Synergia węglowo jądrowa

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Synergia węglowo jądrowa"

Transkrypt

1 Synergia węglowo jądrowa duży europejski projekt demonstrujący wykorzystania reaktorów wysokotemperaturowych w Polsce Polskie Towarzystwo Fizyczne Oddział Szczeciński 23 marca 2009 Ludwik Pieńkowski, Środowiskowe Laboratorium Ciężkich Jonów Uniwersytet Warszawski

2 European demonstration of process heat application with nuclear reactors Towards nuclear-coal synergy National Economy Committee The Senate of the Republic of Poland Warsaw, Poland, March 17, 2009 Dominique Hittner, Chairman of the European High Temperature Reactor Technology Network (HTR TN), AREVA, France Michael A. Fütterer, EU Commission, Joint Research Center Werner von Lensa, Forschungszentrum Jülich, Germany Sander de Groot, NRG, Petten, The Netherlands Ludwik Pieńkowski, University of Warsaw, Poland

3 Plan Program energetyki jądrowej w Polsce Strategia R&D w Europie dla energetyki jądrowej Co jest niezbędne dla europejskiego programu budowy pierwszej instalacji z reaktorem HTR Europejski potencjał w technologiach HTR i instalacji wykorzystujących ciepło z HTR Zapotrzebowanie przemysłu na bezemisyjne ciepło procesowe Intencja a następnie decyzja jednego z krajów europejskich zostania gospodarzem projektu Czym jest reaktor HTR i do czego może być wykorzystany Doświadczenie europejskie w technologiach HTR Stan projektów HTR na świecie i ostatnie trendy Po co europejski program budowy instalacji demonstracyjnej Konkluzje

4 Perspektywa energetyki jądrowej w Polsce Bezpieczeństwo energetyczne i konieczność ograniczenia emisji CO2 wymagają niskoemisyjnych technologii Obecnie jest opracowywany program energetyki jądrowej w Polsce Cel: uruchomienie pierwszej elektrowni jądrowej około 2020 roku Program ten wymaga solidnych podstaw w obszarach zależnych od nauki, badań i rozwoju technologii Silna i stabilna akceptacja społeczna oparta na wiedzy Wzmocnienie ram prawnych dla procesu licencjonowania i nadzoru Pozyskanie wsparcie ze strony przemysłu węglowego poprzez prowadzenie wspólnych badań Edukacja i trening: wdrożenie w Polsce energetyki jądrowej wymaga wykształcenia kilku tysięcy specjalistów w ciągu najbliższych 10 lat Współpraca międzynarodowa oparta na wsparciu ze strony europejskich programów badawczych w obszarze technologii jądrowych System akumulowania i rozwoju w Polsce wiedzy o energetyce jądrowej

5 Strategia rozwoju energetyki jądrowej w Europie Reaktory lekkowodne (LWR) Obecnie dostępna technologia Dostarczyciele i użytkownicy wyznaczają trendy rozwoju Reaktory prędkie (powielające) Długofalowy program mający dać odpowiedź na ograniczone zasoby rozszczepialnego paliwa i możliwie pełny recycling wypalonego paliwa W Europie Francja jest liderem projektu. Prototyp Sodium cooled Fast Reactor (SFR) jest oczekiwany około 2020 European Sustainable Nuclear Energy Technology Platform (SNE-TP) rozpoznała reaktory typu HTR jako jeden z filarów programów R&D Reaktory wysokotemperaturowe (High Temperature Reactors, HTR) dla produkcji energii elektrycznej, ciepła procesowego i wodoru

6 Droga do synergii węglowo - jądrowej Wsparcie dla programu energetyki jądrowej, budowy elektrowni jądrowych Uruchomienie pierwszej europejskiej instalacji HTR na początku dekady 2020 R&D vision Ramy programu synergii węglowo jądrowej w Polsce: Baza programu Europejskie doświadczenie w technologiach HTR Zasoby węgla i potrzeby przemysłu chemicznego w Polsce i w Europie Co jest niezbędne dla europejskiego programu budowy pierwszej instalacji Europejski potencjał w technologiach HTR i instalacji wykorzystujących ciepło z HTR Zapotrzebowanie przemysłu na bezemisyjne ciepło procesowe Intencja a następnie decyzja jednego

7 European High Temperature Reactor Technology Network

8 RAPHAEL - ReActor for Process heat, Hydrogen And ELectricity generation

9 Konsorcjum wiodących polskich uczelni i instytutów dla programu synergii węglowo - jądrowej AGH w Krakowie Instytut Problemów Jądrowych, Świerk Główny Instytut Górnictwa w Katowicach Politechnika Częstochowska Politechnika Śląska w Gliwicach Politechnika Warszawska Politechnika Wrocławska Instytut Chemicznej Przeróbki Węgla w Zabrzu Instytut Chemii i Techniki Jądrowej, Warszawa Instytut Energii Atomowej, Świerk Uniwersytet Śląski Instytut Fizyki Jądrowej PAN w Krakowie Uniwersytet Warszawski Instytut Inżynierii Chemicznej PAN w Gliwicach Konsorcjum zawiązano 28 czerwiec 2006 Lider: Profesor Kazimierz Jeleń, Akademia Górniczo Hutnicza w Krakowie Koordynatorzy: Ludwik Pieńkowski, Środowiskowe Laboratorium Ciężkich Jonów UW Jerzy Cetnar, Wydział Fizyki i Informatyki Stosowanej AGH w Krakowie

10 Czym jest reaktor HTR? ANTARES Projekt firmy AREVA (są też projekty firm PBMR i GA) Reaktor HTR jest źródłem ciepła o temperaturze do T=850 C (przy dzisiaj dostępnych materiałach), który: pracuje na neutronach termicznych, spowolnionych w graficie ma silnie ujemny współczynnik temperaturowy (wzrost temperatury rdzenia powoduje zmniejszenie mocy, co sprzyja obniżeniu temperatury) chłodzony jest helem, który nie pochłania neutronów i jest gazem obojętnym chemicznie ma niewielką gęstość mocy (kilka MW/m3, w porównaniu do 100 MW/m3 w reaktorach PWR) może pracować na paliwie uranowym, plutonowym, thorowym, jak i wypalać transuranowce rozszczepialne paliwo jest zamknięte w ceramicznych mikrokapsułkach TRISO zachowujących szczelność w ekstremalnie wysokich temperaturach (do 1600 C)

11 Po co potrzebny jest HTR? Rynek ciepła procesowego jest duży, większy niż rynek energii elektrycznej Im wyższa temperatura, tym wartość ciepła procesowego większa Reaktory HTR otworzą rynek ciepła procesowego dla technologii jądrowych

12 Przykładowa konfiguracja reaktora HTR Dominique Hittner, AREVA NP

13 Europejskie doświadczenia w HTRach W Europie działały doświadczalne reaktory HTR, jak i demonstracyjna elektrownia z takim reaktorem reaktory doświadczalne demonstracja koncepcja modularna Opracowano elementy technologii dla przemysłowego wykorzystania jądrowego ciepła procesowego 10MW wymiennik ciepła Opanowano technologie produkcji wysokiej jakości paliwa TRISO 10MW reformer parowy metanu

14 Europejskie doświadczenia w HTRach Nuclear Hydrogenating Coal Gasification Karl Verfondern, IAEA Int. Conf. On Non Electric Applications of Nuclear Power April 16 19, 2007, Oarai, Japan Forschungszentrum Jülich in der Helmholtz Gemeinschaft

15 Europejskie doświadczenia w HTRach Pilot Plant for Hydro Coal Gasification Semi technical scale testing with 0.2 t/h Pilot plant scale testing with 10.0 kg/h Gasification at C and 6 12 MPa Coal throughput of ~40,000 t with up to 6400 Nm3/h of SNG Operation time of ~8000 h Karl Verfondern, IAEA Int. Conf. On Non Electric Applications of Nuclear Power April 16 19, 2007, Oarai, Japan Forschungszentrum Jülich in der Helmholtz Gemeinschaft

16 Europejskie doświadczenia w HTRach Nuclear Steam Coal Gasification Karl Verfondern, IAEA Int. Conf. On Non Electric Applications of Nuclear Power April 16 19, 2007, Oarai, Japan Forschungszentrum Jülich in der Helmholtz Gemeinschaft

17 Europejskie doświadczenia w HTRach Nuclear Simulated Steam Coal Gasification Lab scale testing with 5.0 kg/h Semi technical scale testing with 0.5 t/h Gasification at C and 2 4 MPa Total coal gasified: 2413 t Operation time of ~26,600 h with ~13,600 h under gasification conditions Karl Verfondern, IAEA Int. Conf. On Non Electric Applications of Nuclear Power April 16 19, 2007, Oarai, Japan Forschungszentrum Jülich in der Helmholtz Gemeinschaft

18 Europejskie doświadczenia w HTRach Konkluzje W końcu lat 80 tych XX wieku jądrowe ciepło procesowe okazało się niekonkurencyjne w stosunku do źródeł klasycznych Obecne i prognozowane ceny paliw i ich dostępność oraz konieczność redukcji emisji CO2 wskazują na konieczność zrewidowania konkluzji sprzed 20 tu lat Możliwe, że niskie ceny ropy utrzymają się w czasach światowej recesji, ale gdy wróci gospodarcza hossa, to ceny ropy i gazu poszybują, a politycy i kapitał będą pilnie poszukiwali gotowych dobrych projektów

19 Status of HTR development

20 Status rozwoju HTRów program Next Generation Nuclear Plant w USA Cel: uruchomienie ~ 2020 Budżet (DOE funding): 2007: 30 M$ 2008: 118 M$ 2009: ~ 200 M$ (oczekiwany)

21 Status rozwoju HTRów ostatnie trendy (konferencja HTR08)

22 Po co europejski program demonstrujący HTRy? Programy dziś realizowane w Chinach, RPA i USA czerpią z doświadczeń europejskich. Bez tych doświadczeń programy te byłyby zbyt słabe Programy te są realizowane z wykorzystaniem dzisiejszego potencjału technologicznego Europy. Wiele zasadniczych elementów do budowy instalacji będzie zamówione w Europie Takie uczestnictwo w obcych programach prowadzi do drenażu Europy. Brak spójnego programu w Europie będzie skutkował tym, że technologie zostaną opanowane poza Europą, z dużym wkładem Europy, ale Europa będzie jedynie potencjalnym nabywcą finalnej technologii Program NGNP w USA poszukuje wzmocnienia przez spójny program europejski Natomiast Polska zostając gospodarzem europejskiego demonstratora HTR uzyska duży program R&D, który będzie akumulował wiedzę o energetyce jądrowej w kraju wsparcie dla programu energetyki jądrowej (budowy elektrowni jądrowych) ze strony przemysłu węglowego, chemicznego poprzez perspektywę technologicznej synergii węglowo jądrowej

23 EUROPAIRS krok w stronę budowy europejskiego demonstratora HTR End User Requirements for industrial Process heat Applications with Innovative nuclear Reactors for Sustainable energy supply Work package 0: Coordination Work package 1: Viability Assessment Task 1.1: End user processes: characteristics and requirements Task 1.2: Nuclear system: characteristics and limits Task 1.3: Identification of operating window(s) for combined system Work package 2: Safety and licensing Task 2.1: Safety and licensing evaluation Work package 3: System Deployment Outlook Task 3.1: Scenario Study

24 EUROPAIRS krok w stronę budowy europejskiego demonstratora HTR End user industries ArcelorMittal France Steel making Gesellschaft für Anlagen und Reaktorsicherheit (GRS) Germany Technip KTI Italy L Air Liquide Institute for Radiological Protection and Nuclear Safety (IRSN) France Prochem Poland ZAK Poland Saipem France/Italy TüV Nord Germany Utility Support Group B.V. (USG/DSM) The Netherlands Chemistry + energy supply operator Technical Support Organizations of Nuclear Regulatory Bodies Nuclear research Commissariat à l'energie Atomique (CEA) France Joint Research Centre of the European Commission (JRC) Energy supply operators (+ nuclear operator) Fortum Power and Heat Oy Finland Suez Belgium ForschungsZentrum Jülich GmbH (FZJ) Germany Nuclear industry Nexia Solutions Ltd UK Amec NNC UK Areva NP France Nuclear Research & consultancy Group (NRG) The Netherlands Celem projektu jest zbudowanie silnej grupy end user

25 Wizja struktury europejskiej instalacji HTR fabryka chemiczna, nawozów sztucznych, petrochemia, huta relacje biznesowe europejski ośrodek demonstrujący reaktory HTR badania i demonstracja w dużej skali: reaktor HTR produkcja: energii elektrycznej pary technologicznej gazu syntezowego zasilanego nuklearnym ciepłem procesowym relacje naukowo badawcze relacje naukowo badawcze celem zademonstrowania nowych technologii nowych technologii wysokotemperaturowych materiałów i procesów, w tym chemii węgla i procesów rozkładu wody na wodór i tlen rozwój technologii reaktorów HTR

26 Koszt programu budowy demonstratora HTR Y1 REACTOR R&D Conceptual design Preliminary design Final design Construction Startup and testing Total reactor Y2 Y3 Y Y APPLICATIONS R&D Conceptual design Preliminary design Final design Construction Startup and testing Total applications Total Milion EUR Y Additional cost for advanced larger reactor Y4 Y8 Y9 Y10 Y11 Y Projekt wstępny 3 lata ~ 200 mln EUR Projekt Projekt końcowy i budowa 2 lata 7 lat ~ 400 mln EUR ~ 2700 mln EUR 12 Year

27 Główne założenia przy oszacowaniu kosztów Najszybszy technologicznie możliwy projekt Reaktor HTR Wszędzie tam gdzie jest to możliwe program bazuje na dostępnych dziś technologiach: Para wodna jest czynnikiem wykorzystanym do transportu ciepła Reaktor pracuje w temperaturze < 800 C aplikacje wykorzystujące ciepło procesowe < 600 C Reaktor jest największy z możliwych do zaprojektowania z jedną pętlą chłodzącą (zakładając, że chłodzenie jest w wytwornicy pary) Moc cieplna reaktora ~ 250 MW th Szacunkowe koszty odnoszą się do całości programu Pewna część kosztów zostanie zredukowana w przypadku zawiązania konsorcjum, do którego jako wkład rzeczowy (in kind) zostaną włączone dotychczasowe osiągnięcia firm i instytucji europejskich Dalsza redukcja kosztów i zadań wydaje się że będzie celowa i możliwa poprzez nawiązanie partnerskiej współpracy z programem NGNP w USA Do osiągnięcia tych celów konieczne jest uruchomienie programu przygotowawczego o budżecie kilku milionów EUR na okres do jednego roku, ale mającego wsparcie intencji rządu zostania gospodarzem europejskiego programu HTR

28 Konkluzje Europa posiada potencjał technologiczny umożliwiający budowę demonstracyjnej instalacji przemysłowej wykorzystującej reaktor HTR Europejski przemysł potrzebuje niezawodnego dostępu do taniej, bezpiecznej, bezemisyjnej energii, w tym do ciepła procesowego Polska zostając gospodarzem europejskiego demonstratora HTR Uzyska duży program R&D, który będzie akumulował wiedzę o energetyce jądrowej w kraju, który będzie wsparciem dla budowy elektrowni jądrowych ze strony przemysłu węglowego poprzez perspektywę technologicznej synergii węglowo jądrowej Zwiększy swoje bezpieczeństwo technologiczne i energetyczne poprzez dywersyfikację technologiczną pozyskiwania paliw płynnych i gazowych Możliwe, że niskie ceny ropy utrzymają się w czasach światowej recesji, ale gdy wróci gospodarcza hossa, to ceny ropy i gazu poszybują, a politycy i kapitał będą pilnie poszukiwali gotowych, dobrych projektów Do osiągnięcie tych celów konieczne jest uruchomienie programu przygotowawczego o budżecie kilku milionów EUR na okres do jednego roku, ale mającego wsparcie intencji rządu zostania gospodarzem europejskiego programu HTR

Reaktory małej mocy: szanse i wyzwania

Reaktory małej mocy: szanse i wyzwania Reaktory małej mocy: szanse i wyzwania Rozproszona Energetyka Jądrowa Szansa dla Polski? Warszawa 25 października 2013 Ludwik PIEŃKOWSKI AGH Akademia Górniczo Hutnicza im Stanisława Staszica w Krakowie

Bardziej szczegółowo

KLASTER CZYSTEJ ENERGII

KLASTER CZYSTEJ ENERGII AGH MAŁOPOLSKO-PODKARPACKI KLASTER CZYSTEJ ENERGII Sektor energetyki węglowo-jądrowej dr inż. Jerzy Cetnar Akademii Górniczo Hutniczej im. St. Staszica AGH MAŁOPOLSKO-PODKARPACKI KLASTER CZYSTEJ ENERGII

Bardziej szczegółowo

Czym fascynuje, a czym niepokoi energetyka jądrowa?

Czym fascynuje, a czym niepokoi energetyka jądrowa? Czym fascynuje, a czym niepokoi energetyka jądrowa? Kohabitacja. Rola gazu w rozwoju gospodarki niskoemisyjnej Ludwik Pieńkowski Środowiskowe Laboratorium CięŜkich Jonów Uniwersytet Warszawski Fascynacja

Bardziej szczegółowo

HTR - wysokotemperaturowy reaktor jądrowy przyjazny środowisku. Jerzy Cetnar AGH

HTR - wysokotemperaturowy reaktor jądrowy przyjazny środowisku. Jerzy Cetnar AGH HTR - wysokotemperaturowy reaktor jądrowy przyjazny środowisku Jerzy Cetnar AGH Rodzaje odziaływań rekatorów jądrowych na środowisko człowieka Bezpośrednie Zagrożenia w czasie eksploatacji Zagrożeniezwiązane

Bardziej szczegółowo

STRATEGICZNY PROGRAM BADAŃ NAUKOWYCH I PRAC ROZWOJOWYCH. Zaawansowane technologie pozyskiwania energii. Warszawa, 1 grudnia 2011 r.

STRATEGICZNY PROGRAM BADAŃ NAUKOWYCH I PRAC ROZWOJOWYCH. Zaawansowane technologie pozyskiwania energii. Warszawa, 1 grudnia 2011 r. STRATEGICZNY PROGRAM BADAŃ NAUKOWYCH I PRAC ROZWOJOWYCH Zaawansowane technologie pozyskiwania energii Warszawa, 1 grudnia 2011 r. Podstawa prawna: Ustawa z dnia 8 października 2004 r. o zasadach finansowania

Bardziej szczegółowo

Energetyka Jądrowa. Wykład 10 5 maja 2015. Zygmunt Szefliński Środowiskowe Laboratorium Ciężkich Jonów szef@fuw.edu.pl http://www.fuw.edu.

Energetyka Jądrowa. Wykład 10 5 maja 2015. Zygmunt Szefliński Środowiskowe Laboratorium Ciężkich Jonów szef@fuw.edu.pl http://www.fuw.edu. Energetyka Jądrowa Wykład 10 5 maja 2015 Zygmunt Szefliński Środowiskowe Laboratorium Ciężkich Jonów szef@fuw.edu.pl http://www.fuw.edu.pl/~szef/ Reaktor ATMEA 1 Reaktor ten będzie oferowany przez spółkę

Bardziej szczegółowo

Perspektywy energetyki jądrowej j Polsce Procesy inwestycyjne Tomasz Jackowski Departament Energetyki Ministerstwo Gospodarki

Perspektywy energetyki jądrowej j Polsce Procesy inwestycyjne Tomasz Jackowski Departament Energetyki Ministerstwo Gospodarki Perspektywy energetyki jądrowej j w Polsce Procesy inwestycyjne 18.09.2008 Tomasz Jackowski Departament Energetyki Ministerstwo Gospodarki T. J., Min.Gosp., 18 września 2008 1 35000 30000 25000 20000 15000

Bardziej szczegółowo

Szansa na reaktywację polskiej atomistyki

Szansa na reaktywację polskiej atomistyki Szansa na reaktywację polskiej atomistyki Autor: Jerzy Kołodziejski ( Energia i Przemysł luty 2007) Udział Polski w międzynarodowych badaniach naukowych nad reaktorami wysokotemperaturowymi warunkiem stworzenia

Bardziej szczegółowo

Wsparcie dla badań i rozwoju na rzecz innowacyjnej energetyki. Gerard Lipiński

Wsparcie dla badań i rozwoju na rzecz innowacyjnej energetyki. Gerard Lipiński Wsparcie dla badań i rozwoju na rzecz innowacyjnej energetyki Gerard Lipiński WCZEŚNIEJ 2010-2015 realizacja strategicznego programu badań naukowych i prac rozwojowych Zaawansowane technologie pozyskiwania

Bardziej szczegółowo

Innowacje dla wytwarzania energii

Innowacje dla wytwarzania energii Innowacje dla wytwarzania energii 2010-2015 realizacja strategicznego programu badań naukowych i prac rozwojowych Zaawansowane technologie pozyskiwania energii udzielone dofinansowanie blisko 300 mln.

Bardziej szczegółowo

OPRACOWANIE TECHNOLOGII ZGAZOWANIA WĘGLA DLA WYSOKOEFEKTYWNEJ PRODUKCJI PALIW I ENERGII ELEKTRYCZNEJ

OPRACOWANIE TECHNOLOGII ZGAZOWANIA WĘGLA DLA WYSOKOEFEKTYWNEJ PRODUKCJI PALIW I ENERGII ELEKTRYCZNEJ OPRACOWANIE TECHNOLOGII ZGAZOWANIA WĘGLA DLA WYSOKOEFEKTYWNEJ PRODUKCJI PALIW I ENERGII ELEKTRYCZNEJ Zadanie badawcze nr 3 realizowane w ramach strategicznego programu badan naukowych i prac rozwojowych

Bardziej szczegółowo

Koncepcja gospodarki opartej na wodorze

Koncepcja gospodarki opartej na wodorze Koncepcja gospodarki opartej na wodorze Jakub Kupecki Zakład Wysokotemperaturowych Procesów Elektrochemicznych (HiTEP), Instytut Energetyki National Fuel Cell Research Center (NFCRC), University of California,

Bardziej szczegółowo

Technologie wodorowe w gazownictwie Możliwości i Potencjał

Technologie wodorowe w gazownictwie Możliwości i Potencjał Technologie wodorowe w gazownictwie Możliwości i Potencjał Gdynia, 25.10.2018 r. Zakres merytoryczny opracowany przez dr. Dariusza Dzirbę, dyrektora Departamentu Badań i Rozwoju, przy współpracy z dr.

Bardziej szczegółowo

Innowacyjne układy wytwarzania i przesyłania energii

Innowacyjne układy wytwarzania i przesyłania energii Innowacyjne układy wytwarzania i przesyłania energii Zagadnienia wybrane Prof. dr hab. inż. Waldemar Kamrat, prof. zw. PG Politechnika Gdańska XV Konferencja Energetyka przygranicza Polski i Niemiec -

Bardziej szczegółowo

Kierownik: Prof. dr hab. inż. Andrzej Mianowski

Kierownik: Prof. dr hab. inż. Andrzej Mianowski POLITECHNIKA ŚLĄSKA Etap 23 Model reaktora CFB, symulacja układu kogeneracyjnego IGCC, kinetyka zgazowania za pomocą CO2, palnik do spalania gazu niskokalorycznego Wykonawcy Wydział Chemiczny Prof. Andrzej

Bardziej szczegółowo

Jak poprawić jakość powietrza w województwie śląskim?

Jak poprawić jakość powietrza w województwie śląskim? Jak poprawić jakość powietrza w województwie śląskim? Stan faktyczny i propozycje rozwiązań Maciej Thorz - Dyrektor Wydziału Ochrony Środowiska Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego Ostrawa, 3-4 grudzień

Bardziej szczegółowo

KSZTAŁCENIE W AGH KADR DLA ENERGETYKI JĄDROWEJ

KSZTAŁCENIE W AGH KADR DLA ENERGETYKI JĄDROWEJ Mądralin 2013, Nauka i technika wobec wyzwania budowy elektrowni jądrowej, Warszawa, 13-15.02.2013 KSZTAŁCENIE W AGH KADR DLA ENERGETYKI JĄDROWEJ Jerzy Janczyszyn, Stefan Taczanowski, Jerzy Cetnar Wydział

Bardziej szczegółowo

Technologia i doświadczenie firmy. dla polskiego programu energii jądrowej. Spotkanie z przedsiębiorstwami Pomorza Gdańsk, 20 kwietnia 2012 roku

Technologia i doświadczenie firmy. dla polskiego programu energii jądrowej. Spotkanie z przedsiębiorstwami Pomorza Gdańsk, 20 kwietnia 2012 roku Technologia i doświadczenie firmy dla polskiego programu energii jądrowej Spotkanie z przedsiębiorstwami Pomorza Gdańsk, 20 kwietnia 2012 roku Plan prezentacji 1 2 3 4 5 6 Słowo wstępne o grupie AREVA

Bardziej szczegółowo

Energetyka Jądrowa. Wykład 9 9 maja Zygmunt Szefliński Środowiskowe Laboratorium Ciężkich Jonów

Energetyka Jądrowa. Wykład 9 9 maja Zygmunt Szefliński Środowiskowe Laboratorium Ciężkich Jonów Energetyka Jądrowa Wykład 9 9 maja 2017 Zygmunt Szefliński Środowiskowe Laboratorium Ciężkich Jonów szef@fuw.edu.pl http://www.fuw.edu.pl/~szef/ Reaktor ATMEA 1 Reaktor ten będzie oferowany przez spółkę

Bardziej szczegółowo

Instrumenty wsparcia badań B+R w dziedzinie gospodarki niskoemisyjnej Oferta programowa NCBR

Instrumenty wsparcia badań B+R w dziedzinie gospodarki niskoemisyjnej Oferta programowa NCBR Instrumenty wsparcia badań B+R w dziedzinie gospodarki niskoemisyjnej Oferta programowa NCBR P r of. dr hab. inż. Jerzy K ą t c k i, Z a s t ę p c a D yr e k t o r a N C B R Krajowy Program Badań KPB obejmuje

Bardziej szczegółowo

Ekonomiczno-techniczne aspekty wykorzystania gazu w energetyce

Ekonomiczno-techniczne aspekty wykorzystania gazu w energetyce Ekonomiczno-techniczne aspekty wykorzystania gazu w energetyce Technologie energetyczne, w tym gazowe nowej generacji W11 INSTALACJE ENERGETYCZNE ZINTEGROWANE ZE ZGAZOWANIEM WĘGLA TECHNOLOGIE WĘGLOWE W

Bardziej szczegółowo

Krzysztof Stańczyk. CZYSTE TECHNOLOGIE UśYTKOWANIA WĘGLA

Krzysztof Stańczyk. CZYSTE TECHNOLOGIE UśYTKOWANIA WĘGLA Krzysztof Stańczyk CZYSTE TECHNOLOGIE UśYTKOWANIA WĘGLA GŁÓWNY INSTYTUT GÓRNICTWA Katowice 2008 Spis treści Wykaz skrótów...7 1. Wprowadzenie...11 1.1. Wytwarzanie i uŝytkowanie energii na świecie...11

Bardziej szczegółowo

KONKURENCYJNOŚĆ POLSKIEGO WĘGLA NA RYNKU SUROWCÓW ENERGETYCZNYCH

KONKURENCYJNOŚĆ POLSKIEGO WĘGLA NA RYNKU SUROWCÓW ENERGETYCZNYCH KONKURENCYJNOŚĆ POLSKIEGO WĘGLA NA RYNKU SUROWCÓW ENERGETYCZNYCH Dr inż. LEON KURCZABINSKI Katowice, czerwiec, 2013 POZYCJA WĘGLA NA KRAJOWYM RYNKU ENERGII WĘGIEL = NIEZALEŻNO NOŚC ENERGETYCZNA ZALEŻNO

Bardziej szczegółowo

Wysokotemperaturowe reaktory jądrowe szansą dla NCBJ i dla polskiej gospodarki

Wysokotemperaturowe reaktory jądrowe szansą dla NCBJ i dla polskiej gospodarki Sympozjum NCBJ 2016 Wysokotemperaturowe reaktory jądrowe szansą dla NCBJ i dla polskiej gospodarki Grzegorz Wrochna Narodowe Centrum Badań Jądrowych g.wrochna@ncbj.gov.pl Nuclear Cogeneration Industial

Bardziej szczegółowo

Energetyka jądrowa. w Polsce

Energetyka jądrowa. w Polsce Energetyka jądrowa w Polsce synergia węglowo jądrowa Ludwik Pieńkowski Środowiskowe Laboratorium Ciężkich Jonów Uniwersytet Warszawski pienkows@slcj.uw.edu.pl Synergia przemysłu węglowego i energii jądrowej

Bardziej szczegółowo

Rynek surowców strategicznych w Unii Europejskiej na przykładzie węgla kamiennego.

Rynek surowców strategicznych w Unii Europejskiej na przykładzie węgla kamiennego. Rynek surowców strategicznych w Unii Europejskiej na przykładzie węgla kamiennego. dr Tomasz Heryszek Uniwersytet Śląski w Katowicach Wiceprezes Zarządu ds. Handlowych WĘGLOKOKS S.A. Unia Europejska (EU-28)

Bardziej szczegółowo

Wydział Energetyki i Paliw AGH

Wydział Energetyki i Paliw AGH Wydział Energetyki i Paliw AGH Tworzenie na AGH Wydziału w zakresie energetyki 1995 Wydział Paliw i Energii (technologia chemiczna) Międzywydziałowa Szkoła Energetyki (energetyka) 2003 Katedra Technologii

Bardziej szczegółowo

Program dla sektora górnictwa węgla brunatnego w Polsce

Program dla sektora górnictwa węgla brunatnego w Polsce Program dla sektora górnictwa węgla brunatnego w Polsce Jacek Szczepiński Poltegor Instytut Instytut Górnictwa Odkrywkowego Zespół roboczy ds. wypracowania Programu 1. Pan Grzegorz Matuszak Krajowa Sekcja

Bardziej szczegółowo

PERSPEKTYWICZNE WYKORZYSTANIE WĘGLA W TECHNOLOGII CHEMICZNEJ

PERSPEKTYWICZNE WYKORZYSTANIE WĘGLA W TECHNOLOGII CHEMICZNEJ PERSPEKTYWICZNE WYKORZYSTANIE WĘGLA W TECHNOLOGII CHEMICZNEJ SEMINARIUM STAN I PERSPEKTYWY ROZWOJU PRZEMYSŁU U CHEMICZNEGO W POLSCE Marek Ściążko WARSZAWA 15 MAJA 2012 1/23 STRATEGIA działalno alności

Bardziej szczegółowo

PIROLIZA BEZEMISYJNA UTYLIZACJA ODPADÓW

PIROLIZA BEZEMISYJNA UTYLIZACJA ODPADÓW PIROLIZA BEZEMISYJNA UTYLIZACJA ODPADÓW Utylizacja odpadów komunalnych, gumowych oraz przerób biomasy w procesie pirolizy nisko i wysokotemperaturowej. Przygotował: Leszek Borkowski Marzec 2012 Piroliza

Bardziej szczegółowo

Mgr inż. Marta DROSIŃSKA Politechnika Gdańska, Wydział Oceanotechniki i Okrętownictwa

Mgr inż. Marta DROSIŃSKA Politechnika Gdańska, Wydział Oceanotechniki i Okrętownictwa MECHANIK 7/2014 Mgr inż. Marta DROSIŃSKA Politechnika Gdańska, Wydział Oceanotechniki i Okrętownictwa WYZNACZENIE CHARAKTERYSTYK EKSPLOATACYJNYCH SIŁOWNI TURBINOWEJ Z REAKTOREM WYSOKOTEMPERATUROWYM W ZMIENNYCH

Bardziej szczegółowo

PRZYGOTOWANIE INFRASTRUKTURY DLA BUDOWY PIERWSZEJ ELEKTROWNI JĄDROWEJ W POLSCE

PRZYGOTOWANIE INFRASTRUKTURY DLA BUDOWY PIERWSZEJ ELEKTROWNI JĄDROWEJ W POLSCE PRZYGOTOWANIE INFRASTRUKTURY DLA BUDOWY PIERWSZEJ ELEKTROWNI JĄDROWEJ W POLSCE Tomasz Jackowski Ministerstwo Gospodarki, Warszawa Rys. 1. Podstawowy dokument dotyczący infrastruktury dla energetyki jądrowej.

Bardziej szczegółowo

ELEKTROWNIA JĄDROWA Słownik Angielsko-Polski/Polsko-Angielski

ELEKTROWNIA JĄDROWA Słownik Angielsko-Polski/Polsko-Angielski CHARAKTERYSTYKA PROJEKTU WYDAWNICZEGO ELEKTROWNIA JĄDROWA Słownik Angielsko-Polski/Polsko-Angielski 1. Grupa celowa Słownik przeznaczony jest dla specjalistów branży energetyki jądrowej, studentów oraz

Bardziej szczegółowo

Innowacje w TAURON. tauron.pl

Innowacje w TAURON. tauron.pl Innowacje w TAURON Działania Dostarczanie nowych produktów i usług, a także inicjowanie innowacyjnych przedsięwzięć biznesowych odpowiadających na obecne i przyszłe potrzeby klientów Grupy Opracowywanie

Bardziej szczegółowo

ELEKTROWNIA JĄDROWA W WOJEWÓDZTWIE ZACHODNIOPOMORSKIM. Mariusz P. Dąbrowski Konrad Czerski (18.03.2009)

ELEKTROWNIA JĄDROWA W WOJEWÓDZTWIE ZACHODNIOPOMORSKIM. Mariusz P. Dąbrowski Konrad Czerski (18.03.2009) ELEKTROWNIA JĄDROWA W WOJEWÓDZTWIE ZACHODNIOPOMORSKIM Mariusz P. Dąbrowski Konrad Czerski (18.03.2009) Rozwój cywilizacyjny społeczeństwa wymaga coraz większych i wydajniejszych źródeł energii (odbiorcy

Bardziej szczegółowo

Kształcenie w zakresie koksownictwa na Akademii Górniczo-Hutniczej Piotr Burmistrz, Tadeusz Dziok, Andrzej Strugała

Kształcenie w zakresie koksownictwa na Akademii Górniczo-Hutniczej Piotr Burmistrz, Tadeusz Dziok, Andrzej Strugała Kształcenie w zakresie koksownictwa na Akademii Górniczo-Hutniczej Piotr Burmistrz, Tadeusz Dziok, Andrzej Strugała Wisła, 3 5 października 2019 Agenda 1. Oferta AGH w zakresie kształcenia 2. Kształcenie

Bardziej szczegółowo

WSPÓŁCZESNE TECHNOLOGIE JĄDROWE W ENERGETYCE 1

WSPÓŁCZESNE TECHNOLOGIE JĄDROWE W ENERGETYCE 1 Współczesne technologie jądrowe w energetyce 73 WSPÓŁCZESNE TECHNOLOGIE JĄDROWE W ENERGETYCE 1 prof dr hab inż Jacek Marecki / Politechnika Gdańska 1 WPROWADZENIE Do awangardowych dziedzin nauki i techniki,

Bardziej szczegółowo

Perspektywy udziału krajowego przemysłu spawalniczego w łańcuchu dostaw podczas budowy pierwszej elektrowni jądrowej w Polsce

Perspektywy udziału krajowego przemysłu spawalniczego w łańcuchu dostaw podczas budowy pierwszej elektrowni jądrowej w Polsce dr inż. Jerzy Niagaj, prof. nzw. Pełnomocnik ds. Energetyki Jądrowej Perspektywy udziału krajowego przemysłu spawalniczego w łańcuchu dostaw podczas budowy pierwszej elektrowni jądrowej w Polsce Sosnowiec,

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT FIZYKI JĄDROWEJ im. Henryka Niewodniczańskiego Polskiej Akademii Nauk w Krakowie.

INSTYTUT FIZYKI JĄDROWEJ im. Henryka Niewodniczańskiego Polskiej Akademii Nauk w Krakowie. INSTYTUT FIZYKI JĄDROWEJ im. Henryka Niewodniczańskiego Polskiej Akademii Nauk w Krakowie http://radon.ifj.edu.pl ENERGETYKA JĄDROWA - TECHNOLOGIA I BEZPIECZEŃSTWO NA PRZYKŁADZIE DOŚWIADCZEŃ FRANCUSKICH

Bardziej szczegółowo

Przyszłość górnictwa węgla brunatnego w Polsce

Przyszłość górnictwa węgla brunatnego w Polsce Przyszłość górnictwa węgla brunatnego w Polsce Autor: prof. dr hab. inż. Zbigniew Kasztelewicz, AGH Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie ("Nowa Energia" - 4/2017) Polska gospodarka otrzymała szansę zagospodarowania

Bardziej szczegółowo

Bezpieczeństwo i ekonomika kształtują energetykę jądrową jutra

Bezpieczeństwo i ekonomika kształtują energetykę jądrową jutra Bezpieczeństwo i ekonomika kształtują energetykę jądrową jutra Konferencja PTN - Mądralin 213 Warszawa 13-15 luty 2013 Ziemowit Iwanski Vice President, Poland & Region Nuclear Plant Projects Copyright

Bardziej szczegółowo

PLAN DZIAŁANIA KT 137. ds. Urządzeń Cieplno-Mechanicznych w Energetyce

PLAN DZIAŁANIA KT 137. ds. Urządzeń Cieplno-Mechanicznych w Energetyce Strona 1 PLAN DZIAŁANIA KT 137 ds. Urządzeń Cieplno-Mechanicznych w Energetyce STRESZCZENIE KT 137 obejmuje swoim zakresem urządzenia cieplno-mechaniczne stosowane w elektrowniach, elektrociepłowniach

Bardziej szczegółowo

BIOMASA to coś więcej. Polski producent TORYFIKATU

BIOMASA to coś więcej. Polski producent TORYFIKATU BIOMASA to coś więcej Polski producent TORYFIKATU KIM JESTEŚMY? Jesteśmy producentem innowacyjnych urządzeń do produkcji wysokoenergetycznego biopaliwa oraz biowęgla, który swój model biznesowy oparł o

Bardziej szczegółowo

Strategia rozwoju systemów wytwórczych PKE S.A. w ramach Grupy TAURON w perspektywie roku 2020

Strategia rozwoju systemów wytwórczych PKE S.A. w ramach Grupy TAURON w perspektywie roku 2020 Strategia rozwoju systemów wytwórczych PKE S.A. w ramach Grupy TAURON w perspektywie roku 2020 Henryk TYMOWSKI Wiceprezes Zarządu PKE S.A. Dyrektor ds. Rozwoju Eugeniusz BIAŁOŃ Dyrektor Projektów Budowy

Bardziej szczegółowo

Technologia zamknięcia cyklu życia odpadu kalorycznego piroliza RDF z wytworzeniem energii elektrycznej Prezentacja rozwiązania

Technologia zamknięcia cyklu życia odpadu kalorycznego piroliza RDF z wytworzeniem energii elektrycznej Prezentacja rozwiązania Technologia zamknięcia cyklu życia odpadu kalorycznego piroliza RDF z wytworzeniem energii elektrycznej Prezentacja rozwiązania Dariusz Kamiński Prezes Zarządu Metal Expert Sp. z o.o. S.J. Idea utworzenia

Bardziej szczegółowo

Energia przyszłości. dr Paweł Sobczak

Energia przyszłości. dr Paweł Sobczak Energia przyszłości dr Paweł Sobczak Dlaczego należy rozmawiać o energii? Oszczędzanie energii, OZE, EKO Wykładniczy wzrost zapotrzebowania na energię Zobowiązania w zakresie ograniczenia emisji CO 2 Dlaczego

Bardziej szczegółowo

KIC-InnoEnergy integracja badań, edukacji i innowacji w energetyce. Tomasz Szmuc tsz@agh.edu.pl

KIC-InnoEnergy integracja badań, edukacji i innowacji w energetyce. Tomasz Szmuc tsz@agh.edu.pl KIC-InnoEnergy integracja badań, edukacji i innowacji w energetyce Tomasz Szmuc tsz@agh.edu.pl Plan prezentacji 1. EIT i ogólne zasady Wspólnoty Wiedzy i Innowacji (Knowledge and Innovation Community).

Bardziej szczegółowo

I Forum Dialogu Nauka - Przemysł Warszawa, 9-10 października 2017 r.

I Forum Dialogu Nauka - Przemysł Warszawa, 9-10 października 2017 r. I Forum Dialogu Nauka - Przemysł Warszawa, 9-10 października 2017 r. Paliwa z odpadów jako źródło energii dla klastrów energetycznych Aleksander Sobolewski Instytut Chemicznej Przeróbki Węgla Spis treści

Bardziej szczegółowo

Mechanizmy rynkowe Rynek Mocy Rozwiązanie dla Polski Polski Komitet Światowej Rady Energetycznej Warszawa, r

Mechanizmy rynkowe Rynek Mocy Rozwiązanie dla Polski Polski Komitet Światowej Rady Energetycznej Warszawa, r Mechanizmy rynkowe 1 Rynek Mocy Rozwiązanie dla Polski Polski Komitet Światowej Rady Energetycznej Warszawa, 29.10.2014r W. Łyżwa, B. Olek, M. Wierzbowski, W. Mielczarski Instytut Elektroenergetyki, Politechnika

Bardziej szczegółowo

Doświadczenia i zamierzenia Vattenfall w zakresie CCS

Doświadczenia i zamierzenia Vattenfall w zakresie CCS Doświadczenia i zamierzenia Vattenfall w zakresie CCS Jacek Piekacz Krzysztof Sienicki Poznań, POLEKO 27 październik 2008 Zacznijmy od pryncypiów DZISIAJ JUTRO By zapewnić sobie dostawy energii, świat

Bardziej szczegółowo

LIDER WYKONAWCY. PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna S.A. Oddział Elektrownia Turów http://www.elturow.pgegiek.pl/

LIDER WYKONAWCY. PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna S.A. Oddział Elektrownia Turów http://www.elturow.pgegiek.pl/ LIDER WYKONAWCY PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna S.A. Oddział Elektrownia Turów http://www.elturow.pgegiek.pl/ Foster Wheeler Energia Polska Sp. z o.o. Technologia spalania węgla w tlenie zintegrowana

Bardziej szczegółowo

Reakcje rozszczepienia i energetyka jądrowa

Reakcje rozszczepienia i energetyka jądrowa J. Pluta, Metody i technologie jądrowe Reakcje rozszczepienia i energetyka jądrowa Energia wiązania nukleonu w jądrze w funkcji liczby masowej jadra A: E w Warunek energetyczny deficyt masy: Reakcja rozszczepienia

Bardziej szczegółowo

Energetyka Jądrowa. źródło: Wszystko o energetyce jądrowej, AREVA

Energetyka Jądrowa. źródło: Wszystko o energetyce jądrowej, AREVA Energetyka Jądrowa Wykład 5 28 marca 2017 źródło: Wszystko o energetyce jądrowej, AREVA Zygmunt Szefliński Środowiskowe Laboratorium Ciężkich Jonów szef@fuw.edu.pl http://www.fuw.edu.pl/~szef/ Kiedy efektywne

Bardziej szczegółowo

FIZYKA III MEL Fizyka jądrowa i cząstek elementarnych

FIZYKA III MEL Fizyka jądrowa i cząstek elementarnych FIZYKA III MEL Fizyka jądrowa i cząstek elementarnych Wykład 10 Energetyka jądrowa Rozszczepienie 235 92 236 A1 A2 U n 92U Z F1 Z F2 2,5n 1 2 Q liczba neutronów 0 8, średnio 2,5 najbardziej prawdopodobne

Bardziej szczegółowo

Sesja tematyczna pt.: Rola spawalnictwa w budowie elektrowni jądrowej perspektywy dla polskiego przemysłu, Sosnowiec, 19 października 2016 r.

Sesja tematyczna pt.: Rola spawalnictwa w budowie elektrowni jądrowej perspektywy dla polskiego przemysłu, Sosnowiec, 19 października 2016 r. Sesja tematyczna dotycząca perspektyw udziału krajowego przemysłu spawalniczego w budowie pierwszej elektrowni jądrowej w Polsce odbyła się 19 października br. w Sosnowcu na terenie Targów Expo Silesia

Bardziej szczegółowo

Rada Unii Europejskiej Bruksela, 16 maja 2017 r. (OR. en)

Rada Unii Europejskiej Bruksela, 16 maja 2017 r. (OR. en) Rada Unii Europejskiej Bruksela, 16 maja 2017 r. (OR. en) Międzyinstytucjonalny numer referencyjny: 2017/0036 (NLE) 8468/17 RECH 109 ATO 15 AKTY USTAWODAWCZE I INNE INSTRUMENTY Dotyczy: DECYZJA RADY w

Bardziej szczegółowo

Niezależność energetyczna JSW KOKS S.A. w oparciu o posiadany gaz koksowniczy

Niezależność energetyczna JSW KOKS S.A. w oparciu o posiadany gaz koksowniczy Niezależność energetyczna JSW KOKS S.A. w oparciu o posiadany gaz koksowniczy Mateusz Klejnowski www.jsw.pl JSW KOKS S.A. podstawowe informacje JSW KOKS S.A. powstała na początku 2014 roku poprzez połączenie

Bardziej szczegółowo

System handlu emisjami a dywersyfikacja źródeł energii jako wyzwanie dla państw członkowskich Unii Europejskiej. Polski, Czech i Niemiec

System handlu emisjami a dywersyfikacja źródeł energii jako wyzwanie dla państw członkowskich Unii Europejskiej. Polski, Czech i Niemiec System handlu emisjami a dywersyfikacja źródeł energii jako wyzwanie dla państw członkowskich Unii Europejskiej. Porównanie strategii i doświadczeń Polski, Czech i Niemiec mgr Łukasz Nadolny Uniwersytet

Bardziej szczegółowo

Rola kogeneracji w osiąganiu celów polityki klimatycznej i środowiskowej Polski. dr inż. Janusz Ryk Warszawa, 22 październik 2015 r.

Rola kogeneracji w osiąganiu celów polityki klimatycznej i środowiskowej Polski. dr inż. Janusz Ryk Warszawa, 22 październik 2015 r. Rola kogeneracji w osiąganiu celów polityki klimatycznej i środowiskowej Polski dr inż. Janusz Ryk Warszawa, 22 październik 2015 r. Polskie Towarzystwo Elektrociepłowni Zawodowych Rola kogeneracji w osiąganiu

Bardziej szczegółowo

Fortum koncern wspierający realizację lokalnej, zrównowaŝonej polityki energetycznej.

Fortum koncern wspierający realizację lokalnej, zrównowaŝonej polityki energetycznej. Fortum koncern wspierający realizację lokalnej, zrównowaŝonej polityki energetycznej. Fortum wiodący partner energetyczny działa w 12 krajach, głównie na obszarze krajów skandynawskich, nadbałtyckich,

Bardziej szczegółowo

Prawo Energetyczne I Inne Ustawy Dotyczące Energetyki Kogeneracja Skuteczność Nowelizacji I Konieczność

Prawo Energetyczne I Inne Ustawy Dotyczące Energetyki Kogeneracja Skuteczność Nowelizacji I Konieczność Prawo Energetyczne I Inne Ustawy Dotyczące Energetyki Kogeneracja Skuteczność Nowelizacji I Konieczność dr inż. Janusz Ryk Polskie Towarzystwo Elektrociepłowni Zawodowych II Ogólnopolska Konferencja Polska

Bardziej szczegółowo

Energetyka jądrowa w Polsce? Tak, ale jak?

Energetyka jądrowa w Polsce? Tak, ale jak? Energetyka jądrowa w Polsce? Tak, ale jak? Ludwik Pieńkowski Środowiskowe Laboratorium CięŜkich Jonów Uniwersytet Warszawski Czy w Polsce brakuje energii elektrycznej? Elektrownie węglowe zaspokajają nasze

Bardziej szczegółowo

Nowoczesne uczelnie współpraca nauki z gospodarką. Tomasz Sikorski Politechnika Wrocławska

Nowoczesne uczelnie współpraca nauki z gospodarką. Tomasz Sikorski Politechnika Wrocławska Nowoczesne uczelnie współpraca nauki z gospodarką Tomasz Sikorski Politechnika Wrocławska Wiodące dokumenty Dokumenty strategiczne MG: Strategia Innowacyjności i Efektywności Gospodarki Dynamiczna Polska

Bardziej szczegółowo

Projekt Hydrogen Oriented Underground Coal Gasification (HUGE)

Projekt Hydrogen Oriented Underground Coal Gasification (HUGE) Dzień Informacyjny Funduszu Badawczego Węgla i Stali, 06.05.2009 Warszawa Projekt Hydrogen Oriented Underground Coal Gasification (HUGE) Adam Smoliński Główny Instytut Górnictwa Plac Gwarkow 1 40-166 Katowice

Bardziej szczegółowo

Recent Developments in Poland: Higher Education Reform Qualifications Frameworks Environmental Studies

Recent Developments in Poland: Higher Education Reform Qualifications Frameworks Environmental Studies 544524-TEMPUS-1-2013-1-PL-TEMPUS-SMHES Qualifications Frameworks for Environmental Studies at Ukrainian Universities Recent Developments in Poland: Higher Education Reform Qualifications Frameworks Environmental

Bardziej szczegółowo

Udział partnerów polskich

Udział partnerów polskich Udział partnerów polskich w projektach FBWiS Andrzej Sławiński Centrum Integracji Badań Energetycznych CENERG Instytut Energetyki (IEn) Warszawa FBWiS 2008 Budżet 2008 Budżet całkowity 51 719 000 Budżet

Bardziej szczegółowo

Nowa CHP Zabrze. czyste ciepło dla Zabrze i Bytomia. Adam Kampa, CHP Plant Development Manager

Nowa CHP Zabrze. czyste ciepło dla Zabrze i Bytomia. Adam Kampa, CHP Plant Development Manager Nowa CHP Zabrze czyste ciepło dla Zabrze i Bytomia Adam Kampa, CHP Plant Development Manager Fortum Lider w obszarze czystej energii MISJA Naszym klientom dostarczamy rozwiązania energetyczne poprawiające

Bardziej szczegółowo

MŚP w 7. Programie Ramowym UE. Badania na Rzecz Małych i Średnich Przedsiębiorstw specjalny program dedykowany MŚP

MŚP w 7. Programie Ramowym UE. Badania na Rzecz Małych i Średnich Przedsiębiorstw specjalny program dedykowany MŚP MŚP w 7. Programie Ramowym UE Badania na Rzecz Małych i Średnich Przedsiębiorstw specjalny program dedykowany MŚP Capacities Możliwości Działania podejmowane w programie Capacities mają na celu pomoc w

Bardziej szczegółowo

prowadzona przez Instytut Techniki Cielnej

prowadzona przez Instytut Techniki Cielnej Politechnika Śląska Wydział Inżynierii Środowiska i Energetyki Kierunek studiów Energetyka Specjalność prowadzona przez Instytut Techniki Cielnej www.itc.polsl.pl Profil absolwenta PiSE wiedza inżynierska

Bardziej szczegółowo

WPŁYW PRODUKCJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ W ŹRÓDŁACH OPALANYCH WĘGLEM BRUNATNYM NA STABILIZACJĘ CENY ENERGII DLA ODBIORCÓW KOŃCOWYCH

WPŁYW PRODUKCJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ W ŹRÓDŁACH OPALANYCH WĘGLEM BRUNATNYM NA STABILIZACJĘ CENY ENERGII DLA ODBIORCÓW KOŃCOWYCH Górnictwo i Geoinżynieria Rok 35 Zeszyt 3 2011 Andrzej Patrycy* WPŁYW PRODUKCJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ W ŹRÓDŁACH OPALANYCH WĘGLEM BRUNATNYM NA STABILIZACJĘ CENY ENERGII DLA ODBIORCÓW KOŃCOWYCH 1. Węgiel

Bardziej szczegółowo

MoŜliwości redukcji emisji rtęci z energetyki

MoŜliwości redukcji emisji rtęci z energetyki Norwegian Institute for Air Research www.nilupolska.eu Anna Głodek MoŜliwości redukcji emisji rtęci z energetyki Seminar 10 years of NILU Polska Katowice, 20 October 2011 Emisja rtęci z energetyki w Polsce

Bardziej szczegółowo

Wprowadzenie. Paliwa z odpadów. Aleksander Sobolewski, Maria Bałazińska Instytut Chemicznej Przeróbki Węgla

Wprowadzenie. Paliwa z odpadów. Aleksander Sobolewski, Maria Bałazińska Instytut Chemicznej Przeróbki Węgla VII Konferencja Paliwa z odpadów Chorzów, 14-16 marzec 2017 r. Wprowadzenie Paliwa z odpadów Aleksander Sobolewski, Maria Bałazińska Instytut Chemicznej Przeróbki Węgla A B 2/20 Obszar tematyczny konferencji

Bardziej szczegółowo

Biblioteka Naukowo-Techniczna Ośrodka Badawczo- Rozwojowego Przemysłu Rafineryjnego w Płocku. http://biblioteka.obr.pl/4gh4log/index.

Biblioteka Naukowo-Techniczna Ośrodka Badawczo- Rozwojowego Przemysłu Rafineryjnego w Płocku. http://biblioteka.obr.pl/4gh4log/index. Strona www http://karo.umk.pl/karo/ http://centrum.nukat.edu.pl/ http://www.pbi.edu.pl/index.html http://vls.icm.edu.pl/ http://www.bn.org.pl/ http://www.gig.eu/pl/a108/informacje_adresowe.html http://www.itl.waw.pl/biblioteka

Bardziej szczegółowo

Pakiet Klimatyczno- Energetyczny i 7. Program Badań i Technologii UE

Pakiet Klimatyczno- Energetyczny i 7. Program Badań i Technologii UE Dywersyfikacja dostaw ciepła dla Miasta Rybnik Pakiet Klimatyczno- Energetyczny i 7. Program Badań i Technologii UE Prof. Jerzy Buzek Poseł do Parlamentu Europejskiego Członek Komisji Przemysłu, Badań

Bardziej szczegółowo

Optymalny Mix Energetyczny dla Polski do 2050 roku

Optymalny Mix Energetyczny dla Polski do 2050 roku Optymalny Mix Energetyczny dla Polski do 2050 roku Symulacje programem emix 1 Kongres Nowego Przemysłu Warszawa, 13.10.2014r W. Łyżwa, B. Olek, M. Wierzbowski, W. Mielczarski Instytut Elektroenergetyki,

Bardziej szczegółowo

Lp. TYTUĹ PRACY (wybranie TYTUĹ U z listy przenosi do karty opisu pracy) REZ. oznacza Ĺźe temat po uzgodnieniu ze studentem zostaĺ zarezerwowany

Lp. TYTUĹ PRACY (wybranie TYTUĹ U z listy przenosi do karty opisu pracy) REZ. oznacza Ĺźe temat po uzgodnieniu ze studentem zostaĺ zarezerwowany Politechnika Opolska WydziaĹ Mechaniczny 2018_2019 E_Is_S TEMATY PRAC DYPLOMOWYCH PROPONOWANYCH DO REALIZACJI NA KIERUNKU: - Energetyka pierwszego stopnia stacjonarne w roku akademickim: 2018_2019 Lp.

Bardziej szczegółowo

Strategia GK "Energetyka" na lata

Strategia GK Energetyka na lata Strategia GK "Energetyka" na lata 2015-2020 Szanowni Państwo, Serdecznie zachęcam do lektury, Adam Witek Prezes Zarządu GK Energetyka sp. z o.o. 2 Cele strategiczne Podstawowe oczekiwania wobec GK Energetyka

Bardziej szczegółowo

Odnawialne źródła energii a bezpieczeństwo Europy - Polski - Regionu - Gminy

Odnawialne źródła energii a bezpieczeństwo Europy - Polski - Regionu - Gminy Konwent Burmistrzów i Wójtów Śląskiego Związku Gmin i Powiatów Odnawialne źródła energii a bezpieczeństwo Europy - Polski - Regionu - Gminy Prof. Jerzy Buzek, Parlament Europejski Członek Komisji Przemysłu,

Bardziej szczegółowo

CCS zagrożenie, szansa, realna opcja?

CCS zagrożenie, szansa, realna opcja? CCS zagrożenie, szansa, realna opcja? Warszawa, 8 września 2009 Vattenfall AB Świat jest zależny od paliw kopalnych Rośnie wykorzystanie OZE, jednak świat jest i długo będzie zależny od paliw kopalnych

Bardziej szczegółowo

PERSPEKTYWY WYKORZYSTANIA GAZU ZIEMNEGO DO PRODUKCJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ W POLSCE

PERSPEKTYWY WYKORZYSTANIA GAZU ZIEMNEGO DO PRODUKCJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ W POLSCE PERSPEKTYWY WYKORZYSTANIA GAZU ZIEMNEGO DO PRODUKCJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ W POLSCE Paweł Bućko Konferencja Rynek Gazu 2015, Nałęczów, 22-24 czerwca 2015 r. Plan prezentacji KATEDRA ELEKTROENERGETYKI Stan

Bardziej szczegółowo

Polska energetyka scenariusze

Polska energetyka scenariusze 27.12.217 Polska energetyka 25 4 scenariusze Andrzej Rubczyński Cel analizy Ekonomiczne, społeczne i środowiskowe skutki realizacji 4 różnych scenariuszy rozwoju polskiej energetyki. Wpływ na bezpieczeństwo

Bardziej szczegółowo

Program Interreg Europa - korzyści dla regionów

Program Interreg Europa - korzyści dla regionów European Union European Regional Development Fund Sharing solutions for better regional policies Program Interreg Europa - korzyści dla regionów 25 października 2017 r. Toruń Program Budżet z EFRR: 359

Bardziej szczegółowo

Konferencja naukowo-techniczna. NAUKA I TECHNIKA WOBEC WYZWANIA BUDOWY ELEKTROWNI JĄDROWEJ, Mądralin 2013 Warszawa 13-15.02.2013

Konferencja naukowo-techniczna. NAUKA I TECHNIKA WOBEC WYZWANIA BUDOWY ELEKTROWNI JĄDROWEJ, Mądralin 2013 Warszawa 13-15.02.2013 Kadry dla polskiej energetyki jądrowej - szkolenie edukatorów oraz kształcenie w zakresie EJ w Politechnice Poznańskiej Konferencja naukowo-techniczna Wiesław Gorączko Janusz Wojtkowiak Politechnika Poznańska

Bardziej szczegółowo

VII Międzynarodowej Konferencji CIEPŁOWNICTWO 2010 Wrocław

VII Międzynarodowej Konferencji CIEPŁOWNICTWO 2010 Wrocław VII Międzynarodowej Konferencji CIEPŁOWNICTWO 2010 Wrocław Produkcja energii przez Fortum: 40% źródła odnawialne, 84% wolne od CO 2 Produkcja energii Produkcja ciepła Hydro power 37% Biomass fuels 25%

Bardziej szczegółowo

Wydział Inżynierii Produkcji i Logistyki Faculty of Production Engineering and Logistics

Wydział Inżynierii Produkcji i Logistyki Faculty of Production Engineering and Logistics Wydział Inżynierii Produkcji i Logistyki Faculty of Production Engineering and Logistics Plan studiów stacjonarnych II stopnia (magisterskich) na kierunku ZARZĄDZANIE I INŻYNIERIA PRODUKCJI MANAGEMENT

Bardziej szczegółowo

Kongres Innowacji Polskich KRAKÓW 10.03.2015

Kongres Innowacji Polskich KRAKÓW 10.03.2015 KRAKÓW 10.03.2015 Zrównoważona energetyka i gospodarka odpadami ZAGOSPODAROWANIE ODPADOWYCH GAZÓW POSTPROCESOWYCH Z PRZEMYSŁU CHEMICZNEGO DO CELÓW PRODUKCJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ I CIEPŁA Marek Brzeżański

Bardziej szczegółowo

C-GEN. Kompleksowa technologia CHP, P2G & P2P Nowa era w energetyce, chemii i ochronie środowiska naturalnego. Analizator synergii systemowej

C-GEN. Kompleksowa technologia CHP, P2G & P2P Nowa era w energetyce, chemii i ochronie środowiska naturalnego. Analizator synergii systemowej C-GEN Kompleksowa technologia CHP, P2G & P2P Nowa era w energetyce, chemii i ochronie środowiska naturalnego Analizator synergii systemowej Politechnika Śląska Centrum Energetyki Prosumenckiej Clean World

Bardziej szczegółowo

PLC Cyber Laboratorium

PLC Cyber Laboratorium PLC Cyber Laboratorium Badanie Podatności PLCs Używanych w Instalacjach Nuklearnych na Cyberataki Metodami Bug Fuzzing Monika Adamczyk Narodowe Centrum Badań Jądrowych Największy polski instytut badawczy

Bardziej szczegółowo

Prace Departamentu Energii Jądrowej dla Reaktora Maria i Energetyki Jądrowej. Zuzanna Marcinkowska

Prace Departamentu Energii Jądrowej dla Reaktora Maria i Energetyki Jądrowej. Zuzanna Marcinkowska Prace Departamentu Energii Jądrowej dla Reaktora Maria i Energetyki Jądrowej Zuzanna Marcinkowska Sympozjum NCBJ, DEPARTAMENT ENERGII JĄDROWEJ Zakład Eksploatacji Reaktora MARIA Zakład Techniki Reaktorów

Bardziej szczegółowo

Brenergia Klaster Lokalnego Systemu Energetycznego. wraz z Centrum Badawczo - Rozwojowym OZE

Brenergia Klaster Lokalnego Systemu Energetycznego. wraz z Centrum Badawczo - Rozwojowym OZE Brenergia Klaster Lokalnego Systemu Energetycznego wraz z Centrum Badawczo - Rozwojowym OZE 1 Partnerzy klastra GMINA BRENNA: Instytucje publiczne, Spółki komunalne, Mikrospółdzielnie Prosumentów Energii

Bardziej szczegółowo

Elektrownia Jądrowa Loviisa (SF) I. Podział Reaktorów - kryteria

Elektrownia Jądrowa Loviisa (SF) I. Podział Reaktorów - kryteria Elektrownia Jądrowa Loviisa (SF) I. Podział Reaktorów - kryteria Energetyczne reaktory jądrowe 1) zastosowanie 2) widmo neutronów 3) chłodziwo/moderator 4) paliwo 5) budowa bjaśnienia skrótów 6) projekty

Bardziej szczegółowo

Program Ramowy UE HORYZONT 2020

Program Ramowy UE HORYZONT 2020 Możliwości finansowania badań w Programie Ramowym HORYZONT 2020 Uniwersytet Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz, 24 marca 2014 Program Ramowy UE HORYZONT 2020 Renata Downar-Zapolska Regionalny Punkt Kontaktowy

Bardziej szczegółowo

ŻYCIORYS ZAWODOWY. 7.Znajomość języków obcych : (od 1 do 5) Język Czytanie Mówienie Pisanie. Angielski 5 5 4 Rosyjski 4 3 3

ŻYCIORYS ZAWODOWY. 7.Znajomość języków obcych : (od 1 do 5) Język Czytanie Mówienie Pisanie. Angielski 5 5 4 Rosyjski 4 3 3 ŻYCIORYS ZAWODOWY 1. Nazwisko: PAZDAN 2. Imię: Ryszard 3. Data urodzenia: 19 kwietnia 1946 4. Narodowość: polska 5. Stan cywilny: żonaty 6. Wykształcenie: Politechnika Śląska Gliwice Data: od do 1964 1969

Bardziej szczegółowo

KOGENERACJA ENERGII CIEPLNEJ I ELEKTRYCZNEJ W INSTALACJACH ŚREDNIEJ WIELKOŚCI

KOGENERACJA ENERGII CIEPLNEJ I ELEKTRYCZNEJ W INSTALACJACH ŚREDNIEJ WIELKOŚCI KOGENERACJA ENERGII CIEPLNEJ I ELEKTRYCZNEJ W INSTALACJACH ŚREDNIEJ WIELKOŚCI Autor: Opiekun referatu: Hankus Marcin dr inŝ. T. Pająk Kogeneracja czyli wytwarzanie energii elektrycznej i ciepła w skojarzeniu

Bardziej szczegółowo

Ocena koncepcji BIOrafinerii i ich powiązanie z POLitykami rolną i leśną.

Ocena koncepcji BIOrafinerii i ich powiązanie z POLitykami rolną i leśną. Ocena koncepcji BIOrafinerii i ich powiązanie z POLitykami rolną i leśną. Assessment of BIOrefinery concepts and the implications for agricultural and forestry POLicy. Czas trwania: kwiecień 2007 marzec

Bardziej szczegółowo

Ekonomiczne konsekwencje wyborów scenariuszy energetycznych. dr Maciej Bukowski Warszawski Instytut Studiów Ekonomicznych

Ekonomiczne konsekwencje wyborów scenariuszy energetycznych. dr Maciej Bukowski Warszawski Instytut Studiów Ekonomicznych Ekonomiczne konsekwencje wyborów scenariuszy energetycznych dr Maciej Bukowski Warszawski Instytut Studiów Ekonomicznych ENERGETYCZNE DYLEMATY POLSKI Potencjał krajowych zasobów Wielkoskalowa generacja

Bardziej szczegółowo

HORYZONT 2020 nowy program ramowy w zakresie badań naukowych i innowacji

HORYZONT 2020 nowy program ramowy w zakresie badań naukowych i innowacji Politechnika Śląska 28 luty 2014 rok HORYZONT 2020 nowy program ramowy w zakresie badań naukowych i innowacji Mobilność naukowców Akcje Marie Skłodowska-Curie oraz ERC Renata Downar-Zapolska Regionalny

Bardziej szczegółowo

- A Movable Innovative Asbestos NeutralizationThermal Treatment Device

- A Movable Innovative Asbestos NeutralizationThermal Treatment Device IPO Day, 14 listopada 2007, Warszawa ATON-HT S.A. Doradca Transakcyjny Profil firmy firma o charakterze HIGH TECHNOLOGY 2 lata badań i testów doświadczony zespół: Dr Ryszard Parosa Wynalazca, Przewodniczący

Bardziej szczegółowo

Przyspieszenie rozwoju niskoemisyjnych sieci ciepłowniczych oraz chłodniczych

Przyspieszenie rozwoju niskoemisyjnych sieci ciepłowniczych oraz chłodniczych Przyspieszenie rozwoju niskoemisyjnych sieci ciepłowniczych oraz chłodniczych Program szkoleniowy dla instruktorów THERMOS: Moduł 4: Optymalizacja planowania zaopatrzenia w ciepło, zasoby i technologie

Bardziej szczegółowo