SYLABUS MODUŁU KSZTAŁCENIA NA STUDIACH WYŻSZYCH. Filologia polska, spec. przekładoznawstwo literacko-kulturowe

Transkrypt

1 SYLABUS MODUŁU KSZTAŁCENIA NA STUDIACH WYŻSZYCH Filologia polska, spec. przekładoznawstwo literacko-kulturowe Nazwa Wydziału Nazwa jednostki prowadzącej moduł Nazwa modułu kształcenia Język kształcenia Cele kształcenia Efekty kształcenia dla modułu kształcenia Wydział Polonistyki Katedra Antropologii Literatury i Badań Kulturowych Teoria literatury i praktyka interpretacji Polski Zapoznanie studentów z podstawowymi założeniami głównych nurtów i szkół dwudziestowiecznej teorii literatury oraz wykorzystanie uzyskanej wiedzy teoretycznej w praktyce interpretacyjnej Wiedza: - Student/ka zna i rozumie podstawowe pojęcia z zakresu stylistyki, wersyfikacji, genologii i kompozycji dzieła literackiego; potrafi nazwać i scharakteryzować najważniejsze środki stylistyczne, systemy wersyfikacyjne, gatunki literackie i formy kompozycyjne. -Zna poglądy przedstawicieli najważniejszych nurtów i szkól dwudziestowiecznej teorii literatury na problematykę interpretacji dzieła literackiego i potrafi wymienić ich najważniejsze cechy. Umiejętności: - Student/ka posiada praktyczną umiejętność lektury tekstu teoretycznoliterackiego oraz rekonstrukcji i zestawiania cudzych stanowisk oraz potrafi przedstawić własny uargumentowany pogląd na poruszane w nim kwestie dotyczące m.in. budowy, analizy i interpretacji dzieła literackiego. -Potrafi wykorzystać wiedzę z zakresu poetyki, teorii literatury i sztuki interpretacji w praktyce interpretacyjnej i

2 przekładowej. - Potrafi przeprowadzić samodzielną analizę i interpretację utworu literackiego z uwzględnieniem wiedzy z zakresu stylistyki, genologii i kompozycji tekstu oraz wykorzystywać ją w pracy translatorskiej. - Zna i potrafi stosować w praktyce procedury analitycznointerpretacyjne wypracowane przez nowoczesne i ponowoczesne nurty badawcze.. - Potrafi rozpoznawać środki stylistyczne, miary wersyfikacyjne, cechy genologiczne oraz chwyty kompozycyjne użyte w analizowanym tekście, a także wyjaśnić ich pochodzenie oraz funkcję. - Umie rozpoznawać i twórczo wykorzystywać we własnej praktyce interpretacyjnej i przekładowej propozycje metodologiczne charakterystyczne dla poznanych szkół i nurtów teoretycznych. Metody sprawdzania i kryteria oceny efektów kształcenia uzyskanych przez studentów Metody: ocena ciągła, pisemne prace semestralne, kolokwium po pierwszym semestrze, egzamin po drugim semestrze. Studenci są oceniani w sposób ciągły na podstawie obecności, przygotowania i aktywności na zajęciach. Ocenie podlegają także pisemne prace semestralne, które student/ka ma obowiązek przygotować samodzielnie i złożyć na zakończenie każdego semestru w terminie ustalonym przez prowadzącego zajęcia. Student/ka, który/a nie złożył/a pracy lub otrzymał/a z niej ocenę niedostateczną nie uzyska zaliczenia z ćwiczeń. W przypadku otrzymania oceny niedostatecznej student/ka ma prawo do ponownego napisania pracy (ponowna ocena niedostateczna jest równoznaczna z nieotrzymaniem zaliczenia).

3 Na zakończenie II semestru student/ka zobowiązany/a jest zdać ustny egzamin końcowy. Typ modułu kształcenia (obowiązkowy/fakultatywny) Rok studiów Obowiązkowy Rok I Studia II stopnia (uzupełniające magisterskie), stacjonarne Semestr Forma studiów Imię i nazwisko koordynatora modułu i/lub osoby/osób prowadzących moduł Imię i nazwisko osoby/osób egzaminującej/egzaminujących bądź udzielającej zaliczenia, w przypadku gdy nie jest to osoba prowadząca dany moduł Sposób realizacji Wymagania wstępne i dodatkowe I, II stacjonarne Tomasz Kunz Tomasz Kunz Zajęcia dydaktyczne o charakterze mieszanym: wspólna lektura tekstów teoretycznych, elementy wykładu oraz ćwiczenia warsztatowe z analizy i interpretacji dzieła literackiego wymagające bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i studentów. Brak Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i studentów, gdy w danym module przewidziane są takie zajęcia ćwiczenia: 30 godzin (I semestr) ŁĄCZNIE: 60 godzin 30 godzin (II semestr) Liczba punktów ECTS przypisana 6 (po 3 na semestr) modułowi Bilans punktów ECTS 2 punkty - udział studentów w zajęciach; 3 punkty - przygotowanie do zajęć, lektura zadanych tekstów, przygotowanie pisemnych prac semestralnych; 1 punkt - przygotowanie do egzeminu Stosowane metody dydaktyczne Metodami podające, praktyczne i problemowe. Metody podające - objaśnienie lub wyjaśnienie

4 - wykład informacyjny Metody praktyczne - ćwiczenia przedmiotowe - metoda przewodniego tekstu Metody problemowe - klasyczna metoda problemowa - dyskusja dydaktyczna - wykład konwersatoryjny - wykład problemowy Forma i warunki zaliczenia modułu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia, a także forma i warunki zaliczenia poszczególnych zajęć wchodzących w zakres danego modułu Aby zaliczyć moduł student musi uzyskać pozytywną ocenę z ćwiczeń i prac semestralnych oraz zdać egzamin końcowy. Egzamin ma formę ustną i obejmuje materiał omawiany podczas ćwiczeń. Warunkiem dopuszczenia studenta do egzaminu jest uzyskanie zaliczenia I i II semestru zajęć. Warunkiem zaliczenia ćwiczeń jest aktywny udział w zajęciach oraz otrzymanie pozytywnej oceny z pisemnych prac semestralnych (semestr I i II) Student/ka, który/a otrzymał/a zaliczenie z ćwiczeń może przystąpić do egzaminu końcowego. Egzamin ma formę ustną i obejmuje materiał omawiany podczas zajęć. Warunkiem uzyskania pozytywnej oceny z egzaminu jest znajomość poruszanej na zajęciach problematyki oraz tekstów objętych listą lektur. Student ma obowiązek lektury zadanych tekstów, przynoszenia ich na zajęcia i wypełniania innych zadań wyznaczonych przez prowadzącego. Dwukrotna nieusprawiedliwiona nieobecność na zajęciach podczas jednego semestru jest równoznaczna z nieotrzymaniem zaliczenia. Trzy usprawiedliwione nieobecności podczas jednego semestru powodują konieczność zaliczenia podczas dyżuru materiału omawianego na opuszczonych przez studenta ćwiczeniach Treści modułu kształcenia (z podziałem na formy realizacji zajęć) ROK I, SEMESTR I Stylistyka w kontekście analizy i interpretacji dzieła literackiego 1. Miejsce stylistyki w badaniach nad dziełem literackim; pojęcie stylu, funkcje wypowiedzi, Organizacja brzmieniowa tekstu literackiego, organizacja warstwy znaczeniowej tekstu literackiego,

5 3. Stylizacja i jej odmiany, stylizacja a zagadnienie intertekstualności. 4. Relacje intertekstualne - analiza wybranych zjawisk: reminiscencja, aluzja, parafraza, cytat, centon, kolaż, parodia, burleska, trawestacja; semantyczne konsekwencje wyborów stylistycznych. Praktyczna analiza stylistyczna; jej miejsce i znaczenie w metodyce postępowania interpretacyjnego 5. Ćwiczenia praktyczne na wybranych tekstach Wersyfikacja i genologia w kontekście analizy i interpretacji dzieła literackiego 6. Podstawowe informacje z zakresu wersyfikacji: formy wierszowe, systemy wersyfikacyjne, 7. Funkcja i typologia rymów, strofika, wiersz wolny i awangardowy; 8. Kryteria podziału na rodzaje i gatunki literackie, genologia normatywna i hermeneutyka form gatunkowych; 9. Podstawowe cechy rodzajowe epiki, liryki i dramatu Praktyczna analiza wersyfikacyjna i genologiczna; jej miejsce i znaczenie w procesie interpretacji dzieła literackiego 10. Ćwiczenia praktyczne na wybranych tekstach Problemy kompozycji w kontekście analizy i interpretacji dzieła literackiego 11. Podstawowe kategorie kompozycyjne; kompozycja zamknięta i otwarta, formy podawcze narracji, czas i przestrzeń w dziele literackim 12. Świat przedstawiony w utworze literackim, pojęcie mimesis, mimesis a realizm; 13. Zagadnienia fikcji literackiej; 14.. Relacje osobowe w komunikacji literackiej; Praktyczna analiza kompozycyjna i jej miejsce w procesie interpretacji dzieła literackiego 15. Ćwiczenia praktyczne na wybranych tekstach ROK I, SEMESTR II Analiza i interpretacja dzieła literackiego 1. Analiza, interpretacja i wartościowanie dzieła literackiego; poetyka a interpretacja; teoria interpretacji a hermeneutyka;

6 2. Współczesne teorie i szkoły interpretacji: new criticism i metoda close reading, niemiecka szkoła interpretacji (Kunst der Interpretation); 3. Szkoła genewska ( krytyka genetyczna i krytyka tematyczna ), krytyka archetypiczna i mitograficzna (N. Frye, M. Blanchot); 4. Interpretacja psychoanalityczna; 5. Semiotyka i interpretacja (U. Eco) 6. Spór o prawomocność interpretacji; interpretacja a użycie; interpretacja i nadinterpretacja; 7. Teorie neopragmatyczne, pojęcie wspólnoty interpretacyjnej ; 8. Interpretacja porównawcza (komparatystyczna) a intertekstualnośc 9. Dekonstrukcja jako krytyka interpretacji; pluralizm interpretacyjny; lektura a interpretacja; przyjemność tekstu; 10. Interpretacja po zwrocie kulturowym; etyka lektury; konteksty antropologiczne i poetyka doświadczenia; 11. Krytyka postkolonialna; nowy historyzm; interpretacja a ideologia; polityczność interpretacji; 12. Krytyka genderowa, feministyczna i queerowa (gay studies, men s studies); ciało i płeć w kontekście interpretacji tekstu literackiego. Praktyczna analiza i interpretacja tekstu literackiego Analiza stylistyczna, gatunkowa i kompozycyjna oraz interpretacja wybranych wierszy, różnogatunkowych utworów epickich (opowiadanie, esej, fragment dziennika, etc.) oraz dramatycznych wykorzystująca wiedzę teoretyczną i umiejętności praktyczne nabyte podczas ćwiczeń. Zastosowane będą dwie dopełniające się formy realizacji zajęć. Pierwszą będą dyskusje na temat lektur i poruszonych w nich zagadnień teoretycznych ze szczególnym uwzględnieniem problematyki dotyczącej teorii i praktyki interpretacji. Drugą będą ćwiczenia o charakterze warsztatowym mające na celu praktyczne wykorzystanie zdobytej wiedzy i wykorzystanie jej do interpretacji tekstów literackich. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej obowiązującej do zaliczenia danego modułu 1. LEKTURY DO WSPÓLNEGO OMÓWIENIA NA ĆWICZENIACH (WYBÓR) 1. Stylistyka

7 - S. Balbus, Między stylami (wybrane fragmenty), Kraków T. Kostkiewiczowa, Problemy całościowej charakterystyki stylu pisarza, [w:] Metodologiczne problemy współczesnego literaturoznawstwa, red. H. Markiewicz, J. Sławiński, Kraków M. Riffaterre, Kryteria analizy stylu, Pamiętnik Literacki 1972, z. 3. Przedruk [w:] Studia z teorii literatury. Archiwum przekładów Pamiętnika Literackiego lub tegoż, Kontekst stylistyczny, Pamiętnik Literacki 1972 z Wersyfikacja i genologia - E. Balcerzan, Badania wersologiczne a komunikacja literacka, [w:] tegoż, Kręgi wtajemniczenia, Kraków A. Grabowski, Wiersz: forma i sens (wybrane fragmenty), Kraków D. Urbańska, Wiersz wolny. Próba charakterystyki systemowej (wybrane fragmenty), Warszawa Wersyfikacja polska, t.2 Analizy wersyfikacyjne, red. M. Woźniakiewicz-Dziadosz i M. Ryszkiewicz, Lublin S. Balbus, Zagłada gatunków, w: Genologia dzisiaj, red. W. Bolecki, I. Opacki, Warszawa J. Culler, Nowoczesna liryka: ciągłość gatunku a praktyka krytyczna, w: Odkrywanie modernizmu, red. R. Nycz, Kraków C. Geertz., O gatunkach zmąconych, w: Postmodernizm, red. R. Nycz, Kraków G. Grochowski, Pośmiertny triumf genologii, Teksty Drugie 200, nr 5. - J. de Romilly, Rodzaj tragiczny, w: tejże, Tragedia grecka, Warszawa R. Sendyka, W stronę kulturowej teorii gatunku, w: Kulturowa teoria literatury, red. R. Nycz, M. P. Markowski,

8 Kraków Kompozycja - E. Auerbach, Blizna Odyseusza, w: tegoż, Mimesis. Rzeczywistość przedstawiona w literaturze Zachodu, t.1, Warszawa A. Burzyńska, Ciało w bibliotece, w: tejże, Anty-teoria literatury, Kraków A. Burzyńska, Literatura, komunikacja i miłość, w: tejże, dz. cyt.. - R. Girard, Pragnienie trójkątne, w: tegoż, Prawda powieściowa i kłamstwo romantyczne, Warszawa A. Łebkowska, Narracja, w: Kulturowa teoria literatury, red. R. Nycz, M. P. Markowski, Kraków Z. Mitosek, Obszary i funkcje mimesis, w: tejże, Mimesis w literaturze, kulturze i sztuce, Warszawa R. Nycz, Tropy "ja". Koncepcje podmiotowości w literaturze polskiej ostatniego stulecia, w: tegoż, Język modernizmu, Wrocław A. Okopień-Sławińska, Relacje osobowe w literackiej komunikacji, w: tejże, Semantyka wypowiedzi poetyckiej, Kraków A. Zawadzki, Zarysowywanie autora w: tegoż, Literatura a myśl słaba, Kraków Analiza i interpretacja dzieła literackiego - M. P. Markowski, Interpretacja i literatura, Teksty Drugie 2001, nr 5. - J. Sławiński, Analiza, interpretacja i wartościowanie działa literackiego; Uwagi o interpretacji (literaturoznawczej); Miejsce interpretacji, w: tegoż, Próby teoretycznoliterackie. Prace wybrane, t.iv, red. i wstęp W. Bolecki, Kraków J. Sławiński, Miejsce interpretacji (fragmenty), Gdańsk A. Burzyńska, Teoria i lektura. Niebezpieczne związki, w: tejże, Anty-teoria literatury, Kraków H.-G. Gadamer, czy poeci umilkną?, tłum. M. Łukasiewicz, wybór i opracowanie J. Margański, Bydgoszcz 1998.

9 - U. Eco, Czytanie świata, wybór M. P. Markowski, tłum. M. Woźniak, Kraków S. Freud, Motyw wyboru szkatułek, w: tegoż, Sztuki plastyczne i literatura. Dzieła, t. X, Warszawa U. Eco, Interpretacja i nadinterpretacja, Kraków A. Szahaj, Granice anarchizmu interpretacyjnego, Teksty Drugie 1997, nr 6. - A. Burzyńska, Dekonstrukcja i interpretacja (wybrane fragmenty; zwłaszcza część II Przeciw interpretacji czyli burzliwe lata 60. i III Dekonstrukcja jako krytyka interpretacji), Kraków M. H. Abrams, Ustalanie i dekonstruowanie, w: Dekonstrukcja w badaniach literackich, red. R. Nycz, Gdańsk R. Barthes, Przyjemność tekstu, Warszawa D. Ulicka, Zwrot etyczny w badaniach literackich, w: Polonistyka w przebudowie, t. 1, Kraków H. White, Realizm figuralny w literaturze świadectwa i Przeciw realizmowi historycznemu. Czytając Wojnę i pokój, w; tegoż, Proza historyczna, Kraków W. C. Booth, Dlaczego krytyka etyczna nie może być łatwa?, Wielogłos 2009, nr Sztuka interpretacji, t. 1-2, wybór i oprac. H. Markiewicz, Wrocław 1971 (wybrane teksty). - Sztuka interpretacji w ostatnim półwieczu, t. 3, wybór i opracowanie H. Markiewicz, współudział. T. Walas, Kraków PODRĘCZNIKI - A. Burzyńska, M.P. Markowski, Teorie literatury XX wieku, Kraków J. Culler, Teoria literatury. Bardzo krótkie wprowadzenie, przeł. M. Bassaj, Warszawa 1998.

10