Wydawca: Wydawnictwo internetowe e-bookowo. bookowo.pl. Kontakt:

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Wydawca: Wydawnictwo internetowe e-bookowo. www.e bookowo.pl. Kontakt: wydawnictwo@e-bookowo.pl"

Transkrypt

1

2 Aleksander Sowa: Legendy naszej motoryzacji 2 Copyright by Aleksander Sowa 2010 ISBN Wydanie I, 2010 Korekta: Łukasz Mackiewicz Wydawca: Wydawnictwo internetowe e-bookowo Kontakt: wydawnictwo@e-bookowo.pl Wszelkie prawa zastrze one. Kopiowanie, rozpowszechnianie cz ci lub cało ci bez zgody wydawcy zabronione

3 Aleksander Sowa: Legendy naszej motoryzacji 3 W publikacji wykorzystano zdj cia nast puj cych autorów: Adam Zakrzewski (55), Aleksander Twardowski (62), Anna Rusin (10), Artur Bazarnik (59), Bartosz Winiarski (30-32), Daniel Bienias (17), Daniel Szopi ski legionpolski@gmail.com (90, 91), Grzegorz Chyła (69, 70), Grzegorz Kubo (101), Jan Kwiatkowski J.A.K. SC (95-97), Jarosław Brelik (44), Jarosław Makola (42), Joanna Chara na (40), Kamil Gli ski (5, 6) Katarzyna Stelmach (14), Leszek Małkowski (102), Łukasz Rawski (13), Maciej Pilzak (41), Marcin Dorobek (15), Mariusz Sprawnik (12), Mateusz Papli ski (50), Michał Kawałkiewicz (16), Mikołaj Uglorz (88), Mirosław migas (11), Monika Cichecka (19, 86, 87), Paweł Gołota (39), Piotr Trzepioła dzi ki uprzejmo ci Krzysztofa Szaykowskiego (94), Robert Magiera A.P.M. Auto (77-79), Robert Szpunar (65, 66), Sylwia Chaci ska (22, 24, 26, 27, 45, 46, 80-83), Urszula Ignaczewska (89), HummFred (53) oraz autor (59,60). A tak e: Z archiwum PKS RYBNIK oraz DJ. NOMIT dzi ki uprzejmo ci Arkadiusza Tasiora (56), O rodek Badawczo- Rozwojowy Samochodów Małolitra owych BOSMAL (61), Leopard Automobile-Mielec sp. z o.o. (98, 99), Arkus & Romet Group sp. z o.o. (100) oraz archiwum autora (71, 72). Ponadto wykorzystano zdj cia u ytkowników projektu Wikimedia Commons w ramach nast puj cych licencji: Domena publiczna (public domain): Mix321 (28), MarcinJLewandowski (27, 38), Liftarn (51, 52), KRZYSZTOF (47, 48), Drozdi-Pn (103), Spc. Gabriel Reza (92), Bach01 (20), Mohylek (25), Jarekt (7), Halibutt (1, 3), Bach01 (21), Mieciu K (84) oraz Slfi (58). GNU Free Documentation License: ( Stefan Baguette (104), Topory (29, 64), Stahlkocher (2, 68), Pibwl (43, 75), Liftarn (85), Daniel Delimata (67), Bebok911 (63), Artur Pielach (23), Aktron (57, 58), Raf24 (76), Radomil (54) oraz Stephen Foskett (73). Creative Commons Attribution 2.5: ( Hubert mietanka vel Hiuppo (8, 33 36) oraz Asterion (49). Creative Commons Attribution 3.0: ( Krzysztof Maria Ró a ski (18), Sebastianm (93) oraz Hubert mietanka vel Hiuppo (74). Mikrus na zdj ciu nr 30 nale y do Romana Mirkowskiego. Wła cicielem Nestora ze zdj cia nr 95 jest Mariusz Kasprzak.

4 Aleksander Sowa: Legendy naszej motoryzacji 4 Ksi k t dedykuj 17-letniemu Maćkowi Pilzakowi, który 2 grudnia 2008 roku, w zaledwie osiem dni po przesłaniu mi zdj cia (41) swojej WSK, opu cił swoj rodzin i przyjaciół zgin ł tragicznie w wypadku samochodowym.

5 Aleksander Sowa: Legendy naszej motoryzacji 5 WST P Kiedy byłem jeszcze zasmarkanym dzieciakiem, przez długi, stanowczo za długi czas byłem najni szym uczniem w klasie. Była to moja pierwsza, jak e bolesna yciowa tragedia. Tragedia tym smutniejsza, e moja klasa nie składała si wył cznie z chłopców, co bolało młodzie cze, acz ju m skie ego jeszcze bardziej. Jednak nagle po latach wyrzecze, ciosów, poddusze i poni e, po setkach godzin, kiedy zrozumiałem, czym jest fizyczne i psychiczne zn canie si zacz łem rosn ć, a osi gn łem wynik obecny. Wprawdzie nie jest on imponuj cy jak u koszykarzy NBA, mnie jednak wystarczy. Oczywi cie nie omieszkałem odci ć si grub kresk od tamtych czasów I powzi łem krwawy odwet za lata upokorze i kpin ze strony kolegów. Jak wspomniałem, na kolejnego Andrzeja Gołot nie wyrosłem, ale ci, którzy ycie uprzykrzali mi najskuteczniej, poczuli, jak si zmienia strona medalu. Podobnie mogło być z polsk motoryzacj. Nasz kraj nigdy nie był pot g w tej dziedzinie, niemniej jednak mamy w niej swój dorobek. Polska my l techniczna zawsze napotykała trudno ci: przed wojn techniczne, kiedy kraj był młody i rozwijaj cy si, po wojnie za nastały niekorzystne warunki społeczno-polityczne. Przykra sprawa. Dla mnie jest to druga po dzieci cych latach yciowa tragedia. Tyle e z pierwszej udało mi si wyj ć bez wi kszych obra e, a naszej motoryzacji No có, jaki ko jest, ka dy widzi. Mimo to trzeba obiektywnie przyznać, e powstało u nas wiele niezwykłych, interesuj cych konstrukcji, a losy ludzi zwi zanych z motoryzacj stanowić mogłyby fabuł niejednego filmu. Co decyduje o tym, e pewne maszyny staj si legend, a inne przemijaj bez echa? Bywa ro nie. Czasem decyduje ich pi kno albo nieprzeci tna brzydota, czasem totalnie spaprana konstrukcja albo beznadziejne wykonanie, lub zupełnie odwrotnie: niemal perfekcyjna jako ć. Czasem to, e co wpełzło niczym paj k do namiotu na wakacjach w pokłady naszej tkliwej pami ci, a czasem niezwykła konstrukcja albo niecodzienne przeznaczenie maszyny. Czasem decyduje jaki bardziej ludzki element: niezwykła historia albo jeszcze co innego, trudnego do zdefiniowania Nieubłagany upływ czasu powoduje jednak, e wiele szczegółów popada w zapomnienie. Wybrałem kilkadziesi t odr bnych historii na temat legend naszej motoryzacji. Co znalazło si w moim prywatnym rankingu, b dziesz miał okazj za chwil si przekonać. Dlaczego zdecydowałem si spisać te historie, chocia jestem niemal pewny, e ka dy wydawca, do których trafi r kopis, b dzie rozkładał r ce? To najwa niejsze pytanie tej ksi ki. I najtrudniej na nie odpowiedzieć.

6 Aleksander Sowa: Legendy naszej motoryzacji 6 Kiedy pisz te słowa, wiem, e na naszych drogach nie słychać warkotu silnika naprawd polskiego pojazdu. Oczywi cie byłbym zakłamanym zdrajc polskiej sprawy na usługach imperialistycznych pachołków kapitalizmu, gdybym si teraz troch nie sprostował. Bo przecie w ród sun cych z wdzi kiem po ulicach porz dnych, jak i cała Rzesza l ni cych BMW, Mercedesów i ju mniej porz dnych Audi, Opli jest jeszcze co. Po ród efektów zemsty całej ółtej rasy zapewne za brak dost pu do antykoncepcji czyli po ród sko nookich, obrzydliwych łunochodów, które na pewno zbudowano gdzie na polu ry owym co si chyba jeszcze tli. Pomi dzy zimnymi jak lód, niezniszczalnymi jak Ojciec Dyrektor, charakternymi niczym Monika Olejnik skandynawskimi symbolami presti u, smaku i wygody spod znaku Volvo i Saaba co jeszcze brz czy. Wreszcie mi dzy abowatymi Peugotami, Renówkami, Citröenami czy samochodami z włóczniami do byczych mordów w baga nikach, którymi Germanie zafundowali déjà vu anszlusu, tak samo zreszt jak knedlom pozostało jeszcze to co. Kilka niedobitków, weteranów i wiarusów, które czasem jeszcze w słoneczny dzie sun po drogach zbombardowanych przez kolejnych ministrów infrastruktury i transportu, przypomina mi, e kiedy nie miałem 1,75 cm wzrostu, a polskie fabryki nie zawsze produkowały czekoladki Nestlé i jak e polsk wod mineraln Bonaqua. Te wiadectwa polskiej sprawy pod wezwaniem w. wkr taka, tokarki i przecinaka s dowodem na to, e chocia si nie udało udać si mogło. Piel gnowane, niczym siewka konopi indyjskich w Amsterdamie, przez zapale ców, z którymi rozwodz si ony i od których odchodz kochanki, nie mog c znie ć konkurencji z kanciakiem, sze ćsetk, Junakiem czy Warszaw przypominaj nam, e mogło być troch inaczej. Tym starszym przypominaj, e starszymi nie zawsze byli, a na sam my l o tym, jak Sokół działał na bł kitne spódniczki, w l d wiach staruszków odzywaj si dawno zapomniane pokłady testosteronu, działaj c niczym nie mniej bł kitna tabletka. Tym młodszym ju nie przypominaj, ale zadziwiaj e w ogóle co takiego powstało. Sprawiaj, e młodzi z niedowierzaniem, e taka zajawka kiedy w Polsce była, kr c wystrzy onymi głowami ze słuchawkami empetrójki w uszach, w które s czy si hip-hop. Tym za, którzy kochaj rubki, nakr tki, przekładnie, pier cienie, tłoki i sprz gła, w których yłach benzyna t tni zamiast krwi, którzy my li maj ryte w metalu, zamiast inteligencji stopie spr ania, a pod mostkiem t tni c paliwow pomp tym tylko łezka si w oku kr ci, e dzi aden z nas nie mo e wej ć do salonu sprzeda y i kupić choć oczywi cie ju nie na kartki, talony, bony i asygnaty, ale normalnie, za zwykłe pieni dze w plastikowej karcie ukryte syna Beskida do miasta, córk Syreny na podwarszawskie wsie i wnuka Ogara, Smyka, Mikrusa czy po prostu Clicka zamiast Smarta. Bujaj dzi w obłokach, by stan ć na wiatłach przy jakim Tico, 206 czy Golfie, siedz c w naprawd polskim samochodzie. Wreszcie jest jeszcze co, dzi ki czemu polska motoryzacja wcale nie umarła. Dlatego postanowiłem spisać te kilkadziesi t historii o tych, którzy byli, s i ju na zawsze b d cz ci naszej historii motoryzacji. Na pewno równie po to, aby o nich nie zapomniano. Aby nie zapomniano o tym, e byli w kraju od Bugu do Odry ludzie, którzy potrafili stworzyć co, o czym

7 Aleksander Sowa: Legendy naszej motoryzacji 7 teraz si ju z wolna zapomina, a którzy w dzieła stworzone prac własnych r k i głów wło yli swoj młodo ć, talent, ch ć, zapał i tak teraz bardzo cenny czas Oczywi cie wybór mój jest nieprzypadkowy, w odró nieniu od informacji na temat moich wyborów. Wszystko, o czym tutaj przeczytasz, to subiektywne, własne odczucia, uzupełnione o informacje, do których udało mi si dotrzeć i które uznałem za po yteczne i ciekawe. Nie mam zamiaru przedstawiać encyklopedycznej wiedzy po raz kolejny, bo tej jest wsz dzie jeszcze do ć du o. Starałem si unikać suchych danych technicznych, bo nie trzymasz przecie w r ku poradnika z cyklu Zrób to sam. Mam zamiar jednak wsadzić kij w mrowisko i nie owijać niczego w bawełn. Nie b d si z niczego tłumaczył ani niczego si wstydził. Je li co mi si nie podoba, to na pewno o tym przeczytasz. I w nosie mam, obok much, to, co inni o mnie pomy l ksi ka ma być przede wszystkim rozrywk dla ludzi zainteresowanych histori polskiej motoryzacji, tym zupełnie ko lawym wycinkiem naszej to samo ci narodowej, oraz summ odczuć grafomana, którego szlag trafia, jak widzi, co jest, a co mogło być Chciałbym, aby nie pozwolono legendom polskiej motoryzacji uton ć w zalewie produktów kupowanych na raty za 299 zł miesi cznie, które s dowodem tego, e nie potrafili my choć bardzo chcieli my pozostać Polsk, szczególnie na atrapie chłodnicy, tylnej klapie i na zbiorniku paliwa z boku. Nie chc tak e, aby zapomniano, jak doszło do tego, e jest, jak jest. I aby my tego, co jeszcze nam zostało, nie pozwolili zaprzepa cić do ko ca. Rozgrzebuj c t nasz ulubion narodow martyrologi, niech wszyscy pami taj o tym, co stracili my, aby w przyszło ci nie popełniać tych samych bł dów. Mam tak e nadziej, e lektura niezwykłych historii naszej motoryzacji pozwoli oderwać si Czytelnikowi od jak e mało jaskrawej rzeczywisto ci naszego podwórka pod blokiem z wielkiej płyty na osiedlu XXX-lecia, która jest OK tylko dlatego, e nie ma w tej chwili dla nas alternatywy. Tak samo jak z Matizem, Seicento, Agil czy Getzem.

8 Aleksander Sowa: Legendy naszej motoryzacji 8 CHOĆ JEDNA WIIOSN UCZYNIIŁA Mówi si, e jedna jaskółka (łac. hirundo) wiosny nie czyni, co mo e jest i ludow prawd, bo przecie lud, ciemny jak nasi posłowie i senatorzy, wspomina, e jaskółka wiosn na pewno zapowiada. I tym razem tak było, choć nasza Jaskółka nie była ptakiem, a wiosna por roku. Odstawmy wi c ornitologiczne dygresje, zanim skołowany czytelnik porzuci lektur zmylony ptasimi trelami. Przyznajmy si wi c, niczym przed S dem Ostatecznym, o czym b dzie mowa. Otó mówić b dziemy o pierwszym, choć jeszcze nie samochodzie, to na pewno samobie nym poje dzie, na ziemiach polskich (przynajmniej w zało eniu). Ju samo to, e co jest pierwsze, zapada w nasz pami ć na długo, o ile nie na zawsze pierwszy pocałunek, pierwszy papieros, pierwszy mandat czy przelew za alimenty. Sam fakt tzw. plamy pierwsze stwa uzasadnia, e co zostaje osnute urocz aur legendarno ci. Czas pierwszyzn zawsze upi ksza. Tak było i z Jaskółk. Kilkadziesi t lat wcze niej, nim historia ta si zacz ła, polska szlachta dała ciała, niebaczna na dokonania Sobieskiego, Poniatowskiego i kilku Augustów. Zamiast si zajmować Polsk, interesowała si głównie francusk mod, piciem, arciem, gr w karty czy polowaniami (szczególnie na wiejskie dziewki, co ko czyło si zazwyczaj ich przypadkowym zbrzuchaceniem). Był rok 1883, a wi c Rzeczypospolitej ju nie było i jeszcze nie było, wi c o Polsce mówić nie mo emy, a jedynie o ziemiach polskich i Polakach. Troch to smutne, ale biegu historii aden z nas odwrócić nie mo e, choć wielu próbuje. Mimo e Rzeczypospolitej nie było na mapie Europy, pozostali Polacy. Jeden z nich, mechanik z zawodu, in ynier podobno i wynalazca z zamiłowania, niejaki Stanisław Barycki, jeszcze przed wynalezieniem pełnosprawnego silnika spalinowego 1 zbudował i zaprezentował na berli skiej wystawie sportowej (Berliner Sportausstellung, 1883) swój niezwykły pojazd. 1 Pocz tki silnika spalinowego to maszyna Huygensa z 1673 roku, która miała pompować wod, wykorzystuj c proces spalania prochu strzelniczego w cylindrze, ale silnik ten nie mógł pracować ci gle. W 1836 roku Brackenburg zbudował silnik pracuj cy nieprzerwanie, ale spalał on mieszanin wodoru z tlenem, obawiano si wi c wybuchów. W 1844 roku Édouard Delamare-Deboutteville buduje nap dzaj cy samochód silnik spalinowy na gaz wietlny, ale wybucha on w czasie pierwszej jazdy próbnej. Dopiero benzynowy silnik Carla Friedricha Benza z 1886 roku, o mocy 2/3 konia mechanicznego, jest na tyle sprawny i bezpieczny, by rozp dzić stalowy trójkołowiec Benza do pr dko ci 12 km/h wraz z kierowc i pasa erem.

9 Aleksander Sowa: Legendy naszej motoryzacji 9 Aby nikt mnie nie pos dził o ewidentne braki w znajomo ci historii motoryzacji, wspomn, e wprawdzie ju w roku 1860 powstał przodek silnika spalinowego jednocylindrowy silnik dwusuwowy, pracuj cy na mieszance gazu ziemnego i powietrza, o zapłonie iskrowym i mocy 8,8 kw, działaj cy na podobnej zasadzie co maszyna parowa dwustronnego działania 2 Etienne Lenoir a był jednak niezbyt wydajny, zu ywał ogromne ilo ci gazu i smaru, chodził nierówno i cz sto si zatrzymywał, wobec czego konstruktor pomysł sobie odpu cił. Jego rodak, Belg Pierre Ravel, skonstruował nawet samochód z silnikiem, w którym spalała si nafta, ale Niemcy wszystko popsuli w czasie wojny francusko-pruskiej ( ), kiedy jego pojazd z silnikiem na naft został zasypany wraz z szop, w której powstał. I co? Niemcy, choć wszystko zawsze zepsuj, to najlepiej na tym wychodz. Ju pi ć lat po tej wojnie Nikolaus Otto skonstruował pierwszy prawdziwy rosuwowy silnik spalinowy, a w latach Carl Benz, te Niemiec, stworzył swój pierwszy silnik spalinowy benzynowy, dwusuwowy. W tym samym roku, w którym nasz rodzimy szalony konstruktor pokazał wiatu Jaskółk, Wilhelm Maybach i Gottlieb Daimler jak e by inaczej, Niemcy zbudowali swój pierwszy ruchomy silnik benzynowy. Wszystko to jednak było poza zasi giem naszego in yniera. Polski nie było, a pierwszy na ziemiach polskich silnik powstał dopiero dwa lata po zaprezentowaniu Jaskółki. Barycki, chc c podkre lić wa ne szczególnie wobec braku Polski na mapie akcenty polonijne, swoj nowatorsk konstrukcj celowo nazwał swojsko. Je li posłuchamy Stana Borysa albo Braci Cugowskich, zauwa ymy, e Jaskółka stała si nazw monumentaln i doskonał dla takiej inicjatywy. Bo Jaskółka Baryckiego w pewnym sensie była równie uwi ziona, tak jak w tek cie piosenek wspomnianych artystów, o czym zreszt b dzie zaraz mowa. Jaskółka była, mo na rzec, wersj rozwojow ówcze nie popularnych monocykli, czyli jednokołowców. W tamtych latach, szczególnie na zachodzie Europy, rozpocz ły si ju eksperymenty z monta em niedoskonałych jeszcze silników w bryczkach, trójkołowcach i tym podobnych pojazdach, jednak w porównaniu z pomysłem Baryckiego wygl dało to tak, jakby dzi porównać Janusza Korwin-Mikkego z Donaldem Tuskiem. Nasz ptaszek był jednoosobowym pojazdem, który poruszał si po kołowej jezdni kładzionej przed sob, wewn trz której toczył si na trzech kółkach wła ciwy pojazd. W rodku umieszczone było siedzenie operatora-kierowcy, przypominaj ce troch rozwi zanie znane z pó niejszych pojazdów g sienicowych. Dla pewno ci prowadzenia cało ć podtrzymywana była z boku przez dwa małe koła pomocnicze. Jaskółce w takim układzie nie straszne były wyboje ni brak dobrych nawierzchni, których zreszt na polskich ziemiach nie było. W tej kwestii do dzi, po 150 latach, wiele si nie zmieniło 2 Spalanie mieszanki odbywało si w cylindrze pod tłokiem, jak i nad nim.

10 Aleksander Sowa: Legendy naszej motoryzacji 10 Jaskółce brakowało jednak nap du, który dawałby zakładan całkowit samobie no ć. Barycki brał pod uwag wykorzystanie albo siły wiatru, albo ludzkich mi ni. Konstruktor wyprzedzał jednak swoim wynalazkiem epok (silnik parowy i spalinowy na dobre upowszechnił si dopiero kilka lat pó niej w Niemczech i Francji), wi c w za- ciankowej Rzeczypospolitej konstruktor o nich pomy leć nie mógł. Wynalazek mimo braku nap du, a zatem b d c pojazdem całkowicie bezu ytecznym o dziwo został oceniony dosyć pozytywnie. Z braku laku, do nap du Barycki wykorzystał bardzo popularne wtedy chabety, i jego Jaskółka ci gniona przez jedn z nich poruszała si sprawnie mimo sporych oporów tarcia a sze ciu kół zastosowanych w konstrukcji. O skargach konia nic jednak dzi nie wiemy. Pewnie nie do ył Wigilii, aby si móc poskar yć. Wybrane dane pojazdu Jaskółka Dane na temat konstrukcji sk pe. Nap d własny brak, nap d zast pczy od konia. Konstrukcja drewniana. Pomysł: poroniony. Idea: szczytna i wybiegaj ca w przyszło ć. Efekty: tragiczne dla twórcy, ale doniosłe dla historii polskiej motoryzacji. Cel jednak został po trosze osi gni ty, konstruktor bowiem przewidywał przede wszystkim o wiele łatwiejsze poruszanie si po dziurawych drogach, do czego olbrzymie koło no ne znakomicie si nadawało. A sprawa nap du była drugoplanowa. Jak wie ć gminna niesie, powstało kilka takich Jaskółek, jednak bez własnego nap du nie miały adnej przyszło ci wobec silnej konkurencji ze strony typowej, konserwatywnej linii powozów konnych. Nie do ko ca spełniony wynalazca, uchodz cy w oczach ówczesnego społecze stwa za dziwaka co zwa ywszy na jego ekscentryczny pomysł, wcale nie zaskakuje roztrwoniwszy cały swój maj tek na realizacj niezwykłych wynalazków, zmarł zapomniany w przytułku dla biedoty. Nic dziwnego, e tak si stało, bo pocz tki zwykle s trudne, a szale stwo nie wyklucza geniuszu. Genialne umysły cz sto s wyobcowane i oderwane od rzeczywisto ci, a ich koniec rzadko bywa zwie czeniem wesołego ycia staruszka. Wszystko ma bowiem swoj cen, jak maj zwyczaj mawiać sutenerzy. Nasz konstruktor-wynalazca i tak był w stosunkowo bezpiecznym poło eniu, gdy zajmował si pojazdami poruszaj cymi si po ziemi, czyli wzgl dnie bezpiecznymi. Dla porównania bowiem taki Otto Lilienthal budował szybowce, i pewnie gdyby na tym poprzestał, nie byłoby tak le, ale on tak e testował je na sobie. Gdyby kózka nie skakała, a Lilienthal podgl dał tylko lataj ce nad Brandenburgi bociany, pisał o tym ksi ki i nie testował swych szybowców (na sobie), sko czyłoby si to dla niego zapewne o wiele lepiej. Otó pewnego dnia podczas jak si potem okazało ostatniego przelotu rozbił si na górze Gollenberg, niedaleko Stölln, i połamał

11 Aleksander Sowa: Legendy naszej motoryzacji 11 kr gosłup. Nast pnego dnia zmarł. Nie on jeden zreszt. Historia wynalazców, pionierów i ekscentryków zmieniaj cych wiat jest usłana trupami i czasem zawiera naprawd zaskakuj ce fakty. William Murdock, współtwórca maszyny parowej Watta, podczas prób w Redruth w Kornwalii, tak przestraszył miejscowego proboszcza, e ten bezimienny nieborak w sutannie umarł na zawał serca. Podobno był pierwsz mierteln ofiar motoryzacji. Pewnie miał co na sumieniu, skoro bał si tak bardzo, co w przypadku duchownych dziwić nie powinno, bo ksi dz to taka sama osoba jak ka da inna. Rudolf Diesel natomiast zaokr tował si na pokładzie promu płyn cego do Anglii, a nad ranem nast pnego dnia nie było ju go na statku, choć prom do adnego portu w mi dzyczasie nie przybijał. Ciało Diesla wyłowiono z rzeki Skaldy dziewi tna cie dni pó niej, co jest o tyle tajemnicze, co zastanawiaj ce. Ferdynand Porsche, konstruktor wspaniałych samochodów, w których gin li nie mniej wspaniali aktorzy (np. James Dean), wi ziony był kilka lat we Francji za współprac z nazistowskimi Niemcami, choć nikt o tym nie chce pami tać. Tak samo jak tego, e Henry Ford był zatwardziałym antysemit. Wydawał gazet ( The Dearborn Independent ), w której drukował antysemickie artykuły. Był przyjacielem Adolfa Hitlera. Dał mu na urodziny czek opiewaj cy na sto tysi cy marek, a Adolf w podzi ce odznaczył Forda Orderem Orła Niemieckiego. Co ciekawe, równie mocno jak antysemityzm, Ford propagował pacyfizm. Widać zatem, e wielcy ludzi, wynalazcy, odkrywcy i pionierzy automobilizmu pojawiali si w nagłówkach wielu gazet, wzbudzaj c gor czkowe dyskusje i staj c si po prostu bohaterami, identycznie jak pierwsi lotnicy. Odchodzili z tego wiata nie zawsze w chwale. Dobrze yć bowiem to znaczy nie bać si mierci. Nieistotne przy tym jest, jak z tego wiata odchodzili, ale czego w swym yciu dokonali. Barycki dokonał dla naszej motoryzacji rzeczy wielkiej, mimo e umarł w biedzie i zapomnieniu. I choć jego pojazd nie posiadał własnego nap du ani nigdy samodzielnie nie pojechał, konstruktor przewidywał własny nap d, dlatego jego pojazd uznaje si za nasz pierwszy pojazd samobie ny. Choć legendarna Jaskółka Baryckiego sama nie poleciała o, przepraszam, pojechała to jednak wiosn nam uczyniła. Bo od tej wła nie chwili datuje si rozwój motoryzacji na ziemiach polskich.

12 Aleksander Sowa: Legendy naszej motoryzacji 12 PIIERWSZE POLSKIIE POJAZDY SAMOCHODOWE Jak wspomniałem wcze niej, u zarania automobilizmu na wiecie Polska, podzielona pomi dzy zaborców, nie istniała na mapie jako samodzielne pa stwo. Choć wszyscy trzej chciwi zaborcy wł czyli po rozbiorze zagarni te terytoria naszego kraju w swoje organizmy pa stwowe, to jednak tereny te, niemaj ce ze sob adnych powi za, nie mogły si prawidłowo rozwijać. Pracowano wprawdzie nad automobilizmem, tyle e z dala od izolowanych, zaciemnionych technicznie zaborczych ziemi, czego efektem był zupełny brak ju potem, w tzw. wolnej Polsce, do roku 1922, jakiegokolwiek przemysłu lotniczego, motoryzacyjnego, optycznego, elektromaszynowego, precyzyjnego i przede wszystkim co najistotniejsze dla motoryzacji zbrojeniowego. Wyj tki stanowi dwie niezrealizowane inicjatywy: próba budowy fabryki automobili w Krakowie w latach i fabryki, maj cej si nazywać Automotor, w 1917 roku we Lwowie. Z trzech zaborców tylko Austriacy nieco w tej dziedzinie odpu cili, bo najwi cej wspólnego z motoryzacj miały wojskowe warsztaty naprawcze działaj ce w Krakowie, Rzeszowie i Brze ciu i w mniejszym stopniu nieliczne warsztaty cywilne. Jedyny nieaustriacki warsztat wojskowy mie cił si w Warszawie. O pierwszych znacz cych dokonaniach motoryzacyjnych mo emy mówić dopiero po odzyskaniu niepodległo ci w ko cu 1918 roku, kiedy przej to owe jedyne warszawskie warsztaty (Zentrale Automobilwerkesättr der Heeresverwaltung Ober-Ost przy Terespolskiej 34/36) w trakcie niemal pełnej produkcji w czasie ewakuacji Niemców z utraconych przez nich ziem. Po odzyskaniu niepodległo ci szybko podj to pierwsze próby inicjowania rodzimej działalno ci motoryzacyjnej. Niemieckie zakłady na Terespolskiej nazwano po ich przej ciu Centralnymi Warsztatami Samochodowymi (CWS) i jako pierwsze w Polsce w 1918 roku rozpocz ły swoj działalno ć. Jako pierwsze równie rozpocz ły produkcj najbardziej znanego przedwojennego, w pełni polskiego samochodu CWS T-1 w 1928 roku, choć to nie CWS T-1 był pierwszy. W 1920 roku dwaj warszawiacy: Stefan Kozłowski i Antoni Fr czkowski zało yli pierwsz w Polsce fabryk samochodów, mieszcz c si przy ul. Rakowieckiej 23 w Warszawie, w której zbudowano pierwszy polski, mały bo mały, ale jednak samochód, nazwany SKAF lub S.K.A.F (od inicjałów twórców). Zbudowano go w latach Ten dwuosobowy samochodzik z otwartym nadwoziem nap dzany był 1-cylindrowym silnikiem chłodzonym wod o pojemno ci 500 cm³ i mocy 9-10,3 KM, który pozwalał na osi gni cie pr dko ci maksymalnej 40 km/h. Samochód ten zu- ywał ok. 8 litrów benzyny i co niezwykle interesuj ce a litr oleju na 100 km. Wyposa ony był w przekładni ciern i tylny most, nie miał jednak mechanizmu ró nicowego. SKAF wa ył tylko 300

13 Aleksander Sowa: Legendy naszej motoryzacji 13 kg, to jest mniej wi cej tyle, co dwie współczesne niemieckie nastolatki. Producent dodawał gratis do ka dego egzemplarza samochodu: pompk, klucz francuski, zma nik, odkr tk, przecinak, młotek, 2 ły ki do gum oraz instrukcj własnor cznej budowy gara u w postaci skrzyni zamykanej na kłódk. Wykonano 3 prototypy auta, w tym jeden wyposa ony w silnik 2-cylindrowy. Produkcja seryjna niestety nie została uruchomiona, a losy wytwórni nie s znane. Nie byliby my jednak sob, gdyby my po tym niepowodzeniu o samochodach zapomnieli. Zatem drugim samochodem była konstrukcja majora in yniera Mikołaja Karpowskiego, który w 1923 roku skonstruował, a w roku nast pnym zbudował i 1 czerwca zaprezentował prasie sze cioosobowy samochód o otwartym nadwoziu torpedo nazwany swojsko Polonia. Do jego budowy wykorzystano podzespoły wielu aut innych marek, a jeden jedyny egzemplarz samochodu miał być zach t dla inwestorów, którzy pomogliby rozpocz ć jego seryjn produkcj. Faktycznie Polonia była prawdziwym samochodem i jak na owe czasy była niezwykł konstrukcj. Zbudowano j w wojskowych Warsztatach Samochodowych nr 1 w Warszawie. Pojazd ten miał 6-cylindrowy silnik o pojemno ci 4769 cm³ o mocy 45 KM, rozwijał 100 km/h i pełen był niecodziennych rozwi za, maksymalnie uproszczaj cych konstrukcj czy eksploatacj. Wystarczy wspomnieć o odejmowanej, blaszanej misce olejowej, podwieszanym wale korbowym, uło yskowanym na cienko ciennych panewkach, czy o za lepkach w kadłubie silnika zabezpieczaj cych blok przez rozsadzeniem na wypadek zamarzni cia płynu w układzie chłodzenia. Dzi ki niecodziennym rozwi zaniom (np. wymiana kół z batych w skrzynce biegów zajmowała 16 minut, a wymiana półosi 30 sekund) samochód był doskonale przystosowany do startów w popularnych ówcze nie rajdach. Polonia miała dwa ga niki Zenith, iskrownik wysokiego napi cia Bosch, pr dnic i rozrusznik elektryczny. Na tablicy rozdzielczej pojazdu znajdowały si mi dzy innymi dwa bardzo istotne wska niki: poziomu paliwa i przepływu oleju w układzie smarowania. Silnik był zawieszony dziewi ciopunktowo w specjalnej ramie mocowanej do podwozia. Konstrukcja ta wykluczała mo liwo ć uszkodzenia jednostki nap dowej w razie deformacji ramy pojazdu. O przednia i tylna były zawieszone na resorach piórowych: z przodu półeliptycznych, z tyłu trzyczwarteeliptycznych i wyposa one w amortyzatory. Hamulce zamontowane były tylko na tylnej osi. Konstruktor zamierzał nawet powołać konsorcjum produkuj ce ten wóz i choć znale li si przedstawiciele zagranicznych firm wyra aj cy ch ć zakupu patentów na poszczególne rozwi zania zastosowane w konstrukcji tego samochodu, to ostatecznie inwestora nie znaleziono i wskutek tego seryjnej produkcji samochodu nie podj to. Towarzystwo Budowy Samochodów Polonia pozostało tylko niespełnionym marzeniem uzdolnionego konstruktora, a jedyny prototyp samochodu sko czył jako ozdoba na wystawie sklepu ze słodyczami Fromboli przy ul. Marszałkowskiej i jako nagroda na dobroczynnej loterii. Jedyne zdj cia samochodu zachowały si w miesi czniku Auto z 1924 roku. Pocz tki zwykle s trudne.

14 Aleksander Sowa: Legendy naszej motoryzacji 14 Interesuj ce, e in ynier Karpowski był autorem wielu drobnych usprawnie i udogodnie w przeró nych samochodach. Mi dzy innymi znany jest z szeroko reklamowanego w 1924 roku oszcz dzacza benzyny systemu M.K. (czyli in. M. Karpowskiego), dostosowanego do silnika samochodu Ford T. Miał on postać kulkowego zaworka otwieranego z miejsca kierowcy i umo liwiaj cego dopływ dodatkowego powietrza, a zatem zubo aj cego mieszank w rurze ss cej silnika. W tym czasie w zakładach Ursus uruchomiono produkcj ci gnika ( ci gówka ), opartego na ameryka skim wzorcu, z 2-cylindrowym silnikiem naftowym o mocy 25 KM prof. Karola Taylora z Politechniki Warszawskiej. Był to pierwszy produkowany w Polsce ci gnik rolniczy, nadaj cy si tak e do nap du młockarni, tartaków itp. Do 1925 roku wykonano 100 takich pojazdów Nast pn w kolejno ci ju najbardziej powa n konstrukcj był samochód Stetysz z roku 1924, skonstruowany wprawdzie we Francji, ale przez Polaka, hrabiego in yniera Stefana Tyszkiewicza (nazwa auta jest poł czeniem pierwszych liter imienia i nazwiska, a czasem i wytwórni, st d tak e mo na spotkać si z nazw Ralf-Stetysz). Samochód produkowano pocz tkowo w Rolniczo-Automobilowo-Lotniczej Fabryce w Boulogne we Francji, a od 1927 roku ju w Warszawie, gdzie powołano na t okazj Towarzystwo Akcyjne Rolniczo-Automobilowo-Lotnicza Fabryka Hrabiego Stefana Tyszkiewicza. Samochód nagrodzono m.in. za blokowany mechanizm ró nicowy pozwalaj cy na poruszanie si w trudnym terenie. Stetysza nap dzał 6-cylindrowy silnik o układzie klasycznym, produkcji francuskiej filmy Continental, o pojemno ci 2760 cm³ i mocy 42 KM przy 2600 obr./min lub te w wersji słabszej silnik 1500 cm³ o mocy 20 KM przy identycznych obrotach. Dodatkowym atutem samochodu był prze wit a 300 mm, ułatwiaj cy poruszanie si po drogach fatalnej jako ci, których ju tradycyjnie w Polsce była i jest nadal wi kszo ć (boj si, e b dzie ju tak zawsze). Nadwozie Stetysza wytwarzano w firmie lotniczej Zakłady Mechaniczne E. Plage i T. La kiewicz w Lublinie. Samochód okazał si nadzwyczaj udan i przemy lan konstrukcj. Nie tylko brał z powodzeniem udział w krajowych czy zagranicznych zawodach, ale prezentowany był równie w Mi dzynarodowym Salonie Samochodowym w Pary u w 1926 roku. Uznaje si to za debiut naszego automobilizmu na tej słynnej wystawie. Powodzenie samochodu doprowadziło do podj cia decyzji o uruchomieniu seryjnej produkcji w 1929 roku na terenie hali Zakładów Mechanicznych K. Rudzki w Warszawie, gdzie zbudowano pierwsze 20 samochodów. Dalsz produkcj przekre lił wybuch po aru w niezupełnie jasnych okoliczno ciach, a hrabiemu nie wystarczyło ju pieni dzy na odbudow hal strawionych przez ogie. Ł cznie powstało około 200 egzemplarzy Stetysza. Zniech cony twórca przeniósł swe zainteresowania na handel samochodami zagranicznymi, bior c udział we wprowadzeniu do Polski samochodów koncernów Fiat i Mercedes.

15 Aleksander Sowa: Legendy naszej motoryzacji 15 Zupełnie inny los spotkał samochód innego entuzjasty z Krakowa, in yniera Adama Gl cka- Głuchowskiego. Swój automobil nazwał d wi cznie Iradam, co powstało ze zlepienia imion twórcy i jego ony Ireny. Samochód zreszt tak e nazywano po prostu Adam Gl ck. Na przełomie lat powstały 3 sztuki tej niezwykłej konstrukcji, a ka dy egzemplarz, co ciekawe, wyposa- ono w inny silnik: pierwszy w 2-cylindrowy o pojemno ci skokowej pół litra, firmy Total, drugi w 1-cylindrowy o pojemno ci 600 cm³, produkcji JAP, trzeci w 2-cylindrow odmian tego samego silnika o pojemno ci powi kszonej do 980 cm³. Konstrukcj samochodu oparto na niecodziennych zało eniach konstrukcyjnych, takich jak na przykład trzymiejscowo ć kierowca siedział z przodu, maj c za sob dwa miejsca dla pasa erów. Nap d na tylne koła przenoszony był za pomoc gi tkich wałków z zaz biaj cych si elementów przegubowych umieszczonych w otulinie ze stalowego drutu. Na uwag zasługuj tak e wtrysk paliwa, dwucylindrowe silniki w układzie bokser czy przenoszenie nap du za pomoc zmiennika momentu obrotowego w postaci hydraulicznej skrzynki biegów! Prototypy wykonano cz ciowo przy udziale Huty Ludwików w Kielcach. Byłe one badane przez ponad 15 lat, po czym decyzja huty o wycofaniu si z dalszego uczestnictwa w projekcie poło yła kres nadziejom na produkcj tego samochodu. Mimo e samochody spisywały si doskonale podczas wszelkich prób i zbierały przychylne opinie, konstruktor nie potrafił znale ć producenta, bezskutecznie podejmuj c próby i nie szcz dz c ku temu wysiłków. Nie byłbym sob, gdybym nie nadmienił, e naszego Iradama przypadkiem bardzo przypominał opracowany znacznie pó niej niemiecki Hanomag Komissbrtot. Przypadkiem to jednak mo na si potkn ć na kraw niku. Ach, ci Niemcy W 1927 roku inny miałek, mój imiennik zreszt Aleksander Libermann, uruchomił w Warszawie przy ul. Złotej 64 cz ciow produkcj redniej wielko ci samochodów AS, budowanych przez Towarzystwo Budowy Samochodów AS z siedzib w Warszawie przy ul. Srebrnej 16. AS był samochodem o klasycznym układzie nap dowym, wyposa onym w silnik i podzespoły importowane z Francji (jednostki nap dowe S-1 zastosowane w AS miały moc 6-17 KM, S KM, produkowane za były przez firmy Chapuis-Dornier, Ruby oraz CIME) i karoseri powstał w Szydłowieckiej Fabryce Powozów Braci W grzeckich. Ł cznie w trzech krótkich seriach wykonano blisko 200 sztuk tych samochodów. Najliczniej wykorzystywano je potem jako warszawskie taksówki, a jeden z ostatnich egzemplarzy posłu ył nawet jako fragment barykady przy ulicy Wilczej w czasie powstania warszawskiego. Wspomnieć trzeba tak e o innym niewielkim samochodzie: o dwumiejscowym automobilu in yniera Władysława Mrajskiego, który był jednocze nie współtwórc budowanego równolegle samochodu CWS T-1, o którym nieco pó niej. Zgodnie z mod ówczesnych czasów swoj autorsk konstrukcj Mrajski nazwał od swoich inicjałów WM. Samochodzik nap dzany był 2-cylindrowym silnikiem o przeciwsobnym układzie cylindrów o pojemno ci skokowej 733 cm³ i wa ył tylko 350 kg. Samochód pojawił si w pa dzierniku 1928 roku w liczbie dwóch prototypów jako kabriolet oraz

16 Aleksander Sowa: Legendy naszej motoryzacji 16 z zamkni tym nadwoziem. Co bardzo nietypowe w tamtych czasach, jego zbiorniki paliwa pozwalały na zasi g bliski 1200 km, a WM doprawdy nie był tak oszcz dny jak VW Lupo 3L. Niestety samochodzik ten nie był produkowany seryjnie na skutek wycofania si wytwórni Steinhagen i Stransky z finansowania projektu, kryzysu lat 30. i podpisania umowy licencyjnej na wytwarzanie samochodów Fiat w przedwojennej Polsce. Inn konstrukcj, tym razem autorstwa in yniera Stefana Pragłowskiego, był nieco młodszy, bo ju z pocz tku lat 30., nap dzany 3-cylindrowym silnikiem dwusuwowym samochód Radwan, produkowany przez wytwórni Steinhagen i Stransky. Jedyny prototyp powstał na rok przed wybuchem II wojny wiatowej, lecz jej wybuch przekre lił produkcj seryjn auta. Niemniej wart podkre- lenia jest fakt, e sławne sprz one zawieszenie francuskiego Citroëna 2V, zaprezentowanego po raz pierwszy publicznie w 1948 roku, znalazło si znacznie wcze niej, bo ju 1932 roku, w innej konstrukcji in yniera Stefana Pragłowskiego, mianowicie w samochodzie Galkaroku W marcu 1931 roku konstruktor zło ył dyrekcji Galicyjskiego Karpackiego Naftowego Towarzystwa Akcyjnego z siedzib we Lwowie, którego sam był członkiem, obszerny memoriał, w którym wyja nił celowo ć budowy oraz zało enia konstrukcyjne niespotykanego wówczas tzw. popularnego samochodu. Maksymalnie uproszczony i mo liwie najta szy pojazd miał być wykonywany w du ym zakresie z najta szych i ogólnie dost pnych materiałów. W efekcie budowano go z drewna pozyskiwanego z tartaku wspomnianego ju koncernu. Technologia produkcji pomy lana była w taki sposób, aby do wytwarzania samochodu potrzebne były tylko nieskomplikowane obrabiarki do drewna i metalu, prasa oraz typowe urz dzenia kuzienne, odlewnicze czy lakiernicze itp. Do nap du, aby nie komplikować niepotrzebnie konstrukcji, zastosowano angielski czterosuwowy, dwucylindrowy silnik BSA w układzie widlastym, chłodzony powietrzem, zasilany grawitacyjnie paliwem, jego rozruch umo liwiał za pr dnico-rozrusznik lub starter no ny typu motocyklowego. Planowano zastosowanie dwóch typów silników czterosuwowych o pojemno ci 1,1 l i 1,2 l oraz dwusuwowych 500 i 750 cm³, a tak e mo liwo ć zbudowania innej karoserii. Samochód wyposa ony był w ta mowe hamulce mechaniczne, które oczywi cie hamowały symbolicznie, jak we wszystkich samochodach z tamtego okresu. Do przeniesienia nap du zastosowano przekładni hydrokinetyczn własnej konstrukcji, umo liwiaj c progresywn zmian przeło e, jednak z konieczno ci r cznego sterowania przepływem cieczy, aby móc dostosować przeło enie do warunków jazdy. Zastosowanie takiej przekładni wyeliminowało sprz gło i była to pierwsza rzecz, jak ró nił si pojazd Pragłowskiego od innych ówczesnych samochodów. Nast pn nowo ci był brak mechanizmu ró nicowego, który zast piło sprz gło jednokierunkowe, czyli tzw. wolne koła w piastach kół nap dowych. W przypadku jazdy w tył lub np. pod gór po łuku wył czało si działanie wolnobiegu za pomoc sprz gieł kłowych. Nap d był przenoszony na przednie koła, a w seryjnej produkcji planowano zast pienie przegubów krzy ykowych przegubami homokinetycznymi. Instalacj elektryczn i niektóre detale wyposa enia mieli dostarczać wyspecjalizowani poddostawcy. Budow prototypowego

17 Aleksander Sowa: Legendy naszej motoryzacji 17 egzemplarza uko czono jesieni 1932 roku we Lwowie, a cen oszacowano na poni ej 4000 zł, podczas gdy dla przykładu jeden z najta szych wtedy samochodów w Polsce ( DIW ) kosztował ponad 5500 zł, a Fiat 508 blisko 7200 zł. Powstał jeden egzemplarz. Kolejny samochód, Lux-Sport (LS lub PZIn 403), opracowany został przez najzdolniejszych polskich fachowców w budowaniu samochodów podzielonych na trzy zespoły: nadwoziowy pod kierownictwem Stanisława Panczakiewicza, podwoziowy pod kierunkiem in yniera Kazimierza Studzie skiego oraz silnikowy prowadzony przez in yniera Rytla. Cało ć koordynował in ynier Zygmunt Okołów. W wyniku tych wysiłków w 1934 roku powstał projekt du ego luksusowego samochodu przeznaczonego dla władz pa stwowych, wojskowych i dyplomacji. Pocz tkowo 5-7 miejscowy LS, którego blaszano-drewniane opływowe nadwozie było gotowe w 1935 roku, był nap dzany podrasowanym 6-cylindrowym silnikiem widlastym Fiat 1228 o mocy 75 KM, a w 1936 roku ju wła ciwym 8-cylindrowym silnikiem widlastym (model 405). Notabene silnik ten miał być zastosowany tak e do nap du czołgu pływaj cego (model 130). Samochód miał reflektory wbudowane w błotniki, migaj ce kierunkowskazy, półautomatyczn, a wi c umo liwiaj c przeł czanie biegów pod obci eniem, skrzynk biegów francuskiej firmy Cotal i nap d na tylne koła. Oprócz tego wszystkie koła zawieszone były niezale nie czego nie miał nawet FSO Polonez na podwójnych wahaczach poprzecznych, a elementami spr ystymi były długie dr ki skr tne z mechaniczn regulacj naci gu. Samochód był oparty na ramie zło onej z profili o przekroju ceowym, która w przedniej cz ci rozdwajała si na ło e dla jednostki nap dowej. Superhalonowe ogumienie o mi kkiej osnowie, wykonane na specjalnie zamówienie, dostarczyła pozna ska fabryka Stomil. Badania samochodu rozpocz ł we wrze niu 1936 roku Aleksander Runnel. Po przejechaniu kilkudziesi ciu tysi cy kilometrów wprowadzono jedynie niewielkie zmiany, po czym wykonano cz ci do budowy nast pnych 3 egzemplarzy. Ostatecznie jednak powstał jeszcze tylko jeden egzemplarz (ogółem wi c drugi i ostatni) w 1938 roku. Konstrukcja okazała si bardzo udana i nowoczesna, wi c zapadła decyzja o uruchomieniu produkcji seryjnej w 1941 roku. Zastanawiaj ca, bo a czteroletnia, zwłoka wynikała z faktu, e według umowy licencyjnej z Fiatem nie mo na było uruchomić produkcji seryjnej własnego samochodu do czasu wyga ni cia tej umowy, czyli do 1940 roku. I znów okazało si, jak bardzo Niemcy s bezczelni. Zbudowano bezpardonowo wierne kopie samochodu LS w Niemczech były to: Hanomag 1,3, a tak e Adler Typ 10. Specjalne miejsce w ród legend polskiej motoryzacji nale y si tak e innemu osi gni ciu polskich konstruktorów, samochodowi AW, opracowanemu na 2 lata przed hitlerowsk agresj, na prywatne zlecenie przemysłowca Antoniego Wi ckowskiego. Ta niezwykle powa na i zaawansowana inicjatywa była przewidziana jako samochód popularny do masowej produkcji i miała du- e szanse powodzenia. Zleceniodawca był rzemie lnikiem, znanym ze swoich zdolno ci fachowo-

18 Aleksander Sowa: Legendy naszej motoryzacji 18 organizacyjnych, który w połowie lat 20. uruchomił warsztat samochodowo-naprawczy przy ulicy Nowogrodzkiej 39 w Warszawie. Nast pnie otworzył mał fabryczk produkuj c na Bielanach chłodnice, a tak e zbiorniki dla przemysłu lotniczego, która wraz z upływem lat przekształciła si w du e Zakłady Metalowe Bielany, buduj ce nadwozia autobusowe i elementy konstrukcyjne samolotów. Samochód AW zbudowali pracownicy Biura Studiów PZin silnik skonstruował in ynier Jan Werner, podwozie in ynier Mieczysław D bicki, a nadwozie in ynier Mieczysław Łukawski. Pomagał im tak e Ludomir Jakusz. Efektem ich prac był 4-5 miejscowy samochód osobowy, nap dzany 4-cylindrowym silnikiem ga nikowym o mocy 30 KM przy 3600 obr./min, zaopatrzony w synchronizowan skrzynk biegów i nap d na tyln o. Zawieszenie samochodu składało si z niezale nych wahaczy poprzecznych (o przednia) i tylnej osi sztywnej, podpartej na resorach piórowych. W latach 30. było to niezwykle nowatorskie rozwi zanie, a i w FSO Polonez nikt si na nie skar ył. Sztywne nadwozie zbudowane na ramie pozwalało na rozmaite, i bardzo estetyczne zreszt, karosorowanie. Nowoczesne zawieszenie, jak i du e opony niskoci nieniowe dały w efekcie wysoki komfort jazdy nawet na marnej jako ci polskich nawierzchniach. Zakłady Wi ckowskiego, ci gle si rozwijaj c i powi kszaj c asortyment produkcji, od niewielkiego warsztatu w 1925 do 1937 roku rozrosły si w wietnie prowadzone i oparte na solidnych filarach finansowych zakłady zatrudniaj ce kilkuset pracowników. Wi ckowski uzyskał przed wybuchem wojny znaczne kredyty bankowe, które pozwoliły mu na pocz tku 1939 roku, po uzyskaniu pozytywnych wyników bada dwóch prototypów, przyst pić do budowy fabryki tego samochodu na specjalnie zakupionym terenie w Łomiankach. Ze wzgl du na wspomniane wcze niej solidne podstawy kapitałowe, do wiadczenie in ynierów konstruktorów i zaplecze szybko rozwijaj cych si zakładów Bielany była to najbardziej realna inicjatywa uruchomienia pierwszej w Polsce seryjnej produkcji w pełni krajowego samochodu, tym bardziej interesuj ca, e w pełni prywatna i prawdopodobnie silnie konkurencyjna dla produkowanych wtedy masowo Fiatów 508. I chyba jedynie z wyj tkiem tej ostatniej próby wszystkie inne prywatne inicjatywy uruchomienia masowej lub choćby wielkoseryjnej produkcji polskiego samochodu pozostawały wtedy bez szans. Zło yło si na to kilka zasadniczych przyczyn. Przede wszystkim były to: brak opracowania produkcji na odpowiednim poziomie konstrukcyjnym i technologicznym, co było zwykle powodem wycofywania si inwestorów ze wzgl dnie niepewnego interesu, przypadek (o ile po ar hali Tyszkiewicza był przypadkowy), zbyt słabe podstawy finansowania projektu czy niewła ciwy dobór koncepcji pojazdu (zbyt du y, a zatem zbyt drogi). Mimo to trzeba pami tać, e te rodzime konstrukcje samochodowe, choć niewprowadzone do seryjnej produkcji, były doskonał prezentacj mo liwo- ci naszych konstruktorów, którzy daleko wyprzedzili motoryzacyjne trendy tamtych lat. I dzi ki temu zasługuj, aby o nich pami tać. Natomiast zupełnie osobn kart historii naszej motoryzacji były pa stwowe inicjatywy produkcji samochodów osobowych.

19 Aleksander Sowa: Legendy naszej motoryzacji CWS T-1, pierwszy polski samochód seryjny 2. Niemiecki Hanomag 1,3 bardzo naszego LS przypominał

20 Aleksander Sowa: Legendy naszej motoryzacji CWS T-1 jako kareta, dzisiaj powiedzieliby my: limuzyna. Powstało ł cznie około 800 sztuk samochodów ró nych wersji, w tym ok. 500 osobowych i ok. 300 pochodnych, m.in. sanitarka, ambulans pocztowy i Powszechnej Kasy Oszcz dno ci, ci arowy oraz osobowe z ró nymi nadwoziami 4. CWS M-111, znany szerzej jako Sokół 1000, w cywilnej wersji

21 Aleksander Sowa: Legendy naszej motoryzacji Odrestaurowany CWS M-211, czyli Sokół 600, w cywilnej wersji 6. CWS M-211, konstrukcji Tadeusza Rudawskiego, wyposa ony był w liczne oryginalne i opatentowane rozwi zania

22 Aleksander Sowa: Legendy naszej motoryzacji Zbudowany w zaledwie 13 dni powsta czy samochód pancerny Kubu

23 Aleksander Sowa: Legendy naszej motoryzacji Produkowany w latach motocykl SHL 98 in. Rafała Ekielskiego na podstawie brytyjskiego licencyjnego silnika Villiers 9. Pierwszy powojenny motocykl Sokół 125

24 Aleksander Sowa: Legendy naszej motoryzacji Niemal bli niaczka Sokoła 125 SHL M Potrzeby transportowe zniszczonego wojn kraju mogły być zaspokojone tylko przez prosty, niezawodny i trwały samochód ci arowy, dokładnie taki jak Star 20

25 Aleksander Sowa: Legendy naszej motoryzacji Warszawa dar Zwi zku Radzieckiego dla narodu polskiego 13. Przez 22 lat zmieniła si niewiele. Bo Wielkiego Brata si nie poprawia

Darmowy fragment www.bezkartek.pl

Darmowy fragment www.bezkartek.pl 1 Książkę tę dedykuję 17-letniemu Maćkowi Pilzakowi, który 2 grudnia 2008 roku, w zaledwie osiem dni po przesłaniu mi zdjęcia (41) swojej WSK, opuścił swoją rodzinę i przyjaciół zginął tragicznie w wypadku

Bardziej szczegółowo

Ustawienie wózka w pojeździe komunikacji miejskiej - badania. Prawidłowe ustawienie

Ustawienie wózka w pojeździe komunikacji miejskiej - badania. Prawidłowe ustawienie Ustawienie wózka w pojeździe komunikacji miejskiej - badania Przodem do kierunku jazdy? Bokiem? Tyłem? Jak ustawić wózek, aby w razie awaryjnego hamowania dziecko było jak najbardziej bezpieczne? Na te

Bardziej szczegółowo

UKŁAD ROZRUCHU SILNIKÓW SPALINOWYCH

UKŁAD ROZRUCHU SILNIKÓW SPALINOWYCH UKŁAD ROZRUCHU SILNIKÓW SPALINOWYCH We współczesnych samochodach osobowych są stosowane wyłącznie rozruszniki elektryczne składające się z trzech zasadniczych podzespołów: silnika elektrycznego; mechanizmu

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA DLA UCZESTNIKÓW ZAWODÓW ZADANIA

INSTRUKCJA DLA UCZESTNIKÓW ZAWODÓW ZADANIA INSTRUKCJA DLA UCZESTNIKÓW ZAWODÓW 1. Zawody III stopnia trwają 150 min. 2. Arkusz egzaminacyjny składa się z 2 pytań otwartych o charakterze problemowym, 1 pytania opisowego i 1 mini testu składającego

Bardziej szczegółowo

WZÓR SKARGI EUROPEJSKI TRYBUNAŁ PRAW CZŁOWIEKA. Rada Europy. Strasburg, Francja SKARGA. na podstawie Artykułu 34 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka

WZÓR SKARGI EUROPEJSKI TRYBUNAŁ PRAW CZŁOWIEKA. Rada Europy. Strasburg, Francja SKARGA. na podstawie Artykułu 34 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka WZÓR SKARGI EUROPEJSKI TRYBUNAŁ PRAW CZŁOWIEKA Rada Europy Strasburg, Francja SKARGA na podstawie Artykułu 34 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka oraz Artykułu 45-47 Regulaminu Trybunału 1 Adres pocztowy

Bardziej szczegółowo

Lekcja 173, 174. Temat: Silniki indukcyjne i pierścieniowe.

Lekcja 173, 174. Temat: Silniki indukcyjne i pierścieniowe. Lekcja 173, 174 Temat: Silniki indukcyjne i pierścieniowe. Silnik elektryczny asynchroniczny jest maszyną elektryczną zmieniającą energię elektryczną w energię mechaniczną, w której wirnik obraca się z

Bardziej szczegółowo

PL 205289 B1 20.09.2004 BUP 19/04. Sosna Edward,Bielsko-Biała,PL 31.03.2010 WUP 03/10 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 205289

PL 205289 B1 20.09.2004 BUP 19/04. Sosna Edward,Bielsko-Biała,PL 31.03.2010 WUP 03/10 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 205289 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 205289 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 359196 (51) Int.Cl. B62D 63/06 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: 17.03.2003

Bardziej szczegółowo

EGZEMPLARZ ARCHIWALNY WZORU UŻYTKOWEGO (12,OPIS OCHRONNY. (19) PL di)62974 B62D 57/02 (2006.01) Dudek Piotr, Włocławek, PL

EGZEMPLARZ ARCHIWALNY WZORU UŻYTKOWEGO (12,OPIS OCHRONNY. (19) PL di)62974 B62D 57/02 (2006.01) Dudek Piotr, Włocławek, PL EGZEMPLARZ ARCHIWALNY RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12,OPIS OCHRONNY WZORU UŻYTKOWEGO (21) Numer zgłoszenia: 114126 (22) Data zgłoszenia: 11.06.2003 (19) PL di)62974

Bardziej szczegółowo

Wymiana uszczelniaczy w regulatorze napięcia sprężyny amortyzatora tylnego w motocyklu SUZUKI GSX 1400 K4

Wymiana uszczelniaczy w regulatorze napięcia sprężyny amortyzatora tylnego w motocyklu SUZUKI GSX 1400 K4 Wymiana uszczelniaczy w regulatorze napięcia sprężyny amortyzatora tylnego w motocyklu SUZUKI GSX 1400 K4 (regulatory bez uszczelniaczy przeciwpyłowych, charakterystycznych dla modeli wcześniejszych) Autor:

Bardziej szczegółowo

Demontaż. Uwaga: Regulacja napięcia paska zębatego może być wykonywana tylko przy zimnym silniku.

Demontaż. Uwaga: Regulacja napięcia paska zębatego może być wykonywana tylko przy zimnym silniku. Demontaż Regulacja napięcia paska zębatego może być wykonywana tylko przy zimnym silniku. Zdemontować dźwiękochłonną osłonę silnika wyciągając ją do góry -strzałki-. Odłączyć elastyczny przewód cieczy

Bardziej szczegółowo

Pojazd podstawowy AT. łączników w automatycznych. Wymaganie to nie dotyczy następuj. łączników. w: - od akumulatora do układu zimnego startu i wyłą

Pojazd podstawowy AT. łączników w automatycznych. Wymaganie to nie dotyczy następuj. łączników. w: - od akumulatora do układu zimnego startu i wyłą POJAZD AT Średnice przewodów w powinny być na tyle duże, aby nie dochodziło o do ich przegrzewania. Przewody powinny być należycie izolowane. Wszystkie obwody elektryczne powinny być zabezpieczone za pomocą

Bardziej szczegółowo

Poradnik, jak zamontować kompletny cylinder z głowicą 50, 60, 80ccm.

Poradnik, jak zamontować kompletny cylinder z głowicą 50, 60, 80ccm. Poradnik, jak zamontować kompletny cylinder z głowicą 50, 60, 80ccm. Poniższy poradnik przedstawia ogólny zarys montażu głowic i cylindrów w skuterach posiadających silniki 50ccm typu 139QMA/139QMB. Montaż

Bardziej szczegółowo

GENERALNY INSPEKTOR OCHRONY DANYCH OSOBOWYCH

GENERALNY INSPEKTOR OCHRONY DANYCH OSOBOWYCH GENERALNY INSPEKTOR OCHRONY DANYCH OSOBOWYCH dr Wojciech R. Wiewiórowski DOLiS - 035 1997/13/KR Warszawa, dnia 8 sierpnia 2013 r. Pan Sławomir Nowak Minister Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej

Bardziej szczegółowo

Postrzeganie reklamy zewnętrznej - badania

Postrzeganie reklamy zewnętrznej - badania Według opublikowanych na początku tej dekady badań Demoskopu, zdecydowana większość respondentów (74%) przyznaje, że w miejscowości, w której mieszkają znajdują się nośniki reklamy zewnętrznej (specjalne,

Bardziej szczegółowo

Rozdział 6. Pakowanie plecaka. 6.1 Postawienie problemu

Rozdział 6. Pakowanie plecaka. 6.1 Postawienie problemu Rozdział 6 Pakowanie plecaka 6.1 Postawienie problemu Jak zauważyliśmy, szyfry oparte na rachunku macierzowym nie są przerażająco trudne do złamania. Zdecydowanie trudniejszy jest kryptosystem oparty na

Bardziej szczegółowo

ZARZĄDZENIE Nr W.0050.1.15.2013 Wójta Gminy Łapsze Niżne z dnia 28 marca 2013 roku

ZARZĄDZENIE Nr W.0050.1.15.2013 Wójta Gminy Łapsze Niżne z dnia 28 marca 2013 roku WÓJT GMINY ŁAPSZE NIŻNE (Pieczątka organu) ZARZĄDZENIE Nr W.0050.1.15.2013 Wójta Gminy Łapsze Niżne z dnia 28 marca 2013 roku w sprawie: norm zużycia paliw płynnych dla pojazdów pożarniczych i urządzeń

Bardziej szczegółowo

Biuro Ruchu Drogowego

Biuro Ruchu Drogowego KOMENDA GŁÓWNA G POLICJI Biuro Ruchu Drogowego Kampania pod hasłem ODBLASKI ŻYCIA W okresie od stycznia do października 2008 roku miało miejsce: 40 725 wypadków drogowych, w wyniku których 51 987 osób

Bardziej szczegółowo

Ocena rynku CNG przez użytkowników pojazdów zasilanych gazem ziemnym

Ocena rynku CNG przez użytkowników pojazdów zasilanych gazem ziemnym Ocena rynku CNG przez użytkowników pojazdów zasilanych gazem ziemnym Małgorzata Śliwka Katedra Inżynierii Środowiska i Przeróbki Surowców, Wydział Górnictwa i Geoinżynierii Akademia Górniczo-Hutnicza im.

Bardziej szczegółowo

str. 1 WSTĘP Instrukcja użytkowania dla zaciskarek ręcznych typów SYQ 14-20A i SYQ14-32A (lipiec 2008) Złączki F5 profil U Złączki F7 profil TH

str. 1 WSTĘP Instrukcja użytkowania dla zaciskarek ręcznych typów SYQ 14-20A i SYQ14-32A (lipiec 2008) Złączki F5 profil U Złączki F7 profil TH WSTĘP Instrukcja użytkowania dla zaciskarek ręcznych typów SYQ 14-20A i SYQ14-32A (lipiec 2008) Złączki F5 profil U Złączki F7 profil TH Zaciskarki ręczne produkowane są w dwóch typach : SYQ 14-20A i SYQ14-32A.

Bardziej szczegółowo

PRZEPISY KLASYFIKACJI I BUDOWY STATKÓW MORSKICH

PRZEPISY KLASYFIKACJI I BUDOWY STATKÓW MORSKICH PRZEPISY KLASYFIKACJI I BUDOWY STATKÓW MORSKICH ZMIANY NR 2/2010 do CZĘŚCI VIII INSTALACJE ELEKTRYCZNE I SYSTEMY STEROWANIA 2007 GDAŃSK Zmiany Nr 2/2010 do Części VIII Instalacje elektryczne i systemy

Bardziej szczegółowo

KRAKÓW ZNANY I MNIEJ ZNANY AUDIO A2/B1 (wersja dla studenta) - Halo! Mówi Melisa. Paweł, to ty? - Cześć! Miło cię słyszeć! Co u ciebie dobrego?

KRAKÓW ZNANY I MNIEJ ZNANY AUDIO A2/B1 (wersja dla studenta) - Halo! Mówi Melisa. Paweł, to ty? - Cześć! Miło cię słyszeć! Co u ciebie dobrego? KRAKÓW ZNANY I MNIEJ ZNANY AUDIO A2/B1 (wersja dla studenta) - Halo! Mówi Melisa. Paweł, to ty? - Cześć! Miło cię słyszeć! Co u ciebie dobrego? - Wiesz, za dwa miesiące przyjeżdżam do Krakowa na stypendium,

Bardziej szczegółowo

USTAWIANIE MODUŁU WAHLIWEGO SIŁOWNIKA X

USTAWIANIE MODUŁU WAHLIWEGO SIŁOWNIKA X DTR Zał cznik nr 1 USTAWIANIE MODUŁU WAHLIWEGO SIŁOWNIKA X 1. Informacje ogólne dotycz ce modułu wahliwego Moduł wahliwy siłownika X jest produkowany w czterech wykonaniach oznaczanych: prawe-r, prawe-l

Bardziej szczegółowo

SERI A 93 S E RI A 93 O FLUSH GRID WITHOUT EDGE TAB

SERI A 93 S E RI A 93 O FLUSH GRID WITHOUT EDGE TAB SERIA E93 CONIC FRINCTION CONIC 2 SERIA 93 SERIA 93 O FLUSH GRID WITHOUT EDGE TAB Podziałka Powierzchnia 30 mm Flush Grid Prześwit 47% Grubość Minimalny promień skrętu taśmy Układ napędowy Szerokość taśmy

Bardziej szczegółowo

Politechnika Warszawska Wydział Matematyki i Nauk Informacyjnych ul. Koszykowa 75, 00-662 Warszawa

Politechnika Warszawska Wydział Matematyki i Nauk Informacyjnych ul. Koszykowa 75, 00-662 Warszawa Zamawiający: Wydział Matematyki i Nauk Informacyjnych Politechniki Warszawskiej 00-662 Warszawa, ul. Koszykowa 75 Przedmiot zamówienia: Produkcja Interaktywnej gry matematycznej Nr postępowania: WMiNI-39/44/AM/13

Bardziej szczegółowo

INFORMACJE DLA KIEROWCÓW

INFORMACJE DLA KIEROWCÓW INFORMACJE DLA KIEROWCÓW Prawo jazdy Kierowcy pojazdów mechanicznych mogą prowadzić samochody na terenie Szwecji na podstawie polskiego prawa jazdy i polskiego świadectwa kwalifikacji. Niezależnie od okresu

Bardziej szczegółowo

Ogólnopolska konferencja Świadectwa charakterystyki energetycznej dla budynków komunalnych. Oświetlenie publiczne. Kraków, 27 września 2010 r.

Ogólnopolska konferencja Świadectwa charakterystyki energetycznej dla budynków komunalnych. Oświetlenie publiczne. Kraków, 27 września 2010 r. w sprawie charakterystyki energetycznej budynków oraz postanowienia przekształconej dyrektywy w sprawie charakterystyki energetycznej budynków Ogólnopolska konferencja Świadectwa charakterystyki energetycznej

Bardziej szczegółowo

Od redakcji. Symbolem oznaczono zadania wykraczające poza zakres materiału omówionego w podręczniku Fizyka z plusem cz. 2.

Od redakcji. Symbolem oznaczono zadania wykraczające poza zakres materiału omówionego w podręczniku Fizyka z plusem cz. 2. Od redakcji Niniejszy zbiór zadań powstał z myślą o tych wszystkich, dla których rozwiązanie zadania z fizyki nie polega wyłącznie na mechanicznym przekształceniu wzorów i podstawieniu do nich danych.

Bardziej szczegółowo

UMOWA SPRZEDAŻY NR. 500 akcji stanowiących 36,85% kapitału zakładowego. AGENCJI ROZWOJU REGIONALNEGO ARES S.A. w Suwałkach

UMOWA SPRZEDAŻY NR. 500 akcji stanowiących 36,85% kapitału zakładowego. AGENCJI ROZWOJU REGIONALNEGO ARES S.A. w Suwałkach Załącznik do Uchwały Nr 110/1326/2016 Zarządu Województwa Podlaskiego z dnia 19 stycznia 2016 roku UMOWA SPRZEDAŻY NR 500 akcji stanowiących 36,85% kapitału zakładowego AGENCJI ROZWOJU REGIONALNEGO ARES

Bardziej szczegółowo

Fed musi zwiększać dług

Fed musi zwiększać dług Fed musi zwiększać dług Autor: Chris Martenson Źródło: mises.org Tłumaczenie: Paweł Misztal Fed robi, co tylko może w celu doprowadzenia do wzrostu kredytu (to znaczy długu), abyśmy mogli powrócić do tego,

Bardziej szczegółowo

Zadania powtórzeniowe I. Ile wynosi eksport netto w gospodarce, w której oszczędności równają się inwestycjom, a deficyt budżetowy wynosi 300?

Zadania powtórzeniowe I. Ile wynosi eksport netto w gospodarce, w której oszczędności równają się inwestycjom, a deficyt budżetowy wynosi 300? Zadania powtórzeniowe I Adam Narkiewicz Makroekonomia I Zadanie 1 (5 punktów) Ile wynosi eksport netto w gospodarce, w której oszczędności równają się inwestycjom, a deficyt budżetowy wynosi 300? Przypominamy

Bardziej szczegółowo

10 % Opracowanie: SPH Credo, tel./fax: 067 214 22 88, www.sphcredo.pl ZESTAW 11

10 % Opracowanie: SPH Credo, tel./fax: 067 214 22 88, www.sphcredo.pl ZESTAW 11 ZESTAW 11 Widząc ten znak kierujący samochodem ciężarowym jest ostrzegany o: A - zbliżaniu się do mostu zwodzonego, B - znacznym wzniesieniu drogi, C - nisko przelatujących samolotach. A - przejeżdża przed

Bardziej szczegółowo

PL 215455 B1. PRZEMYSŁOWY INSTYTUT MOTORYZACJI, Warszawa, PL 25.05.2009 BUP 11/09

PL 215455 B1. PRZEMYSŁOWY INSTYTUT MOTORYZACJI, Warszawa, PL 25.05.2009 BUP 11/09 PL 215455 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 215455 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 383749 (51) Int.Cl. B62M 23/02 (2006.01) B62M 6/60 (2010.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) NR

ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) NR L 160/8 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej 21.6.2012 ROZPORZĄDZENIA ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) NR 523/2012 z dnia 20 czerwca 2012 r. zmieniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr

Bardziej szczegółowo

Tego dnia, tak bez przyczyny, postanowiłem trochę pobiegać. Pobiegłem do końca drogi, a kiedy tam dotarłem, pomyślałem, że pobiegnę na koniec miasta.

Tego dnia, tak bez przyczyny, postanowiłem trochę pobiegać. Pobiegłem do końca drogi, a kiedy tam dotarłem, pomyślałem, że pobiegnę na koniec miasta. Goniąc marzenia Tego dnia, tak bez przyczyny, postanowiłem trochę pobiegać. Pobiegłem do końca drogi, a kiedy tam dotarłem, pomyślałem, że pobiegnę na koniec miasta. A kiedy tam dotarłem, pomyślałem sobie,

Bardziej szczegółowo

DANE MAKROEKONOMICZNE (TraderTeam.pl: Rafa Jaworski, Marek Matuszek) Lekcja XXIII

DANE MAKROEKONOMICZNE (TraderTeam.pl: Rafa Jaworski, Marek Matuszek) Lekcja XXIII DANE MAKROEKONOMICZNE (TraderTeam.pl: Rafa Jaworski, Marek Matuszek) Lekcja XXIII Systemy transakcyjne cz.1 Wszelkie prawa zastrze one. Kopiowanie i rozpowszechnianie ca ci lub fragmentu niniejszej publikacji

Bardziej szczegółowo

Uchwały podjęte przez Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Zakładów Lentex S.A. z dnia 11 lutego 2014 roku

Uchwały podjęte przez Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Zakładów Lentex S.A. z dnia 11 lutego 2014 roku Uchwały podjęte przez Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Zakładów Lentex S.A. z dnia 11 lutego 2014 roku Uchwała Nr 1 z dnia 11 lutego 2014 roku w sprawie wyboru przewodniczącego Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia.

Bardziej szczegółowo

Eksperyment,,efekt przełomu roku

Eksperyment,,efekt przełomu roku Eksperyment,,efekt przełomu roku Zapowiedź Kluczowe pytanie: czy średnia procentowa zmiana kursów akcji wybranych 11 spółek notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie (i umieszczonych już

Bardziej szczegółowo

Wtedy wystarczy wybrać właściwego Taga z listy.

Wtedy wystarczy wybrać właściwego Taga z listy. Po wejściu na stronę pucharino.slask.pl musisz się zalogować (Nazwa użytkownika to Twój redakcyjny pseudonim, hasło sam sobie ustalisz podczas procedury rejestracji). Po zalogowaniu pojawi się kilka istotnych

Bardziej szczegółowo

Dziedziczenie : Dziedziczenie to nic innego jak definiowanie nowych klas w oparciu o już istniejące.

Dziedziczenie : Dziedziczenie to nic innego jak definiowanie nowych klas w oparciu o już istniejące. Programowanie II prowadzący: Adam Dudek Lista nr 8 Dziedziczenie : Dziedziczenie to nic innego jak definiowanie nowych klas w oparciu o już istniejące. Jest to najważniejsza cecha świadcząca o sile programowania

Bardziej szczegółowo

Badania naukowe potwierdzają, że wierność w związku została uznana jako jedna z najważniejszych cech naszej drugiej połówki. Jednym z większych

Badania naukowe potwierdzają, że wierność w związku została uznana jako jedna z najważniejszych cech naszej drugiej połówki. Jednym z większych Badania naukowe potwierdzają, że wierność w związku została uznana jako jedna z najważniejszych cech naszej drugiej połówki. Jednym z większych ciosów jaki może nas spotkać w związku z dugą osobą jest

Bardziej szczegółowo

Oświadczenie. o przynależności do grupy kapitałowej

Oświadczenie. o przynależności do grupy kapitałowej SOK/11/2014 zał. nr 7 do siwz Oświadczenie o przynależności do grupy kapitałowej Przedmiot zamówienia: Dostawa kompaktora Zamawiający: SKŁADOWISKO ODPADÓW KOMUNALNYCH SP. Z O.O. W OŚWIĘCIMIU Działając

Bardziej szczegółowo

Stronniczy przegląd prasy: Top Gear nr 11/2008

Stronniczy przegląd prasy: Top Gear nr 11/2008 Stronniczy przegląd prasy: Top Gear nr 11/2008 Top-Gear nr 11 (9) z XI.2008 Stron: 172 (z okładką) Cena: 3,90zł Koszt 1 strony: niecałe 2,3 grosza Warto kupić: tak O jakich markach piszą lub choćby wzmiankują:

Bardziej szczegółowo

BAKS Kazimierz Sielski. 05-480 Karczew ul. Jagodne 5. Tel./ fax (022) 7108100 fax (022) 7108101 NIP 532-010-20-41. Zapytanie ofertowe.

BAKS Kazimierz Sielski. 05-480 Karczew ul. Jagodne 5. Tel./ fax (022) 7108100 fax (022) 7108101 NIP 532-010-20-41. Zapytanie ofertowe. BAKS Kazimierz Sielski 05-480 Karczew ul. Jagodne 5 Tel./ fax (022) 7108100 fax (022) 7108101 Internet www.baks.com.pl e-mail baks@baks.com.pl NIP 532-010-20-41 Karczew dnia 2015-06-22 ZAPYTANIE OFERTOWE

Bardziej szczegółowo

Ronda, skrzyżowania i inne trudne zjawiska (3 pytania) 1. Korzystając z pasa rozpędowego

Ronda, skrzyżowania i inne trudne zjawiska (3 pytania) 1. Korzystając z pasa rozpędowego Ronda, skrzyżowania i inne trudne zjawiska (3 pytania) 1. Korzystają z pasa rozpędowego a. można jadą nim wyprzedza ć samohody jadą e po naszej lewej stronie (Nie. Pas rozpędowy nie służy do wyprzedzania

Bardziej szczegółowo

Współczesne nowoczesne budownictwo pozwala na wyrażenie indywidualnego stylu domu..

Współczesne nowoczesne budownictwo pozwala na wyrażenie indywidualnego stylu domu.. Współczesne nowoczesne budownictwo pozwala na wyrażenie indywidualnego stylu domu.. w którym będziemy mieszkać. Coraz więcej osób, korzystających ze standardowych projektów, decyduje się nadać swojemu

Bardziej szczegółowo

ZP.271.1.71.2014 Obsługa bankowa budżetu Miasta Rzeszowa i jednostek organizacyjnych

ZP.271.1.71.2014 Obsługa bankowa budżetu Miasta Rzeszowa i jednostek organizacyjnych Załącznik nr 3 do SIWZ Istotne postanowienia, które zostaną wprowadzone do treści Umowy Prowadzenia obsługi bankowej budżetu miasta Rzeszowa i jednostek organizacyjnych miasta zawartej z Wykonawcą 1. Umowa

Bardziej szczegółowo

C5 - D4EB0FP0 - Informacje ogólne : Poduszki powietrzne INFORMACJE OGÓLNE : PODUSZKI POWIETRZNE

C5 - D4EB0FP0 - Informacje ogólne : Poduszki powietrzne INFORMACJE OGÓLNE : PODUSZKI POWIETRZNE Strona 1 z 7 INFORMACJE OGÓLNE : PODUSZKI POWIETRZNE 1. Przedmowa Poduszka powietrzna niezależnie, czy czołowa, czy boczna, jest elementem wyposażenia, który uzupełnia ochronę jaką zapewnia pas bezpieczeństwa.

Bardziej szczegółowo

p o s t a n a w i a m

p o s t a n a w i a m ZARZĄDZENIE NR ON.0050.2447.2013.PS PREZYDENTA MIASTA BIELSKA-BIAŁEJ Z DNIA 7 CZERWCA 2013 R. zmieniające zarządzenie w sprawie wprowadzenia Regulaminu przyznawania karty Rodzina + oraz wzoru karty Rodzina

Bardziej szczegółowo

Strategia rozwoju kariery zawodowej - Twój scenariusz (program nagrania).

Strategia rozwoju kariery zawodowej - Twój scenariusz (program nagrania). Strategia rozwoju kariery zawodowej - Twój scenariusz (program nagrania). W momencie gdy jesteś studentem lub świeżym absolwentem to znajdujesz się w dobrym momencie, aby rozpocząć planowanie swojej ścieżki

Bardziej szczegółowo

WZORU UŻYTKOWEGO EGZEMPLARZ ARCHIWALNY. d2)opis OCHRONNY B62D 61/10 (2006.01) Wiesław Królik, Warka, PL. (22) Data zgłoszenia: 11.08.

WZORU UŻYTKOWEGO EGZEMPLARZ ARCHIWALNY. d2)opis OCHRONNY B62D 61/10 (2006.01) Wiesław Królik, Warka, PL. (22) Data zgłoszenia: 11.08. EGZEMPLARZ ARCHIWALNY RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej d2)opis OCHRONNY WZORU UŻYTKOWEGO (21) Numer zgłoszenia: 114995 (22) Data zgłoszenia: 11.08.2004 (19) PL rl (11)63055

Bardziej szczegółowo

Komentarz technik dróg i mostów kolejowych 311[06]-01 Czerwiec 2009

Komentarz technik dróg i mostów kolejowych 311[06]-01 Czerwiec 2009 Strona 1 z 14 Strona 2 z 14 Strona 3 z 14 Strona 4 z 14 Strona 5 z 14 Strona 6 z 14 Uwagi ogólne Egzamin praktyczny w zawodzie technik dróg i mostów kolejowych zdawały wyłącznie osoby w wieku wskazującym

Bardziej szczegółowo

ANTRAKT. fotografie z plenerów w Teatrze Muzycznym w Łodzi

ANTRAKT. fotografie z plenerów w Teatrze Muzycznym w Łodzi ANTRAKT ANTRAKT fotografie z plenerów w Teatrze Muzycznym w Łodzi zdjęcie na okładce: Ewa Pakuła wydawca: Teatr Muzyczny w Łodzi druk: Michalczyk i Prokop sp. z o. o. Wszystkie prawa zastrzeżone. Szanowni

Bardziej szczegółowo

Korzyści sklepu mobilnego. Błyskawiczne rozpoczęcie sprzedaży. Doskonała forma reklamy i budowania prestiżu. Łatwość adaptacji wyposażenia sklepu 1

Korzyści sklepu mobilnego. Błyskawiczne rozpoczęcie sprzedaży. Doskonała forma reklamy i budowania prestiżu. Łatwość adaptacji wyposażenia sklepu 1 Lambox Food Truck Korzyści sklepu mobilnego Błyskawiczne rozpoczęcie sprzedaży Doskonała forma reklamy i budowania prestiżu firmy Łatwość adaptacji wyposażenia sklepu 1 1 Zabudowa LAMBox LAMBox to jeden

Bardziej szczegółowo

Edycja geometrii w Solid Edge ST

Edycja geometrii w Solid Edge ST Edycja geometrii w Solid Edge ST Artykuł pt.: " Czym jest Technologia Synchroniczna a czym nie jest?" zwracał kilkukrotnie uwagę na fakt, że nie należy mylić pojęć modelowania bezpośredniego i edycji bezpośredniej.

Bardziej szczegółowo

Reguła Życia. spotkanie rejonu C Domowego Kościoła w Chicago JOM 2014-01-13

Reguła Życia. spotkanie rejonu C Domowego Kościoła w Chicago JOM 2014-01-13 spotkanie rejonu C Domowego Kościoła w Chicago JOM 2014-01-13 Reguła życia, to droga do świętości; jej sens można również określić jako: - systematyczna praca nad sobą - postęp duchowy - asceza chrześcijańska

Bardziej szczegółowo

Program Google AdSense w Smaker.pl

Program Google AdSense w Smaker.pl Smaker.pl Program Google AdSense w Smaker.pl Pytania i odpowiedzi dotyczące programu Google AdSense Spis treści Czym jest AdSense... 2 Zasady działania AdSense?... 2 Jak AdSense działa w Smakerze?... 3

Bardziej szczegółowo

Spis treści F.U.H. PROJ-BUD

Spis treści F.U.H. PROJ-BUD Spis treści Podstawa opracowania... 3 Zakres opracowania... 3 1. Przedmiot i cel opracowania.... 4 2. Ogólna charakterystyka istniejącego obiektu.... 4 3. Stan techniczny mostu.... 4 4. Zakres i sposób

Bardziej szczegółowo

MĘSKIE KOBIETY I KOBIECY MĘŻCZYŹNI WEDŁUG www.mkontakt.pl

MĘSKIE KOBIETY I KOBIECY MĘŻCZYŹNI WEDŁUG www.mkontakt.pl MĘSKIE KOBIETY I KOBIECY MĘŻCZYŹNI WEDŁUG www.mkontakt.pl Dystrybucja i ograniczenia: Serwis www. - jako wydawca - zezwala na darmowe rozpowszechnianie tej treśći. Zabronione jest jednakże jego przetwarzanie,

Bardziej szczegółowo

ZARZĄDZENIE NR 24/2010 Wójta Gminy Pawonków z dnia 30 kwietnia 2010r.

ZARZĄDZENIE NR 24/2010 Wójta Gminy Pawonków z dnia 30 kwietnia 2010r. ZARZĄDZENIE NR 24/2010 Wójta Gminy Pawonków z dnia 30 kwietnia 2010r. w sprawie: wprowadzenia norm zużycia paliw płynnych pojazdów samochodowych i sprzętu silnikowego eksploatowanych w jednostkach ochotniczych

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA OBSŁUGI URZĄDZENIA: 0101872HC8201

INSTRUKCJA OBSŁUGI URZĄDZENIA: 0101872HC8201 INSTRUKCJA OBSŁUGI URZĄDZENIA: PZ-41SLB-E PL 0101872HC8201 2 Dziękujemy za zakup urządzeń Lossnay. Aby uŝytkowanie systemu Lossnay było prawidłowe i bezpieczne, przed pierwszym uŝyciem przeczytaj niniejszą

Bardziej szczegółowo

25 LECIE FIRMY WÜRTH SPRZYJA ROZWOJOWI

25 LECIE FIRMY WÜRTH SPRZYJA ROZWOJOWI OTWARCIE NOWEGO SKLEPU WÜRTH 25 LECIE FIRMY WÜRTH SPRZYJA ROZWOJOWI 25-lecie istnienia firmy na polskim rynku, a także 70. urodziny spółki-matki stały się okazją do otwarcia nowego sklepu Würth w Gdańsku.

Bardziej szczegółowo

USTAWA. z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy. 1) (tekst jednolity)

USTAWA. z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy. 1) (tekst jednolity) Dz.U.98.21.94 1998.09.01 zm. Dz.U.98.113.717 art. 5 1999.01.01 zm. Dz.U.98.106.668 art. 31 2000.01.01 zm. Dz.U.99.99.1152 art. 1 2000.04.06 zm. Dz.U.00.19.239 art. 2 2001.01.01 zm. Dz.U.00.43.489 art.

Bardziej szczegółowo

Rotobrush air+ XPi - Urządzenie do czyszczenia systemów wentylacyjnych

Rotobrush air+ XPi - Urządzenie do czyszczenia systemów wentylacyjnych Rotobrush air+ XPi - Urządzenie do czyszczenia systemów wentylacyjnych logo Rotobrush Zastosowanie: czyszczenie małych i średnich instalacji wentylacyjnych, w tym elastycznych przewodów typu flex OSPRZĘT:

Bardziej szczegółowo

MANEWRY NA DRODZE WŁĄCZANIE SIĘ DO RUCHU

MANEWRY NA DRODZE WŁĄCZANIE SIĘ DO RUCHU MANEWRY NA DRODZE Poruszając się rowerem po drogach napotykasz na innych uczestników ruchu drogowego - pieszych i poruszających się różnymi pojazdami. Czasem możesz natknąć się na nieruchomą przeszkodę.

Bardziej szczegółowo

BUDŻETY JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO W WOJEWÓDZTWIE PODKARPACKIM W 2014 R.

BUDŻETY JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO W WOJEWÓDZTWIE PODKARPACKIM W 2014 R. URZĄD STATYSTYCZNY W RZESZOWIE 35-959 Rzeszów, ul. Jana III Sobieskiego 10 tel.: 17 85 35 210, 17 85 35 219; fax: 17 85 35 157 http://rzeszow.stat.gov.pl/; e-mail: SekretariatUSRze@stat.gov.pl BUDŻETY

Bardziej szczegółowo

GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Notatka informacyjna Warszawa 5.10.2015 r.

GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Notatka informacyjna Warszawa 5.10.2015 r. GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Notatka informacyjna Warszawa 5.10.2015 r. Informacja o rozmiarach i kierunkach czasowej emigracji z Polski w latach 2004 2014 Wprowadzenie Prezentowane dane dotyczą szacunkowej

Bardziej szczegółowo

3 4 5 Zasady udzielania urlopów 6 7 8

3 4 5 Zasady udzielania urlopów 6 7 8 Zarządzenie nr 143 z dnia 27 listopada 2012 Dyrektora Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w sprawie zasad wykorzystania urlopów wypoczynkowych przez nauczycieli akademickich Na podstawie 27 ust

Bardziej szczegółowo

Zarządzenie Nr 1469/2012

Zarządzenie Nr 1469/2012 Zarządzenie Nr 1469/2012 Prezydenta Miasta Płocka z dnia 01 marca 2012 w sprawie przyjęcia Regulaminu Płockiej Karty Familijnej 3+ w ramach Programu Płocka Karta Familijna 3+ Na podstawie art. 7 ust 1

Bardziej szczegółowo

Prezentacja dotycząca sytuacji kobiet w regionie Kalabria (Włochy)

Prezentacja dotycząca sytuacji kobiet w regionie Kalabria (Włochy) Prezentacja dotycząca sytuacji kobiet w regionie Kalabria (Włochy) Położone w głębi lądu obszary Kalabrii znacznie się wyludniają. Zjawisko to dotyczy całego regionu. Do lat 50. XX wieku przyrost naturalny

Bardziej szczegółowo

Wniosek o ustalenie warunków zabudowy

Wniosek o ustalenie warunków zabudowy Wniosek o ustalenie warunków zabudowy Informacje ogólne Kiedy potrzebna jest decyzja Osoba, która składa wniosek o pozwolenie na budowę, nie musi mieć decyzji o warunkach zabudowy terenu, pod warunkiem

Bardziej szczegółowo

Dziękujemy za zainteresowanie

Dziękujemy za zainteresowanie Dziękujemy za zainteresowanie Dlaczego wybrać wizualizacje? Wizualizacje mebli wykonywane przez wizualizacjemebli.org są tańsze, mniej czasochłonne i pozwalają ukazywać każdy zestaw mebli w całkowicie

Bardziej szczegółowo

Urządzenia do bezprzerwowego zasilania UPS CES GX RACK. 10 kva. Wersja U/CES_GXR_10.0/J/v01. Praca równoległa

Urządzenia do bezprzerwowego zasilania UPS CES GX RACK. 10 kva. Wersja U/CES_GXR_10.0/J/v01. Praca równoległa Urządzenia do bezprzerwowego zasilania UPS CES GX RACK 10 kva Centrum Elektroniki Stosowanej CES sp. z o. o. 30-732 Kraków, ul. Biskupińska 14 tel.: (012) 269-00-11 fax: (012) 267-37-28 e-mail: ces@ces.com.pl,

Bardziej szczegółowo

PLAN POŁĄCZENIA SPÓŁEK

PLAN POŁĄCZENIA SPÓŁEK PLAN POŁĄCZENIA SPÓŁEK BSH SPRZĘT GOSPODARSTWA DOMOWEGO SP. Z O.O. z siedzibą w Warszawie oraz BSH WROCŁAW SP. Z O.O. z siedzibą we Wrocławiu Plan Połączenia Spółek: BSH Sprzęt Gospodarstwa Domowego Sp.

Bardziej szczegółowo

Sponsorzy projektu Obozy Zdobywców Biegunów

Sponsorzy projektu Obozy Zdobywców Biegunów Sponsorzy projektu Obozy Zdobywców Biegunów Obozy Zdobywców Biegunów to cykl wyjazdów na letnie i zimowe obozy rekreacyjne, których celem jest wspieranie aktywności dzieci niepełnosprawnych ruchowo, przewlekle

Bardziej szczegółowo

Dostosowanie piły wzdłużnej do wymagań minimalnych propozycje rozwiązań aplikacyjnych

Dostosowanie piły wzdłużnej do wymagań minimalnych propozycje rozwiązań aplikacyjnych Radosław GONET Okręgowy Inspektorat Pracy, Rzeszów Paweł ZAHUTA EL Automatyka, Rzeszów Dostosowanie piły wzdłużnej do wymagań minimalnych propozycje rozwiązań aplikacyjnych 1. WSTĘP 2. WYMAGANIA MINIMALNE

Bardziej szczegółowo

WCIĄGARKI HYDRAULICZNE STOJAKI I PRZY CZEP

WCIĄGARKI HYDRAULICZNE STOJAKI I PRZY CZEP 5 WCIĄGARKI HYDRAULICZNE STOJAKI I PRZYCZEPY DO NACIĄGANIA KABLOWE LINII NAPOWIETRZNEJ A110-0 wersja 17:14 EN F157 Kołyska do szpuli przeznaczona do podnoszenia i rozwijania nawiniętego przewodu. Wykonana

Bardziej szczegółowo

a) Serwis BMW i MINI - Przedsiębiorstwo Handlowe Smorawiński i Spółka Wojciech

a) Serwis BMW i MINI - Przedsiębiorstwo Handlowe Smorawiński i Spółka Wojciech REGULAMIN USŁUGI DOOR TO DOOR Usługa realizowana jest przez Przedsiębiorstwo Handlowe Smorawiński i Spółka Wojciech Smorawiński i Andrzej Smorawiński spółkę jawną z siedzibą w Poznaniu, ul. Obornicka 235,

Bardziej szczegółowo

SYSTEMY TRANSAKCYJNE (TraderTeam.pl: Rafa Jaworski, Marek Matuszek) Lekcja XX

SYSTEMY TRANSAKCYJNE (TraderTeam.pl: Rafa Jaworski, Marek Matuszek) Lekcja XX SYSTEMY TRANSAKCYJNE (TraderTeam.pl: Rafa Jaworski, Marek Matuszek) Lekcja XX Systemy oparte na rednich krocz cych cz.2 Wszelkie prawa zastrze one. Kopiowanie i rozpowszechnianie ca ci lub fragmentu niniejszej

Bardziej szczegółowo

Regulamin przyznawania stypendiów doktorskich pracownikom Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego

Regulamin przyznawania stypendiów doktorskich pracownikom Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego Regulamin przyznawania stypendiów doktorskich pracownikom Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego 1 Niniejszy regulamin został wprowadzony w oparciu o 2 ust. 2 rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa

Bardziej szczegółowo

Zaawansowane rozwiązania do łagodnego rozruchu. Sprzęgła hydrodynamiczne o stałym napełnieniu typu TVVS

Zaawansowane rozwiązania do łagodnego rozruchu. Sprzęgła hydrodynamiczne o stałym napełnieniu typu TVVS Zaawansowane rozwiązania do łagodnego rozruchu. Sprzęgła hydrodynamiczne o stałym napełnieniu typu TVVS Sprzęgła hydrodynamiczne Voith Turbo dowiodły swojej trwałości w milionach różnych zastosowań. Są

Bardziej szczegółowo

- WZÓR- UMOWA Nr... Gminą i Miastem Czerwionka-Leszczyny, będącą płatnikiem podatku VAT, nr NIP: 642-000-97-26, reprezentowaną przez:......

- WZÓR- UMOWA Nr... Gminą i Miastem Czerwionka-Leszczyny, będącą płatnikiem podatku VAT, nr NIP: 642-000-97-26, reprezentowaną przez:...... - WZÓR- UMOWA Nr... zawarta w dniu... 2012 roku pomiędzy: Gminą i Miastem Czerwionka-Leszczyny, będącą płatnikiem podatku VAT, nr NIP: 642-000-97-26, reprezentowaną przez:... zwaną w dalszej części umowy

Bardziej szczegółowo

ZARZĄDZENIE NR 223/2014 BURMISTRZA MIASTA I GMINY WIELICZKA. z dnia 15 października 2014 r.

ZARZĄDZENIE NR 223/2014 BURMISTRZA MIASTA I GMINY WIELICZKA. z dnia 15 października 2014 r. Burmistrz Miasta i Gminy Wieliczka ul. Powstania Warszawskiego 1 32-020 Wieliczka woj. małopolskie ZARZĄDZENIE NR 223/2014 BURMISTRZA MIASTA I GMINY WIELICZKA z dnia 15 października 2014 r. w sprawie archiwizacji

Bardziej szczegółowo

Wyniki pierwszego kolokwium Podstawy Programowania / INF

Wyniki pierwszego kolokwium Podstawy Programowania / INF 1 Ab Hasan 240917 B 0,8 0,7-1,5 50% 2 Ad Tomasz 241149 A 1,0 0,9 0,8 2,7 90% 3 Al Adam 241152 A 0,8 0,5 0,5 1,8 60% 4 An Jan 241780 C 0,3 0,0-0,3 10% 5 An Jakub 241133 A 0,8 0,9 1,0 2,7 90% 6 An Kacper

Bardziej szczegółowo

Objaśnienia wartości, przyjętych do Projektu Wieloletniej Prognozy Finansowej Gminy Golina na lata 2012-2015

Objaśnienia wartości, przyjętych do Projektu Wieloletniej Prognozy Finansowej Gminy Golina na lata 2012-2015 Załącznik Nr 2 do Uchwały Nr XIX/75/2011 Rady Miejskiej w Golinie z dnia 29 grudnia 2011 r. Objaśnienia wartości, przyjętych do Projektu Wieloletniej Prognozy Finansowej Gminy Golina na lata 2012-2015

Bardziej szczegółowo

Umowa o pracę zawarta na czas nieokreślony

Umowa o pracę zawarta na czas nieokreślony Umowa o pracę zawarta na czas nieokreślony Uwagi ogólne Definicja umowy Umowa o pracę stanowi dokument stwierdzający zatrudnienie w ramach stosunku pracy. Według ustawowej definicji jest to zgodne oświadczenie

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA BHP PRZY RECZNYCH PRACACH TRANSPORTOWYCH DLA PRACOWNIKÓW KUCHENKI ODDZIAŁOWEJ.

INSTRUKCJA BHP PRZY RECZNYCH PRACACH TRANSPORTOWYCH DLA PRACOWNIKÓW KUCHENKI ODDZIAŁOWEJ. INSTRUKCJA BHP PRZY RECZNYCH PRACACH TRANSPORTOWYCH DLA PRACOWNIKÓW KUCHENKI ODDZIAŁOWEJ. I. UWAGI OGÓLNE. 1. Dostarczanie posiłków, ich przechowywanie i dystrybucja musza odbywać się w warunkach zapewniających

Bardziej szczegółowo

Bojszowy, dnia 22.02.2010r. Znak sprawy: GZOZ/P1/2010 WYJAŚNIENIE TREŚCI SIWZ

Bojszowy, dnia 22.02.2010r. Znak sprawy: GZOZ/P1/2010 WYJAŚNIENIE TREŚCI SIWZ Bojszowy, dnia 22.02.2010r. Znak sprawy: GZOZ/P1/2010 WYJAŚNIENIE TREŚCI SIWZ Dotyczy: przetargu nieograniczonego na Zakup wraz z dostawą i instalacją aparatu USG dla potrzeb Gminnego Zakładu Opieki Zdrowotnej

Bardziej szczegółowo

ZARZĄDZENIE Nr 121/2015 Rektora Uniwersytetu Wrocławskiego z dnia 2 grudnia 2015 r.

ZARZĄDZENIE Nr 121/2015 Rektora Uniwersytetu Wrocławskiego z dnia 2 grudnia 2015 r. ZARZĄDZENIE Nr 121/2015 Rektora Uniwersytetu Wrocławskiego z dnia 2 grudnia 2015 r. w sprawie wprowadzenia Zasad używania samochodu osobowego niebędącego własnością pracodawcy w celach służbowych do jazd

Bardziej szczegółowo

NOWELIZACJA USTAWY PRAWO O STOWARZYSZENIACH

NOWELIZACJA USTAWY PRAWO O STOWARZYSZENIACH NOWELIZACJA USTAWY PRAWO O STOWARZYSZENIACH Stowarzyszenie opiera swoją działalność na pracy społecznej swoich członków. Do prowadzenia swych spraw stowarzyszenie może zatrudniać pracowników, w tym swoich

Bardziej szczegółowo

Sposób demontażu starych,i montażu nowych zawiasów..

Sposób demontażu starych,i montażu nowych zawiasów.. Sposób demontażu starych,i montażu nowych zawiasów.. Na przestrzeni ostatniego ćwierćwiecza,w meblach produkowanych w Polsce,z dużym prawdopodobieństwem możemy spotkać się z którymś z przedstawionych na

Bardziej szczegółowo

art. 488 i n. ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.),

art. 488 i n. ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), Istota umów wzajemnych Podstawa prawna: Księga trzecia. Zobowiązania. Dział III Wykonanie i skutki niewykonania zobowiązań z umów wzajemnych. art. 488 i n. ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny

Bardziej szczegółowo

Instalacja regulatora ciśnienia w karabinku Air Arms S400

Instalacja regulatora ciśnienia w karabinku Air Arms S400 Instalacja regulatora ciśnienia w karabinku Air Arms S400 Demontaż karabinka. UWAGA: Przed demontażem całkowicie opróżniamy kartusz karabinka. Najprościej zrobić to, strzelając samym powietrzem. Przy około

Bardziej szczegółowo

B. SIEWNIK DO CI KONASIENNYCH TYP COMBI.

B. SIEWNIK DO CI KONASIENNYCH TYP COMBI. - 8 - B. SIEWNIK DO CI KONASIENNYCH TYP COMBI. Siewnik Combi przeznaczony jest do wysiewu nasion ci kich jak równie nasion drobnych. Wersja podstawowa siewnika COMBI wysiew nasion ci kich. Adaptacja siewnika

Bardziej szczegółowo

Na koniec stażu skandynawska szkoła eksploracji i ekspozycji stanowisk archeologicznych!

Na koniec stażu skandynawska szkoła eksploracji i ekspozycji stanowisk archeologicznych! Na koniec stażu skandynawska szkoła eksploracji i ekspozycji stanowisk archeologicznych! 07. 11.2015 W sobotę spotkaliśmy się około południa przy Muzeum i pojechaliśmy w teren. Pierwszym punktem naszej

Bardziej szczegółowo

Implant ślimakowy wszczepiany jest w ślimak ucha wewnętrznego (przeczytaj artykuł Budowa ucha

Implant ślimakowy wszczepiany jest w ślimak ucha wewnętrznego (przeczytaj artykuł Budowa ucha Co to jest implant ślimakowy Implant ślimakowy to bardzo nowoczesne, uznane, bezpieczne i szeroko stosowane urządzenie, które pozwala dzieciom z bardzo głębokimi ubytkami słuchu odbierać (słyszeć) dźwięki.

Bardziej szczegółowo

MAKSYMALNA WYDAJNOŚĆ MŁOTY HYDRAULICZNE TYPU TXH

MAKSYMALNA WYDAJNOŚĆ MŁOTY HYDRAULICZNE TYPU TXH MAKSYMALNA WYDAJNOŚĆ MŁOTY HYDRAULICZNE TYPU TXH MŁOTY HYDRAULICZNE TYPU TXH SKONCENTROWANA MOC Solidność i precyzja Wysokowydajne młoty hydrauliczne Terex, poszerzające wszechstronność koparko-ładowarek,

Bardziej szczegółowo

REGULAMIN KONKURSU NA NAJLEPSZY SCENARIUSZ FILMU DOKUMENTALNEGO NA TEMAT HISTORII POWSTAWANIA MUZEUM HISTORII ŻYDÓW POLSKICH [ POSTANOWIENIA OGÓLNE ]

REGULAMIN KONKURSU NA NAJLEPSZY SCENARIUSZ FILMU DOKUMENTALNEGO NA TEMAT HISTORII POWSTAWANIA MUZEUM HISTORII ŻYDÓW POLSKICH [ POSTANOWIENIA OGÓLNE ] str. 1 REGULAMIN KONKURSU NA NAJLEPSZY SCENARIUSZ FILMU DOKUMENTALNEGO NA TEMAT HISTORII POWSTAWANIA MUZEUM HISTORII ŻYDÓW POLSKICH 1. [ POSTANOWIENIA OGÓLNE ] 1. Organizatorami Konkursu na najlepszy scenariusz

Bardziej szczegółowo

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Wyniki badań ankietowych przeprowadzonych przez Departament Pielęgniarek i Położnych wśród absolwentów studiów pomostowych, którzy zakończyli udział w projekcie systemowym pn. Kształcenie zawodowe pielęgniarek

Bardziej szczegółowo

Gazowa pompa ciepła firmy Panasonic

Gazowa pompa ciepła firmy Panasonic Gazowa pompa ciepła firmy Panasonic Gazowa pompa ciepła różni się od pompy ciepła zasilanej energią elektryczną tym, że jej kompresor napędzany jest przez silnik gazowy. Agregat GHP (gazowej pompy ciepła)

Bardziej szczegółowo