WPŁYW REGULATORÓW WZROSTU NA KWITNIENIE ORAZ WARTOŚĆ DEKORACYJNĄ NIECIERPKA NOWOGWINEJSKIEGO (IMPATIENS HAWKERI W. BULL) Z GRUPY RIVIERA.

Transkrypt

1 Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu CCCLXXXIII (2007) AGNIESZKA DOBROWOLSKA, DOROTA JANICKA WPŁYW REGULATORÓW WZROSTU NA KWITNIENIE ORAZ WARTOŚĆ DEKORACYJNĄ NIECIERPKA NOWOGWINEJSKIEGO (IMPATIENS HAWKERI W. BULL) Z GRUPY RIVIERA Z Katedry Roślin Ozdobnych Akademii Rolniczej w Szczecinie ABSTRACT. Gibberellin A 3 10 mg dm -3, flurprimidol 7.5 mg dm -3, chlormequat 2300 mg dm -3 increased the abundance of flowers, but the flowers sprayed with flurprimidol had the smallest flowers. The plants sprayed with chlormequat proved to have the highest decorative value. Key words: flowering, growth regulators, New Guinea Impatiens Wstęp W uprawie roślin ozdobnych, w celu zwiększenia możliwości formowania pokroju oraz poprawy trwałości i jakości kwitnienia, są stosowane regulatory wzrostu zarówno z grupy retardantów, jak i giberelin. Pozytywne rezultaty w odniesieniu do chloromekwatu i flurprimidolu uzyskano m.in. w uprawie bratka ogrodowego (Startek 2001) czy pelargonii rabatowej (Zawadzińska i in. 2002). Stwierdzono również korzystne działanie kwasu giberelinowego na kwitnienie roślin ozdobnych. Kwas ten, zastosowany w formie opryskiwania, stymulował formowanie się pąków kwiatowych, wpływając na termin zakwitania złocieni (Yulian-Fujime i in. 1995) i cyklamenów (Treder i in. 1999). Z dostępnej literatury wynika, że dotychczas nie prowadzono tego typu badań z niecierpkiem nowogwinejskim. Choć jest on ciągle stosunkowo nową rośliną ozdobną, to ze względu na walory dekoracyjne zajmuje ważną pozycję na rynku. Celem przeprowadzonych badań była wstępna ocena wpływu trzech regulatorów wzrostu, ważnych w uprawie innych roślin rabatowych, na kwitnienie oraz wartość dekoracyjną niecierpka nowogwinejskiego z popularnej grupy. Rocz. AR Pozn. CCCLXXXIII, Ogrodn. 41: Wydawnictwo Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu, Poznań 2007 PL ISSN

2 36 A. Dobrowolska, D. Janicka Materiał i metody W latach w Katedrze Roślin Ozdobnych w Szczecinie przeprowadzono doświadczenie z użyciem trzech regulatorów wzrostu z grupy giberelin i retardantów. Materiałem roślinnym były dwie odmiany niecierpka nowogwinejskiego: Deep Salmon i Pink. Młode rośliny sadzono w drugiej dekadzie kwietnia (2001 rok) i w trzeciej dekadzie kwietnia (2002 rok) do doniczek o średnicy10 cm. Do sadzenia użyto torfu wysokiego firmy Kronen, odkwaszonego do ph 6,2, z dodatkiem nawozu Osmocote Plus ( MgO) w dawce 5 g dm -3. Przez pierwsze 6-7 tygodni rośliny rosły w szklarni na stołach, potem zostały przesadzone do doniczek o średnicy 14 cm i przeniesione na stoły do tunelu foliowego, gdzie przebywały do końca października. W trakcie uprawy zwiększano rozstawę doniczek z 50 do 16 szt./m 2. Na początku fazy generatywnej (7-8 tydzień uprawy), gdy na wszystkich roślinach pojawiły się pierwsze pąki kwiatowe, przeprowadzono jednokrotny oprysk regulatorami wzrostu. Zastosowano następujące warianty: 1) kontrola rośliny nie opryskiwane, 2) giberelina A 3 10 mg dm -3 (Gibrescol 10MG), 3) flurprimidol 7,5 mg dm -3 (Topflor 015 SL), 4) chloromekwat 2300 mg dm -3 (Cycocel 460 SL). Rośliny opryskiwano do całkowitego pokrycia liści preparatem. W każdym wariancie było 20 roślin, po pięć roślin w czterech powtórzeniach. Od rozpoczęcia kwitnienia raz w tygodniu liczono i usuwano wszystkie kwiaty na roślinie, określając ogólną ich liczbę. W pełni kwitnienia zmierzono średnicę kwiatów i przeprowadzono ocenę bonitacyjną roślin w skali 1-9, za 1 przyjmując całkowitą dyskwalifikację roślin, za 9 rośliny o najwyższych walorach dekoracyjnych. W ocenie uwzględniano: pokrój roślin, rozkrzewienie, ulistnienie, obfitość i jakość kwitnienia, zdrowotność i trwałość walorów dekoracyjnych. Wyniki dotyczące liczby i średnicy kwiatów opracowano statystycznie za pomocą syntezy z lat dla modelu stałego; I czynnikiem były odmiany, II warianty stosowania regulatorów wzrostu. Do porównania istotności użyto testu Tukeya na poziomie istotności 0,05. Ocenę bonitacyjną przedstawiono za pomocą średnich. Wyniki i dyskusja Odmiany z grupy różniły się wczesnością kwitnienia. Pierwsze kwiaty u odmiany Deep Salmon pojawiały się na początku czerwca, tj. o 6-8 dni wcześniej niż u odmiany Pink. Z literatury wynika, że kwas giberelinowy, zastosowany w niewielkich dawkach, może przyspieszać kwitnienie niektórych roślin, m.in. cyklamenów (Treder i in. 1999). Zdaniem Kinga i in. (2000) po zastosowaniu giberelin w trakcie silnego wzrostu elongacyjnego pędów kwitnienie niektórych gatunków może być zahamowane. W doświadczeniu własnym kwas giberelinowy zastosowano w małym stężeniu 10 mg dm -3, aby nie spowodować nadmiernego wydłużania się pędów, lecz jedynie pobudzić rośliny do szybszego i intensywniejszego kwitnienia. Zdaniem niektórych autorów (Pobudkiewicz i Nowak 1993) duże stężenia gibereliny nie zawsze korzystnie wpływają na jakość kwiatów, mogą bowiem powodować zniekształcenia i wpływać na spadek trwałości. Zastosowane w doświadczeniu stężenie gibereliny A 3 nie przyspieszyło kwitnienia

3 Wpływ regulatorów wzrostu na kwitnienie oraz wartość dekoracyjną badanych odmian (dane nie prezentowane), natomiast zwiększyło liczbę kwiatów wytwarzanych przez roślinę odmiany Pink (tab. 1). Tabela 1 Wpływ regulatorów wzrostu na ogólną liczbę i średnicę kwiatów niecierpka nowogwinejskiego z grupy synteza z lat Effect of growth regulators on total number of flowers and flower diameter of NGI cultivars belonging to group Regulatory wzrostu Growth regulators Kontrola Control Giberelina A 3 Gibberellin A 3 Fluropirimidol Chloromekwat Chlormequat Średnia Mean Ogólna liczba kwiatów Total number of flowers odmiana cultivar Deep Salmon Pink średnia mean Średnica kwiatów Diameter of flowers (cm) odmiana cultivar Deep Salmon Pink średnia mean 87,9 a 77,7 b 82,8 b 6,07 a 5,81 a 5,94 a 97,1 a 89,5 a 93,3 ab 6,37 a 5,74 a 6,05 a 90,2 a 99,0 a 94,6 a 5,55 a 5,11 a 5,33 b 95,7 a 99,1 a 97,4 a 6,06 a 5,64 a 5,85 a 92,7 a 91,3 a 6,01 a 5,57 b Najwięcej kwiatów miały niecierpki opryskiwane chloromekwatem w dawce 2300 mg dm -3 i flurprimidolem w dawce 7,5 mg dm -3 (tab. 1), jednak różnice te były istotne tylko dla odmiany Pink. Podobne wyniki uzyskano w uprawie niecierpka Walleriana z grupy Fiesta. zastosowany tam w dawce 7,5 mg dm 3 stymulował kwitnienie roślin, nie hamując jednocześnie ich wzrostu (Startek i Dobrowolska 2003). Synteza z lat badań wykazała, że odmiana Pink miała kwiaty o mniejszej średnicy niż odmiana Deep Salmon (tab. 1). Spośród zastosowanych regulatorów jedynie flurprimidol w stężeniu 7,5 mg dm -3 wpłynął na wielkość kwiatów. Spowodował on drobnienie, a nawet niewielkie zniekształcenia kwiatów. W doświadczeniach z niecierpkiem Walleriana (Startek i Dobrowolska 2003) nie zaobserwowano ujemnego wpływu flurprimidolu, zastosowanego w stężeniu 7,5 mg dm -3, na wielkość oraz kształt kwiatów. Obfitość kwitnienia, wielkość kwiatów oraz pokrój i zdrowotność roślin decydują o ich wartości dekoracyjnej. Najwyższe oceny uzyskały niecierpki traktowane chloromekwatem (ryc. 1). Niecierpki te miały wyrównany i zwarty pokrój oraz kwitły obficiej i dłużej niż rośliny kontrolne. Zachowały także proporcjonalny pokrój, nawet w niesprzyjających warunkach i w odróżnieniu od roślin w pozostałych wariantach nie miały tendencji do zrzucania liści z dolnej części pędów. wpłynął na zmniejszenie dekoracyjności niecierpków. Część roślin charakteryzowała się nieproporcjonalną budową, zniekształconym pokrojem oraz drobniejszymi, często zdeformowanymi

4 38 A. Dobrowolska, D. Janicka 9 skala bonitacyjna valuation scale kontrola control Giberelina A3 Gibberellin A3 Chloromekwat Chlormequat Deep Salmon Pink Ryc. 1. Wpływ regulatorów wzrostu na ocenę bonitacyjną niecierpka nowogwinejskiego z grupy synteza z lat Fig. 1. Effect of growth regulators on NGI valuation scale kwiatami. Zdaniem niektórych autorów stężenie 7,5 mg dm -3 flurprimidolu jest uznawane za zbyt duże do formowania pokroju roślin ozdobnych. Jednak retardant ten, stosowany nawet w większych stężeniach, nie powodował zaburzeń ani deformacji u pelargonii rabatowej (Zawadzińska i in. 2002), a stosowany w uprawie niecierpka Walleriana stymulował wzrost roślin (Startek i Dobrowolska 2003). Wnioski 1. Giberelina A 3 w stężeniu 10 mg dm -3, chloromekwat w stężeniu 2300 mg dm -3 oraz flurprimidol w stężeniu 7,5 mg dm -3, zastosowane w formie opryskiwania, zwiększyły obfitość kwitnienia odmiany Pink. 2. w stężeniu 7,5 mg dm -3 działał silnie skarlająco na rośliny, w tym także na organy generatywne. Powodował redukcję rozmiarów kwiatów, a czasem także ich deformacje, co zmniejszało dekoracyjność roślin. 3. Chloromekwat poprawiał jakość roślin w okresie jesiennym, w niekorzystnych warunkach świetlnych i niskiej temperaturze. Literatura King R.W., Seto H., Sachs R.M. (2000): Response to gibberellin structural variants shows that ability to inhibit flowering correlates with effectiveness for promoting stem elongation of some plant species. J. Plant Growth Regul. 19: Pobudkiewicz A., Nowak J. (1993): The effect of gibberellic acid on growth and flowering of Gerbera jamesonii Bolus. Folia Hortic. 4: Startek L. (2001): Wpływ retardantów wzrostu oraz miejsca uprawy i zimowania na cechy morfologiczne bratka ogrodowego (Viola wittrockiana Gams.). Rozprawa habilitacyjna nr 21. AR Szczecin.

5 Wpływ regulatorów wzrostu na kwitnienie oraz wartość dekoracyjną Startek L., Dobrowolska A. (2003): Wpływ flurprimidolu na wzrost i rozwój oraz trwałość walorów dekoracyjnych niecierpka Walleriana (Impatiens walleriana Hook. f.) z grupy Fiesta. Folia Hortic. Supl. 2: Treder J., Matysiak B., Nowak J. (1999): The effect of gibberellic acid on growth and flowering of Cyclamen persicum Mill. Folia Hortic. 11, 2: Yulian-Fujime Y., Okuda N., Fukada N. (1995): Effects of plant growth regulators on budding of garland chrysanthemum (Chrysanthemum coronarium). Techn. Bull. Fac. Agric. 47, 2: Zawadzińska A., Startek L., Płoszaj B. (2002): Ocena kwitnienia i walorów dekoracyjnych pelargonii rabatowej (Pelargonium hortorum L.H. Bailey) traktowanej flurprimidolem. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 483: THE EFECT OF GROWTH REGULATORS ON FLOWERING AND DECORATIVE VALUE OF NGI (IMPATIENS HAWKERI W. BULL) BELONGING TO RIVIERA GROUP Summary The aim of the experiments conducted in the years was to examine the effects of three growth regulators belonging to gibberellins and retardants on the abundance of flowering, the size of flowers and decorative value of NGI. The cultivars Deep Salmon and Pink were the plant material. Growth regulators were sprayed at the following concentrations: gibberellin A 3 10 mg dm -3, flurprimidol 7.5 mg dm -3, chlormequat 2300 mg dm -3. Control plants were not sprayed. All the applied growth regulators increased the abundance of flowers, but the plants sprayed with flurprimidol had the smallest flowers. No effect of growth regulators on early flowering was observed. The plants sprayed with chlormequat proved to have the highest decorative value, mainly by improving the plant appearance in late summer and autumn. The worst results were found in NGI sprayed with flurprimidol, they had small, frequently deformed flowers and disproportionate conformation.