III. Ecology and environmental protection. Ekologia i ochrona środowiska

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "III. Ecology and environmental protection. Ekologia i ochrona środowiska"

Transkrypt

1 III. Ecology and environmental protection Ekologia i ochrona środowiska

2 ŚLAD WĘGLOWY SZANSA CZY ZAGROŻENIE DLA PRZEMYSŁU OBUWNICZEGO CARBON FOOTPRINT OPPORTUNITY OR THREAT FOR FOOTWEAR INDUSTRY Robert GAJEWSKI 1, Piotr K. OLSZEWSKI 1, Alberto ZAPATERO 2, Joaquin FERRER 2 1 Instytut Przemysłu Skórzanego w Łodzi Oddział w Krakowie, 2 INESCOP, Elda, rgajewski@ips.krakow.pl, jferrer@inescop.es Streszczenie Ślad węglowy jest ekologicznym wskaźnikiem stosowanym do pomiaru sumy emisji gazów cieplarnianych (GHG) do atmosfery wynikającą z wytworzenia produktu, usługi lub prowadzenia działalności w trakcie całego cyklu życia. Obecnie istnieje szeroka gama metodologii do obliczania śladu węglowego produktu, z czego wynikają znaczące różnice w wynikach uzyskanych według tych różnych metod I niemożności porównania tych wyników. W obliczu takiej sytuacji oraz faktu, że nie istnieje specyficzna metodologia obliczania śladu węglowego dla obuwia zainicjowano realizację projektu LIFE CO2Shoe, którego celem jest opracować specjalnego narzędzia do obliczania śladu węglowego dla przemysłu obuwniczego. Narzędzie takie umożliwi pomiar emisji GHG w odniesieniu do każdej pary obuwia. Niniejszy dokument prezentuje dotychczas prowadzone prace w ramach projektu UE CO2Shoe Ślad węglowy obuwia, który jest częściowo finansowany przez EU w ramach programu LIFE+. Abstract The carbon footprint is an environmental indicator that is used to measure the total sets of greenhouse gas (GHG) emissions to the atmosphere caused by a product, service or organisation throughout its whole lifecycle. There is currently a broad spectrum of methodologies for the calculation of the carbon footprint of products, which account for the large differences observed in the results obtained according to the methodology employed and the impossibility to compare such results. Faced with this situation and a fact that there is no specific methodology for calculation of footwear carbon footprint, the LIFE CO2Shoe project was launched, which aims to create a carbon footprint calculation tool specific for the footwear sector. Such tool will allow the measurement of GHG emissions produced by each pair of shoes. This paper presents the work carried out so far in the framework of the EU project CO2Shoe Footwear Carbon Footprint, that is partly funded by the EU through LIFE+ programme.

3 1. Wstęp Klimat nie jest niezmienny, dostrzeżono to już setki lat temu. Na przykład Edward Gibbon ( ) w swej klasycznym dziele Zmierzch i upadek cesarstwa rzymskiego zwrócił uwagę, że w czasach starożytnych barbarzyńcy wielokrotnie atakowali Imperium Rzymskie przechodząc po zamarzniętym Dunaju, co w czasach współczesnych się nie zdarzało [1]. Ta prosta obserwacja udowadniała, że klimat uległ w ciągu kilkuset lat ociepleniu. Jednak zmiany klimatu nie dotyczyły jedynie ocieplenia. Przyjmuje się, że w IX XIII wieku miał miejsce okres "średniowiecznego ocieplenia klimatu". W tym czasie w Polsce prowadzono uprawę winorośli. W XV XVIII wieku nastała tak zwana "mała epoka lodowcowa". Generalnie przyjmuje się, że od prawie 10 tysięcy lat trwa Holocen okres ocieplenia po trwającej 100 tysięcy lat epoce lodowej. Ten cykl zmian klimatu trwa od setek tysięcy lat. Epoki lodowcowe przerywane są okresami ocieplenia. Za główny czynnik tych fluktuacji klimatu uważa się zmiany w ilości docierającej do Ziemi energii słonecznej. [2]. Obecnie popularna stała się teza, że również człowiek jest odpowiedzialny za zmiany klimatu. Poprzez emisję tzw. gazów cieplarnianych człowiek rzekomo może wpływać na klimat w skali globalnej. Co bardziej istotne, hipoteza, że człowiek jest odpowiedzialny za zmiany klimatu przestała być li tylko obiektem sporów naukowców a stała się elementem debat pomiędzy politykami i elementem gry, której stawką jest osiągnięcie korzyści ekonomicznych. W tej kwestii odbyło się już szereg spotkań. Na ostatnim spotkaniu Rady Europy, które miało miejsce w Brukseli w październiku br. uzgodniono: zmniejszenie emisji CO2 o co najmniej 40% do 2030 r. (zobowiązanie wiążące kraje) zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii (OZE) do co najmniej 27% do 2030 r. (zobowiązanie niewiążące) obecny udział OZE to 14% zwiększenie efektywności energetycznej o co najmniej 27% do 2020 r. z zamiarem przeglądu w 2020 r. i ewentualnym zwiększeniem efektywności do 30% do 2030 r. (zobowiązanie niewiążące) zwiększenie o 15% do 2030 r. wymiany energii elektrycznej między państwami (zobowiązanie niewiążące) W ramach negocjacji Polska uzyskała prawo do stosowania przez państwa o PKB niższym od 60% średniej unijnej możliwość darmowego przekazywania pozwolenia na emisję CO 2 elektrowniom do 2030 r. Niemniej jednak Polska nie będzie mogła liczyć na pulę darmowych uprawnień sięgającą 31 mld PLN (zgodnie z WPFP poziom tego wskaźnika już w 2012 r. osiągnął 66%, a w 2016 r. ma stanowić 71%). Ponadto Warszawa może otrzymać na modernizację systemu energetycznego około 7,5 mld PLN z rezerwy utworzonej z 2% pozwoleń na emisję. Należy też pamiętać, że prawdopodobnie nie jest to ostatnie słowo w kwestii obniżania emisji gazów cieplarnianych. Głównym celem szczytu europejskiego było przyjęcie zaproponowanego w styczniu 2014 przez Komisję Europejską tzw. pakietu klimatycznego i energetycznego do 2030 r., którego zasadniczym założeniem jest obniżenie do 2050 r. emisji gazów

4 cieplarnianych wytwarzanych przez UE o 80-95% w stosunku do roku bazowego [7]. W kontekście przedstawionych przepisów istotny jest obowiązek posługiwania się bezpłatnymi uprawnieniami do emisji CO 2. Jednostką emisji jest 1 EUA (EUA`s = European Union Allowances) uprawniający do emisji 1 tony CO 2. W krajach Unii Europejskiej zakłady i przedsiębiorstwa osiągające wydajność przekraczającą 20 MW oraz wybrane zakłady przemysłowe, zostały zobowiązane do udziału w tzw. handlu emisjami. W całej Unii Europejskiej jest około różnych instalacji objętych tym obowiązkiem. W Niemczech około instalacji należących do przedsiębiorstw, w Polsce około 850 przedsiębiorstw. Wszystkie one otrzymują prawo do emisji określonej ilości CO 2. Przedsiębiorstwa, które w całości nie wykorzystują przyznanych im praw do emisji, mogą nadwyżkę odsprzedać przedsiębiorstwom, które emitują więcej CO 2 niż przyznane im uprawnienia i w związku z tym zobowiązane są uprawnienia dokupić. Uprawnienia do emisji przyznawane są podmiotom objętym systemem kilkuletniego okresu rozliczeniowego ( , , ), przy czym należy pamiętać, że wysokość uprawnień z okresu na okres ulega zmniejszeniu w każdym kolejnym okresie przedsiębiorstwo otrzymuje mniej uprawnień, niż rzeczywisty poziom emisji w okresie poprzednim. Intencja takiego działania jest oczywista, bezpłatne uprawnienia do emisji przydzielane przez państwo w formie certyfikatów upoważniające do emisji CO 2 stają się niewystarczające i dlatego prawa do emisji otrzymują określoną cenę. W efekcie zaczynają (czy też powinny) działać siły rynku, które po pierwsze zachęcają do inwestowania w nowoczesne, chroniące klimat technologie, co wpłynie na redukcje emisji gazów cieplarnianych tam, gdzie przyniesie to najlepsze efekty. Wydaje się, że przemysł obuwniczy nie jest bezpośrednio zagrożony przez te ustalenia, jednak w praktyce, nikt nie zagwarantuje, że po pierwszym etapie wdrażania polityki prowadzenia handlu pozwoleniami na emisję gazów cieplarnianych, obowiązki związane z tym nie zostaną nałożone na wszystkie branże. Ponadto, przemysł skórzany, a szczególnie garbarski jest postrzegany często jako nieekologiczny, może więc stać się wrażliwym i bezbronnym celem dla proekologicznych działań. Według Quiron at al [7], który oszacował straty w sprzedaży na poziomie branży dla trzech różnych parametrów ekonomicznych importu i eksportu w przypadku gdy stosuje się system sprzedaży/nabywania uprawnień do emisji CO 2 a ich cena jest ustalona na wysokim poziomie (20 euro za tonę CO 2 ). Na podstawie przeprowadzonych obliczeń uznał, że wpływ tego system na konkurencyjność wynosi w najgorszym przypadku 20%. Ponadto, w przypadku branż o niskim wpływie na środowisko (niskiej emisji gazów cieplarnianych) zysk może wzrosnąć. Generalnie, dla gospodarki wpływ systemu pozwoleń jest neutralny, straty w branżach generujących dużo CO 2 są kompensowane przez zysk w sektorach o niskim stopniu produkcji gazów cieplarnianych. Jest więc rzeczą najwyższej wagi by dokonać rzetelnej oceny wpływu branży skórzanej na środowisko póki jest na to czas i dopóki oceny tej mogą dokonać przedstawiciele branży. Ci, którzy nie będą w stanie sprostać, dopasować się do wymagań obniżenia emisji gazów cieplarnianych poniosą znaczne i wymierne koszty swej ignorancji.

5 2. Cele i motywy projektu CO2Shoe W obliczu przedstawionych faktów kluczowym zadaniem staje się przygotowanie branży skórzanej na wysoce prawdopodobne zaostrzenie polityki związanej z gazami cieplarnianymi. By wyjść temu naprzeciw, przedstawiciele czterech krajów europejskich zawiązali konsorcjum, które ma sprostać temu zadaniu i określić wpływ przemysłu obuwniczego na środowisko. Głównym celem projektu jest opracowanie narzędzia do obliczania śladu węglowego w sektorze obuwniczym, co pozwali na pomiar emisji gazów cieplarnianych (GHG) produkowanych przez każdą parę butów. Projekt obejmuje cztery państwa członkowskie UE: Hiszpanię, Włochy, Portugalię i Polskę i będzie następnie rozszerzony na resztę obszaru europejskiego. Końcowym celem projektu jest dostarczenie firmom obuwniczym narzędzia, które pozwoli im zidentyfikować najbardziej istotne aspekty produkcji, które mogą obniżyć emisję gazów cieplarnianych. Określenie prawdziwego wpływu sektora obuwniczego na środowisko jest korzystne dla sektora ponieważ umożliwi mu uzyskać istotny argument w trakcie dyskusji na temat jego wpływu na środowisko, a w przypadku wprowadzenia obowiązku szacowania wpływu na środowisko danego produktu, będziemy już posiadać sprawdzone i wdrożone narzędzie, opracowane przez przedstawicieli branży. 3. Opis Projektu W konsorcjum uczestniczą przedstawiciele Hiszpanii: INESCOP, FICE. Portugalii: CTCP, Belgii: CEC, Włoch: CGS, oraz Polski: IPS Kraków. Produkcja obuwia w krajach uczestników projektu wynosi około 73% całkowitej produkcji w Unii Europejskiej. Krajami, które mają największy udział w tym są Włochy i Hiszpania, które produkują odpowiednio 40 i 20%. Czas trwania: 01/10/ /09/2017 (48 miesięcy). Projekt jest częściowo finansowany przez Unię Europejską w ramach programu LIFE+ "LIFE12 ENV/ES/000315". 4. Dotychczas prowadzone prace. Do gazów cieplarnianych zalicza się następujące związki: dwutlenek węgla CO 2, metan CH 4, podtlenek azotu N 2 O, sześciofluorek siarki SF 6, grupy gazów HFC (fluorowęglowodory: HFC-23, HFC-32, HFC-125, HFC-134a, HFC- 143a, HFC-152a, HCF227ea) i grupy gazów PFC (perfluorowęglowodory: CF 4, C 2 F 6, C 4 F 10 ) oraz następujące prekursory gazów cieplarnianych: tlenek węgla - CO, tlenki azotu (NO + NO 2 ) - NO X, niemetanowe lotne związki organiczne NMLZO jak również dwutlenku siarki SO 2. Z oczywistych względów, obliczanie ilości każdego generowanego gazu z osobna jest uciążliwe. Dlatego, w obliczu zwiększającej się troski o rzekomy wpływ człowieka na zmiany w klimacie, obecnie, pojęcie śladu węglowego jest coraz powszechniej używane zarówno jako narzędzie marketingowe jak i miara wpływu działalności człowieka na środowisko.

6 Istnieje szereg różnych współczynników/pojęć stosowanych do określenia wpływu produktu/branży na środowisko: CFP; Ślad węglowy produktu CO2e; ekwiwalent CO 2 EPD; Środowiskowa Deklaracja Produktu GHG; Gaz cieplarniany GWP; Potencjał Globalnego Ocieplenia IPCC; Intergovernmental Panel on Climate Change (Międzyrządowy Panel ds. Zmian Klimatu) LCA; Life Cycle Assessment (Analiza Cyklu Życia) LCI; Life Cycle Inventory (Inwentaryzacja cyklu życia) LCIA; Life Cycle Impact Assessment (Ocena inwentaryzacyjna cyklu życia) PCR; Product Category Rule (Kategoria Produktu) PEF; Product Environmental Footprint (Ślad środowiskowy produktu) PEFCR; Product Environmental Footprint Category Rule (Kategoria śladu środowiskowego produktu) [5] Ostatnio, najbardziej modnym jest CFP: Carbon Footprint of Product Ślad węglowy produktu Istnieje szereg definicji, czym w istocie jest ślad węglowy: Według Carbon Trust (2007) www. Carbontrust.co.uk jest to metodologia oszacowania całkowitej emisji GHG w ekwiwalentach węgla z produktów w trakcie ich całego cyklu życia od momentu wytwarzania surowców, poprzez procesy produkcyjne do momentu unieszkodliwiania produktów końcowych. Global Footprint Network (2007) uznaje, że ślad węglowy to taka wielkość pojemności biologicznej (biocapacity) zdolnej do sekwestracji poprzez fotosyntezę emisji CO 2 ze spalania paliw kopalnych. Według ETAP (2007) ślad węglowy jest miarą przepływu ludzkiej aktywności na środowisko naturalne w przeliczeniu wielkości emisji GHG, wyrażoną w tonach CO 2. Najkrótsza definicja głosi, że ślad węglowy to: suma emisji wszystkich gazów cieplarnianych, spowodowanych przez organizację, zdarzenie lub produkt [8]. Miarą śladu węglowego jest tco2e tona ekwiwalentu dwutlenku węgla. Ze względu na powszechność stosowania, ten właśnie parametr został wybrany do oceny wpływy przemysłu obuwniczego na środowisko w ramach projektu CO2Shoe. W ramach projektu realizowano jednocześnie kilka zadań. Pierwsze to określenie ram oceny cyklu życia produktów obuwniczych. W przypadku przemysłu obuwniczego przyjęliśmy następujące etapy cyklu życia obuwia: pozyskiwanie materiałów produkcja komponentów montaż i wykończenie produkcja opakowań dystrybucja do klientów użytkowanie koniec życia produktu

7 Powyższy schemat jest uproszczony i w praktyce poszczególne etapy były dzielone na bardziej szczegółowe. Istotnym założeniem jakie przyjęliśmy jest fakt, że na etapie pozyskiwania materiałów nie włączyliśmy do tego schematu podfazy pozyskiwania surowca skórzanego ze zwierząt rzeźnych. Założyliśmy, że surowiec skórzany jest dla przemysłu mięsnego produktem ubocznym. Takie ujęcie jest aprobowane przez wielu specjalistów z branży obuwniczej (np. takie samo założenie przyjęte zostało przy określaniu nowych zasad oceny do znaku Eco-label dla obuwia). Uniknęliśmy dzięki komplikacji narzędzia do obliczania śladu węglowego z jednej strony, z drugiej zaś obniżyliśmy dzięki temu potencjalny ślad węglowy produkcji pary obuwia ponieważ nie musimy uwzględniać śladu węglowego w trakcie hodowli zwierząt, który jest niebagatelny. Według Greenhouse Gas Protocol, rolnictwo odpowiada za 17% produkowanych gazów cieplarnianych. Kolejnym zadaniem jest określenie ilości gazów cieplarnianych generowanych w trakcie produkcji obuwia. Gazy, które są najczęściej uwalniane w trakcie produkcji obuwia to CO 2, CH 4, NO 2, które wynikają z konsumpcji energii i spalania paliw kopalnych. Odnośnie innych gazów cieplarnianych wymienionych w protokole z Kyoto (HFCs, PFCs and SF6 [3], ich emisja w trakcie produkcji obuwia została uznana za nieistotną i potencjalnie niewystępującą zwarzywszy fakt, że substancje te są zakazane zgodnie z Rozporządzeniem 2006/842/EC [4]. Jak wcześniej wspomniano istnieją inne gazy cieplarniane kojarzone z efektem cieplarnianym, takie jak np. troposferyczny O 3. Gaz ten może wynikać z użytkowania środków na bazie rozpuszczalników organicznych (głównie klejów). Produkty te są odpowiedzialne za uwalnianie do troposfery O 3. Wynika to z faktu, że produkty te uwalniają Lotne Substancje Organiczne (VOC), które z kolei prowadzą do uformowania O 3. Biorąc to pod uwagę, w celu otrzymania rzetelnego narzędzia uwzględniliśmy nie tylko gazy wymienione w protokole z Kyoto ale również te, które są charakterystyczne dla przemysłu obuwniczego. Kolejnym istotnym zadaniem był wybór metodyki obliczania śladu węglowego. Istnieje wiele dokumentów określających zasady obliczania. W przypadku obliczeń dla całej branży lub przedsiębiorstwa są to następujące dokumenty: ISO 14064: Greenhouse gases -- Part 1, 2 and 3 ISO/WD TR 14069: GHG -- Quantification and reporting of GHG emissions for organizations (Carbon footprint of organization) ILCD: International Reference Life Cycle Data System Corporate Accounting and Reporting Standards Greenhouse Gas Protocol from WRI/ WBCSD Bilan Carbon DEFRA - Carbon Disclosure Project (CDP) CDP water Global Reporting Initiative (GRI)

8 Odnośnie obliczania śladu węglowego dla produktu są to: ISO 14044: Environmental management -- Life cycle assessment -- Requirements and guidelines ISO 14067: carbon footprint of product ILCD: International Reference Life Cycle Data System Ecological footprint Product and Supply Chain Standards Greenhouse Gas Protocol (WRI/ WBCSD) French Environmental Footprint (BPX ) UK s Product Carbon footprint (PAS 2050) Z uwagi na specyfikę projektu wybraliśmy metodyki związane z obliczaniem śladu węglowego produktu, w tym przypadku były to: ISO 14044: Environmental management -Life cycle assessment - Requirements and guidelines oraz ISO 14067: carbon footprint of product Jako dane wejściowe do opracowania narzędzia zostaną wykorzystane informacje z baz danych oraz informacje otrzymane od producentów obuwia za pomocą specjalnie opracowanej ankiety. 5. Podsumowanie Obecnie projekt CO2Shoe jest w fazie projektowania narzędzi do obliczania śladu węglowego oraz zbierania danych wejściowych. Zakładamy, że w ciągu najbliższego roku rozpoczną się próby, w tym warsztaty z udziałem różnych producentów w trakcie których zweryfikujemy praktyczną przydatność naszych wysiłków. Należy podkreślić, że produkty obuwnicze, pomimo tego, że należą do tradycyjnego przemysłu i są stosunkowo prostymi wyrobami są kłopotliwym obiektem do obliczania ich wpływu na środowisko. Wynika to z faktu, że w produkcji obuwia stosuje się różne materiały pochodzenia naturalnego jak i materiały syntetyczne. Dotyczy to zarówno kwestii geograficznych jak i rodzaju materiału (naturalna skóra, sztuczne skóry, tekstylia). Ale głównym problemem jest, że większość producentów jest nieświadoma problemu nie odczuwa potrzeby szacowania ich wpływu na środowisko. Głównym powodem jest niechęć do ujawniania tajemnic przedsiębiorstwa oraz obawa przed wzrostem kosztów. Istnieje jednak zagrożenie, że ze względu na działania polityczne, konieczność obliczania śladu węglowego produktu stanie się koniecznością. Wiele krajów jest tym żywotnie zainteresowanymi. Podczas Konferencji klimatycznej w Doha (COP18) w grudniu 2012 roku podjęto decyzję, że Francja będzie gospodarzem szczytu klimatycznego w Szczyt ten powinien stanowić rozstrzygający etap w negocjacjach dotyczących przyszłej umowy międzynarodowej dotyczącej okresu po roku Celem jest, by

9 wszystkie kraje podjęły zobowiązania w ramach umowy powszechnej o charakterze wiążącym na rzecz klimatu. Francja dąży do tego, by docelowa umowa była stosowana przez wszystkie strony, by była wystarczająco ambitna, aby umożliwić uzyskanie celu, jakim jest ograniczenie wzrostu temperatury do dwóch stopni, przy czym z punktu widzenia prawa umowa ta powinna być wiążąca. Co do emisji gazów cieplarnianych, Francja już teraz plasuje się wśród krajów rozwiniętych o najniższym poziomie emisji liczonej na głowę mieszkańca. Francja, w ramach Unii Europejskiej, broni ambitnego zamierzenia, jakim jest uzyskanie spadku o 40% emisji gazów cieplarniach do 2030 roku, a następnie o 60% do roku 2040 (w stosunku do roku 1990), tak by Unia Europejska utrzymała wysiłki w tym zakresie. Ocenie czytelnika zostawiam interpretację faktu, że Francja jest rekordzistą w dziedzinie udziału energetyki jądrowej w produkowanej energii: 75%. Która to energia jest uważana za stosunkowo przyjazną z punktu widzenia emisji CO 2. Wziąwszy pod uwagę przytoczone powyżej fakty należy przyjąć, że obostrzenia dotyczące emisji dwutlenku węgla będą coraz bardziej rygorystyczne a branże, które nie mogą udowodnić swojego niewielkiego wpływu na środowisko będą ponosić ogromne koszty. 6. Literatura [1] Gibbon E., Upadek Cesarstwa Rzymskiego na Zachodzie, Państwowy Instytut Wydawniczy, 2000 [2] Quiron P., Hourcade J-C., Does the CO2 emission trading directive threaten the competitiveness of European industry?quantification and comparison to exchange rates fluctuations, EAERE Conference, Budapest, 2004, Hungary. [3] [4] [5] DETAILED-GUIDANCE-12March2010-ISBN-fin-v1.0-EN.pdf [6] Forster P.M., Andrews T. Evaluating adjusted forcing and model spread for historical and future scenarios in the CMIP5 generation of climate models. Journal of Geophysical Research: Atmospheres. Vol 118, 2013 [7] ,1,1.html [8] Wiedmann, T. Minx, J. A., Definition of Carbon Footprint. W: C. Pertsova, Ecological Economics Research Trends: Chapter 1, s.1-11, Nova Science Publishers, Hauppauge NY, 2008, USA. Podziękowania Niniejsza praca przedstawia prace prowadzone w ramach europejskiego projektu CO2Shoe Footwear Carbon Footprint (Ślad węglowy obuwia), który jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach programu LIFE+.

FOOTWEAR CARBON FOOTPRINT (LIFE12 ENV/ES/000315) Ankieta dotycząca śladu węglowego skierowana do firm obuwniczych

FOOTWEAR CARBON FOOTPRINT (LIFE12 ENV/ES/000315) Ankieta dotycząca śladu węglowego skierowana do firm obuwniczych Coordinator Partners Ankieta dotycząca śladu węglowego skierowana do firm obuwniczych Informacje wstępne: Projekt europejski "Ślad węglowy obuwia (CO2Shoe), jest częściowo finansowany przez Unię Europejską

Bardziej szczegółowo

ŚLAD WĘGLOWY

ŚLAD WĘGLOWY ŚLAD WĘGLOWY 17.05.2019 ŚLAD WĘGLOWY Ślad węglowy (ang. carbon footprint) całkowita suma emisji gazów cieplarnianych wywołanych bezpośrednio lub pośrednio przez daną osobę, organizację, wydarzenie lub

Bardziej szczegółowo

Kolokwium zaliczeniowe Informatyczne Podstawy Projektowania 1

Kolokwium zaliczeniowe Informatyczne Podstawy Projektowania 1 2016 Kolokwium zaliczeniowe Informatyczne Podstawy Projektowania 1 Elżbieta Niemierka Wydział Inżynierii Środowiska Politechniki Wrocławskiej 2016-01-07 1. SPIS TREŚCI 2. Gaz cieplarniany - definicja...

Bardziej szczegółowo

Polityka energetyczna w UE a problemy klimatyczne Doświadczenia Polski

Polityka energetyczna w UE a problemy klimatyczne Doświadczenia Polski Polityka energetyczna w UE a problemy klimatyczne Doświadczenia Polski Polityka energetyczna w Unii Europejskiej Zobowiązania ekologiczne UE Zobowiązania ekologiczne UE na rok 2020 redukcja emisji gazów

Bardziej szczegółowo

KRAJOWY RAPORT INWENTARYZACYJNY 2015

KRAJOWY RAPORT INWENTARYZACYJNY 2015 KRAJOWY RAPORT INWENTARYZACYJNY 2015 Inwentaryzacja gazów cieplarnianych w Polsce dla lat 1988-2013 Raport wykonany na potrzeby Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu Warszawa,

Bardziej szczegółowo

EFEKTYWNOŚĆ ŚRODOWISKOWA PRODUKTÓW, A MOŻLIWOŚCI OCENY CYKLU ŻYCIA Z UŻYCIEM INTERNETOWEGO NARZĘDZIA LCA to go

EFEKTYWNOŚĆ ŚRODOWISKOWA PRODUKTÓW, A MOŻLIWOŚCI OCENY CYKLU ŻYCIA Z UŻYCIEM INTERNETOWEGO NARZĘDZIA LCA to go EFEKTYWNOŚĆ ŚRODOWISKOWA PRODUKTÓW, A MOŻLIWOŚCI OCENY CYKLU ŻYCIA Z UŻYCIEM INTERNETOWEGO NARZĘDZIA LCA to go Dr inż. Janusz Sitek Instytut Tele- i Radiotechniczny e-mail: janusz.sitek@itr.org.pl Poznań,

Bardziej szczegółowo

Wykaz norm i innych dokumentów normalizacyjnych serii ISO i ich polskie odpowiedniki

Wykaz norm i innych dokumentów normalizacyjnych serii ISO i ich polskie odpowiedniki Wykaz norm i innych dokumentów normalizacyjnych serii ISO 14000 i ich polskie odpowiedniki Norma/ dokument ISO* Tytuł ISO 14001:2015 Environmental management systems Requirements with guidance for use

Bardziej szczegółowo

ŚLAD ŚRODOWISKOWY NARZĘDZIE DO ZARZĄDZANIA W BRANŻY SPOŻYWCZEJ

ŚLAD ŚRODOWISKOWY NARZĘDZIE DO ZARZĄDZANIA W BRANŻY SPOŻYWCZEJ ŚLAD ŚRODOWISKOWY NARZĘDZIE DO ZARZĄDZANIA W BRANŻY SPOŻYWCZEJ M G R I N Ż. M A Ł G O R Z A T A W E R N I C K A, D O K T O R A N T A G H A K A D E M I A G Ó R N I C Z O - H U T N I C Z A, K R A K Ó W,

Bardziej szczegółowo

ZOBOWIĄZANIA POLSKI DOTYCZĄCE OCHRONY KLIMATU. Prof. dr hab. inż. Maciej Nowicki

ZOBOWIĄZANIA POLSKI DOTYCZĄCE OCHRONY KLIMATU. Prof. dr hab. inż. Maciej Nowicki ZOBOWIĄZANIA POLSKI DOTYCZĄCE OCHRONY KLIMATU Prof. dr hab. inż. Maciej Nowicki UE a Protokół z Kioto 1992 Podpisanie Konwencji ONZ ds. zmian klimatu 1997 Protokół do Konwencji podpisany na COP IV w Kioto

Bardziej szczegółowo

MAŁOPOLSKO-PODKARPACKI KLASTER CZYSTEJ ENERGII. Temat seminarium: Skutki wprowadzenia dyrektywy 3x20 dla gospodarki Polski i wybranych krajów UE

MAŁOPOLSKO-PODKARPACKI KLASTER CZYSTEJ ENERGII. Temat seminarium: Skutki wprowadzenia dyrektywy 3x20 dla gospodarki Polski i wybranych krajów UE Studia Podyplomowe EFEKTYWNE UŻYTKOWANIE ENERGII ELEKTRYCZNEJ w ramach projektu Śląsko-Małopolskie Centrum Kompetencji Zarządzania Energią Skutki wprowadzenia dyrektywy 3x20 dla gospodarki Polski i wybranych

Bardziej szczegółowo

Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A.

Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A. Wprowadzenie do zagadnień ochrony. klimatu i gospodarki niskoemisyjnej Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla miasta Józefowa Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A. Zmiany klimatu W ostatnich latach termin

Bardziej szczegółowo

PRZEDSIĘWZIĘCIE TERMOMODERNIZACYJNE JAKO MOŻLIWOŚĆ OGRANICZENIA EMISJI GAZÓW CIEPLARNIANYCH

PRZEDSIĘWZIĘCIE TERMOMODERNIZACYJNE JAKO MOŻLIWOŚĆ OGRANICZENIA EMISJI GAZÓW CIEPLARNIANYCH Budownictwo o Zoptymalizowanym Potencjale Energetycznym 2(18) 2016, s. 49-54 DOI: 10.17512/bozpe.2016.2.07 Anna LIS, Adam UJMA Politechnika Częstochowska PRZEDSIĘWZIĘCIE TERMOMODERNIZACYJNE JAKO MOŻLIWOŚĆ

Bardziej szczegółowo

1 Zmiany emisji gazów cieplarnianych w Polsce w latach na tle zmian emisji w krajach UE

1 Zmiany emisji gazów cieplarnianych w Polsce w latach na tle zmian emisji w krajach UE 1 Zmiany emisji gazów cieplarnianych w Polsce w latach 1990-2005 na tle zmian emisji w krajach UE Skali emisji gazów cieplarnianych i zmian, jakie dokonały się na przestrzeni ostatnich lat w mieście Poznaniu

Bardziej szczegółowo

Raport 3 Koncepcja zmian w unijnej polityce energetycznoklimatycznej oraz proponowane kierunki jej modyfikacji wraz z uzasadnieniem i oceną skutków

Raport 3 Koncepcja zmian w unijnej polityce energetycznoklimatycznej oraz proponowane kierunki jej modyfikacji wraz z uzasadnieniem i oceną skutków Projekt: Opracowanie analiz, materiałów merytorycznych i koncepcji działań mających na celu poprawę warunków rozwoju elektroenergetyki polskiej w tym także poprzez modyfikację unijnej polityki energetyczno-klimatycznej

Bardziej szczegółowo

EKOLOGICZNA OCENA CYKLU ŻYCIA W SEKTORZE PALIW I ENERGII. mgr Małgorzata GÓRALCZYK

EKOLOGICZNA OCENA CYKLU ŻYCIA W SEKTORZE PALIW I ENERGII. mgr Małgorzata GÓRALCZYK EKOLOGICZNA OCENA CYKLU ŻYCIA W SEKTORZE PALIW I ENERGII mgr Małgorzata GÓRALCZYK Polska Akademia Nauk, Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Pracownia Badań Strategicznych, ul. Wybickiego

Bardziej szczegółowo

ZMIANY W NORMACH DOTYCZĄCYCH ZARZĄDZANIA ŚRODOWISKOWEGO

ZMIANY W NORMACH DOTYCZĄCYCH ZARZĄDZANIA ŚRODOWISKOWEGO ZMIANY W NORMACH DOTYCZĄCYCH ZARZĄDZANIA ŚRODOWISKOWEGO ANNA GRUSZKA III Konferencja PF ISO 14000 Zarządzanie kosztami środowiskowymi Warszawa 24 25.04.2014 Zmiany w normach dotyczących zarządzania środowiskowego

Bardziej szczegółowo

MACIEJ M. SOKOŁOWSKI WPIA UW. Interesariusze polityki klimatycznej UE - przegląd wybranych polityk państwowych

MACIEJ M. SOKOŁOWSKI WPIA UW. Interesariusze polityki klimatycznej UE - przegląd wybranych polityk państwowych MACIEJ M. SOKOŁOWSKI WPIA UW P o z n a ń 1 7. 0 4. 2 0 1 3 r. Interesariusze polityki klimatycznej UE - przegląd wybranych polityk państwowych Dania Strategia Energetyczna 2050 w 2050 r. Dania nie wykorzystuje

Bardziej szczegółowo

Zadania Komisji Europejskiej w kontekście realizacji założeń pakietu klimatycznoenergetycznego

Zadania Komisji Europejskiej w kontekście realizacji założeń pakietu klimatycznoenergetycznego Zadania Komisji Europejskiej w kontekście realizacji założeń pakietu klimatycznoenergetycznego Marzena Chodor Dyrekcja Środowisko Komisja Europejska Slide 1 Podstawowe cele polityki klimatycznoenergetycznej

Bardziej szczegółowo

Normalizacja zarządzania środowiskowego Teraźniejszo. niejszość. Anna Gruszka

Normalizacja zarządzania środowiskowego Teraźniejszo. niejszość. Anna Gruszka Normalizacja zarządzania środowiskowego Teraźniejszo niejszość i przyszłość Anna Gruszka Rodzina norm ISO 14000 wywodzi sięz zobowiązania ISO do wsparcia zrównoważonego rozwoju omawianego na Konferencji

Bardziej szczegółowo

Energetyka odnawialna w procesie inwestycyjnym budowy zakładu. Znaczenie energii odnawialnej dla bilansu energetycznego

Energetyka odnawialna w procesie inwestycyjnym budowy zakładu. Znaczenie energii odnawialnej dla bilansu energetycznego Energetyka odnawialna w procesie inwestycyjnym budowy zakładu Znaczenie energii odnawialnej dla bilansu energetycznego Znaczenie energii odnawialnej dla bilansu energetycznego Wzrost zapotrzebowania na

Bardziej szczegółowo

Polityka klimatyczna Unii Europejskiej

Polityka klimatyczna Unii Europejskiej Polityka klimatyczna Unii Europejskiej Wprowadzenie Jesteśmy niemal w przededniu niezwykle waŝnego wydarzenia, jakim jest Szczyt Klimatyczny, który juŝ po raz drugi odbędzie się w Polsce. W dniach 11-22

Bardziej szczegółowo

Światowa polityka klimatyczna

Światowa polityka klimatyczna Światowa polityka klimatyczna (emisja tlenku azotu w zależności od regionu) Wykonali : Magdalena Kulczyk oraz Piotr Wrzeszcz Efekt cieplarniany jako dobro publiczne Zasadaniewykluczalności -jeśli dobro

Bardziej szczegółowo

PAKIET KLIMATYCZNO ENERGETYCZNY UE

PAKIET KLIMATYCZNO ENERGETYCZNY UE FORUM BRANŻOWYCH ORGANIZACJI GOSPODARCZYCH PAKIET KLIMATYCZNO ENERGETYCZNY UE SZANSA DLA INNOWACJI CZY ZAGROŻENIE DLA GOSPODARKI? STANOWISKO PRZEMYSŁU ANDRZEJ WERKOWSKI PRZEWODNICZĄCY FORUM CO2 WARSZAWA,

Bardziej szczegółowo

Globalne ocieplenie, mechanizm, symptomy w Polsce i na świecie

Globalne ocieplenie, mechanizm, symptomy w Polsce i na świecie Zmiany klimatyczne a rolnictwo w Polsce ocena zagrożeń i sposoby adaptacji Warszawa, 30.09.2009 r. Globalne ocieplenie, mechanizm, symptomy w Polsce i na świecie Jerzy Kozyra Instytut Uprawy Nawożenia

Bardziej szczegółowo

PL Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 292/19

PL Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 292/19 1.11.2013 PL Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 292/19 KOMISJA EUROPEJSKA, DECYZJA WYKONAWCZA KOMISJI z dnia 31 października 2013 r. dotycząca dostosowania rocznych limitów emisji państw członkowskich

Bardziej szczegółowo

KRAJOWY RAPORT INWENTARYZACYJNY 2014

KRAJOWY RAPORT INWENTARYZACYJNY 2014 KRAJOWY RAPORT INWENTARYZACYJNY 2014 Inwentaryzacja gazów cieplarnianych w Polsce dla lat 1988-2012 Raport wykonany na potrzeby Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu oraz Protokołu

Bardziej szczegółowo

Co najbardziej przyczyniło się do ich zmniejszenia?

Co najbardziej przyczyniło się do ich zmniejszenia? EMISJE GAZÓW CIEPLARNIANYCH: Co najbardziej przyczyniło się do ich zmniejszenia? Zmiana klimatu Zaprzestanie stosowania gazów typu CFC (chlorofluorometanów)! Bardzo istotną rolę odegrały w tym gazy typu

Bardziej szczegółowo

WPŁYW TECHNOLOGII INFORMACYJNO-KOMUNIKACYJNYCH NA JAKOŚĆ ŚRODOWISKA

WPŁYW TECHNOLOGII INFORMACYJNO-KOMUNIKACYJNYCH NA JAKOŚĆ ŚRODOWISKA Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polska Akademia Nauk AGH Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie, Wydział Zarządzania WPŁYW TECHNOLOGII INFORMACYJNO-KOMUNIKACYJNYCH

Bardziej szczegółowo

KRAJOWY RAPORT INWENTARYZACYJNY 2018

KRAJOWY RAPORT INWENTARYZACYJNY 2018 KRAJOWY RAPORT INWENTARYZACYJNY 2018 Inwentaryzacja gazów cieplarnianych w Polsce dla lat 1988-2016 Raport syntetyczny Raport wykonany na potrzeby Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian

Bardziej szczegółowo

Czym jest rozwój zrównowaŝony

Czym jest rozwój zrównowaŝony Rozwój zrównowaŝony Millenimacje Projekt jest współfinansowany w ramach programu polskiej pomocy zagranicznej Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP w 2010 r. www.polskapomoc.gov.pl Czym jest rozwój zrównowaŝony

Bardziej szczegółowo

POLSKA ENERGETYKA WOBEC POLITYKI KLIMATYCZNEJ UE. Stanisław Tokarski Przewodniczący Komitetu Studiów Wytwarzanie PKEE

POLSKA ENERGETYKA WOBEC POLITYKI KLIMATYCZNEJ UE. Stanisław Tokarski Przewodniczący Komitetu Studiów Wytwarzanie PKEE POLSKA ENERGETYKA WOBEC POLITYKI KLIMATYCZNEJ UE Stanisław Tokarski Przewodniczący Komitetu Studiów Wytwarzanie PKEE PAKIET KLIMATYCZNY 23.01. 2008 Komisja Europejska przedstawia Pakiet Klimatyczny zbiór

Bardziej szczegółowo

Przegląd Naukowo-Metodyczny. Edukacja dla Bezpieczeństwa nr 2,

Przegląd Naukowo-Metodyczny. Edukacja dla Bezpieczeństwa nr 2, Cezary Tomasz Szyjko Zarządzanie emisjami w Unii Europejskiej : sprawozdanie eksperckie z warsztatów: "Nowy model rynku uprawnień do emisji CO2", 20 czerwca 2012, Warszawa, Hotel Polonia Palace Przegląd

Bardziej szczegółowo

Bazowa inwentaryzacja emisji CO 2

Bazowa inwentaryzacja emisji CO 2 Bazowa inwentaryzacja emisji CO 2 Patrycja Płonka Asystent Projektów Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć Energie Cités 31-016 Kraków, ul. Sławkowska 17 tel./faks: +48 12 429 17 93 e-mail: biuro@pnec.org.pl

Bardziej szczegółowo

Środowiskowe aspekty wykorzystania paliw metanowych w transporcie

Środowiskowe aspekty wykorzystania paliw metanowych w transporcie Środowiskowe aspekty wykorzystania paliw metanowych w transporcie Izabela Samson-Bręk Zakład Odnawialnych Zasobów Energii Plan prezentacji Emisje z sektora transportu; Zobowiązania względem UE; Możliwości

Bardziej szczegółowo

TEMAT 2. Bazowa Inwentaryzacja Emisji (BEI)

TEMAT 2. Bazowa Inwentaryzacja Emisji (BEI) TEMAT 2 Bazowa Inwentaryzacja Emisji (BEI) Treść prezentacji 1. Wprowadzenie: znaczenie BEI 2. Podstawowe zasady inwentaryzacji 3. Sektory, które należy uwzględnić w BEI 4. Jak wyliczyć wielkość emisji?

Bardziej szczegółowo

KONFERENCJA MIĘDZYNARODOWA. Warszawa

KONFERENCJA MIĘDZYNARODOWA. Warszawa KONFERENCJA MIĘDZYNARODOWA Warszawa 6.06.2008 Zarządzanie emisjami z energetyki a wymagania Pakietu klimatyczno energetycznego UE dr inż. Krajowy Administrator Handlu Uprawnieniami do Emisji Jak kraje

Bardziej szczegółowo

Wykaz norm i innych dokumentów normalizacyjnych serii ISO 14000 i ich polskie odpowiedniki

Wykaz norm i innych dokumentów normalizacyjnych serii ISO 14000 i ich polskie odpowiedniki Norma/ dokument ISO* Wykaz norm i innych dokumentów normalizacyjnych serii ISO 14000 i ich polskie odpowiedniki Tytuł Polska Norma lub inny dokument ISO 14001:2015 Environmental management systems PN-EN

Bardziej szczegółowo

Potencjał inwestycyjny w polskim sektorze budownictwa energetycznego sięga 30 mld euro

Potencjał inwestycyjny w polskim sektorze budownictwa energetycznego sięga 30 mld euro Kwiecień 2013 Katarzyna Bednarz Potencjał inwestycyjny w polskim sektorze budownictwa energetycznego sięga 30 mld euro Jedną z najważniejszych cech polskiego sektora energetycznego jest struktura produkcji

Bardziej szczegółowo

System handlu emisjami a dywersyfikacja źródeł energii jako wyzwanie dla państw członkowskich Unii Europejskiej. Polski, Czech i Niemiec

System handlu emisjami a dywersyfikacja źródeł energii jako wyzwanie dla państw członkowskich Unii Europejskiej. Polski, Czech i Niemiec System handlu emisjami a dywersyfikacja źródeł energii jako wyzwanie dla państw członkowskich Unii Europejskiej. Porównanie strategii i doświadczeń Polski, Czech i Niemiec mgr Łukasz Nadolny Uniwersytet

Bardziej szczegółowo

KRAJOWY RAPORT INWENTARYZACYJNY 2019

KRAJOWY RAPORT INWENTARYZACYJNY 2019 I N S T Y T U T O C H R O N Y Ś R O D O W I S K A P A Ń S T W O W Y I N S T Y T U T B A D A W C Z Y INSTI TU TE OF ENVIRONMENTAL P RO TECTION NATIONAL RESEARC H INSTITUTE K R A J O W Y O Ś R O D E K B

Bardziej szczegółowo

KRAJOWY RAPORT INWENTARYZACYJNY 2019

KRAJOWY RAPORT INWENTARYZACYJNY 2019 I N S T Y T U T O C H R O N Y Ś R O D O W I S K A P A Ń S T W O W Y I N S T Y T U T B A D A W C Z Y INSTI TU TE OF ENVIRONMENTAL P RO TECTION NATIONAL RESEARC H INSTITUTE K R A J O W Y O Ś R O D E K B

Bardziej szczegółowo

Rynek CO2 Aukcje Pierwotne

Rynek CO2 Aukcje Pierwotne Rynek CO2 Aukcje Pierwotne Małgorzata Słomko Radca prawny IX FORUM OBROTU Janów Podlaski, 20-22 czerwca 201 Strona Agenda System handlu emisjami 3 Aukcje rynku pierwotnego CO2 8 Aukcje rynku pierwotnego

Bardziej szczegółowo

GŁOS PRZEDSIĘBIORCÓW W KREOWANIU POLITYKI ROZWOJU

GŁOS PRZEDSIĘBIORCÓW W KREOWANIU POLITYKI ROZWOJU n GŁOS PRZEDSIĘBIORCÓW W KREOWANIU POLITYKI ROZWOJU RAPORT DOTYCZĄCY WPROWADZENIA PAKIETU KLIMATYCZNEGO II - III KWARTAŁ 2015 R. (wpływ wprowadzenia Pakietu Klimatycznego na ceny energii) www.irt.wroc.pl

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT NA RZECZ EKOROZWOJU

INSTYTUT NA RZECZ EKOROZWOJU Polska kraj na rozdrożu Andrzej Kassenberg Instytut na rzecz Ekorozwoju Sytuacja w ochrony klimatu w Polsce emisja gazów cieplarnianych spadła o 32 % w stosunku do roku 1988 (rok bazowy dla Polski) jednak

Bardziej szczegółowo

Protokół z Kioto 1997

Protokół z Kioto 1997 Protokół z Kioto 1997 Artur WYRWA AGH, University of Science and Technology, Kraków Protokół z Kioto Trzecia Konferencja stron (COP 3, Conference of Parties, Stron do UNFCCC) Kyoto, Japonia, w roku 1997.

Bardziej szczegółowo

PANEL EKONOMICZNY Zakres prac i wyniki dotychczasowych analiz. Jan Pyka. Grudzień 2009

PANEL EKONOMICZNY Zakres prac i wyniki dotychczasowych analiz. Jan Pyka. Grudzień 2009 PANEL EKONOMICZNY Zakres prac i wyniki dotychczasowych analiz Jan Pyka Grudzień 2009 Zakres prac Analiza uwarunkowań i czynników w ekonomicznych związanych zanych z rozwojem zeroemisyjnej gospodarki energii

Bardziej szczegółowo

*** PROJEKT ZALECENIA

*** PROJEKT ZALECENIA PARLAMENT EUROPEJSKI 2014-2019 Komisja Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności 11.3.2015 2013/0376(NLE) *** PROJEKT ZALECENIA w sprawie wniosku dotyczącego decyzji

Bardziej szczegółowo

ANALIZA POZIOMÓW ŚLADU WĘGLOWEGO DLA ŚWIATA I KRAJÓW UE

ANALIZA POZIOMÓW ŚLADU WĘGLOWEGO DLA ŚWIATA I KRAJÓW UE 15 ANALIZA POZIOMÓW ŚLADU WĘGLOWEGO DLA ŚWIATA I KRAJÓW UE 15.1 WSTĘP Rozwój gospodarczy świata jest ściśle uzależniony od zużycia energii elektrycznej. Znaczący wzrost zapotrzebowania na energię miał

Bardziej szczegółowo

Ślad węglowy w uprawie kukurydzy na ziarno

Ślad węglowy w uprawie kukurydzy na ziarno Tomasz Żyłowski Ślad węglowy w uprawie kukurydzy na ziarno Lubań, 24.10.2018r. Wykonano w ramach zadania 1.7 programu wieloletniego IUNG-PIB Ślad węglowy w uprawie kukurydzy na ziarno przesłanki do badań

Bardziej szczegółowo

WSKAŹNIKI EMISYJNOŚCI CO 2, SO 2, NO x, CO i pyłu całkowitego DLA ENERGII ELEKTRYCZNEJ

WSKAŹNIKI EMISYJNOŚCI CO 2, SO 2, NO x, CO i pyłu całkowitego DLA ENERGII ELEKTRYCZNEJ WSKAŹNIKI EMISYJNOŚCI CO 2, SO 2, NO x, CO i pyłu całkowitego DLA ENERGII ELEKTRYCZNEJ na podstawie informacji zawartych w Krajowej bazie o emisjach gazów cieplarnianych i innych substancji za 2016 rok

Bardziej szczegółowo

Człowiek a środowisko

Człowiek a środowisko 90-242 ŁÓDŹ ul. Kopcińskiego 5/11 tel: 0-42 678-19-20; 0-42 678-57-22 http://zsp15.ldi.pl ZESPÓŁ SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH NR 15 Człowiek a środowisko 90-242 ŁÓDŹ ul. Kopcińskiego 5/11 tel: 0-42 678-19-20;

Bardziej szczegółowo

System handlu uprawnieniami CO 2 oraz system rozliczania emisji SO 2 i NO x do roku 2020 dla wytwórców energii elektrycznej i ciepła

System handlu uprawnieniami CO 2 oraz system rozliczania emisji SO 2 i NO x do roku 2020 dla wytwórców energii elektrycznej i ciepła Konferencja Przyszłość systemu handlu uprawnieniami CO 2 a poziom kosztów osieroconych Warszawa, 18 października 2011 System handlu uprawnieniami CO 2 oraz system rozliczania emisji SO 2 i NO x do roku

Bardziej szczegółowo

PL Zjednoczona w różnorodności PL B8-0156/28. Poprawka. Anja Hazekamp, Younous Omarjee w imieniu grupy GUE/NGL

PL Zjednoczona w różnorodności PL B8-0156/28. Poprawka. Anja Hazekamp, Younous Omarjee w imieniu grupy GUE/NGL 11.3.2019 B8-0156/28 28 Motyw C a (nowy) Ca. mając na uwadze, że wtórne powstawanie cząstek stałych wynika z serii reakcji chemicznych i fizycznych obejmujących różne gazy prekursorowe, takie jak SO 2

Bardziej szczegółowo

Działanie 4.1 Odnawialne źródła energii (typ projektu: Infrastruktura do produkcji i dystrybucji energii ze źródeł odnawialnych)

Działanie 4.1 Odnawialne źródła energii (typ projektu: Infrastruktura do produkcji i dystrybucji energii ze źródeł odnawialnych) Załącznik do Uchwały nr 8/XXI//2017 Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego na lata 2014-2020 z dnia 10 lutego 2017 roku KRYTERIA DOSTĘPU Działanie 4.1 Odnawialne

Bardziej szczegółowo

Energetyka węglowa a zdrowie. Paulina Miśkiewicz Michał Krzyżanowski

Energetyka węglowa a zdrowie. Paulina Miśkiewicz Michał Krzyżanowski Energetyka węglowa a zdrowie World Health Organization - WHO Światowa Organizacja Zdrowia jest wyspecjalizowaną agendą ONZ powołaną do rozwiązywania problemów międzynarodowych w zakresie zdrowia publicznego.

Bardziej szczegółowo

Komitet Górnictwa Polskiej Akademii Nauk Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie 11 czerwca 2012 r. otwarta debata pt.:

Komitet Górnictwa Polskiej Akademii Nauk Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie 11 czerwca 2012 r. otwarta debata pt.: Komitet Górnictwa Polskiej Akademii Nauk Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie 11 czerwca 2012 r. otwarta debata pt.: Węgiel skarb czy przekleństwo dla gospodarki Polski? Wpływ polityki Unii Europejskiej

Bardziej szczegółowo

G S O P S O P D O A D R A K R I K NI N SK S O K E O M

G S O P S O P D O A D R A K R I K NI N SK S O K E O M PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ MIASTA CHOJNICE na lata 2015 2020 2020 17.10.2015 2015-10-07 1 Spis treści 1. Wstęp 2. Założenia polityki energetycznej na szczeblu międzynarodowym i krajowym 3. Charakterystyka

Bardziej szczegółowo

Seria norm ISO 14000

Seria norm ISO 14000 Stowarzyszenie Klubu Polskie Forum ISO 14000 INEM Polska, istnieje od 1996 Seria norm ISO 14000 Systemy i narzędzia wspomagające ochronę środowiska dr inż. Dorota Krupnik VII Ogólnopolska Konferencja Normalizacja

Bardziej szczegółowo

Lokalną Grupę Działania. Debata realizowana w ramach projektu. wdrażanego przez

Lokalną Grupę Działania. Debata realizowana w ramach projektu. wdrażanego przez Odchylenie od normy (1961-1990; o C) 2016-09-12 Debata realizowana w ramach projektu wdrażanego przez Lokalną Grupę Działania a finansowanego przez Fundację na rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa ze środków

Bardziej szczegółowo

Life Cycle Assessment (LCA) - ocena cyklu życia ŚRODOWISKOWA OCENA CYKLU ŻYCIA - ENVIRONMENTAL LIFE CYCLE ASSESSMENT (ELCA):

Life Cycle Assessment (LCA) - ocena cyklu życia ŚRODOWISKOWA OCENA CYKLU ŻYCIA - ENVIRONMENTAL LIFE CYCLE ASSESSMENT (ELCA): Life Cycle Assessment (LCA) - ocena cyklu życia ŚRODOWISKOWA OCENA CYKLU ŻYCIA - ENVIRONMENTAL LIFE CYCLE ASSESSMENT (ELCA): ocena cyklu istnienia analiza cyklu życia ekobilans LCA DEFINICJA wg. Normy

Bardziej szczegółowo

OFERTA. Deklaracje środowiskowe III typu STRONA GŁÓWNA WIEDZA O BUDOWNICTWIE ZRÓWNOWAŻONE BUDOWNICTWO OFERTA. Formy współpracy:

OFERTA. Deklaracje środowiskowe III typu STRONA GŁÓWNA WIEDZA O BUDOWNICTWIE ZRÓWNOWAŻONE BUDOWNICTWO OFERTA. Formy współpracy: STRONA GŁÓWNA WIEDZA O BUDOWNICTWIE ZRÓWNOWAŻONE BUDOWNICTWO OFERTA OFERTA Formy współpracy: Badania cech środowiskowych wyrobów budowlanych Deklaracje środowiskowe w tym Environmental Product Declarations

Bardziej szczegółowo

Jak powstają decyzje klimatyczne. Karol Teliga Polskie Towarzystwo Biomasy

Jak powstają decyzje klimatyczne. Karol Teliga Polskie Towarzystwo Biomasy Jak powstają decyzje klimatyczne Karol Teliga Polskie Towarzystwo Biomasy 1 SCENARIUSZE GŁÓWNY INSTYTUT GÓRNICTWA 2 Scenariusz 1 Powstanie i wdrożenie wspólnej globalnej polityki klimatycznej (respektowanie

Bardziej szczegółowo

VIII FORUM ENERGETYCZNE

VIII FORUM ENERGETYCZNE VIII Forum Energetyczne 1 VIII FORUM ENERGETYCZNE Sopot, 16 18 Grudnia 2013 r. Europa znalazła się w sytuacji paradoksu energetycznego. Spowolnienie gospodarcze, wzrost efektywności energetycznej i udziału

Bardziej szczegółowo

Zmiany klimatu ATMOTERM S.A. Gdański Obszar Metropolitalny 2015. Dla rozwoju infrastruktury i środowiska

Zmiany klimatu ATMOTERM S.A. Gdański Obszar Metropolitalny 2015. Dla rozwoju infrastruktury i środowiska ATMOTERM S.A. Inteligentne rozwiązania aby chronić środowisko Dla rozwoju infrastruktury i środowiska Zmiany klimatu Gdański Obszar Metropolitalny 2015 Projekt "Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gdańskiego

Bardziej szczegółowo

Rozwiązania dla klientów przemysłowych Mała kogeneracja

Rozwiązania dla klientów przemysłowych Mała kogeneracja Rozwiązania dla klientów przemysłowych Mała kogeneracja Energia elektryczna i ciepło to media przemysłowe, które odgrywają istotną rolę w procesie produkcyjnym. Gwarancja ich dostaw, przy zapewnieniu odpowiednich

Bardziej szczegółowo

PL 2 PL UZASADNIENIE. 1. KONTEKST WNIOSKU Przyczyny i cele wniosku

PL 2 PL UZASADNIENIE. 1. KONTEKST WNIOSKU Przyczyny i cele wniosku 1. KONTEKST WNIOSKU Przyczyny i cele wniosku UZASADNIENIE Wniosek dotyczy przyjęcia, na mocy art. 218 ust. 5 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), decyzji Rady w sprawie podpisania, w imieniu

Bardziej szczegółowo

SYNERGIE OCHRONY KLIMATU I OCHRONY CZYSTOŚCI POWIETRZA

SYNERGIE OCHRONY KLIMATU I OCHRONY CZYSTOŚCI POWIETRZA SYNERGIE OCHRONY KLIMATU I OCHRONY CZYSTOŚCI POWIETRZA Franzjosef Schafhausen Dyrektor Departamentu Polityki Ochrony Klimatu; Europy i Spraw Międzynarodowych Warsaw Climate and Energy Talks 9 czerwca 2015

Bardziej szczegółowo

Fundusze ze sprzedaży uprawnień do emisji CO2 w latach

Fundusze ze sprzedaży uprawnień do emisji CO2 w latach Procesy Inwestycyjne - Stowarzyszenie ŋ Fundusze ze sprzedaży uprawnień do emisji CO2 w latach 2021-2030 Piotr Piela, Partner Zarządzający Działem Doradztwa Biznesowego Prezentacja na debatę Warszawa,

Bardziej szczegółowo

ŚLAD WĘGLOWY ZWIĄZANY Z TRANSPORTEM BIOMASY DROGĄ MORSKĄ

ŚLAD WĘGLOWY ZWIĄZANY Z TRANSPORTEM BIOMASY DROGĄ MORSKĄ ŚLAD WĘGLOWY ZWIĄZANY Z TRANSPORTEM BIOMASY DROGĄ MORSKĄ Jarosław Zuwała Forum Biomasy Produkcja, Kontraktowanie, Logistyka Ostrołęka, 22 23 marca 2012 r. Wprowadzenie Energia z biomasy - stabilną energią

Bardziej szczegółowo

Zał.3B. Wytyczne w zakresie określenia ilości ograniczenia lub uniknięcia emisji zanieczyszczeń do powietrza

Zał.3B. Wytyczne w zakresie określenia ilości ograniczenia lub uniknięcia emisji zanieczyszczeń do powietrza Zał.3B Wytyczne w zakresie określenia ilości ograniczenia lub uniknięcia emisji zanieczyszczeń do powietrza Wrocław, styczeń 2014 SPIS TREŚCI 1. Wytyczne w zakresie określenia ilości ograniczenia lub uniknięcia

Bardziej szczegółowo

Wiarygodna baza danych jako nieodzowne narzędzie udanej eliminacji niskiej emisji

Wiarygodna baza danych jako nieodzowne narzędzie udanej eliminacji niskiej emisji Wiarygodna baza danych jako nieodzowne narzędzie udanej eliminacji niskiej emisji Wasz partner w ochronie środowiska www.ekolog.pl Celem bazowej inwentaryzacji emisji (BEI) jest wyliczenie ilości CO2,

Bardziej szczegółowo

L 90/106 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

L 90/106 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 90/106 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej 28.3.2013 DECYZJA KOMISJI z dnia 26 marca 2013 r. określająca roczne limity emisji państw członkowskich na lata 2013 2020 zgodnie z decyzją Parlamentu Europejskiego

Bardziej szczegółowo

Założenia do aktualizacji Programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego w 2019 roku

Założenia do aktualizacji Programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego w 2019 roku Założenia do aktualizacji Programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego w 2019 roku I. DANE BAZOWE DO OPRACOWANIA PROGRAMU OCHRONY POWIETRZA 1. Aktualizacja Programu ochrony powietrza bazować

Bardziej szczegółowo

Analiza Cyklu Życia (Life Cycle Assessment - LCA) w projekcie LCAgri

Analiza Cyklu Życia (Life Cycle Assessment - LCA) w projekcie LCAgri Analiza Cyklu Życia (Life Cycle Assessment - LCA) w projekcie LCAgri Marta Kijeńska Barbara Gworek Andrzej Barański Lidia Tokarz Zrównoważone rolnictwo przyjazne dla klimatu 2 czerwca 2016, PODR Szepietowo

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie narzędziem śladu węglowego w przedsiębiorstwie - innowacyjność, cel i korzyści

Zarządzanie narzędziem śladu węglowego w przedsiębiorstwie - innowacyjność, cel i korzyści Zarządzanie narzędziem śladu węglowego w przedsiębiorstwie - innowacyjność, cel i korzyści Ślad węglowy podstawowe informacje Koncepcja śladu węglowego Ślad węglowy (carbon footprint) to całkowita ilość

Bardziej szczegółowo

Zmiany Klimatu i COP21. Szkolenie Sprawiedliwość globalna naszą codziennością IX-X.2015

Zmiany Klimatu i COP21. Szkolenie Sprawiedliwość globalna naszą codziennością IX-X.2015 Zmiany Klimatu i COP21 Szkolenie Sprawiedliwość globalna naszą codziennością IX-X.2015 Program spotkania Zmiany klimatu: mity a nauka Zmiany klimatu: skutki Wysiłki w celu ograniczenia emisji Polska i

Bardziej szczegółowo

APAKIET ENERGETYCZNY I INNE REGULACJE PRAWNE ŚWIATOWE TENDENCJE

APAKIET ENERGETYCZNY I INNE REGULACJE PRAWNE ŚWIATOWE TENDENCJE APAKIET ENERGETYCZNY I INNE REGULACJE PRAWNE ŚWIATOWE TENDENCJE. . Dokąd zmierza świat?... eksploatacja Ziemi Musiało upłynąć 100 tysięcy lat byśmy osiągnęli 1 miliard. Następnie 100 lat byśmy to podwoili.

Bardziej szczegółowo

Dlaczego Szczyt Energetyczny Unii Europejskiej w dniu 4 lutego 2011 jest ważny dla Polski?

Dlaczego Szczyt Energetyczny Unii Europejskiej w dniu 4 lutego 2011 jest ważny dla Polski? Konferencja Prasowa Centrum Prasowe PAP, Warszawa, 2 lutego 2011 Dlaczego Szczyt Energetyczny Unii Europejskiej w dniu 4 lutego 2011 jest ważny dla Polski? Agnieszka Tomaszewska Instytut na rzecz Ekorozwoju

Bardziej szczegółowo

Handel emisjami w teorii i praktyce / Jolanta Baran, Agnieszka Janik, Adam Ryszko. Warszawa, Spis treści. Wprowadzenie 9

Handel emisjami w teorii i praktyce / Jolanta Baran, Agnieszka Janik, Adam Ryszko. Warszawa, Spis treści. Wprowadzenie 9 Handel emisjami w teorii i praktyce / Jolanta Baran, Agnieszka Janik, Adam Ryszko. Warszawa, 2011 Spis treści Wprowadzenie 9 Rozdział 1 Podstawy teoretyczne funkcjonowania handlu emisjami 13 1.1. Teoria

Bardziej szczegółowo

PLAN DZIAŁANIA KT NR 184 ds. Klejów

PLAN DZIAŁANIA KT NR 184 ds. Klejów Strona 1 PLAN DZIAŁANIA KT NR 184 ds. Klejów STRESZCZENIE Środowisko biznesowe: Zakres objęty działalnością KT 184 jest niezwykle szeroki i ma charakter wybitnie intersektorowy, gdyż dotyczy nie tylko

Bardziej szczegółowo

Polityka klimatyczna UE praktyczne aspekty jej realizacji w krajach członkowskich poprzez ograniczenie zuŝycia energii

Polityka klimatyczna UE praktyczne aspekty jej realizacji w krajach członkowskich poprzez ograniczenie zuŝycia energii Polityka klimatyczna UE praktyczne aspekty jej realizacji w krajach członkowskich poprzez ograniczenie zuŝycia energii Seminarium WWF Warszawa, 14 czerwca 2010 Marzena Chodor DG Climate Action European

Bardziej szczegółowo

A8-0249/139. Julie Girling Emisje niektórych rodzajów zanieczyszczenia atmosferycznego COM(2013)0920 C7-0004/ /0443(COD)

A8-0249/139. Julie Girling Emisje niektórych rodzajów zanieczyszczenia atmosferycznego COM(2013)0920 C7-0004/ /0443(COD) 21.10.2015 A8-0249/139 139 Jens Rohde i inni Artykuł 4 ustęp 1 1. Państwa członkowskie co najmniej ograniczają swoje roczne antropogeniczne emisje dwutlenku siarki (SO2), tlenków azotu (NOx), niemetanowych

Bardziej szczegółowo

Działanie 4.1,, Odnawialne źródła energii (typ projektu: Infrastruktura do produkcji i dystrybucji energii ze źródeł odnawialnych)

Działanie 4.1,, Odnawialne źródła energii (typ projektu: Infrastruktura do produkcji i dystrybucji energii ze źródeł odnawialnych) załącznik do Uchwały nr 26/X/2016 Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego na lata 2014-2020 z dnia 21 marca 2016 roku KRYTERIA DOSTĘPU Działanie 4.1,, Odnawialne

Bardziej szczegółowo

Polski węgiel dla potrzeb gospodarki w Polsce

Polski węgiel dla potrzeb gospodarki w Polsce Polski węgiel dla potrzeb gospodarki w Polsce Zmiany w miksie energetycznym Unii Europejskiej Unia Europejska 1990 stałe paliwa 2017 paliwo jądrowe 26% 20% paliwo jądrowe 31% stałe paliwa 39% Unia Europejska

Bardziej szczegółowo

PODSTAWOWE ZAŁOŻENIE ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU:

PODSTAWOWE ZAŁOŻENIE ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU: SPOŁECZNA ODPOWIEDZIALNOŚĆ BIZNESU WARSZTATY DLA NAUCZYCIELI PRZEDSIĘBIORCZOŚCI 31 stycznia 2012 r. dr Justyna Szumniak-Samolej Samolej mgr Maria Roszkowska-Śliż 6. BIZNES A ŚRODOWISKO PODSTAWOWE ZAŁOŻENIE

Bardziej szczegółowo

Upowszechnienie wykorzystania ETV w celu poprawy efektywności energetycznej sektora wodno-ściekowego

Upowszechnienie wykorzystania ETV w celu poprawy efektywności energetycznej sektora wodno-ściekowego Partnerzy projektu: Upowszechnienie wykorzystania ETV w celu poprawy efektywności energetycznej sektora wodno-ściekowego Weryfikacja Technologii Środowiskowych (ETV) Wprowadzenie Izabela Ratman-Kłosińska,

Bardziej szczegółowo

PRSupport oferuje szeroki zakres szkoleń dopasowanych do indywidualnych wymagań klientów

PRSupport oferuje szeroki zakres szkoleń dopasowanych do indywidualnych wymagań klientów Oferta szkoleniowa CORPORATE SOCIAL RESPONSIBILIT Y S z k o l e n i a i t r e n i n g i d l a p r a c o w n i k ó w i z a r z ą d ó w PRSupport oferuje szeroki zakres szkoleń dopasowanych do indywidualnych

Bardziej szczegółowo

Rola kogeneracji w osiąganiu celów polityki klimatycznej i środowiskowej Polski. dr inż. Janusz Ryk Warszawa, 22 październik 2015 r.

Rola kogeneracji w osiąganiu celów polityki klimatycznej i środowiskowej Polski. dr inż. Janusz Ryk Warszawa, 22 październik 2015 r. Rola kogeneracji w osiąganiu celów polityki klimatycznej i środowiskowej Polski dr inż. Janusz Ryk Warszawa, 22 październik 2015 r. Polskie Towarzystwo Elektrociepłowni Zawodowych Rola kogeneracji w osiąganiu

Bardziej szczegółowo

Projekt założeń do projektu ustawy o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych

Projekt założeń do projektu ustawy o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych Projekt założeń do projektu ustawy o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych Polska jest zobowiązana jako państwo członkowskie UE do podejmowania działań służących redukcji emisji fluorowanych gazów

Bardziej szczegółowo

Jak działamy dla dobrego klimatu?

Jak działamy dla dobrego klimatu? Jak działamy dla dobrego klimatu? Utrzymanie stanu czystości powietrza Zanieczyszczenia powietrza w istotny sposób wpływają na społeczeństwo. Grupy najbardziej narażone to: dzieci, osoby starsze oraz ludzie

Bardziej szczegółowo

Wniosek DECYZJA RADY

Wniosek DECYZJA RADY KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 2.2.2017 r. COM(2017) 51 final 2017/0016 (NLE) Wniosek DECYZJA RADY w sprawie zawarcia porozumienia przyjętego w Kigali dotyczącego poprawek do Protokołu montrealskiego

Bardziej szczegółowo

Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych Wrocławskiego Obszaru Funkcjonalnego

Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych Wrocławskiego Obszaru Funkcjonalnego Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych Wrocławskiego Obszaru Funkcjonalnego Projekt jest współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Spójności w

Bardziej szczegółowo

Planowanie Gospodarki Niskoemisyjnej proekologiczne rozwiązania w transporcie. Marcin Cholewa Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

Planowanie Gospodarki Niskoemisyjnej proekologiczne rozwiązania w transporcie. Marcin Cholewa Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN Planowanie Gospodarki Niskoemisyjnej proekologiczne rozwiązania w transporcie Marcin Cholewa Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN Praca naukowa finansowana ze środków NCBiR w ramach

Bardziej szczegółowo

Pierwszy w Polsce System Zarządzania Energią (SZE) w oparciu o normę PN-EN ISO 50001 w Dzierżoniowie. Warszawa 8 maja 2013 r.

Pierwszy w Polsce System Zarządzania Energią (SZE) w oparciu o normę PN-EN ISO 50001 w Dzierżoniowie. Warszawa 8 maja 2013 r. Pierwszy w Polsce System Zarządzania Energią (SZE) w oparciu o normę PN-EN ISO 50001 w Dzierżoniowie Warszawa 8 maja 2013 r. Efektywne zarządzanie energią jest jednym z warunków krytycznych do osiągnięcia

Bardziej szczegółowo

Deklaracja Środowiskowa Wyrobu ślad węglowy dla cementów CEM I, CEM II i CEM III produkowanych w Polsce

Deklaracja Środowiskowa Wyrobu ślad węglowy dla cementów CEM I, CEM II i CEM III produkowanych w Polsce Deklaracja Środowiskowa Wyrobu ślad węglowy dla cementów CEM I, CEM II i CEM III produkowanych w Polsce PODSTAWY FORMALNE OPRACOWANIA Podstawę formalną opracowania stanowi Umowa zawarta pomiędzy Stowarzyszeniem

Bardziej szczegółowo

POLSKI RUCH CZYSTSZEJ PRODUKCJI NOT

POLSKI RUCH CZYSTSZEJ PRODUKCJI NOT Seminarium Informacyjno-promocyjne projektu: Propagowanie wzorców produkcji i konsumpcji sprzyjających promocji zasad trwałego i zrównoważonego rozwoju. Zmiany wzorców produkcji i konsumpcji w świetle

Bardziej szczegółowo

prof. dr hab. Tadeusz Filipek, dr Monika Skowrońska Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie

prof. dr hab. Tadeusz Filipek, dr Monika Skowrońska Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie prof. dr hab. Tadeusz Filipek, dr Monika Skowrońska Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie 1 Prognozowany wzrost: produkcji zbóż, światowej populacji ludności, zużycia nawozów i areałów rolniczych [adapted

Bardziej szczegółowo

OCENA EFEKTYWNOŚCI KOSZTOWEJ POLITYKI OCHRONY ŚRODOWISKA W POLSCE NA TLE WYBRANYCH KRAJÓW UNII EUROPEJSKIEJ

OCENA EFEKTYWNOŚCI KOSZTOWEJ POLITYKI OCHRONY ŚRODOWISKA W POLSCE NA TLE WYBRANYCH KRAJÓW UNII EUROPEJSKIEJ STUDIA I PRACE WYDZIAŁU NAUK EKONOMICZNYCH I ZARZĄDZANIA NR 42, T. 2 DOI: 10.18276/sip.2015.42/2-02 Elżbieta Broniewicz* Politechnika Białostocka OCENA EFEKTYWNOŚCI KOSZTOWEJ POLITYKI OCHRONY ŚRODOWISKA

Bardziej szczegółowo

Prawo Energetyczne I Inne Ustawy Dotyczące Energetyki Kogeneracja Skuteczność Nowelizacji I Konieczność

Prawo Energetyczne I Inne Ustawy Dotyczące Energetyki Kogeneracja Skuteczność Nowelizacji I Konieczność Prawo Energetyczne I Inne Ustawy Dotyczące Energetyki Kogeneracja Skuteczność Nowelizacji I Konieczność dr inż. Janusz Ryk Polskie Towarzystwo Elektrociepłowni Zawodowych II Ogólnopolska Konferencja Polska

Bardziej szczegółowo

Opis: Spis treści: Wprowadzenie 9

Opis: Spis treści: Wprowadzenie 9 Tytuł: Handel emisjami w teorii i praktyce Autorzy: Jolanta Baran, Agnieszka Janik, Adam Ryszko Wydawnictwo: CeDeWu.pl Rok wydania: 2011 Opis: Książka przedstawia handel emisjami jako jeden z kluczowych

Bardziej szczegółowo