PRZYKŁAD DOBRYCH PRAKTYK W PŁOCKICH FIRMACH ZORGANIZOWANYCH PRZEZ IZBĘ GOSPODARCZĄ REGIONU PŁOCKIEGO

Transkrypt

1 Projekt Przedsiębiorczy uczeo program rozwojowy szkół zawodowych w Gostyninie współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego PRZYKŁAD DOBRYCH PRAKTYK W PŁOCKICH FIRMACH ZORGANIZOWANYCH PRZEZ IZBĘ GOSPODARCZĄ REGIONU PŁOCKIEGO Płock 2013

2 Wysoki poziom zapotrzebowania lokalnych przedsiębiorców na absolwentów przygotowanych do pracy zawodowej w ramach ich kwalifikacji i umiejętności oraz obecna sytuacja w Polsce związana ze szkolnictwem zawodowym były głównymi wyznacznikami realizacji projektu,,przedsiębiorczy uczeń- program rozwojowy szkół zawodowych w Gostyninie, współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Głównym celem projektu było wzmocnienie atrakcyjności i podniesienie jakości oferty edukacyjnej dwóch szkół powiatu gostynińskiego: Zespołu Szkół im. Marii Skłodowskiej Curie i Gostynińskiego Centrum Edukacyjnego w okresie od IV.2012 roku- X.2013 roku. Poszczególne zadania realizowane w ramach projektu zostały odpowiednio przydzielone do partnerów projektu- Izby Gospodarczej Regionu Płockiego oraz do Zakładu Doskonalenia Zawodowego przez lidera projektu- Starostwo Powiatu Gostynińskiego. W niniejszym opracowaniu zostanie przedstawiony przykład realizacji dobrych praktyk, które odbyły się na terenie Płocka w ramach projektu, zorganizowanych przez Izbę Gospodarczą Regionu Płockiego. Po wielu latach promowania nauki w szkołach średnich i jej kontynuacji na kolejnych szczeblach edukacji, nastąpił systematycznie spadający odsetek uczniów rozpoczynających naukę w szkolnictwie zawodowym. Takie zjawisko przyczyniło się do sukcesywnego likwidowania szkół zasadniczych, techników, a w ich miejsca powoływano licea. Tymczasem bez szkolnictwa zawodowego i technicznego rozwój gospodarczy kraju nie jest możliwy, w konsekwencji czego następuje wzrost bezrobocia i brak kadry odpowiednio przygotowanej do pełnienia zawodu. Godny podkreślenia jest fakt, że na początku lat dziewięćdziesiątych ponad 70% absolwentów wybierało naukę w szkołach zawodowych, w połowie obecnej dekady już tylko 40%. W ten sposób osiągnęliśmy odwrotne proporcje między liczbą uczniów tego typu szkół w krajach Unii Europejskiej, w której im silniejszy gospodarczo kraj, tym większy nacisk kładzie się na kształcenie zawodowe. 1 Popularność wyboru szkół licealnych przedstawia poniższy wykres opracowany przez Kuratorium Oświaty w Warszawie, która być 1 I.Zawłocki, K. Niewiadomski, Kształcenie zawodowe w Polskim systemie edukacji - stan obecny i kierunki reform, [w]: 2

3 może przyczyniała się do wzrostu bezrobocia (13,2%) 2 zawodowego. i spadku jakości szkolnictwa Rysunek 1. Rekrutacja do szkół ponadgimnazjalnych. 3 Źródło: Wysokie zainteresowanie szkołami średnimi od 2002 roku pociąga za sobą mniejszy nabór do szkół zawodowych. Zadowalający jest fakt, iż od 2005 roku systematycznie podnosi się chęć kontynuacji nauki w technikach. Natomiast połączenie liceum ogólnokształcącego z ukierunkowaniem nauki zawodu tzw. licea profilowane nie uzyskują poparcia wśród młodzieży już od 2005 roku. Można zaobserwować wzajemną relację pomiędzy spadkiem zainteresowania zasadniczą szkołą zawodową a wzrostem naboru do technikum. Powyższy wykres jest skutkiem systematycznego zamykania techników, a w szczególności szkół zasadniczych, w miejsca których powoływano licea ogólnokształcące. Postawiono zatem na niewymagające dużych nakładów finansowych kształcenie ogólne, kiedy w innych krajach Unii Europejskiej największy nacisk nakładano na kształcenie zawodowe. Zatem wniosek jest jeden: bez szkolnictwa zawodowego i technicznego rozwój gospodarczy kraju jest niemożliwy. 4 Tak więc istnieje wzajemne oddziaływanie 2 Bezrobotni zarejestrowani w urzędach pracy w koocu czerwca 2013, dane GUS, 3 Strona internetowa: 3

4 szkolnictwa zawodowego na obecną sytuację w kraju co wskazują dane: wykształcenie zawodowe przeważa w Niemczech- 77% uczących się, w Austrii- 77%, w Szwajcarii-69%, na Słowacji- 67% uczących się, czy Węgrzech-73%. 5 W krajach środkowoeuropejskich przywiązywano od dawna uwagę do kształcenia zawodowego gdzie, wysoki procent nie jest skutkiem kilku ostatnich lat, lecz polityki edukacyjnej kraju. Warto podkreślić, że w krajach, w których dominuje kształcenie zawodowe, osiąga się wyższy poziom zatrudnienia młodzieży, niż w krajach o przewadze kształcenia akademickiego. Proporcje takiego stanu rzeczy przedstawia poniższy rysunek. Rysunek 2. Kształcenie ogólne i zawodowe/techniczne w szkołach średnich (wybrane kraje OECD). 6 Najczęściej występująca proporcja pomiędzy przygotowaniem ogólnym a zawodowym/technicznym w roku 1997 = 50:50; w roku 2004 = 40:60 Kraje, w których proporcje obu typów kształcenia są równe: Dania, Finlandia, Szwecja, Norwegia, Francja Wysoki odsetek przygotowania zawodowego/technicznego i niski przygotowania ogólnego: Czechy, Niemcy, Holandia, Węgry, Włochy, Słowacja Wysoki odsetek przygotowania ogólnego i niski przygotowania zawodowego/technicznego: Japonia, Grecja, Portugalia, Irlandia, Polska, Włochy, Hiszpania. Źródło: Eduaction et glance: OECD Indicators 2003,2003. Paris Powinna zatem odradzać się myśl o wartości kształcenia zawodowego, zwłaszcza w naszym kraju, mając doświadczenia innych krajów Unii Europejskiej. Początek zmian sygnalizowano już w dokumencie Ministerstwa Edukacji Narodowej,,Strategia państwa dla młodzieży na lata , wydanym w sierpniu 2003 roku. Pisano wówczas,,wyrównanie szans rozwoju młodego pokolenia to główny cel strategii państwa dla młodzieży. Istotnym celem strategii winno się stać jak najlepsze wykorzystanie możliwości wynikających z przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. Dziś szkolnictwo zawodowe nadal czeka z niecierpliwością na wcielenie strategii w życie. 7 Zgodnie z artykułem 126 i 127 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, każdy kraj członkowski zachowuje 4 I.Zawłocki, K. Niewiadomski, Kształcenie zawodowe w Polskim systemie edukacji-stan obecny i kierunki reform, [w]: 5 Strona internetowa: 6 Eduaction et glance: OECD Indicators [w:] 7 j.w. 4

5 niezależność w dziedzinie edukacji. Unia Europejska nie posiada zatem wspólnej, jednakowej dla wszystkich państw polityki edukacyjnej, ale jej rolą jest tworzenie systemu współpracy pomiędzy państwami członkowskimi. W jakich zatem aspektach Unia Europejska wspiera szkolnictwo: Rysunek 3. Unia Europejska w ramach kształcenia zawodowego. 8 Unia Europejska zapewnia: Międzynarodowe partnerstwo w dziedzinie edukacji i szkoleń. Programy wymiany doświadczeń i staży poza granicami własnego kraju. Wspieranie innowacyjnych projektów dotyczących kształcenia i doskonalenia ogólnego i zawodowego. Tworzenie sieci instytucji partnerskich: akademickich i oświatowych. Wspieranie wykorzystywania nowoczesnych technologii informatyczno-komunikacyjnych w procesie kształcenia. Tworzenie podstaw do międzynarodowego rozpoznawania i uznawania kwalifikacji. Kształtowanie warunków do wzajemnego poznawania się państw członkowskich, poprzez sieci informacji o edukacji. Źródło: Dla systemów edukacji zawodowej jednym z najpilniejszych zadań jest zespolenie kształcenia i doskonalenia kadr z polityką rozwoju gospodarki. Wymagane jest dziś oprócz umiejętności przygotowanie zawodowe w szerszym zakresie. Resorty edukacji, jak i również dokumenty Unii Europejskiej wskazują na potrzebę zbliżania szkolnictwa zawodowego do wymagań współczesnej gospodarki i rynku pracy, dlatego też częściej pojawiają się postulaty włączenia pracodawców w proces kształtowania programów nauczania. 9 Przed Polską edukacją stawia się ogromne wyzwania, przede wszystkim pojawia się konieczność nadążania za potrzebami gospodarki pod względem wykwalifikowanej kadry. Co zatem powinny czynić kraje, które potrzebują zwartej i systemowej reformy kształcenia zawodowego? 8 Strona internetowa: 9 j.w. 5

6 Rysunek 4. Państwo- dla podniesienia jakości szkolnictwa zawodowego. 10 Systemy kształcenia i doskonalenia zawodowego powinny być tworzone we współpracy pracodawców, pracowników i rządów poszczególnych krajów. Rządy powinny tworzyć zachęty dla pracodawców i pracowników, aby współfinansowali szkolenia poprzez poprawę jakości szkoleń, uznawalność świadectw na wewnętrznym i zewnętrznym rynku pracy, obniżanie kosztów szkolenia, np. poprzez ulgi podatkowe, wspólne organizowanie szkoleń przez grupy przedsiębiorstw, regularne informowanie o zapotrzebowaniu rynku pracy na określone kwalifikacje, korzystne systemy kredytów dla osób kształcących się zawodowo. Wspieranie systemu uznawania świadectw i umiejętności nabytych we wszystkich formach kształcenia, zarówno w szkole zawodowej, jak i podczas pracy zawodowej, np. poprzez zapewnianie porównywalności jakości szkoleń. Tworzenie przez odpowiednie resorty edukacji szeroko rozumianej strategii szkoleniowej, obejmującej planowanie, opracowanie standardów kwalifikacji zawodowej itp. Źródło: Powyższe propozycje zostały ujęte w raporcie,,zatrudnienie w świecie , nasuwa się zatem pytanie, czy zagadnienia te zostały wdrożone w życie przez wszystkie te lata do dnia dzisiejszego? Wyżej zostało przedstawione stanowisko Unii Europejskiej w ramach kształcenia zawodowego. Jedną z form wsparcia doskonalenia kształcenia zawodowego jest tworzenie innowacyjnych programów. Ogłoszony konkurs przez Mazowiecką Jednostkę Wdrażania Programów Unijnych, w ramach Priorytetu IX Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach, Działanie 9.2 Podniesienie atrakcyjności i jakości szkolnictwa zawodowego w 2012 roku przyczynił się do podniesienia kompetencji zawodowych 170 uczniów z powiatu gostynińskiego. Przy nawiązaniu współpracy Starostwa Powiatu Gostynińskiego, Zakładu Doskonalenia Zawodowego i Izby Gospodarczej Regionu Płockiego udało się opracować projekt dostosowany do potrzeb i możliwości uczniów szkół z Gostynina. Poniżej znajdują się ogólne dane dotyczące projektu. 10 Strona internetowa: 6

7 Rysunek 5. Ogólne dane o projekcie. Źródło: Opracowanie własne na podstawie wniosku o dofinansowanie projektu. Główny cel projektu oscylował wokół wzmocnienia atrakcyjności i podniesienia jakości oferty edukacyjnej dwóch szkół powiatu gostynińskiego w okresie od IV roku do X.2013 roku służącej podniesieniu zdolności uczniów do przyszłego zatrudnienia. Do wybranych zadań projektowych zostały przyporządkowane odpowiednie organy, które z wielkim zaangażowaniem wpisały się w realizację zamierzeń projektu. Przydział wybranych Instytucji do zadań ukazuje rysunek: Rysunek 6. Zadania projektowe i ich wykonawca. Źródło: Opracowanie własne na podstawie wniosku o dofinansowanie projektu. Jednym z bardzo ważnych aspektów projektu i zarazem celów było zwiększenie udziału pracodawców w realizacji procesu kształcenia zawodowego poprzez organizację praktyk 7

8 zawodowych dla 170 uczniów. Takiego zadania, o którym głoszą różne resorty edukacji podjęła się Izba Gospodarcza Regionu Płockiego. IGRP (skrót), która jest organizacją samorządu gospodarczego, obejmująca swym działaniem region płocki, sierpecki, gostyniński, zrzeszająca ok 100 firm, przyczyniła się do nawiązania wzajemnej współpracy pomiędzy biznesem a instytucjami edukacyjnymi. Stworzenie warunków rozwoju szkolnictwa zawodowego stało się dla IGRP priorytetem, biorąc pod uwagę zapotrzebowanie pracodawców na przygotowaną kadrę do pełnienia zawodu. Organizacja zajęć w obszarze kształcenia praktycznego, musi korzystać zarówno z własnego, bogatego zaplecza warsztatowego, (ubogi jego stan w Polskich szkołach zmniejsza szansę uczniów na zdobycie umiejętności praktycznych), jak i powinna uwzględniać korzystanie z instytucji zewnętrznych- zatem u pracodawców. Taką możliwość dają praktyki zawodowe, rzetelnie i sumiennie przeprowadzone. Poniżej przedstawiano cele praktyki zawodowej, które dzięki projektowi a zarazem funduszom unijnym można było zrealizować. Rysunek 7. Cele praktyki zawodowej. Źródło: Opracowanie własne na podstawie wniosku o dofinansowanie projektu. Wielość firm włączonych w projekt podniosła jakość praktyk zawodowych zorganizowanych przez IGRP. W pierwszej edycji projektu współpracę nawiązano z 17 prężnie prosperującymi firmami, w których praktykę odbyło 59 uczniów. II edycja przeznaczona była dla 111 uczniów, którzy mogli wykazać własne umiejętności praktyczne w 36 firmach. Uczniowie przydzieli zostali do wybranych przedsiębiorstw według kierunków kształcenia, których zestawienie jest zaprezentowane na poniższym rysunku. 8

9 Rysunek 8. Zestawienie kierunków kształcenia zawodowego objętych projektem. Źródło: Opracowanie własne na podstawie wniosku o dofinansowanie projektu. Wyselekcjonowanie firm uczestniczących w projekcie stało się rzeczą priorytetową, biorąc pod uwagę wyposażenie firm w nowe technologie, strukturę i produkt firmy oraz zapewnienie bezpieczeństwa dla praktykantów. Analizując dane o firmie, na podstawie treści znajdujących się w Izbie Gospodarczej Regionu Płockiego, intepretując ofertę firm można było wybrać najodpowiedniejsze placówki, w których przebieg praktyki realizowany będzie w sposób rzetelny. Kolejnym etapem była orientacja w firmach, które nie należą do Izby, a których oferta wkomponowała się w program praktyki zawodowej. Na drodze selekcji wybrano firmy spełniające oczekiwania projektu. Zapoznanie pracodawców z ideą projektu było kolejnym zadaniem w ramach organizacji miejsc praktyki zawodowej. Po analizie i akceptacji przez pracodawcę programu praktyki danego kierunku kształcenia, wybierano odpowiedniego pracownika, pełniącego rolę Opiekuna. Jego funkcja w projekcie miała ogromne znaczenie. Zestawienie oczekiwać IGRP w stosunku do Opiekuna praktyki zawodowej przedstawia poniższy schemat. 9

10 Schemat 1. Funkcje Opiekuna praktyki zawodowej. Źródło: Opracowanie własne. Tuż przed podjęciem praktyki zawodowej z kierunków rozpoczynających się w kwietniu 2012 roku, odbyły się spotkania z Opiekunami, których celem było podkreślenie wymogów formalnych realizowanej praktyki, z uwzględnieniem działań praktycznych. Taka kolejność działań w toku organizacji praktyk zawodowych była kontynuowana w II edycji projektu, wspierając się nabytym doświadczeniem. Cykl rozpoczęcia praktyk zawodowych przedstawia poniższy schemat. 10

11 Schemat 2. Etapy rozpoczęcia projektu. Źródło: Opracowanie własne. Ciągły kontakt z Opiekunem pozwolił na osiągnięcie zamierzonych celów, jakie niesie ze sobą praktyka zawodowa. Warto podkreślić w tym miejscu opinie Opiekunów, które dotyczą ogólnej idei projektu jak i współpracy z IGRP. Biura Podróży, które objęły swym zaangażowaniem 23 uczniów, podkreślają,,...współpraca między IGRP a Biurem Podróży od dwóch lat przebiega pomyślnie. Izba Gospodarcza Regionu Płockiego przekazuje wszelkie niezbędne informacje do realizacji programu praktyk zawodowych. Stały kontakt z Organizatorem praktyk okazał się pomocny w wielu aspektach. Jak zakłada Opiekun, ważny jest ciągły kontakt z Organizatorem praktyk. Pozwala to na rozwianie wszelkich problemów, a przede wszystkich motywuje Opiekuna do przekazania największego bagażu informacji uczniowi. Godne podkreślenia są uwagi kolejnego Opiekuna, który zaznacza:,, zauważyliśmy, że uczniowie nie zdają sobie sprawy z powagi odbycia praktyk zawodowych, praktykanci przychodzą z nastawieniem, że praktyki można załatwić za jeden uśmiech i ciężko jest nam od początku zmobilizować ich do współpracy, co wynika zapewne z nastawienia młodzieży. U uczniów jednak zachodzą bardzo duże zmiany, zdobywają doświadczenie, które przygotowuje je do dalszej współpracy. Niestety, wielu uczniów odbywających praktykę zawodową wychodzi z założenia, że można ją zrealizować nie wykonując żadnych czynności praktycznych. Nasuwa się pytanie: kto zatem jest 11

12 odpowiedzialny za kształtowanie takiej ogólnej opinii na temat praktyk zawodowych? Trudne jest określenie jednoznacznej odpowiedzi. Natomiast wymienić można aspekty wpływające na wzorowe przeprowadzenie praktyki zawodowej, którymi kierowała się IGRP w toku ich organizacji. Zatem rozpoczynając od doboru odpowiedniej firmy, wyboru Opiekuna i określenie jego funkcji, określenie idei projektu, kontrolowanie przebiegu praktyki, utrzymywanie ciągłego kontaktu z Opiekunem, a kończąc na podsumowaniu i określeniu zrealizowanych celów- to droga dobrych praktyk. W kwestionariuszu oceny praktyk zawodowych wielu Opiekunów podkreślało swoją rolę i funkcje. Świadczy to o przekazaniu i o określeniu przez Organizatora praktyk zawodowych wytycznych w ramach ich działania dla osiągnięcia zamierzonych celów. Pozytywne podejście pracodawców i zrozumienie przez Nich potrzeby kształcenia zawodowego przyczyniło się do podniesienia jakości praktyk zawodowych. Właściciel salonu samochodowego określa projekt w następujący sposób:,,program praktyk zawodowych organizowany przez IGRP w sposób profesjonalny, umożliwia rozwój kompetencji uczniów w naszej firmie. Będziemy chętnie korzystać z podobnych projektów organizowanych przez Izbę Gospodarczą Regionu Płockiego. Zdaniem właściciela jednej z firm budowlanych:,, praktyki realizowane są z korzyścią dla uczniów, którzy wiedzę podręcznikową uzupełniają umiejętnościami praktycznymi poznając strukturę firmy budowlanej. Jesteśmy na bieżąco informowani, możemy zwrócić się do organizatora z pytaniami, a dokumentacja jest dla nas jasna i czytelna. Zatem rzetelne przekazanie wskazówek realizacji praktyk zawodowych jak i odpowiednie przygotowanie Opiekuna do roli prowadzącego znacząco wpływa na poziom praktyki zawodowej. Szef serwisu salonu samochodowego, który pod swoją opieką miał uczniów z kierunku technik pojazdów samochodowych, obserwując zmiany jakie zachodzą w umiejętnościach i kompetencjach uczniów, poziom praktyki zawodowej określa następująco:,,mając na uwadze dobro uczniów objętych programem, ich chęć w zdobyciu wiedzy i umiejętności z zakresu obsługi pojazdów samochodowych projekt,,przedsiębiorczy uczeń jest w stu procentach trafionym pomysłem. Kontakt ucznia z pojazdami wyposażonymi w nową technologię i przyrządy diagnostyczne do weryfikacji usterek, pozwala na łatwiejszy sposób przyswajania wiedzy teoretycznej. Uczniowie skierowani do naszego salonu wykazują się wysoką kulturą osobistą, sumiennością w wykonywaniu przydzielonych im zadań oraz punktualnością, co w obecnych czasach wśród ich 12

13 rówieśników jest cechą wręcz trudną w osiągnięciu. Ze względu na dużą obsługę pojazdów samochodowych w serwisie i brak czasu na śledzenie informacji mailowej, ciągle jesteśmy informowani telefonicznie o ważnych sprawach dotyczących przebiegu praktyki. Pozytywnie to wpływa na komunikację i współpracę z Izbą Gospodarczą Regionu Płockiego. Reasumując, mając na uwadze cele projektu, opiekę, pomoc w realizacji jestem bardzo mile zaskoczony i w przyszłości chętnie wezmę udział w podobny sposób organizowanych praktykach. Takie podmiotowe traktowanie ucznia, podejście w sposób kompetentny do zadania powierzonego w ramach projektu, realizowanie programu danego kierunku kształcenia zgodnie z założeniem przez Opiekuna jest wysoko cenione, a wręcz pożądane. W powyższej referencji Opiekun podkreślił solidne wypełnianie zadań praktyki zawodowej przez uczniów. Jest to wynikiem zapewne dobrego kontaktu z Opiekunem, jak i również odpowiedniego przygotowania uczniów ze strony szkoły. Kolejny Opiekun podkreślił zmiany jakie zaszły w osobowości uczennicy:,,oceniam bardzo dobrze zmiany w kompetencji uczennicy w toku praktyk zawodowych. Jest bardzo dokładną, spokojną, pracowitą i uczynną uczennicą i dlatego też chętnie widziałabym ją w swoim zespole. Opinia, na podstawie której można wyciągnąć wiele pozytywnych wniosków opracowana została przez Opiekunów mających w dziale firmowym dwóch uczniów z kierunku technik ekonomista:,,do naszego działu zostało przypisanych dwóch uczniów, z którymi bardzo szybko nawiązałyśmy kontakt. Młodzież okazała się bardzo aktywna i chłonna na przekazywaną wiedzę. Od samego początku z wielkim zaangażowaniem i ambicją wykonywała wszelkie polecenia. Każdy etap pracy był przez nas nadzorowany, choć uczniowie jednocześnie mieli możliwość samodzielnego działania. Połączenie samodzielnego działania z nadzorem od strony Opiekuna to ważny aspekt praktyki zawodowej. Bywa jednak, że uczniom brakuje motywacji do podjęcia samodzielnej pracy, a wówczas jej pobudzenie należy do obowiązku Opiekuna. Jak zaobserwował Opiekun,, w trakcie praktyk zauważalny jest z każdym dniem wzrost zainteresowania ucznia pracą swojego kierunku. Zatem nie tylko motywacja jest ważna, a także zainteresowanie ucznia swoim kierunkiem kształcenia, określenia pozytywnych i negatywnych jego stron w toku praktyki zawodowej. 13

14 Podsumowując opinie i sugestie opiekunów praktyki zawodowej można wysunąć kilka wniosków, które mogę mieć znaczenie dla podniesienia poziomu praktyk zawodowych: Za jakość praktyk zawodowych w wysokim stopniu odpowiada organizator praktyk. Przebieg praktyki zawodowej powinien być koordynowany i kontrolowany przez organizatora. Dokonując wyboru firm, w których odbędzie się praktyka, organizator powinien kierować się odpowiednimi kryteriami: zasobem technicznym, zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom, zgodnością działu firmy z kierunkiem kształcenia. Należy nawiązać bezpośredni kontakt z właścicielem firmy jak i również z opiekunem, a w toku praktyki zawodowej powinien on być ciągle utrzymywany. Zadaniem organizatora jest przedstawienie programu praktyki zawodowej Opiekunowi i określenie poziomu jego wykonalności. Organizator ma za zadanie niwelować pojawiające się problemy. Należy określić rolę, funkcje Opiekuna, a także zamierzone cele praktyki zawodowej. Organizator, Opiekun i uczniowie są zobowiązani do prowadzenia określonej dokumentacji. Powyższy materiał został opracowany na podstawie kwestionariusza oceny, który został skierowany do Opiekunów i Przedsiębiorców. Uczniowie objęci projektem za pomocą ankiety ewaluacyjnej również mogli wyrazić swoje zdanie dotyczące realizacji i przebiegu praktyk zawodowych zorganizowanych przez Izbę Gospodarczą Regionu Płockiego. Pytanie pierwsze anonimowej ankiety ewaluacyjnej skierowanej do uczniów szkół gostynińskich dotyczyło zapoznania uczniów z programem praktyki zawodowej przez Opiekunów. Uczniowie odpowiedzieli następująco: 14

15 Wykres nr 1. Zapoznanie uczniów z programem praktyki zawodowej. Czy został/a Pan/Pani zapoznany/na z programem praktyk zawodowych? 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 95% tak 5% nie Powyższy wykres przedstawia wysoki odsetek uczniów, którzy zostali zapoznani z programem praktyki zawodowej zatwierdzonym przez szkołę (95% uczniów), jedynie 5% uczniów nie uzyskało wiadomości na temat zadań objętych programem praktyki zawodowej. Przyczyną tego może być brak zainteresowania ucznia tematem, bądź jego nieobecność na pierwszych zajęciach, a także zbyt ogólne przekazanie wiadomości wstępnych przez Opiekuna. Poszukując odpowiedzi na pytanie związane z przebiegiem praktyki zawodowej z ustalonym harmonogramem, uczniowie wskazali: Wykres 2. Praktyka zawodowa wg harmonogramu. Czy praktyki zawodowe odbywały się zgodnie z ustalonym harmonogramem? 100% 94% 80% 60% 40% 20% 0% tak 6% nie 15

16 Prawie wszyscy uczniowie zostali zapoznani z programem praktyki, która była realizowana zgodnie z harmonogramem, co podkreśla 94% uczniów. Jednakże, 6% uczniów zaznaczyło, iż praktyka zawodowa nie przebiegła zgodnie z ustaleniem. Wynika to być może z niespójności przekazywanych i odbieranych treści. Niekiedy Opiekunowie mogli dokonywać zmian w schemacie programu praktyki zawodowej, stawiając uczniom podrzędne zadania do wykonania, zgodne z zadaniem ogólnym. Wykonywanie wszelkich czynności zastępczych przez praktykantów, które nie wiązały się w żaden sposób z programem praktyki było zabronione, stąd pytanie 3 ujęte w ankiecie ewaluacyjnej skierowanej do uczniów. Uzyskano następujące dane: Wykres 3. Czynności zastępcze wykonywane podczas praktyk. Czy podczas praktyki zawodowej zdarzało się Pani/Panu wykonywad czynności zastępcze, które nie są przewidziane w planie? Podczas każdych zajęd 0% Rzadko 27% Często 0% Nigdy 73% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Powyższy wykres przedstawia jaki odsetek uczniów wykonywał czynności zastępcze, które nie były określone w programie praktyki zawodowej. 27% uczniów rzadko wykonywało czynności zastępcze, czego przyczyną mogą być nowe zadania stawiane przez Opiekuna, wymagane od firmy w określonym czasie. Jednak umiejętność wykonania takiego zadania świadczy o zasobie wielu zdolności i umiejętności dostosowania się do potrzeb pracodawcy. 73% uczniów realizowało program praktyki zawodowej według planu. Organizator praktyk zawodowych (IGRP) w duże mierze podkreślał sposób przekazywania wiedzy podczas praktyki zawodowej. Dla podniesienia jakości praktyki 16

17 zawodowej, kompetencji uczniów wszelkie przekazywane treści powinny być jasne i rzetelne, a wykonywanie nowych czynności przez uczniów poprzedzone przez obserwację i pokaz. Na pytanie dotyczące sposobu nadawania treści przez Opiekunów uczniowie odpowiedzieli następująco: Wykres 4. Jasność i rzetelność przekazywanych treści podczas praktyki zawodowej. Czy przekazywane treści na praktykach zawodowych były jasne i zrozumiałe? zdecydowanie nie 0% raczej nie 0% trudno powiedzied 4% raczej tak 16% Zdecydowanie tak 80% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Większość uczniów (80%) podkreśla, że treści przekazywane na praktykach były zdecydowanie jasne i zrozumiałe. 16% uczniów pozytywnie odnosi się do sposobu nauczania przez Opiekuna. Taki sposób przekazywania wiadomości znacząco wpływa na podniesienie kompetencji uczniów. Zaledwie 4% uczniów nie potrafiło określić rzetelności przekazywanych treści. Powodem tego może być bariera komunikacyjna w relacji uczeńopiekun. Uczniowie nie zaznaczyli odpowiedzi negatywnych, co świadczy o odpowiednim przygotowaniu Opiekunów do przeprowadzenia praktyki zawodowej i ich zaangażowaniu w owe działanie, z którym wiązało się kolejne pytanie ankiety ewaluacyjnej. Uczniowie w odpowiedzi na pytanie: jak oceniają Opiekuna praktyki zawodowej pod względem zaangażowania, zaznaczyli: 17

18 Wykres 5.Zaangażowanie Opiekuna w toku praktyki zawodowej. Jak ocenia Pan/i Opiekuna pod wzglem zaangażowania? 3% 3% 21% 73% Zdecydowanie dobrze Dobrze Trudno powiedzied Źle Większość uczniów wykazało wysoki stopień zaangażowania Opiekuna w przebieg praktyki zawodowej (aż 73%). Mniejsza grupa uczniów tj. 21% dobrze ocenia aktywność Opiekuna w ramach praktyki. Na taki wynik w wysokiej mierze wpłynęło utrzymywanie ciągłego kontaktu z Opiekunem przez Organizatora praktyk zawodowych. Przedstawienie głównej idei projektu, ukazanie potrzeby kształtowania umiejętności praktycznych uczniów dla korzyści firm również przyczyniło się do wzrostu zaangażowania ze strony Opiekunów. Niewielki odsetek uczniów 3% wykazało brak ingerencji ze strony Opiekuna w przebieg praktyki, a 3% uczniów nie potrafiło określić jej poziomu. Niski poziom zaangażowania Opiekuna w praktykę zawodową mógł być uzależniony od wielkiego nakładu pracy w czasie rozpoczęcia praktyki zawodowej i trudności w nawiązaniu kontaktu z podopiecznym. Kolejne pytanie ankiety skierowane do uczniów dotyczyło ich ogólnego spostrzeżenia na temat praktyki zawodowej. Na pytanie, czy praktyka zawodowa spełnia oczekiwania uczniów, odpowiedzieli następująco: 18

19 Wykres 6. Praktyka zawodowa wg oczekiwań uczniów. Czy praktyka zawodowa spełnia Twoje oczekiwania? Zdecydowanie nie Raczej nie Trudno powiedzied Raczej tak 1% 4% 5% 12% Zdecydowanie tak 78% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Zdecydowana większość uczniów, aż 78% podkreśla, że praktyka zawodowa spełniła ich oczekiwania w dużym stopniu. 12% uczniów pozytywnie odnosi się do odbytej praktyki. 5% uczniów nie sprecyzowało odpowiedzi. 4% uczniów stwierdza, że praktyka zawodowa nie do końca spełniła ich przewidywania, a 1 % uczniów odnosi się negatywnie do przebiegu praktyki zawodowej. Być może, wynika to z nieodpowiedniego wyboru kierunku kształcenia, co podkreślali uczniowie, a także z zupełnie innego postrzegania pojęcia,,praktyka zawodowa, która w ramach projektu była sumiennie odbyta. Kolejnym czynnikiem, który mógł negatywnie wpłynąć na ocenę praktyki zawodowej przez uczniów jest niekiedy brak spójności kształcenia teoretycznego z praktycznym w szkołach zawodowych, co powoduje nieumiejętność przełożenia teorii na działania typowo praktyczne. Przydzielenie niektórych uczniów do wybranych firm przez IGRP również mogło być nieodpowiednie, wówczas nie zostały spełnione oczekiwania praktykantów. W ankiecie ewaluacyjnej pojawiło się pytanie dotyczące sposobu organizacji praktyk zawodowych. Odpowiedzi uczniów zestawione są na poniższym wykresie: 19

20 Wykres 7. Organizacja praktyk zawodowych. Jak oceniasz praktyki zawodowe pod względem organizacyjnym? Zdecydowanie źle 0% Źle 0% Trudno powiedzied 3% Dobrze 29% Zdecydowanie dobrze 67% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Jak przedstawia powyższy wykres, organizacja praktyk zawodowych nie tylko przez Opiekunów została bardzo dobrze oceniona, ale również przez uczniów. Większość uczniów (tj. 67%) uważa organizację praktyk jako bardzo dobrą, 29% uczniów podkreśla dobrą organizację, a tylko 3% uczniów nie potrafiło udzielić na to pytanie odpowiedzi. Uzyskanie pozytywnej oceny organizacji i przebiegu praktyk zawodowych było zależne od wielu czynników, m.in. od: nawiązania współpracy z odpowiednimi firmami, określenia etapów rozpoczęcia realizacji projektu, wyznaczenia funkcji i kompetencji Opiekunów oraz celów głównych praktyki zawodowej, ukazania potrzeby kształtowania potencjalnych pracowników, wzajemnej relacji Organizator - Opiekun, od współpracy wszystkich partnerów projektu. Wynik ten jest bardzo zadawalający i motywujący do kolejnego działania. Podsumowując anonimowe ankiety ewaluacyjne na które łącznie odpowiedziało 153 uczniów, 100% zdecydowanie poleciłoby innym praktyki zawodowe zorganizowane przez Izbę Gospodarczą Regionu Płockiego. Współpraca z gostynińskimi szkołami zawodowymi w ramach realizacji projektu stała się bardzo owocna i również pozytywnie oceniona przez dyrekcję szkół. Pani Izabela Sieradzka, Dyrektor Zespołu Szkół im. Marii Skłodowskiej-Curie ujmuje realizację praktyk zawodowych przez IGRP w dany sposób:,,skuteczność, rzetelność i fachowa znajomość wszystkich aspektów rynku pracy, jaką cechują się pracownicy Izby Gospodarczej Regionu Płockiego, sprawiły, iż odnieśliśmy jako szkoła wymierne sukcesy organizując 20