Przedmiotowy system oceniania z historii

Transkrypt

1 Przedmiotowy system oceniania z historii Sposoby pomocy uczniom słabym na lekcjach historii Wybrane formy pomocy w czasie zajęć lekcyjnych: pomoc podczas odpowiedzi ustnych poprzez zadawanie dodatkowych, pomocniczych pytań, dostosowywanie tempa pracy do możliwości intelektualnych ucznia, wydłużanie czasu odpowiedzi, stwarzanie przyjaznej atmosfery pracy na lekcjach. Wybrane formy pomocy poza zajęciami lekcyjnymi: udostępnianie materiałów pomocniczych do pracy w domu, umożliwianie wykonania zadań w domu, umożliwianie wykonania zadań domowych z tematyki interesującej ucznia, zadania dodatkowe z tematyki podejmowanej na lekcjach w celu dokładniejszego opanowania materiału. Metody stymulujące efektywniejszą pracę ucznia na lekcjach historii: Metody modelujące komunikację: wykład, pytania i odpowiedzi, dyskusja, dyskusja punktowana, burza mózgów.

2 Metody polegające na obserwacji: analiza ilustracji, malarstwa, rysunków, analiza źródeł materialnych, analiza map, planów i diagramów statystycznych. Metody związane z prezentacjami, z pracą w grupach: drama, inscenizacje improwizowane, symulacje, gry dydaktyczne. Metody twórcze: mapy mentalne, linie czasu, analiza SWOT, metaplan, drzewo decyzyjne. Metody sprzyjające indywidualizacji: metoda projektu, portfolio, praca z tekstem źródłowym, praca z podręcznikiem, z opracowaniem popularnonaukowym, konkursy, turnieje, olimpiady, inscenizacje historyczne, edukacja regionalna, polegająca między innymi na inspirowaniu uczniów do badania dziejów rodziny, dziejów regionu w konkretnych okresach historii czy w konkretnych zakresach tematycznych (np. gospodarka, sztuka, religia). 2

3 Do najbardziej efektywnych należy nauczanie problemowe. Praca uczniów na lekcji w kilkuosobowych zespołach nad określonymi problemami o charakterze praktycznym lub teoretycznym powoduje wzrost zainteresowania nauką, wdraża do wspólnego przezwyciężania trudności, stwarza okazję do wymiany poglądów, kształtuje krytycyzm myślenia, uczy racjonalnych metod planowania i organizacji wysiłku. Uczeń pracujący w 3-5 osobowym zespole zajmuje wobec zdobywanej wiedzy nie pozycję biernego odbiorcy, lecz postawę aktywnego poszukiwacza. Referowanie wyników pracy grupy można polecić najsłabszemu w grupie uczniowi, którego wypowiedź, w razie potrzeby, mogą uzupełnić inni. Uczeń taki staje się potrzebny, utwierdza się go w poczuciu własnej wartości. Podstawową metodą pracy grupowej jest dyskusja nad wspólnie rozwiązywanymi problemami. W toku tej dyskusji uczniowie zdolniejsi pomagają w pracy uczniom słabszym. Tak prowadzona lekcja powinna być na zakończenie podsumowana ogólną dyskusją lub pogadanką syntetyzującą. Praca grup z udziałem słabych uczniów ma często wpływ na zmianę ich postawy: zaczynają interesować się lekcją i częściej osiągają pozytywne oceny.. Praca ucznia w grupie wdraża go do logicznego myślenia i poprawnego formułowania myśli, a to między innymi decyduje o jego powodzeniu i rozwoju w klasie, jest motywacją do dalszej pracy. Realizacji celów edukacyjnych służą także pomoce dydaktyczne: foliogramy, slajdy, prezentacje multimedialne, tradycyjne mapy ścienne i konturowe, ilustracje, filmy dydaktyczne i fabularne (dokładniej: wybrane fragmenty), programy komputerowe. Rolą nauczyciela jest wybór takich metod, form pracy i pomocy dydaktycznych, by cele edukacyjne zostały w pełni zrealizowane, a wiedza i 3

4 umiejętności uczniów przełożyły się na ich konkretne osiągnięcia, założone w programie. Indywidualizacja pracy z uczniami o zdiagnozowanych dysfunkcjach Niestety, zdiagnozowanie dysfunkcji, na etapie kształcenia ponadgimnazjalnego, z formalnego punktu widzenia nie wpływa na obniżenie wymagań ani na tworzenie specjalnych warunków na egzaminie maturalnym. Dostosowanie warunków natomiast może a nawet powinno dotyczyć form prowadzenia zajęć oraz sprawdzania wiedzy i nabytych umiejętności. a) dyskalkulia należy oceniać tok rozumowania, a nie techniczną stronę liczenia, uczeń ma bowiem skłonność do przestawiania kolejności cyfr w liczbie i przez to uzyskiwanie jej błędnego zapisu. Zły wynik końcowy nie zawsze świadczy o tym, że uczeń nie rozumie zagadnienia. Dostosowanie wymagań będzie więc dotyczyło tylko formy sprawdzania wiedzy poprzez prześledzenie toku rozumowania i sprawdzenie logiczności wywodu, co umożliwi wystawienie uczniowi pozytywnej oceny. b) dysgrafia przy sprawdzaniu wiedzy należy skupić się na treści, nie zaś na formie. Wymagania merytoryczne co do oceny pracy pisemnej powinny być takie same, jak dla innych uczniów, natomiast sprawdzanie pracy może być niekonwencjonalne. Przy problemach z odczytaniem pracy nauczyciel może poprosić o przeczytanie jej przez autora. Można też zasugerować pisanie drukowanymi literami lub na komputerze. c) dysortografia w związku z tym, że nawet Centralna Komisja Egzaminacyjna dopuszczała na egzaminie maturalnym 4

5 zaliczanie odpowiedzi nieprecyzyjnych, polegających na podaniu obcych imion, nazwisk lub miejscowości z błędem lub w zapisie fonetycznym, należy w podobny sposób traktować uczniów na lekcjach historii. d) dysleksja. Typowymi problemami uczniów dyslektycznych w uczeniu się historii są kłopoty z: zapamiętaniem nazw, nazwisk, analizą i odczytaniem informacji z map i wykresów, sprawnym czytaniem tekstów źródłowych, zwłaszcza napisanych nietypowymi czcionkami, zrozumieniem dłuższych partii tekstu. Jedyne, co można zrobić, to zlecać uczniowi stosowne ćwiczenia oraz odpowiednio przygotowywać materiały dydaktyczne do pracy na lekcji zadbać o właściwy krój czcionki i jej rozmiar, dobrze dobierać kolory tekstu, starać się przygotowywać czytelne diagramy i mapy. W trakcie zajęć powinno się dyslektykom dawać więcej czasu na zapoznanie się z poleceniami i materiałami edukacyjnymi wymagającymi czytania. Polem działania nauczyciela może być też troska o rozwój sfery emocjonalnej takich uczniów, co może ułatwić im radzenie sobie ze stresem wiążącym się z dysfunkcją. Praca z uczniami mającymi zaburzenia zachowania Często przyczyną zaburzeń zachowania są zbyt trudne doświadczenia, z którymi uczeń sobie nie poradził. Bywa, że są one przyczyną wewnętrznej blokady, uniemożliwiającej uczniowi ujawnienie pełni swej osobowości. Chcąc pomóc uczniowi z zaburzeniami zachowania, należy podkreślać jego pozytywne cechy i afirmować dokonania, nawet skromne. Krytykanctwo, wytykanie błędów zwykle nie prowadzi do poprawy. Wydaje się, że słuszną drogą jest tworzenie atmosfery bezpieczeństwa, co w szkole w głównej mierze będzie spoczywać na 5

6 nauczycielu. Niestety, budowanie zaufania jest procesem nie tylko trudnym, ale i długotrwałym, a efekty zwykle początkowo niedostrzegalne. Błędem jest jednak zaniechanie budowania właściwych relacji, których częścią powinna być pewność, że nauczycielowi bliskie stają się radości, problemy i zainteresowania ucznia. Tylko w ten sposób można uczyć zachowań pozytywnych. Otwartość relacji daje szansę na to, że uczeń dostrzeże możliwość wspólnego rozwiązywania problemów. To zaś może być krokiem w kierunku przekazywania norm i wskazywania, że ich respektowanie nie musi być szczególnie uciążliwe. Podejmując próbę budowania dobrych więzi, nauczyciel powinien postępować delikatnie i raczej aranżować sytuacje, w których o problemach rozmawia się w grupie, nie zaś z pojedynczymi uczniami. Niestety, praca nad eliminacją zaburzeń zachowania ma szansę powodzenia jedynie wtedy, gdy uda się wyeliminować podstawowe przyczyny zaburzeń. Gdy są nimi problemy rodzinne lub środowiskowe, możliwości nauczyciela są stosunkowo niewielkie. Można podejmować próby nauczenia sposobów rozwiązywania sytuacji konfliktowych bez odwoływania się do agresji psychicznej i fizycznej. Praca z uczniem zdolnym W praktyce dydaktycznej warto wykorzystywać nie tylko możliwości szkoły, ale również wskazywać uczniom zdolnym szanse na rozwój zainteresowań poprzez udział w olimpiadach i konkursach 6

7 W ramach systemu szkolnego warto zwrócić uwagę na kilka możliwych do zastosowania, wzajemnie uzupełniających się rozwiązań, które można podzielić na następujące grupy: a) Zajęcia prowadzone na bardziej zaawansowanym poziomie i bardziej zróżnicowane są prowadzone na zajęciach dodatkowych b) Kształcenie zindywidualizowane, polega na polecaniu zainteresowanemu uczniowi literatury, Przygotowanie referatu,przeczytanie artykułu i przeprowadzenie z nim dyskusji 2 Opis założonych osiągnięć ucznia Poniższe treści PSO opracowano na podstawie rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 roku w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2009 r. Nr 4, poz. 17). Po zakończeniu nauki historii w szkole ponadgimnazjalnej na poziomie rozszerzonym uczeń powinien posiadać wiedzę i umiejętności przedmiotowe oraz ponad przedmiotowe zgodne z wymaganiami ujętymi w podstawie programowej. I. Chronologia historyczna. Uczeń: a) porządkuje i synchronizuje wydarzenia z historii powszechnej oraz dziejów ojczystych; Potrafi podzielić omawiany zakres materiału na poszczególne etapy, wskazując odpowiednie cezury w historii powszechnej 7

8 (wszystkie epoki) i historii Polski od X do XX wieku. Swobodnie orientuje się w dziejach poszczególnych państw, potrafiąc omówić ich dzieje w sposób synchroniczny, oraz potrafi dla uporządkowania wiedzy odnieść się do wcześniejszych epok, lokalizuje na mapie miejsca omawianych wydarzeń. b) dostrzega zmienność i dynamikę wydarzeń w dziejach; Potrafi scharakteryzować mechanizmy i procesy, które stymulują rozwój cywilizacyjny Europy od starożytności, przez średniowiecze, historię nowożytną aż do XX wieku. Dostrzega rolę największych wojen w poszczególnych epokach, w tym szczególnie wojen światowych, zmieniającą się pozycję kobiet w społeczeństwach poszczególnych państw oraz rolę Kościoła na świecie na przestrzeni dziejów, wyjaśnia zmienność tempa przemian w kulturze, polityce, życiu społecznym. c) dostrzega ciągłość procesów historycznych; Układa wydarzenia w ciąg chronologiczny, porównuje wydarzenia z przeszłości z teraźniejszością, odszukuje i definiuje związki pomiędzy wydarzeniami dziejowymi a historią Polski, ilustruje swoje wypowiedzi schematami, rysunkami, linią czasu, wyjaśnia dokonania poznanych osób w dziejach historii narodu polskiego i Europy, rozumie znaczenie europejskich korzeni dla rozwoju kulturowego narodu polskiego, uzasadnia znaczenie geopolitycznego położenia Polski w Europie i jego konsekwencje dla rozwoju społeczno-gospodarczego. II. Analiza i interpretacja historyczna Uczeń: 8

9 a) analizuje wydarzenia, zjawiska i procesy historyczne w kontekście epoki; Potrafi przekazać własny punkt widzenia, argumentuje, powołując się na faktografię, źródła historyczne i teksty kultury, wyciąga wnioski z podanych informacji, dokonuje krytycznej oceny zjawisk historycznych. b) dostrzega zależności pomiędzy różnymi dziedzinami życia społecznego; Potrafi wykazać związki pomiędzy polityką, gospodarką, religią, kulturą oraz położeniem geopolitycznym poszczególnych państw, formułuje problemy, podaje sposoby ich rozwiązywania, wyciąga wnioski, wypowiada się na temat sytuacji problemowej przedstawionej w analizowanych tekstach kultury. c) rozpoznaje rodzaje źródeł; Rozróżnia i wymienia podstawowe rodzaje źródeł historycznych jako podstawę wiedzy o przeszłości. d) ocenia przydatność źródła do wyjaśnienia problemu historycznego; Ocenia wiarygodność źródeł historycznych, odróżnia fakty od opinii, prawdę historyczną od fikcji, porównuje relacje stron, prezentuje postawę poszanowania zabytków, tradycji i wszelkich śladów przeszłości. e) dostrzega wielość perspektyw badawczych oraz wielorakie interpretacje historii i ich przyczyny; Odczytuje teksty kultury na poziomie dosłownym, przenośnym i symbolicznym, dostrzega związki pomiędzy faktami, wydarzeniami historycznymi, zjawiskami. Potrafi dostrzec 9

10 intencje badaczy historii, ich uwarunkowania, naciski na nich wywierane oraz presję miejsca i czasu, w którym tworzą. III. Tworzenie narracji historycznej. Uczeń: a) tworzy narrację historyczną w ujęciu przekrojowym lub problemowym; Definiuje i prawidłowo posługuje się pojęciami i terminami historycznymi, wyjaśnia cezury czasowe przyjęte w historii powszechnej, potrafi scharakteryzować poszczególne epoki i wydarzenia w ujęciu problemowym i chronologicznym, potrafi szeregować wydarzenia w czasie i przestrzeni. b) dostrzega problem i buduje argumentację, uwzględniając różne aspekty procesu historycznego; Wyjaśnia dzieje kultury polskiej na tle Europy i świata, rozpoznaje i omawia przyczyny i skutki ważnych wydarzeń historycznych oraz potrafi przedstawić różne wydarzenia jako proces i odpowiednio uargumentować przedstawiony kierunek przemian. c) dokonuje selekcji i hierarchizacji oraz integruje pozyskane informacje z różnych źródeł wiedzy 10

11 Formy i metody oceny osiągnięć ucznia elementy oceniane na lekcjach historii: aktywność na zajęciach dydaktycznych (praca z podręcznikiem, z mapą, z tekstem źródłowym, udział w dyskusjach, w realizacji projektów, zaangażowanie w pracę grupy), kartkówki z 2-3 ostatnich lekcji (zapowiadane lub nie), ocena prac domowych (ćwiczenia w zeszycie ćwiczeń, krótkie prace problemowe), testy sprawdzające znajomość treści programowych z działu (zawsze poprzedzone powtórzeniem i utrwaleniem wiadomości), duże prace pisemne problemowe z wykorzystaniem różnych źródeł informacji, udział w konkursach historycznych poszerzających wiedzę i umiejętności ucznia, referaty będące ilustracją, komentarzem lub własną oceną omawianego na zajęciach wydarzenia, zjawiska, postaci, własne inicjatywy zgłaszane i podejmowane przez ucznia, uczestnictwo i pomoc przy organizacji imprez okolicznościowych, ważnych rocznic państwowych i szkolnych. 11

12 Ogólne propozycje wymagań na poszczególne oceny Ocena celująca Uczeń: opanował kompetencje we wszystkich poziomach przedstawionych poniżej, zna i wykorzystuje różne sposoby przechowywania danych, rozwija własne zainteresowania historyczne, osiąga sukcesy w konkursach i olimpiadach przedmiotowych, współpracuje z nauczycielem w przygotowaniu zajęć, wykorzystując twórcze myślenie i umiejętność rozwiązywania problemów, interesuje się najnowszymi osiągnięciami nauk historycznych. Ocena bardzo dobra Uczeń posiada kompetencje określone na ocenę dopuszczającą, dostateczną i dobrą a ponadto: 1. w zakresie umiejętności: wie, gdzie szukać informacji, ustala następstwa w czasie faktów i wydarzeń historycznych, samodzielnie pracuje z mapą, selekcjonuje wydarzenia, ujmuje w treści historyczne związki przyczynowo-skutkowe, interpretuje dane przedstawione na wykresie lub diagramie, potrafi zorganizować pracę w grupie, samodzielnie wyciąga wnioski z porównania informacji dotyczących wydarzeń i postaci historycznych, samodzielnie formułuje problemy i pytania. 12

13 2. w zakresie wiedzy: ocenia znaczenie źródeł historycznych dla odtwarzania wydarzeń historycznych, ocenia znaczenie rewolucji neolitycznej i osiadłego trybu życia dla dalszych dziejów ludzkości, ukazuje znaczenie wynalazków tego okresu: narzędzi, rozniecania ognia, wytopu i obróbki metali, wyjaśnia wpływ budowy systemów irygacyjnych na rozwój instytucji państwa na Bliskim Wschodzie, wymienia i charakteryzuje nowo poznane systemy religijne; przedstawia ich podstawowe zasady i określa rolę religii w państwach Wschodu; jest świadom występowania w starożytności wszystkich rodzajów religii, charakteryzuje monarchię despotyczną na przykładzie władzy Hammurabiego, docenia znaczenie wynalazków w rozwoju cywilizacji oraz przedstawia ich współczesne dziedzictwo, przedstawia i porównuje systemy ustrojowe na przykładzie monarchii despotycznej i demokracji ateńskiej, określa i ocenia wkład Greków w rozwój cywilizacji śródziemnomorskiej na przykładzie osiągnięć w dziedzinie literatury, filozofii, architektury, nauk ścisłych, teatru i igrzysk, potrafi wskazać elementy z historii Grecji obecne w kulturze XX wieku, określa rolę prawa w Rzymie, jego obecność w życiu codziennym Rzymian oraz jego współczesne dziedzictwo, ocenia wkład Bizancjum w rozwój cywilizacji, opisuje wkład Arabów w rozwój cywilizacji i wymienia ich osiągnięcia, np. wahadło, zero w matematyce, początki chemii itd., charakteryzuje przy użyciu mapy rozwój terytorialny państwa Arabów, 13

14 dostrzega próbę odnowienia idei cesarstwa rzymskiego przez Karola Wielkiego, wskazuje źródło parlamentaryzmu europejskiego, omawia ruch krucjatowy i jego wpływ na pozycję Kościoła, omawia cechy charakterystyczne kultury średniowiecznej Europy, charakteryzuje zjawisko świtu narodów Europy, narodziny średniowiecznego poczucia tożsamości, dostrzega znaczenie wojny 100-letniej jako początku kształtowania się nowożytnych narodów w Europie, ocenia poszczególnych władców Polski z dynastii Piastów i ich wkład w rozwój naszego państwa, ocenia rolę Kościoła w państwie Piastów, dostrzega wpływ XIV wieku w Polsce na ukształtowanie się przyszłego ustroju i stosunków wewnętrznych, potrafi skonfrontować nowożytną naukę i sztukę ze średniowieczną, przedstawia dziejową rolę unii polsko-litewskich i unii polsko-węgierskiej, omawia ewolucję ustroju Polski w XIV-XV wieku, posługuje się różnymi źródłami wiedzy (np. tekst źródłowy, film, reprodukcje obrazów), potrafi oddzielić prawdę historyczną od fikcji literackiej na przykładzie bitwy pod Grunwaldem. Ocena dobra Uczeń posiada kompetencje określone na ocenę dopuszczającą i dostateczną a ponadto: 1. w zakresie umiejętności: odszukuje na mapie miejscowości związane z wydarzeniami historycznymi, 14

15 klasyfikuje źródła historyczne, wyciąga wnioski z informacji dotyczących wydarzeń i postaci, ocenia według własnych kryteriów sytuacje historyczne, aktywnie pracuje w grupie, dostrzega związki przyczynowo-skutkowe, formułuje problemy i pytania. 2. w zakresie wiedzy: podaje i charakteryzuje różnorodne źródła historyczne, dostrzega wpływ warunków klimatycznych na powstanie i rozwój człowieka a także zależność człowieka od przyrody, wyjaśnia różnice między koczowniczym a osiadłym trybem życia, ukazuje zależność między położeniem geograficznym a rozwojem cywilizacji w dorzeczu wielkich rzek, wykorzystuje wiadomości z geografii do omówienia zagadnień historycznych, potrafi omówić, czym różniły się wierzenia mieszkańców Starożytnego Wschodu od wierzeń Greków, wie, dlaczego filozofia powstała tylko w Grecji, charakteryzuje naukę w okresie helleńskim i hellenistycznym, wymienia jej głównych przedstawicieli, określa wpływ Etrusków i Greków na przemiany cywilizacyjne na półwyspie, wymienia i kategoryzuje przyczyny upadku Rzymu, przedstawia warunki powstania i zasady prawosławia i islamu, przedstawia najważniejsze wydarzenia po upadku Rzymu powstanie nowych państw, ocenia wkład Karola Wielkiego w budowę nowoczesnej Europy, 15

16 zna przyczyny i skutki konfliktów między papiestwem a cesarstwem walka o inwestyturę, charakteryzuje konflikty Europy Zachodniej wojna 100- letnia, omawia przyczyny, przebieg i skutki ruchu krucjatowego, wymienia cechy charakteryzujące styl romański i gotycki oraz wskazuje konkretne ich przykłady, charakteryzuje proces feudalizacji młodszej Europy, powstanie stanów, rozwój i rolę miast, ocenia poszczególnych władców z dynastii Piastów i ich wkład w rozwój naszego państwa, ocenia rolę Kościoła za panowania Piastów, omawia zasadę senioratu i jej następstwa, ocenia wpływ Kazimierza Wielkiego na rzeczywiste zjednoczenie państwa oraz zmianę monarchii na stanową, dostrzega rolę idei odrodzenia w postępie dziejowym, wskazuje zmiany terytorialne państwa polskiego w XIV-XV wieku, charakteryzuje rozwój terytorialny państwa krzyżackiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego, przedstawia rolę Polski w Europie za panowania Jagiellonów i omawia ich politykę dynastyczną. Ocena dostateczna Uczeń posiada kompetencje określone na ocenę dopuszczającą a ponadto: 1. w zakresie umiejętności: podejmuje samodzielne próby wykonywania poleceń, pracuje z mapą, wyszukuje wiadomości z podanych źródeł, nazywa problemy i stawia do nich pytania, 16

17 podejmuje działania w grupie, jest aktywny, ale sporadycznie. 2. w zakresie wiedzy: określa podstawowe sposoby mierzenia czasu minionych wydarzeń, charakteryzuje dorobek pierwszych cywilizacji, charakteryzuje pokrótce główne epoki w dziejach ludzkości, określa położenie państw względem siebie, wykorzystując pojęcia geograficzne, wymienia współczesne państwa leżące na obszarach cywilizacji starożytnych, nazywa rodzaje pisma i materiałów pisarskich używanych w poznanych państwach, umiejętnie posługuje się mapą i wykorzystuje ją jako źródło informacji, wskazuje różnicę między położeniem geograficznym a zajęciami ludności Grecji i państw Starożytnego Wschodu, przedstawia współczesną ideę olimpijską, charakteryzuje ustrój republiki i cesarstwa rzymskiego, określa rolę chrześcijaństwa w starożytności, potrafi wnioskować na podstawie mapy, w jaki sposób warunki naturalne Półwyspu Arabskiego wpłynęły na życie ludności tego obszaru, a także w jaki sposób położenie Konstantynopola zdeterminowało jego rozwój, potrafi operować pojęciami typowymi dla tej epoki: średniowiecze, lenno, zakon, feudał, krucjata, posługuje się mapą i pokazuje zmiany terytorialne w państwie polskim od IX do XV wieku, korzysta z tablic genealogicznych Piastów, dostrzega znaczenie przyjęcia chrztu i wejścia Polski w krąg kultury chrześcijańskiej, 17

18 jest świadomy znaczenia koronacji dla jedności państwa, wymienia dzieła i twórców odrodzenia oraz charakteryzuje rolę kultury i społeczne skutki przemian, wymienia i charakteryzuje różne modele monarchii absolutnej, operuje pojęciami charakterystycznymi dla ustroju państwa za Jagiellonów: sejm walny, sejmiki, przywileje szlacheckie, charakteryzuje cechy stylu gotyckiego, korzysta z tablic genealogicznych Jagiellonów, dostrzega znaczenie związków dynastycznych, omawia stosunek szlachty do państwa oraz czynniki rozwoju państwa w XV wieku. Ocena dopuszczająca 1. w zakresie umiejętności: uczeń lokuje daty na osi czasu, przy pomocy nauczyciela wskazuje na mapie miejscowości historyczne, szereguje wydarzenia w ciągu historycznym, rozróżnia podstawowe źródła informacji historycznej, rozumie i rozwiązuje proste polecenia. 2. w zakresie wiedzy: operuje pojęciami: era, p.n.e., n.e., epoka, wymienia główne epoki w dziejach ludzkości, wymienia umiejętności człowieka tego okresu, wskazuje na mapie i określa położenie geograficzne: Babilonu, Egiptu, Indii, Chin i Palestyny, wymienia najważniejsze zabytki z tego okresu, np. piramidy, świątynie, Sfinks, chiński mur, 18

19 pokazuje na mapie i określa położenie geograficzne Grecji, Macedonii i Persji, określa rolę igrzysk w życiu Hellenów, wymienia i pokazuje na mapie miejsca najważniejszych bitew Greków z Persami w V wieku p.n.e., wskazuje na mapie i określa położenie geograficzne Rzymu, Półwyspu Apenińskiego, prowincji rzymskich, omawia etapy rozwoju państwa rzymskiego, wskazuje na mapie Konstantynopol, Bizancjum, Półwysep Arabski, Mekkę i Medynę, wskazuje na mapie i określa położenie geograficzne Anglii, Francji, Niemiec i Włoch, Mongołów w historii i obecnie, określa rolę Kościoła i islamu we wczesnym średniowieczu (w zakresie administracji, szkolnictwa i piśmiennictwa), charakteryzuje więzi feudalne i drabinę społeczną, operuje pojęciami historycznymi: ród, plemię, dynastia, lokacja, prawo niemieckie, stan społeczny, prawo miejskie, statut, seniorat, porządkuje chronologicznie podstawowe fakty z dziejów Polski piastowskiej, np. chrzest Polski, zjazd w Gnieźnie, koronacje królewskie, testament Krzywoustego, zjednoczenie państwa, charakteryzuje powody zawarcia unii z Litwą po zakończeniu dynastii Piastów, wymienia królów z dynastii Jagiellonów do końca XV wieku. Ocena niedostateczna uczeń ma bardzo duże braki w wiedzy, nie rozumie prostych poleceń, nawet przy pomocy nauczyciela nie potrafi odtworzyć fragmentarycznej wiedzy, wykazuje się brakiem systematyczności, 19

20 nie odrabia prac domowych, lekceważy polecenia nauczyciela, nie podejmuje prób wykonywania najprostszych poleceń, jest bierny na lekcjach, przeszkadza w prowadzeniu zajęć, nie opanował minimum przewidzianego programem. Ocenianie uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi W odniesieniu do uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi wymagania co do formy mogą obejmować m.in.: omawianie niewielkich partii materiału i o mniejszym stopniu trudności, pozostawianie więcej czasu na jego utrwalenie, podawanie poleceń w prostszej formie, unikanie trudnych lub abstrakcyjnych pojęć, częste odwoływanie się do konkretnego przykładu, pomoc w rozwiązywaniu zadań problemowych i przekrojowych, uwzględnianie wolniejszego tempa pracy, szerokie stosowanie zasady poglądowości, w miarę możliwości, indywidualne instruowanie uczniów, zadawanie do domu tyle, ile uczeń jest w stanie wykonać samodzielnie. Jeśli dostosowujemy wymagania edukacyjne do indywidualnych potrzeb ucznia pod względem formy (tam, gdzie to wystarcza) lub formy i treści (tam, gdzie jest to konieczne), to oceniać należy tak, jak uczeń zasłużył, według kryteriów ogólnych, uwzględniając jednak również wkład pracy ucznia. 20

21 W stosunku do młodzieży o obniżonych możliwościach intelektualnych zalecenie dostosowania wymagań daje nauczycielowi jeszcze jedną możliwość. Jeśli na koniec semestru grozi uczniowi ocena niedostateczna, a inne względy przemawiają za promowaniem, zalecenie obniżenia wymagań pozwala na postawienie oceny dopuszczającej. Zalecenia tego jednak nie należy traktować jako równorzędnego z nakazem promowania. O tym decyduje bowiem rada pedagogiczna po uwzględnieniu różnych czynników. Propozycje sposobu oceniania uczniów z dysleksją: prace pisemne należy oceniać przede wszystkim na podstawie treści; nie należy podkreślać błędów ortograficznych innym kolorem, ale poprawiać tak, by wyraz był czytelny; nie oceniać graficznej strony pracy; wystawiając ocenę klasyfikacyjną, uwzględniać należy przede wszystkim wypowiedzi ustne, a przy pracach pisemnych kłaść nacisk na ich wartość merytoryczną; chwalić i nagradzać ucznia nie tyle za efekty, ile za wkład pracy. Ocenianie wszystkich uczniów, zasady: Uczeń ma możliwość poprawy otrzymanej oceny niedostatecznej w ciągu dwóch tygodni po uzgodnieniu z nauczycielem Uczeń podczas samodzielnej pracy pisemnej próbujący odpisywać otrzymuje ocenę niedostateczną Uczen ma obowiązek do systematycznego przygotowywania się do zajęć szkolnych, jeżeli z ważnych powodów nie przygotuje się to musi ten fakt zgłosić nauczycielowi, który odnotuje to w 21

22 dzienniku przez wstawienie minusa, może to wykorzystać dwa razy w semestrze Jeżeli uczeń nie zgłosi nie przygotowania i zostanie zapytany z ostatniej lekcji otrzyma ocenę niedostateczną z odpowiedzi Ocenami charakter jawny. Za aktywność na lekcji uczeń może otrzymać plus, jeżeli otrzyma trzy plusy to otrzyma ocenę bardzo dobrą ZA otrzymane trzy minusy uczeń otrzyma ocenę niedostateczną Minus może otrzymać za brak zadania domowego, nieprzygotowanie, ale zgłoszone przed lekcją, brak pracy na lekcji po kilkakrotnym zwróceniu uczniowi uwagi przez nauczyciela Oceny semestralna i roczna nie są średnią ocen cząstkowych, najważniejsze są oceny z prac samodzielnych: sprawdzianów, Skala procentowa ocen : Ocena niedostateczna 0-29% Ocena dopuszczająca 30-49% Ocena dostateczna 50-74% Ocena dobra 75-89% Ocena bardzo bobra % Ocena celująca % plus zadania dodatkowe 22