Sprawozdania finansowe małych firm na nowych zasadach

Transkrypt

1 echo Rzeczpospolita z Sprawozdania finansowe małych firm na nowych zasadach Wartości przychodów i aktywów pozwalające przygotować za 2015 r. uproszczony bilans i rachunek wyników są wyższe niż limity, które wyznaczają obowiązek ich badania przez audytora. Skorzystają na tym zwłaszcza niewielkie spółki akcyjne. We wrześniu 2015 r. weszła w życie kolejna nowelizacja ustawy o rachunkowości (dalej: uor) wprowadzająca do krajowych przepisów wytyczne dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE z 26 czerwca 2013 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek (dalej: dyrektywa). Nowelizacja wprowadziła m.in. definicję jednostek małych i ustaliła układ ich bilansu oraz rachunku zysków i strat. Z uzasadnienia do nowelizacji ustawy wynika, że wprowadzenie uproszczeń w zakresie sprawozdawczości finansowej ma spowodować redukcję obciążeń administracyjnych dla małych jednostek, do których zaliczane są spółki akcyjne, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółki komandytowo-akcyjne, które w roku obrotowym, za który sporządzają sprawozdanie finansowe, oraz w roku poprzedzającym rok obrotowy nie przekraczają co najmniej dwóch z trzech określonych w nowelizacji wielkości. Jednostka jest mała, gdy spełnia ustawowe warunki Jednostki małe to podmioty podlegające przepisom uor oraz oddziały przedsiębiorców zagranicznych w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, które w roku obrotowym, za który sporządzają sprawozdanie finansowe, oraz w roku poprzedzającym ten rok obrotowy nie przekroczyły co najmniej dwóch z następujących trzech wielkości: 1) zł w przypadku sumy aktywów bilansu na koniec roku obrotowego, 2) zł w przypadku przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy, 3) 50 osób w przypadku średniorocznego zatrudnienia w przeliczeniu na pełne etaty. Bez względu na wielkość wymienionych parametrów za małe jednostki nie uważa się emitentów papierów wartościowych dopuszczonych do obrotu, emitentów zamierzających się ubiegać lub ubiegających się o ich dopuszczenie do obrotu na jednym z rynków regulowanych Europejskiego Obszaru Gospodarczego, emitentów papierów wartościowych dopuszczonych do obrotu w alternatywnym systemie obrotu, krajowych instytucji płatniczych, instytucji pieniądza elektronicznego oraz jednostek sektora finansów publicznych. Leasing jak w podatkach Jednym z uproszczeń dla małych podmiotów, także spółek akcyjnych, jest możliwość kwalifikowania przez nie umów leasingowych według zasad określonych w przepisach podatkowych. W praktyce oznacza to, że jednostki te mogą kwalifikować podpisane umowy leasingowe jako klasyczne umowy leasingu operacyjnego, bez konieczności wprowadzania ich do ksiąg rachunkowych spółki oraz prezentowania w bilansie jako środki trwałe. W takim przypadku nie pojawią się różnice przejściowe, a spółka nie będzie musiała kalkulować podatku odroczonego. Jednostka, która nie przekroczyła za poprzedni rok obrotowy co najmniej dwóch z trzech wielkości wskazanych w ramce powyżej, na podstawie art. 37 ust. 10 uor będzie mogła odstąpić od ustalania aktywów i rezerw z tytułu odroczonego podatku dochodowego. Limity te są wyższe od limitów wynikających z art. 64 ust. 4 uor wyznaczających obowiązek badania sprawozdania finansowego. To oznacza, że również inne jednostki, których sprawozdania finansowe podlegają badaniu przez biegłego rewidenta, mogą klasyfikować umowy leasingowe według zasad określonych w przepisach podatkowych oraz będą mogły odstąpić od ustalania aktywów i rezerw z tytułu odroczonego podatku dochodowego. Jednostki, które nie przekroczyły w poprzednim roku obrotowym co najmniej dwóch z trzech wspomnianych wcześniej wielkości, mogą również nie stosować rozporządzenia ministra finansów z 12 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych. Oznacza to, że spółka nie będzie m.in. stosowała metod wyceny, zakresu ujawniania, sposobu prezentacji i podziału na kategorie instrumentów finansowych zawartych w tym rozporządzeniu. Zapewne niewiele spółek skorzysta z tego uproszczenia.

2 Wprowadzone przez nowelizację uor uproszczenia są najbardziej widoczne w samej prezentacji sprawozdania finansowego. Załącznik nr 5 do uor przedstawia zakres informacji wykazywanych w sprawozdaniu finansowym dla jednostek małych korzystających z uproszczeń. Jednostka mała może przygotować zarówno bilans, jak i rachunek zysków i strat w okrojonej wersji. Stopień szczegółowości prezentowanych danych finansowych zakończy się wtedy na cyfrach rzymskich (z pewnymi wyjątkami) dotychczasowej wersji tych elementów sprawozdania: - W rzeczowych aktywach trwałych prezentuje się środki trwałe i środki trwałe w budowie. - Inwestycje długoterminowe są podzielone na nieruchomości i długoterminowe aktywa finansowe. - W należnościach i zobowiązaniach krótkoterminowych podmiot pokaże rozrachunki z tytułu dostaw i usług w podziale na do i powyżej 12 miesięcy. - W kapitałach spółka zaprezentuje kapitał zapasowy z wyszczególnieniem nadwyżki agio oraz kapitał z aktualizacji wyceny z wydzielonym kapitałem, który powstał z tytułu aktualizacji wartości godziwej. - W rezerwach spółka pokaże rezerwę na świadczenia emerytalne i podobne. - W zobowiązaniach długo- i krótkoterminowych wykazuje się kredyty i pożyczki. - W zobowiązaniach krótkoterminowych poza zobowiązaniami handlowymi zawiera się informację o funduszach specjalnych. - W rachunku zysków i strat jedną z ważniejszych zmian w prezentacji jest połączenie przychodów ze sprzedaży produktów z przychodami ze sprzedaży towarów i materiałów. W konsekwencji po stronie kosztów rodzajowych w układzie porównawczym powstała pozycja Pozostałe koszty" obejmująca pozostałe koszty rodzajowe i wartość sprzedanych towarów i materiałów. Jakie informacje uzupełniające Informacje zawarte w bilansie i rachunku zysków i strat powinny zostać uzupełnione informacją dodatkową do sprawozdania finansowego. Znowelizowana ustawa znacznie zmniejszyła liczbę wymaganych ujawnień w ramach dodatkowych informacji i objaśnień. Małe jednostki muszą w nich wykazać m.in. szczegółowy zakres zmian wartości grup rodzajowych środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych, inwestycji długoterminowych, kwotę rozliczeń międzyokresowych czynnych, zobowiązania warunkowe, informację o przeciętnym zatrudnieniu w roku obrotowym, a także informacje liczbowe, wraz z wyjaśnieniem, zapewniające porównywalność danych w sprawozdaniu finansowym. W informacji dodatkowej i objaśnieniach mała spółka napisze również o istotnych zdarzeniach, jakie nastąpiły po dniu bilansowym, które nie zostały uwzględnione w sprawozdaniu finansowym, z podaniem ich wpływu na sytuację majątkową i finansową jednostki. Jednostka mała, która nie sporządza uproszczonej informacji dodatkowej, powinna ją przygotować w zakresie nie mniejszym niż określony w załączniku nr 5 do ustawy. Bez dwóch elementów Dodatkowym uproszczeniem jest możliwość niesporządzania zestawienia zmian w kapitale (funduszu) własnym oraz rachunku przepływów pieniężnych przez małe jednostki. Ma to szczególne znaczenie dla małych spółek akcyjnych oraz pozostałych jednostek małych, które jednocześnie mają obowiązek poddania swojego sprawozdania finansowego badaniu przez biegłego rewidenta. Spółki te będą poddawały badaniu uproszczony bilans oraz rachunek zysków i strat bez zestawienia zmian w kapitale (funduszu) własnym oraz bez rachunku przepływów pieniężnych. Powinno to znacznie uprościć i przyśpieszyć tworzenie sprawozdania finansowego. Spółki zazwyczaj mają najwięcej problemów z prawidłowym zaprezentowaniem rachunku przepływów pieniężnych. Jednocześnie jednostka mała, która ma obowiązek sporządzania sprawozdania z działalności (spółki kapitałowe mają taki obowiązek), może nie sporządzać tego sprawozdania, pod warunkiem że w informacji dodatkowej przedstawi więcej szczegółów dotyczących nabycia udziałów własnych. Chodzi tu w szczególności o doprecyzowanie celu ich nabycia, ceny nabycia oraz zbycia w przypadku ich sprzedaży, oraz liczby i wartości nominalnej ze wskazaniem, jaką część kapitału zakładowego reprezentują. Z braku obowiązku tworzenia sprawozdania z działalności mogą również skorzystać właściciele spółek z o.o. Ich spółki, posiadając status małej jednostki, pozbędą się dodatkowego dokumentu, który wypełniany był niejako z automatu i w wielu punktach opatrzony komentarzem nie dotyczy". Są to więc realne uproszczenia i oszczędności dla małych jednostek. W przypadku tworzenia sprawozdania z działalności jednostka mała może nie wykazywać wskaźników niefinansowych oraz informacji dotyczących zagadnień środowiska naturalnego. Już we wprowadzeniu Spółka, która zdecyduje się na stosowanie uproszczeń, zobowiązana jest do ujawnienia tego faktu we wprowadzeniu do sprawozdania finansowego oraz wskazania, z których rozwiązań w tym zakresie korzysta. W przypadku istotnych zmian wprowadzonych w zasadach (polityce) rachunkowości spółka, zgodnie z art. 8 uor, musi określić w informacji dodatkowej wpływ tych zmian na sprawozdanie finansowe, podać przyczyny tych zmian, określić liczbowo ich

3 wpływ na wynik finansowy oraz zapewnić porównywalność danych dotyczących roku poprzedzającego rok obrotowy, w którym dokonano zmiany. Skutki zmiany przyjętych zasad (polityki) rachunkowości odnosi się na kapitał (fundusz) własny i wykazuje jako zysk (stratę) z lat ubiegłych. Prezentacja danych o środkach trwałych 31 grudnia 2013 r. spółka kupiła samochód, który był amortyzowany stawką 20 proc. dla celów bilansowych i stawką 25 proc. dla celów podatkowych. Na początku roku 2014 spółka otrzymała pożyczkę trzyletnią w kwocie zł, którą spłaci na koniec całego okresu. Koszt pożyczki wynosi 5 proc. w skali roku, a odsetki płacone są raz w roku, po dniu bilansowym. Spółka kalkuluje podatek odroczony. Roczna amortyzacja bilansowa samochodu wyniosła zł, a jego roczna amortyzacja podatkowa zł. Wybrane dane na koniec lat 2014 i 2015 przedstawia zestawienie: W listopadzie 2015 r. nadzwyczajne walne zgromadzenie spółki zdecydowało o skorzystaniu jeszcze w tym roku z uproszczeń w sporządzaniu sprawozdania finansowego za rok Jednostka powinna przekształcić dane porównawcze za rok 2014, tak jakby wprowadzone zasady obowiązywały od zawsze: Leasing z zastosowaniem uproszczenia Na początku roku 2014 spółka zawarła umowę leasingu operacyjnego na maszynę do robót budowlanych. Umowa ta zgodnie z prawem bilansowym została zakwalifikowana jako leasing finansowy. Stawka amortyzacyjna wyniosła 20 proc. Wartość maszyny to zł.

4 Dane z umowy leasingowej: W roku 2015 nadzwyczajne walne zgromadzenie spółki zdecydowało o skorzystaniu jeszcze w tym roku z uproszczeń przy sporządzaniu sprawozdania finansowego. W związku z tym jednostka skorygowała ujęcie umowy leasingowej w księgach oraz w sprawozdaniu finansowym. Jednostka przekształciła również dane porównawcze za rok 2014, tak jakby wprowadzone zasady obowiązywały od zawsze. W 2015 r. spółka wyksięgowała z ewidencji maszynę do robót budowlanych, amortyzację oraz koszty finansowe za rok 2014 oraz wprowadziła w koszty podatkowe fakturę za raty leasingowe.

5 Źródło: