Wasz prezydent, nasz premier Adam Michnik, tytuł artykułu w Gazecie Wyborczej

Transkrypt

1

2 czerwca skończył się w Polsce komunizm * Wasz prezydent, nasz premier * Familia, świta, dwór * Plan Balcerowicza * Narodziny III Rzeczpospolitej * Wolność i co dalej Jesteśmy na cienkiej gałęzi. Lech Wałęsa zaraz po wyborach 4 czerwca 1989 roku Wasz prezydent, nasz premier Adam Michnik, tytuł artykułu w Gazecie Wyborczej Śpiesz się powoli Tadeusz Mazowiecki, tytuł artykułu w Tygodniku Solidarność Wałęsa: Panie Tadeuszu, będzie pan premierem. Mazowiecki: Panie Lechu, ja? Namaszczenie na premiera Mogę być premierem dobrym lub złym, ale nie zgodzę się być premierem malowanym. Tadeusz Mazowiecki podczas posiedzenia Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego Panie Krzysztofie, jak być premierem, mając z jednej strony Wałęsę, a z drugiej Jaruzelskiego? Przecież pana szef będzie się do wszystkiego wtrącał. Tadeusz Mazowiecki do Krzysztofa Pusza, sekretarza Wałęsy 7

3 1989 Pragnę być prezydentem porozumienia, reprezentantem wszystkich Polaków. Wojciech Jaruzelski po wyborze na prezydenta przez Zgromadzenie Narodowe Przeszłość odkreślamy grubą linią. Odpowiadać będziemy jedynie za to, co uczyniliśmy, by wydobyć Polskę z obecnego stanu załamania. Tadeusz Mazowiecki w przemówieniu po objęciu stanowiska premiera Kontekst 8 Gruba linia zwana kreską Batożony za filozofię grubej kreski, Tadeusz Mazowiecki wielokrotnie tłumaczył, że użył tego sformułowania nie po to, żeby rozgrzeszyć komunistów, ale by podkreślić, że jego rząd nie bierze odpowiedzialności za to, co było przed nim. Nie pomogło. Gruba kreska przylgnęła do pierwszego niekomunistycznego premiera i jego gabinetu jak emploi twardziela do Bogusława Lindy. Nie bez powodu. Krytycy Mazowieckiego zarzucali mu, że nie wykorzystuje słabości konających w całej Europie Wschodniej komunistów, a nawet w imię dochowania umów zawartych przy Okrągłym Stole i podlanych kilkoma butelkami wódeczki rozpostarł nad nimi ochronny parasol. Mazowiecki odpierał te ataki, dowodząc, że nawet osłabieni komuniści potrafią jeszcze kąsać. Przekonywał też, że reformy gospodarcze Balcerowicza wymagają stabilizacji politycznej. Stąd niechęć Mazowieckiego i jego stronników do zorganizowania w pełni wolnych wyborów parlamentarnych i prezydenckich. Gruba kreska stała się osią podziału między zwolennikami lustracji, dekomunizacji i rozliczenia przeszłości z jednej strony oraz orędownikami historycznego kompromisu z drugiej. W konflikcie tym osiągano same pyrrusowe zwycięstwa żadna ze stron nie uzyskała tego, co zamierzała.

4 Historia dosłowna Przedstawił się pan jako dyletant, czy pasuje pan do rządu fachowców? Proszę tylko pamiętać, że to jest inne przesłuchanie i tu się nie odmawia odpowiedzi. Jedno z pytań do Jacka Kuronia podczas przesłuchania sejmowego kandydatów na ministrów w rządzie Mazowieckiego Kuroń: Ponieważ startuję w drużynie ministrów, nie mogę odpytywać kolegi z tego samego rządu. Kiszczak: Myślę, że pan Kuroń chciał przez to powiedzieć, iż nie chce przesłuchiwać Kiszczaka, który go już przesłuchiwał w innych okolicznościach. Kuroń: Wręcz przeciwnie. Bardzo bym chciał, ale nie mogę. Rozmowa Jacka Kuronia z Czesławem Kiszczakiem podczas przesłuchań kandydatów na ministrów w rządzie Mazowieckiego 9

5 1989 Bardzo przepraszam Wysoką Izbę, to jest rezultat tygodni zbyt intensywnej pracy. Doszedłem do takiego stanu jak polska gospodarka, ale wyszedłem z niego. Mam nadzieję, że gospodarka też wyjdzie. Tadeusz Mazowiecki podczas exposé, kiedy to zasłabł Ministerstwo braku pracy, braku płac i braku spraw socjalnych. Bronisław Geremek o Ministerstwie Pracy i Spraw Socjalnych Przeskoczyłem płot i wróciłem do stoczni. Tak to się zaczęło. Lech Wałęsa, fragment przemówienia na Kapitolu do Kongresu USA Trzeba odbudować kraj po wojnie czterdziestoletniej. Jacek Kuroń podczas swojej pierwszej konferencji prasowej jako minister Gwiazda poranna świeci dla nas. Jak jej nie wykorzystamy, będziemy fujarami. Alfred Miodowicz, szef Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych, związanego z PZPR Dobrze to może nie będzie, ale na pewno śmieszniej. Jacek Kuroń o rządzie Mazowieckiego Kuroń to kamikadze. Kto z państwa zgodziłby się być ministrem? Ja nie. Adam Matuszczak, poseł Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego 10 Nie chcę honorów, nie chcę być malowany, chcę rządzić. Lech Wałęsa

6 Historia dosłowna Przygotowanie się do zimy nie jest sprawą tylko drogowców. Także kierowcy powinni liczyć się z nieprzejezdnością wielu dróg i w porę zaopatrzyć się w łopaty, termosy z gorącą herbatą, liny holownicze oraz koce. Stanisław Nowakowski z Dyrekcji Generalnej Dróg Publicznych Proszę państwa, 4 czerwca 1989 roku skończył się w Polsce komunizm. Joanna Szczepkowska w Dzienniku Telewizyjnym Ogniem i mieczem wypalimy komentarze. Jacek Snopkiewicz o zmianach w Dzienniku Telewizyjnym 11

7 1989 Familia, świta, dwór Piotr Wierzbicki, tytuł artykułu w Tygodniku Solidarność Kontekst Pierwsze pęknięcia Tekst Wierzbickiego odkrywał nieodkrytą jeszcze Amerykę: obóz Solidarności wcale nie był monolitem. Po czerwcowych wyborach bardzo szybko wykluły się trzy rywalizujące ze sobą ośrodki. Głową familii był Bronisław Geremek, a jego krewni opanowali Obywatelski Klub Parlamentarny. Świtę stanowili wyznawcy Tadeusza Mazowieckiego, od dawna rywalizującego po cichu z Geremkiem. Premier nie mógł zresztą odmówić sobie złośliwości, proponując profesorowi stanowisko wiceministra spraw zagranicznych. Dla mającego znacznie większe ambicje Geremka był to upokarzający policzek. Dwór uformował się wokół jego wysokości Lecha Wałęsy, a wielobarwny tłumek tworzyli zarówno politycy w rodzaju braci Kaczyńskich czy gdańscy opozycjoniści, jak i sfora karierowiczów i lizusów. Iskry między wierzchołkami tego trójkąta były zapowiedzią wielkiej burzy, jaką się stała wojna na górze. Gdy do niej doszło, świta i familia sprzymierzyły się przeciwko dworowi. Gdyby spróbować dopasować typologię Wierzbickiego do dzisiejszej sytuacji, to zobaczymy, że historia przez 20 lat wykonała ciekawy wygibas. Dwór, świta i familia czy raczej to, co z nich zostało zjednoczyły się przeciw środowisku braci Kaczyńskich, wyplutemu przez dwór. Wydaje się też, że spośród trzech modeli opisanych przez Wierzbickiego najtrwalszy okazał się właśnie dwór. Świta dworaków podążających za swym przywódcą to najpowszechniejszy widok w dzisiejszej polityce. 12

8 Historia dosłowna Trzeba skończyć z fałszywą grą, w której ludzie udają, że pracują, a państwo udaje, że płaci. Alternatywa, którą proponujemy, to życie udane zamiast udawanego. Te 11 dni może zdecydować o latach. Leszek Balcerowicz, wszystkie cytaty pochodzą z wystąpienia sejmowego, w którym Balcerowicz przedstawił projekt ustaw gospodarczych, nazwanych potem planem Balcerowicza W każdym społeczeństwie potrzebne są zawsze dwie nogi i równowaga. Lech Wałęsa po spotkaniu z Mieczysławem Rakowskim Zaczekaj k, aż Rosjanie zejdą ze sceny. Zdanie, które padło w telewizji i radiu podczas występu artystów radzieckich na XXVI Międzynarodowym Festiwalu Piosenki w Sopocie Za wszelką cenę będę starał się pomóc rządowi i rodakom. Lech Grobelny, biznesmen, założyciel Bezpiecznej Kasy Oszczędności, której upadek ukazał mało przyjemne oblicze kapitalizmu. Grobelny zniknął, aresztowano go dopiero w 1992 roku w Niemczech 13

9