LOKOMOTYWY ROZWOJU WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO- POMORSKIEGO W ŚWIETLE WYNIKÓW RAPORTU ATRAKCYJNOŚCI INWESTYCYJNEJ WOJEWÓDZTW 2011 SGH

Transkrypt

1 LOKOMOTYWY ROZWOJU WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO- POMORSKIEGO W ŚWIETLE WYNIKÓW RAPORTU ATRAKCYJNOŚCI INWESTYCYJNEJ WOJEWÓDZTW 2011 SGH Prof. SGH dr hab. Hanna Godlewska-Majkowska Kolegium Nauk o Przedsiębiorstwie Szkoła Główna Handlowa hgodle@sgh.waw.pl

2 Raporty atrakcyjności inwestycyjnej Instytutu Przedsiębiorstwa KNoP SGH

3 POTENCJALNA ATRAKCYJNOŚD INWESTYCYJNA (PAI) PAI - zespół regionalnych walorów lokalizacyjnych, które mają wpływ na osiąganie celów inwestora (np. w postaci kształtowania się kosztów prowadzonej działalności gospodarczej, przychodów ze sprzedaży, rentowności netto oraz konkurencyjności danej inwestycji) Potencjalna atrakcyjnośd inwestycyjna (PAI)

4 RZECZYWISTA ATRAKCYJNOŚD INWESTYCYJNA (RAI) zdolnośd skłonienia inwestorów do wyboru regionu jako miejsca lokalizacji inwestycji zdolnośd regionu do absorpcji kapitału finansowego i rzeczowego w formie inwestycji Rzeczywista atrakcyjnośd inwestycyjna

5 ATRAKCYJNOŚD INWESTYCYJNA Ujęcie: gospodarka narodowa, przemysł, turystyka, usługi dla biznesu, handel i naprawy Potencjalna atrakcyjnośd inwestycyjna (PAI 1, PAI 2) Rzeczywista atrakcyjnośd inwestycyjna RAI MIKROKLIMAT ZASOBY PRACY MIKROKLIMAT PRODUKTYWNOŚD PRACY MIKROKLIMAT INFRASTRUKTURA TECHNICZNA MIKROKLIMAT INFRASTRUKTURA SPOŁECZNA MIKROKLIMAT RYNKOWY NUTS 2 NUTS 3 NUTS 4 NUTS 5 MIKROKLIMAT NAKŁADY INWESTYCYJNE MIKROKLIMAT RENTOWNOŚD MAJĄTKU TRWAŁEGO NUTS 2 MIKROKLIMAT ADMINISTRACJA MIKROKLIMAT SAMOFINANSOWANIE JST WSKAŹNIKI SPECJALISTYCZNE WSKAŹNIK SYNTETYCZNY RAI

6 POZIOMY ANALIZY GMINY POWIATY PODREGIONY WOJEWÓDZTWA

7 Regiony szczebla NUTS wg kryterium urbanizacyjnego zgodnie z klasyfikacją OECD w roku 2010 Potencjalna atrakcyjnośd inwestycyjna podregionów w Polsce wg wskaźnika PAI1_GN w podziale na podregiony przeważająco miejskie, przeważająco wiejskie i pośrednie w 2009 roku PAI1_GN MIEJSKIE F E D C B A POŚREDNIE F E D C B A WIEJSKIE Źródło: opracowanie własne. F E D C B A 7

8 Potencjalna atrakcyjnośd inwestycyjna województw w Polsce w podziale na podstawowe sekcje gospodarcze 8

9 Zestawienie wskaźników atrakcyjności inwestycyjnej dla województw Województwo PAI1 GN PAI2 GN RAI GN PAI1 C PAI2 C KAPITAŁ PAI2 C PRACA RAI C PAI1 G PAI2 G RAI G PAI1 I PAI2 I RAI I PAI1 M PAI2 M RAI M DOLNOŚLĄSKIE A A B A B B B A B C B B A A A C KUJAWSKO-POMORSKIE D E C D E E C E C C D D D D E D LUBELSKIE F F F F F F F F F F F F F F F F LUBUSKIE C E F D D D D C E E C D E D E E ŁÓDZKIE D D C C D C D C C B D E D D C A MAŁOPOLSKIE C B D C B B B C B D A A D C B C MAZOWIECKIE A A A A A A A A A A A A A A A A OPOLSKIE E D C E E D B E E B F E D E E D PODKARPACKIE E E F E E E F F D F E E F E E E PODLASKIE E E F F E E E E D F E D E E E E POMORSKIE B B A C C C A B B B B A C B C A ŚLĄSKIE A A A A A A B A B B C B C A A A ŚWIĘTOKRZYSKIE F F E E E E C F F F F F E F F E WARMIŃSKO-MAZURSKIE E E E F F F F D F E D D B E E E WIELKOPOLSKIE B B D B C C B C B C C C D B C D ZACHODNIOPOMORSKIE C D B D D D E C D B A B B D D D 9

10 Potencjał rynkowy polskich województw

11 Pozycja podregionów Województwa kujawsko-pomorskiego w rankingu 11 Źródło: opracowanie własne na podstawie Banku Danych Lokalnych oraz obliczeo własnych. (data pobrania )

12 Potencjalna atrakcyjnośd inwestycyjna GOSPODARKA NARODOWA powiaty i gminy

13 6- Bydgosko-Toruoski, 7- grudziądzki, 8- włocławski, 21- Kraków,43- Trójmiasto, 16- Łódź, 48- podregion katowicki, 30-warszawski-zachodni

14 Wnioski: Lokomotywy - miejsca Miejsca: Duże miasta i ich strefy podmiejskie Dawne stolice regionów Miasta przemysłowe Miasta turystyczne

15 Dlaczego miasta są lokomotywami rozwoju? Infrastruktura Rynek zbytu Kapitał ludzki Funkcje administracyjne Położenie geopolityczne Otwarcie na innowacje oraz zdolnośd do ich przekazywania

16

17

18 GOSPODARKA NARODOWA

19 PRZEMYSŁ

20 TURYSTYKA I Gastronomia

21 Usługi dla biznesu

22 ATUTY WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO Położenie w centrum Polski, gdzie krzyżują się ważne szlaki transportowe, w tym linie należące do transeuropejskiej sieci transportowej TEN-T, co ułatwia dostęp do polskich rynków i dostawców, tak polskich, jak i zagranicznych, Dobry dostęp do infrastruktury społecznej, w tym szczególnie do jednostek medycznych i uzdrowiskowo-sanatoryjnych, Bogate zaplecze naukowo badawcze, Bogactwo kulturowe (liczne zabytki, wśród których na wyróżnienie zasługuje zespół staromiejski Torunia wpisany na Listę światowego dziedzictwa UNESCO) i walory przyrodnicze (Pojezierze Kujawskie z solankami), stwarzające podstawy dla rozwoju usług turystycznych i związanych z ochroną zdrowia, Wysoko rozwinięte rolnictwo, zarówno produkcja roślinna jak i produkcja zwierzęca, stanowiące fundament rozwoju przemysłu spożywczego, Tradycje przemysłowe, szczególnie w zakresie przemysłu chemicznego, środków transportu i elektroniki, co stanowi czynnik ułatwiający znalezienie kontrahentów, jak i absolwentów szkół wyższych i zawodowych o specjalizacjach potrzebnych inwestorom przemysłowym, Dobre warunki do rozwoju energetyki odnawialnej, Obecnośd ośrodków wspierających przepływ nowoczesnych rozwiązao z nauki do przemysłu np. Centrum Transferu Technologii w Toruniu. W roku 2010 do najlepszych w Polsce jednostek naukowych Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego zaliczyło: (Wydział Chemii i Wydział Filologiczny Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz Wydział Inżynierii Mechanicznej Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego im. Jana i Jędrzeja Śniadeckich w Bydgoszczy.

23 POTENCJALNA ATRAKCYJNOŚĆ INWESTYCYJNA POWIATÓW WOJ. KUJAWSKO-POMORSKIEGO Z UWZGLĘDNIENIEM NAJBARDZIEJ ATRAKCYJNYCH SEKCJI Źródło: opracowanie własne.

24 POTENCJALNA ATRAKCYJNOŚĆ INWESTYCYJNA GMIN WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO A GREENFIELD Źródło: opracowanie własne.

25 POTENCJALNA ATRAKCYJNOŚĆ INWESTYCYJNA WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO Wyróżniające oceny PAI _2 i RAI (klasa A, B i C) PAI_2 RAI Handel klasa C Gospodarka narodowa klasa C Przemysł klasa C Handel klasa C Wyróżnione powiaty i gminy wg PAI1_GN Powiaty Klasa A Klasa B Powiat m.bydgoszcz, Powiat m.grudziądz, Powiat m.toruń, Powiat m.włocławek WOJEWÓDZTWO KUJAWSKO- Gminy POMORSKIE 25 Klasa A Klasa B Aleksandrów Kujawski (1), Barcin (3), Brodnica (1), Bydgoszcz (1), Chełmno (1), Chełmża (1), Ciechocinek (1), Golub- Dobrzyń (1), Grudziądz (1), Inowrocław (1), Kowal (1), Osielsko (2), Rypin (1), Solec Kujawski (3), Świecie (3), Toruń (1), Wąbrzeźno (1), Włocławek (1) Białe Błota (2), Janikowo (3), Kruszwica (3), Lipno (1), Mogilno (3), Nakło nad Notecią (3), Pakość (3), Radziejów (1), Tuchola (3)

26 Ocena potencjału biomasy pochodzenia rolniczego w województwach w 2009r. * * dla oceny potencjałów przeprowadzona została standaryzacja otrzymanych wyników badań, po czym przy zastosowaniu klasyfikacji za pomocą średniej i odchylenia standardowego obliczone wskaźniki potencjału

27 Potencjał teoretyczny biogazu rolniczego [TJ] w 2002 roku Źródło: P. Zarębski, Potencjał rolniczy dla produkcji biogazu w Polsce, materiał niepublikowany. SGH, Warszawa 2011, materiał powstały w ramach realizacji badań statutowych KNoP SGH, Warszawa 2011.

28 Założenia analizy benchmarketingowej (1/2) 1/ Kryteria wyboru: a. wykluczenie regionów położonych w całkowicie odmiennych strefach klimatycznych, a także regionów położonych w ścisłym centrum gospodarczym Europy (tzw. błękitnym bananie) b. podobieostwo warunków przyrodniczych c. podobieostwo struktury gospodarki (szczególnie w zakresie specjalizacji rolniczej) d. tradycje w dziedzinie produkcji i eksportu artykułów pochodzenia rolniczego e. poszukiwanie regionów reprezentujących odmienne ścieżki modernizacji obszarów wiejskich, przechodzących od gospodarki opartej na gospodarce żywnościowej do gospodarki opartej na wiedzy 2/ Obszary porównawcze: Dolna Bawaria, Wielkopolska, Południowe Morawy 28

29 Założenia analizy benchmarketingowej (2/2) Analiza ilościowa (dane Eurostat, OECD) Zastosowanie wskaźników referencyjnych i kwantyfikacyjnych Wyodrębnienie do celów statystycznych obszarów wiejskich w analizowanych regionach Poszukiwanie odległości od wzorca oraz miary klasyfikacyjnej (zastosowanie metody sum standaryzowanych) Analiza jakościowa wg wzorca logicznego 29

30 Zmiany struktury potencjału rynkowego Regionu Modelowego (wyrażonego za pomocą PKB) w latach 1997, 2002 i 2008 Uwaga: przyjęto za obszar odniesienia cztery regiony Południowe Morawy, Dolną Bawarię, woj. wielkopolskie oraz woj. kujawsko-pomorskie.

31 Założenia analizy benchmarketingowej (2/2) Analiza ilościowa (dane Eurostat, OECD) Zastosowanie wskaźników referencyjnych i kwantyfikacyjnych Wyodrębnienie do celów statystycznych obszarów wiejskich w analizowanych regionach Poszukiwanie odległości od wzorca oraz miary klasyfikacyjnej (zastosowanie metody sum standaryzowanych) Analiza jakościowa wg wzorca logicznego 31

32 Różnice regionów w poziomie PKB per capita w bieżących cenach rynkowych w odniesieniu do średniej UE w latach 1997, 2002,

33 Sektory Sektory wysokich szans: nowoczesne usługi, przemysł wysokich technologii Usługi tradycyjne i tradycyjne przemysły z wykorzystaniem innowacyjnych rozwiązao produktowych, technologicznych i organizacyjnych

34 Struktura wartości dodanej brutto w cenach bazowych wg sekcji w 1999 oraz 2008 roku

35 Udział pracujących w przemyśle w podziale na działy w latach 2002 i 2007 (pracujący w przemyśle 100%) DA - Produkcja artykułów spożywczych, napojów i wyrobów tytoniowych, DB - Produkcja tkanin i wyrobów włókienniczych, DC - Produkcja skór wyprawionych i wyrobów ze skór wyprawionych, DD - Produkcja drewna i wyrobów z drewna, DE - Produkcja masy włóknistej, papieru oraz wyrobów z papieru; działalność wydawnicza i poligraficzna, DF - Wytwarzanie koksu, produktów rafinacji ropy naftowej i paliw jądrowych, DG - Produkcja chemikaliów, wyrobów chemicznych i włókien sztucznych, DH - Produkcja wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych, DI - Produkcja pozostałych wyrobów z niemetalicznych surowców mineralnych, DJ - Produkcja metali i metalowych wyrobów gotowych, DK - Produkcja maszyn i urządzeń, gdzie indziej niesklasyfikowana, DL - Produkcja urządzeń elektrycznych i optycznych, DM- Produkcja sprzętu transportowego, DN - Produkcja niesklasyfikowana.

36 Sektory strategiczne dla województwa ujęte w strategii rozwoju e-gospodarka, branża teleinformatyczna, biotechnologiczna, narzędziowa, elektroniczna, meblarska, poligraficzna, rolno-spożywcza, chemiczna, elektroniczna, elektrotechniczna oraz elektromechaniczna.

37 Ocena czynników determinujących rozwój wybranych regionów wyniki benchmarkingu Porównywane regiony charakteryzują się podobnymi strukturami gospodarczymi, przy czym odnotowują dośd zróżnicowane efekty w produkcji i rozwoju gospodarczym. Szczególnie wyróżnia się region Dolnej Bawarii z najwyższymi wartościami wskaźników makroekonomicznych dla produkcji (PKB per capita, wartośd dodana) a także czynników determinujących procesy gospodarcze. W analizowanych latach Południowe Morawy osiągnęły najwyższą dynamikę wzrostu gospodarczego, co miało związek z kapitałem intelektualnym oraz wiejskim obszarami funkcjonalnymi. W regionach porównawczych rosło zainteresowanie przemysłem: środków transportu, gumowym i tworzyw sztucznych. 37

38 Produktywność pracy w przemyśle w latach Źródło: obliczenia własne na podstawie danych EUROSTAT, data pobrania , Regional economic accounts - ESA95 (reg_eco)/branch accounts - ESA95

39 Ocena czynników determinujących rozwój wybranych regionów wyniki benchmarkingu 2/2 W przyspieszeniu rozwoju regionalnego Dolnej Bawarii ważną rolę odgrywają klastry oraz dynamicznie się rozwijające branże progresywne (technologie teleinformatyczne, nowoczesny przemysł maszynowy, nowoczesne usługi). Szczególnie ważną lokomotywą rozwoju regionalnego jest sfera badawczorozwojowa, poddana intensywnej internacjonalizacji oraz wsparciu poprzez nowoczesną infrastrukturę komunikacyjną. Z uwagi na występujące podobieostwo w zakresie specjalizacji rolno-spożywczej należy rekomendowad prowadzenie produkcji żywności wysokiej jakości, w tym szczególnie żywności ekologicznej oraz żywności regionalnej. Należy zapewnid o spójnośd i zintegrowanie działao różnych instytucji odpowiedzialnych za rozwój regionalny, w szczególności administracji różnego szczebla oraz podmiotów, którym powierzono wykonywanie działao administracji publicznej (organizacje, fundacje, itd.).

40 Miejskie bieguny wzrostu Transport i komunikacja (Eurostat) Wiejskie obszary funkcjonalne Obszar strategiczny Zmienna objaśniająca Udział przemysłu w tworzeniu wartości dodanej *%+ Udział usług w tworzeniu wartości dodanej *%+ Udział pracujących w przemyśle *%+ Udział pracujących w usługach *%+ Gęstośd autostrad (km/ 1000 km 2 ) Gęstośd linii kolejowych (km/ 1000 km 2 ) Odsetek osób korzystających ze sklepów internetowych (e-commerce) (2009) Odsetek osób, które nigdy nie korzystały z Internetu (2009) Odsetek gospodarstw domowych z dostępem szerokopasmowego Internetu (2009) Udział przemysłu w tworzeniu wartości dodanej *%+ Udział usług w tworzeniu wartości dodanej *%+ Udział pracujących w przemyśle *%+ Udział pracujących w usługach *%+

41 (Eurostat) Kapitał intelektualny Wskaźniki innowacyjności (OECD) Wydatki na B + R realizowanych przez sektor przedsiębiorstw Wydatki na B + R wykonywane przez sektor rządowy Zatrudnieni z wykształceniem średnim (jako % siły roboczej) Zatrudnieni z wykształceniem wyższym (jako % siły roboczej) Zatrudnienie w dużych i średnich sektorach wysokiej technologii produkcji (jako % całkowitego zatrudnienia) Zatrudnienie w sektorach wysokich technologii produkcji i usług opartych na wiedzy (jako % całkowitego zatrudnienia) Udział badaczy zatrudnionych w sektorze przedsiębiorstw w ogóle zatrudnionych w % Udział badaczy zatrudnionych w sektorze szkolnictwa wyższego w ogóle zatrudnionych w % Studenci w szkołach wyższych (ISCED 5-6) jako % populacji w wieku lata na poziomie regionalnym Liczba wniosków patentowych złożonych do Europejskiego Urzędu Patentowego na 1 mln mieszkaoców

42 Oceny wskaźników determinujących poziom rozwoju regionów

43 Podsumowanie Lokomotywami rozwoju regionalnego są duże aglomeracje miejskie; w województwie ważne jest wzmocnienie zespołu miejskiego Bydgoszcz-Toruo, Ważną rolę w tworzeniu konkurencyjnych regionów odgrywają także dawne miasta wojewódzkie oraz ośrodki przemysłowe lub/i usługowe pod warunkiem ich innowacyjności w sferze gospodarczej oraz administracyjnej (Włocławek, Inowrocław) Lokomotywy rozwoju to obecnie dziedziny wiedzo-chłonne oraz związane z zaspokajaniem potrzeb ludności (kluczowa rola dochodów ludności mieszkaoców oraz turystów); Serwicyzacja gospodarki stanowi ważny czynnik sukcesu; Kluczowe znaczenie dla konkurencyjności i atrakcyjności regionów ma ścisła współpraca pomiędzy sferą badawczo-rozwojową, administracją samorządową i rządową oraz inwestorami; Klastry stają się ważnym czynnikiem wzrostu atrakcyjności regionów Rośnie znaczenie jakości życia w kreowaniu konkurencyjności regionów.

44 Dziękuję za uwagę! KONTAKT Prof. SGH dr hab. Hanna Godlewska-Majkowska Wicedyrektor Instytutu Przedsiębiorstwa Kolegium Nauk o Przedsiębiorstwie Szkoła Główna Handlowa ul. Madalioskiego 6/ Warszawa hgodle@sgh.waw.pl Tel