Samostart i podanie napięcia oraz mocy rozruchowej z elektrowni wodnej Dychów do elektrowni Dolna Odra próba systemowa

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Samostart i podanie napięcia oraz mocy rozruchowej z elektrowni wodnej Dychów do elektrowni Dolna Odra próba systemowa"

Transkrypt

1 Ireneusz GRZĄDZIELSKI, Krzysztof SROKA, Krzysztof MARSZAŁKIEWICZ Politechnika Poznańska, Instytut Elektroenergetyki Samostart i podanie napięcia oraz mocy rozruchowej z elektrowni wodnej Dychów do elektrowni Dolna Odra próba systemowa Streszczenie. W planie obrony i odbudowy krajowego systemu elektroenergetycznego (KSE) przyjęto, że po awarii typu blackout priorytetem jest restytucja bloków elektrowni cieplnych. W wyniku awarii katastrofalnej bloki elektrowni cieplnych będą przechodzić do pracy na potrzeby własne albo zostaną awaryjnie odstawione. W elektrowniach, w których wszystkie bloki zostaną awaryjnie odstawione istnieje konieczność szybkiego uruchomienia bloków ze źródła rozruchowego posiadającego zdolność do samostartu. W obszarze zachodnim KSE rolę źródła rozruchowego pełni elektrownia wodna Dychów (EW Dychów). W artykule przedstawiono wyniki z przeprowadzonych testów sprawdzających oraz próby systemowej przeprowadzonej na początku lipca br., które potwierdziły w pełni zdolność tej elektrowni do udziału w odbudowie KSE. Abstract. According to the plan of defense and post-blackout restitution of the National Electric Power System (KSE), restitution of the thermal power plant s blocks is a priority. Due to a catastrophic breakdown, the blocks of the thermal power plant will change over either to own auxiliary operation or to the emergency outage. In the power plants, where the second case will occur, the blocks must be started up urgently from a source with the self-starting capability. In the western area of KSE, Dychów hydro-electric power plant (EW Dychów) plays the role of the starting-up source. In the paper, the control tests results and system trial carried out at the beginning of July 0 that confirmed the power plant s capability to participate in the restitution of the KSE are presented. (Self-start, voltage and start-up power application from Dychów hydro-electric power plant to Dolna Odra power plant - system control tests). Słowa kluczowe: system elektroenergetyczny, blackout, samostart, elektrownia Keywords: power system, blackout, blackstart, power plant Wprowadzenie Zgodnie z Instrukcją Ruchu i Eksploatacji Sieci Przesyłowej (IRiESP) [] proces przystosowywania jednostek wytwórczych elektrowni do udziału w obronie i odbudowie KSE, przebiega aktualnie w dwóch kierunkach, powodujących uzyskanie przez nie: zdolności do samostartu tj. zdolności do uruchomienia elektrowni bez zasilania z KSE wg uzgodnionego z operatorem systemu przesyłowego (OSP) planu i trwałej pracy w układzie wydzielonym oraz gotowość do realizacji poleceń OSP w zakresie uruchamiania kolejnych elektrowni i zwiększania obszaru wydzielonego. zdolności do pracy w układzie wydzielonym tj. zdolność do awaryjnego przejścia do pracy samodzielnej, przy braku zasilania z KSE, wg uzgodnionego z OSP planu, i trwałej pracy w tym układzie oraz gotowość do realizacji poleceń OSP w zakresie zwiększania obszaru wydzielonego. Pierwsza grupa elektrowni stanowi w sposób naturalny źródła rozruchowe. Źródła te są niezbędne w każdym systemie elektroenergetycznym. Dynamika zjawisk związanych z awarią katastrofalną bywa z reguły duża i nietypowa, co oznacza, że procedura przejścia zespołów ze stanu pracy normalnej do stanu pracy samodzielnej nie zawsze będzie udana. W przypadku awaryjnego odstawienia wszystkich bloków w elektrowni, uruchomienie pierwszego bloku może nastąpić z zewnętrznego źródła rozruchowego. Podstawowymi źródłami rozruchowymi w KSE są aktualnie elektrownie wodne []. W przyszłości mogą być też inne jednostki samostartujące, np. turbozespoły gazowe, agregaty dużej mocy z silnikami wysokoprężnymi itp. Elektrownie wodne charakteryzują się dużą elastyczność pracy i dobrą podatnością do szybkich uruchomień. Wyposażone są w urządzenia techniczne zapewniające ich samostart. W KSE istnieje kilka elektrowni wodnych wytypowanych jako źródła rozruchowe w procesie odbudowy. W większości przypadków źródła napięcia i mocy rozruchowej dla elektrowni cieplnych z reguły są od nich znacznie oddalone. Muszą w związku z tym spełniać nie tylko wymagania, jakie stawiają zespoły wytwórcze uruchamianej elektrowni, ale również powinny uwzględniać uwarunkowania związane z tworzeniem toru rozruchowego. W obszarze zachodnim KSE rolę elektrowni rozruchowej pełni elektrownia wodna Dychów (EW Dychów), należąca do PGE Energia Odnawialna SA. Oddział ZEW Dychów [3]. EW Dychów, chcąc w sposób profesjonalny uczestniczyć w planach odbudowy systemu, doskonali i przystosowuje swoje instalacje technologiczne i urządzenia tak, aby spełniały wymagania umożliwiające świadczenie usługi samostartu. Podstawową osią rozruchową w obszarze zachodnim KSE jest ciąg liniowy 0 kv Mikułowa-Leśniów-Gorzów- Krajnik o długości ok. 300 km [4]. Umożliwia on podanie napięcia i mocy rozruchowej z EW Dychów do elektrowni Turów (aktualnie PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna S.A. Oddział Elektrownia Turów) oraz do elektrowni Dolna Odra (aktualnie PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna S.A. Oddział Zespół Elektrowni Dolna Odra). Udany eksperyment podania napięcia i mocy rozruchowej z EW Dychów (przed modernizacją) do elektrowni Dolna Odra przeprowadzono już w 00 r., natomiast do elektrowni Turów (po całkowitej modernizacji EW Dychów) w 007 r. (nieudany ze względu na nieprzystosowanie układów zabezpieczeń hydrozespołów) i w pełni udany w 008 r. [5]. W artykule przedstawiono wyniki z przeprowadzonej próby systemowej podania napięcia i mocy rozruchowej z EW Dychów do elektrowni Dolna Odra torem rozruchowym 0/0 kv o długości ok. 05 km (w tym linie 0 kv mają długość ok. 8 km). Próba systemowa odbyła się w dniu r. Obowiązujący zakres testów sprawdzających i prób systemowych dla elektrowni posiadającej zdolność do samostartu Obowiązująca aktualnie IRiESP [], zgodnie z wymogami ENTSO-E RGCE [6,7], wprowadza dwa rodzaje testów sprawdzających zdolność jednostek wytwórczych do obrony i odbudowy zasilania KSE: testy odbiorowe oraz 6 PRZEGLĄD ELEKTROTECHNICZNY (Electrical Review), ISSN , R. 88 NR 9a/0

2 testy okresowe sprawdzające i próby systemowe. Celem przeprowadzanych testów odbiorowych jest sprawdzenie przystosowania jednostki wytwórczej do udziału w obronie i odbudowie, natomiast celem okresowych testów sprawdzających i prób systemowych jest potwierdzenie przystosowania elektrowni do udziału w obronie i odbudowie zasilania w KSE. Pełny zakres testów sprawdzających i prób systemowych, dla elektrowni posiadających zdolność do samostartu obejmuje []: a. test samostartu elektrowni polegający na samouruchomieniu jej jednostek wytwórczych oraz podaniu napięcia na wybraną szynę miejscowej rozdzielni aż do ustabilizowania napięcia i częstotliwości w granicach dopuszczalnych odchyleń test jest wykonywany na polecenie OSP co najmniej dwa razy w roku; b. sprawdzenie zdolności do regulacji częstotliwości w sieci elastycznej polegające na samostarcie jednostki wytwórczej i jej pracy równoległej z innymi jednostkami wytwórczymi elektrowni świadczącej usługę samostartu, przy zapewnieniu minimalnego obciążenia tych jednostek (potrzeby własne i ogólne elektrowni, pompy, inne dostępne odbiory) test jest wykonywany na polecenie OSP co najmniej raz w roku, łącznie z testem określonym w punkcie a; c. próbę samostartu elektrowni polegającą na samouruchomieniu, jak w pkt a), losowo wybranych jednostek wytwórczych oraz podaniu napięcia na wydzieloną linię rozruchową do jednostki wytwórczej elektrowni aż do ustabilizowania napięcia na końcu tej linii w przyelektrownianej rozdzielni test jest wykonywany na polecenie OSP raz na 3 lata; d. próbę samostartu elektrowni polegającą na samouruchomieniu losowo wybranych jednostek wytwórczych oraz podania napięcia i mocy rozruchowej na wydzieloną linię rozruchową do niesamostartującej elektrowni z uruchomieniem wytypowanej/ wytypowanych jednostki wytwórczej elektrowni głównej ze stanu gorącego i jej/ich zsynchronizowaniu i pracy na wyspie z elektrownią samostartującą test jest wykonywany na polecenie OSP nie rzadziej niż co 5 lat. Jednocześnie w IRiESP określone są wymagania techniczne dla jednostek wytwórczych w zakresie zdolności do samostartu : a. jednostki wytwórcze powinny zachować zdolność do podania napięcia na wydzielony ciąg rozruchowy w ciągu 5 minut od wydania polecenia, b. jednostki wytwórcze powinny zachować zdolność do przeprowadzenia przynajmniej trzech kolejnych samostartów w ciągu godzin, c. jednostki wytwórcze powinny posiadać odpowiednie zdolności wytwórcze wystarczające do uruchomienia innej elektrowni, przewidzianej do uruchomienia w planach odbudowy zasilania KSE. Ponadto źródła rozruchowe muszą spełniać wymagania dla regulatorów napięć generatorów i regulatorów turbin, jakie stawiane są jednostkom wytwórczym w zakresie zdolności do obrony i odbudowy zasilania KSE. Przykładowe wymagania dla regulatorów napięć generatorów jednostek wytwórczych są następujące []: - jednostki wytwórcze powinny być dostosowane do regulowania napięcia w dozwolonym przedziale zmian oraz do kompensowania mocy biernej w dopuszczalnym obszarze pracy jednostki wytwórczej, zarówno podczas podania napięcia i ładowania linii, jak i przesyłania przez nią mocy rozruchowej potrzebnej do uruchomienia jednostki wytwórczej innej elektrowni, - poprawne działanie regulacji napięcia z zachowaniem 0,95 U,05 U n podczas kolejnych skokowych naborów (przyrostów) mocy obciążenia sieci, - zapewnienie odpowiedniego poziomu mocy biernej pojemnościowej w zakresie zgodnym z wykresem kołowym generatora, - praca w trybie automatycznej regulacji napięcia w całym dopuszczalnym obszarze pracy w przedziale co najmniej od 80 do 0 % napięcia znamionowego generatora. Regulatory turbin wytwórczych, w zakresie zdolności do obrony i odbudowy zasilania KSE, powinny być zdolne do pracy w trybie regulacji prędkości obrotowej, realizowanej przez proporcjonalny regulator prędkości obrotowej RO(P) zgodnie z zamodelowaną charakterystyką statyczną (zdolność do prowadzenia regulacji częstotliwości w sieci elastycznej). Powinny zapewnić pewne nabieranie skokowych przyrostów mocy od 0 do +0, P n, podczas ponownego przyłączania obciążenia przy odbudowie. Zmiany częstotliwości w wyniku jednej skokowej zmiany mocy o wartości P = 0 0, P n nie powinny być większe niż o f< ±,0 Hz. Charakterystyka EW Dychów jako zewnętrznego źródła rozruchowego Informacje podstawowe o EW Dychów EW Dychów, usytuowana na rzece Bóbr, zasilana jest ze zbiornika o powierzchni 00 ha, mieszczącego w warstwie energetycznej tys. m 3 wody. Zmiana poziomu wody w górnym zbiorniku, pracującym z wyrównaniem dobowym, wynosi 3,3 m. Przepustowość kanału derywacyjnego kształtuje się na poziomie 00 m 3 /s, a wieloletni średnioroczny przepływ wody zbiornik wynosi 40 m 3 /s (przepływ minimalny około 7 m 3 /s). W przypadku wystąpienia w KSE awarii typu black out EW Dychów, pełniąc rolę elektrowni rozruchowej, może zapewnić dostawę mocy rozruchowej przez okres co najmniej 5 godzin przy średnim obciążeniu około 7 MW (przy pustym zbiorniku może zaistnieć potrzeba wykorzystania pojemności zbiornika Krzywaniec i częściowo kanału derywacyjnego). W elektrowni zainstalowane są: 3 hydrozespoły z turbinami Kaplana o mocach 3 x 30,4 MW (mocy pozornej 3x34,5 MVA), oraz 4 zespoły pompowe o wydajności 6, m 3 /s z silnikami synchronicznymi o mocach x 5,9 MW i x 5,74 MW pracujące na napięciu 0,5kV. Każdy generator synchroniczny pracuje w bloku z własnym transformatorem blokowym na szyny rozdzielni 0 kv GPZ Dychów (rys..). Rozdzielnia 0 kv połączona jest z siecią 0 kv trzema liniami w kierunku: Krosno Odrzańskie, Cybinka i Gubin. Z rozdzielni R-0 kv zasilane są dwie sekcje rozdzielni 0,5 kv za pomocą transformatorów GF0 i GF0, każdy o mocy 5 MVA. Rozdzielnia 0,5 kv ma dwie sekcje szyn łączone przy pomocy sprzęgła (rys..). Rozdzielnia jest 8 polowa. Z rozdzielni zasilane są: silniki 5,9 MW pomp 33GA i 34GA, silniki 5,74MW pomp GA i GA, linia elektrownia Raduszec, stacja MSTv, transformatory potrzeb własnych GF i GF 0,5/0,4 kv. Rozdzielnia potrzeb własnych 0,4 kv CA0 (dwusekcyjna) w normalnych warunkach eksploatacji zasilana jest poprzez transformatory GF (sekcja ) i GF (sekcja ) z rozdzielni 0,5 kv. EW Dychów jako źródło rozruchowe Samostart EW Dychów, po zaniku napięcia na szynach rozdzielni 0 kv, jest możliwy, ponieważ jest ona wyposażona w agregat prądotwórczy o mocy00 kw, wystarczający do pokrycia następujących potrzeb własnych: zasilanie pomp olejowych układów regulacji hydrozespołów (po zaniku napięcia zamykają się aparaty kierownicze turbin), PRZEGLĄD ELEKTROTECHNICZNY (Electrical Review), ISSN , R. 88 NR 9a/0 7

3 zasilanie sprężarek powietrza niskiego ciśnienia, dla wyhamowania odstawionych awaryjnie hydrozespołów i napowietrzania pomp przed ich rozruchem, Krosno Odrzańskie Gubin zasilanie sprężarek wysokiego ciśnienia, zainstalowanych w rozdzielni 0 kv. Cybinka Rozdz. 0kV DYC I II GF0 0/0,5kV 5MVA GF0 0/0,5kV 5MVA 3GB GB GB HG3 HG HG Stacja MSTv El.Raduszec Rozdz. 0,5kV AC Sekcja Sekcja GF 0,5/0,4kV GF 0,5/0,4kV Silniki pomp Silniki pomp 33GA i 34GA GA i GA Do rozdz. 0,4kV Do rozdz. 0,4kV CA0 - sekcja CA0 - sekcja Rys.. Schemat uproszczony GPZ Dychów; rozdzielnia 0 kv (R-0) oraz rozdzielnia 0,5 kv układ normalny Rys.. Wykres kołowy generatora hydrozespołu HG stan aktualny [3] Generatory jednostek wytwórczych EW Dychów wyposażone są w statyczne układy wzbudzenia. Regulatory napięcia typu PI pozwalają na automatyczną regulację napięcia w granicach od 0,9 do, U n. Teoretycznie hydrogeneratory mogą pracować stabilnie w obszarze niedowzbudzenia (pobór mocy biernej) zgodnie ze wzorem Q max [Mvar] = 0,5 P [MW],5 [Mvar]. Pomiary ruchowe przeprowadzone w EW Dychów wykazały możliwość pracy przy obciążeniu mocą czynną 0 MW i poborze mocy biernej do - 6 Mvar. Wskazuje na to aktualny wykres kołowy generatora hydrozespołu HG (rys..). Podobne możliwości wykazują zespoły HG i HG3. Jednostki wytwórcze EW Dychów wyposażone są także w nowoczesne cyfrowe układy regulacji prędkości obrotowej turbin. W regulatorach tych możliwa jest realizacja pięciu różnych pętli sterowania pracą turbiny. Dla celów pracy wyspowej wykorzystuje się pracę regulatora w pętli sterowania prędkością obrotową. Sterownik prędkości obrotowej jest regulatorem typu PIDP z parametrami sterowania, które mogą być zmienione w zależności od warunków pracy. Regulacja prędkości obrotowej i otwarcia aparatu kierowniczego jest zawsze aktywna, kiedy wyłącznik blokowy jest wyłączony. Przy zamkniętym wyłączniku blokowym i pracy w pętli regulacji prędkości obrotowej wartość zadana prędkości i otwarcie aparatu kierowniczego (zgodne z wartością zadaną prędkości obrotowej) jest utrzymywane zgodnie z charakterystyką statyzmu. 8 PRZEGLĄD ELEKTROTECHNICZNY (Electrical Review), ISSN , R. 88 NR 9a/0

4 Po przeanalizowaniu zdarzeń w EW Dychów, podczas nieudanej próby systemowej w 007 r., dokonane zostały zmiany w cyfrowych układach zabezpieczeń. Po analizie układu zabezpieczeń bloku stwierdzono, iż wyłączenie i zmiany nastaw niektórych zabezpieczeń nie wpłyną w istotny sposób na bezpieczeństwo pracy bloku. Jako optymalne rozwiązanie wybrano utworzenie w systemie nadrzędnego sterowania dwóch banków nastaw: a) istniejący, stosowany przy pracy na sieć sztywną - tzw. bank A, b) ograniczony (z wyłączeniem wytypowanych zabezpieczeń) do pracy wyspowej w celu przygotowania bloku do udziału w blackstarcie tzw. bank B. Zrealizowane w EW Dychów modyfikacje systemu zabezpieczeń i pozytywne wyniki prób wewnętrznych po tych zmianach pozwoliły na powtórne przeprowadzenie w 008 r. udanej próby systemowej podania napięcia i mocy rozruchowej do elektrowni Turów. Próba systemowa podania napięcia i mocy rozruchowej z EW Dychów do elektrowni Dolna Odra eksperyment przeprowadzony 3 lipca 0 r Lesniow 0kV B Dolna Odra 0kV AT AT- 60MVA 0/0kV Krajnik 0kV TR AT- Dolna Odra 6kV RR 60MVA 0/0kV Gorzów 0kV Gorzów 0kV Cel testu sprawdzającego i próby systemowej: - zbadanie możliwości regulacyjnych napięcia hydrogeneratorów EW Dychów w celu zapewnienia odpowiednich poziomów napięcia w stacjach toru rozruchowego w czasie jego tworzenia, - określenie możliwości regulacyjnych hydrogeneratorów elektrowni wodnej Dychów w zakresie regulacji mocy biernej wynikającej z konieczności skompensowania mocy ładowania dwóch linii 0 kv: Leśniów Gorzów i Gorzów - Krajnik o łącznej długości ok. 8km, - potwierdzenie możliwości rozruchu urządzeń potrzeb własnych wybranego bloku energetycznego w elektrowni Dolna Odra pracującego na szyny 0 kv przez podanie napięcia i mocy utworzonym torem rozruchowym z EW Dychów. Struktura utworzonego toru rozruchowego (rys. 3): źródło rozruchowe hydrozespoły HG i HG EW Dychów; samostart EW Dychów, następuje przy wykorzystaniu agregatu prądotwórczego o mocy 00 kw, elementy sieciowe toru rozruchowego: - linie 0 kv o długości 3,4 km: Dychów Krosno Odrzańskie, Krosno Odrzańskie Leśniów, - linie 0 kv o długości 8, km: Leśniów Gorzów i Gorzów - Krajnik, - GPZ-y: Dychów (DYC) - rozdzielnia 0 kv system szyn II, Krosno Odrzańskie (KOD) - rozdzielnia 0 kv, - Stacja Leśniów (LSN): rozdzielnia 0 kv- system szyn II, autotransformator AT- o mocy 60 MVA (element dodatkowej regulacji poziomu napięcia wzdłuż toru), rozdzielnia 0 kv- system szyn B, - stacja Gorzów (GOR): rozdzielnia 0 kv, system i, autotransformatory AT- i AT- o mocy 60 MVA każdy (ewentualne wykorzystywanie do kompensacji mocy biernej pojemnościowej ciągu linii 0 kv poprzez równoległe połączenie i rozstrojenie przekładni), rozdzielnia 0 kv, system (do połączenia równoległego AT- i AT- po stronie 0 kv), - stacja Krajnik: rozdzielnia 0 kv, system szyn A i B, - stacja elektrowni Dolna Odra (DOD): autotransformator AT-, transformator potrzeb ogólnych TR- 5/6kV i rozdzielnia 6 kv RR (wariant podstawowy), źródło uruchamiane blok energetyczny nr 5 o mocy MW elektrowni Dolna Odra pracujący na szyny 0 kv. 3 AT- 60MVA 0/0kV 4 0 AT- 60MVA 0/0kV Krosno 0kV Lesniow 0kV GB 0 3 HG HG Dychów 0kV II GB Rys. 3. Utworzony schemat toru rozruchowego 0 i 0 kv z EW Dychów do elektrowni Dolna Odra Wydzielenie toru rozruchowego z EW Dychów do elektrowni Dolna Odra W przeprowadzonym próbie systemowej działania związane z wydzieleniem toru rozruchowego z EW Dychów do elektrowni Dolna obejmowały działania związane z wydzieleniem elementów toru rozruchowego pokazanego na rys.3. Czas wydzielania przedmiotowego toru rozruchowego (normalne warunki pracy KSE) wyniósł ok. h. Tworzenie toru rozruchowego, podanie napięcia do elektrowni Dolna Odra Planowane działania związane z tworzeniem toru rozruchowego i podaniem napięcia do elektrowni Dolna Odra obejmowały: uruchomienie (samostart) hydrozespołu HG i następnie HG EW Dychów, ich synchronizacja, obniżenia napięcia na obu hydrozespołach do wartości 9, kv, zasilenie ciągiem liniowym 0kV wydzielonego systemu szyn rozdzielni 0 kv stacji 0/0 kv Leśniów, załączenie obustronne autotransformatora AT- w stacji Leśniów, załączenie linii 0 kv Leśniów Gorzów, załączenie linii 0 kv Gorzów Krajnik, załączenie autotransformatora AT- w stacji Krajnik po stronie 0 kv oraz transformatora potrzeb ogólnych TR w stacji Dolna Odra, PRZEGLĄD ELEKTROTECHNICZNY (Electrical Review), ISSN , R. 88 NR 9a/0 9

5 dokonanie regulacji napięcia wzdłuż toru rozruchowego zaczynając od regulacji napięcia generatorowego hydrozespołów HG i HG w EW Dychów do poziomu napięcia znamionowego 0,5 kv, następnie wykorzystując regulację przekładni autotransformatora AT- w stacji Leśniów i transformatora potrzeb ogólnych TR do osiągnięcia po stronie 6kV transformatora TR w stacji Dolna Odra napięcia na poziomie 6.3 kv, zasilenie wewnętrznego toru rozruchowego do bloku energetycznego nr 5 w elektrowni Dolna Odra. Moc bierna Q pojemnościow a Załączenie linii 0 kv Leśniów- Moc czynna P Załączenie linii 0 kv Gorzów- Rys. 4. Moc czynna i bierna w linii 0 kv kierunek Krosno Odrzańskie w czasie tworzenia toru rozruchowego podczas eksperymentu w dniu 3 lipca 0r. poziomie 3 Mvar spowodował, że nie było konieczności zastosowania tego rozwiązania. Podanie mocy rozruchowej do elektrowni Dolna Odra Planowane działania związane z podaniem mocy rozruchowej z EW Dychów do elektrowni Dolna Odra obejmowały: - zasilenie wewnętrznego toru rozruchowego wytypowanego bloku nr 5 o mocy MW, - przeprowadzenie pełnego rozruchu bloku nr 5 o mocy MW zgodnie z poniższymi czynnościami: Czynność Blok nr 5 Moc [kw] pompy kondensatu chłodzącej 50 pompy olejowej rozruchowej 00 Rozpoczęcie wytwarzania próżni w skraplaczu wentylatorów spalin x 00 wentylatorów powietrza x 550/300 Rozpalenie kotła palniki mazutowe wentylatora recyrkulacji spalin 35 drugiej pompy kondensatu 0 wentylatora młynowego 400 młyna węglowego 00 drugiego wentylatora młynowego 400 drugiego młyna węglowego 00 Po uzyskaniu odpowiednich parametrów pary uruchomienie turbiny (3000 obr/min) wentylatorów spalin Rys. 5. Moc czynna i bierna generatora Hg w EW Dychów w czasie tworzenia toru rozruchowego podczas eksperymentu w dniu 3 lipca 0r Czas podania napięcia z EW Dychów do elektrowni Dolna Odra wyniósł ok. h. Załączenie linii 0 kv Leśniów Gorzów i następnie Gorzów Krajnik spowodowało znaczny wzrost obciążenia hydrogeneratorów mocą bierną pojemnościową. Maksymalna sumaryczna jej wartość osiągnęła około 3 Mvar (rys. 4 i 5) po regulacji napięcia wzdłuż toru do wartości umożliwiających otrzymanie w rozdzielni 6 kv RR w elektrowni Dolna napięcia na poziomie 6,3 kv. Ten wzrost obciążenia hydrozespołów mocą pojemnościową nie spowodował jednak zakłóceń w ich pracy. W wariancie rezerwowym pracy toru rozruchowego przyjęto możliwość częściowej kompensacji mocy biernej pojemnościowej generowanej przez linie 0 kv za pomocą równolegle połączonych autotransformatorów AT i AT w stacji Gorzów (rys.3) i rozstrojenia ich przekładni. Osiągnięty poziom mocy biernej pojemnościowej na Rys. 6. Zmiany napięcia generatorowego hydrozespołu HG w EW Dychów w czasie uruchamiania bloku energetycznego w elektrowni Dolna Odra podczas eksperymentu w dniu 3 lipca 0r. Moc czynna P. i. 3,5 MW Moc bierna Q Rys. 7. Moc czynna i bierna w linii 0 kv kierunek Krosno Odrzańskie w czasie uruchamiania bloku energetycznego w elektrowni Dolna podczas eksperymentu w dniu 3 lipca 0r. 0 PRZEGLĄD ELEKTROTECHNICZNY (Electrical Review), ISSN , R. 88 NR 9a/0

6 wentylatorów spalin Rys. 8. Zmiany częstotliwości zarejestrowane na zaciskach generatora Hg w EW Dychów w czasie uruchamiania bloku energetycznego w elektrowni Dolna Odra Całkowite zapotrzebowanie bloku w elektrowni Dolna Odra na moc rozruchową wyniosło 8,0 MW, a największy odbiór to pompa wody o mocy 3,5 MW. Czas rozruchu po postoju godzinnym wyniósł ok.,0 h. W trakcie uruchamiania bloku nr 5 w elektrowni Dolna Odra, podczas załączania dużych napędów w grupie urządzeń potrzeb własnych, występowały charakterystyczne przysiady napięcia (rys.6). Zmianom tym towarzyszyły zmiany mocy czynnej i biernej, przy czym załączaniu odbiorów o charakterze indukcyjnym towarzyszyło zmniejszenie obciążenia mocą bierną pojemnościową EW Dychów (rys. 7). Praca układów regulacji prędkości obrotowej hydrozespołów Zmiany częstotliwości, które świadczą o charakterystyce pracy układów regulacji prędkości obrotowej hydrozespołów, w pierwszej fazie eksperymentu były niewielkie. Natomiast zmiany obciążenia, wywołane załączaniem dużych odbiorów w elektrowni Dolna Odra lub wyłączeniem rozdzielni blokowych potrzeb własnych w końcowej fazie eksperymentu, powodowały znaczne odchylenia częstotliwości od 48,7 Hz do 5,8 Hz. Jednak układy regulacji prędkości szybko te zmiany opanowywały. Ilustruje to przebieg częstotliwości w czasie uruchamiania bloku energetycznego w elektrowni Dolna Odra przedstawiony na rys. 8. Regulatory pracowały w regulacji obrotów RO(P) ze statyzmem 6%. Wnioski Określone w IRiESP [] zgodne z ENTSO-E RGCE [6,7] wymagania techniczne w zakresie przystosowania jednostek wytwórczych do udziału w obronie i odbudowie zasilania KSE mają na celu doprowadzenie do sytuacji, w której źródła energii elektrycznej w warunkach awarii katastrofalnej będą skutecznie odbudowywać swoje zdolności wytwórcze zdecydowanie skracając czas restytucji całego systemu elektroenergetycznego. Odnosi się to szczególnie do zapisów nakładających takie wymagania na jednostki wytwórcze, które przechodzą głęboką modernizację. Powinno to skutkować systematycznie podnoszonym poziomem bezpieczeństwa energetycznego. Przeprowadzona próba systemowa, z udziałem EW Dychów jako elektrowni rozruchowej oraz uruchamianego ze stanu beznapięciowego bloku w elektrowni Dolna Odra, pozwala na sformułowanie następujących wniosków:. Do uruchomienia bloku energetycznego w elektrowni Dolna Odra (podobnie jak w elektrowni Turów) potrzebna jest praca synchroniczna na biegu jałowym dwóch hydrozespołów w EW Dychów. Przeprowadzona próba systemowa potwierdziła ponownie, że takie możliwości elektrownia posiada. Żeby tego typu źródła mogły realizować ten rodzaj pracy konieczne jest odpowiednie przygotowanie nastaw zabezpieczeń i automatyki regulacyjnej do pracy wydzielonej.. Bezpieczne tworzenie torów rozruchowych wymaga zaniżenia napięcia synchronicznie pracujących hydrogeneratorów do ok. 9 kv. Automatyczne układy regulacji napięcia hydrogeneratorów umożliwiają ustawienie takiego poziomu napięcia. 3. W pracy wydzielonej z torami rozruchowymi EW Dychów maksymalna moc bierna pobierana przez pojedynczy generator nie powinna być większa niż 6 Mvar. W przypadku obu torów rozruchowych zarówno do elektrowni Dolna Odra a także do elektrowni Turów warunek ten jest spełniony. 4. Osiągnięcie zdolności do pracy wydzielonej EW Dychów wymagało przygotowania specjalnego zestawu nastaw zabezpieczeń dla tego trybu pracy elektrowni z torami rozruchowymi. Zastosowane automatyczne przejście na bank B zestawu zabezpieczeń w pełni sprawdza się przy pracy wydzielonej EW Dychów zapewniając bezpieczną pracę bloków. 5. Przeprowadzone eksperymenty potwierdziły, że ten sposób weryfikacji poprawności założeń w scenariuszach odbudowy zdolności wytwórczych elektrowni cieplnych pozwala na identyfikację barier ich realizacji i usuwanie tych przeszkód. Dotyczy to w szczególności samostartujących elektrowni rozruchowych, które poddane zostały głębokim procesom modernizacyjnym. Takim przykładem może być EW Dychów. LITERATURA Instrukcja Ruchu i Eksploatacji Sieci Przesyłowej- Warunki korzystania, prowadzenia ruchu, eksploatacji i planowania rozwoju sieci, v..0. z dn. grudnia 00 r. (obowiązuje od 0 stycznia 0 r.). Sroka K., Grzadzielski I., Marszałkiewicz M., Borodynko J.: Zewnętrzne źródła rozruchowe dużych jednostek wytwórczych na przykładzie elektrowni wodnej Dychów. ENERGETYKA, (008), zeszyt tematyczny nr XVII, ss Grządzielski I., Marszałkiewicz K., Sroka K., Borodynko J.: Testy sprawdzające dla samostartującej elektrowni wodnej Dychów instrukcje podania napięcia i mocy rozruchowej do elektrowni cieplnych. ENERGETKA, Zeszyt tematyczny XX, 00, ss.93-00, ISSN Grządzielski I., Sroka K.: Restytucja zdolności wytwórczych elektrowni cieplnych w zachodniej części Krajowego Systemu Elektroenergetycznego w trakcie awarii katastrofalnej. Przegląd Elektrotechniczny (Electrical Review), R. 86 NR 8/00, ss.30-36, ISSN Grządzielski I., Marszałkiewicz M., Sroka K., Roszkiewicz J i inni: Eksperyment systemowy podania napięcia i mocy rozruchowej z elektrowni Dychów do elektrowni Turów. ENERGETYKA, (008) zeszyt tematyczny nr XVII, ENTSO-E RGCE (ex. UCTE) Operation Handbook Introduction czerwiec 004 r. ENTSO-E RGCE (ex. UCTE) Operation Handbook External Consultation Process from Media News Autorzy: Politechnika Poznańska, Instytut Elektroenergetyki, ul. Piotrowo 3a, Poznań, dr. inż. Ireneusz Grządzielski, ireneusz.grzadzielski@put.poznan.pl; dr inż. Krzysztof Sroka, E- mail: krzysztof.sroka@put.poznan.pl; dr inż. Krzysztof Marszałkiewicz krzysztof.marszalkiewicz@put.poznan.pl; PRZEGLĄD ELEKTROTECHNICZNY (Electrical Review), ISSN , R. 88 NR 9a/0

Elektrownia wodna Dychów jako źródło rozruchowe do odbudowy zdolności wytwórczych elektrowni cieplnych

Elektrownia wodna Dychów jako źródło rozruchowe do odbudowy zdolności wytwórczych elektrowni cieplnych Ireneusz GRZĄDZIELSKI, Krzysztof SROKA Politechnika Poznańska, Instytut Elektroenergetyki doi:10.15199/48.2016.10.45 Elektrownia wodna Dychów jako źródło rozruchowe do odbudowy zdolności wytwórczych elektrowni

Bardziej szczegółowo

NC ER warunki działania w charakterze dostawców usług w zakresie obrony i odbudowy na podstawie umowy

NC ER warunki działania w charakterze dostawców usług w zakresie obrony i odbudowy na podstawie umowy NC ER warunki działania w charakterze dostawców usług w zakresie obrony i odbudowy na podstawie umowy Paweł Barnaś pawel.barnas@pse.pl nr tel. 1576 DP-WW Rafał Kuczyński rafal.kuczynski@pse.pl nr tel.

Bardziej szczegółowo

Ireneusz GRZĄDZIELSKI 1, Krzysztof SROKA 1, Daria ZŁOTECKA 1, Adam KURZYŃSKI 2, Marcin KACZMAREK 2, Michał BRZOZOWSKI 3, Jarosław BORODYNKO 4

Ireneusz GRZĄDZIELSKI 1, Krzysztof SROKA 1, Daria ZŁOTECKA 1, Adam KURZYŃSKI 2, Marcin KACZMAREK 2, Michał BRZOZOWSKI 3, Jarosław BORODYNKO 4 doi:10.15199/48.2019.02.06 Ireneusz GRZĄDZIELSKI 1, Krzysztof SROKA 1, Daria ZŁOTECKA 1, Adam KURZYŃSKI 2, Marcin KACZMAREK 2, Michał BRZOZOWSKI 3, Jarosław BORODYNKO 4 Politechnika Poznańska, Instytut

Bardziej szczegółowo

Zabezpieczenia podczęstotliwościowe i podnapięciowe 2 1 PF1.1 - wyłącz potrzeby własne - 47.5 Hz - 5 sek. PF1.2 - wyłącz na potrzeby własne 47,0 HZ - 2 sek. PU na wyłącz na potrzeby własne 0.8 Un - 5 sek.

Bardziej szczegółowo

Próba systemowa uruchomienia z Elektrowni Wodnej Włocławek bloku cieplnego w Elektrowni Pątnów

Próba systemowa uruchomienia z Elektrowni Wodnej Włocławek bloku cieplnego w Elektrowni Pątnów doi:10.15199/48.2019.02.03 Marcin KACZMAREK 1, Adam KURZYŃSKI 1, Marcin SURLEJ 1, Michał BRZOZOWSKI 2 Energopomiar-Elektryka Sp. z o.o. (1), PSE S.A. (2) Próba systemowa uruchomienia z Elektrowni Wodnej

Bardziej szczegółowo

Załącznik 1 do Umowy nr UPE/WEC/.../2006 o świadczenie usług przesyłania energii elektrycznej zawartej pomiędzy iem a PSE-Operator S.A. i PSE SA WARUNKI TECHNICZNO-RUCHOWE zawartej pomiędzy iem a PSE-Operator

Bardziej szczegółowo

JWCD czy njwcd - miejsce kogeneracji w Krajowym Systemie Elektroenergetycznym

JWCD czy njwcd - miejsce kogeneracji w Krajowym Systemie Elektroenergetycznym JWCD czy njwcd - miejsce kogeneracji w Krajowym Systemie Elektroenergetycznym Witold Smolik 22 października 2015 Wymagania IRiESP - ogólne (1) 2.2.3.3.1. Podstawowe wymagania i zalecenia techniczne dla

Bardziej szczegółowo

Eksperyment uruchomienia Elektrociepłowni Bydgoszcz II z Elektrowni Wodnej Koronowo 20 sierpnia 2010

Eksperyment uruchomienia Elektrociepłowni Bydgoszcz II z Elektrowni Wodnej Koronowo 20 sierpnia 2010 Autor Marek Komarzyniec ENERGOPOMIAR Sp. z o.o. Zakład Techniki Cieplnej Obrona i odbudowa zasilania Krajowego Systemu Elektroenergetycznego (KSE) opiera się w dużej mierze na zdolności przejścia jednostek

Bardziej szczegółowo

WARUNKI DZIAŁANIA W CHARAKTERZE DOSTAWCÓW USŁUG W ZAKRESIE ODBUDOWY

WARUNKI DZIAŁANIA W CHARAKTERZE DOSTAWCÓW USŁUG W ZAKRESIE ODBUDOWY WARUNKI DZIAŁANIA W CHARAKTERZE DOSTAWCÓW USŁUG W ZAKRESIE ODBUDOWY Na podstawie: Rozporządzenia Komisji (UE) 2017/2196 z dnia 24 listopada 2017 r. ustanawiającego kodeks sieci dotyczący stanu zagrożenia

Bardziej szczegółowo

Wykład 7. Regulacja mocy i częstotliwości

Wykład 7. Regulacja mocy i częstotliwości Wykład 7 Regulacja mocy i częstotliwości dr inż. Zbigniew Zdun tel. 603 590 726 email: Zbigniew.Zdun@plans.com.pl Bud. S. pok. 68 Blok wytwórczy w elektrowni cieplnej spaliny Regulator obrotów Przegrzewacz

Bardziej szczegółowo

NC ER warsztaty PSE S.A. Plan odbudowy

NC ER warsztaty PSE S.A. Plan odbudowy NC ER warsztaty PSE S.A. Plan odbudowy Michał Nowina-Konopka michal.nowina-konopka@pse.pl Departament Zarządzania Systemem Konstancin Jeziorna 26 lutego 2018 r. PLAN ODBUDOWY 2 Plan odbudowy Struktura

Bardziej szczegółowo

Wykorzystanie farm wiatrowych do operatywnej regulacji parametrów stanów pracy sieci dystrybucyjnej 110 kv

Wykorzystanie farm wiatrowych do operatywnej regulacji parametrów stanów pracy sieci dystrybucyjnej 110 kv VII Konferencja Przyłączanie i współpraca źródeł OZE z systemem elektroenergetycznym Warszawa 19.06-20.06.2018 r. Wykorzystanie farm wiatrowych do operatywnej regulacji parametrów stanów pracy sieci dystrybucyjnej

Bardziej szczegółowo

I. PARAMETRY TECHNICZNO-RUCHOWE JEDNOSTEK WYTWÓRCZYCH 1. Podstawowe parametry Jednostek Wytwórczych Minimum techniczne Moc osiągalna Współczynnik doci

I. PARAMETRY TECHNICZNO-RUCHOWE JEDNOSTEK WYTWÓRCZYCH 1. Podstawowe parametry Jednostek Wytwórczych Minimum techniczne Moc osiągalna Współczynnik doci Załącznik 2 do Umowy nr UPE/WYT/.../2006 o świadczenie usług przesyłania energii elektrycznej zawartej pomiędzy iem a PSE-Operator S.A. i PSE SA WARUNKI TECHNICZNO-RUCHOWE I. PARAMETRY TECHNICZNO-RUCHOWE

Bardziej szczegółowo

Duża elektrociepłownia miejska w procesach obrony i restytucji krajowego systemu elektroenergetycznego

Duża elektrociepłownia miejska w procesach obrony i restytucji krajowego systemu elektroenergetycznego Krzysztof SROKA 1,Ireneusz GRZĄDZIELSKI 1, Adam KURZYŃSKI 2 Politechnika Poznańska, Instytut Elektroenergetyki (1),PPB Energopomiar Elektryka (2) doi:10.15199/48.2016.10.44 Duża elektrociepłownia miejska

Bardziej szczegółowo

Jakość energii Elektrociepłownia Karolin w procesach obrony i restytucji Krajowego Systemu Elektroenergetycznego

Jakość energii Elektrociepłownia Karolin w procesach obrony i restytucji Krajowego Systemu Elektroenergetycznego Jakość energii Elektrociepłownia Karolin w procesach obrony i restytucji Krajowego Systemu Elektroenergetycznego Krzysztof Sroka Ireneusz Grządzielski Daria Radsak Politechnika Poznańska, Instytut Elektroenergetyki

Bardziej szczegółowo

OCENA WPŁYWU PRACY FARMY WIATROWEJ NA PARAMETRY JAKOŚCI ENERGII ELEKTRYCZNEJ

OCENA WPŁYWU PRACY FARMY WIATROWEJ NA PARAMETRY JAKOŚCI ENERGII ELEKTRYCZNEJ Marek WANCERZ, Piotr MILLER Politechnika Lubelska OCENA WPŁYWU PRACY FARMY WIATROWEJ NA PARAMETRY JAKOŚCI ENERGII ELEKTRYCZNEJ Na etapie planowania inwestycji związanych z budową farmy wiatrowej (FW) należy

Bardziej szczegółowo

1. Logika połączeń energetycznych.

1. Logika połączeń energetycznych. 1. Logika połączeń energetycznych. Zasilanie oczyszczalni sterowane jest przez sterownik S5 Siemens. Podczas normalnej pracy łączniki Q1 Q3 Q4 Q5 Q6 Q10 są włączone, a Q9 wyłączony. Taki stan daje zezwolenie

Bardziej szczegółowo

Praca wyspowa elektrociepłowni miejskiej w warunkach rozległej awarii katastrofalnej systemu elektroenergetycznego

Praca wyspowa elektrociepłowni miejskiej w warunkach rozległej awarii katastrofalnej systemu elektroenergetycznego Ireneusz GRZĄDZIELSKI 1, Krzysztof SROKA 1, Arkadiusz ŁACNY 2 Politechnika Poznańska, Instytut Elektroenergetyki (1), DALKIA Poznań ZEC S.A (2) Praca wyspowa elektrociepłowni miejskiej w warunkach rozległej

Bardziej szczegółowo

REFERAT GENERALNY DO REFERATÓW PODSEKCJI I.2 STABILNOŚĆ, NIEZAWODNOŚĆ, AWARIE I RESTYTUCJA

REFERAT GENERALNY DO REFERATÓW PODSEKCJI I.2 STABILNOŚĆ, NIEZAWODNOŚĆ, AWARIE I RESTYTUCJA REFERAT GENERALNY DO REFERATÓW PODSEKCJI I.2 STABILNOŚĆ, NIEZAWODNOŚĆ, AWARIE I RESTYTUCJA Sylwester Robak Politechnika Warszawska - Instytut Elektroenergetyki Referaty włączone do sekcji Stabilność, niezawodność,

Bardziej szczegółowo

Marek Ciapała, Wojciech Herman. Połączenie Elektrowni Opole z krajowym systemem elektroenergetycznym

Marek Ciapała, Wojciech Herman. Połączenie Elektrowni Opole z krajowym systemem elektroenergetycznym Elektrownia Opole źródłem zasilania w stanach awarii sieciowych - przystosowanie urządzeń wytwórczych do działania po wystąpieniu zakłóceń typu black-out Marek Ciapała, Wojciech Herman przesyłowego (OSP)

Bardziej szczegółowo

Wybrane zagadnienia pracy rozproszonych źródeł energii w SEE (J. Paska)

Wybrane zagadnienia pracy rozproszonych źródeł energii w SEE (J. Paska) 1. Przyłączanie rozproszonych źródeł energii do SEE Sieć przesyłowa 400 kv (80 kv) S zw = 0 0 GV A Duże elektrownie systemowe Połączenia międzysystemowe Przesył na znaczne odległości S NTW > 00 MV A Duże

Bardziej szczegółowo

Praktyczne aspekty współpracy magazynu energii i OZE w obszarze LOB wydzielonym z KSE

Praktyczne aspekty współpracy magazynu energii i OZE w obszarze LOB wydzielonym z KSE e-mail: ien@ien.gda.pl Konferencja Przyłączanie i współpraca OZE z systemem elektroenergetycznym Praktyczne aspekty współpracy magazynu energii i OZE w obszarze LOB wydzielonym z KSE Leszek Bronk Mirosław

Bardziej szczegółowo

HYDROENERGETYKA UKŁADY AUTOMATYKI MAŁEJ ELEKTROWNI WODNEJ. Ryszard Myhan WYKŁAD 6

HYDROENERGETYKA UKŁADY AUTOMATYKI MAŁEJ ELEKTROWNI WODNEJ. Ryszard Myhan WYKŁAD 6 HYDROENERGETYKA UKŁADY AUTOMATYKI MAŁEJ ELEKTROWNI WODNEJ Ryszard Myhan WYKŁAD 6 ZABEZPIECZENIA I AUTOMATYKA Elektrownia może posiadać pełną automatyzację z regulacją pracy turbozespołu w zależności od

Bardziej szczegółowo

Moce interwencyjne we współczesnym systemie elektroenergetycznym Wojciech Włodarczak Wartsila Polska Sp. z o.o.

Moce interwencyjne we współczesnym systemie elektroenergetycznym Wojciech Włodarczak Wartsila Polska Sp. z o.o. Moce interwencyjne we współczesnym systemie elektroenergetycznym Wojciech Włodarczak Wartsila Polska Sp. z o.o. 1 Wärtsilä lipiec 11 Tradycyjny system energetyczny Przewidywalna moc wytwórcza Znana ilość

Bardziej szczegółowo

SZCZEGÓŁOWE WYMAGANIA TECHNICZNE DLA JEDNOSTEK WYTWÓRCZYCH PRZYŁĄCZANYCH DO SIECI ROZDZIELCZEJ

SZCZEGÓŁOWE WYMAGANIA TECHNICZNE DLA JEDNOSTEK WYTWÓRCZYCH PRZYŁĄCZANYCH DO SIECI ROZDZIELCZEJ Załącznik nr 5 do Instrukcji ruchu i eksploatacji sieci rozdzielczej ZCZEGÓŁOWE WYMAGANIA TECHNICZNE DLA JEDNOTEK WYTWÓRCZYCH PRZYŁĄCZANYCH DO IECI ROZDZIELCZEJ - 1 - 1. POTANOWIENIA OGÓLNE 1.1. Wymagania

Bardziej szczegółowo

f r = s*f s Rys. 1 Schemat układu maszyny dwustronnie zasilanej R S T P r Generator MDZ Transformator dopasowujący Przekształtnik wirnikowy

f r = s*f s Rys. 1 Schemat układu maszyny dwustronnie zasilanej R S T P r Generator MDZ Transformator dopasowujący Przekształtnik wirnikowy PORTFOLIO: Opracowanie koncepcji wdrożenia energooszczędnego układu obciążenia maszyny indukcyjnej dla przedsiębiorstwa diagnostyczno produkcyjnego. (Odpowiedź na zapotrzebowanie zgłoszone przez przedsiębiorstwo

Bardziej szczegółowo

OPERATOR SYSTEMU PRZESYŁOWEGO. Karta aktualizacji nr CB/3/2012 IRiESP - Bilansowanie systemu i zarządzanie ograniczeniami systemowymi

OPERATOR SYSTEMU PRZESYŁOWEGO. Karta aktualizacji nr CB/3/2012 IRiESP - Bilansowanie systemu i zarządzanie ograniczeniami systemowymi regulacyjnych usług systemowych w zakresie rezerwy interwencyjnej, o dodatkową usługę pod nazwą Interwencyjna rezerwa zimna, zapewniającą OSP dostęp do jednostek wytwórczych utrzymywanych w gotowości do

Bardziej szczegółowo

A P L I K A C Y J N A

A P L I K A C Y J N A N O T A A P L I K A C Y J N A E L E K T R O W N I E W O D N E NIEZAWODNE ROZWIĄZANIA SYSTEMÓW AUTOMATYKI Dok. Nr PLPN006 Wersja: 17-03-2006 ASKOM to zastrzeżony znak firmy ASKOM Sp. z o. o., Gliwice. Inne

Bardziej szczegółowo

Dok. Nr PLPN006 Wersja:

Dok. Nr PLPN006 Wersja: ELEKTROWNIE WODNE Dok. Nr PLPN006 Wersja: 21-06-2006 ASKOM to zastrzeżony znak firmy ASKOM Sp. z o. o., Gliwice. Inne występujące w tekście znaki firmowe bądź towarowe są zastrzeżonymi znakami ich właścicieli.

Bardziej szczegółowo

*Woda biały węgiel. Kazimierz Herlender, Politechnika Wrocławska

*Woda biały węgiel. Kazimierz Herlender, Politechnika Wrocławska *Woda biały węgiel Kazimierz Herlender, Politechnika Wrocławska Wrocław, Hotel JPII, 18-02-2013 MEW? *Energia elektryczna dla *Centralnej sieci elektroen. *Sieci wydzielonej *Zasilania urządzeń zdalnych

Bardziej szczegółowo

ELEKTROWNIE WIATROWE W SYSTEMIE ELEKTROENERGETYCZNYM. MICHAŁ ZEŃCZAK ZUT WYDZIAŁ ELEKTRYCZNY

ELEKTROWNIE WIATROWE W SYSTEMIE ELEKTROENERGETYCZNYM. MICHAŁ ZEŃCZAK ZUT WYDZIAŁ ELEKTRYCZNY ELEKTROWNIE WIATROWE W SYSTEMIE ELEKTROENERGETYCZNYM MICHAŁ ZEŃCZAK ZUT WYDZIAŁ ELEKTRYCZNY e-mail:mzenczak@ps.pl SYSTEM ELEKTROENERGETYCZNY Elektrownie Stacje elektroenergetyczne Linie Odbiory Obszar

Bardziej szczegółowo

PROGRAM RAMOWY TESTU ZGODNOŚCI W ZAKRESIE ZDOLNOŚCI:

PROGRAM RAMOWY TESTU ZGODNOŚCI W ZAKRESIE ZDOLNOŚCI: PROGRAM RAMOWY TESTU ZGODNOŚCI W ZAKRESIE ZDOLNOŚCI: Tryb LFSM-O - tryb pracy modułu wytwarzania energii lub systemu HVDC, w którym generowana moc czynna zmniejsza się w odpowiedzi na wzrost częstotliwości

Bardziej szczegółowo

WPŁYW UKŁADU KOMPENSACJI PRĄDOWEJ NA PRACĘ GENERATORA PRZY ZMIANACH NAPIĘCIA W KSE

WPŁYW UKŁADU KOMPENSACJI PRĄDOWEJ NA PRACĘ GENERATORA PRZY ZMIANACH NAPIĘCIA W KSE Wpływ układu kompensacji prądowej na pracę generatora przy zmianach napięcia w KSE 77 WPŁYW UKŁADU KOMPENSACJI PRĄDOWEJ NA PRACĘ GENERATORA PRZY ZMIANACH NAPIĘCIA W KSE prof. dr hab. inż. Ryszard Zajczyk

Bardziej szczegółowo

PGE Dystrybucja S.A. Oddział Białystok

PGE Dystrybucja S.A. Oddział Białystok Warunki przyłączenia elektrowni wiatrowych do sieci elektroenergetycznych w Polsce w oparciu o doświadczenia z obszaru działania Obszar działania jest największym dystrybutorem energii elektrycznej w północno-wschodniej

Bardziej szczegółowo

PROGRAM RAMOWY TESTU ZGODNOŚCI W ZAKRESIE ZDOLNOŚCI:

PROGRAM RAMOWY TESTU ZGODNOŚCI W ZAKRESIE ZDOLNOŚCI: PROGRAM RAMOWY TESTU ZGODNOŚCI W ZAKRESIE ZDOLNOŚCI: Tryb FSM - tryb pracy modułu wytwarzania energii lub systemu HVDC, w którym generowana moc czynna zmienia się w zależności od zmian częstotliwości systemu

Bardziej szczegółowo

Kłodzko, dnia r ZAPYTANIE OFERTOWE. Dotyczy: Dostawy agregatu prądotwórczego.

Kłodzko, dnia r ZAPYTANIE OFERTOWE. Dotyczy: Dostawy agregatu prądotwórczego. Wodociągi Kłodzkie Sp. z o.o.ul. Piastowska 148 57-300 Kłodzko zapytanie ofertowe DOSTAWA AGREGATU PRĄDOTWÓRCZEGO" Nr sprawy: DT/ZO/..../2018 Kłodzko, dnia 02.08.2018r Dotyczy: Dostawy agregatu prądotwórczego.

Bardziej szczegółowo

UKŁADY NAPĘDOWE POMP I WENTYLATORÓW - OSZCZĘDNOŚĆ ENERGII. Mgr inż. Adam Tarłowski TAKOM Sp. z o.o.

UKŁADY NAPĘDOWE POMP I WENTYLATORÓW - OSZCZĘDNOŚĆ ENERGII. Mgr inż. Adam Tarłowski TAKOM Sp. z o.o. - 1 UKŁADY NAPĘDOWE POMP I WENTYLATORÓW - OSZCZĘDNOŚĆ ENERGII Mgr inż. Adam Tarłowski TAKOM Sp. z o.o. Firma TAKOM założona w 1991r jest firmą inżynierską specjalizującą się w technice automatyki napędu

Bardziej szczegółowo

PROGRAM RAMOWY TESTU ZGODNOŚCI W ZAKRESIE ZDOLNOŚCI:

PROGRAM RAMOWY TESTU ZGODNOŚCI W ZAKRESIE ZDOLNOŚCI: PROGRAM RAMOWY TESTU ZGODNOŚCI W ZAKRESIE ZDOLNOŚCI: Zdolności do generacji mocy biernej wydanie pierwsze z dnia 27.04.2019 roku T +48 58 778 82 00 F +48 58 347 60 69 Regon 190275904 NIP 583-000-11-90

Bardziej szczegółowo

KRAJOWY SYSTEM ELEKTROENERGETYCZNY

KRAJOWY SYSTEM ELEKTROENERGETYCZNY POLSKIE SIECI ELEKTROENERGETYCZNE SA NR 1/2005 (52) KRAJOWY SYSTEM ELEKTROENERGETYCZNY RAFAŁ KUCZYŃSKI ROBERT PAPROCKI JERZY STRZELBICKI PSE-Operator SA OBRONA I ODBUDOWA KRAJOWEGO SYSTEMU ELEKTROENERGETYCZNEGO

Bardziej szczegółowo

ZAŁĄCZNIK A DO WNIOSKU

ZAŁĄCZNIK A DO WNIOSKU Nr wniosku (wypełnia Z. Ch POLICE S.A.) Miejscowość Data (dzień, miesiąc, rok) Nr Kontrahenta SAP (jeśli dostępny wypełnia Z. Ch POLICE S.A.) ZAŁĄCZNIK A DO WNIOSKU O OKREŚLENIE WARUNKÓW PRZYŁĄCZENIA FARMY

Bardziej szczegółowo

PROGRAM RAMOWY TESTU ZGODNOŚCI W ZAKRESIE ZDOLNOŚCI:

PROGRAM RAMOWY TESTU ZGODNOŚCI W ZAKRESIE ZDOLNOŚCI: PROGRAM RAMOWY TESTU ZGODNOŚCI W ZAKRESIE ZDOLNOŚCI: Regulacja odbudowy częstotliwości wydanie pierwsze z dnia 27.04.2019 roku T +48 58 778 82 00 F +48 58 347 60 69 Regon 190275904 NIP 583-000-11-90 ENERGA-OPERATOR

Bardziej szczegółowo

PROGRAM RAMOWY TESTU ZGODNOŚCI W ZAKRESIE ZDOLNOŚCI:

PROGRAM RAMOWY TESTU ZGODNOŚCI W ZAKRESIE ZDOLNOŚCI: PROGRAM RAMOWY TESTU ZGODNOŚCI W ZAKRESIE ZDOLNOŚCI: Pracy na potrzeby własne (PPW) wydanie pierwsze z dnia 27.04.2019 roku T +48 58 778 82 00 F +48 58 347 60 69 Regon 190275904 NIP 583-000-11-90 ENERGA-OPERATOR

Bardziej szczegółowo

KODEKS SIECI RfG. ZBIÓR WYMAGAŃ TECHNICZNYCH DLA MODUŁÓW WYTWARZANIA ENERGII TYPU A

KODEKS SIECI RfG. ZBIÓR WYMAGAŃ TECHNICZNYCH DLA MODUŁÓW WYTWARZANIA ENERGII TYPU A KODEKS SIECI RfG. ZBIÓR WYMAGAŃ TECHNICZNYCH DLA MODUŁÓW WYTWARZANIA ENERGII TYPU A W związku z rozpoczęciem stosowania z dniem 27.04.2019 r. wymagań, wynikających z Kodeksu sieci dotyczącego wymogów w

Bardziej szczegółowo

KOMPENSACJA MOCY BIERNEJ W ELEKTROWNIACH WIATROWYCH Z MASZYNAMI INDUKCYJNYMI

KOMPENSACJA MOCY BIERNEJ W ELEKTROWNIACH WIATROWYCH Z MASZYNAMI INDUKCYJNYMI POZNAN UNIVE RSITY OF TE CHNOLOGY ACADE MIC JOURNALS No 70 Electrical Engineering 2012 Daniel KLEJNA* Radosław KOŁACIŃSKI** Marek PALUSZCZAK*** Grzegorz TWARDOSZ**** KOMPENSACJA MOCY BIERNEJ W ELEKTROWNIACH

Bardziej szczegółowo

PRACA RÓWNOLEGŁA PRĄDNIC SYNCHRONICZNYCH WZBUDZANYCH MAGNESAMI TRWAŁYMI

PRACA RÓWNOLEGŁA PRĄDNIC SYNCHRONICZNYCH WZBUDZANYCH MAGNESAMI TRWAŁYMI Prace Naukowe Instytutu Maszyn, Napędów i Pomiarów Elektrycznych Nr 66 Politechniki Wrocławskiej Nr 66 Studia i Materiały Nr 32 2012 Zdzisław KRZEMIEŃ* prądnice synchroniczne, magnesy trwałe PRACA RÓWNOLEGŁA

Bardziej szczegółowo

Optymalizacja rezerw w układach wentylatorowych spełnia bardzo ważną rolę w praktycznym podejściu do zagadnienia efektywności energetycznej.

Optymalizacja rezerw w układach wentylatorowych spełnia bardzo ważną rolę w praktycznym podejściu do zagadnienia efektywności energetycznej. Autor Jacek Lepich ENERGOPOMIAR Sp. z o.o. Zakład Techniki Cieplnej Optymalizacja rezerw w układach wentylatorowych spełnia bardzo ważną rolę w praktycznym podejściu do zagadnienia efektywności energetycznej.

Bardziej szczegółowo

sksr System kontroli strat rozruchowych

sksr System kontroli strat rozruchowych System kontroli strat rozruchowych Wyznaczanie strat energii i kosztów rozruchowych bloków energetycznych System SKSR jest narzędziem przeznaczonym do bieżącego określania wielkości strat energii i kosztów

Bardziej szczegółowo

4. Wytwarzanie energii elektrycznej i cieplnej 4.1. Uwagi ogólne

4. Wytwarzanie energii elektrycznej i cieplnej 4.1. Uwagi ogólne 4. Wytwarzanie energii elektrycznej i cieplnej 4.1. Uwagi ogólne Elektrownia zakład produkujący energię elektryczną w celach komercyjnych; Ciepłownia zakład produkujący energię cieplną w postaci pary lub

Bardziej szczegółowo

ANALIZA ZMIANY PARAMETRÓW TURBIN FARMY WIATROWEJ PRZYŁĄCZANEJ DO SIECI DYSTRYBUCYJNEJ

ANALIZA ZMIANY PARAMETRÓW TURBIN FARMY WIATROWEJ PRZYŁĄCZANEJ DO SIECI DYSTRYBUCYJNEJ ANALIZA ZMIANY PARAMETRÓW TURBIN FARMY WIATROWEJ PRZYŁĄCZANEJ DO SIECI DYSTRYBUCYJNEJ Autorzy: Dominik DUDA, Maksymilian PRZYGRODZKI, Piotr RZEPKA, Mateusz SZABLICKI ( Energetyka nr 8/22). WSTĘP Wymagania

Bardziej szczegółowo

MAŁA PRZYDOMOWA ELEKTROWNIA WIATROWA SWIND 3200

MAŁA PRZYDOMOWA ELEKTROWNIA WIATROWA SWIND 3200 www.swind.pl MAŁA PRZYDOMOWA ELEKTROWNIA WIATROWA SWIND 3200 Producent: SWIND Elektrownie Wiatrowe 26-652 Milejowice k. Radomia ul. Radomska 101/103 tel. 0601 351 375, fax: 048 330 83 75. e-mail: biuro@swind.pl

Bardziej szczegółowo

Kogeneracja w oparciu o gaz ziemny oraz biogaz

Kogeneracja w oparciu o gaz ziemny oraz biogaz Kogeneracja w oparciu o gaz ziemny oraz biogaz Wytwarzanie prądu w elekrowniach konwencjonalnych W elektrowniach kondensacyjnych większa część włożonej energii pozostaje niewykorzystana i jest tracona

Bardziej szczegółowo

I. Wykonywanie przeglądów okresowych i konserwacji oraz dokonanie prób ruchowych agregatu prądotwórczego:

I. Wykonywanie przeglądów okresowych i konserwacji oraz dokonanie prób ruchowych agregatu prądotwórczego: Wykonywanie usług utrzymania i obsługi, tj. okresowych przeglądów i konserwacji systemu gwarantowanego zasilania i klimatyzacji, w tym z UPS i systemem wizualizacji i sterowania (BMS) I. Wykonywanie przeglądów

Bardziej szczegółowo

Badanie układu samoczynnego załączania rezerwy

Badanie układu samoczynnego załączania rezerwy Politechnika Lubelska Wydział Elektrotechniki i Informatyki Katedra Urządzeń Elektrycznych i TWN 20-618 Lublin, ul. Nadbystrzycka 38A www.kueitwn.pollub.pl LABORATORIUM URZĄDZEŃ ELEKTRYCZNYCH Instrukcja

Bardziej szczegółowo

Wpływ mikroinstalacji na pracę sieci elektroenergetycznej

Wpływ mikroinstalacji na pracę sieci elektroenergetycznej FORUM DYSTRYBUTORÓW ENERGII NIEZAWODNOŚĆ DOSTAW ENERGII ELEKTRYCZNEJ W POLSCE LUBLIN, 15 LISTOPADA 2016 R., TARGI ENERGETICS Wpływ mikroinstalacji na pracę sieci elektroenergetycznej Sylwester Adamek Politechnika

Bardziej szczegółowo

Miasto Stołeczne Warszawa Biuro Infrastruktury. luty 2009 r.

Miasto Stołeczne Warszawa Biuro Infrastruktury. luty 2009 r. luty 2009 r. Warszawski Węzeł Elektroenergetyczny (WWE) Warszawa posiada największy miejski system elektroenergetyczny w Polsce bazujący na: - 5 głównych punktach zasilania GPZ(Miłosna, Mościcka, Towarowa,

Bardziej szczegółowo

INTERFEJSY SIECIOWE. Praca wyspowa źródła niewielkiej mocy wybrane zagadnienia. Referent: Piotr Rzepka. Politechnika Śląska. Wydział Elektryczny

INTERFEJSY SIECIOWE. Praca wyspowa źródła niewielkiej mocy wybrane zagadnienia. Referent: Piotr Rzepka. Politechnika Śląska. Wydział Elektryczny Politechnika Śląska Wydział Elektryczny INTERFEJSY SIECIOWE Praca wyspowa źródła niewielkiej mocy wybrane zagadnienia Grupa robocza: dr inż. Marcin Zygmanowski dr inż. Piotr Rzepka dr inż. Edward Siwy

Bardziej szczegółowo

PROGRAM RAMOWY TESTU ZGODNOŚCI W ZAKRESIE ZDOLNOŚCI:

PROGRAM RAMOWY TESTU ZGODNOŚCI W ZAKRESIE ZDOLNOŚCI: PROGRAM RAMOWY TESTU ZGODNOŚCI W ZAKRESIE ZDOLNOŚCI: Pracy w trybie regulacji współczynnika mocy wydanie pierwsze z dnia 27.04.2019 roku T +48 58 778 82 00 F +48 58 347 60 69 Regon 190275904 NIP 583-000-11-90

Bardziej szczegółowo

UKŁAD AUTOMATYCZNEJ REGULACJI STACJI TRANSFORMATOROWO - PRZESYŁOWYCH TYPU ARST

UKŁAD AUTOMATYCZNEJ REGULACJI STACJI TRANSFORMATOROWO - PRZESYŁOWYCH TYPU ARST Oddział Gdańsk JEDNOSTKA BADAWCZO-ROZWOJOWA ul. Mikołaja Reja 27, 80-870 Gdańsk tel. (48 58) 349 82 00, fax: (48 58) 349 76 85 e-mail: ien@ien.gda.pl http://www.ien.gda.pl ZAKŁAD TECHNIKI MIKROPROCESOROWEJ

Bardziej szczegółowo

Sieci energetyczne pięciu największych operatorów

Sieci energetyczne pięciu największych operatorów Sieci energetyczne pięciu największych operatorów Autor: Jarosław Tomczykowski - Biuro PTPiREE ("Energia Elektryczna" - nr 5/2015) W Polsce mamy prawie 200 operatorów systemu dystrybucyjnego (OSD), przy

Bardziej szczegółowo

Procedury przyłączeniowe obowiązujące w PGE Dystrybucja S.A. związane z przyłączaniem rozproszonych źródeł energii elektrycznej

Procedury przyłączeniowe obowiązujące w PGE Dystrybucja S.A. związane z przyłączaniem rozproszonych źródeł energii elektrycznej Procedury przyłączeniowe obowiązujące w PGE Dystrybucja S.A. związane z przyłączaniem rozproszonych źródeł energii elektrycznej Lublin 20.06.2013 r. Plan prezentacji 1. Ogólne aspekty prawne przyłączania

Bardziej szczegółowo

WPŁYW ODBIORÓW SILNIKOWYCH NA POZIOM MOCY ZWARCIOWEJ W ELEKTROENERGETYCZNYCH STACJACH PRZEMYSŁOWYCH

WPŁYW ODBIORÓW SILNIKOWYCH NA POZIOM MOCY ZWARCIOWEJ W ELEKTROENERGETYCZNYCH STACJACH PRZEMYSŁOWYCH Zeszyty Problemowe Maszyny Elektryczne Nr 92/2011 211 Marcin Caryk, Olgierd Małyszko, Sebastian Szkolny, Michał Zeńczak atedra Elektroenergetyki i Napędów Elektrycznych, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny

Bardziej szczegółowo

Dr inż. Andrzej Tatarek. Siłownie cieplne

Dr inż. Andrzej Tatarek. Siłownie cieplne Dr inż. Andrzej Tatarek Siłownie cieplne 1 Wykład 1 Podziały i klasyfikacje elektrowni Moc elektrowni pojęcia podstawowe 2 Energia elektryczna szczególnie wygodny i rozpowszechniony nośnik energii Łatwość

Bardziej szczegółowo

G MINISTERSTWO GOSPODARKI, plac Trzech Krzyży 3/5, Warszawa. Agencja Rynku Energii S.A. Portal sprawozdawczy ARE

G MINISTERSTWO GOSPODARKI, plac Trzech Krzyży 3/5, Warszawa. Agencja Rynku Energii S.A. Portal sprawozdawczy ARE MINISTERSTWO GOSPODARKI, plac Trzech Krzyży 3/5, 00-507 Warszawa Nazwa i adres jednostki sprawozdawczej Numer identyfikacyjny - REGON G-10.7 Sprawozdanie o przepływie energii elektrycznej (według napięć)

Bardziej szczegółowo

Zagadnienia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej

Zagadnienia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej Zagadnienia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej Stabilizacja sieci - bezpieczeństwo energetyczne metropolii - debata Redakcja Polityki, ul. Słupecka 6, Warszawa 29.09.2011r. 2 Zagadnienia bezpieczeństwa

Bardziej szczegółowo

Objaśnienia do formularza G-10.7

Objaśnienia do formularza G-10.7 Objaśnienia do formularza G-10.7 Objaśnienia dotyczą wzoru formularza za 2014 r. Celem sprawozdania G-10.7 jest badanie przepływów energii elektrycznej oraz obliczenie strat i współczynnika strat sieciowych

Bardziej szczegółowo

Zdjęcia Elektrowni w Skawinie wykonał Marek Sanok

Zdjęcia Elektrowni w Skawinie wykonał Marek Sanok Zdjęcia Elektrowni w Skawinie wykonał Marek Sanok 8 III konferencja Wytwórców Energii Elektrycznej i Cieplnej Skawina 2012 Problemy fluktuacji mocy biernej w elektrowniach wiatrowych Antoni Dmowski Politechnika

Bardziej szczegółowo

PROGRAM RAMOWY TESTU ZGODNOŚCI W ZAKRESIE ZDOLNOŚCI:

PROGRAM RAMOWY TESTU ZGODNOŚCI W ZAKRESIE ZDOLNOŚCI: PROGRAM RAMOWY TESTU ZGODNOŚCI W ZAKRESIE ZDOLNOŚCI: Pracy w trybie regulacji mocy biernej wydanie pierwsze z dnia 27.04.2019 roku T +48 58 778 82 00 F +48 58 347 60 69 Regon 190275904 NIP 583-000-11-90

Bardziej szczegółowo

Wpływ rozwoju elektromobilności na sieć elektroenergetyczną analiza rozpływowa

Wpływ rozwoju elektromobilności na sieć elektroenergetyczną analiza rozpływowa Wpływ rozwoju elektromobilności na sieć elektroenergetyczną analiza rozpływowa Dr inż. Mariusz Kłos Zakład Elektrowni i Gospodarki Elektroenergetycznej Wydział Elektryczny Politechnika Warszawska Konferencja

Bardziej szczegółowo

Rezerwowe zasilanie obiektów infrastruktury gazowniczej i instalacji petrochemicznych we współpracy z systemami sterowania i automatyki

Rezerwowe zasilanie obiektów infrastruktury gazowniczej i instalacji petrochemicznych we współpracy z systemami sterowania i automatyki Zdzisław Mizera Dyrektor ds. Badań i Rozwoju Rezerwowe zasilanie obiektów infrastruktury gazowniczej i instalacji petrochemicznych we współpracy z systemami sterowania i automatyki Wysokoprężne zespoły

Bardziej szczegółowo

Tematy prac dyplomowych dla studentów studiów I. stopnia stacjonarnych kierunku. Elektrotechnika. Dr inż. Marek Wancerz elektrycznej

Tematy prac dyplomowych dla studentów studiów I. stopnia stacjonarnych kierunku. Elektrotechnika. Dr inż. Marek Wancerz elektrycznej Tematy prac dyplomowych dla studentów studiów I. stopnia stacjonarnych kierunku. Elektrotechnika Lp. Temat pracy dyplomowej Promotor (tytuły, imię i nazwisko) 1. Analiza pracy silnika asynchronicznego

Bardziej szczegółowo

Słownik pojęć i definicji. Instrukcja ruchu i eksploatacji sieci przesyłowej Bilansowanie systemu i zarządzanie ograniczeniami systemowymi

Słownik pojęć i definicji. Instrukcja ruchu i eksploatacji sieci przesyłowej Bilansowanie systemu i zarządzanie ograniczeniami systemowymi Słownik pojęć i definicji Załącznik nr 1 do Instrukcji nr I-1-RE 1 Oznaczenia skrótów ARNE EAZ IRiESD IRiESD-Bilansowanie IRiESP IRiESP - Bilansowanie JWCD JWCK KSE nn OSD OSD PGE Dystrybucja S.A. OSP

Bardziej szczegółowo

Dokumentacja układu automatyki SZR PA1001-KM

Dokumentacja układu automatyki SZR PA1001-KM Dokumentacja układu automatyki SZR PA1001-KM Żary 07.2009 Wprowadzenie Zadaniem automatyki Samoczynnego Załączenia Rezerwy (SZR) jest przełączenie zasilania podstawowego na rezerwowe w przypadku zaniku

Bardziej szczegółowo

UKŁAD SAMOCZYNNEGO ZAŁĄCZANIA REZERWY ZASILANIA (SZR) z MODUŁEM AUTOMATYKI typu MA-0B DOKUMENTACJA TECHNICZNO-RUCHOWA

UKŁAD SAMOCZYNNEGO ZAŁĄCZANIA REZERWY ZASILANIA (SZR) z MODUŁEM AUTOMATYKI typu MA-0B DOKUMENTACJA TECHNICZNO-RUCHOWA 1 UKŁAD SAMOCZYNNEGO ZAŁĄCZANIA REZERWY ZASILANIA (SZR) z MODUŁEM AUTOMATYKI typu MA-0B DOKUMENTACJA TECHNICZNO-RUCHOWA 2 Spis treści 1. Ogólna charakterystyka układu SZR zbudowanego z użyciem modułu automatyki...

Bardziej szczegółowo

STRUKTURA SŁUśB DYSPOZYTORSKICH w KSE

STRUKTURA SŁUśB DYSPOZYTORSKICH w KSE Hierarchiczny Wielopoziomowy Układ Sterowania Poziomami Napięć i Rozpływem Mocy Biernej w KSE Wykład 3 STRUKTURA SŁUśB DYSPOZYTORSKICH w KSE 1 Węzły wytwórcze ~ (KDM) POM. RG U gz Transformatory i autotransformatory

Bardziej szczegółowo

Kompensacja mocy biernej w stacjach rozdzielczych WN/SN

Kompensacja mocy biernej w stacjach rozdzielczych WN/SN mgr inż. Łukasz Matyjasek Kompensacja mocy biernej w stacjach rozdzielczych WN/SN Dla dystrybutorów energii elektrycznej, stacje rozdzielcze WN/SN stanowią podstawowy punkt systemu rozdziału energii, której

Bardziej szczegółowo

Bilansowanie mocy w systemie dystrybucyjnym czynnikiem wspierającym rozwój usług systemowych

Bilansowanie mocy w systemie dystrybucyjnym czynnikiem wspierającym rozwój usług systemowych Bilansowanie mocy w systemie dystrybucyjnym czynnikiem wspierającym rozwój usług systemowych Autorzy: Adam Olszewski, Mieczysław Wrocławski - Energa-Operator ("Energia Elektryczna" - 3/2016) Funkcjonujący

Bardziej szczegółowo

Budowa układu wysokosprawnej kogeneracji w Opolu kontynuacją rozwoju kogeneracji w Grupie Kapitałowej ECO S.A. Poznań

Budowa układu wysokosprawnej kogeneracji w Opolu kontynuacją rozwoju kogeneracji w Grupie Kapitałowej ECO S.A. Poznań Budowa układu wysokosprawnej kogeneracji w Opolu kontynuacją rozwoju kogeneracji w Grupie Kapitałowej ECO S.A. Poznań 24-25.04. 2012r EC oddział Opole Podstawowe dane Produkcja roczna energii cieplnej

Bardziej szczegółowo

Generalny plan odbudowy KSE po wystąpieniu awarii katastrofalnej a miejsce aglomeracji warszawskiej w tych planach - wybrane zagadnienia

Generalny plan odbudowy KSE po wystąpieniu awarii katastrofalnej a miejsce aglomeracji warszawskiej w tych planach - wybrane zagadnienia VI Forum Operatorów Systemów i Odbiorców Energii i Paliw Bezpieczeństwo energetyczne a nowe kierunki wytwarzania i wykorzystania energii w Warszawie Generalny plan odbudowy KSE po wystąpieniu awarii katastrofalnej

Bardziej szczegółowo

NCER Art. 4 ust. 5 Plan odbudowy- wymagania dla użytkowników KSE

NCER Art. 4 ust. 5 Plan odbudowy- wymagania dla użytkowników KSE NCER Art. 4 ust. 5 Plan odbudowy- wymagania dla użytkowników KSE Michał Nowina-Konopka michal.nowina-konopka@pse.pl nr tel. +48 22 6909686 Grzegorz Kuczkowski grzegorz.kuczkowski@energa.pl nr tel. +48

Bardziej szczegółowo

SZKOLENIA SEP. Tematyka szkoleń: G1 - ELEKTRYCZNE-POMIARY (PRACE KONTROLNO-POMIAROWE)

SZKOLENIA SEP. Tematyka szkoleń: G1 - ELEKTRYCZNE-POMIARY (PRACE KONTROLNO-POMIAROWE) SZKOLENIA SEP Szkolenia przygotowujące do egzaminu sprawdzającego znajomość zasad w zakresie elektroenergetycznym na stanowisku EKSPLOATACJI Z UPRAWNIENIAMI POMIAROWYMI. Obowiązuje osoby wykonujące czynności

Bardziej szczegółowo

KODEKS SIECI RfG. ZBIÓR WYMAGAŃ TECHNICZNYCH DLA MODUŁÓW WYTWARZANIA ENERGII TYPU B PRZYŁĄCZANYCH DO SIECI OSD

KODEKS SIECI RfG. ZBIÓR WYMAGAŃ TECHNICZNYCH DLA MODUŁÓW WYTWARZANIA ENERGII TYPU B PRZYŁĄCZANYCH DO SIECI OSD KODEKS SIECI RfG. ZBIÓR WYMAGAŃ TECHNICZNYCH DLA MODUŁÓW WYTWARZANIA ENERGII TYPU B PRZYŁĄCZANYCH DO SIECI OSD W związku z rozpoczęciem stosowania z dniem 27.04.2019 r. wymagań, wynikających z Kodeksu

Bardziej szczegółowo

Raport OSP z konsultacji zmian aktualizacyjnych projektu IRiESP Warunki korzystania, prowadzenia ruchu, eksploatacji i planowania rozwoju sieci

Raport OSP z konsultacji zmian aktualizacyjnych projektu IRiESP Warunki korzystania, prowadzenia ruchu, eksploatacji i planowania rozwoju sieci Raport OSP z konsultacji zmian aktualizacyjnych projektu IRiESP Warunki korzystania, prowadzenia ruchu, eksploatacji i planowania rozwoju sieci Zestawienie uwag zgłoszonych przez użytkowników systemu do

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA LABORATORYJNA NR 4-EW ELEKTROWNIA WIATROWA

INSTRUKCJA LABORATORYJNA NR 4-EW ELEKTROWNIA WIATROWA LABORATORIUM ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII Katedra Aparatury i Maszynoznawstwa Chemicznego Wydział Chemiczny Politechniki Gdańskiej INSTRUKCJA LABORATORYJNA NR 4-EW ELEKTROWNIA WIATROWA ELEKTROWNIA WIATROWA

Bardziej szczegółowo

Instrukcja do ćwiczenia 6 REGULACJA TRÓJPOŁOŻENIOWA

Instrukcja do ćwiczenia 6 REGULACJA TRÓJPOŁOŻENIOWA Instrukcja do ćwiczenia 6 REGULACJA TRÓJPOŁOŻENIOWA Cel ćwiczenia: dobór nastaw regulatora, analiza układu regulacji trójpołożeniowej, określenie jakości regulacji trójpołożeniowej w układzie bez zakłóceń

Bardziej szczegółowo

Kompensacja mocy biernej indukcyjnej oraz pojemnościowej na farmach wiatrowych

Kompensacja mocy biernej indukcyjnej oraz pojemnościowej na farmach wiatrowych Kompensacja mocy biernej indukcyjnej oraz pojemnościowej na farmach wiatrowych W Polsce obserwuje się olbrzymie zainteresowanie budową nowych, odnawialnych źródeł energii elektrycznej. Zainteresowanie

Bardziej szczegółowo

Tematy prac dyplomowych na kierunku Energetyka

Tematy prac dyplomowych na kierunku Energetyka Tematy prac dyplomowych na kierunku Energetyka Lp. 1. 2. Temat Wykorzystanie kolejowej sieci energetycznej SN jako źródło zasilania obiektu wielkopowierzchniowego o przeznaczeniu handlowo usługowym Zintegrowany

Bardziej szczegółowo

ASQ systemy sterowania zestawami pomp

ASQ systemy sterowania zestawami pomp systemy sterowania zestawami pomp CECHY CHARAKTERYSTYCZNE sterowanie prędkością obrotową pompy zasilanej z przemiennika częstotliwości w celu zapewnienia stabilizacji ciśnienia automatyczne lub ręczne

Bardziej szczegółowo

Elektrownia hybrydowa EH

Elektrownia hybrydowa EH Magazyny Energii w Krajowym Systemie Elektroenergetycznym 3 października 2016 r., PSE S.A., Konstancin-Jeziorna Koncepcja układu magazynowania energii współpracującego z instalacją PV oraz elektrownią

Bardziej szczegółowo

Badanie prądnicy synchronicznej

Badanie prądnicy synchronicznej POLITECHNIKA ŚLĄSKA WYDZIAŁ INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ENERGETYKI INSTYTUT MASZYN I URZĄDZEŃ ENERGETYCZNYCH LABORATORIUM ELEKTRYCZNE Badanie prądnicy synchronicznej (E 18) Opracował: Dr inż. Włodzimierz OGULEWICZ

Bardziej szczegółowo

CZĘŚĆ DRUGA Obliczanie rozpływu prądów, spadków napięć, strat napięcia, współczynnika mocy

CZĘŚĆ DRUGA Obliczanie rozpływu prądów, spadków napięć, strat napięcia, współczynnika mocy CZĘŚĆ DRUGA Obliczanie rozpływu prądów, spadków napięć, strat napięcia, współczynnika mocy ZADANIE.. W linii prądu przemiennego o napięciu znamionowym 00/0 V, przedstawionej na poniższym rysunku obliczyć:

Bardziej szczegółowo

ELEKTROWNIE JĄDROWE W WARUNKACH AWARII KATASTROFALNEJ

ELEKTROWNIE JĄDROWE W WARUNKACH AWARII KATASTROFALNEJ Elektrownie jądrowe w warunkach awarii katastrofalnej 5 ELEKTROWNIE JĄDROWE W WARUNKACH AWARII KATASTROFALNEJ dr inż. Ireneusz Grządzielski / Politechnika Poznańska dr inż. Krzysztof Sroka / Politechnika

Bardziej szczegółowo

Jak zintegrować elektrownię jądrową w polskim systemie elektroenergetycznym? Zbigniew Uszyński Departament Rozwoju Systemu 15 listopada 2017 r.

Jak zintegrować elektrownię jądrową w polskim systemie elektroenergetycznym? Zbigniew Uszyński Departament Rozwoju Systemu 15 listopada 2017 r. Jak zintegrować elektrownię jądrową w polskim systemie elektroenergetycznym? Zbigniew Uszyński Departament Rozwoju Systemu 15 listopada 2017 r. Integracja elektrowni jądrowej w Krajowym Systemie Elektroenergetycznym

Bardziej szczegółowo

UKŁADY AUTOMATYKI MAŁEJ ELEKTROWNI WODNEJ

UKŁADY AUTOMATYKI MAŁEJ ELEKTROWNI WODNEJ Prace Naukowe Instytutu Maszyn, Napędów i Pomiarów Elektrycznych Nr 56 Politechniki Wrocławskiej Nr 56 Studia i Materiały Nr 24 2004 Bogusław KAROLEWSKI *, Piotr LIGOCKI * mała elektrownia wodna, sieć

Bardziej szczegółowo

Jerzy Rychlak. Marek Komarzyniec. Alojzy Wolc. Rozporządzenie Komisji (UE) 2016/631. Zakres merytoryczny dokumentu

Jerzy Rychlak. Marek Komarzyniec. Alojzy Wolc. Rozporządzenie Komisji (UE) 2016/631. Zakres merytoryczny dokumentu Jerzy Rychlak Polskie Sieci Elektroenergetyczne SA Marek Komarzyniec ENERGOPOMIAR Sp. z o.o., Zakład Techniki Cieplnej Alojzy Wolc ENERGOTEST Sp. z o.o. Próby odbiorcze jednostek wytwórczych przed przyłączeniem

Bardziej szczegółowo

Silnik AKU. Jałowy bieg (ciepły silnik, temperatura płynu chłodzącego nie niższa niż 80 C). Numer 0 (dziesiętne wartości wskazań)

Silnik AKU. Jałowy bieg (ciepły silnik, temperatura płynu chłodzącego nie niższa niż 80 C). Numer 0 (dziesiętne wartości wskazań) Silnik AKU Jałowy bieg (ciepły silnik, temperatura płynu chłodzącego nie niższa niż 80 C). Numer 0 (dziesiętne wartości wskazań) Numer bloku Opis Wartość wymagana Odpowiada wartości 1. Obroty silnika.

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 1 i 2 Regulacja napięcia w elektroenergetycznej sieci rozdzielczej za pomocą kompensacji równoległej i szeregowej

Ćwiczenie 1 i 2 Regulacja napięcia w elektroenergetycznej sieci rozdzielczej za pomocą kompensacji równoległej i szeregowej Ćwiczenie 1 i 2 - Regulacja napięcia w elektroenergetycznej sieci rozdzielczej Strona 1/16 Ćwiczenie 1 i 2 Regulacja napięcia w elektroenergetycznej sieci rozdzielczej za pomocą kompensacji równoległej

Bardziej szczegółowo

Rodzaj nadawanych uprawnień: obsługa, konserwacja, remont, montaż, kontrolnopomiarowe.

Rodzaj nadawanych uprawnień: obsługa, konserwacja, remont, montaż, kontrolnopomiarowe. Kurs elektryczny G1 (6 godzin zajęć) Rodzaj nadawanych uprawnień: obsługa, konserwacja, remont, montaż, kontrolnopomiarowe. Zakres uprawnień: a. urządzenia prądotwórcze przyłączone do krajowej sieci elektroenergetycznej

Bardziej szczegółowo

ANALIZA PRACY FARMY WIATROWEJ W KONTEKŚCIE PARAMETRÓW JAKOŚCI ENERGII ELEKTRYCZNEJ

ANALIZA PRACY FARMY WIATROWEJ W KONTEKŚCIE PARAMETRÓW JAKOŚCI ENERGII ELEKTRYCZNEJ ANALIZA PRACY FARMY WIATROWEJ W KONTEKŚCIE PARAMETRÓW JAKOŚCI ENERGII ELEKTRYCZNEJ Autorzy: Marek Wancerz, Piotr Miller ("Rynek Energii" - czerwiec 2017) Słowa kluczowe: odnawialne źródła energii, wskaźniki

Bardziej szczegółowo

POTRZEBY INWESTYCYJNE SIECI ELEKTROENERGETYCZNYCH

POTRZEBY INWESTYCYJNE SIECI ELEKTROENERGETYCZNYCH ZYGMUNT MACIEJEWSKI Prof. Politechniki Radomskiej POTRZEBY INWESTYCYJNE SIECI ELEKTROENERGETYCZNYCH Warszawa 31 marca 2010 r. KRAJOWA SIEĆ PRZESYŁOWA DŁUGOŚCI LINII NAPOWIETRZNYCH: 750 kv 114 km; 400 kv

Bardziej szczegółowo