Seminarium 3 Sankcje ukierunkowane (smart/targeted sanctions) w międzynarodowej polityce bezpieczeostwa

Transkrypt

1 Seminarium 3 Sankcje ukierunkowane (smart/targeted sanctions) w międzynarodowej polityce bezpieczeostwa 1. Geneza sankcji skierowanych początki stosowania ( ) the humanitarian situation in Iraq poses a serious moral dilemma; (...) we are in danger of losing the argument (...) about who is responsible for this situation in Iraq President Saddam Hussein or the United Nations (SG ONZ 1990 r.) Oświadczenie Sekretarza Generalnego ONZ skierowane do Rady Bezpieczeostwa w odniesieniu do kolektywnych (klasycznych) sankcji nałożonych na Irak w 1990 roku w celu osłabienia rządu. Nałożone sankcje spowodowały wyraźny kryzys humanitarny w Iraku dotykając mieszkaoców tego kraju. Rezolucja RB nr 1127 (1997) dotycząca sytuacji w Angoli. Pierwsza rezolucja RB nakładająca sankcje na indywidualnie i jednostkowo zdefiniowane podmioty w związku z działalnością terrorystyczną UNITA (The National Union for the Total Independence of Angola).

2 2. Charakterystyka smart sanctions 3. Case-study: Rezolucja RB 1267 sankcje ukierunkowane The Security Council s 1267 Sanctions Regime skierowany przeciw osobom/podmiotom związanym z reżimem Talibów/Al.-Kaidą (reżim ukształtowany przez następujące rezolucje RB (przede wszystkim): 1267 (1999), 1333 (2000), 1390 (2002), 1526 (2004), 1617 (2006), 1735 (2006), 1822 (2008), 1904 (2009), 1988 (2011), 1989 (2011). The above-mentioned resolutions have all been adopted under Chapter VII of the United Nations Charter and require all States to take the following measures in connection with any individual or entity associated with Al-Qaida, as designated by the Committee: a) freeze without delay the funds and other financial assets or economic resources of designated individuals and entities [assets freeze], b) prevent the entry into or transit through their territories by designated individuals [travel ban], and c) prevent the direct or indirect supply, sale and transfer from their territories or by their nationals outside their territories, or using their flag vessels or aircraft, of arms and related materiel of all types, spare parts, and technical advice, assistance, or training related to military activities, to designated individuals and entities [arms embargo]. (źródło: strona internetowa Komitetu ds. Sankcji nr 1267, On 17 June 2011, the Security Council unanimously adopted resolutions 1988 (2011) and 1989 (2011) as successor resolutions to resolution 1904 (2009). By adopting these resolutions, the Security Council decided to split the Al-Qaida and Taliban sanctions regime. Resolution 1989 (2011) stipulates that the sanctions list maintained by the Security Council Committee established pursuant to resolution 1267 (1999) will henceforth be known as the Al-Qaida Sanctions List and include only names of those individuals, groups, undertakings and entities associated with Al-Qaida. (źródło:

3 4. Smart sanctions a ochrona praw człowieka (-procedural- due process rights) Umieszczanie osób na listach/ wykreślanie z list (listing/delisting procedures) Due process right prawo do rzetelnego postępowania (procesu) sądowego (prawo do sądu), na które składa się w szczególności prawo do skutecznego środka odwoławczego (right to effective remedy), np. o Europejska Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności (1950) Art Każdy ma prawo do sprawiedliwego i publicznego rozpatrzenia jego sprawy w rozsądnym terminie przez niezawisły i bezstronny sąd ustanowiony ustawą, przy rozstrzyganiu o jego prawach i obowiązkach o charakterze cywilnym albo o zasadności każdego oskarżenia w wytoczonej przeciwko niemu sprawie karnej. Postępowanie przed sądem jest jawne, jednak prasa i publicznośd mogą byd wyłączone z całości lub części rozprawy ( ), albo też w okolicznościach szczególnych, w granicach uznanych przez sąd za bezwzględnie konieczne ( ). 3. Każdy oskarżony o popełnienie czynu zagrożonego karą ma co najmniej prawo do: a) niezwłocznego otrzymania szczegółowej informacji w języku dla niego zrozumiałym o istocie i przyczynie skierowanego przeciwko niemu oskarżenia, b) posiadania odpowiedniego czasu i możliwości do przygotowania obrony, c) bronienia się osobiście lub przez ustanowionego przez siebie obroocę ( ), d) przesłuchania lub spowodowania przesłuchania świadków ( ). Art. 13 Każdy, czyje prawa i wolności zawarte w niniejszej Konwencji zostały naruszone, ma prawo do skutecznego środka odwoławczego do właściwego organu paostwowego, także wówczas, gdy naruszenia dokonały osoby wykonujące swoje funkcje urzędowe. o Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych (1966) Art. 2 (3) Każde z Paostw-Stron niniejszego Paktu zobowiązuje się: a) zapewnid każdej osobie, której prawa lub wolności uznane w niniejszym Pakcie zostały naruszone, skuteczny środek ochrony

4 prawnej, nawet gdy naruszenie to zostało dokonane przez osoby, działające w charakterze urzędowym; b) zapewnid, aby prawo każdego człowieka do takiego środka ochrony prawnej było określone przez właściwe władze sądowe, administracyjne lub ustawodawcze albo przez jakąkolwiek inną właściwą władzę, przewidzianą w systemie prawnym danego paostwa, oraz rozwijad możliwości ochrony praw na drodze sądowej; c) zapewnid realizowanie przez właściwe władze środków ochronnych prawnej, gdy zostały one przyznane. Art. 14 (1) Wszyscy ludzie są równi przed sądami i trybunałami. Każdy ma prawo do sprawiedliwego i publicznego rozpatrzenia sprawy przez właściwy, niezależny i bezstronny sąd, ustanowiony przez ustawę, przy orzekaniu co do zasadności oskarżenia przeciwko niemu w sprawach karnych bądź co do jego praw i obowiązków w sprawach cywilnych ( ). Reżim sankcji ukierunkowanych nr 1267 a prawo do rzetelnego postępowanie sądowego The 1267 Committee regime is, as I observed at the hearing, a situation for a listed person not unlike that of Josef K. in Kafka s The Trial, who awakens one morning and, for reasons never revealed to him or the reader, is arrested and prosecuted for an unspecified crime. (Abdelrazik v. Canada, (2009) Canadian Federal Court, par. 53) Charakter sankcji RB karny, administracyjny, inny? Prawo do rzetelnego postępowania sądowego wzajemna relacja United Nations Human Rights Committee (HRC), Sayadi v. Belgium, CCPR/C/94/D/1472/2006 (29 December 2008) Np. Kadi Case, European Court of Justice (2008) C-402/05 & C-415/05 5. Czy RB jest związana normami prawa międzynarodowego? The political character of an organ cannot release it from the observance of the treaty provisions established by the [United Nations] Charter when they constitute

5 limitations on its powers and criteria for its judgment. (Conditions of Admission of a State to Membership in the United Nations, Advisory Opinion, 1948 ICJ, p. 64) 28. Article 39 opens Chapter VII of the Charter of the United Nations and determines the conditions of application of this Chapter. It provides: "The Security Council shall determine the existence of any threat to the peace, breach of the peace, or act of aggression and shall make recommendations, or decide what measures shall be taken in accordance with Articles 41 and 42, to maintain or restore international peace and security." It is clear from this text that the Security Council plays a pivotal role and exercises a very wide discretion under this Article. But this does not mean that its powers are unlimited. The Security Council is an organ of an international organization, established by a treaty which serves as a constitutional framework for that organization. The Security Council is thus subjected to certain constitutional limitations, however broad its powers under the constitution may be. Those powers cannot, in any case, go beyond the limits of the jurisdiction of the Organization at large, not to mention other specific limitations or those which may derive from the internal division of power within the Organization. In any case, neither the text nor the spirit of the Charter conceives of the Security Council as legibus solutus (unbound by law). (Prosecutor v. Tadic, ICTY (1995)). 6. Limitacje uprawnieo RB Art. 24 Karty Narodów Zjednoczonych (KNZ) 1. W celu zapewnienia szybkiej i skutecznej akcji Organizacji Narodów Zjednoczonych członkowie jej nakładają na Radę Bezpieczeostwa główną odpowiedzialnośd za utrzymanie międzynarodowego pokoju i bezpieczeostwa oraz uznają, że Rada Bezpieczeostwa działa z tytułu tej odpowiedzialności z ich ramienia. 2. Wypełniając te funkcje Rada Bezpieczeostwa kieruje się celami i zasadami Organizacji Narodów Zjednoczonych. Szczególne kompetencje udzielone Radzie w tym zakresie wymienione są w rozdziałach VI, VII, VIII i XII.

6 Art. 1 (1) KNZ Cele Organizacji Narodów Zjednoczonych są następujące: 1. Utrzymad międzynarodowy pokój i bezpieczeostwo, stosując skuteczne środki zbiorowe dla zapobiegania zagrożeniom pokoju i ich usuwania, tłumienia aktów agresji i innych naruszeo pokoju, łagodzid i załatwiad w drodze pokojowej, według zasad sprawiedliwości i prawa międzynarodowego spory lub sytuacje mogące prowadzid do naruszenia pokoju. Art. 1 (3) KNZ Doprowadzid do współdziałania międzynarodowego w rozwiązywaniu zagadnieo o charakterze gospodarczym, społecznym, kulturalnym lub humanitarnym, jak również popierad i zachęcad do poszanowania praw człowieka i podstawowych wolności dla wszystkich, bez względu na rasę, płed, język lub wyznanie. Art. 25 KNZ Członkowie Organizacji Narodów Zjednoczonych zgadzają się przyjmowad i wykonywad decyzje Rady Bezpieczeostwa zgodnie z niniejszą Kartą. Art. 103 KNZ W razie sprzeczności między zobowiązaniami członków Organizacji Narodów Zjednoczonych wynikającymi z niniejszej Karty a ich zobowiązaniami wynikającymi z jakiegokolwiek innego porozumienia międzynarodowego przeważają zobowiązania wynikające z niniejszej Karty. Co z normami ius cogens? Czy prawo do rzetelnego postępowania sądowego to norma peremptoryjna? 230. International law thus permits the interference that there exists one limit to the principle that resolutions of the Security Council have binding effect: namely, that they must observe the fundamental peremptory norms of ius cogens, if they fail to do so, however improbable that may be, they would bind neither the Member States of United Nations, nor, in consequence, the Community. (The Court of First Instance, Kadi Case, 2005, E.C.R) Inne źródła ograniczeo KNZ?, prawo zwyczajowe?, ogólne zasady prawa? Sanctions Regime a prawo do rzetelnego postępowania sądowego?

7 Czy stworzenie instytucji Ombudsperson (RB 1904 (2009)) zapewnia poszanowanie prawa do rzetelnego postępowania w tym prawa do skutecznego środka odwoławczego?