ODPADY NA PRZESTRZENI LAT

Transkrypt

1 ODPADY NA PRZESTRZENI LAT Odpady towarzyszą ludzkości od samego początku. Mieli z nimi do czynienia ludzie zarówno żyjący w jaskiniach 3000 lat p.n.e., jak i królowie w średniowieczu. Mamy z nimi do czynienia i my. Niestety skala odpadów, z jaką musimy uporać się wzrasta każdego dnia. Dlatego tak ważne jest, aby każdy z nas włączył się w proces selektywnej zbiórki odpadów oraz ich recyklingu. Dzięki takiemu podejściu będziemy mogli żyć w mniej zanieczyszczonym środowisku, oddychając świeższym powietrzem, pijąc czystszą wodę. Starożytność Już około 8000 do 9000 lat przed naszą erą ludzie nauczyli się składować odpady poza osiedlami. Mimo, że w znacznym stopniu różniły się one składem chemicznym i właściwościami fizycznymi od odpadów produkowanych przez współczesne społeczeństwo, już wówczas zdawano sobie sprawę z zagrożenia, jakie mogły powodować. Resztki jedzenia, zniszczone przedmioty gospodarstwa domowego, fekalia, przyciągały nie tylko drapieżniki, ale i chmary pasożytów roznoszących choroby. W wielu starożytnych miastach Azji i Europy odpady najpierw gromadzono w specjalnych glinianych naczyniach, a następnie je wywożono. Śmieci powstawały nawet wtedy kiedy nasi przodkowie żyli jeszcze w jaskiniach. Mimo, iż ludzie nie znali opakowań ani plastiku, a także żadnej chemii, odpady powstawały zawsze. Upolowanego zwierzęcia nie można było kompletnie zjeść. Także zużyte narzędzia, trafiały do odpadów, zwykle w postaci połamanych dzid i innej broni. Ponieważ ówcześni ludzie mieli zamiłowanie do porządku, wyrzucali odpady na hałdy. Nawet dziś można jeszcze odkryć w czasie prac wykopaliskowych dawne składowiska śmieci sprzed tysięcy lat. Średniowiecze W okresie średniowiecza śmieci wyrzucano także na ulicę. W europejskich miastach ulice oczyszczane były przez chodzące po ulicach zwierzęta, głównie świnie, a także ptaki takie jak kanie i kruki, które zjadały większość z odpadków. Następstwem takiego sposobu pozbywania się śmieci był rozwój myszy i szczurów w miastach, a w konsekwencji zwiększone występowanie i szybkie roznoszenie chorób na zwierzęta i ludzi. Wiek XIX W okresie XIX wieku coraz bardziej zarysowywał się już znany dzisiaj recykling. Wiele osób zajmowało się zbieraniem różnych przedmiotów i odpadków, które były sprzedawane oraz wykorzystywane do produkcji innych rzeczy. W 1883 roku pojawił się we Francji pierwszy kosz na śmieci.

2 Wiek XX i XXI W XX i XXI wieku odpady gromadzone były i są na wysypiskach śmieci umiejscowionych z dala od siedlisk ludzkich, jednak zbytnie nagromadzenie odpadów, często szkodliwych dla środowiska, rozkładających się przez kilkadziesiąt, a nawet ponad 100 lat, lat spowodował, że zaczęto na większą skalę zajmować się wykorzystaniem śmieci do ponownego ich przetwarzania na produkty użyteczne. Jednolita klasyfikacja odpadów dzieli je na 27 grup: Odpady zwierzęce, Odpady zwierzęce powstające w chowie, przetwórstwie i obrocie zwierzętami, Odpady z produkcji roślinnej, Odpady drzewne, Odpady wydobywcze kopalin, Odpady przetwórcze kopalin, Odpady żywności roślinnej powstające w przetwórstwie i obrocie, Odpady tekstyliów, Odpady włókien naturalnych, Odpady włókien syntetycznych, Odpady drewna, Odpady papieru i kartonu, Odpady ropy i jej pochodnych, Odpady chemiczne, Odpady gumy, Odpady szkła, Odpady metali żelaznych, Odpady metali nieżelaznych, Złom sprzętu technicznego, Osady z oczyszczania ścieków i uzdatniania wody, Odpady budowlane, Odpady paleniskowe, pyły i szlamy, Zanieczyszczona ziemia, Osady denne, Odpady bytowo-gospodarcze (komunalne), Odpady radioaktywne, Odpady inne (jak Np. formierskie i rdzeniarskie, masy ziemne gruntu usuwane w budownictwie, pozostałości po spalaniu odpadów bytowo-gospodarczych, osadów z oczyszczania ścieków oraz pozostałych odpadów w ten sposób unieszkodliwianych, pozostałości po kompostowaniu odpadów komunalnych, wykładziny podłogowe). Plastik Przedmioty wykonane z tworzyw sztucznych zaśmiecają nasze środowisko od 100 do 1000 lat! Nie ulegną one rozkładowi pod wpływem wody, a do gleby przenikną z nich toksyczne substancje. Średnio każdy z nas w jednym roku wyrzuca 66 plastikowych butelek, natomiast jako naród produkujemy rocznie ton odpadów z samych jednorazówek (ok. 35 mln sztuk). Recykling tworzyw sztucznych jest możliwy nawet w 60%, pozwala on na odzyskanie surowca do ponownego wykorzystania. Plastiki poddaje się też (w kontrolowanych ilościach) spalaniu z odzyskiem energii.

3 Podstawowym składnikiem tworzyw sztucznych są naturalne i syntetyczne polimery powstające w wyniku przeróbki ropy naftowej, posiadające bardzo dużą masę cząsteczkową. Ich właściwości sprawiają, że w wielu zastosowaniach są nie do zastąpienia przez drewno, metal, ceramikę, kauczuk itp. Jednak czas rozkładu, mogący wynosić nawet kilka tysięcy lat, w którym mogą uwalniać się do środowiska naturalnego szkodliwe związki, a także toksyczne substancje wydobywające się w procesie spalania tworzyw sztucznych powodują, że jako odpady są groźne zarówno dla środowiska jak i zdrowia oraz życia ludzi i zwierząt. Najbardziej znane tworzywa sztuczne, stosowane w przemyśle: - polichlorek winylu (PVC), - polietylen, - polistyren i pianka polistyrenowa. Metale Metale - wiele otaczających nas przedmiotów została wyprodukowana właśnie z tego surowca (pralki, kuchenki, rowery, samochody itp.). Do naszych koszy na śmieci zbyt często trafiają puszki po napojach. Materiał, z którego są produkowane to glin, jego łacińską nazwą jest aluminium. Czysty metaliczny glin (aluminium) powstaje z rudy boksytu. Aluminiowe puszki po raz pierwszy pojawiły się na rynku w 1960 r. Ze względu na swoje właściwości glin jest coraz częściej wykorzystywany w przemyśle spożywczym. Nie ma bowiem innego metalu posiadającego tyle korzystnych cech: jest lekki, trudno ścieralny, nieprzepuszczający zapachu, substancji płynnych ani promieni (fal) świetlnych. Łatwo zmienia temperaturę i nie ulega korozji. Jednak produkcja aluminium z boksytu pociąga za sobą duże zużycie energii. Powoduje również emisję szkodliwych substancji, zwłaszcza fluoru stanowiącego zagrożenie dla zdrowia ludzi (nadmiar fluoru ma także wpływ na degradację gleb i skażenie wód podskórnych). Na szczęście jest to produkt, który można odzyskać w procesie recyklingu! Produkcja aluminium ze złomu aluminiowego daje 96% oszczędności energii, ogranicza emisję toksycznych pyłów do atmosfery - zwłaszcza fluoru, obniża zanieczyszczenia wody o 97% i oczywiście pozwala na zmniejszenie ilości odpadów wywożonych na wysypisko. Puszki aluminiowe mogą być ponownie wykorzystywane do produkcji kolejnych bez pogorszenia jakości metalu i przez prawie nieograniczoną ilość razy, co umożliwia oszczędzanie naturalnego aluminium, którego pozyskanie z nieodnawialnych złóż boksytu jest zarówno drogie jak i szkodliwe dla środowiska. Na świecie zużywa się rocznie ok. 180 mld puszek aluminiowych, natomiast odzysk wynosi tylko ok. 55 %. Wykorzystanie zużytych puszek do produkcji nowych zamiast produkowania nowego aluminium przyczynia się do znacznego zmniejszenia zanieczyszczeń wody i powietrza, a także zmniejszenia zużycia energii elektrycznej i oszczędności naturalnych złóż rud. Aluminium rozkłada się nawet 100 lat, gdyż jest mniej wrażliwe na korozję.

4 Odpady organiczne Do odpadów organicznych zaliczamy stałe lub płynne masy, które zawierają powyżej 50% składników organicznych w przeliczeniu na bezwodną masę. Odpady zawierające 5-50% składników organicznych są odpadami mineralno-organicznymi. Przy wadliwym systemie zagospodarowania odpadów organicznych następuje ogromne zagrożenie dla środowiska naturalnego. Od wieków odpady zwierzęce wykorzystywano jako cenne nawozy organiczne. Podobnie jest i dzisiaj, chociaż wprowadzenie przemysłowego chowu zwierząt oraz niedostosowanie obsady w stosunku do areału upraw rolnych spowodowało, że odchody zwierzęce stały się również odpadami. Do grupy odpadów organicznych o szczególnie niekorzystnym oddziaływaniu na środowisko należą: odpady przetwórstwa surowców zwierzęcych, odpady przemysłu drobiarskiego, odpady przemysłu mleczarskiego, osady ściekowe. Papier U progu XXI wieku trudno sobie wyobrazić funkcjonowanie bez papieru. Przeciętnie mieszkaniec świata rocznie zużywa ok. 50 kg papieru. Obecnie roczna produkcja światowa sięga 318 mln ton. Tak wielką ilość byłoby trudno wytworzyć przy wykorzystaniu wyłącznie surowców pierwotnych (drewna), dlatego zużywa się coraz więcej makulatury. Jej wykorzystanie ma jeszcze jedno znaczenie: gdyby nie przetwarzano makulatury na nowy papier, stawałaby się ona niepotrzebnym śmieciem, masowo zalegającym na wysypiskach. Statystyczny Polak zużywa rocznie ponad 60 kg papieru. Z tej ilości część jest przechowywana w postaci dokumentów, książek czy zeszytów, część zużywa się doszczętnie (np. papier toaletowy, ręczniki papierowe), jednak znaczna ilość to odpady. Średnio: mieszkaniec naszego kraju zbiera rocznie ok. 22 kg makulatury, zatem przekazuje do recyklingu niespełna 36% zużywanego przez siebie papieru. To bardzo mało, gdyż dla porównania w Austrii, Holandii i w Niemczech odzysk przekracza 70%. Recykling odpadów szklanych Firma DSS Recykling została założona w 1994 r., jako jedna z pierwszych firm działających w Polsce w dziedzinie zbiórki odpadów ze szkła płaskiego. Na początku zajmowała się głównie transportem odpadów szklanych, jednak dynamiczny wzrost ilości pozyskiwanych odpadów spowodował, że już w 1997 roku uruchomiono dwie linie technologiczne do recyklingu szkła płaskiego budowlanego oraz samochodowego (laminowanego i hartowanego). Sposoby zagospodarowania odpadów Przez gospodarowanie odpadami rozumie się: zbieranie, transport, odzysk i unieszkodliwianie odpadów, jak również nadzór nad wyżej wymienionymi działaniami oraz miejscami unieszkodliwiania odpadów. Opracowywane są plany gospodarki odpadami. Plany te określają: Aktualny stan gospodarki odpadami, Prognozowane zmiany w zakresie gospodarki odpadów oraz działania podejmowane w celu poprawy sytuacji w zakresie gospodarki odpadami, Działania mające na celu poprawę sytuacji w zakresie gospodarowania odpadami,

5 Sposób finansowania zamierzonych celów, System monitoringu i oceny realizacji wyznaczonych celów. Opracowywane są na szczeblu krajowym, wojewódzkim, powiatowym i gminnym. Muszą być zgodne z założeniami polityki ekologicznej państwa. Pojemniki do segregacji odpadów Opracowali: Marlena Wiszniewska, Emilia Grygoruk, Damian Ambrosiewicz, Kamil Moćkun, Jakub Siergiej, Tomasz Misiewicz