DESIGN JESTEŚMY SKAZANI. Bartłomiej Serafiński

Transkrypt

1 T E K S T > Bartłomiej Serafiński»» Handbike Jetstream: rower wyczynowy dla niepełnosprawnych sportowców, wyprodukowany przez polską firmę Carbondesign. Projektant: Jarosław Baranowski. Produkt otrzymał nagrodę ministra gospodarki Wzór Roku 2009 w konkursie Dobry Wzór. JESTEŚMY SKAZANI na DESIGN

2 TT design 8 _ 9 Szybkie projektowanie rozwiązań, które lepiej odpowiadają na potrzeby klientów, staje się dziś jedną z kluczowych umiejętności firm i instytucji. Do niedawna działalność projektantów była kojarzona z drogimi przedmiotami, które zaspokajają wyrafinowane potrzeby wąskiej grupy klientów. Masowy odbiorca musiał się zadowolić przeciętnym, zgrzebnym produktem. Strategie firm, które minimalizowały koszty, zakładały, że skala produkcji powinna być znaczna, by zaspokoić masowe gusty. To z kolei wymogło unifikację produktów. Firmy, jako sposób różnicowania, stosowały przede wszystkim działania w zakresie promocji marki, a główną bronią konkurencji na masowych rynkach była reklama. DESIGN NOWE ZNACZENIA Świat się zmienił i dziś jest nieco inaczej. Hasło odróżnij się (poprzez dobrą reklamę) albo zgiń jest teraz aktualne w wersji zaproponuj mi zaskakująco dobry produkt albo nie zawracaj mi głowy. Projektanci dawno już nie pracują tylko nad kształtem mebli czy tkaninami: tworzą np. samoloty (jak polski przebój na rynku małych maszyn, Orka, która zdobyła nagrodę Dobry Wzór), tramwaje i pociągi (jak w bydgoskiej firmie PESA). Projektują też np. specjalistyczne stroje do uprawiania sportu, które nie tylko doskonale wyglądają, ale są znacznie bardziej funkcjonalne, niż zwykłe tkaniny. Firmy sięgaja po design, bo niezawodność i niski koszt produkcji nie dają już przewagi nad konkurencją. Kupując pralkę, klient nie szuka pralki, która nie trzęsie się i nie hałasuje niemal żadna już tego nie robi. Nabywca sprawdza raczej, ile prądu i wody zużywa urządzenie, czy obsługuje się je intuicyjnie i czy będzie pasowało do wystroju wnętrza. Konsumenci są skłonni zapłacić wyższą cenę nie tylko za logo na etykiecie, lecz za produkt, który odpowiada na ich osobiste potrzeby. Kilkanaście lat temu na rynek wkroczyła nowa generacja wielkich dziś marek, takich jak Apple, Starbucks czy Google. Za każdą z nich stoją nowatorskie, starannie zaprojektowane produkty i usługi, które stworzyły nową przestrzeń na rynku i zawładnęły nią. Motta: inwestujemy w lepszą obsługę klienta, a nie w zabawne reklamy oraz reklama to podatek nakładany na nudny produkt pokazały nowe podejście. Zamiast nakładać konsumentom różowe okulary, tak by kupowali przeciętne produkty, firmy zainwestowały w innowację, które wyprzedzają oczekiwania klientów. Dlatego dzisiejsze słowa-klucze w firmach to wartość dla klienta (customer value), doświadczenie klienta (customer experience), innowacja. Konsumenci cenią interakcję z produktem, doznania estetyczne, funkcjonalność, ergonomię i to te cechy tworzą wartość produktu lub usługi.

3 NOWE IKONY, NOWE WYZWANIA Symbolem przełomu stał się ipod. Produkty Apple ipod czy iphone są nowymi ikonami innowacyjności, a zarazem obiektami zazdrości konkurencji. Są też świetnie zaprojektowanymi przedmiotami, które świadomie wyróżniają się na kilku polach: _ produkt: przyjazna dla ludzi technologia i ergonomia; _ estetyka i interakcja z produktem (interfejs użytkownika, ekran dotykowy): nowe rozwiązania to znak rozpoznawczy marki Apple; _ model biznesowy: integracja produktu z usługą. itunes Store to łatwy dostęp plików mp3 i poszerzenie rynku muzyki, iphone zachęca do usług multimedialnych (zdjęcia, lokalizacja/mapy). Obserwując triumfalny pochód Apple i przewagę, jaką osiągnęła firma, opierając strategię biznesową na nowocześnie rozumianym projektowaniu, wielu szefów zdało sobie sprawę z ważnej zmiany. Strategie wyróżniania się skuteczne w czasach postindustrialnych przestały sprawdzać się w epoce cyfryzacji. Znakiem nowych czasów stają się hybrydowe rozwiązania łączące produkty i usługi, funkcjonujące wcześniej w ramach różnych rynków. Widać to świetnie w świecie telefonów komórkowych. Pięć lat temu służyły głównie do rozmów i wysyłania SMS-ów. Od niedawna dzięki nim korzystamy z internetu, wysyłamy e- -maile i gramy w gry. Ten rok ma upłynąć pod znakiem urządzeń pełniących funkcje telefonu, netbooka i czytnika e-książek. W najbliższym czasie rozwinie się connected TV, czyli internet i telewizja w jednym odbiorniku telewizyjnym stacje TV będą zmuszone konkurować na jednym ekranie z serwisem YouTube, zmieni się więc rynek reklamowy, powstaną usługi łączące programy telewizyjne z serwisami społecznościowymi. Sprawy komplikują pogłębiające się różnice między pokoleniami konsumentów. Starsza generacja uczy się korzystania z a, komunikatorów internetowych, jak Skype czy przesyłania zdjęć telefonem komórkowym. Tymczasem dla nowego pokolenia świat wirtualny płynnie przenika się z realnym. Relacje podtrzymywane w internecie są niemal równie istotne, co relacje z ludźmi w realnym życiu. Producenci komórek staną więc przed wyzwaniem, jak zmienić swoje produkty pod względem użyteczności, funkcji, ergonomii i estetyki tak, by dostosować je do potrzeb i wymagań różnych grup klientów. Zmiany tego rodzaju dotyczą nie tylko branży technologicznej, lecz wszystkich rynków od samochodów (napęd elektryczny), przez modę (indywidualizacja), po codzienne produkty spożywcze ( bez chemii ). Klienci zmieniają preferencje: rośnie ich świadomość ekologiczna, zwracają uwagę na odpowiedzialność społeczną, następuje odwrót od produktów masowych i przemysłowych na rzecz tych o statusie autentycznych wykonanych przez ludzi, a nie wyprodukowanych przez maszyny. NOWY WYMIAR STRATEGII W tych warunkach firmy dostrzegły, że przy dużym tempie zmian trudno będzie sprostać konkurencji bez wsparcia profesjonalnych zespołów projektowych. Czas wprowadzania innowacji uległ skróceniu nie mówimy już o latach, ale o miesiącach. Zintegrowana umiejętność myślenia projektem i rozwiązaniami (design thinking) będzie coraz ważniejsza, jeśli firma chce skutecznie konkurować z całą plejadą konkurentów produkujących podobne towary. Dziś design jako sposób myślenia i pracy nad innowacją odkrywają wszyscy: nie tylko przedsiębiorstwa, ale również sektor publiczny i administracja bo i tam trzeba znajdować nowe rozwiązania dla starych problemów. Wygląda na to, że design staje się nowym podejściem do tworzenia strategii. Co więc możemy zrobić w firmach i instytucjach, które jeszcze nie widzą możliwości, jakie daje projektowanie? Dostrzeżmy znaczenie podejścia design thinking jako umiejętności znajdowania rozwiązań. Innowacja nie powstaje w tabelkach i arkuszach kalkulacyjnych jest efektem współpracy ludzi, zespołów i grup ekspertów. Jest mierzalnym i przewidywalnym procesem, który pozwala na tworzenie produktów i usług ekscytujących klientów, znajdowanie nowych zastosowań dla technologii i generowanie niekonwencjonalnych odpowiedzi na nowe wyzwania rynkowe i społeczne w krótkim czasie.

4 10 _ 11 TT design»» Projektowanie ipada nowego dziecka Apple Computers dotyczyło nie tylko wyglądu urządzenia, też zaspokojenia potrzeb klienta: konsumpcji nowych mediów.»» iphone: jeden z najlepiej sprzedających się smartphone ów, którego innowacyjność to nie tylko unikalna forma, ale również ekosystem urządzenia, czyli łatwo dostępny sklep z aplikacjami.»» Czytnik e-książek Sony: firmy, które konkurują z Apple starają się za wszelką cenę skopiować nie tyle rozwiązania technologiczne, ale sposób pracy nad innowacjami czyli podejście przedsiębiorstwa do projektowania. Po co design thinking? 1. Design i myślenie projektowe to dziś jeden z najbardziej gorących tematów, o których myślą firmy na całym świecie. 2. Zajmują się nim, bo wykorzystanie umiejętności projektantów jest dziś jedną z kluczowych kompetencji firm. 3. Projektowanie to nie tylko estetyka, ale przede wszystkim opanowanie procesu design thinking: myślenia projektowego, które prowadzi do innowacji.

5 »» OVAL: przyjazna środowisku, wykonana z naturalnej włókniny lnianej biodegradowalna torba wielorazowa z serii 60 BAG. Projektanci: Katarzyna Okińczyc i Remigiusz Truchanowicz. Producent: Agencja Reklamowa STudio Remigiusz Truchanowicz.»» LEO PLASTIC: nagrzewnica powietrza, wykonana z tworzywa ABS, spełniającego wymagania ekologiczne. Zespół projektowy STUDIO 1:1. Kierownik zespołu projektowego: Jarosław Szymański. Producent: FLOWAIR GROUP S.C. Projektowanie integruje i systematyzuje podejście do innowacji w każdym obszarze. Jego efektem jest prototyp, a żeby go stworzyć, potrzebujemy konkretnych, wymiernych działań. Przeprojektujmy firmę tak, by mogła myśleć projektowo. Model organizacji podzielonej pionowo na działy odpowiedzialne za rozmaite funkcje nie sprawdza się w tworzeniu nowych rozwiązań. W praktyce żaden z działów nie jest w stanie samodzielnie wymyślić i wdrożyć innowacji. Dlatego standardem stają się interdyscyplinarne zespoły projektowe, tzw. grupy do zadań specjalnych, i upowszechnia się model connect & develop (z ang. łącz i rozwijaj), polegający na tworzeniu innowacji w bliskiej współpracy z zewnętrznymi partnerami: ekspertami, klientami, interesariuszami. Myślenie projektowe integruje pracę specjalistów z różnych działów. W przypadku firmy to działy R&D (badań i rozwoju), wzornictwa przemysłowego, komunikacji marketingowej, brandingu i strategii rynkowej. W przypadku organizacji publicznej i instytucji wszystkich zaangażowanych w kontakt z szeroko rozumianym klientem. Zadbajmy o stały kontakt z klientami. Empatia, umiejętność projektowania z myślą o użytkownikach produktów i usług ludziach, ich zachowaniach, zwyczajach i potrzebach, a nie jak o abstrakcyjnej grupie docelowej albo petentach. To podejście konieczne, by odkryć nowe rozwiązania. Standardem pracy nad nowymi rozwiązaniami są badania obserwacyjne. Innowacja zaczyna się od obserwowania ludzi w działaniu. Zza biurka tego nie widać. Otwórzmy organizację na nowe bodźce, inspiracje i pomysły. W poszukiwaniu nowych rozwiązań, organizacje coraz częściej sięgają po różne sposoby pozyskania wiedzy, którą nie dysponują. Dlatego współpracują z firmami projektowymi i projektantami, poszukują inspiracji, otwierają się na kooperację. Stosują różne techniki, np. skunkworks (grupa działającą wewnątrz organizacji, w dużym stopniu autonomiczna, nieskrępowana przez procesy biurokratyczne, pracująca nad zaawansowanymi projektami). Otwierają się też na współpracę np. z uczelniami i środowiskami kreatywnymi. Podtrzymujmy kulturę, która sprzyja design thinking. Innowacyjność wymaga przyzwolenia na błędy, uznania dla nowatorskich pomysłów, rozwijania umiejętności twórczej pracy grupowej i prototypowania rozwiązań, a także troski o sprzyjające innowacji środowisko pracy takie projektowanie przestrzeni firmy, by ułatwiała twórczą współpracę i pozwalała pracownikom na swobodę w zarządzaniu własnym czasem i sprzyjała kreatywności. Jesteśmy skazani na design. Świat, który nas otacza, ma zawsze funkcję i formę, które mogą być mniej lub bardziej przemyślane. Przykład niespodziewanej innowacji w tak tradycyjnym wydawałoby się już produkcie, jak korek do umywalki pokazuje, jak wiele świetnych rozwiązań nie zostało jeszcze odkrytych. Firmy, które ich szukają, mają je na wyciagnięcie ręki wystarczy, że zaczną rozwijać umiejętność myślenia projektowego i wykorzystają potencjał kreatywny. Bartłomiej Serafiński jest założycielem firmy TOUCH Ideas. Można się z nim skontaktować pod adresem: b.serafinski@touch-ideas.com

6 TT design 12 _ 13 Gdzie szukać inspiracji do podejścia design thinking? Produkty i usługi z dobrym pomysłem PIWA REGIONALNE Żywe, Ciechan. Małe browary nie mają szans w starciu z międzynarodowymi koncernami, więc wprowadzają niepasteryzowane piwa o ciekawych smakach. Wielkość ich sprzedaży nie bije rekordów, są jednak zyskowne, gdyż konsumenci są skłonni zapłacić więcej za unikalny, lepszy produkt. Mają bezpieczną pozycję na rynku, bez kosztownych kampanii telewizyjnych. KRAKOWSKI KREDENS zaprojektowany, by zaspokoić potrzebę skosztowania tradycyjnych polskich (galicyjskich) produktów, przygotowywanych według rodzinnych, przekazywanych z pokolenia na pokolenie receptur. Firma wykorzystuje potencjał małych, często rodzinnych przedsiębiorstw i chlubi się doświadczeniem w przestrzeganiu tradycyjnych przepisów. ALLEGRO portal aukcyjny zaprojektowany lepiej niż ebay: poruszanie się po stronie jest łatwiejsze, a użytkownik może szybciej odnaleźć ofertę. Światowy poziom w ergonomii serwisów internetowych. Dzięki temu gigant ebay jest w Polsce niszowy (transakcje międzynarodowe). GADU-GADU najpopularniejszy komunikator w Polsce. Żaden zachodni gigant typu MSN nie może nawet się z nim mierzyć. Swoją popularność zawdzięcza m.in. prostocie projektu. Miał służyć szybkiej komunikacji tekstowej, bez zbędnych dodatków. Niestety, wraz z pojawianiem się dodatków, staje się słabszy. WIEDŹMIN fabularna komputerowa gra akcji, duży polski sukces za granicą, jedna z pierwszych gier, w których zastosowany został nieliniowy rozwój akcji. Decyzje podejmowane przez gracza wpływają na historię rozgrywki i otwierają nowe wątki. EMPORIA telefon komórkowy dla seniorów przeciwny biegun multimedialnych urządzeń obsługiwanych za pomocą ekranów dotykowych. Wyjątkowe wzornictwo i rozwiązania, skoncentrowane wokół potrzeb starszych użytkowników komórek. Zwiększa wykorzystanie telefonii komórkowej w niedocenionym dotychczas segmencie osób starszych.