1. W jakim celu powsta a broszura Swobodny przep yw osób a mo liwoêci... 4 korzystania z opieki zdrowotnej w Unii Europejskiej

Transkrypt

1 Spis treêci 1. W jakim celu powsta a broszura Swobodny przep yw osób a mo liwoêci korzystania z opieki zdrowotnej w Unii Europejskiej 2.1 Na czym polega koordynacja systemów zabezpieczenia spo ecznego. 2.2 KorzyÊci wynikajàce z koordynacji. 3. Paƒstwa, w których mo esz powo aç si na przepisy Wspólnotowe 3.1 Jakie to sà przepisy? 4. Osoby uprawnione do Êwiadczeƒ zdrowotnych.. 9 na podstawie przepisów wspólnotowych 5. Podr czny s ownik poj ç u ywanych przy stosowaniu przepisów wspólnotowych 6. Ogólne zasady udzielania opieki zdrowotnej Âwiadczenia zdrowotne w pe nym zakresie i Êwiadczenia natychmiast konieczne 6.2 Prawo do Êwiadczeƒ zdrowotnych a kraj, w którym posiada si ubezpieczenie zdrowotne 6.3 Âwiadczenia zdrowotne zwiàzane z porodem 7. Formularze

2 8. FormalnoÊci Pracownicy najemni oraz osoby samodzielnie zarobkujàce 1. W jakim celu powsta a broszura 8.2 Pracownicy przygraniczni 8.3 Pracownicy sezonowi 8.4 Pracownicy transportu mi dzynarodowego 8.5 Pracownicy wys ani 8.6 Studenci 8.7 TuryÊci 8.8 Emeryci i renciêci mieszkajàcy w innym paƒstwie ni paƒstwo, z którego otrzymujà Êwiadczenia emerytalne lub rentowe 8.9 Emeryci i renciêci przebywajàcy czasowo w innym paƒstwie ni paƒstwo, z którego otrzymujà Êwiadczenia emerytalne lub rentowe 8.10 Osoby ubiegajàce si o emerytur lub rent 8.11 Bezrobotni poszukujàcy pracy w innym paƒstwie cz onkowskim oraz cz onkowie ich rodzin 8.12 Cz onkowie rodziny osoby ubezpieczonej 8.13 Aby wyjechaç do innego kraju na leczenie Wypadki przy pracy i choroby zawodowe 9. Wykaz polskich instytucji zaanga owanych w koordynacj systemów zabezpieczenia spo ecznego w cz Êci dotyczàcej Êwiadczeƒ leczniczych Z chwilà przystàpienia Polski do Unii Europejskiej nasz kraj stanie si jednym z paƒstw cz onkowskich Wspólnoty. Obywatele naszego kraju jak równie inne osoby wymienione w tej broszurze uzyskajà takie same prawa i obowiàzki jak obywatele innych paƒstw cz onkowskich Unii. Celem broszury jest pomoc w zapoznaniu si z nowymi prawami i obowiàzkami wynikajàcymi z przepisów unijnych o opiece zdrowotnej, które b dà obowiàzywa y tak e Polaków podró ujàcych po terytorium Unii Europejskiej. Z tej broszury dowiesz si : kto ma prawo do opieki zdrowotnej na terenie Wspólnoty, na jakich warunkach ta opieka jest udzielana, jakich formalnoêci nale y dope niç, by mo liwe by o korzystanie z przys ugujàcych nam praw. 2 3

3 2. Swobodny przep yw osób a mo liwoêci korzystania z opieki zdrowotnej w Unii Europejskiej Ka dy obywatel paƒstwa cz onkowskiego Unii Europejskiej ma prawo do swobodnego podró owania, podejmowania pracy, studiowania i zamieszkiwania w wybranym przez siebie paƒstwie lub paƒstwach Wspólnoty. JeÊli posiada on ubezpieczenie zdrowotne w powszechnym systemie ubezpieczenia zdrowotnego w jakimkolwiek z krajów Wspólnoty, to prawo do opieki zdrowotnej podró uje razem z nim. Zasady udzielania tej opieki i jej zakres okreêlajà przepisy Wspólnotowe o koordynacji systemów zabezpieczenia spo ecznego. Uwaga! Je eli sk adki na ubezpieczenie zdrowotne odprowadzane sà do Twojej kasy chorych w Polsce oznacza to, e jesteê obj ty polskim, powszechnym systemem ubezpieczenia zdrowotnego. 2.1 Na czym polega koordynacja systemów zabezpieczenia spo ecznego Ka de paƒstwo cz onkowskie posiada w asny system ubezpieczenia zdrowotnego i samo decyduje, kto i na jakich zasadach podlega ubezpieczeniu, jakie nale à si mu Êwiadczenia i jakie sk adki sà na to ubezpieczenie odprowadzane. Koordynacja polega na wprowadzeniu i stosowaniu wspólnych dla wszystkich paƒstw cz onkowskich zasad i regu, które okreêlajà, na jakich warunkach mo esz otrzymaç opiek zdrowotnà i w jakim zakresie ta opieka Tobie przys uguje. Zasady te i regu y muszà byç przestrzegane przez w adze krajowe, przez instytucje ubezpieczeƒ spo ecznych oraz przez sàdy i trybuna y ka dego z paƒstw Wspólnoty. Uwaga! Przepisy Wspólnotowe o koordynacji dotyczà wy àcznie osób, które posiadajà ubezpieczenie w powszechnym systemie ubezpieczenia zdrowotnego w jakimkolwiek 4 5

4 z krajów Unii Europejskiej i zaczynajà obowiàzywaç dopiero w momencie przemieszczania si ubezpieczonego do innego kraju Unii Europejskiej. 3. Paƒstwa, w których mo esz powo aç si na przepisy Wspólnotowe 2.2 KorzyÊci wynikajàce z koordynacji Przepisy Wspólnotowe chronià ubezpieczonego przed utratà jego prawa do korzystania z ubezpieczenia zdrowotnego w przypadku wyjazdu do innego kraju Unii Europejskiej i dajà mu gwarancj równego traktowania z ubezpieczonymi obywatelami paƒstwa cz onkowskiego, do którego postanawia przyjechaç, aby tam zamieszkaç, pracowaç, studiowaç itp. Na przepisy Wspólnotowe dotyczàce opieki zdrowotnej mo esz powo ywaç si w paƒstwach, które nale à do Unii Europejskiej. Pami taj jednak, e w przypadku: Danii przepisów wspólnotowych nie stosuje si na obszarze Grenlandii i Wysp Faro, Francji przepisy wspólnotowe stosuje si równie na obszarze Gujany Francuskiej, Reunion, Gwadelupy oraz Martyniki, Portugalii przepisy wspólnotowe stosuje si równie na Azorach i Maderze, Wielkiej Brytanii przepisy wspólnotowe stosuje si równie na obszarze Gibraltaru, ale nie stosuje si na obszarze Wysp Normandzkich oraz Wysp Mann. Na przepisy Wspólnotowe mo esz powo ywaç si tak e w paƒstwach nale àcych do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, a wi c w: Islandii, Lichtensteinie, Norwegii i Szwajcarii. 6 7

5 3.1 Jakie to sà przepisy? Zasady koordynacji systemów zabezpieczenia spo ecznego oraz szczegó owe warunki ich stosowania okreêlajà: Rozporzàdzenie 1408/71 z 14 czerwca 1971 roku dotyczàce stosowania systemów zabezpieczenia spo ecznego do pracowników najemnych, osób pracujàcych na w asny rachunek oraz do cz onków ich rodzin przemieszczajàcych si w granicach Wspólnoty; oraz Rozporzàdzenie 574/72 z 21 marca 1972 roku ustalajàce sposób stosowania Rozporzàdzenia (EWG) numer 1408/71 dotyczàcego stosowania systemów zabezpieczenia spo ecznego do pracowników najemnych, osób pracujàcych na w asny rachunek oraz do cz onków ich rodzin przemieszczajàcych si w granicach Wspólnoty. Postanowienia tych Rozporzàdzeƒ sà rozstrzygajàce w przypadku ewentualnego konfliktu norm ustawodawstwa krajowego i norm unijnych. 4. Osoby uprawnione do Êwiadczeƒ zdrowotnych na podstawie przepisów Wspólnotowych Zgodnie z Rozporzàdzeniem EWG Nr 1408 / 71, osobami uprawnionymi do opieki zdrowotnej sà: pracownicy najemni i osoby pracujàce na w asny rachunek oraz cz onkowie ich rodzin, emeryci i renciêci oraz cz onkowie ich rodzin, studenci i cz onkowie ich rodzin, turyêci, bezrobotni i cz onkowie ich rodzin. Osobami uprawnionymi sà równie szczególne grupy zatrudnionych i osób, a wi c: pracownicy wys ani i cz onkowie ich rodzin, pracownicy przygraniczni i cz onkowie ich rodzin, pracownicy sezonowi i cz onkowie ich rodzin, bezpaƒstwowcy i uchodêcy zamieszkali na terytorium paƒstwa cz onkowskiego Unii oraz cz onkowie ich rodzin. 8 9

6 5. Podr czny s ownik poj ç u ywanych przy stosowaniu przepisów Wspólnotowych Paƒstwo w aêciwe to kraj cz onkowski Unii Europejskiej, w którym osoba jest obj ta ubezpieczeniem zdrowotnym jako: pracownik lub osoba pracujàca na w asny rachunek lub student lub bezrobotny. Zapami taj podstawowe poj cia, którymi pos ugiwaç si b dziemy w tej broszurze. B dà one te przydatne w sytuacji, gdy zechcesz skorzystaç ze Êwiadczeƒ zdrowotnych w którymê z krajów Unii Europejskiej. Miejsce zamieszkania to miejsce, gdzie osoba przebywa z zamiarem sta ego pobytu. Pobyt to tymczasowe przebywanie w jednym z paƒstw cz onkowskich Unii Europejskiej bez zamiaru zamieszkania tam na sta e. Pani Maria Wójcikowska na sta e mieszka w Szczecinie. Na okres wakacji wyjecha a do swojej córki mieszkajàcej na sta e we Wiedniu. Po wakacjach Pani Wójcikowska wróci a do Szczecina. Przepisy Wspólnotowe zakwalifikujà wizyt Pani Wójcikowskiej jako pobyt we Wiedniu. Pan Adam Golanowski pracuje w zak adach mi snych w Warszawie. Jego pracodawca odprowadza co miesiàc sk adk na ubezpieczenie zdrowotne do ZUS w Warszawie, a ZUS przekazuje t sk adk do Mazowieckiej Kasy Chorych. Sk adki na ubezpieczenie zdrowotne sà wi c odprowadzane w Polsce, a wi c paƒstwem w aêciwym dla Pana Golanowskiego jest Polska. Paƒstwo w aêciwe emeryta i rencisty. W przypadku emeryta i rencisty paƒstwem w aêciwym jest paƒstwo, z którego otrzymuje on emerytur lub rent. JeÊli emeryt lub rencista otrzymuje Êwiadczenia z kilku paƒstw cz onkowskich paƒstwem w aêciwym jest paƒstwo cz onkowskie, w którym ma on miejsce zamieszkania

7 Pani Jane Samson pracowa a przez 35 lat jako kelnerka w trzech krajach unijnych: 10 lat w Anglii, 20 lat w Niemczech i 5 lat we Francji. Po uzyskaniu prawa do emerytury postanowi a pozostaç we Francji. Jako emerytka mieszkajàca we Francji, pobiera emerytur w tym w aênie kraju jako paƒstwie w aêciwym, choç emerytura Pani Samson sk ada si ze Êwiadczeƒ emerytalnych pochodzàcych z trzech krajów, w których pracowa a. W sytuacji, gdy emeryt lub rencista ma miejsce zamieszkania w innym paƒstwie cz onkowskim ni te, z których otrzymuje Êwiadczenia, paƒstwem w aêciwym jest paƒstwo, z którego pobiera najwi kszà cz Êç emerytury lub renty. Gdyby pani Jane Samson zamieszka a np. w Holandii, to paƒstwem w aêciwym by yby dla niej Niemcy, bo tam pracowa a najd u ej, 20 z 35 lat. Paƒstwo w aêciwe w przypadku choroby zawodowej i wypadków przy pracy. Paƒstwem w aêciwym dla osoby, u której stwierdzono chorob zawodowà, jest to paƒstwo cz onkowskie Unii Europejskiej, w którym osoba naby a chorob zakwalifikowanà przez ustawodawstwo tego paƒstwa jako choroba zawodowa. Pan Jan Malinowski zachorowa na schorzenie, które zgodnie z polskimi przepisami uznawane jest za chorob zawodowà. Zatem Polska jest paƒstwem w aêciwym czyli paƒstwem, które ma obowiàzek finansowania Êwiadczeƒ zdrowotnych zwiàzanych z tà chorobà, nawet w sytuacji, gdy pan Malinowski zamieszka w innym kraju cz onkowskim Unii. W sytuacji, gdy zdarzy si wypadek przy pracy, paƒstwem w aêciwym jest kraj, który wyda decyzj o uznaniu wypadku przy pracy i ponosi za nià odpowiedzialnoêç finansowà. Wypadek, który zdarzy si na terytorium innego paƒstwa cz onkowskiego Unii Europejskiej ni paƒstwo w aêciwe, uwa a si za wypadek, który nastàpi na terytorium paƒstwa w aêciwego. Pani Joanna Kowalska mieszka w Polsce, ale pracuje w Czechach. W drodze do pracy mia a wypadek samochodowy na terytorium Polski. W tej sytuacji paƒstwem w aêciwym dla Pani Kowalskiej sà Czechy. Ustawodawstwo w aêciwe to przepisy paƒstwa cz onkowskiego Unii Europejskiej, którym podlega ubezpieczony obywatel Unii

8 W przypadku emeryta lub rencisty ustawodawstwem w aêciwym jest ustawodawstwo, na podstawie którego otrzymuje on swojà emerytur lub rent. Pan Antoni Stecki mieszka i pracuje w Polsce. Jego sk adki na ubezpieczenie zdrowotne odprowadzane sà do kasy chorych mieszczàcej si na terytorium Polski. Jako ubezpieczony obywatel Polski podlega on polskim przepisom o ubezpieczeniu zdrowotnym. Zatem ustawodawstwem w aêciwym dla Pana Steckiego jest ustawodawstwo polskie. Pani Magdalena Sowa mieszka w Polsce, ale pracuje w Niemczech. W Niemczech odprowadzane sà sk adki na jej ubezpieczenie zdrowotne. Ustawodawstwem w aêciwym dla Pani Sowy jest ustawodawstwo niemieckie. W adza w aêciwa oznacza ministra lub innà odpowiednià w adz, któremu podlega system ubezpieczenia zdrowotnego paƒstwa cz onkowskiego. W Polsce w adzà w aêciwà jest Minister Zdrowia. Instytucja w aêciwa to instytucja znajdujàca si w paƒstwie w aêciwym, w której osoba jest ubezpieczona lub od której osoba ubezpieczona ma prawo uzyskaç Êwiadczenia zdrowotne. W Polsce instytucjà w aêciwà w zakresie opieki zdrowotnej jest kasa chorych, w której dana osoba jest ubezpieczona lub w której dana osoba jest zarejestrowana. Instytucja miejsca zamieszkania to instytucja uprawniona do udzielania Êwiadczeƒ zdrowotnych w miejscu zamieszkania ubezpieczonego. Âwiadczenia te instytucja udziela zgodnie ze stosowanym przez nià ustawodawstwem oraz na rachunek instytucji w aêciwej. W Polsce instytucjà miejsca zamieszkania w zakresie Êwiadczeƒ zdrowotnych jest kasa chorych, w której dana osoba jest ubezpieczona lub w której dana osoba jest zarejestrowana. Instytucja miejsca pobytu to instytucja uprawniona do udzielania Êwiadczeƒ zdrowotnych w miejscu pobytu ubezpieczonego. Âwiadczeƒ tych instytucja udziela zgodnie ze stosowanym przez nià ustawodawstwem oraz na rachunek instytucji w aêciwej. W Polsce instytucjà miejsca pobytu w zakresie Êwiadczeƒ zdrowotnych jest kasa chorych, w której dana osoba jest ubezpieczona lub w której dana osoba jest zarejestrowana

9 Instytucja àcznikowa to krajowa instytucja, której zadaniem jest zapewnianie wzajemnych, bezpoêrednich kontaktów z innymi instytucjami àcznikowym w kraju i w paƒstwach cz onkowskich Unii Europejskiej. Zadaniem instytucji àcznikowej jest równie przekazywanie informacji i udzielanie pomocy ka dej osobie zainteresowanej realizacjà swojego prawa wynikajàcego z ubezpieczenia zdrowotnego. Lista instytucji àcznikowych paƒstw cz onkowskich znajduje si w Za àczniku nr 4 do Rozporzàdzenia EWG Nr 574/ 72. W Polsce instytucjà àcznikowà w zakresie Êwiadczeƒ zdrowotnych jest Biuro Rozliczeƒ Mi dzynarodowych z siedzibà w Warszawie. Okresy ubezpieczenia to okresy op acania sk adek, zatrudnienia lub pracy na w asny rachunek, tak jak okreêla je ustawodawstwo, pod którego rzàdami te okresy zosta y wype nione oraz wszelkie okresy zrównane, o ile sà uznane przez to ustawodawstwo za równorz dne z okresami ubezpieczenia. W przypadku Polski okresami ubezpieczenia b dà okresy odprowadzania lub op acania sk adki na ubezpieczenie zdrowotne do powszechnego systemu ubezpieczenia zdrowotnego. Âwiadczenia zdrowotne czyli Êwiadczenia lecznicze zwane te rzeczowymi Êwiadczeniami zdrowotnymi lub Êwiadczeniami rzeczowymi to Êwiadczenia, których celem jest ratowanie ycia i zdrowia oraz zapewnienie pomocy i opieki medycznej. Âwiadczenia te przys ugujà osobom w razie choroby i macierzyƒstwa, w tym choroby b dàcej nast pstwem wypadków przy pracy oraz chorób zawodowych. Ka de paƒstwo cz onkowskie na podstawie w asnego ustawodawstwa okreêla w asny katalog Êwiadczeƒ zdrowotnych, jednak e we wszystkich tych paƒstwach za Êwiadczenia zdrowotne uznawane sà: Êwiadczenia lecznicze, pomoc dentystyczna i opieka medyczna oraz zaopatrzenie w leki. W polskim ustawodawstwie za Êwiadczenia zdrowotne uznane zosta y dzia ania s u àce zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia oraz inne dzia ania medyczne wynikajàce z procesu leczenia lub innych przepisów regulujàcych zasady ich wykonywania

10 6. Ogólne zasady udzielania opieki zdrowotnej Rodzaj i zakres opieki zdrowotnej udzielanej osobie ubezpieczonej przemieszczajàcej si po terytorium paƒstw cz onkowskich Unii Europejskiej zale y od: przepisów Wspólnotowych dotyczàcych opieki zdrowotnej, przepisów paƒstwa cz onkowskiego, w którym osoba korzysta z opieki zdrowotnej. Pami taj! W sytuacji, gdy osoba posiada ubezpieczenie zdrowotne w innym kraju ni kraj, w którym korzysta z opieki zdrowotnej, lekarze, przychodnie, szpitale zawsze b dà udzielaç jej tej opieki zgodnie z przepisami w asnego kraju. Opieka zdrowotna zapewniana jest bowiem zgodnie z przepisami kraju zamieszkania lub kraju pobytu, tak jakby osoba korzystajàca z opieki zdrowotnej by a obj ta ubezpieczeniem zdrowotnym w tym kraju. Zgodnie z przepisami Wspólnotowymi osoba posiadajàca ubezpieczenie zdrowotne w którymê z krajów Unii mo e korzystaç z opieki zdrowotnej w pe nym zakresie lub ze Êwiadczeƒ natychmiast koniecznych. 6.1 Âwiadczenia zdrowotne w pe nym zakresie i Êwiadczenia natychmiast konieczne Âwiadczenia zdrowotne w pe nym zakresie/ opieka zdrowotna w pe nym zakresie to prawo do wszelkich Êwiadczeƒ leczniczych przys ugujàcych pacjentowi w procesie jego leczenia i powrotu do zdrowia przewidzianych przez ustawodawstwo paƒstwa cz onkowskiego, w którym pacjent jest tà opiekà obj ty. Âwiadczenia natychmiast konieczne to Êwiadczenia lecznicze niezb dne dla ratowania zdrowia i ycia. Rodzaj i zakres Êwiadczeƒ natychmiast koniecznych okreêla indywidualnie dla danej osoby lekarz. Nale y jednak zaznaczyç, e Êwiadczeniami natychmiast koniecznymi sà nie tylko Êwiadczenia udzielane w przypadku nieszcz Êliwych wypadków, urazów, ale tak e w razie nag ych zachorowaƒ jak np. ból gard a, goràczka, kaszel

11 Uwaga! Za Êwiadczenia natychmiast konieczne w Êwietle przepisów Wspólnotowych uznano tak e dializy nerek i pod àczenia do aparatu tlenowego, je eli stanowià cz Êç rozpocz tego, regularnego i ciàgle trwajàcego leczenia. Je eli jednak celem podró y chorego do innego kraju cz onkowskiego jest uzyskanie tych Êwiadczeƒ, wówczas nie sà one traktowane jako Êwiadczenia natychmiast konieczne. 6.2 Prawo do Êwiadczeƒ zdrowotnych a kraj, w którym posiada si ubezpieczenie zdrowotne. Zamieszkanie w kraju, w którym posiada si ubezpieczenie zdrowotne je eli osoba mieszka w kraju, w którym jest ubezpieczona zdrowotnie wówczas ma prawo do wszystkich Êwiadczeƒ zdrowotnych / leczniczych przewidzianych przez ustawodawstwo tego kraju. Zamieszkanie poza krajem, w którym posiada si ubezpieczenie zdrowotne je eli osoba mieszka w innym kraju ni kraj, w którym jest ubezpieczona zdrowotnie, jest traktowana tak jakby by a ubezpieczona zdrowotnie w kraju swego zamieszkania. Oznacza to, e ma prawo do wszystkich Êwiadczeƒ leczniczych przewidzianych przez ustawodawstwo kraju jej zamieszkania. Âwiadczenia te realizowane sà przez instytucje miejsca zamieszkania tej osoby i na koszt w aêciwej instytucji. W aêciwa instytucja znajduje si w kraju, w którym osoba obj ta jest ubezpieczeniem zdrowotnym. Tymczasowy pobyt poza krajem, w którym posiada si ubezpieczenie zdrowotne je eli osoba przebywa tymczasowo w innym kraju ni kraj, w którym jest ubezpieczona zdrowotnie ma prawo do wszystkich Êwiadczeƒ natychmiast koniecznych, a wi c niezb dnych do ratowania zdrowia i ycia. Uwaga! W przypadku pracownika wys anego, studenta, emeryta zakres uzyskiwanej opieki zdrowotnej jest nieco szerszy ni zakres Êwiadczeƒ natychmiast koniecznych. Wyjazd do innego kraju na leczenie osoba ubezpieczona w jednym paƒstwie cz onkowskim ma prawo do leczenia w innym paƒstwie cz onkowskim, jeêli wczeêniej uzyska a zgod na takie leczenie od swojej instytucji ubezpieczenia zdrowotnego

12 JeÊli instytucja w aêciwa wyrazi zgod na leczenie w innym paƒstwie cz onkowskim, wówczas pokrywa koszty tego leczenia. Transport mi dzynarodowy do miejsca zamieszkania do Polski oraz z Polski do innego paƒstwa cz onkowskiego Wspólnoty. Przepisy Wspólnotowe nie regulujà kwestii transportu chorych z jednego kraju cz onkowskiego do innego kraju cz onkowskiego Wspólnoty. Uwaga! Âwiadczenia zdrowotne udzielane w sytuacji, gdy poród nastàpi w wyznaczonym terminie nie sà obj te przepisami Wspólnotowymi. Oznacza to, e w sytuacji, gdy osoba wyjedzie ze swojego kraju w czasie, gdy wyznaczony jest termin jej porodu, b dzie zobowiàzana do pokrycia kosztów tych Êwiadczeƒ we w asnym zakresie. Pami taj! Pacjent, który b dzie chcia przemieszczaç si do innego kraju w celu kontynuowania leczenia musi sam we w asnym zakresie pokrywaç koszty transportu do innego kraju. 6.3 Âwiadczenia zdrowotne zwiàzane z porodem. Âwiadczenia zdrowotne zwiàzane z porodem obj te sà przepisami Wspólnotowymi wy àcznie wtedy, gdy poród zdarzy si w innym terminie ni wyznaczony. W takiej sytuacji Êwiadczenia zwiàzane z porodem traktowane sà jako Êwiadczenia natychmiast konieczne i koszty tych Êwiadczeƒ zostanà pokryte przez w aêciwà instytucj ubezpieczenia zdrowotnego

13 7. Formularze Obecnie, udajàc si do lekarza, zobowiàzany jesteê do okazania np. aktualnej legitymacji ubezpieczeniowej czy odcinka renty lub emerytury. Dokumenty te s u à do potwierdzenia Twojego prawa do nieodp atnych Êwiadczeƒ zdrowotnych, sà dowodem na to,, e odprowadzasz sk adki na polskie ubezpieczenie zdrowotne. Wymienione tu polskie zaêwiadczenia, choç nadal s u yç Tobie b dà w polskich szpitalach czy poradniach, nie b dà jednak przydatne w przypadku, gdy pomocy medycznej potrzebowaç b dziesz w czasie pobytu w innym paƒstwie cz onkowskim. W Unii Europejskiej rol takich dokumentów pe nià formularze serii E 100. Zosta y one opracowane i wprowadzone do u ycia w celu u atwienia korzystania z uprawnieƒ przewidzianych przepisami Wspólnotowymi. S u à one obywatelom Unii Europejskiej ubezpieczonym w jednym z paƒstw cz onkowskich do poêwiadczania ich uprawnieƒ w czasie pobytu lub zamieszkania w innym paƒstwie cz onkowskim, a tak e do zarejestrowania si we w aêciwej instytucji udzielajàcej Êwiadczeƒ zdrowotnych. Od pierwszego dnia cz onkostwa Polski w Unii Europejskiej tak e polskie instytucje ubezpieczenia zdrowotnego b dà wystawiaç formularze wyje d ajàcym do innego kraju UE ubezpieczonym obywatelom polskim. Formularze unijne zawierajà szereg informacji dotyczàcych Ciebie oraz Twoich praw w czasie pobytu w innym paƒstwie cz onkowskim. Natomiast zagranicznym instytucjom odpowiedzialnym za udzielanie pomocy medycznej umo liwiajà szybkie ustalenie takich niezb dnych informacji, jak np.: Twoje dane osobowe, instytucj Twojego ubezpieczenia zdrowotnego, instytucj w aêciwà do pokrycia kosztów Twojego leczenia, itp. ZaÊwiadczenia unijne wyst pujà w ró nych wersjach j zykowych, mimo to majà one jednolità form i honorowane sà w ka dym paƒstwie cz onkowskim. Formularze dla polskich ubezpieczonych wype niane b dà w j zyku polskim. Ka dy z formularzy sk ada si z nast pujàcych cz Êci: 1. cz Êç g ówna, w której podane sà m.in. takie informacje, jak: 24 25

14 Twoje dane osobowe (imi, nazwisko, adres zamieszkania, data urodzenia, numer ubezpieczenia itp.), dane cz onków Twojej rodziny (imi, nazwisko, adres zamieszkania, data urodzenia, stopieƒ pokrewieƒstwa), nazwa i adres instytucji ubezpieczenia zdrowotnego, nazwa i adres w aêciwej instytucji ubezpieczenia zdrowotnego w kraju, do którego wyje d asz, data poczàtkowa i koƒcowa okresu wa noêci formularza, tzn. okresu, w którym masz prawo do korzystania z nieodp atnych Êwiadczeƒ leczniczych w kraju pobytu lub zamieszkania, 2. pouczenie, zawierajàce wskazówki dotyczàce formalnoêci, jakich musisz dokonaç, aby skorzystaç z przys ugujàcych praw, np.: liczb egzemplarzy formularza, które nale y zabraç ze sobà do innego paƒstwa cz onkowskiego, nazwy instytucji w miejscu pobytu lub zamieszkania, gdzie nale y z o yç formularz, zalecenie informowania w aêciwej instytucji miejsca pobytu lub zamieszkania, w której z o y eê formularz, o wszelkich zmianach, które mogà mieç wp yw na uprawnienia Twoje lub cz onków rodziny, tj. rozwiàzanie lub zmiana stosunku pracy, zmiana miejsca zamieszkania lub pobytu itp. 3. uwagi zawierajà instrukcj, jak nale y wype niaç dany formularz w odniesieniu do ró nych krajów cz onkowskich UE. Pami taj! o dok adnym sprawdzeniu wype nionego formularza, zw aszcza pod kàtem zgodnoêci zawartych w nim Twoich danych osobowych, o uwa nym zapoznaniu si z cz Êciami: pouczenie i uwagi. W Unii Europejskiej u ywane sà nast pujàce formularze zwiàzane z udzielaniem Êwiadczeƒ zdrowotnych: E 101 ZaÊwiadczenie dotyczàce ustawodawstwa w aêciwego Formularz ten zawiera informacj, jakiemu ustawodawstwu podlegajà osoby, które ze wzgl du na swà indywidualnà sytuacj mog yby podlegaç prawu kilku paƒstw cz onkowskich

15 E 102 Przed u enie okresu oddelegowania lub prowadzenia dzia alnoêci na w asny rachunek Formularz ten wystawiany jest w przypadku, gdy okres oddelegowania do pracy danej osoby zosta przed u ony z powodu nieprzewidzianych okolicznoêci. Przed u enie to nie mo e jednak przekraczaç 12 miesi cy. Formularz wystawiany jest osobom, którym zosta ju wczeêniej wydany formularz E 101. E 103 Korzystanie z prawa wyboru Formularz ten wystawiany jest osobom, którym prawo unijne pozwala na wybór ustawodawstwa z zakresu zabezpieczenia spo ecznego, któremu chcà podlegaç. Dotyczy to pracowników placówek dyplomatycznych i urz dów konsularnych. Majà oni prawo wybraç raz na rok paƒstwo, prawu którego chcà podlegaç przez nadchodzàcy rok. Pami taj, e wybór dotyczy pracowników placówek dyplomatycznych, nie zaê osób posiadajàcych status dyplomatów. E 104 ZaÊwiadczenie dotyczàce sumowania okresów ubezpieczenia, zatrudnienia lub zamieszkania zamieszka a dana osoba, przewiduje obowiàzek odbycia okresu karencji (oczekiwania) przed obj ciem jej ubezpieczeniem zdrowotnym. W takim przypadku instytucja ubezpieczenia zdrowotnego paƒstwa dotychczasowego miejsca zamieszkania wystawia formularz E 104, którego zadaniem jest potwierdzenie odbycia przez zainteresowanego okresów ubezpieczenia w tym paƒstwie. E 106 ZaÊwiadczenie dotyczàce uprawnieƒ do Êwiadczeƒ rzeczowych z tytu u ubezpieczenia chorobowego i macierzyƒskiego dla osób mieszkajàcych w paƒstwie innym ni paƒstwo w aêciwe ZaÊwiadczenie to potwierdza prawo osoby do Êwiadczeƒ zdrowotnych w kraju, w którym mieszka, je eli pracuje lub prowadzi w asnà dzia alnoêç w innym paƒstwie cz onkowskim, i tam podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu. Jest ono równie w aêciwe dla potwierdzenia prawa do opieki zdrowotnej cz onków rodziny pracownika lub osoby pracujàcej na w asny rachunek, je eli mieszkajà oni wraz z nim w jednym kraju i nie posiadajà prawa do ubezpieczenia zdrowotnego w kraju zamieszkania. ZaÊwiadczenie to wystawiane jest w sytuacji, gdy prawo paƒstwa cz onkowskiego, w którym 28 29

16 Formularz E 106 wystawiany jest równie dla cz onków rodziny osoby bezrobotnej, którzy mieszkajà w innym paƒstwie cz onkowskim ni paƒstwo, w którym bezrobotny jest ubezpieczony. Uwaga! Formularza tego nie wystawia si osobom bezrobotnym. E 109 ZaÊwiadczenie dla potrzeb rejestracji cz onków rodziny pracownika lub osoby pracujàcej na w asny rachunek oraz aktualizacji wykazów Jest to dokument potwierdzajàcy prawo do opieki medycznej cz onków rodziny mieszkajàcych w innym paƒstwie cz onkowskim ni paƒstwo w którym osoba ubezpieczona zamieszkuje. E 110 ZaÊwiadczenie dotyczàce osób zatrudnionych w transporcie mi dzynarodowym Formularz ten potwierdza prawo do Êwiadczeƒ zdrowotnych ubezpieczonego obywatela UE zatrudnionego w transporcie mi dzynarodowym oraz zg oszonych do ubezpieczenia cz onków jego rodziny. E 111 ZaÊwiadczenie o uprawnieniu do Êwiadczeƒ rzeczowych podczas pobytu w paƒstwie cz onkowskim Formularz ten wystawiany jest osobom ubezpieczonym w jednym kraju cz onkowskim, które zamierzajà wyjechaç do innego kraju UE na urlop lub w krótkà podró s u bowà. Dokument ten s u y równie potwierdzeniu praw do Êwiadczeƒ zdrowotnych towarzyszàcym osobie ubezpieczonej cz onkom rodziny, którzy prawo do Êwiadczeƒ zdrowotnych w kraju pobytu czerpià z jej ubezpieczenia. E 112 ZaÊwiadczenie dotyczàce zachowania prawa do aktualnie przys ugujàcych Êwiadczeƒ z ubezpieczenia chorobowego lub macierzyƒskiego W zaêwiadczeniu tym instytucja ubezpieczenia zdrowotnego, w której ubezpieczona jest dana osoba, wyra a zgod na dalsze pokrywanie kosztów zwiàzanych z kontynuowaniem przez nià leczenia po przeniesieniu si jej do kraju swego zamieszkania lub innego wybranego przez nià kraju UE. Na jego podstawie instytucja miejsca zamieszkania udzieli jej Êwiadczeƒ zdrowotnych. Formularz E 112 s u y równie do potwierdzenia, e instytucja ubezpieczenia zdrowotnego w kraju, w którym zainteresowany jest ubezpieczony, wyra a zgod na jego wyjazd do innego kraju cz onkowskiego celem uzyskania tam zaplanowanych Êwiadczeƒ zdrowotnych na koszt tej instytucji

17 E 119 ZaÊwiadczenie o prawie osób bezrobotnych i cz onków ich rodzin do Êwiadczeƒ chorobowych i macierzyƒskich ZaÊwiadczenie s u y potwierdzeniu prawa osób bezrobotnych do Êwiadczeƒ zdrowotnych w kraju cz onkowskim, w którym szukajà pracy. S u y ono równie potwierdzeniu tych praw dla cz onków rodziny bezrobotnego wymienionych w tym formularzu, jeêli przebywajà oni wraz z nim. E 120 ZaÊwiadczenie dotyczàce uprawnieƒ do Êwiadczeƒ rzeczowych dla osoby ubiegajàcej si o emerytur lub rent i cz onków jej rodziny Formularz E 120 powinny posiadaç osoby, które oczekujà na przyznanie im Êwiadczeƒ emerytalnych w kraju, w którym sà ubezpieczone, natomiast mieszkajà w innym paƒstwie UE. Dzi ki temu zaêwiadczeniu uzyskajà one prawo do nieodp atnej opieki zdrowotnej w paƒstwie swego zamieszkania. ZaÊwiadczenie to mo e dotyczyç równie cz onków rodziny osoby oczekujàcej na przyznanie ww. Êwiadczeƒ. E 121 ZaÊwiadczenie o zarejestrowaniu emeryta lub rencisty i o aktualizacji wykazów E 121 potwierdza prawo emeryta i rencisty do uzyskania w kraju zamieszkania nieodp atnej pomocy medycznej, jeêli krajem wyp acajàcym Êwiadczenia emerytalne lub rentowe jest inny kraj cz onkowski ni kraj jego zamieszkania. E 122 ZaÊwiadczenie o udzielaniu Êwiadczeƒ cz onkom rodzin emerytów ZaÊwiadczenie to s u y do potwierdzenia cz onkom rodziny emeryta prawa do Êwiadczeƒ zdrowotnych w kraju ich zamieszkania, je eli emeryt mieszka w innym paƒstwie cz onkowskim. E 123 ZaÊwiadczenie o uprawnieniach do Êwiadczeƒ rzeczowych w ramach ubezpieczenia w razie wypadku przy pracy oraz chorób zawodowych Formularz wystawiany jest osobom, które dozna y uszczerbku na zdrowiu ze wzgl du na wypadek przy pracy lub chorob zawodowà w jednym paƒstwie cz onkowskim, i tam naby y prawo do leczenia, a nast pnie przenios y swoje miejsce zamieszkania do innego paƒstwa cz onkowskiego. ZaÊwiadczenie to potwierdza prawo do Êwiadczeƒ zdrowotnych w obecnym kraju pobytu lub zamieszkania takiej osoby. E 128 ZaÊwiadczenie o uprawnieniu do niezb dnych Êwiadczeƒ rzeczowych podczas pobytu w paƒstwie cz onkowskim ZaÊwiadczenie to zapewnia pracownikowi wys anemu a tak e studentowi odbywajàcemu studia w innym kraju, ni paƒstwo, w którym jest ubezpieczony, uzyskanie opieki zdrowotnej w kraju pobytu

18 8. FormalnoÊci W celu skorzystania z opieki zdrowotnej w kraju zamieszkania lub pobytu nale y dope niç przewidziane prawem unijnym formalnoêci. Co to dla Ciebie oznacza? Jeszcze przed wyjazdem z Polski do innego kraju UE powinieneê zaopatrzyç si w odpowiednie formularze, dzi ki którym b dziesz móg skutecznie powo ywaç si na przys ugujàce Tobie prawa. ZaÊwiadczenia te wystawiane sà zawsze na wniosek zainteresowanego. Dlatego te, w celu ich uzyskania powinieneê zg osiç polskiej kasie chorych, w której jesteê ubezpieczony, zapotrzebowanie na dany formularz. Je eli nie wiesz, który formularz jest Tobie potrzebny, wszelkie informacje i wskazówki otrzymasz w kasie chorych lub Biurze Rozliczeƒ Mi dzynarodowych. Wyjàtek! W Danii, Holandii, Hiszpanii, Finlandii, Norwegii i Szwecji akceptowany jest zwyczaj, e zaêwiadczenie E 111, uprawniajàce do otrzymania natychmiastowo koniecznych Êwiadczeƒ zdrowotnych podczas pobytu w innym paƒstwie UE, okazuje si bezpoêrednio lekarzowi albo pracownikowi szpitala, z pomini ciem instytucji ubezpieczenia zdrowotnego. W innych krajach UE (Austria, Belgia, Francja, Grecja, Irlandia, Islandia, Lichtenstein, Niemcy, Luksemburg, Portugalia i W ochy), jeêli osoba przybywajàca z innego kraju Unii Europejskiej nie zarejestruje si, mo e byç obcià ona kosztami Êwiadczeƒ zdrowotnych. Udzielenie nieodp atnych Êwiadczeƒ zdrowotnych w tych krajach uzale nione jest bowiem od okazania przez pacjenta odpowiednich u ywanych w danym kraju zaêwiadczeƒ o prawie do nieodp atnej pomocy medycznej. Takie wewn trzne zaêwiadczenia wydawane sà zainteresowanym przez instytucje ubezpieczenia zdrowotnego w danym kraju na podstawie formularza E 111. Pami taj! W kraju pobytu lub zamieszkania zostanà Tobie udzielone Êwiadczenia na takich samych zasadach, jak ubezpieczonym obywatelom tego paƒstwa. W praktyce oznacza to, e je eli prawo paƒstwa, w którym przebywasz, przewiduje udzielanie pomocy zdrowotnej za cz Êciowà odp atnoêcià (tzw. wk ad w asny), 34 35

19 Ty równie zostaniesz obcià ony tego rodzaju p atnoêcià! 8.1 Pracownicy najemni oraz osoby samodzielnie zarobkujàce w innym paƒstwie cz onkowskim ni paƒstwo sta ego miejsca zamieszkania Pracownik najemny czyli zatrudniony to osoba podejmujàca szeroko rozumianà dzia alnoêç zawodowà w celach zarobkowych, która obj ta jest ubezpieczeniem spo ecznym i zdrowotnym. Pani Anna Soliƒska pracuje jako krawcowa w bytomskiej fabryce produkujàcej garnitury. Pracodawca odprowadza za panià Soliƒskà sk adk na ubezpieczenie zdrowotne do ZUS, a ZUS przekazuje t sk adk do Âlàskiej Kasy Chorych. W rozumieniu przepisów Wspólnotowych Pani Soliƒska jest pracownikiem najemnym. Osoba pracujàca na w asny rachunek to osoba, która samodzielnie prowadzi dzia alnoêç zawodowà bàdê te organizuje inne samodzielne przedsi wzi cia i podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu poprzez odprowadzane na to ubezpieczenie sk adki. Osoba samodzielnie zarobkujàca podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu w paƒstwie, w którym zarejestrowana jest jej samodzielna dzia alnoêç zarobkowà. Pani Halina Czerska prowadzi hurtowni artyku ów spo ywczych w Rzeszowie. Co miesiàc Pani Czerska odprowadza sk adk na ubezpieczenie zdrowotne do ZUS, a ZUS przekazuje t sk adk do Podkarpackiej Kasy Chorych. W rozumieniu przepisów Wspólnotowych Pani Czerska jest osobà pracujàcà na w asny rachunek. Jako pracownik najemny lub osoba samodzielnie zarobkujàca zamieszkujàca w innym paƒstwie ni paƒstwo, w którym podlegasz ubezpieczeniu zdrowotnemu, masz prawo do pe nego zakresu Êwiadczeƒ zdrowotnych w dwóch krajach: w kraju zatrudnienia poniewa tu jesteê ubezpieczony, w kraju zamieszkania gdy tu traktowany jesteê jak ubezpieczony. ZaÊwiadczeniem potwierdzajàcym Twoje prawo do uzyskania nieodp atnych Êwiadczeƒ 36 37

20 leczniczych w kraju zamieszkania jest formularz E 106. Uzyskasz go w Twojej instytucji ubezpieczenia zdrowotnego, czyli w instytucji kraju zatrudnienia. Otrzymasz dwa egzemplarze tego zaêwiadczenia. W kraju zamieszkania powinieneê zarejestrowaç si w instytucji ubezpieczenia zdrowotnego, poprzez z o enie tego formularza. Pan Jerzy Piotrowski jest osobà pracujàcà na w asny rachunek prowadzi w asnà firm na terenie Szwecji. Tam te zarejestrowana jest jego dzia alnoêç gospodarcza oraz odprowadzane sk adki na ubezpieczenie spo eczne i zdrowotne. Jego sta ym miejscem zamieszkania jest jednak Poznaƒ. Pan Piotrowski powinien wystàpiç do szwedzkiej Kasy Ubezpieczeƒ Spo ecznych (Försäkringskassan), w aêciwej ze wzgl du na miejsce wykonywania pracy, o wystawienie mu formularza E 106. Z zaêwiadczeniem tym Pan Piotrowski udaje si nast pnie do Wielkopolskiej Kasy Chorych, w aêciwej ze wzgl du na miejsce jego zamieszkania, w celu zarejestrowania si. Twoja rodzina posiada prawo do Êwiadczeƒ leczniczych w pe nym zakresie tak w kraju swego zamieszkania, jak i w kraju, w którym jesteê zatrudniony i ubezpieczony. Je eli mieszkasz wraz z rodzinà, w celu umo liwienia jej cz onkom bezproblemowego korzystania z pomocy medycznej w kraju zamieszkania, na wystawionym Tobie formularzu E 106 powinni równie byç wpisani cz onkowie rodziny. Dopiero tak wype nione zaêwiadczenie sk adasz w instytucji miejsca zamieszkania celem dokonania rejestracji. W konsekwencji w kraju zamieszkania zarejestrowanymi, a wi c uprawnionymi do uzyskania nieodp atnych Êwiadczeƒ leczniczych, b dziesz Ty oraz wymienieni w zaêwiadczeniu cz onkowie Twojej rodziny. Âwiadczenia sà nieodp atne dla Ciebie, natomiast ich koszt pokrywa instytucja w aêciwa. PrzypuÊçmy, e Pan Piotrowski prowadzàcy w asnà dzia alnoêç w Szwecji zamieszkuje w Poznaniu wraz z rodzinà. ona wychowujàca ma oletnie dzieci nie pracuje, nie podlega wi c polskiemu obowiàzkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu. W tej sytuacji szwedzka Kasa Ubezpieczeƒ Spo ecznych 38 39

21 powinna wystawiç formularz E 106 wymieniajàc w nim równie cz onków rodziny Pana Piotrowskiego ( on i dzieci). Na podstawie tego zaêwiadczenia Pan Piotrowski i jego rodzina uzyskajà prawo do Êwiadczeƒ leczniczych w Polsce z chwilà dokonania rejestracji w Wielkopolskiej Kasie Chorych. Nieco innych formalnoêci nale y dope niç, aby umo liwiç dost p do pomocy medycznej cz onkom Twojej rodziny, którzy nie mieszkajà wraz z Tobà w jednym paƒstwie cz onkowskim. Rejestracji cz onków rodziny w ich kraju zamieszkania dokonuje si za pomocà formularza E 109. Wystawia go instytucja ubezpieczenia zdrowotnego kraju, w którym osoba ubezpieczona pracuje lub prowadzi samodzielnà dzia alnoêç zarobkowà. Pan Adam Nowak mieszka i pracuje w Hiszpanii, tam te odprowadza sk adki na ubezpieczenie zdrowotne. Z tego wzgl du on i cz onkowie jego rodziny majà prawo do Êwiadczeƒ leczniczych w Hiszpanii. ona i ma oletnie dzieci pana Nowaka mieszkajà w Pruszkowie pod Warszawà. ona nie pracuje i nie jest ubezpieczona w polskim systemie ubezpieczenia zdrowotnego. W tej sytuacji Pan Nowak powinien z o yç wniosek w hiszpaƒskiej instytucji ubezpieczenia zdrowotnego (Regionalnej Dyrekcji Krajowego Urz du Zabezpieczenia Spo ecznego) o wystawienie formularza E 109 zaêwiadczajàcego, e jego rodzina zamieszka a w Polsce ma prawo do Êwiadczeƒ zdrowotnych na koszt Hiszpanii. Na podstawie tego zaêwiadczenia Pani Nowak i jej dzieci b dà mog y zarejestrowaç si w Mazowieckiej Kasie Chorych, dzi ki czemu uzyskajà prawo do nieodp atnych dla nich Êwiadczeƒ leczniczych w Polsce. Koszty tych Êwiadczeƒ refundowane b dà Mazowieckiej Kasie Chorych przez hiszpaƒskà w aêciwà instytucj ubezpieczenia zdrowotnego. 8.2 Pracownicy przygraniczni Pracownik przygraniczny zwany te transgranicznym to osoba, która jest zatrudniona lub pracuje na w asny rachunek w innym paƒstwie cz onkowskim ni paƒstwo, w którym mieszka i do którego wraca co najmniej raz na tydzieƒ. Pracownik 40 41

22 przygraniczny obj ty jest ubezpieczeniem zdrowotnym w kraju, w którym wykonuje prac zawodowà. Pracownicy przygraniczni podlegajà ubezpieczeniu paƒstwa, w którym wykonujà prac, czyli paƒstwa zatrudnienia. Pan Andrzej Jackowski, obywatel Polski, pracuje w Czechach jako motorniczy tramwaju. W Czechach uzyskuje p ac za swojà prac i równie w Czechach odprowadzane sà sk adki na jego ubezpieczenie zdrowotne. Jednak w ka dy weekend pan Jackowski przyje d a do Szklarskiej Por by, swojego rodzinnego miasta. W rozumieniu przepisów Wspólnotowych Pan Jackowski jest pracownikiem przygranicznym. Jako pracownik przygraniczny zamieszkujàcy w innym paƒstwie ni paƒstwo, w którym podlegasz ubezpieczeniu zdrowotnemu, masz prawo do pe nego zakresu Êwiadczeƒ zdrowotnych w dwóch krajach: w kraju zatrudnienia poniewa tu jesteê ubezpieczony, ZaÊwiadczeniem uprawniajàcym Ciebie do uzyskania nieodp atnych Êwiadczeƒ leczniczych w kraju zamieszkania jest formularz E 106. Uzyskasz go w Twojej instytucji ubezpieczenia zdrowotnego, czyli w instytucji kraju zatrudnienia. Otrzymasz dwa egzemplarze tego zaêwiadczenia. W kraju zamieszkania powinieneê zarejestrowaç si w instytucji ubezpieczenia zdrowotnego, poprzez z o enie tego formularza. Pani Nowak mieszka w S ubicach, w Polsce, pracuje we Frankfurcie nad Odrà. Z racji wykonywania pracy w Niemczech podlega niemieckiemu ubezpieczeniu spo ecznemu i zdrowotnemu. Instytucjà w aêciwà do wystawienia jej formularza E 106 jest niemiecka kasa chorych, np. Lokalna Powszechna Kasa Chorych, AOK. W Polsce otrzymywaç b dzie Êwiadczenia zdrowotne w pe nym zakresie od momentu zarejestrowania si poprzez z o enie zaêwiadczenia E 106 w Lubuskiej Kasie Chorych. w kraju zamieszkania gdy tu traktowany jesteê jak ubezpieczony

23 Cz onkom rodziny pracownika przygranicznego przys uguje: w kraju zamieszkania pe en zakres Êwiadczeƒ zdrowotnych, w kraju zatrudnienia prawo do Êwiadczeƒ niezb dnie koniecznych ze wzgl du na ich stan zdrowia. Rodzina pracownika przygranicznego, w paƒstwie zamieszkania, otrzyma nieodp atne Êwiadczenia zdrowotne na podstawie formularza E 106. Wystawiony on jest dla pracownika przygranicznego przez tà instytucj ubezpieczenia zdrowotnego, w której jest on ubezpieczony. Dane cz onków rodziny powinny byç wpisane w odpowiednim polu tego zaêwiadczenia. 8.3 Pracownicy sezonowi Pracownik sezonowy to osoba zatrudniona do Êwiadczenia w innym kraju cz onkowskim, ni jego kraj zamieszkania, przez czas nie przekraczajàcy oêmiu miesi cy, pracy o charakterze sezonowym. Pracownicy sezonowi podlegajà ubezpieczeniu zdrowotnemu paƒstwa, w którym wykonujà prac sezonowà. Uwaga! W Êwietle przepisów Wspólnotowych nie jest pracownikiem sezonowym osoba, która podejmuje sezonowà dzia alnoêç na w asny rachunek! Pani Kazimiera Wileƒska ka dego roku wyje d a na okres pi ciu miesi cy do pracy w hiszpaƒskim gospodarstwie rolnym. W aêciciel tego gospodarstwa zg asza Panià Wileƒskà do hiszpaƒskiego ubezpieczenia zdrowotnego i tam te odprowadza za swojà pracownic sk adki. W rozumieniu przepisów Wspólnotowych Pani Wileƒska jest pracownikiem sezonowym. Jako pracownik sezonowy, mieszkajàcy na sta e w innym paƒstwie, ni paƒstwo, w którym podlegasz ubezpieczeniu zdrowotnemu, masz prawo do pe nego zakresu Êwiadczeƒ zdrowotnych w tych dwóch krajach: w kraju zatrudnienia w charakterze pracownika sezonowego poniewa tu jesteê ubezpieczony, w kraju zamieszkania gdy tu traktowany jesteê jak ubezpieczony

24 ZaÊwiadczeniem uprawniajàcym Ciebie do uzyskania nieodp atnych Êwiadczeƒ leczniczych w kraju zamieszkania jest formularz E 106. Uzyskasz go w Twojej instytucji ubezpieczenia zdrowotnego, czyli w instytucji kraju zatrudnienia. Otrzymasz dwa egzemplarze tego zaêwiadczenia. W kraju zamieszkania powinieneê zarejestrowaç si w instytucji ubezpieczenia zdrowotnego, poprzez z o enie tego formularza. Równie cz onkowie rodziny osoby zatrudnionej w charakterze pracownika sezonowego posiadajà prawo do Êwiadczeƒ leczniczych w pe nym zakresie tak w kraju swego zamieszkania, jak i w kraju zatrudnienia ubezpieczonego. Dokumentem potwierdzajàcym to uprawnienie jest formularz E 106, wystawiony dla pracownika sezonowego przez tà instytucj ubezpieczenia zdrowotnego, w której jest on ubezpieczony. Dane cz onków rodziny powinny byç wpisane w odpowiednim polu tego zaêwiadczenia Pani Wileƒska postanawia odwiedziç swojà rodzin mieszkajàcà w Polsce. Instytucjà w aêciwà do wystawienia jej formularza E 106 jest hiszpaƒska instytucja ubezpieczenia zdrowotnego. W Polsce otrzymywaç b dzie Êwiadczenia zdrowotne w pe nym zakresie od momentu zarejestrowania si poprzez z o enie zaêwiadczenia E 106 w kasie chorych w aêciwej ze wzgl du na jej miejsce pobytu. 8.4 Pracownicy transportu mi dzynarodowego Pracownikami transportu mi dzynarodowego sà np. marynarze, pracownicy linii lotniczych, pracownicy mi dzynarodowego transportu samochodowego. Na statku wodnym lub powietrznym prawem obowiàzujàcym jest prawo bandery; jednà z konsekwencji tej zasady jest fakt podlegania wszystkich zatrudnionych tam pracowników ubezpieczeniu zdrowotnemu paƒstwa bandery nawet, je eli dany pracownik mieszka w innym paƒstwie cz onkowskim. Pracownicy mi dzynarodowego transportu samochodowego podlegajà ubezpieczeniu zdrowotnemu w paƒstwie, na terytorium 46 47

25 którego znajduje si siedziba pracodawcy, a fakt zamieszkiwania w innym paƒstwie cz onkowskim nie ma w tym wzgl dzie adnego znaczenia. Pracownik transportu mi dzynarodowego przebywajàc w innym paƒstwie UE w zwiàzku z wykonywaniem swojej pracy, ma prawo do pe nego zakresu Êwiadzceƒ zdrowotnych ZaÊwiadczeniem uprawniajàcym do uzyskania nieodp atnych Êwiadczeƒ leczniczych jest formularz E 110. Uzyskasz go w Twojej instytucji ubezpieczenia zdrowotnego. W kraju, w którym przebywasz w zwiàzku z wykonywaniem pracy, w razie potrzeby uzyskasz nieodp atnie opiek lekarskà na podstawie okazanego zaêwiadczenia E 110. Je eli w kraju, w którym wykonujesz prac, przebywasz wraz z rodzinà, prawo do Êwiadczeƒ leczniczych w pe nym zakresie b dzie przys ugiwa o rownie jej cz onkom. Nale y jednak pami taç, aby dane cz onków rodziny zosta y wpisane w odpowiednim polu formularza E Pracownicy wys ani Pracownik wys any czyli pracownik delegowany to osoba, która jest zatrudniona w jednym kraju cz onkowskim Unii Europejskiej i tam obj ta jest systemem ubezpieczenia zdrowotnego, ale zosta a tymczasowo wys ana do innego paƒstwa cz onkowskiego w celu wykonywania tam pracy na rzecz swojego przedsi biorstwa. Maksymalny okres oddelegowania wynosi 12 miesi cy, ale w wyjàtkowych przypadkach mo e zostaç przed u ony do 24 miesi cy. Pan W adys aw Poznaƒski pracuje w przedsi biorstwie budowlanym w odzi. Dyrektor tego przedsi biorstwa oddelegowa Pana Poznaƒskiego na okres 12 miesi cy do Niemiec, aby tam pracowa przy budowie supermarketu. Pan Poznaƒski nadal pozostaje pracownikiem przedsi biorstwa budowlanego w odzi. Polski pracodawca odprowadza sk adki na ubezpieczenie zdrowotne pana Poznaƒskiego do ódzkiej Kasy Chorych. W rozumieniu przepisów Wspólnotowych Pan Poznaƒski jest pracownikiem wys anym, oddelegowanym

26 Przebywajàc na terytorium innego paƒstwa w charakterze pracownika wys anego, w zakresie ubezpieczenia zdrowotnego podlegasz nadal prawu paƒstwa Twojego sta ego zamieszkania! Oznacza to, e sk adki na ubezpieczenie zdrowotne odprowadzasz w paƒstwie zamieszkania, nawet w sytuacji, gdy w drugim paƒstwie przebywasz rok, a czasami d u ej. W pierwszej kolejnoêci powinieneê uzyskaç formularz E 101, wystawiony przez Twojà instytucj ubezpieczenia spo ecznego, w Polsce oddzia ZUS, do którego odprowadzane sà sk adki na Twoje ubezpieczenie spo eczne. ZaÊwiadczenie to potwierdza, e przez pewien okreêlony w nim czas podlegasz prawu paƒstwa wysy ajàcego, tzn. w tym kraju, a nie w kraju wykonywania pracy, odprowadzane sà sk adki na Twoje ubezpieczenie spo eczne i zdrowotne. Dopiero na podstawie E 101 instytucja ubezpieczenia zdrowotnego mo e wystawiç formularz E 128, stanowiàcy dowód, e posiadasz prawo do uzyskania Êwiadczeƒ leczniczych w kraju pobytu. ZaÊwiadczenie to wydawane jest na czas trwania oddelegowania do pracy w innym kraju. W paƒstwie pobytu powinieneê zg osiç si z formularzem E 128 do najbli szej instytucji ubezpieczenia zdrowotnego w celu zarejestrowania si. Uwaga! Okres oddelegowania podany w formularzu E 101 powinien pokrywaç si z analogicznym okresem podanym w formularzu E 128. Pan Jerzowski pracuje w znanej polskiej firmie budowlanej majàcej swà siedzib w Krakowie. Firma ta prowadzi budowy w wielu krajach, w tym w Grecji. Tam w aênie Pan Jerzowski zosta oddelegowany przez swojego pracodawc do wykonywania ogólnego nadzoru budowlanego przy budowie centrum handlowego. Kontrakt zawarto na okres 12 miesi cy, z zastrze eniem mo liwoêci jego przed u enia na kolejny rok. Przez ca y ten czas Pan Jerzowski pozostaje pracownikiem polskiej firmy budowlanej. To w Polsce jego pracodawca odprowadza sk adki na ubezpieczenie spo eczne i zdrowotne. Na potwierdzenie tego faktu oddzia ZUS w Krakowie, do którego odprowadzane sà sk adki na ubezpieczenie spo eczne Pana 50 51

27 Jerzowskiego, wystawi mu formularz E 101. Na podstawie tego zaêwiadczenia Ma opolska Kasa Chorych instytucja, do której Pan Jerzowski odprowadza sk adki na ubezpieczenie zdrowotne, wystawi mu formularz E 128. ZaÊwiadczenie to b dzie dokumentem potwierdzajàcym prawo Pana Jerzowskiego do uzyskania Êwiadczeƒ zdrowotnych w czasie jego pobytu w Grecji. Nie mo e on jednak zapomnieç o zarejestrowaniu si w odpowiedniej greckiej instytucji ubezpieczenia zdrowotnego (regionalny lub lokalny oddzia Instytucji ds. Zabezpieczenia Spo ecznego IKA) poprzez przed o enie jej formularza E 128. Instytucja ta, na podstawie okazanego formularza, wyda Panu Jerzowskiemu ksià eczk zdrowia, bez której nie uzyska by on nieodp atnie adnych Êwiadczeƒ zdrowotnych. 8.6 Studenci Student to osoba, która odbywa studia lub szkolenie zawodowe prowadzàce do uzyskania kwalifikacji urz dowo uznawanych przez w adze paƒstwa cz onkowskiego, a tak e która ubezpieczona jest w ramach powszechnego systemu ubezpieczenia zdrowotnego. Najcz Êciej b dziemy mieli do czynienia z sytuacjà gdy student studiujàcy za granicà jest obj ty ubezpieczeniem zdrowotnym w Polsce jako cz onek rodziny. Pan Jacek Wilczykowski ukoƒczy w aênie Liceum Ogólnokszta càce w S upsku. Postanowi podjàç dalszà nauk i rozpoczàç studia j zykowe na Uniwersytecie Berliƒskim w Niemczech. Do tej pory pan Jacek Wilczykowski nie podejmowa pracy w Polsce i korzysta z ubezpieczenia zdrowotnego swego ojca Pana Romualda Wilczykowskiego jako cz onek rodziny. Ka dego miesiàca sk adka na ubezpieczenie zdrowotne pana Romualda Wilczykowskiego odprowadzana jest do Pomorskiej Kasy Chorych. Zgodnie z polskimi przepisami prawo do korzystania z tego typu ubezpieczenia zdrowotnego przys uguje panu Jackowi Wilczykowskiego jako studentowi do 26 roku ycia.pan Jacek Wilczykowski jest studentem obj tym przepisami Wspólnotowymi

28 Studentom przys uguje szerszy zakres Êwiadczeƒ medycznych. Obejmuje on wszelkie Êwiadczenia zdrowotne, których udzielenie pozwoli na nieprzerwany pobyt w kraju, w którym studiujà. Studenci w paƒstwie, w którym studiujà, potwierdzajà prawo do Êwiadczeƒ zdrowotnych okazujàc formularz E 128. Wystawia go instytucja ubezpieczenia zdrowotnego, tzn. kasa chorych, do której odprowadzane sà sk adki na Twoje ubezpieczenie zdrowotne. ZaÊwiadczenie to s u y równie do potwierdzenia uprawnieƒ do opieki zdrowotnej towarzyszàcym Tobie cz onkom rodziny. Jacek Wilczykowski jako student I roku studiów j zykowych na Uniwersytecie Berliƒskim, przed rozpocz ciem roku akademickiego powinien z o yç wniosek o wydanie mu formularza E 128 przez Pomorskà Kas Chorych, do której odprowadzane sà sk adki na ubezpieczenie zdrowotne. Gdyby Pan Wilczykowski na studia do Berlina wyjecha wraz ze swojà rodzinà ( ona, dzieci), wówczas osoby te powinny byç uwzgl dnione poprzez wpisanie ich danych na zaêwiadczeniu E TuryÊci Turysta to osoba podró ujàca po krajach cz onkowskich Unii w celach rekreacyjnych czy wypoczynkowych i obj ta systemem ubezpieczenia zdrowotnego w kraju swego zamieszkania bàdê w kraju swego zatrudnienia. Podczas wyjazdu do innego paƒstwa w celach turystycznych lub prywatnych, w zakresie ubezpieczenia zdrowotnego podlegasz nadal prawu paƒstwa Twojego sta ego zamieszkania bàdê zatrudnienia! Pan Artur Morawski pracuje w fabryce mebli w Gryficach jako stolarz. Sk adki na jego ubezpieczenie zdrowotne pracodawca odprowadza do ZUS, a ZUS przekazuje t sk adk na do Zachodniopomorskiej Kasy Chorych. Pan Morawski wraz z onà i dzieçmi postanawia wyjechaç na trzytygodniowy urlop na narty w austriackie Alpy. W rozumieniu przepisów Wspólnotowych Pan Morawski traktowany b dzie jako turysta. W celu uzyskania prawa do Êwiadczeƒ zdrowotnych w kraju pobytu musisz posiadaç 54 55