INSTYTUCJE GOSPODRKI RYNKOWEJ Jerzy Wilkin i Dominika Milczarek-Andrzejewska

Transkrypt

1 INSTYTUCJE GOSPODRKI RYNKOWEJ Jerzy Wilkin i Dominika Milczarek-Andrzejewska KONSPEKT WYKŁADU 13 Struktury instytucjonalne integracji europejskiej INTEGRACJA EUROPEJSKA JAKO PROBLEM INSTYTUCJONALNY 1. Etapy integracji i skala integracji, 2. Ekonomiczne i polityczne przyczyny integracji, 3. Państwo narodowe a wspólnoty europejskie, 4. Zasada subsydiarności, 5. Instytucje i organizacje wspólnotowe, 6. Integracja Polski z UE jako proces dostosowań instytucjonalnych. 2 INTEGRACJA GOSPODARCZA Integracja gospodarcza - dynamiczny proces polegający na dobrowolnym zacieśnianiu współpracy ekonomicznej przez co najmniej dwa niepodległe kraje, poprzez stopniową eliminację barier ograniczających tę współpracę (Czarczyńska i Śledziewska 2003). 3 1

2 ETAPY INTEGRACJI GOSPODARCZEJ Strefa wolnego handlu Unia celna Wzajemne znoszenie ceł Wspólna zewnętrzna polityka handlowa Swobodny przepływ czyn. prod. Wspólna polityka fiskalna i monetarna Jeden rząd Wspólny rynek Unia gospodarcza Unia polityczna Źródło: El-Agraa TYPY INTEGRACJI GOSPODARCZEJ 1. Integracja umowna suwerennych państw; 2. Integracja umowna państw dobrowolnie ograniczających suwerenność na rzecz instytucji je reprezentujących; 3. Integracja politycznie nierównoprawna z podporządkowaniem jednemu krajowi; 4. Integracja gospodarczo nierównoprawna. 5 ALOKACJA ZADAŃ Typowe poziomy rządów: lokalny regionalny narodowy ponadnarodowy UE. 6 2

3 ZASADA SUBSYDIARNOŚCI Alokacja zadań w UE jest zgodna z zasadą subsydiarności (Traktat z Maastricht) Subsydiarność lub pomocniczość (od łac. subsydium udzielanie pomocy) 7 STRUKTURA INSTYTUCJONALNA Alokacja zadań: Kompetencje Wspólnot, Wspólne kompetencje, Kompetencje rządów narodowych. Filary UE: I filar: Wspólnoty Europejskie; II filar: Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa; III filar: Wymiar Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych. 8 STRUKTURA INSTYTUCJONALNA Drugi i trzeci filar należą głównie do kompetencji rządów narodowych, Projekt konstytucji odchodzi od takiego podziału kompetencji i zadań. 9 3

4 PODEJMOWANIE DECYZJI W UE Poziom ponadnarodowości ograniczany jest przez międzyrządowy charakter działań 10 STRUKTURA INSTYTUCJONALNA Najważniejsze instytucje: Komisja Europejska ( interesy całej UE ), Rada Unii Europejskiej (Rada Ministrów), Parlament Europejski ( interesy obywateli ), Trybunał Sprawiedliwości, Trybunał Obrachunkowy (Kontroli Budżetowej). 11 STRUKTURA INSTYTUCJONALNA Organy wspomagające: Komitet Regionów, Komitet Społeczno-Ekonomiczny, Europejski Bank Inwestycyjny, Europejski Bank Centralny. Rada Europejska 12 4

5 STRUKTURA INSTYTUCJONALNA RADA EUROPEJSKA PARLAMENT EUROPEJSKI RADA UNII EUROPEJSKIEJ Komitet Ekon.-Społ. Komitet Regionów Komitet Konsultacyjny Inne komitety i instytucje KOMISJA EUROPEJSKA Komitety Zarządzające Komitety Regulacyjne TRYBUNAŁ SPRAWIEDLIWOŚCI SĄD PIERWSZEJ INSTANCJI TRYBUNAŁ OBRACHUNKOWY 13 INSTYTUCJE WSPÓLNOTY EUROPEJSKIEJ Rada Europejska: istnieje od 1974 r.; tworzą ją szefowie państw i rządów; zakres działania 14 INSTYTUCJE WSPÓLNOTY EUROPEJSKIEJ Komisja Europejska organ wykonawczy Wspólnot ( rząd europejski ): struktura zakres działania 15 5

6 INSTYTUCJE WSPÓLNOTY EUROPEJSKIEJ Rada Unii Europejskiej (Rada Ministrów): istnieje od 1993 r.; organ decyzyjny w Unii; struktura zakres działań 16 INSTYTUCJE WSPÓLNOTY EUROPEJSKIEJ Parlament Europejski: istnieje od 1979 r.; liczba przedstawicieli; grupy polityczne; zakres działania 17 INSTYTUCJE WSPÓLNOTY EUROPEJSKIEJ Trybunał Sprawiedliwości: istnieje od 1951 r.; zadania Trybunał Obrachunkowy (Kontroli Budżetowej): od 1977 r.; zadania 18 6

7 INSTYTUCJE WSPÓLNOTY EUROPEJSKIEJ Instytucje pomocnicze: Komitet Ekonomiczno-Społeczny; Komitet Regionów; Komitety Techniczne (np. Komitet Monetarny, Europejski System Banków Centralnych, Komitety Zarządzające); Europejski Bank Inwestycyjny (działający od 1958 r.); Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju (powstał w 1990 r.); Europejski Bank Centralny (1998 r.) 19 INTEGRACJA EUROPEJSKA JAKO ZMIANA INSTYTUCJONALNA Europejska umowa społeczna, Nowa konstytucja europejska spór o ład instytucjonalny UE, Suwerenność rozwiązań instytucjonalnych w UE kontekst globalny, Integracja a regulacja, Stany Zjednoczone Europy, Europa Narodów czy Europa Małych Ojczyzn? Wpływ integracji europejskiej na system instytucjonalny w Polsce, Wpływ Polski na kształtowanie systemu instytucjonalnego UE. 20 INTEGRACJA EUROPEJSKA JAKO ZMIANA INSTYTUCJONALNA Unia władza dla rozwoju uwagi J. Szomburga o pożądanym systemie instytucjonalnym UE (2003) 21 7

8 EUROPEJSKIE MARZENIE Jeremy Rifkin Europejskie marzenie (2005) Amerykańskie marzenie jako przeciwieństwo europejskiego marzenia 22 Ekonomia nigdy nie była rzeczywistą przyczyną integracji europejskiej: była tylko sposobem jej uzyskania (El- Agraa 2004, s.527) Economics has never been the real driving force behind European integration: it has been only a vehicle to that end. 23 8