PO PIERWSZE Kraków liderem wśród miast regionalnych.

Transkrypt

1 At a glance Rynek biurowy w Polsce II połowa 0 Nie słabnie dynamika rozwoju głównych miast regionalnych. Utrzymujący się wysoki popyt ze strony najemców zachęca do wzmożonej aktywności deweloperów, a inwestorów do nabywania nieruchomości, oferujących wyższe stopy kapitalizacji niż w stolicy. Z ostatniej chwili PO PIERWSZE Kraków liderem wśród miast regionalnych. Pod koniec 0 roku całkowita podaż nowoczesnej powierzchni biurowej w głównych miastach regionalnych wyniosła, mln m kw. Udział Krakowa wyniósł %. Na niezmienionych miejscach pozostały także Wrocław i Trójmiasto, których zasoby stanowiły odpowiednio 9% i % całkowitej podaży w głównych miastach regionalnych. Rozwojowe rynki regionalne, których głównym atutem pozostaje kapitał ludzki i znacznie niższe koszty prowadzenia działalności stanowią alternatywę dla głównych ośrodków przede wszystkim pod względem konkurencyjnych stawek czynszu. Jednakże z łączną podażą na poziomie 6 tys. m kw., pozostają w tyle pod względem zasobów. Udział zasobów istniejących powierzchni w głównych miastach regionalnych, w % Katowice % Łódź % Poznań % Szczecin % Trójmiasto % Kraków % Wrocław 9% PO DRUGIE Prognozowany wzrost pustostanów konsekwencją wysokiego wolumenu projektów w budowie. Zagregowana powierzchnia biurowa w budowie we wszystkich analizowanych miastach, której realizacja planowana jest do końca 0 roku przekroczy poziom tys. m kw. Oznacza to, że wolumen w stolicy będzie niższy niż w pozostałych aglomeracjach. Ok. % całkowitych zasobów w trakcie budowy w głównych miastach regionalnych znajduje się w Krakowie, Wrocławiu oraz Trójmieście. Dynamiczny przyrost nowej podaży niesie ze sobą ryzyko wzrostu stopy pustostanów. Aktualny poziom wynajęcia projektów w budowie w głównych miastach waha się od,% w Szczecinie do,6% w Krakowie. Projekty w budowie oraz ich stopień wynajęcia, w m Kraków Wrocław Trójmiasto Łódź Poznań Katowice Szczecin Wynajęta pow. biurowa Niewynajęta pow. biurowa

2 AT A GLANCE - Rynek biurowy w Polsce - II połowa 0 PO TRZECIE Wysoka konkurencja wśród właścicieli oznacza korzystniejsze warunki dla najemców. Przewidywany wzrost podaży i stóp pustostanów zacznie wywierać presję na wysokość czynszów, w szczególności dotyczyć to będzie powierzchni oferujących średni i niższy standard. Prognozuje się, że najemcy zawierający długoterminowe umowy będą mogli liczyć na obniżenie wartości stawek, nawet o 0-% w miastach o najwyższej stopie pustostanów. Wzrost nowych zasobów nie wpłynie znacząco na wysokość czynszów wywoławczych za biura o najwyższym standardzie, które w krótkim okresie powinny utrzymać się na podobnym poziomie. Zakres stawek czynszów, w EUR/m /mies. Kraków Wrocław Trójmiasto Poznań Łódź Katowice Szczecin, 0,, 0 PO CZWARTE Wysoka atrakcyjność regionalnych rynków przekłada się na rekordowy wolumen zawartych transakcji. W 0 roku łączny wolumen transakcji w głównych miastach regionalnych osiągnął poziom 6 mln euro, stanowiąc % kapitału zainwestowanego w biurowce w Polsce. Po raz pierwszy kapitał zainwestowany na rynkach regionalnych przewyższył wartość transakcji w Warszawie i była to najwyższa wartość w historii. Zainteresowanie ze strony inwestorów, a także popyt najemców nie słabną, co w perspektywie kolejnych kwartałów skutkować może dalszą kompresją stóp, które aktualnie wynoszą 6,0-,00% za najlepsze biurowce w miastach tj. Kraków czy Wrocław. Wolumen transakcji inwestycyjnych w Warszawie i w miastach regionalnych, w mln EUR Warszawa miasta regionalne

3 AT A GLANCE - Rynek biurowy w Polsce - II połowa 0 GŁÓWNE REGIONALNE RYNKI BIUROWE kraków Kraków z podażą na poziomie m kw. jest drugim po Warszawie największym rynkiem biurowym w Polsce. Oferta jest bardzo zróżnicowana, a powierzchnie biurowe znajdują się zarówno w odrestaurowanych kamienicach, wolnostojących biurowcach, jak i w rozbudowanych kompleksach. To właśnie te kompleksy oferujące minimum m kw. stanowią zdecydowaną większość (6,%) zasobów. Udział ten zwiększy się w kolejnych latach za sprawą projektów w budowie, które do końca 0 r. zwiększą podaż o około m kw. Powodem, który przyciąga do Krakowa kolejne inwestycje, jest najniższa w kraju stopa pustostanów utrzymująca się od dłuższego czasu poniżej 6%. Co więcej, wynajęte zostało już ponad 0% powierzchni, której termin oddania do użytku nastąpi przed końcem 0 roku. Nie powoduje to jednak znaczącego wzrostu stawek czynszów, które w dalszym ciągu wahają się od 0,0 do,0 euro/m kw./mies. BNP Paribas Real Estate przewiduje, że rynek biurowy w mieście będzie nadal napędzany rozwojem sektorów BPO, SSC, R&D i ICT. Ludność Stopa bezrobocia Kraków / woj. małopolskie,% /,% Liczba studentów w mieście Średnie miesięczne wynagrodzenie (PLN/EUR) 6 / m m 0- EUR Stawki czynszów (m /mies.) w budowie,% *na najbliższe 6 miesięcy Źródło: GUS, BNP Paribas Real Estate,. Stan na grudzień 0 r.,. Stan na grudzień 0 r.,. Do końca 0 r E0 6. Al. Pokoju al. Pokoju. Alma Tower ul. Pilotów 6. Avatar ul. Lea 0. Avia ul. M. Życzkowskiego 0. Bonarka for Business ul. Puszkarska 6. Buma Square Business Park ul. Wadowicka 6-. Centrum Biurowe Azbud al. Pokoju. Centrum Biurowe Euromarket ul. Jasnogórska 9. Centrum Biurowe Kazimierz ul. Podgórska 0. Centrum Biurowe Korona ul. Armii Krajowej. Centrum Biurowe Lubicz ul. Lubicz. Diamante Plaza ul. J. Dekerta. Enterprise Park al. Powstanców Wielkopolskich e. Green Office ul. Czerwone Maki. Kapelanka ul. Kapelanka 6. Kraków Business Park ul. Krakowska 0, Zabierzów. Orange Office Park ul. S. Kilmeckiego. Quattro Business Park ul. T. Bora Komorowskiego d 9. Rondo Business Park ul. Lublańska 0. Vinci Office Center ul. Opolska 00. Axis ul. Przy Rondzie. CHM Center ul. M. Konopnickiej. DOT Office ul. Czerwone Maki A. Equal Business Park ul. Wielicka. Opolska Business Park ul. Opolska

4 AT A GLANCE - Rynek biurowy w Polsce - II połowa 0 Wrocław Całkowite zasoby nowoczesnej powierzchni biurowej na poziomie 6 00 m kw. plasują Wrocław na drugim miejscu wśród miast regionalnych. Pozycja ta umocni się jeszcze w kolejnych latach za sprawą projektów w trakcie realizacji, które do końca 0 roku powinny zwiększyć podaż o niespełna m kw. W perspektywie krótkoterminowej tak duży wolumen inwestycji w budowie wpłynie na wskaźnik powierzchni niewynajętych. Jednak biorąc pod uwagę utrzymującą się wysoką absorpcję nowej powierzchni biurowej, nie będzie to długotrwały efekt. Wysoka popularność miasta wśród najemców pozwoli również utrzymać stawki czynszów na jednym z najwyższych poziomów wśród miast regionalnych (0,0-6,0 euro/m kw./mies.). Podobnie jak w przypadku Krakowa ponad 60% całkowitej podaży znajduje się w budynkach i kompleksach oferujących powyżej m kw. powierzchni biurowej. Duże zagęszczenie tego typu obiektów występuje wzdłuż ulic Strzegomskiej i Legnickiej w dzielnicy Fabrycznej, gdzie bliskość lotniska i autostrady oraz relatywnie niewielka odległość od centrum sprzyja powstawaniu nowych obiektów. Podobnie jak w innych miastach regionalnych jednym z głównych motorów napędowych powstawania nowych obiektów są branże BPO i SSC. Ludność 6 00 Stopa bezrobocia Wrocław / woj. dolnośląskie,% /,6% Liczba studentów w mieście 00 Średnie miesięczne wynagrodzenie (PLN/EUR) 60 / m m w budowie 6,% 0-6 EUR Stawki czynszów (m /mies.) *na najbliższe 6 miesięcy Źródło: GUS, BNP Paribas Real Estate,. Stan na grudzień 0 r.,. Stan na grudzień 0 r.,. Do końca 0 r Aquarius Business House I, II ul. Swobodna. Arkady Wrocławskie ul. Powstańców Śląskich -. Bema Plaza pl. J. Bema. Centrum Orląt Lwowskich pl. Orląt Lwowskich. Cuprum Novum ul. W. Sikorskiego - 6. Dominikański I ul. Oławska. Globis Wrocław ul. Powstańców Śląskich a. Green Day ul. Szczytnicka 9 9. Green Towers ul. Strzegomska 6 0. Grunwaldzki Center pl. Grunwaldzki -. Legnicka Business House ul. Legnicka 6. Quattro Forum ul. Legnicka -. Racławicka Center ul. Skarbowców a. Silver Forum ul. Strzegomska -. Sky Tower ul. Powstańców Śląskich 9 6. West Gate ul. Lotnicza. West House ul. Strzegomska 0-. Wojdyła Business Park ul. Muchoborska 9. Wratislavia Tower ul. św. Antoniego - 0. Wrocławski Park Biznesu I ul. Strzegomska 6-6. Business Garden Wrocław ul. Legnicka -0. Dominikański II ul. Oławska. Green Day ul. Szczytnicka 9. Nicolas Business Center ul. św. Mikołaja -0. Promenady Wrocławskie (Zita) ul. Rychtalska

5 AT A GLANCE - Rynek biurowy w Polsce - II połowa 0 Trójmiasto Pod względem przestrzennym, trójmiejski rynek biurowy rozwija się dwubiegunowo. Zdecydowana większość powierzchni biurowej znajduje się na terenie Gdańska wzdłuż alei Grunwaldzkiej i alei Zwycięstwa. Drugim ośrodkiem z dużą ilością biur są okolice portu w Gdyni, gdzie ulokowane zostało ponad % całej powierzchni. Trójmiasto z podażą nowoczesnej powierzchni biurowej na poziomie m kw. zajmuje najniższe miejsce na podium wśród miast regionalnych. Jednak wielkość powierzchni planowanej do oddania przed końcem 0 roku i duża ilość projektów w fazie planowania wskazuje, że Trójmiasto będzie najbardziej dynamicznym miastem pod względem przyrostu zasobów. Wzrost podaży w ostatnim roku wpłynął na relatywnie wysoką stopę pustostanów na koniec 0 roku (,%), która prawdopodobnie zwiększy się jeszcze bardziej w krótkim okresie. W związku z powyższym trendem można spodziewać się obniżenia wywoławczych stawek czynszów, które przez ostatnie kwartały w dalszym ciągu pozostają na wysokim poziomie (0,0 6,0 euro/m kw./mies.). Ludność 000 Stopa bezrobocia Trójmiasto / woj. pomorskie,%** / 9,0% Liczba studentów w mieście 9 00 Średnie miesięczne wynagrodzenie (PLN/EUR) 0 / ** 6 00 m 00 m w budowie,% 0-6 EUR Stawki czynszów (m /mies.) *na najbliższe 6 miesięcy, **dane dla Gdańska Źródło: GUS, BNP Paribas Real Estate,. Stan na grudzień 0 r.,. Stan na grudzień 0 r.,. Do końca 0 r.,. Stan na listopad 0 r. GDYNIA 0 S6 SOPOT E 6 9 GDAŃSK Zatoka Gdańska. Alchemia ul. Grunwaldzka 09-. Alfa Plaza Business Center ul. S. Batorego /. Park ul. J. Słowackiego. Arkońska Business Park ul. Arkońska. Asseco Poland ul. Podolska 6. BCB Business Park I ul. Azymutalna 9. BPH Office Park ul. Leszczynowa 6. Centrum Biurowe Hossa ul. Władysława IV 9. Centrum Biurowe Neptun ul. Grunwaldzka 0a 0. ENTER ul. Śląska 9. Garnizon.biz (Gamma & Omega) ul. Grunwaldzka -90. Gdynia Waterfront ul. J. Waszyngtona. Koga ul. Nowe Kaczeńce. Łużycka Office Park ul. Łużycka 6. Łużycka Plus ul. Łużycka c 6. Office Island ul. Grunwaldzka 6. Olivia Business Centre ul. Grunwaldzka 0-. Sadowa Business Park ul. Sadowa 9. Vigo ul. K. Szymanowskiego 0. Waterside ul. Długie Ogrody 6-. Alchemia III ul. Grunwaldzka 09. C-00 ul. Marynarki Polskiej 69. Olivia Star ul. Grunwaldzka. Nano i Gato ul. Grunwaldzka. Tryton Business House ul. Jana z Kolna

6 AT A GLANCE - Rynek biurowy w Polsce - II połowa 0 poznań Poznań jako główne centrum akademickie zachodniej Polski ma duży potencjał by w przyszłości zacząć konkurować z czołowymi miastami w Polsce. Całkowite zasoby nowoczesnej powierzchni biurowej na terenie Poznania osiągnęły w grudniu 0 roku poziom 0 00 m. kw. co pokazuje dużą stratę do pierwszej trójki miast regionalnych. Do 0 roku zostanie wybudowane m kw., czterokrotnie mniej niż w Krakowie czy Wrocławiu. Głównym powodem małej ilości inwestycji w mieście jest najwyższy wśród miast regionalnych poziom niewynajętych powierzchni,9%. Niewielka liczba projektów w trakcie realizacji oraz wzrost atrakcyjności miasta dla najemców związany z prognozowaną obniżką stawek czynszów powinny zredukować dostępną powierzchnię w dłuższej perspektywie. Problem ze znalezieniem najemcy spowodował obniżkę stawek czynszów w II półroczu 0 roku. Wyłączając obiekty oferujące najwyższy poziom powierzchni biurowej prognozuje się dalsze korekty czynszów w 06 roku. Ludność 00 Stopa bezrobocia Poznań / woj. wielkopolskie,% / 6,% Liczba studentów w mieście 000 Średnie miesięczne wynagrodzenie (PLN/EUR) / 0 00 m m w budowie,9% 0-6 EUR Stawki czynszów (m /mies.) *na najbliższe 6 miesięcy Źródło: GUS, BNP Paribas Real Estate,. Stan na grudzień 0 r.,. Stan na grudzień 0 r.,. Do końca 0 r Andersia Business Center pl. W. Andersa. Andersia Tower pl. W. Andersa. Business Garden Poznań ul. Bułgarska 0. Centrum Biurowe Podwale ul. S. Małachowskiego 0. Delta ul. Towarowa 6. Globis ul. F. Roosevelta. Kupiec Poznański pl. Wiosny Ludów. Malta Office Park A-D ul. abp A. Baraniaka 9. Nobel Tower ul. J. H. Dąbrowskiego 0. Nowe Garbary Office Center A, B ul. Małe Garbary 9. Nowe Jeżyce ul. J. Kraszewskiego 0. Omega ul. J. H. Dąbrowskiego -. P- ul. Półwiejska. Pixel (Klaster Grunwaldzka) ul. Grunwaldzka. PGK Centrum I, II ul. Marcelińska Poznań Financial Center pl. W. Andersa. Skalar Office Center ul. Górecka. Stary Browar ul. Półwiejska 9. Szyperska Office ul. Szyperska 0. YouNick ul. Krzemowa. Bałtyk ul. F. Roosevelta. Beyond Office ul. Dziadoszańska 0. Biurowiec za Bramką ul. Za Bramką. Maraton Business Garden ul. Królowej Jadwigi. K9 ul. B. Krysiewicza 9 6

7 AT A GLANCE - Rynek biurowy w Polsce - II połowa 0 katowice Duży zasób kapitału ludzkiego, dobre połączenie komunikacyjne, oraz bogata oferta edukacyjna powoduje, że Katowice stają się alternatywą dla Krakowa dla lokalizacji firm sektora BPO i SSC. Istniejąca powierzchnia biurowa na terenie Katowic wynosi niespełna m kw. co sprawia, że rynek ten jest porównywalny z rynkiem poznańskim. Wolumen projektów w trakcie realizacji wynosi ponad m kw., co stanowi około 0% istniejącej powierzchni. Jest to niski rezultat na tle wszystkich miast regionalnych. Przyczyną tego jest zakończenie realizacji kluczowych projektów pod koniec 0 i w 0 roku takich jak kompleks Silesia Business Park czy kolejna faza GPP Business Park oraz powodująca ostrożność wśród nowych inwestorów, duża ilość powierzchni niewynajętej (,%). Wysoka stopa pustostanów w ubiegłym roku wpłynęła na zauważalny spadek stawek czynszów, której obecny zakres zaczyna się od 9, euro/m kw./mies. za budynki klasy B-, a kończy na,0 euro za m kw./mies. w budynkach oferujących najwyższy standard powierzchni. Najwięcej powierzchni oferowanych jest w zakresie,0-,0 euro/m kw./mies. Ludność 0 00 / 600** Stopa bezrobocia Katowice / woj. śląskie,% /,% Liczba studentów w mieście 00 / 0 00** Średnie miesięczne wynagrodzenie (PLN/EUR) 09 / 69** 9 00 m 0 00 m w budowie,% 9,- EUR Stawki czynszów (m /mies.) *na najbliższe 6 miesięcy, **dane dla aglomeracji śląskiej Źródło: GUS, BNP Paribas Real Estate,. Stan na grudzień 0 r.,. Stan na grudzień 0 r.,. Do końca 0 r., 6 9 E0 A 0. A Business Park I ul. Francuska. Altus ul. Uniwersytecka. Atrium ul. Graniczna. Centrala ING Banku Śląskiego ul. Sokolska. Centrum Biurowe Francuska A, B ul. Francuska 6. Chorzowska 0 ul. Chorzowska 0. GPP Business Park ul. Konduktorska 9. Green Park I-III ul. Murckowska 0 9. Katowice Business Point ul. P. Ściegiennego 0. Millenium Plaza ul. J. Sowińskiego 6. Nowe Katowickie Centrum Biznesu ul. Chorzowska 6. Opolska ul. Opolska. Reinhold Center al. W. Korfantego. Silesia Business Park ul. Chorzowska. Silesia Star I al. W. Roździeńskiego 0. A Business Park III ul. Francuska. GPP Business Park IV ul. Konduktorska 9. Silesia Business Park C ul. Chorzowska. Silesia Star II al. W. Roździeńskiego 0

8 AT A GLANCE - Rynek biurowy w Polsce - II połowa 0 łódź Na koniec 0 roku zasoby w Łodzi szacowane byly na m kw. Cechą charakterystyczną miasta jest zlokalizowanie dużej części zasobów w budynkach pofabrycznych, które po renowacji oferują wysoki standard pomieszczeń. na poziomie,% i wynajęcie powierzchni w budowanych dopiero budynkach na poziomie 0% pokazuje, że w przyszłości Łódź może cieszyć się zwiększonym zainteresowaniem inwestorów. Dodatkowym atutem miasta są zdecydowanie niższe stawki czynszów. Większość powierzchni oferowana jest w przedziale 9,0-,0 euro/m kw./mies. Stawki za najlepsze biura wahają się od - euro/m kw./mies. Łódź może być atrakcyjna ze względu na nizsze koszty pracy w porównaniu z innymi aglomeracjami. Kluczowym aspektem rozwoju miasta jest projekt Nowe Centrum Łodzi, który dzięki kompleksowemu podejściu do kwestii zabudowy kwartału może wpłynąć na wzrost atrakcyjności miasta. Jednakże, ze względu na opóźnienia jego realny wpływ na rynek biurowy w Łodzi będzie zauważalny dopiero w dłuższej perspektywie. Ludność Stopa bezrobocia Łódź / woj. łódzkie 9,% / 0,% Liczba studentów w mieście 0 00 Średnie miesięczne wynagrodzenie (PLN/EUR) / m 9 00 m w budowie,% 9- EUR Stawki czynszów (m /mies.) *na najbliższe 6 miesięcy Źródło: GUS, BNP Paribas Real Estate,. Stan na grudzień 0 r.,. Stan na grudzień 0 r.,. Do końca 0 r Aleksander Plaza ul. Aleksandrowska 6/9. Aviator ul. S. Kopcińskiego 6. Biurowe Centrum Biznesu ul. Łagiewnicka /6. Business House Gdańska ul. Gdańska. Business House Żeligowskiego ul. L. Żeligowskiego /0 6. Cross Point al. E. Rydza Śmigłego 0. Forum 6 al. J. Piłsudskiego 6. Green Horizon I, II ul. Pomorska Łódzkie Centrum Biznesu al. J. Piłsudskiego 0. Łódź al. J. Piłsudskiego 0/. Orion ul. H. Sienkiewicza /. Park Biznesu Teofilów ul. Traktorowa /. Piotrkowska 0 ul. Piotrkowska 0. Przędzalnia Braci Muehle I ul. L. Żeligowskiego /. Red Tower ul. Piotrkowska /0 6. Sterlinga Business Centre ul. S. Sterlinga a. Sukcesja al. Politechniki. Synergia ul. Wólczańska 9. Targowa ul. Targowa 0. University Business Park I ul. Wólczańska. Agraf ul. S. Żeromskiego 9. Symetris Business Park ul. Aleksandrowska 6/9. Cross Point II al. E. Rydza-Śmigłego 0. Synergia C - faza II (P) al. T. Kościuszki 0/0. University Business Park II ul. Wólczańska

9 AT A GLANCE - Rynek biurowy w Polsce - II połowa 0 Szczecin Szczecin z powierzchnią biurową na poziomie 00 m kw. zajmuje ostatnie miejsce pod względem powierzchni wśród głównych miast regionalnych. Do końca 0 roku powinno zostać oddane od użytku dodatkowe 9 00 m kw., co stanowi ponad 9% istniejącej powierzchni. Wysoka stopa pustostanów (,%) i najniższy spośród zestawienia współczynnik wynajęcia budynków w trakcie realizacji (,%) spowodowane są w dużej mierze oddaniem w 0 roku nowej powierzchni. Według prognoz BNP Paribas Real Estate w związku z możliwym dalszym wzrostem dostępności powierzchni w mieście, stawki czynszów obniżą się z poziomu,0-6,0 euro/m kw./mies. o ok. -0% w perspektywie krótko- i średnioterminowej, co może wpłynąć na wzrost zainteresowania ze strony najemców a w konsekwencji na stopniową absorbcję pustostanów. Szczecin jest nadal rynkiem płytkim i większe inwestycje lub pojawienie się jednego kluczowego najemcy w istotny sposób wpływa na sytuację rynku biurowego w całym mieście. Szansą rozwoju mogą być sektory BPO i SSC oraz firmy skandynawskie. Ludność 0 00 Stopa bezrobocia Szczecin / woj. zachodniopomorskie 6,% /,% Liczba studentów w mieście 00 Średnie miesięczne wynagrodzenie (PLN/EUR) 6 / m 9 00 m w budowie,% -6 EUR Stawki czynszów (m /mies.) *na najbliższe 6 miesięcy Źródło: GUS, BNP Paribas Real Estate,. Stan na grudzień 0 r.,. Stan na grudzień 0 r.,. Do końca 0 r. 6. Baltic Business Park A, C ul. Maja -9. Brama Portowa ul. S. Wyszyńskiego. Lastadia Office ul. Zbożowa. Maris Centrum Biurowe pl. Holdu Pruskiego 9. Oxygen ul. J. Malczewskiego 6. PAZIM pl. Rodła. Piastów Office Center al. Piastów 0. Baltic Business Park B ul. Maja -9. Hanza Tower al. Wyzwolenia / ul. Odzieżowa. Kosmos Art & Business Center ul. Wojska Polskiego. Storrady Park Offices A, B ul. S. Storrady. Szczecin Odra Park ul. Gdańska 0-9

10 AT A GLANCE - Rynek biurowy w Polsce - II połowa 0 ROZWOJOWE REGIONALNE RYNKI BIUROWE LEGENDA LUDNOŚĆ¹ LICZBA STUDENTÓW¹ PODAŻ POW. BIUROWYCH (m²)* BYDGOSZCZ 6 00 pow. w budowie do 0 (m²) PUSTOSTANY (m²) 600,% ,%,% - EUR 6,9% -0 EUR ŚREDNIE CZYNSZE ZA POW. BIUROWE (m²/mies.) STOPA BEZROBOCIA TORUŃ 6 00 OLSZTYN GDAŃSK POZNAŃ ,%,% -0 EUR KIELCE GŁÓWNE DROGI KRAJOWE: AUTOSTRADY: W TRAKCIE BUDOWY PLANOWANE DROGI EKSPRESOWE: W TRAKCIE BUDOWY PLANOWANE WARSZAWA ŁÓDŹ 0 00,0%,9% - EUR KATOWICE KRAKÓW ,% -9 EUR RADOM ,% 0,% -0 EUR LUBLIN WROCŁAW 9 900,% 00 BIAŁYSTOK SZCZECIN OPOLE ,6%,6% -0 EUR RZESZÓW ,0%,% 9- EUR ,%,% -0 EUR. Stan na grudzień 0 r.. Stan na grudzień 0 r. *Podaż zrewidowana. 0

11 AT A GLANCE - Rynek biurowy w Polsce - II połowa 0 Lublin Zasoby nowoczesnej powierzchni biurowej w Lublinie na koniec 0 roku osiągnęły tys. m kw. Dodatkowo do końca 0 roku planowane do oddania są kolejne, tys. m kw. powierzchni. Umocni to pozycję Lublina jako lidera rynku biurowego we wschodniej części kraju. Wysoki przyrost nowej powierzchni biurowej spowoduje w przyszłości wzrost stopy pustostanów, który obecnie kształtuje się na poziomie %. Zakres stawek czynszów dla większości budynków znajduje się w przedziale od 9,0 euro do,0 euro/m kw./mies. Rzeszów W II połowie 0 roku w Rzeszowie oddany do użytku został budynek SkyRes Warszawska, który zwiększył o niemal / całkowite zasoby miasta. Obecnie całkowita podaż wynosi 6, tys. m kw, a zakres wywoławczych stawek czynszów mieści się między,0 euro a 0,0 euro/m kw./mies. Znaczny przyrost nowej powierzchni spowodował zwiększenie stopy pustostanów do wielkości,%. Wraz z zapełnianiem nowej powierzchni przez najemców, poziom ten zacznie regularnie spadać. Zakończenie tak dużej inwestycji na relatywnie małym rynku sprawiło, że obecnie nie prowadzi się żadnych zaawansowanych prac nad oddaniem innych powierzchni. Kielce Kielce z ponad 60, tys. m kw. zasobów stanowią drugi największy rynek wśród regionalnych miast rozwojowych. Odsetek powierzchni niewynajętej szacuje się na,% i nie przewiduje się jego gwałtownych zmian ze względu na małą ilość powierzchni w trakcie budowy. Stawki czynszów są jednymi i z najniższych w Polsce i zaczynają się już od,0 euro/m kw./mies. w budynkach o niższym standardzie. Bydgoszcz Bydgoszcz z wolumenem powierzchni biurowej na poziomie przekraczającym 6, tys. m kw. i prawie tys. m kw. w trakcie realizacji będzie najszybciej rozwijającym się rynkiem wśród miast rozwojowych. W przeciągu najbliższych lat jego zasoby zwiększą się o ponad %. Spowoduje to zwiększenie stopy pustostanów, która na koniec 0 roku oscylowała wokół %. W zależności od standardu budynku stawki czynszu wahały się od,0 euro w budynkach klasy B- do,0 euro/m kw./mies. w obiektach o wyższym standardzie. Białystok W końcówce II połowy 0 roku stolica Podlasia dysponowała 0 tys. m kw. powierzchni biurowej, z 6,% pozostawało niewynajęte. Jest to najniższy rezultat wśród rozwojowych miast regionalnych. Prognozuje się, że dzięki zaawansowanej bazie edukacyjnej oraz korzystnych warunków do prowadzenia rozwoju sektora BPO i SSC, Białystok ma szanse na znacząco zwiększyć swoje znaczenie dla biznesu w północno-wschodniej Polsce. Na dzień dzisiejszy wolumen projektów w trakcie realizacji wynosi,6 tys. m kw., a stawki czynszów rozpoczynają się od,0 euro/m kw./mies. Toruń Toruń mimo dobrze rozwiniętej oferty edukacyjnej nie odnotowuje dużego zainteresowania wśród inwestorów. Jego całkowite zasoby powierzchni biurowej wynoszą 6, tys. m kw., a do końca 0 roku przybędzie dodatkowe tys. m kw. Miasto odnotowuje najwyższą wśród analizowanych rynków stopę pustostanów (6,%). W dłuższej perspektywie spowoduje to obniżenie stawek czynszów, które obecnie oscylują między,0 euro a 0,0 euro za m kw./mies. Opole Całkowity zasób powierzchni biurowej w Opolu na koniec II połowy 0 roku wyniósł, tys. m kw. Do końca 0 roku wielkość ta powinna się zwiększyć o dodatkowe tys. m kw. Przedział czynszów w mieście kształtuje się podobnie jak w większości miast rozwojowych. Rozpiętość czynszów w większości obiektów waha się między,0 euro a 0,0 euro za m kw./mies. jest również zbliżona do wskaźników w analizowanych miastach rozwojowych i wynosi,%. Radom Radom jest najmniejszym rynkiem biurowym wśród analizowanych miast. Jego całkowite zasoby wynoszą, tys. m kw., z czego ponad 0% nie było pod koniec 0 roku wynajęte. Wysoka stopa pustostanów nie zachęca deweloperów do inwestowania w mieście, przez co nie prowadzi się obecnie w Radomiu zaawansowanych prac nad realizacją nowych powierzchni. Stawki czynszów są najniższe wśród wszystkich miast rozwojowych i wahają się do,0 euro do 0,0 euro za m kw./mies. Olsztyn W 0 roku olsztyński rynek biurowy był najmniej dynamicznym rynkiem rozwojowym. Obecnie oferuje on 9, tys. m kw. i w 06 roku nie planuje się ukończenia żadnych obiektów istotnie powiększających te zasoby. osiągnęła w grudniu ubiegłego roku poziom %, a zakres stawek czynszów w zależności od jakości powierzchni wahał się między,0 euro a,0 euro za m kw./mies.

12 AT A GLANCE - Rynek biurowy w Polsce - II połowa 0 BNP Paribas Real Estate BNP Paribas Real Estate to wiodąca, międzynarodowa firma doradcza będąca liderem na wielu rynkach nieruchomości, świadcząca kompleksowe usługi obejmujące cały cykl życia nieruchomości w zakresie developmentu, transakcji, doradztwa, wycen, zarządzania nieruchomościami i zarządzania procesem inwestycyjnym. 00 ekspertów na terenie krajów wdraża globalną wizję i dostarcza klientom specjalistyczną wiedzę popartą doświadczeniem na rynkach lokalnych. Na terenie Europy Środkowo-Wschodniej BNP Paribas Real Estate świadczy usługi w zakresie: Rynki Kapitałowe, Zarządzanie Nieruchomościami, Wynajem Powierzchni Komercyjnych, Wyceny i Transakcje. Wszystkie serwisy wspierane są przez Dział Analiz Rynkowych i Doradztwa, który dostarcza informacji ułatwiając klientom BNP Paribas Real Estate podejmowanie najlepszych długoterminowych decyzji biznesowych. Więcej informacji na stronach: autor Anna Staniszewska Dyrektor Działu Analiz Rynkowych i Doradztwa, Europa Środkowo-Wschodnia, anna.staniszewska@bnpparibas.com Szymon Dołęga Asystent Działu Analiz Rynkowych i Doradztwa, szymon.dolega@bnpparibas.com dane kontaktowe Małgorzata Fibakiewicz MIRCS Dyrektor, Dział Wynajmu Powierzchni Biurowych, malgorzata.fibakiewicz@bnpparibas.com Michael Richardson MIRCS Dyrektor, Dział Klientów Korporacyjnych, Europa Środkowo-Wschodnia, michael.richardson@bnpparibas.com Adrian Bojczuk Zastępca Dyrektora, Reprezentacja Wynajmującego, Dział Powierzchni Biurowych, adrian.bojczuk@bnpparibas.com Patrick Delcol Prezes Zarządu, Europa Środkowo-Wschodnia, patrick.delcol@bnpparibas.com Erik Drukker Dyrektor Zarządzający, Wynajem i Wyceny, Europa Środkowo-Wschodnia, erik.drukker@bnpparibas.com Izabela Mucha MIRCS Dyrektor Działu Wycen, Europa Środkowo-Wschodnia, izabela.mucha@bnpparibas.com Del Chandler Dyrektor Zarządzający, Rynki Kapitałowe, Europa Środkowo-Wschodnia, del.chandler@bnpparibas.com MIchał Pszkit Dyrektor Operacyjny, Zarządzanie Nieruchomościami, michal.pszkit@bnpparibas.com BNP Paribas Real Estate Poland Sp. z o.o. al. Jana Pawła II, 00- Warszawa Tel Wszystkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie, modyfikowanie lub wykorzystywanie treści niniejszej publikacji bez pisemnej zgody autorów jest zabronione na mocy przepisów obowiązującego prawa.