komórki dodatkowe, wzmagające czynności ochronne Ŝołądka (wydzielają one śluz oraz substancje chroniące Ŝołądek przed uszkodzeniem). W ten sposób udowodniono, Ŝe nie było Ŝadnych zmian dystroficznych w Ŝołądku. Przeciwnie, komórki fizjologiczne stały się bardziej odporne na zewnętrzne i wewnętrzne czynniki uszkadzające. Nacieczenie tłuszczowe, czy teŝ nasycenie pod względem energetycznym słabych komórek przez lipidy - nie jest niczym innym jak naturalnym procesem fizjologicznym w warunkach pełnej likwidacji zewnętrznego zaopatrywania energetycznego i powstającego przy tym "przesiąkania" do Ŝołądka nienasyconych kwasów tłuszczowych oraz białek. Podobny proces ma miejsce u ssaków w trakcie snu zimowego (np. u Ŝab). W ten sposób czytając pierwszą publikację w oderwaniu od drugiej, moŝna dojść do wniosku, Ŝe jednak podczas głodówki zachodzą jakieś zjawiska negatywne. Jeśli natomiast te dwie publikacje przeczytać jako całość, okazuje się, Ŝe Ŝadnych ujemnych zjawisk podczas głodowania nie stwierdzono. Wręcz przeciwnie, mają miejsce unikalne procesy przystosowawcze - odtwarzanie funkcji ochronnych nie tylko komórek lecz całych narządów np. Ŝołądka. W ten sposób stwierdzono waŝne odbudowująco-profilaktyczne znaczenie głodowania dla wzmocnienia bariery ochronnej narządów i układów. Nie przełamało to jednak ślepej nieufności w stosunku do głodowania. Wielką rolę w pokonywaniu negatywnego stosunku wobec leczniczego głodowania w ZSRR odegrał Ogólnozwiązkowy Instytut Pulmonologii w Leningradzie. Kierownik oddziału dychawicy oskrzelowej, nadciśnienia płuc i przewlekłego zapalenia płuc Aleksy Nikołajewicz Kokosow stanął na czele grupy badającej problematykę terapii głodówkowo-dietetycznej w warunkach astmy oskrzelowej. W owym czasie głodowanie lecznicze zmieniło nazwę na terapię odchudzająco-dietetyczną, poniewaŝ samo pojęcie "głodowanie" wywoływał w społeczeństwie negatywne skojarzenia. Ogólnozwiązkowy Instytut Pulmanologii zaczął badać ten problem w rozmaitych aspektach, a przede wszystkim z pozycji zmian aparatu immunogenetycznego w trakcie terapii głodówkowo-dietetycznej. Pod kierownictwem A. N. Kokosowa opublikowano wiele prac naukowych i zaleceń metodycznych z zakresu leczenia dozowanym głodowaniem dychawicy oskrzelowej. Na początku lat 80-tych z obroną metody wystąpiła "Literaturnaja Gazieta", która postarała się, by głodowanie lecznicze zaczęto badać w badawczych centrach Moskwy. Na łamach tego pisma wystąpili prof. J. S. Nikołajew oraz dziennikarz B. 19

20 Jakowlew. Skutkiem tego zastosowano terapię głodówkowo-dietetycznąw samym Instytucie Ŝywienia oraz w szeregu klinikach miasta Moskwy. W Mińsku terapia głodówkowo-dietetyczna rozwijała się w Szpitalu Kolejowym w oparciu o działalność kilku wydziałów Białoruskiego Instytutu Doskonalenia Lekarzy. Autor w owym czasie kierował oddziałem terapeutycznym tego szpitala. Kierując autora w 1974 roku do Moskwy na dalsze kształcenie podyplomowe, naczelny lekarz szpitala I. M. Okuniew poradził mu bliŝej zapoznać się z metodyką TGD u prof. J. S. Nikołajewa. W prywatnej rozmowie z autorem prof. Nikołajew poinformował, Ŝe wcześniej metoda ta była stosowana w Białoruskim Szpitalu Psychiatrycznym przez psychiatrę A. F. Skugarewskiego, lecz z nieznanych mu powodów słuch o tym zaginął. Swą szczerą rozmową profesor wzbudził zainteresowanie autora wobec tej terapii. Po pomyślnym wprowadzeniu metody w Szpitalu Kolejowym autor doświadczył wielu intryg, kpin, a nawet szyderstw ze strony szeregu lekarzy i niektórych osób z kierownictwa słuŝby zdrowia, lecz nigdy nie poddał się i nie zaprzestał propagować tej metody leczenia. W 1977 r. w Białoruskim Naukowym Instytucie Badań Gruźlicy (dyrektor prof.m.n.łomako) po raz pierwszy była wypróbowana metoda frakcyjnej terapii głodówkowo-dietetycznej w przypadku sarkoidozy układu oddechowego. Skutkiem tego był patent i dwa wnioski racjonalizatorskie. Dało to pewien wkład w rozwój leczniczego głodowania w ZSRR. W 1980 r. frakcyjną terapię głodówkowo-dietetyczną zastosowano terapeutycznie cięŝko chorym w Szpitalu Pogotowia w Mińsku. W tym czasie autor podjął pracę na wydziale terapii wypadków nagłych Instytutu Doskonalenia Lekarzy. Autorytet metody wzrósł. Liczni pacjenci pozbyli się bardzo zawansowanych form dychawicy oskrzelowej, choroby nadciśnieniowej, choroby wieńcowej, chorób Ŝołądka itp. W róŝnych miastach Białorusi i ZSRR pojawiło się wielu uczniów autora, zwolenników terapii głodówkowodietetycznej. Daje to podstawę do patrzenia z optymizmem na dalszy rozwój głodówek leczniczych na Białorusi. Od roku 1975 metoda głodowania leczniczego rozprzestrzenia się coraz szerzej. Minister Opieki Zdrowotnej BSRR N. J. Sawczenko polecił Katedrze Kardiologii Białoruskigo Państwowego Instytutu Doskonalenia Lekarzy (prof. W. W. Gorbaczow) wszechstronnie zbadać metodę terapii głodówkowodietetycznej. Badaniami tymi zajął się personel centralnego laboratorium naukowobadawczego tego Instytutu. Przeprowadzono szereg badań eksperymentalnych oraz wiele naukowych obserwacji klinicznych. Obroniono równieŝ kilka prac doktorskich o tej tematyce wykazując szereg zalet metody głodowania dozowanego. Równolegle zastosowano tę metodę w szeregu innych placówkach słuŝby zdrowia w Mińsku (w III,V i VI-tym Szpitalu Klinicznym oraz w Poradni Psychoneurologicznej. Wynikiem tego były dwie metodyczne i jedna informacyjna notatka na temat leczenia sarkoidozy, dychawicy oskrzelowej oraz niektórych chorób neurologicznych z zastosowaniem leczenia głodowaniem leczniczym. W ostatnich latach nastąpiła zmiana na stanowisku 20

Badanie efektywności wibroakustycznej metody leczenia w kompleksowej terapii chorych na przerost gruczołu krokowego

Badanie efektywności wibroakustycznej metody leczenia w kompleksowej terapii chorych na przerost gruczołu krokowego Wojskowa Akademia Medyczna im. S.M. Kirowa, Sankt Petersburg, Rosja prof. dr n. med. Siergiej Borysowicz Pietrow, dr n. med. Nikołaj Siemionowicz Lewkowskij, dr n. med. Anatolij Iwanowicz Kurtow, dr n.

Bardziej szczegółowo

1 Homeopatia Katarzyna Wiącek-Bielecka

1 Homeopatia Katarzyna Wiącek-Bielecka 1 2 Spis treści Bibliografia......5 Wstęp......6 1. Krótka historia homeopatii......9 2. Podział homeopatii.... 10 3. Produkcja leków homeopatycznych.... 11 4. Koncepcja medycyny w homeopatii.... 14 a)

Bardziej szczegółowo

CIBA-GEIGY Sintrom 4

CIBA-GEIGY Sintrom 4 CIBA-GEIGY Sintrom 4 Sintrom 4 Substancja czynna: 3-[a-(4-nitrofenylo-)-0- -acetyloetylo]-4-hydroksykumaryna /=acenocoumarol/. Tabletki 4 mg. Sintrom działa szybko i jest wydalany w krótkim okresie czasu.

Bardziej szczegółowo

NADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY

NADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY NADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY Poradnik dla pacjenta i jego rodziny Konsultacja: prof. dr hab. med. Zbigniew Gaciong CO TO JEST ZESPÓŁ METABOLICZNY Nadciśnienie tętnicze (inaczej podwyższone ciśnienie

Bardziej szczegółowo

KARTA PRAW PACJENTA. przekazana do publicznej wiadomości Komunikatem Ministerstwa Zdrowia z dnia 11 grudnia 1998r.

KARTA PRAW PACJENTA. przekazana do publicznej wiadomości Komunikatem Ministerstwa Zdrowia z dnia 11 grudnia 1998r. KARTA PRAW PACJENTA przekazana do publicznej wiadomości Komunikatem Ministerstwa Zdrowia z dnia 11 grudnia 1998r. I. Konstytucja RP z 2 kwietnia 1997r. (Dz. U. z 1997r. nr 78, poz. 483) 1. KaŜdy ma prawo

Bardziej szczegółowo

Choroby somatyczne, izolacja społeczna, utrata partnera czy nadużywanie leków to główne przyczyny częstego występowania depresji u osób starszych

Choroby somatyczne, izolacja społeczna, utrata partnera czy nadużywanie leków to główne przyczyny częstego występowania depresji u osób starszych Choroby somatyczne, izolacja społeczna, utrata partnera czy nadużywanie leków to główne przyczyny częstego występowania depresji u osób starszych 23 lutego, przypada obchodzony po raz szósty, ogólnopolski

Bardziej szczegółowo

Europejski Tydzień Walki z Rakiem

Europejski Tydzień Walki z Rakiem 1 Europejski Tydzień Walki z Rakiem 25-31 maj 2014 (http://www.kodekswalkizrakiem.pl/kodeks/) Od 25 do 31 maja obchodzimy Europejski Tydzień Walki z Rakiem. Jego celem jest edukacja społeczeństwa w zakresie

Bardziej szczegółowo

Ostre infekcje u osób z cukrzycą

Ostre infekcje u osób z cukrzycą Ostre infekcje u osób z cukrzycą Sezon przeziębień w pełni. Wokół mamy mnóstwo zakatarzonych i kaszlących osób. Chorować nikt nie lubi, jednak ludzie przewlekle chorzy, jak diabetycy, są szczególnie podatni

Bardziej szczegółowo

Trening indywidualny w róŝnych etapach ontogenezy

Trening indywidualny w róŝnych etapach ontogenezy Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Katedra: Sportu Powszechnego Zakład: Fitness i Sportów Siłowych Trening indywidualny w róŝnych etapach ontogenezy Osoby prowadzące przedmiot: 1. Aleksandra

Bardziej szczegółowo

Rehabilitacja/fizjoterapia pacjentów ze schorzeniami przewlekłymi. Mgr Zbigniew Kur

Rehabilitacja/fizjoterapia pacjentów ze schorzeniami przewlekłymi. Mgr Zbigniew Kur Rehabilitacja/fizjoterapia pacjentów ze schorzeniami przewlekłymi Mgr Zbigniew Kur Choroby przewlekłe: - najczęstsza przyczyną zgonów na całym świecie - jak podaje WHO, co roku przyczyniają się do śmierci

Bardziej szczegółowo

Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu WYDZIAŁ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO w Gdańsku ĆWICZENIE V BILANS ENERGETYCZNY

Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu WYDZIAŁ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO w Gdańsku ĆWICZENIE V BILANS ENERGETYCZNY Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu WYDZIAŁ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO w Gdańsku ĆWICZENIE V BILANS ENERGETYCZNY Zagadnienia : 1.Bilans energetyczny - pojęcie 2.Komponenty masy ciała, 3.Regulacja metabolizmu

Bardziej szczegółowo

KARTA ODPOWIEDZI konkurs z biologii dla uczniów szkół podstawowych ETAP SZKOLNY

KARTA ODPOWIEDZI konkurs z biologii dla uczniów szkół podstawowych ETAP SZKOLNY KARTA ODPOWIEDZI konkurs z biologii dla uczniów szkół podstawowych ETAP SZKOLNY nr zad. max punktów 1. 4 pkt. A. ośrodek dotyku płat ciemieniowy ośrodek ruchowy płat czołowy ośrodek Wernickiego płat skroniowy

Bardziej szczegółowo

V LECZNICTWO STACJONARNE

V LECZNICTWO STACJONARNE V LECZNICTWO STACJONARNE V LECZNICTWO STACJONARNE W 2004 r. na terenie województwa lubelskiego funkcjonowało 35 szpitali ogólnych, 3 szpitale psychiatryczne, 1 sanatorium przeciwgruźlicze oraz jeden zakład

Bardziej szczegółowo

KARTA PRAW PACJENTA podstawowe unormowania prawne wynikające z ustawy zasadniczej - Konstytucji z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz.

KARTA PRAW PACJENTA podstawowe unormowania prawne wynikające z ustawy zasadniczej - Konstytucji z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. określone w ustawach: KARTA PRAW PACJENTA podstawowe unormowania prawne wynikające z ustawy zasadniczej - Konstytucji z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483) z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA OBRONY NARODOWEJ. z dnia 2010 r.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA OBRONY NARODOWEJ. z dnia 2010 r. PROJEKT ROZPORZĄDZENIE MINISTRA OBRONY NARODOWEJ z dnia 2010 r. w sprawie zakresu świadczeń zdrowotnych przysługujących Ŝołnierzom zawodowym i zagadnień z tym związanych Na podstawie art. 67 ust. 7 ustawy

Bardziej szczegółowo

Nieprawidłowe odżywianie jest szczególnie groźne w wieku podeszłym, gdyż może prowadzić do niedożywienia

Nieprawidłowe odżywianie jest szczególnie groźne w wieku podeszłym, gdyż może prowadzić do niedożywienia Nieprawidłowe odżywianie jest szczególnie groźne w wieku podeszłym, gdyż może prowadzić do niedożywienia Niedożywienie może występować u osób z nadwagą (powyżej 120% masy należnej) niedowagą (poniżej 80%

Bardziej szczegółowo

STOMATOLOGIA ZACHOWAWCZA

STOMATOLOGIA ZACHOWAWCZA STOMATOLOGIA ZACHOWAWCZA Stomatologia zachowawcza- zajmuje się metodami zachowania naturalnych właściwości zębów, które zostały utracone na skutek działania bodźców zewnętrznych. Najgroźniejszym z nich

Bardziej szczegółowo

Jarosław Niebrzydowski. Jak leczyć reumatoidalne zapalenie stawów Poradnik dla chorych

Jarosław Niebrzydowski. Jak leczyć reumatoidalne zapalenie stawów Poradnik dla chorych Jarosław Niebrzydowski Jak leczyć reumatoidalne zapalenie stawów Poradnik dla chorych Wydawnictwo Psychoskok, 2012 Copyright by Wydawnictwo Psychoskok, 2012 Copyright by Jarosław Niebrzydowski, 2012 Wszelkie

Bardziej szczegółowo

Prowadzi poradnictwo w zakresie samoopieki pacjentów w chorobach wewnętrznych

Prowadzi poradnictwo w zakresie samoopieki pacjentów w chorobach wewnętrznych Praktyka zawodowa z Choroby wewnętrzne i pielęgniarstwo internistyczne Studia stacjonarne Autor programu: dr Stanisława Talaga Liczba godzin : 160 godz.;4 tygodnie Czas realizacji; II rok ;semestr IV Miejsce

Bardziej szczegółowo

Informacje dla pacjenta i fachowych pracowników ochrony zdrowia zaangażowanych w opiekę medyczną lub leczenie

Informacje dla pacjenta i fachowych pracowników ochrony zdrowia zaangażowanych w opiekę medyczną lub leczenie brygatynib Informacje dla pacjenta i fachowych pracowników ochrony zdrowia zaangażowanych w opiekę medyczną lub leczenie Imię i nazwisko pacjenta: Dane lekarza (który przepisał lek Alunbrig ): Numer telefonu

Bardziej szczegółowo

Akupunktura Trudności w projektowaniu badań klinicznych

Akupunktura Trudności w projektowaniu badań klinicznych Akupunktura Trudności w projektowaniu badań klinicznych AKUPUNKTURA TRUDNOŚCI W PROJEKTOWANIU BADAŃ KLINICZNYCH Bartosz Chmielnicki słowa kluczowe: Akupunktura, metodologia, medycyna oparta na faktach,

Bardziej szczegółowo

MAM HAKA NA CHŁONIAKA

MAM HAKA NA CHŁONIAKA MAM HAKA NA CHŁONIAKA CHARAKTERYSTYKA OGÓLNA Chłoniaki są to choroby nowotworowe, w których następuje nieprawidłowy wzrost komórek układu limfatycznego (chłonnego). Podobnie jak inne nowotwory, chłoniaki

Bardziej szczegółowo

Ekstrakt z Chińskich Daktyli

Ekstrakt z Chińskich Daktyli Ekstrakt z Chińskich Daktyli Ekstrakt z Chińskich Daktyli TIENS Lekarze z Chin uważają, że owoce głożyny znane jako chińskie daktyle Pomagają zachować sprawność Poprawiają odporność Wspomagają pracę żołądka

Bardziej szczegółowo

CZŁOWIEK RADOSNY GOSŁUP PROSTY GDY KRĘGOS. ElŜbieta Olszewska Zakład ad Korektywy Akademia Wychowania Fizycznego w Warszawie

CZŁOWIEK RADOSNY GOSŁUP PROSTY GDY KRĘGOS. ElŜbieta Olszewska Zakład ad Korektywy Akademia Wychowania Fizycznego w Warszawie CZŁOWIEK RADOSNY GDY KRĘGOS GOSŁUP PROSTY Co powinniśmy wiedzieć o postawie ciała ElŜbieta Olszewska Zakład ad Korektywy Akademia Wychowania Fizycznego w Warszawie Postawa ciała CZY RUCH JEST POTRZEBNY?

Bardziej szczegółowo

a problemy z masą ciała

a problemy z masą ciała POLACY a problemy z masą ciała POLACY a problemy z masą ciała Badanie NATPOL PLUS (2002): reprezentatywna grupa dorosłych Polek: wiek 18-94 lata Skutki otyłości choroby układu sercowo-naczyniowego cukrzyca

Bardziej szczegółowo

Wyższa Szkoła Hotelarstwa i Gastronomii w Poznaniu SYLABUS

Wyższa Szkoła Hotelarstwa i Gastronomii w Poznaniu SYLABUS 1 Wyższa Szkoła Hotelarstwa i Gastronomii w Poznaniu SYLABUS Profil kształcenia: Zawodowy Stopień studiów: I Kierunek studiów: Turystyka i Rekreacja Specjalność: Semestr: Forma studiów: Nazwa przedmiotu:

Bardziej szczegółowo

PLACEBO JAKO PROBLEM ETYCZNY PRZY OCENIE BADAŃ KLINICZNYCH

PLACEBO JAKO PROBLEM ETYCZNY PRZY OCENIE BADAŃ KLINICZNYCH PLACEBO JAKO PROBLEM ETYCZNY PRZY OCENIE BADAŃ KLINICZNYCH W badaniach nowych leków placebo - nieomal standardem. zasady dopuszczające jego stosowanie u ludzi por. Deklaracja Helsińska dyrektywy Unii Europejskiej

Bardziej szczegółowo

ZALECENIA ŻYWIENIOWE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY. Gimnazjum nr 1 w Piastowie Lidia Kaczor, 2011r

ZALECENIA ŻYWIENIOWE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY. Gimnazjum nr 1 w Piastowie Lidia Kaczor, 2011r ZALECENIA ŻYWIENIOWE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY Gimnazjum nr 1 w Piastowie Lidia Kaczor, 2011r PRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE - definicja Prawidłowe odżywianie to nie tylko dostarczenie organizmowi energii, ale także

Bardziej szczegółowo

WIEDZA. K_W01 Zna definicje, cele i metody żywienia klinicznego oraz sposoby oceny odżywienia w oparciu o metody kliniczne.

WIEDZA. K_W01 Zna definicje, cele i metody żywienia klinicznego oraz sposoby oceny odżywienia w oparciu o metody kliniczne. Opis zakładanych efektów kształcenia na studiach podyplomowych Nazwa studiów: Żywienie kliniczne Typ studiów: doskonalące Symbol Efekty kształcenia dla studiów podyplomowych WIEDZA K_W01 Zna definicje,

Bardziej szczegółowo

Wymagania z biologii dla klasy VII. Kryteria sukcesu w języku uczniów (na podstawie szczegółowych treści nauczania z podstawy programowej):

Wymagania z biologii dla klasy VII. Kryteria sukcesu w języku uczniów (na podstawie szczegółowych treści nauczania z podstawy programowej): Wymagania z biologii dla klasy VII Kryteria sukcesu w języku uczniów (na podstawie szczegółowych treści nauczania z podstawy programowej): Podstawowe (na ocenę dopuszczającą i dostateczną): I. Biologia

Bardziej szczegółowo

MASZ DAR UZDRAWIANIA DRUGIE ŻYCIE

MASZ DAR UZDRAWIANIA DRUGIE ŻYCIE MASZ DAR UZDRAWIANIA DRUGIE ŻYCIE Organizm człowieka jest zbudowany z narządów i tkanek. Czasem mogą być uszkodzone od urodzenia (np. w skutek wad genetycznych), częściej w ciągu życia może dojść do poważnego

Bardziej szczegółowo

Aneks III. Zmiany w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotkach dla pacjenta

Aneks III. Zmiany w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotkach dla pacjenta Aneks III Zmiany w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotkach dla pacjenta Uwaga: Konieczna może być późniejsza aktualizacja zmian w charakterystyce produktu leczniczego i ulotce

Bardziej szczegółowo

Biologia. Klasa VII. Prywatna Szkoła Podstawowa i Gimnazjum im. Z. I J. Moraczewskich w Sulejówku

Biologia. Klasa VII. Prywatna Szkoła Podstawowa i Gimnazjum im. Z. I J. Moraczewskich w Sulejówku Biologia 2017 Klasa VII Dział I : HIERARCHICZNA BUDOWA ORGANIZMU CZŁOWIEKA, SKÓRA, UKŁAD RUCHU 1. Organizm człowieka jako zintegrowana całość 2. Budowa i funkcje skóry 3. Choroby skóry oraz zasady ich

Bardziej szczegółowo

jest podniesienie wśród ludzi świadomości znaczenia naszych nerek dla zdrowia i życia oraz

jest podniesienie wśród ludzi świadomości znaczenia naszych nerek dla zdrowia i życia oraz Światowy Dzień Nerek Światowy Dzień Nerek jest ogólnoświatową kampanią, której celem jest podniesienie wśród ludzi świadomości znaczenia naszych nerek dla zdrowia i życia oraz informowanie o powszechności

Bardziej szczegółowo

PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W NOWYM SĄCZU SYLABUS PRZEDMIOTU. Obowiązuje od roku akademickiego: 2011/2012

PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W NOWYM SĄCZU SYLABUS PRZEDMIOTU. Obowiązuje od roku akademickiego: 2011/2012 PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W NOWYM SĄCZU SYLABUS Obowiązuje od roku akademickiego: 2011/2012 Instytut Zdrowia Kierunek studiów: Pielęgniarstwo Kod kierunku: 12.6 Specjalność: - 1. PRZEDMIOT NAZWA

Bardziej szczegółowo

KOMPLEKSOWE PODEJŚCIE DO TERAPII

KOMPLEKSOWE PODEJŚCIE DO TERAPII KOMPLEKSOWE PODEJŚCIE DO TERAPII Ból PRZYWRACANIE ZDROWIA W SZCZEGÓLNY SPOSÓB 2 Krążenie Zapalenie Naprawa tkanek Większość z nas uważa zdrowie za pewnik. Zdarzają się jednak sytuacje, kiedy organizm traci

Bardziej szczegółowo

TERAPEUTYCZNE ASPEKTY ŻYWIENIA PACJENTÓW W SZPITALACH czy obecne stawki na żywienie są wystarczające

TERAPEUTYCZNE ASPEKTY ŻYWIENIA PACJENTÓW W SZPITALACH czy obecne stawki na żywienie są wystarczające TERAPEUTYCZNE ASPEKTY ŻYWIENIA PACJENTÓW W SZPITALACH czy obecne stawki na żywienie są wystarczające dr hab. inż. Monika Bronkowska, prof. nadzw. UP Konferencja firm cateringowych - CATERING SZPITALNY

Bardziej szczegółowo

KROKODYL Nowy zabójczy narkotyk

KROKODYL Nowy zabójczy narkotyk Mazowieckie Centrum Profilaktyki UzaleŜnień Mazovian Centre for the Prevention of Addictions www.mcpu.edu.pl KROKODYL Nowy zabójczy narkotyk PIERWSZA OFIARA ŚMIERTELNA KROKODYLA W POLSCE W grudniu 2011

Bardziej szczegółowo

CMC/2015/03/WJ/03. Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca

CMC/2015/03/WJ/03. Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca CMC/2015/03/WJ/03 Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca Dane pacjenta Imię:... Nazwisko:... PESEL:... Rozpoznane choroby: Nadciśnienie tętnicze Choroba wieńcowa Przebyty zawał

Bardziej szczegółowo

2

2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Wzajemne oddziaływanie substancji leczniczych, suplementów diety i pożywienia może decydować o skuteczności i bezpieczeństwie terapii. Nawet przyprawy kuchenne mogą w istotny sposób

Bardziej szczegółowo

kwestionariusze badania ankietowego, karta badania, broszura informacyjna dla pacjentek,

kwestionariusze badania ankietowego, karta badania, broszura informacyjna dla pacjentek, Dr hab. o. med. Jerzy Krupiński, emeryt. profesor oadzw. ŚUM Katedra i Zakład Stomatologii Zachowawczej z Endodoocją ŚUM w Katowicach Kraków, 5 kwietnia 2018 Recenzja pracy doktorskiej lek. dent. Marty

Bardziej szczegółowo

Ekstrakt z Chińskich Daktyli TIENS. Doskonałe odżywienie krwi i ukojenie nerwów

Ekstrakt z Chińskich Daktyli TIENS. Doskonałe odżywienie krwi i ukojenie nerwów Ekstrakt z Chińskich Daktyli TIENS Doskonałe odżywienie krwi i ukojenie nerwów Lekarze z Chin uważają, że owoce głożyny znane jako chińskie daktyle pomagają zachować sprawność, poprawiają odporność, wspomagają

Bardziej szczegółowo

INTERAKCJE LEKÓW Z POśYWIENIEM

INTERAKCJE LEKÓW Z POśYWIENIEM FACULTATES MEDICAE COLLEGII MEDICI UNIVERSITATIS JAGIELLONICAE INTERAKCJE LEKÓW Z POśYWIENIEM Małgorzata Schlegel-Zawadzka A.D. MCCCLXIV FUNDATA Czynniki wpływające na interakcje leków z poŝywieniem Endogenne

Bardziej szczegółowo

Jedynym obecnie znanym sposobem leczenia jaskry jest obniżanie ciśnienia wewnątrzgałkowego

Jedynym obecnie znanym sposobem leczenia jaskry jest obniżanie ciśnienia wewnątrzgałkowego Jacek P. Szaflik Katedra i Klinika Okulistyki II Wydziału Lekarskiego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Kierownik Kliniki: Prof. dr hab. n. med. Jacek P. Szaflik Jaskra jest chorobą nieuleczalną Jednak

Bardziej szczegółowo

Starzenie się jako proces demograficzny

Starzenie się jako proces demograficzny Starzenie się jako proces demograficzny P R O C E S S T A R Z E N I A S I Ę Definicja Kirkwooda Starzenie się jest postępującym i uogólnionym uszkodzeniem funkcji organizmu, które prowadzi do utraty adaptacyjnej

Bardziej szczegółowo

w sprawie Gminnego Programu Przeciwdziałania Narkomanii na rok 2018

w sprawie Gminnego Programu Przeciwdziałania Narkomanii na rok 2018 Uchwała Nr XLII.230.2017 Rady Gminy w Białośliwiu z dnia 29 listopada 2017 w sprawie Gminnego Programu Przeciwdziałania Narkomanii na rok 2018 Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990r.

Bardziej szczegółowo

KONCEPCJA ZDROWIA TIENS

KONCEPCJA ZDROWIA TIENS 1 Spis treści: Dbanie o zdrowie Czym jest zdrowie Negatywne skutki niepełnego zdrowia Czynniki zdrowia Chińska kultura ochrony zdrowia Historia Metody i istota chińskiej kultury zdrowia Koncepcja zdrowia

Bardziej szczegółowo

POLSKA KARTA PRAW PACJENTA

POLSKA KARTA PRAW PACJENTA POLSKA KARTA PRAW PACJENTA podstawowe unormowania prawne wynikające z ustawy zasadniczej - Konstytucji z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483) określone w ustawach *: I. Prawa pacjenta wynikające

Bardziej szczegółowo

ZALECENIA W ZAKRESIE ZAPOBIEGANIA PRÓCHNICY U DZIECI NIEPEŁNOSPRAWNYCH. Opracowanie

ZALECENIA W ZAKRESIE ZAPOBIEGANIA PRÓCHNICY U DZIECI NIEPEŁNOSPRAWNYCH. Opracowanie Projekt współfinansowany przez Szwajcarię w ramach szwajcarskiego programu współpracy z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej oraz ze środków Ministerstwa Zdrowia ZALECENIA W ZAKRESIE ZAPOBIEGANIA

Bardziej szczegółowo

Zadbaj o swoje zdrowie już dziś

Zadbaj o swoje zdrowie już dziś Zadbaj o swoje zdrowie już dziś Jurata Jurkun Specjalista ds. odżywiania i kontroli wagi Centrum Zdrowego Odżywiania i Kontroli Wagi w Suwałkach Zmiany cywilizacyjne Zmiany cywilizacyjne Transport Zbiory

Bardziej szczegółowo

NIE BÓJ SIĘ RATOWAĆ śycia INNYM!

NIE BÓJ SIĘ RATOWAĆ śycia INNYM! UMIEJĘTNOŚĆ UDZIELANIA PIERWSZEJ POMOCY WŚRÓD KIEROWCÓW BIORĄCYCH UDZIAŁ W AKCJI: NIE BÓJ SIĘ RATOWAĆ śycia INNYM! Andrzej Dziedzic Piotr Dziedzic Biuro Doradczo-Usługowe BHP Szczyrk, 21-22 maja 2015 r.

Bardziej szczegółowo

Q.Light - profesjonalna fototerapia

Q.Light - profesjonalna fototerapia Q.Light - profesjonalna fototerapia Urządzenie Q.Light 70 NT IR pozwala na prowadzenie skutecznej terapii w szerokim zakresie stosowania właściwemu dla światła spolaryzowanego. Q.Light 70 NT IR jest bardzo

Bardziej szczegółowo

Podstawowe unormowania prawne wynikające z ustawy zasadniczej - Konstytucji z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz U. Nr 78, poz 483), określone w ustawach:

Podstawowe unormowania prawne wynikające z ustawy zasadniczej - Konstytucji z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz U. Nr 78, poz 483), określone w ustawach: Podstawowe unormowania prawne wynikające z ustawy zasadniczej - Konstytucji z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz U. Nr 78, poz 483), określone w ustawach: - z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej

Bardziej szczegółowo

Choroby wewnętrzne - pulmonologia Kod przedmiotu

Choroby wewnętrzne - pulmonologia Kod przedmiotu Choroby wewnętrzne - pulmonologia - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Choroby wewnętrzne - pulmonologia Kod przedmiotu 12.0-WL-Lek-ChW-P Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek

Bardziej szczegółowo

I I I I II. III1I. Bilocol

I I I I II. III1I. Bilocol I I I I II. III1I Bilocol Bilocol Zółć jest ważnym czynnikiem biorącym udział w trawieniu i wchłanianiu tłuszczu, jak również w przyswajaniu witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. Warunkuje ona pełną aktywność

Bardziej szczegółowo

Aktywność fizyczna. Schemat postępowania w cukrzycy

Aktywność fizyczna. Schemat postępowania w cukrzycy Aktywność fizyczna Schemat postępowania w cukrzycy Aktywność fizyczna Ćwiczenia i gimnastyka są korzystne dla każdego, a w szczególności dla chorych na cukrzycę. W przypadku tej choroby wysiłek fizyczny

Bardziej szczegółowo

Dieta ketogenna ARKADIUSZ KOGUT

Dieta ketogenna ARKADIUSZ KOGUT Dieta ketogenna ARKADIUSZ KOGUT Odżywianie oparte na tłuszczach jest coraz częściej stosowane w sportach wytrzymałościowych. Jakie korzyści płyną ze wzrostu spożycia lipidów i kiedy można stosować taką

Bardziej szczegółowo

PROGRAM,,Edukacja prozdrowotna

PROGRAM,,Edukacja prozdrowotna FRAGMENTY PROGRAM,,Edukacja prozdrowotna realizowany w zasadniczej szkole zawodowej klasa II Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 2 CKU w Kluczborku Opracowała: mgr Małgorzata Dybka zatwierdzono- nr ZSP/SPN-1-2003/2004

Bardziej szczegółowo

Światowy Dzień Zdrowia 2016 Pokonaj cukrzycę

Światowy Dzień Zdrowia 2016 Pokonaj cukrzycę Światowy Dzień Zdrowia 2016 Pokonaj cukrzycę Światowy Dzień Zdrowia 7 kwietnia 2016 Kilka słów o historii Każdego roku Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) wybiera temat przewodni Światowego Dnia Zdrowia.

Bardziej szczegółowo

PRZEDMIOTY PODSTAWOWE

PRZEDMIOTY PODSTAWOWE PRZEDMIOTY PODSTAWOWE Anatomia człowieka 1. Które z białek występujących w organizmie człowieka odpowiedzialne są za kurczliwość mięśni? 2. Co to są neurony i w jaki sposób stykają się między sobą i efektorami?

Bardziej szczegółowo

Co to jest cukrzyca?

Co to jest cukrzyca? Co to jest cukrzyca? Schemat postępowania w cukrzycy Wstęp Cukrzyca to stan, w którym organizm nie może utrzymać na odpowiednim poziomie stężenia glukozy (cukru) we krwi. Glukoza jest głównym źródłem energii

Bardziej szczegółowo

PROGRAM PRAKTYK ZAWODOWYCH W WYBRANYCH SPECJALIZACJIACH KLINICZNYCH

PROGRAM PRAKTYK ZAWODOWYCH W WYBRANYCH SPECJALIZACJIACH KLINICZNYCH PROGRAM PRAKTYK ZAWODOWYCH W WYBRANYCH SPECJALIZACJIACH KLINICZNYCH Student w ramach realizacji praktyki klinicznej w danej specjalizacji dostępnej w wybranej placówce medycznej, powinien odbywać ją w

Bardziej szczegółowo

BROSZURA ZDROWIA PACJENTA

BROSZURA ZDROWIA PACJENTA BROSZURA ZDROWIA PACJENTA SPIS TREŚCI INFORMACJE DLA LEKARZA Program GACA SYSTEM został stworzony w celu prowadzenia terapii otyłości. Oparty jest na rzetelnej wiedzy na temat otyłości, mechanizmów patofizjologicznych,

Bardziej szczegółowo

50% pacjentów z chorobą onkologiczną nie uczestniczy w żadnej formie poradnictwa dietetycznego 50% pacjentów z chorobą onkologiczną nie uczestniczy w żadnej formie poradnictwa dietetycznego 20-50% sięga

Bardziej szczegółowo

Etyka finansowania leczenia chorób rzadkich onkologicznych

Etyka finansowania leczenia chorób rzadkich onkologicznych Etyka finansowania leczenia chorób rzadkich onkologicznych Piotr Fiedor VI Letnia Akademia Onkologiczna dla Dziennikarzy Opracowano na podstawie źródeł udostępnionych w systemie informacji publicznej 11.08.2016

Bardziej szczegółowo

Człowiek żyje życiem całego swojego ciała, wszystkimi jego elementami, warstwami, jego zdrowie zależy od zdrowia jego organizmu.

Człowiek żyje życiem całego swojego ciała, wszystkimi jego elementami, warstwami, jego zdrowie zależy od zdrowia jego organizmu. RUCH TO ZDROWIE Człowiek żyje życiem całego swojego ciała, wszystkimi jego elementami, warstwami, jego zdrowie zależy od zdrowia jego organizmu. P A M I Ę T A J Dobroczynny wpływ aktywności fizycznej na

Bardziej szczegółowo

Regionalne Programy Profilaktyczne realizowane przez Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego

Regionalne Programy Profilaktyczne realizowane przez Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego Regionalne Programy Profilaktyczne realizowane przez Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego Regionalny Program Przeciwnowotworowej Edukacji MłodzieŜy Szkół Ponadgimnazjalnych Celem programu

Bardziej szczegółowo

Temat: Telewizja to wróg, czy przyjaciel?

Temat: Telewizja to wróg, czy przyjaciel? Zestaw zdającego egzaminu Pytania rozluźniające: Zestaw 1 1. tétel 1/2. oldal 1. Nie miałeś (miałaś) wczoraj kłopotu z zaśnięciem? 2. Co dziś jadłeś (jadłaś) na śniadanie? 3. Były dziś korki na mieście

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 25 kwietnia 2006 r. w sprawie wymagań dla kandydata na dawcę komórek, tkanek lub narządu

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 25 kwietnia 2006 r. w sprawie wymagań dla kandydata na dawcę komórek, tkanek lub narządu Dz.U.06.79.556 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 25 kwietnia 2006 r. w sprawie wymagań dla kandydata na dawcę komórek, tkanek lub narządu Na podstawie art. 12 ust. 6 ustawy z dnia 1 lipca 2005

Bardziej szczegółowo

Profilaktyczna opieka zdrowotna nad dziećmi i młodzieŝą w środowisku nauczania i wychowania na terenie lubelszczyzny

Profilaktyczna opieka zdrowotna nad dziećmi i młodzieŝą w środowisku nauczania i wychowania na terenie lubelszczyzny Lubelskie Centrum zdrowia Publicznego w Lublinie Zakład Ochrony Zdrowia Matki i Dziecka Profilaktyczna opieka zdrowotna nad dziećmi i młodzieŝą w środowisku nauczania i wychowania na terenie lubelszczyzny

Bardziej szczegółowo

Pakiet konsultacji genetycznych zawierający spersonalizowane zalecenia żywieniowe dla pacjenta

Pakiet konsultacji genetycznych zawierający spersonalizowane zalecenia żywieniowe dla pacjenta Pakiet konsultacji genetycznych zawierający spersonalizowane zalecenia żywieniowe dla pacjenta CHOROBY DIETOZALEŻNE W POLSCE 2,150,000 osób w Polsce cierpi na cukrzycę typu II 7,500,000 osób w Polsce cierpi

Bardziej szczegółowo

Ruch zwiększa recykling komórkowy Natura i wychowanie

Ruch zwiększa recykling komórkowy Natura i wychowanie Wiadomości naukowe o chorobie Huntingtona. Prostym językiem. Napisane przez naukowców. Dla globalnej społeczności HD. Ruch zwiększa recykling komórkowy Ćwiczenia potęgują recykling komórkowy u myszy. Czy

Bardziej szczegółowo

WSZAWICA CO TO JEST WSZAWICA?

WSZAWICA CO TO JEST WSZAWICA? WSZAWICA CO TO JEST WSZAWICA? Wszawica (łac. pediculosis) jest chorobą spowodowana przez obecność na ciele człowieka pasoŝyta wszy głowowej (Pediculus capitis). Wszy Ŝyją wyłącznie na owłosionej części

Bardziej szczegółowo

ZAPROSZENIE NA BADANIA PROFILAKTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ ( )

ZAPROSZENIE NA BADANIA PROFILAKTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ ( ) ZAPROSZENIE NA BADANIA PROFILAKTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ (2015-08-03) PROFILAKTYKA CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA ADRESACI - Osoby zadeklarowane do lekarza POZ, w wieku 35, 40, 45,

Bardziej szczegółowo

CBOS CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ WIEDZA O PRAWACH PACJENTA BS/70/2001 KOMUNIKAT Z BADAŃ WARSZAWA, CZERWIEC 2001

CBOS CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ WIEDZA O PRAWACH PACJENTA BS/70/2001 KOMUNIKAT Z BADAŃ WARSZAWA, CZERWIEC 2001 CBOS CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ SEKRETARIAT OŚRODEK INFORMACJI 629-35 - 69, 628-37 - 04 693-58 - 95, 625-76 - 23 UL. ŻURAWIA 4A, SKR. PT.24 00-503 W A R S Z A W A TELEFAX 629-40 - 89 INTERNET http://www.cbos.pl

Bardziej szczegółowo

STRES jest normalną biologiczną reakcją każdego żywego organizmu na wszelkie stawiane mu żądania. Jego brak oznacza śmierć dla jednostki.

STRES jest normalną biologiczną reakcją każdego żywego organizmu na wszelkie stawiane mu żądania. Jego brak oznacza śmierć dla jednostki. Barbara Małek STRES jest normalną biologiczną reakcją każdego żywego organizmu na wszelkie stawiane mu żądania. Jego brak oznacza śmierć dla jednostki.! NIE NALEŻY Y UNIKAĆ STRESU Dwa rodzaje reakcji na

Bardziej szczegółowo

Wyniki badań przeprowadzonych przez Centrum Onkologii w Warszawie wskazują,

Wyniki badań przeprowadzonych przez Centrum Onkologii w Warszawie wskazują, CEL STRATEGICZNY PROGRAMU NA ROK 2014: Zmniejszanie zachorowań, inwalidztwa i zgonów wynikających z palenia tytoniu (choroby układu krąŝenia, nowotwory złośliwe, nienowotworowe choroby układu oddechowego,

Bardziej szczegółowo

Onkologia - opis przedmiotu

Onkologia - opis przedmiotu Onkologia - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Onkologia Kod przedmiotu 12.0-WL-Lek-On Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek Lekarski Profil praktyczny Rodzaj studiów jednolite

Bardziej szczegółowo

NOPALIN NATURALNE ROZWIĄZANIE PROBLEMÓW METABOLICZNYCH.

NOPALIN NATURALNE ROZWIĄZANIE PROBLEMÓW METABOLICZNYCH. NOPALIN NATURALNE ROZWIĄZANIE PROBLEMÓW METABOLICZNYCH Co wiemy o Nopalu? Kaktus z gatunku Opuntia Rośnie w Meksyku i USA, ale spotkać go można również na Wyspach Kanaryjskich Światowa Organizacja Zdrowia

Bardziej szczegółowo

// // Zastosowanie pól magnetycznych w medycynie. Wydanie drugie. Autor: Aleksander Sieroń.

// // Zastosowanie pól magnetycznych w medycynie. Wydanie drugie. Autor: Aleksander Sieroń. // // Zastosowanie pól magnetycznych w medycynie. Wydanie drugie. Autor: Aleksander Sieroń. Prof. Aleksander Sieroń jest specjalistą z zakresu chorób wewnętrznych, kardiologii i medycyny fizykalnej. Kieruje

Bardziej szczegółowo

Szczepienia fakty i mity

Szczepienia fakty i mity GRUPA Co to są szczepionki? Szczepionka zawiera odpowiednio przygotowane, osłabione lub martwe drobnoustroje albo ich części, pozbawione zdolności wywołania choroby. Po wprowadzeniu ich do organizmu układ

Bardziej szczegółowo

Lewoskrętna witamina C o przedłużonym uwalnianiu 500 mg MSE matrix 90 tab. dr Enzmann

Lewoskrętna witamina C o przedłużonym uwalnianiu 500 mg MSE matrix 90 tab. dr Enzmann Dane aktualne na dzień: 08-01-2018 02:10 Link do produktu: https://taknaturalne.pl/lewoskretna-witamina-c-o-przedluzonym-uwalnianiu-500-mg-mse-matrix-90-tab-drenzmann-p-736.html Lewoskrętna witamina C

Bardziej szczegółowo

Spis treści Wprowadzenie 15 Rozdział 1 Przewlekłe schorzenia u dzieci 18 Oczekiwanie 18 Diagnostyka prenatalna 19 Reakcje rodziców na informację o

Spis treści Wprowadzenie 15 Rozdział 1 Przewlekłe schorzenia u dzieci 18 Oczekiwanie 18 Diagnostyka prenatalna 19 Reakcje rodziców na informację o Spis treści Wprowadzenie 15 Rozdział 1 Przewlekłe schorzenia u dzieci 18 Oczekiwanie 18 Diagnostyka prenatalna 19 Reakcje rodziców na informację o chorobie dziecka 19 Definicja choroby przewlekłej 21 Wpływ

Bardziej szczegółowo

FORMULARZ KWALIFIKACYJNY DLA OSÓB Z NADWAGĄ

FORMULARZ KWALIFIKACYJNY DLA OSÓB Z NADWAGĄ Dodatkowe informacje: FORMULARZ KWALIFIKACYJNY DLA OSÓB Z NADWAGĄ lek. med. Laura Grześkowiak prom. zdrowia Alina Łukaszewicz Data wypełnienia: DANE OSOBOWE Imię:... Nazwisko:... Adres:... Tel. kontaktowy:

Bardziej szczegółowo

Program praktyki zawodowej dla zawodu Technik Masażysta. Semestr III i semestr IV - praktyka w gabinecie masażu

Program praktyki zawodowej dla zawodu Technik Masażysta. Semestr III i semestr IV - praktyka w gabinecie masażu Program praktyki zawodowej dla zawodu Technik Masażysta Semestr III i semestr IV - praktyka w gabinecie masażu Czas trwania praktyki - po 2 tygodnie w semestrze 1. Cel praktyki zawodowej Praktyka zawodowa

Bardziej szczegółowo

Masaż. Warianty usługi: estetyka.luxmed.pl

Masaż. Warianty usługi: estetyka.luxmed.pl Masaż Masaż polega na manualnym ucisku ciała w celu redukcji napięcia mięśni, eliminacji bóli kręgosłupa oraz dolegliwości pochodzenia okołostawowego. Masaż relaksacyjny skutecznie redukuje poziom stresu

Bardziej szczegółowo

Natureheals

Natureheals Natureheals www.donatmg.eu/en Magnez NAUKOWCY OKREŚLILI MAGNEZ MIANEM MINERAŁU DO WALKI ZE STRESEM, NAZYWAJĄC GO RÓWNIEŻ BALSAMEM DLA NERWÓW I MIĘŚNI. MAGNEZ JEST JEDNYM Z NAJWAŻNIEJSZYCH MINERAŁÓW NIEZBĘDNYCH

Bardziej szczegółowo

TAF TEMPERATURE ADAPTED FEEDS. - Odpowiednia pasza na daną porę roku TEMPERATURE ADAPTED FEEDS TM

TAF TEMPERATURE ADAPTED FEEDS. - Odpowiednia pasza na daną porę roku TEMPERATURE ADAPTED FEEDS TM TEMPERATURE ADAPTED FEEDS - Odpowiednia pasza na daną porę roku TEMPERATURE ADAPTED FEEDS - Odpowiednia pasza na daną porę roku Ryby to organizmy zmiennocieplne. Temperatura środowiska wpływa na pobieranie

Bardziej szczegółowo

Zaznacz wykres ilustrujący stałocieplność człowieka. A. B. C. D.

Zaznacz wykres ilustrujący stałocieplność człowieka. A. B. C. D. I. Organizm człowieka. Skóra powłoka organizmu 1. Zadanie Napisz, czym zajmuje się anatomia............................................................................................................................

Bardziej szczegółowo

Podczas gotowania część składników przedostaje się do wody. Część składników ulatnia się wraz z parą (głównie witamina C).

Podczas gotowania część składników przedostaje się do wody. Część składników ulatnia się wraz z parą (głównie witamina C). Podczas gotowania część składników przedostaje się do wody. Część składników ulatnia się wraz z parą (głównie witamina C). Wzrost temperatury redukuje poziom większości składników odżywczych. Surowy por

Bardziej szczegółowo

Jarosław Niebrzydowski. Jak leczyć reumatoidalne zapalenie stawów Poradnik dla chorych

Jarosław Niebrzydowski. Jak leczyć reumatoidalne zapalenie stawów Poradnik dla chorych Jarosław Niebrzydowski Jak leczyć reumatoidalne zapalenie stawów Poradnik dla chorych Wydawnictwo Psychoskok, 2012 Copyright by Wydawnictwo Psychoskok, 2012 Copyright by Jarosław Niebrzydowski, 2012 Wszelkie

Bardziej szczegółowo

6.2. Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dotyczącego produktu leczniczego DUOKOPT przeznaczone do wiadomości publicznej

6.2. Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dotyczącego produktu leczniczego DUOKOPT przeznaczone do wiadomości publicznej 6.2. Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dotyczącego produktu leczniczego DUOKOPT przeznaczone do wiadomości publicznej 6.2.1. Podsumowanie korzyści wynikających z leczenia Co to jest T2488? T2488

Bardziej szczegółowo

ANEKS III ZMIANY W CHARAKTERYSTYKACH PRODUKTÓW LECZNICZYCH I ULOTCE DLA PACJENTA

ANEKS III ZMIANY W CHARAKTERYSTYKACH PRODUKTÓW LECZNICZYCH I ULOTCE DLA PACJENTA ANEKS III ZMIANY W CHARAKTERYSTYKACH PRODUKTÓW LECZNICZYCH I ULOTCE DLA PACJENTA Poprawki do CHPL oraz ulotki dla pacjenta są ważne od momentu zatwierdzenia Decyzji Komisji. Po zatwierdzeniu Decyzji Komisji,

Bardziej szczegółowo

Raport o kursie. Strona 0. www.oczyszczanieumyslu.pl www.czystyumysl.com

Raport o kursie. Strona 0. www.oczyszczanieumyslu.pl www.czystyumysl.com Raport o kursie Strona 0 Raport o kursie Marcin Tereszkiewicz Raport o kursie Strona 1 Oczyszczanie Umysłu Oczyść swój umysł aby myśleć pozytywnie i przyciągać to czego chcesz Raport o kursie Strona 2

Bardziej szczegółowo

DRUGA OPINIA MEDYCZNA INTER PARTNER ASSISTANCE

DRUGA OPINIA MEDYCZNA INTER PARTNER ASSISTANCE DRUGA OPINIA MEDYCZNA INTER PARTNER ASSISTANCE DLACZEGO DRUGA OPINIA MEDYCZNA? Coraz częściej pacjenci oraz ich rodziny poszukują informacji o przyczynach chorób oraz sposobach ich leczenia w różnych źródłach.

Bardziej szczegółowo

Giantel BV juŝ w Polsce

Giantel BV juŝ w Polsce Giantel BV juŝ w Polsce HARMONOGRAM ZDROWOTNY DLA GOŁĘBI POCZTOWYCH WAśNE: Dawkowanie/leczenie w czasie sezonu znajdują się w tym harmonogramie i na etykietach produktów. MŁODE GOŁĘBIE KaŜdy hodowca wie,

Bardziej szczegółowo

Poznań, r.

Poznań, r. Poznań, 05.07.2018 r. prof. dr hab. n. med. Leszek Romanowski Katedra Traumatologii, Ortopedii i Chirurgii Ręki Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu ul. 28 Czerwca 1956 nr 135 61-545

Bardziej szczegółowo

KURACJA OCZYSZCZAJĄCA zalecana przez prof. Valeria Szedlak-Vadocz (Przewodniczącą Zespołu Doradców Medycznych CaliVita)

KURACJA OCZYSZCZAJĄCA zalecana przez prof. Valeria Szedlak-Vadocz (Przewodniczącą Zespołu Doradców Medycznych CaliVita) KURACJA OCZYSZCZAJĄCA zalecana przez prof. Valeria Szedlak-Vadocz (Przewodniczącą Zespołu Doradców Medycznych CaliVita) Kuracja będzie skuteczna gdy będziemy: regularnie stosować wskazane suplementy przestrzegać

Bardziej szczegółowo

Zadanie Prewencja pierwotna nowotworów finansowane przez ministra zdrowia w ramach Narodowego programu zwalczania chorób nowotworowych.

Zadanie Prewencja pierwotna nowotworów finansowane przez ministra zdrowia w ramach Narodowego programu zwalczania chorób nowotworowych. EDUKACYJNO-INFORMACYJNY PROGRAM PROFILAKTYKI NOWOTWORÓW ZŁOŚLIWYCH SKÓRY SKÓRA POD LUPĄ MATERIAŁ EDUKACYJNY DLA NAUCZYCIELI SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH 2014 Zadanie Prewencja pierwotna nowotworów finansowane

Bardziej szczegółowo

Fundusz ratunkowy jako perspektywa dla leczenia osób z chorobami rzadkimi

Fundusz ratunkowy jako perspektywa dla leczenia osób z chorobami rzadkimi Fundusz ratunkowy jako perspektywa dla leczenia osób z chorobami rzadkimi Wiesław Wiktor Jędrzejczak Katedra i Klinika Hematologii, Onkologii i Chorób Wewnętrznych Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

Bardziej szczegółowo