ZAPIS STENOGRAFICZNY. Posiedzenie Komisji Obrony Narodowej (26.) w dniu 27 listopada 2012 r. VIII kadencja

Transkrypt

1 ZAPIS STENOGRAFICZNY Posiedzenie Komisji Obrony Narodowej (26.) w dniu 27 listopada 2012 r. VIII kadencja

2 Porządek obrad: 1. Informacja Ministerstwa Obrony Narodowej na temat działalności Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej poza granicami kraju. Zapis stenograficzny jest tekstem nieautoryzowanym.

3 (Początek posiedzenia o godzinie 14 minut 01) (Posiedzeniu przewodniczy przewodniczący Władysław Ortyl) Dzień dobry. Witam serdecznie państwa senatorów oraz naszych gości, pana ministra Czesława Mroczka, pana generała broni Edwarda Gruszkę, pana generała Leszka Surawskiego i towarzyszące im osoby, pracowników z Ministerstwa Obrony Narodowej. Witam także pana pułkownika Waldemara Kozickiego, szefa zespołu w Departamencie Zwierzchnictwa nad Siłami Zbrojnymi w Biurze Bezpieczeństwa Narodowego. Dzisiejsze posiedzenie naszej komisji poświęcone jest informacji Ministerstwa Obrony Narodowej na temat działalności Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej poza granicami kraju. Uwzględnione zostaną także aspekty afgańskie, czyli jak może się rozwijać sytuacja w tamtym regionie, jak to będzie wyglądało. Mamy ten punkt zapisany w planie pracy i chcemy go w tym roku zrealizować. Otrzymaliśmy od pana ministra Czesława Mroczka informację na temat pozostawania Sił Zbrojnych RP poza granicami kraju, ale będziemy prosili o przybliżenie tej kwestii, abyśmy mogli podyskutować na ten temat i zadać pytania przedstawicielom resortu. Chcę przypomnieć, że nasze posiedzenie jest transmitowane przez internetową telewizję senacką i każdy ma możliwość oglądania i kontrolowania przebiegu obrad. Jeszcze raz serdecznie wszystkich witam i oddaję głos panu ministrowi. Bardzo proszę, Panie Ministrze. Sekretarz Stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej Czesław Mroczek: Dziękuję bardzo, Panie Przewodniczący. Szanowni Państwo! Tak jak powiedział pan przewodniczący, przesłaliśmy materiały na temat działania polskich kontyngentów wojskowych poza granicami kraju. Jeżeli pan przewodniczący i państwo pozwolicie, to szczegółową informację Wprowadzenie do dyskusji przedstawi dowódca operacyjny Sił Zbrojnych RP, pan generał Edward Gruszka. Ja chcę tylko powiedzieć, że w tej chwili jesteśmy zaangażowani Jest polski kontyngent wojskowy w Afganistanie i w Kosowie w ramach operacji organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego. To zaangażowanie trwa od 1999 r. Prowadzimy również jedną operację pod egidą Unii Europejskiej w Bośni i Hercegowinie od grudnia 2004 r. Cyklicznie, o czym państwo doskonale wiecie, bo informowana jest o tym polska opinia publiczna, wykonujemy kontrole przestrzeni powietrznej państw bałtyckich w ramach natowskiego zadania Air Policing. Tak jak powiedziałem, jesteśmy gotowi do dyskusji. Jak rozumiem, dyskusja będzie przede wszystkim tak zapowiadał pan przewodniczący koncentrować się wokół naszego największego kontyngentu, czyli wokół Afganistanu. Zresztą nasz materiał zbudowaliśmy tak, żeby ten temat przedstawić dosyć szczegółowo. A teraz, jeżeli pan przewodniczący pozwoli, przeszlibyśmy do prezentacji przygotowanej przez dowódcę operacyjnego, pana generała Edwarda Gruszkę. Bardzo proszę. (Brak nagrania) Dowódca Operacyjny Sił Zbrojnych Edward Gruszka: Poza granicami naszego kraju. Prezentacja będzie przebiegała według układu przedstawionego na slajdzie. Krótko odniosę się do spraw ogólnych, w tym do generalnej misji poza granicami kraju, misji obserwacyjnych, Grup Bojowych Unii Europejskiej i Sił Odpowiedzi NATO, ale swoją uwagę skupię na kontyngentach wojskowych ze szczególnym uwzględnieniem naszego kontyngentu w Afganistanie. Jeśli państwo pozwolicie, to moje wystąpienie zakończę dosłownie trzema wnioskami. Panie Przewodniczący, Szanowni Państwo, przybliżając tematykę naszej obecności poza granicami kraju, przypomnę, że od 1953 r. bierzemy udział w operacjach poza granicami kraju i do chwili obecnej ponad sto tysięcy żołnierzy i pracowników wojska brało udział w osiemdziesięciu pięciu operacjach poza granicami kraju. Te misje miały różny charakter. Jak państwo pamiętacie, rozpoczynaliśmy od stosunkowo prostych misji obserwacyjnych. Później pojawiły się misje logistyczne i operacyjne oraz misje, w ramach których realizujemy również pełne spektrum działań związanych z prowadzeniem operacji typowo

4 4 bojowych. Polski żołnierz uczestniczący w operacjach poza granicami kraju zyskał renomę niezawodnego i bezstronnego profesjonalisty oraz solidnego sojusznika. Obecnie poza granicami kraju mamy dwa tysiące pięćdziesięciu dziewięciu żołnierzy, niemniej proszę spojrzeć na slajd pozwoliłem sobie zaznaczyć poziom ambicji naszego państwa w zakresie udziału w misjach poza granicami kraju. Mieści się to w przedziale od trzech tysięcy dwustu do trzech tysięcy ośmiuset żołnierzy i naszego personelu. Proszę o slajd. W chwili obecnej Polska uczestniczy w misjach obserwacyjnych poza granicami kraju, jak tu widzimy, w sześciu państwach. Oprócz tego nasze kontyngenty wojskowe obejmują misję ISAF w Afganistanie, misję KFOR w Kosowie obydwie te misje są misjami natowskimi i misję Unii Europejskiej EUFOR/MTT. Nasz udział w tak zwanych Siłach Odpowiedzi NATO wynosi Polska w tym roku deleguje do tych sił ośmiuset siedemdziesięciu dwóch żołnierzy. Chcę podkreślić, że stanowimy odpowiedni element tych wojsk. Dosłownie parę dni temu w naszych siłach zbrojnych zakończyła się certyfikacja Dowództwa Zestawu Sił Grupy Bojowej Unii Europejskiej. Jak państwo wiecie, jako wojsko polskie przejmujemy dyżur bojowy od 1 stycznia przyszłego roku. Polska jest państwem ramowym w ramach Trójkąta Weimarskiego, odgrywamy kluczową rolę w tym zgrupowaniu wojsk, gdzie delegujemy dwa tysiące stu sześćdziesięciu dwóch żołnierzy. Cały kontyngent z przedstawicielami sił zbrojnych Niemiec i Francji będzie liczył trzy tysiące stu żołnierzy. Proszę o następny slajd. Pozwolę sobie przejść do naszej obecności w KFOR. Jak państwo wiecie, nasza obecność w tej misji datuje się od 1999 r. Nasz kontyngent wojskowy realizuje tam misję o charakterze stabilizacyjnym. W ramach działalności operacyjnej polski kontyngent wojskowy realizuje zadania polegające na monitorowaniu przestrzegania porozumień i traktatów międzynarodowych w celu stworzenia warunków do przejścia do etapu zwanego Mimimum Presence, czyli do minimalnej obecności sił natowskich, i do zakończenia misji, a więc do przekazania całej odpowiedzialności w ręce lokalnej administracji rządowej, samorządowej, a w przyszłości w ręce sił zbrojnych i sił bezpieczeństwa, które wezmą odpowiedzialność za tę misję. W tej misji główny swój wysiłek koncentrujemy na wydzielaniu tak zwanej kompanii manewrowej, która jest jedną z kluczowych jednostek. Ta kompania obok sił amerykańskich i niemieckich stanowi trzon sił, z którymi tak można powiedzieć generalnie można robić wszystko. Nasi żołnierze wykonują tam zadania bez ograniczeń. Niestety nie możemy tego powiedzieć o wszystkich partnerach, jeżeli chodzi o tę misję. Oprócz tego mamy swój udział wśród personelu kwatery głównej, stanowimy poważny trzon w tak zwanym wkładzie do dowództwa wielonarodowej grupy bojowej, którą dowodzą Amerykanie, jak również delegujemy naszych żołnierzy do zespołów łącznikowo-monitorujących rozmieszczonych w południowej i wschodniej części Kosowa. Główną bazą, w której przebywają nasi żołnierze, jest znajdująca się na południu baza Bondsteel, dowodzona przez Amerykanów, jednak zadania operacyjne wykonujemy 26. posiedzenie Komisji Obrony Narodowej głównie z bazy Nothing Hill chodzi o dozorowanie granicy serbsko-kosowskiej. Często też zabezpieczamy funkcjonowanie przejścia granicznego w miejscowości Jarinje jest to tak zwana Gate nr 1. Proszę o następny slajd. Przechodzę do omówienia naszej obecności w Bośni i Hercegowinie, Realizujemy tam zadania w ramach misji Unii Europejskiej. Nasz kontyngent wojskowy realizuje misje o charakterze szkoleniowo-doradczym, monitorujemy przestrzeganie porozumień i traktatów międzynarodowych w celu stworzenia warunków do funkcjonowania oraz normalizacji sytuacji w rejonie odpowiedzialności. Nasz kontyngent bierze udział w odbudowie zdolności bośniackich sił zbrojnych. Jest to kontyngent niewielki, trzydziestodziewięcioosobowy; głównie koncentrujemy nasz personel w tak zwanych zespołach szkoleniowych MTT. Mamy swój wkład w działanie zespołów zajmujących się nadzorowaniem, obserwacją sytuacji, szczególnie w centralnej części Bośni i Hercegowiny. Wchodzimy również w skład komórek kwatery głównej KFOR i międzynarodowej grupy żandarmerii. Jest to specyficzna misja, inna niż wszystkie, funkcjonująca głównie na zasadzie outsourcingu, który obejmuje i pojazdy, i żywienie, i zakwaterowanie żołnierzy. Jesteśmy rozmieszczeni na terenie całej Bośni i Hercegowiny i tym samym mamy, można powiedzieć, doskonały wgląd w to wszystko, co dzieje się w wymiarze politycznym i wojskowym w tym rejonie. Proszę o kolejny slajd. Jak panowie senatorowie wiecie, zakończyliśmy w tym roku naszą misję wydzielaną przez Siły Powietrzne RP. Była to kolejna misja w krajach bałtyckich, przypomnę jej cel. Otóż celem była demonstracja sojuszniczej solidarności, kolektywnej obrony w ramach NATO, zapewnienie jednolitego poziomu bezpieczeństwa państwom sojuszu i wyrażenie spójności woli sojuszu w zakresie ochrony przestrzeni powietrznej państw NATO. Według oceny państw bałtyckich, według oceny naszej dyplomacji i według naszej oceny misja ta przebiegała najlepiej ze wszystkich, które do tej pory wydzielaliśmy. Tę misję zakończyliśmy wielkim sukcesem. Wiem, że tego typu misje będą się powtarzały w kolejnych latach. Kolejna misja będzie, z tego, co wiem, na początku 2014 r. i Polska wstępnie zadeklarowała swoją obecność. Powiem teraz kilka słów na temat naszych obserwacji i doświadczeń z tych misji, które omówiłem przed chwilą. Chciałbym powiedzieć, że misja Orlik jest przejawem naszej sojuszniczej solidarności, fundamentem budowy więzi z krajami bałtyckimi i doskonałą wizytówką naszego kraju. Ja osobiście miałem okazję kilkakrotnie być w tym okresie na Litwie i potwierdzam że, naprawdę jest głębokie partnerstwo, jeżeli chodzi o nasze siły zbrojne i siły zbrojne Litwy. Otrzymałem wiele sygnałów świadczących o chęci pogłębiania współpracy, mimo iż słyszeliśmy, że w tym okresie było różnie, szczególnie jeśli chodzi o współpracę polityczną między naszymi krajami. Wielkie zaangażowania i możliwość prowadzenia pełnego spektrum działań sprawiają, że nasze kontyngenty wojskowe pełnią wyjątkową rolę i maja wyjątkowe miejsce w gronie sojuszników. Mam tu na myśli przede wszystkim misję w Kosowie, gdzie innych żołnierzy nie można posłać Po prostu zawsze posyła się polskich żołnierzy.

5 w dniu 27 listopada 2012 r. 5 Mamy tam wyjątkową pozycję, potrafimy dogadać się z Serbami, potrafimy też dobrze układać sobie stosunki z ludnością kosowską. I, co podkreślałem, wykonujemy pełny zakres zadań. Jesteśmy tam dobrze postrzegani i przez to też mocno dociążani zadaniami. Działania stabilizacyjne naszych kontyngentów wojskowych na Bałkanach przyczyniają się do utrzymania spójności Unii Europejskiej oraz NATO, co leży również w interesie naszego kraju. Historia uczy nas Wiemy, że Bałkany są taką częścią Europy, gdzie wiele pojedynczych krajów Unii Europejskiej czy NATO ma własne interesy. W każdym razie utrzymanie stabilizacji i porządku w tym regionie służy przede wszystkim naszemu interesowi jako Polski. Udział w misjach bałkańskich utorował nam drogę do NATO, a doświadczenia nabyte podczas współpracy z krajami nordyckimi i z krajami sojuszu stały się katalizatorem przeobrażeń w całych naszych siłach zbrojnych. Jak pamiętamy, te misje Pamiętam, jak wchodziliśmy do NATO. Myślę, że był to jeden z powodów zaakceptowania nas w sojuszu. Pozwólcie państwo, że przejdę teraz do naszej najważniejszej misji misji ISAF. Krótko przypomnę, że jesteśmy w tej misji od 2002 r. Na początku nasza obecność była niewielka stu żołnierzy saperów w Bagram. W 2004 r. została podjęta decyzja polityczna o wzmocnieniu naszej obecności. Weszliśmy dodatkowo w skład HQ ISAF wtedy jeszcze tylko w stolicy Afganistanu. W 2007 r. nastąpiło zwiększenie naszego kontyngentu do tysiąca dwustu ludzi. W 2008 r. pamiętamy o konsolidacji naszego wysiłku i obecności w Afganistanie zgrupowaliśmy naszą obecność w prowincji Ghazni. W prowincji Ghazni przebywaliśmy do pierwszego kwartału 2012 r., osiągając naszą najwyższą obecność, wznoszącą dwa tysiące sześciuset żołnierzy. Od połowy 2012 r. w ramach tworzenia środowiska bezpieczeństwa wokół i na południe od Kabulu doszło do zmiany w rozmieszczeniu wojsk, w położeniu akcentów. W Ghazni prowadzona była duża operacja ofensywna z udziałem polskich i amerykańskich wojsk, a konkretnie spadochroniarzy. Spowodowało to, przyczyniło się to do tego, że władze polityczne w naszym kraju mogły podjąć decyzję o redukcji naszego kontyngentu do tysiąca ośmiuset żołnierzy i o rozpoczęciu stopniowego procesu wstępnej fazy wycofania. Proszę o następny slajd. Charakter i cel naszej misji w chwili obecnej został Od 24 października zmieniliśmy go na szkoleniowo-stabilizacyjny, czyli przesunęliśmy akcenty i teraz bardziej zajmujemy się szkoleniem, doradzaniem, mentorowaniem, ale przy okazji utrzymujemy siły i środki oraz podejmujemy typowe działania stabilizacyjne. Dla przypomnienia powiem, że celem misji jest odbudowa struktur władz afgańskich i instytucji państwowych, w tym zwłaszcza afgańskich sił bezpieczeństwa, osiągnięcie przez nie poziomu umożliwiającego przejęcie odpowiedzialności za wszystkie obszary funkcjonowania północnej części prowincji Ghazni. Proszę o slajd. Jeżeli chodzi o strukturę organizacyjną, to, jak państwo widzicie na slajdzie, w misji mamy w tej chwili około tysiąca ośmiuset żołnierzy. Wspiera nas też stosunkowo duży komponent sił amerykańskich, głównie wchodzący w skład dowództwa brygady. Szczególnie w tym rejonie oddziały PRT zajmują się rekonstrukcją i odbudową prowincji, a pododdziały RCP rozpoznaniem, oczyszczaniem głównych dróg komunikacyjnych. Oprócz tego w skład naszego kontyngentu wchodzi trzech żołnierzy ukraińskich, którzy pracują jako chirurdzy anestezjolodzy w naszym szpitalu. Ponadto około trzech i pół tysiąca osób z afgańskich sił bezpieczeństwa wspomaga nasze działania w północnej części prowincji Ghazni. Głównym trzonem, że tak powiem, bojowym, jest w tej chwili zgrupowanie bojowe, które funkcjonuje i działa w obszarze czterech dystryktów. Dysponujemy elementem powietrzno-szturmowym, tak zwaną samodzielną grupą powietrzno-szturmową w wymiarze śmigłowcowym i kawalerii powietrznej. Dysponujemy ośmioma zespołami, które zajmują się monitorowaniem i szkoleniem armii i policji afgańskiej, posiadamy też samodzielny element zaopatrzenia. Dysponujemy dużymi siłami, dwoma zgrupowaniami zadaniowymi wojsk specjalnych z Lublińca i z GROM. Siły te są wystarczające do wykonywania postawionych przed nami zadań. Proszę o slajd. Krótka informacja dla państwa na temat naszej strefy odpowiedzialności. Obszar zaznaczony czerwoną linią obejmuje osiem dystryktów. Tak dla zobrazowania Ten obszar można porównać z obszarem naszego województwa opolskiego, ale należy wziąć pod uwagę, że 2/3 tego obszaru, szczególnie część północna i zachodnia, jest to teren wysokogórski, niezamieszkały, bardzo rzadko odwiedzany przez kogokolwiek, w tym przez rebeliantów. Ludność na terenie naszej prowincji Jest około dwustu siedemdziesięciu pięciu tysięcy mieszkańców. Można to porównać do liczby osób mieszkających w Gdyni. Proszę o slajd. Stan bezpieczeństwa w naszym obszarze odpowiedzialności ciągle się poprawia. Jak państwo widzicie, dominującym kolorem jest kolor zielony, czyli ni mniej, ni więcej przyjazny. Większy poziom zagrożenia występuje jeszcze w dystrykcie Ghazni i Waghez. Są to dystrykty, przez które przechodzi sławna Highway One, gdzie przeciwnik koncentruje swoją uwagę. W chwili obecnej możemy powiedzieć, że sytuacja jest stabilna, notujemy pozytywne trendy, jeżeli chodzi o aktywność rebeliantów. Dla porównania powiem, że w ubiegłym roku mieliśmy tysiąc czterysta siedemdziesiąt trzy incydenty zbrojne, a w tym roku spadek jest znaczący było sześćset pięćdziesiąt zdarzeń z udziałem rebeliantów. Proszę o następny slajd. Działalność operacyjna. Utrzymujemy wysokie tempo operacyjne, w ciągu tygodnia prowadzimy pięć różnych operacji z afgańskimi siłami bezpieczeństwa. Przekładając to na pojedyncze patrole, pojedyncze misje rozpoznawcze, śmigłowcowe, transportowe, można powiedzieć, że jest to około dwustu różnego rodzaju zadań bojowo-operacyjnych. W ostatnim okresie poprzednia zmiana, jedenasta, przeprowadziła z afgańskimi siłami bezpieczeństwa wiele wspólnych operacji, w tym siedem dużych, kluczowych, włącznie z tym, że afgańskie siły bezpieczeństwa rozpoczęły już planowanie i prowadzenie operacji samodzielnie, co jest dobrym sygnałem, o to nam chodzi. Utrzymaliśmy inicjatywę w prowincji, zdecydowanie ograniczyliśmy zdolność manewrów przeciwnika. Szczęśliwie udało się nam odbyć ostatnią zmianę między kwietniem a październikiem tego roku bez strat bezpowrotnych, czyli bez ofiar śmiertelnych, jeżeli chodzi o naszych żołnierzy.

6 6 Pozwolę sobie przedstawić państwu efekty. Otóż udało się nam przechwycić, zniszczyć aż ponad 30 t materiałów wybuchowych, które służą do produkcji śmiercionośnych przydrożnych bomb. Przejęliśmy też duże ilości broni, rakiet, różnego rodzaju granatów, granatów moździerzowych. Udało nam się też w tym okresie, co jest dużym sukcesem, rozbroić aż sto dwa już założone i gotowe do detonacji tak zwane ładunki IED i nie doprowadzić do ataku. Proszę o slajd. Tu widzicie państwo taką tabelkę, która obrazuje spadkową liczbę ładunków IED. One są, że tak powiem, najbardziej śmiercionośne, jeżeli chodzi o cały ISAF. Linia czerwona wskazuje skuteczne ataki, jakie zostały przeprowadzone. Jak widzimy, ten rok był bardzo pomyślny. Linia żółta z kolei pokazuje, jak w ciągu każdego miesiąca udawało się nam skutecznie wykrywać, neutralizować i niszczyć już założone przydrożne ładunki wybuchowe, które mogły stać się przyczyną śmierci naszych żołnierzy podczas działań na polu walki. Straty w Afganistanie kształtują się, jak państwo widzicie Podczas bezpośrednich kontaktów z przeciwnikiem Nasi żołnierze wyjątkowo dzielnie stają do walki, a straty są o wiele niższe niż w całym ISAF. Pozwolę sobie przedstawić tabelę, ona odnosi się do tak zwanych strat bezpowrotnych, czyli killed in action. Oby dalej było tak, jak jest w chwili obecnej. Są tu naliczenia procentowe w stosunku do wielkości kontyngentu, czyli w tej chwili do tysiąca ośmiuset osób. I nasze straty przekładają się obecnie tak, jak państwo tu widzicie. Jest to głównie wynik, jak dedukujemy, lepszego zabezpieczenia balistycznego, trochę lepszych procedur i lepszego poziomu wyszkolenia naszych żołnierzy. Tu akurat posłużyłem się przykładem krajów, których żołnierze wykonują pełne spektrum operacji i są rozmieszczeni na terenach największej aktywności rebeliantów, czyli na południu i wzdłuż granicy z Pakistanem. Proszę o następny slajd. Jeżeli chodzi o sprawność techniczną naszego sprzętu i urzutowanie naszych zapasów w Afganistanie, to są one na dobrym i bardzo dobrym poziomie. Jak państwo widzicie, ta sprawność jest bardzo wysoka. Jest to efekt wysiłku całych sił zbrojnych. Ostatnio nawet zostaliśmy pochwaleni w raporcie NIK, który dosłownie parę dni temu wpłynął na moje biurko. Po kilkumiesięcznej kontroli zostaliśmy jako dowództwo operacyjne pochwaleni za nadzór, monitorowanie i pomoc w tym, by taka sprawność była utrzymywana. Jeszcze jedno chcę podkreślić. Jeśli chodzi o zasadniczy sprzęt, to naszą przewagą, którą w tej chwili mamy nad rebeliantami, jest potężna liczba rosomaków. Mamy w kontyngencie sto dwa rosomaki i, można powiedzieć, wszystkie są sprawne. Od Amerykanów Wykorzystujemy na nasze potrzeby tak zwane wozy przeciwminowe odporne na ataki przydrożnych bomb. W tej chwili mamy aż osiemdziesiąt cztery takie pojazdy do wykorzystania w naszym kontyngencie. Proszę o następny slajd. Afgańskie siły bezpieczeństwa są dla nas kluczowe, bo to im chcemy przekazać odpowiedzialność za Ghazni i dlatego rozwijanie ich zdolności jest dla nas bardzo ważne. Chcemy być w stanie efektywnie przekazać im odpowiedzialność za bezpieczeństwo i zwinąć nasz kontyngent. 26. posiedzenie Komisji Obrony Narodowej Systematyczne przeglądy prowadzone przez naszych sojuszników W ostatnio podanej ocenie uznano całe afgańskie siły bezpieczeństwa nam podlegające za efektywne, jednak wymagające doradców w czasie planowania, organizowania czy też prowadzenia działań bojowych. Jest to wysoka ocena. NATO przewiduje, że od lipca 2013 r. afgańskie siły bezpieczeństwa będą zdolne do przejęcia pełnej odpowiedzialności za bezpieczeństwo na całym obszarze Afganistanu. Myślę, że to się uda szczególnie na terenie naszej prowincji nie powinno to być problemem. Wyzwania, jakie jeszcze stoją przed afgańskimi siłami bezpieczeństwa, dotyczą przede wszystkim tego, że muszą one poprawić swoje zdolności w zakresie zabezpieczenia logistycznego. W związku z tym dodatkowo wysłaliśmy zespół MTT, czyli zajmujący się szkoleniem, doradzaniem, który jest ulokowany w batalionie logistycznym. Mocno pracujemy nad tym, żeby ich wzmocnić pod względem kultury technicznej i umiejętności planowania w wymiarze logistycznym. Siły afgańskie są słabsze, jeżeli chodzi o wsparcie działań bojowych. My ich wspieramy artylerią, śmigłowcami. Problemem w całym Afganistanie są samowolne oddalenia, ale to prawdopodobnie, jak oceniamy, głównie wynika z tego, że kiedy żołnierze otrzymują uposażenie, pensję, to te pieniądze trzeba wziąć w kieszeń tam nie ma systemu jaki jest u nas i zawieźć niekiedy na drugi koniec Afganistanu. Nasi sojusznicy nie zawsze to rozumieją. Ci żołnierze często wracają, ale w statystykach jest podawane, że to są dezercje, samowolne oddalenia. A niejednokrotnie powód jest prozaiczny: pieniądze trzeba zawieźć do domu, żeby rodzina miała za co żyć. W każdym razie afgańskie siły bezpieczeństwa naprawdę mocno się rozwinęły; i ilościowo, i jakościowo jest tu dosyć duża poprawa. Proszę o następny slajd. Oprócz działalności kinetycznej prowadzimy szeroko zakrojone działania niekinetyczne, wspieramy wszystkie programy rozwojowe. Nasz kraj od 2002 r. do tej pory wydatkował z budżetu 112 milionów zł na pomoc dla Afganistanu, a w samym 2012 r. 23 miliony. W poprzednim roku kwota była podobna. Co udało się nam zrobić? Poprawiliśmy system energetyczny, którego wydolność wzrosła do 3,7 mw, pobudowaliśmy czy odbudowaliśmy wiele placówek służby zdrowia, których liczba wzrosła odpowiednio z pięćdziesięciu siedmiu do sześćdziesięciu siedmiu, i co jest ciekawym wynikiem udało się rozwinąć szkolnictwo, a na terenie prowincji Ghazni oprócz uczniów są też tysiące uczennic. Proszę o następny slajd. W 2013 r. ze względu na zmiany, jakie następują, prawdopodobnie będą redukowane komórki PRT, które odpowiadają za rozwój. One zostaną wręcz zlikwidowane, a nasza pomoc w tym zakresie będzie ograniczona. Dodatkowa kwota zostanie skierowana bezpośrednio do budżetu Afganistanu, niemniej w rejonie prowincji Ghazni będziemy dysponować kwotą około 6 milionów z budżetu ministra obrony narodowej tak będzie w roku 2013 bo, jak państwo pamiętacie, do tej pory pieniądze dla Ghazni pochodziły z budżetu ministra spraw zagranicznych. Według tego planu, jaki tu przedstawiłem, dokonaliśmy pewnego podziału środków. Około 1 miliona będziemy chcieli wydatkować na projekty szkoleniowe, około 2 milionów na rozwój infrastruktury, a około 3 milionów

7 w dniu 27 listopada 2012 r. 7 Niestety będę musiał przenieść się na posiedzenie Komisji Spraw Zagranicznych., dlatego w pierwszej kolejności Mam kilka uwag odnośnie do tego, co zostało zaprezentowane, ale zasadniczo chciałbym wyrazić satysfakcję z tego, że proces przygotowania do wycofania, do zakończenia naszej działalności o charakterze bojowym przebiega w taki sposób, jak to zostało przedstawione przez pana ministra, przez generała, dowódcę operacyjnego. Jeśli chodzi o Afganistan, to zwracam uwagę na następujące kwestie, począwszy od detali. Dostaliśmy materiał, w którym po raz pierwszy znajduję jako jawne informacje o wsparciu ze strony sojuszników amerykańskich naszej obecności w Afganistanie w ramach umowy AXA. To dość wrażliwe dane, przynajmniej przez lata ich nie publikowaliśmy zarówno jeśli chodzi o Irak, jak i jeśli chodzi o Afganistan ze względu na nieformalne uzgodnienia pomiędzy nami a Amerykanami, że dane te nie będą publina kształcenie administracji lokalnej, bo z tym jest nie najlepiej. Chcemy również doposażyć tak zwane centrum reagowania kryzysowego, które jest pomocne w stabilizowaniu sytuacji. Proszę o slajd. Jeżeli chodzi o koncepcję naszej obecności w Afganistanie, to na tym schemacie pozwoliłem sobie przedstawić W tej chwili znajdujemy się w tym miejscu i jesteśmy już kontyngentem o charakterze szkoleniowo-stabilizacyjnym. Przewidujemy, że podczas obecnej zmiany oraz zmiany dwunastej i trzynastej utrzymamy kontyngent w takiej samej wielkości. Oczywiście będziemy zmieniać strukturę wewnętrzną tak, aby była ona bardziej wydolna. Od kwietnia, czyli w końcowym okresie, w okresie zmiany czternastej i piętnastej charakter naszej obecności nazywamy charakterem typowo szkoleniowym. Już od chwili obecnej planujemy i prowadzimy proces stopniowego redukowania sił i środków, proces wycofywania naszego kontyngentu. Jest to powiązane z tak zwanym procesem Transition. W tej chwili w procesie przekazania mamy dystrykt Ghazni. Zostanie on zakończony w drugiej połowie 2013 r. W trzeciej tak zwanej transzy przekazywania mamy dystrykty Nawur, Khwaja Umari i Ajiristan. Planujemy dokonać pełnego przekazania do jesieni 2013 r., a od wiosny kilka kolejnych dystryktów, czyli Waghez, Rashidan, Jaghatu, Khugiani, będzie podlegało procesowi Tansition. Proszę o następny slajd. Jakie wnioski nasuwają się w związku z naszą obecnością w Afganistanie? Przede wszystkim działania poszczególnych zmian kontyngentów wojskowych dobrze wpisały się w naszą strategię obecności w Afganistanie. Obecnie nie widzimy przeszkód mogących wpłynąć na proces planowego zakończenia misji do końca 2014 r. oraz planowego wycofania naszych sił. Dalsze zaangażowanie Polski w misję post-isaf po 2014 r. zależy od decyzji politycznych. NATO też jeszcze nie podjęło ostatecznych decyzji co do tego, jak ta obecność będzie wyglądała po 2014 r. Spodziewamy się konkretnych planów w pierwszej połowie 2013 r. Są zamysły, że to, co miałoby powstać po ISAF, czyli International Training and Assistance Mission in Afghanistan Ta nowa, powiedziałbym, misja powstałaby prawdopodobnie, jak mówią niektórzy planiści, w końcu 2013 r., czyli na zakładkę, a po 2014 r. swoim zasięgiem odpowiedzialności objęłaby wspominane obszary. Dziękuję. Dziękuję serdecznie, Panie Generale, za wyczerpującą informację. Bardzo proszę pana ministra Mroczka o dodatkowe informacje. Sekretarz Stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej Czesław Mroczek: Panie Przewodniczący! Szanowni Państwo! Dwa słowa podsumowania. Udział, nasze członkostwo w sojuszu jest jednym z filarów naszego bezpieczeństwa, a nasze zaangażowanie w misjach poza granicami kraju razem z sojusznikami natowskimi ma bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo. Przez te wszystkie misje, które realizowaliśmy, i te, które realizujemy w tej chwili, pokazaliśmy dobitnie, że jesteśmy wiarygodnym sojusznikiem. Przez te lata maksymalnie wykorzystaliśmy doświadczenia płynące z zadań wykonywanych w ramach PKW. Istotnie zmodernizowaliśmy własne siły zbrojne, w szczególności wyposażenie żołnierzy zarówno indywidualne, jak i sprzęt, który mogliście państwo zobaczyć podczas prezentacji pana generała Gruszki. Mówiliśmy też o tym, że będziemy chcieli dostosować nasze zaangażowanie do naszych możliwości i do potrzeb sojuszniczych, stąd decyzja w 2008 r. o wycofaniu się z Iraku i skoncentrowaniu się na PKW Afganistan oraz decyzja polityczna podjęta już jakiś czas temu razem z sojusznikami o zakończeniu misji w Afganistanie w 2014 r. Jak widać z prezentacji i szczegółowej informacji dowódcy operacyjnego, pana generała Gruszki, są przesłanki pozwalające twierdzić, że przygotowanie do wycofania polskiego kontyngentu przebiega dobrze. Ten obszar, za który odpowiadamy, przygotowywany jest w ramach planu przejęcia odpowiedzialności przez afgańskie siły bezpieczeństwa. Potwierdzamy swoją wiarygodność, ale przede wszystkim zdolność do wykonywania zadań sojuszniczych w innych operacjach, w szczególności dotyczących ochrony przestrzeni powietrznej. A to kluczowa sprawa, żebyśmy mieli odpowiednią wiarygodność. I ta wiarygodność została zbudowana, mamy zdolności i dostosowujemy zaangażowanie do naszych możliwości i do potrzeb sojuszu. I to chyba najważniejsze wnioski płynące z tego wieloletniego polskiego doświadczenia i z tego, co się obecnie dzieje w omówionych przez nas kontyngentach. Dziękuję bardzo. Dziękuję serdecznie. Przechodzimy do pytań, do dyskusji. Pierwszy zgłaszał się pan senator Klich. Bardzo proszę, Panie Senatorze. Senator Bogdan Klich:

8 8 kowane. Chciałbym więc zapytać, czy ich publikacja jest związana z jakąś zmianą umowy z Amerykanami, zgodnie z którą dane te mogą już być publikowane. Ja osobiście z tego powodu się cieszę, ponieważ zawsze pytano nas o to, jaki jest wkład amerykańskich sojuszników w funkcjonowanie naszych wojsk w Iraku i w funkcjonowanie naszych wojsk w Afganistanie. On był niemały, te dane to pokazują, ale zwracam uwagę na to, że to są dane, które wcześniej były objęte swoistym porozumieniem o ich niepublikowaniu. Chciałbym odnośnie do ostatniej fazy naszej obecności w Afganistanie zwrócić uwagę na to, że z dwóch zaprezentowanych tu wariantów wycofania one chyba w sposób właściwy zostały opisane Warto by było jeszcze uwzględnić wariant trzeci, to znaczy wariant proponowany nam przez stronę gruzińską, który ma swoje znaczenie od strony politycznej, bo wykorzystanie terytorium gruzińskiego jako swoistej stacji przeładunkowej przede wszystkim dla naszego sprzętu miałoby istotne znaczenie i dla Polski, i dla Gruzji. Zwracam też uwagę na fakt, że korzystniejszy z tych dwóch wariantów, czyli południowy, nie jest jeszcze uzgodniony z partnerem pakistańskim. Byłem w Pakistanie w zeszłym tygodniu i nie ma tam jeszcze gotowości, nie ma jeszcze decyzji odnośnie do tego, czy będziemy mogli wysyłać nasz sprzęt drogą południową w kierunku do Karaczi i stamtąd transportować do Polski. Warto by było jak najszybciej te przygotowania polityczne przeprowadzić, bo określenie trasy przerzutu jest sprawą kluczową. Zamknięcie naszej misji to będzie największa operacja logistyczna od czasów Czadu. I w zależności od tego, jak ona zostanie przeprowadzona Wycofanie sprzętu i żołnierzy z Afganistanu będzie w istotny sposób rzutowało na ocenę całej wieloletniej operacji afgańskiej, tak jak zamknięcie operacji i wycofanie naszych żołnierzy i sprzętu z Iraku rzutowało na ocenę misji irackiej. Kolejna uwaga, a właściwie pytanie, dotyczy tego, o czym mówił pan generał Gruszka. Dlaczego zakończenie ostatniej tranzycji, ostatnie przekazanie odpowiedzialności za bezpieczeństwo dystryktów jest zaplanowane na drugą połowę przyszłego roku mówię o zakończeniu a nawet na 2014 r. pomimo tego, że rok 2013 to jest rok, w którym Ghazni w drugiej połowie tego roku będzie pełniło funkcję jednej ze światowych stolic islamu. My się staraliśmy o to, żeby domknięcie procesu przekazywania odpowiedzialności odbyło się zanim Ghazni będzie pełnić tę funkcję tak, żeby Afgańczycy mogli w pełni poczuć się gospodarzami swojej prowincji. Ułatwiłoby to też nasze funkcjonowanie i domykanie misji afgańskiej przez naszych żołnierzy. Bardzo się cieszę to czwarta uwaga co do Afganistanu że szósta brygada wróciła z Afganistanu bez strat, że to było możliwe. To pierwsza zmiana, która rzeczywiście nie poniosła strat. Chciałbym jednak zapytać, jak wygląda sytuacja bezpieczeństwa w tej części, o której pan generał nie mówił, to znaczy w tej części prowincji Ghazni, w tych dystryktach, które są pod kontrolą Amerykanów. Bo wszystkie informacje, które napływają, są takie, że istotnie w części kontrolowanej przez kontyngent polski zmniejszyła się chwalić Boga intensywność ataków. Sytuacja się stabilizuje, ale w dalszym ciągu jest ona niestabilna w tych 26. posiedzenie Komisji Obrony Narodowej dystryktach na przykład w dystrykcie Andar, jeśli dobrze pamiętam, czy w dystrykcie Giro które są w tej chwili kontrolowane przez stronę amerykańską. Chciałbym też zapytać, jaki jest kalendarz przekazywania Afgańczykom odpowiedzialności za tamte dystrykty, bo z tego materiału można wnosić, że Amerykanie wcześniej od nas będą przekazywać odpowiedzialność za tamte, mniej stabilne dystrykty aniżeli my za dystrykty bardziej stabilne. To tyle, jeżeli chodzi o Afganistan. Jeżeli chodzi o Air Policing, to bardzo się cieszę, że ostatnia misja przebiegła równie sprawnie jak poprzednia, a nawet, jak mówił generał Gruszka, jeszcze lepiej. Zwracam uwagę na to, że Estończycy już od wielu miesięcy sygnalizują, że kolejne misje mogłyby być goszczone przez nich, w bazie przez nich przygotowanej i wyposażonej za pieniądze natowskie. To jest drażliwy temat, który winniśmy bardzo precyzyjnie i bardzo delikatnie rozwiązać. Będziemy mieć na Litwie nowego ministra obrony i nowy rząd z udziałem mniejszości polskiej. Ten rząd na Litwie jak mamy nadzieję będzie bardziej otwarty na współpracę z Polską. Są też oczekiwania ze strony rządu Estonii, że on także będzie mógł czerpać profity z faktu goszczenia na swoim terytorium żołnierzy i samolotów sojuszniczych. I mamy Łotwę, która jest w najtrudniejszej sytuacji, dlatego że rząd może się spodziewać ze strony własnego społeczeństwa zarzutów i pytań o to, dlaczego nie na tam. A przecież tamta infrastruktura nie odpowiada standardom, więc można by Łotwę spytać: dlaczego nie zrobiliście, nie przygotowaliście infrastruktury tak jak Litwini czy Estończycy? To bardzo delikatna gra na trzech fortepianach krajów bałtyckich i na tę delikatność zwracam uwagę. Mam jeszcze jedno pytanie odnośnie do Althei. Tu jest mowa o tym, że nie zostały podjęte żadne decyzje odnośnie do przyszłości misji w całości. My podjęliśmy nasze decyzje wcześniej, ale całość misji nie jest w tej chwili dookreślona. Jak wygląda sytuacja polityczna odnośnie do przyszłości tej misji? To znaczy, jakie kraje zajmują jakie stanowisko i czy rzeczywiście jest tak, że w dalszym ciągu spór o to, kiedy zakończyć i w co przekształcić misję Althea w przyszłości, paraliżuje zdolność Unii Europejskiej do podjęcia ostatecznych decyzji. Dziękuję bardzo. Dziękuję bardzo panu senatorowi. Panie Ministrze, bardzo proszę. Sekretarz Stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej Czesław Mroczek: Panie Przewodniczący! Szanowni Państwo! Panie Senatorze! Zacznę od Orlika. Przypominam, że zadanie Air Policing polegające na ochronie przestrzeni powietrznej państw bałtyckich nie jest wykonywana przez nas na podstawie umów dwustronnych, tylko jest to zadanie natowskie. W związku z tym my nie chcemy rozstrzygać o tym, czy kontyngent będzie wykonywał zadania z lotniska litewskiego, estońskiego czy łotewskiego, dlatego że powodowalibyśmy w naszym

9 w dniu 27 listopada 2012 r. 9 przekonaniu niepotrzebne konflikty. Niech te dwa pozostałe państwa, jeżeli aspirują do tego, żeby na ich terytorium uruchomić lotniska, które będą spełniały wymogi Niech te państwa się na ten temat domawiają. Chcę powiedzieć, że w ostatnich miesiącach nie z polskiej inicjatywy, ale z naszym udziałem, dlatego że wykonywaliśmy czwarte już zadanie w ramach Air Policing w państwach bałtyckich odbywały się dyskusje między tymi państwami a państwami, które wykonują tam zadania, na temat standardów przygotowania lotniska i tego, jakie warunki stwarzane są dla państw wykonujących zadania. I te rozmowy przebiegają Jest postęp w tych rozmowach. Od razu powiem, że to nie my, ale Niemcy zgłaszali najwięcej uwag, jeżeli chodzi o przygotowanie samego lotniska. Tak że jesteśmy przeświadczeni o tym, że te trzy państwa zaproponują takie warunki, jeżeli chodzi o przygotowanie baz lotniczych, że będziemy mogli dalej spokojnie wykonywać zadania. No ale nie powinniśmy tworzyć dodatkowego napięcia związanego ze zmienianiem teraz baz lotniczych. Myślę, że te państwa powinny przede wszystkim domówić się, ustalić, na jakiej zasadzie to funkcjonuje. Jesteśmy, tak jak mówił pan generał Gruszka, proszeni o to, żeby w dodatkowym terminie znowu wykonać takie zadanie w roku Jeżeli chodzi o Afganistan, to oczywiście proces wycofywania polskiego kontyngentu wojskowego jest w tej chwili jeszcze na etapie uzgadniania planu i wiadomo, że Może powiem inaczej. Dziękuję bardzo za wszystkie uwagi. Potwierdzam, że jesteśmy w trakcie uzgadniania tego planu i oczywiście Pakistan odgrywa tu kluczową, bardzo ważną rolę. Odbywają się dwustronne rozmowy ministra obrony, ministra Siemoniaka z jego odpowiednikiem w Pakistanie; rozmowy polsko-pakistańskie na ten temat są toczone. Jeżeli chodzi o szczegóły, to na bieżąco uzgadnia je też pan generał, więc ewentualnie dodatkowe informacje w tym zakresie Jeżeli pan generał jest przygotowany, to może przekazać informacje odnośnie do Gruzji. A jeżeli chodzi o Pakistan, to się odbywają rozmowy. Przekazanie Ghazni to nie jest, jak pan minister doskonale wie, proces, który zależy tylko od decyzji polskiego kontyngentu wojskowego czy polskich władz. My robimy wszystko, żeby proces przekazania wszystkich prowincji był jak najszybszy, ale jest to uzgadniane na szczeblu ISAF z siłami bezpieczeństwa. To są polityczne decyzje Afgańczyków. I jeżeli będzie im zależeć na tym, żeby na te dni islamu, kiedy Ghazni będzie jedną ze stolic Jeżeli chcą, żeby podczas tych obchodów odpowiedzialność za Ghazni była już w gestii afgańskiej, to nie ma żadnych przeszkód. My dołożymy wszelkich starań, by tak się stało i z całą pewnością to nie z polskiego powodu Ghazni mogło by nie zostać przekazane. Jeżeli chodzi o przekazywanie odpowiedzialności, przekazywanie tych pozostałych dystryktów, które w tej chwili znalazły się w ramach amerykańskiej odpowiedzialności, to Jeżeli pan generał jest przygotowany w tej chwili, żeby pokazać szczegółowy plan, to proszę, a jeżeli nie, to przekażemy go panu ministrowi na piśmie. (Wypowiedź poza mikrofonem) Pan generał mówi, że chce powiedzieć kilka słów, więc zaraz go o to poproszę. W każdym razie nie będzie to pro- ces szybszy, dlatego że, tak jak pan minister zauważył, to nie są rejony, które w tej chwili są lepiej przygotowane do przekazania. Jeżeli pan generał jest przygotowany, żeby w szczegółach (Senator Bogdan Klich: AXA jeszcze, Panie Ministrze, umowa z Amerykanami.) My, jeżeli chodzi o wsparcie, podajemy swoje zaangażowanie w wymiarze dosyć szczegółowym i to, co podajemy, jeżeli chodzi o zaangażowanie amerykańskie, nie jest bardziej szczegółowe, niż nasze dane, tak więc uważam, że wszystko jest correct. Bardzo proszę, pan generał. Dowódca Operacyjny Sił Zbrojnych Edward Gruszka: Jeżeli pan przewodniczący pozwoli, to Proces wycofania jest procesem skomplikowanym, on się w tej chwili rodzi. I powiem tak: z informacji z dobrych źródeł, jakie posiadam, wynika, że to jest niesamowity problem dla NATO. Jeszcze nie ma dobrego planu, nie ma dobrej koncepcji, jak to zrobić. Kierunek południowy przez Pakistan jest zablokowany. Pakistańczycy powiedzieli, że dopiero jak NATO wprowadzi do Afganistanu dziesięć tysięcy kontenerów, które zalegają w porcie w Karaczi, to będą mówili o wycofaniu, czyli przewiduje się, że ewentualnie można będzie uruchomić kierunek południowy nie wcześniej, niż po upływie stu dwudziestu dni. Kierunek północny, o którym dużo się mówiło, jest nieaktywny. NATO od lutego przygotowywało próbny transport, który miał pójść w tym kierunku, ale od lutego ten transport nie ruszył z powodu kłopotów na granicach, blokowania, braku zgód itd. W Wojsku Polskim na poziomie sztabu generalnego, ministerstwa zostały podjęte decyzje uruchamiające proces planistyczny. Ten proces w wymiarze ramowym został zakończony na poziomie sztabu generalnego. W tej chwili w szczegółach rozpatrujemy różne rodzaje wariantów na poziomie dowództwa operacyjnego. Myślę, że do połowy grudnia uda nam się wypracować solidną wielowariantową koncepcję, która uwzględni te wszystkie kłopoty i trudności, o których powiedziałem. Przyjmujemy w naszym planowaniu przede wszystkim następującą zasadę: najpierw próbujemy to wszystko spiąć i wykonać własnymi siłami. A siły mamy niemałe, chociażby na przyszły rok dysponujemy nalotem w ramach programu SALIS to jest dwieście pięćdziesiąt godzin a w razie potrzeby możemy również dokupić sto pięćdziesiąt godzin nalotu w ramach programu SAC. Oprócz tego mamy jeszcze otwarte konta u Amerykanów w ramach programu AXA. Rozważamy też wariant wspólnego wycofania z Amerykanami. Mamy już z nimi, że tak powiem, dobre umowy moi oficerowie byli w Tampie na rozmowach, ma być rewizyta Amerykanów u nas, tak więc jesteśmy na dobrym poziomie Rozważamy różne warianty. Rozważamy

10 10 wariant on nam się wydaje stosunkowo niedrogi, ale pewny który można by realizować ponad tymi wszystkimi zakłóceniami, jakie tu się pojawiają. Chodzi o przerzut drogą kombinowaną powietrzno-morską czy powietrznolądową. I tu jako kraj pośredni rozważamy któryś z krajów Zatoki Perskiej, a potem transport drogą morską do Polski. Rozważany jest również wariant uwzględniający Gruzję lub Turcję jako kraje tranzytowe, ale o szczegółach na ten temat powiemy szefowi sztabu generalnego, panu ministrowi, kiedy będą już konkretne wyliczenia co do czasokresów realizacji, potrzeb i tego, ile dany wariant by kosztował. Cały ten plan obejmuje warianty ewentualnego pogorszenia się sytuacji, jeżeli chodzi o bezpieczeństwo, bo i te kwestie są uwzględniane w tworzonych przez nas planach. (Sekretarz Stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej Czesław Mroczek: A na to nakłada się dyskusja polityczna z tymi państwami, czyli przygotowywana jest i kalkulacja w siłach zbrojnych, i jednocześnie prowadzone są dwustronne rozmowy z tymi państwami.) Jeżeli chodzi o proces Transition, to wiele się zmieniło w tym względzie. Jak państwo pamiętacie, było to oczko w głowie Amerykanów i wręcz z zacięciem księgowego liczono, czy wszystko jest gotowe. Teraz Amerykanie zupełnie od tego odstąpili i mamy tu, że tak powiem, wolną amerykankę. Żadne współczynniki Nic nikogo nie interesuje. W tej chwili nie ma zgody co do tego, jak ma przebiegać proces Transition. Amerykanie rozważają dwa warianty. Pierwszy dotyczy przekazania dystryktów wzdłuż granicy z Pakistanem i oddania odpowiedzialności armii pakistańskiej, żeby, że tak powiem, zablokować przejście rebeliantów na teren Afganistanu, a drugi wariant dotyczy przekazywania dystryktów zgodnie z tym, co do tej pory mówiliśmy, czyli według przygotowanego wzorca, planu itd. W każdym razie w tej chwili bardziej myśli się chyba o wyjściu z Afganistanu To zmierza do szybkiego przekazania odpowiedzialności afgańskim siłom bezpieczeństwa, ale ten proces nie jest tak ułożony jak jeszcze pół roku temu czy rok temu, kiedy my się tym zajmowaliśmy. Oczywiście my w swoich kalkulacjach prowadzimy precyzyjne oceny, analizy i chcemy przeprowadzić proces Ghazni 2013 tak, aby przedtem przekazać Chcemy również dopasować nadzór operacyjny nad tym przedsięwzięciem, żeby on był w rękach jednego dowódcy kontyngentu. Chodzi o to, żeby się nie stało tak, że w trakcie Ghazni 2013 mamy rotację, czy coś z tym związanego. Mamy to na uwadze i śledzimy sytuację, więc nie powinno być z tego tytułu jakichkolwiek kłopotów. Jeżeli chodzi o tę pozostałą część prowincji, która w tej chwili jest w rękach Amerykanów, to nie mogę powiedzieć wiele, bo to nasze spotkanie jest jawne. W każdym razie oceniamy, że w chwili obecnej na terenie Ghazni są takie same siły jakie były wtedy, kiedy to my odpowiadaliśmy za całą prowincję. Amerykanie mają podobne ekwiwalenty sił i środków rozmieszczone w południowej i wschodniej części Ghazni. No ale naszym kolegom szło chyba troszkę gorzej niż nam ich straty były o wiele większe niż nasze w tym roku. Dlaczego tak było? Myślę, że chyba nie doceniono umiejętności i zdolności przeciwnika w tym obszarze. Dziękuję. 26. posiedzenie Komisji Obrony Narodowej Dziękuję bardzo. Czy są jeszcze jakieś pytania? Bardzo proszę, pan senator Kilian. Senator Wiesław Kilian: Pan generał wspomniał, że od 1 stycznia nasza armia będzie pełniła dyżur bojowy. Na czym polega taki dyżur bojowy i jakie działania wchodzą czy wchodziłyby w zakres tego dyżuru? Dowódca Operacyjny Sił Zbrojnych Edward Gruszka: Grupy Bojowe Unii Europejskiej są przygotowywane według schematu tak zwanych misji petersburskich, czyli w ramach Unii Europejskiej mają realizować przede wszystkim misje, generalnie mówiąc, niekinetyczne, czyli takie, które mają za zadanie stabilizowanie i udzielanie pomocy humanitarnej. Do tego jesteśmy przewidziani. Użycie tego zestawu, tej grupy bojowej jest oczywiście związane z decyzją polityczną na poziomie Unii Europejskiej. Na razie w dokumentach normatywnych, które mówią, że nie ma tu czegoś takiego jak automatyzm Unia Europejska nie ma w chwili, jeżeli chodzi o chęć uruchomienia takiego zestawu, wypracowanych mechanizmów, które pozwalałyby na działanie automatyczne, to znaczy, że kiedy pojawi się zagrożenie, wystarczy kliknięcie palcem i dany zestaw grupy bojowej Unii Europejskiej jest przemieszczamy w teren. Chociaż my jako wojskowi jesteśmy do tego zobligowani i przygotowani. Zestaw grupy bojowej Unii Europejskiej jest to ni mniej, ni więcej tylko wielonarodowe dowództwo łączące w swoim składzie komponent lądowy, wojsk specjalnych i komponent lotniczy, zdolne do kierowania operacją, że tak powiem, o małym charakterze, czyli realizujące small operations w odległości do 6 tysięcy km od Brukseli. I wszystkie dokumenty, plany oraz uzgodnienia są w ten sposób przygotowane. Czyli rozważając taki, powiedzmy, najbardziej rzeczywisty scenariusz, można powiedzieć, że w sytuacji, w której politycy podjęliby decyzję o wysłaniu takiej grupy, to siły, że tak powiem, entry forces powinny znaleźć się na teatrze działań w czasie do sześciu dni. Oczywiście cały zestaw jest przygotowywany do transportu drogą morską lub powietrzną, w zależności od obszaru, w którym by się to rozgrywało. W historii Unii Europejskiej nie zdarzyło się, aby tego typu zestaw grupy bojowej Unii Europejskiej został użyty w realnej sytuacji. W chwili obecnej mówi się o zagrożeniu czy też potrzebie rozwiązania sytuacji w Afryce, w Mali. Z tego co wiem takie mamy informacje w Sztabie Generalnym nie rozważa się w tej chwili na szczeblu politycznym, na szczeblu strategicznym, wojskowym wykorzystania takiej grupy w tym kraju. A z informacji, które można usłyszeć od kolegów z innych krajów Unii Europejskiej wynika, że rozważany jest kontyngent, ale oparty głównie o siły brygady francusko-niemieckiej.

11 w dniu 27 listopada 2012 r. 11 Dziękuję bardzo. Pan senator Pęk się zgłaszał, bardzo proszę. Dziękuję bardzo. Bardzo proszę, Panie Ministrze. Senator Bogdan Pęk: Mam kilka pytań, a do pana ministra mam pytanie stricte polityczne. Mianowicie z tych informacji, które do nas docierają, oczywiście są to informacje luźne, wynika, że stabilizacja militarno-polityczna w tej części Afganistanu jest, najdelikatniej mówiąc, bardzo krucha. Czy wy rozważacie w ogóle taki wariant, że może dojść do zmiany tej sytuacji na niekorzyść, że zostanie dokonane i albo nastąpi przesunięcie terminu wycofania, albo trzeba będzie wzmocnić kontyngent. Bo ja osobiście nie wierzę w to, żeby siły afgańskie były w stanie przejąć tam formalną kontrolę po wycofaniu się tych grup bojowych amerykańskich i innych międzynarodowych. Czy taki wariant w ogóle jest rozważany w sztabie, w ministerstwie, bo to się będzie wiązało z poważnymi dodatkowymi nakładami, które nie były przewidywane w budżecie. Czy jakaś rezerwa na ten cel jest przygotowana? Pytanie drugie szczegółowe, bardziej chyba do pana generała Gruszki. Jak z tym Kandaharem przepraszam, z Nangar Khel? Jaka jest wasza ocena sytuacji, chodzi o ten nieszczęśliwy przypadek. Czy rzeczywiście jest tak, że nie popełniono tam żadnych uchybień? I nie tyle chodzi mi o odpowiedzialność, co o przeprowadzenie działań mających na celu unikanie tego typu przypadków w przyszłości, bo nie ma nic gorszego niż to, że żołnierz uzbrojony po zęby łamie zasady, łamie prawo. Bo wtedy jest najgorszym z możliwych bandytów. A więc tego rodzaju przypadki powinny być w nowoczesnej armii szczególnie, że tak powiem, poważnie brane pod uwagę i powinny być budowane takie zabezpieczenia, żeby praktycznie eliminować je w możliwie najkorzystniejszy sposób. I jeszcze sprawa Kosowa. W Kosowie w tej chwili sytuacja jest bardzo zła; tam jest polityczne zagrożenie, że będą dwa państwa. Ja nie wiem, czy dojdzie do walk po wycofaniu się kontyngentu to prawda, że Polacy akurat z uwagi na dobre układy z Serbami są tam może, tak powiem, politycznie najlepsi ale ta operacja może się skończyć polityczną klęską pomimo ogromnych kosztów, bo to sztuczne państwo moim zdaniem nie jest zdolne do samodzielnego funkcjonowania. I nie mówię już o mafii albańskiej, która w tej chwili wypiera sycylijską na Sycylii, bo tak się umocniła dzięki tym wszystkim działaniom w tamtym regionie. No i ostatnia rzecz. Otóż jestem pod wrażeniem tych sił specjalnych w polskiej armii, które oglądaliśmy ostatnio. To rzeczywiście jest ogromne osiągnięcie. A pytanie jest takie. Czy bo była mowa o tym, że powinno być około 2,5 5% sił zbrojnych przewidujecie rozbudowę sił specjalnych? Nie chcę tu wypowiadać się szczególnie krytycznie o polskiej armii, ale tę perełkę, którą tam widzieliśmy, warto by pieścić i rozbudowywać, bo to jest narzędzie, które rzeczywiście w każdej sytuacji może być wykorzystane i możemy się tym szczycić na arenie międzynarodowej. Sekretarz Stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej Czesław Mroczek: Panie Przewodniczący! Panie Senatorze! Szanowni Państwo! Jeżeli chodzi o wycofanie z Afganistanu, to zapadła decyzja polityczna uzgodniona między zwierzchnikiem sił zbrojnych, Prezydentem RP a rządem i to w niej wskazuje się ten czas. Oczywiście każda decyzja, a w szczególności w polityce, musi odnosić się do bieżących warunków, więc nie będę teraz mówił, że absolutnie nie przewidujemy tego, że moglibyśmy zrewidować czy zmienić swoich decyzji. Ale decyzja jest jasna, ona została jasno sformułowana: z końcem 2014 r. wycofujemy się z Afganistanu. Tak samo została podjęta decyzja o wycofaniu się z Iraku. I z Iraku wycofaliśmy się mimo tego, że zaangażowanie sojusznicze jeszcze trwało. Chcemy wyjść z Afganistanu razem z całym sojuszem i po 2014 r. wspierać proces stabilizacji w Afganistanie tak, żeby nasze zaangażowanie i ten wieloletni wysiłek całej społeczności międzynarodowej nie poszły na marne. Jeżeli chodzi o pewne wątpliwości czy obawy pana senatora, to wszyscy zastanawiamy się cały świat o tym dyskutuje jak sytuacja w Afganistanie rozwinie się po roku Nie wiem, czy pan senator i państwo zwróciliście uwagę na liczbę zdarzeń, sytuacji w ciągu ostatnich kilku miesięcy. (Wypowiedź poza mikrofonem) w polskiej strefie. Nigdy w prowincji Ghazni To nigdy nie był teren najbardziej spokojny. Tak więc jest to pewien obraz tego, co dzieje się w Afganistanie, i tego, jak siły koalicyjne radzą sobie z procesem przejęcia odpowiedzialności za własne terytorium czy za afgańskie siły zbrojne i policję. A polskie stanowisko polityczne jest tu jednoznaczne i nie zakładamy, żeby się miało zmienić, ale nie możemy też powiedzieć, że w ogóle, niezależnie od tego, co się będzie działo na świecie, my będziemy trzymali się decyzji podjętych kilka lat temu. Jeżeli chodzi o Nangar Khel, to chcę powiedzieć, że w pełni podzielam pogląd pana senatora co do tego, że powinniśmy wyciągać wnioski z każdego zdarzenia, gdzie były jakieś no, z niedobrych zdarzeń. I chcę państwa poinformować, zresztą macie państwo jako Izba Wyższa polskiego parlamentu w tym swój udział, że zmieniliśmy ustawę o powszechnym obowiązku obrony i doprecyzowaliśmy zasady użycia broni w ramach zadań poza granicami kraju. Na podstawie tej normy ustawowej doprecyzowane zostały przepisy wykonawcze, decyzje ministra, więc jest to o wiele większa Sytuacja wydaje się jednoznaczna w kontekście zasad użycia broni, no przynajmniej jest bardziej precyzyjna niż poprzednio. Nie będziemy oceniać Wielokrotnie już wypowiadaliśmy się na temat pomocy polskim żołnierzom, którzy

12 12 uczestniczą, którzy są oskarżeni Otrzymali oni pomoc prawną, ale to nie my będziemy rozstrzygać tę sprawę. Tę sprawę rozstrzyga sąd, a my zrobiliśmy wszystko, żeby na przyszłość, tak jak pan mówił, sytuacja była lepsza wtedy, kiedy dochodzi do użycia broni. Jeżeli chodzi o wojska specjalne, to dziękuję za tę opinię. Wojska specjalne mają mieć stworzone odpowiednie możliwości do tego, żeby wykonywać zadania. I ta liczebność, którą mamy w tej chwili zresztą pokazuje to bardzo dobitnie Afganistan i wysoka ocena polskich wojsk specjalnych i te siły i środki, którymi dysponuje dowództwo wojsk specjalnych, są wystarczające do tego, żeby zbudować odpowiednie siły złożone z wyszkolonych żołnierzy, sprawnie działający rodzaj wojsk, bo od kilku lat wojska specjalne są rodzajem sił zbrojnych. Jeżeli chodzi o Kosowo, to była to bardziej ocena polityczna niż ocena zadań wykonywanych przez kontyngent. No ja mogę tylko powiedzieć, że w każdej sytuacji być może rzeczywiście jesteśmy w Kosowie w trochę łatwiejszej sytuacji niż inne nacje staramy się po prostu jak najlepiej wykonywać zadania i nie zaogniać sytuacji, tylko wykorzystywać wszelkie instrumenty, żeby tę sytuację łagodzić. A jeżeli chodzi o przyszłość Kosowa, to nie będę się w tej sprawie wypowiadał zagrożeń i wątpliwości jest całe mnóstwo; opisał pan ich trochę. Dziękuję bardzo. Dziękuję serdecznie. Proszę państwa, powoli zmierzamy do końca. Pozwolę sobie jeszcze na jeden komentarz i w jednej kwestii poproszę o komentarz pana ministra. Rzeczywiście w kontekście szeroko rozumianej wiedzy, jaką obecnie mają wojska specjalne, to przekazanie całkowitej odpowiedzialności może budzić duże wątpliwości. Zatem wygląda na to, że okres po 2014 r. będzie okresem szczególnego wspierania tej odpowiedzialności, bo takiej wiedzy nie można przekazać, a korzystanie z niej dla utrzymania stabilizacji, dla bezpieczeństwa jest w moim odczuciu bezwzględnie potrzebne. Bardzo bym prosił pana ministra też o taki komentarz, który miałby naturę polityczną, bo zawsze mówiąc o obecności i działalności naszych sił zbrojnych poza granicami kraju, staramy się wszystkie decyzje niejako bilansować pod względem zysków i strat. Oczywiście nie w kategoriach stricte finansowych, bo tego się nie da Chcielibyśmy, żeby strat związanych z przypadkami, kiedy dochodzi do tragicznej śmierci naszych żołnierzy, było jak najmniej, ale to są działania obarczone takim ryzykiem i w tym zakresie wszystko to jest jasne. Ale prosiłbym o komentarz polityczny na temat tego, w jakich aspektach są straty, a w jakich aspektach są zyski. Co prawda pan minister Siemoniak w jednym z wywiadów powiedział, że przyjdzie na to czas po 2014 r., ale, jak myślę, będzie to szeroka ocena pokazująca również pewne aspekty finansowe, ale ja proszę pana ministra o taki komentarz już na tym etapie. Bardzo proszę. 26. posiedzenie Komisji Obrony Narodowej Sekretarz Stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej Czesław Mroczek: Panie Przewodniczący! Szanowni Państwo! Ja oczywiście w pełni podzielam pogląd, zdanie pana przewodniczącego co do potrzeby dalszego zaangażowania, przekazywania informacji, wiedzy z zakresu zabezpieczenia skutecznego przejęcia odpowiedzialności przez siły afgańskie. I Polska tak jak pozostali członkowie sojuszu uczestniczy w wypracowaniu stanowiska, a tak naprawdę w wypracowaniu tego zaangażowania po roku Sojusz jeszcze nie zakończył tego procesu, więc na tym etapie możemy tylko powiedzieć, że trzeba bardzo odpowiedzialnie podchodzić do tego, co będzie w Afganistanie po roku 2014 i tego, jakie zaangażowanie tam przewidywać. A jeżeli chodzi o bilans, o ocenę udziału Sił Zbrojnych RP w Afganistanie, ale i szerzej, w Iraku W tych największych zadaniach, czyli w Iraku i Afganistanie To było na końcu tej naszej prezentacji, ale powtórzę. Rzeczywiście stratą niepowetowaną są żołnierze, którzy tam zginęli. Staramy się i staraliśmy się zbudować cały system opieki on jest, funkcjonuje dla rodzin poległych żołnierzy. I to jest tragedia, która zostaje w naszej pamięci i w sercu. Ale z punktu widzenia bilansu, tak jak mówiłem, najważniejsza jest wiarygodność sojusznicza. Jednym z filarów naszego bezpieczeństwa jest członkostwo w NATO, chodzi o art. 5, czyli zobowiązania sojusznicze w sytuacji, kiedy chcielibyśmy wykorzystać potencjał sojuszu do obrony naszego terytorium, do obrony naszego kraju. Przypominam, że nie ma czegoś takiego jak potencjał NATO poza systemem radarowym AWACS. Nie ma czegoś takiego, jak oddzielne nienarodowe wojska natowskie czy jakieś siły natowskie. NATO to są siły poszczególnych państw członkowskich wydzielone do wykonania określonego zadania. Jeżeli chcemy liczyć na zaangażowanie innych państw w naszą obronę, to musimy być wiarygodnym partnerem w tych zadaniach, które wykonuje całe NATO. Cały okres od wstąpienia i przed wstąpieniem poświęcony jest na pokazywanie My w tej chwili nie musimy już tego udowadniać, bo w wystarczającym stopniu udowodniliśmy, że jesteśmy wiarygodnym sojusznikiem. Na to też składa się ocena zadań wykonywanych zarówno w Iraku, jak i w Afganistanie. Wiarygodność i przekonanie, że Polska jest wiarygodnym, stabilnym krajem, który w dodatku dużo wnosi do sojuszu, jeżeli chodzi o zdolności Proces modernizacji oczywiście poprawia naszą wiarygodność i pozycję w ramach sojuszu. A proces modernizacji w dużej mierze był wynikiem doświadczeń płynących z zaangażowania. Zupełnie inaczej, proszę państwa, wygląda po tych kilkunastu już latach indywidualne wyposażenie żołnierza. Ono było bardzo Proces jego modernizacji był bardzo przyspieszony z uwagi na potrzebę ochrony polskiego żołnierza. Czyli wyposażenie, sprzęt, uzbrojenie, metody, procedury, to wszystko jest stanowi olbrzymie doświadczenie. I jeżeli mówimy o procesie profesjonalizacji polskich sił zbrojnych, to na ten proces składa się nie tylko uzawodowienie, ale i te zdolności, to wszystko, co osiągnęły polskie siły zbrojne w zakresie wyposażenia, ale również w zakresie procedur czy zachowania.

13 w dniu 27 listopada 2012 r. 13 Państwo spotykają się ostatnio z wojskami specjalnymi, to pewnie zauważyliście Kiedy ja spotykam się na przykład z saperami w Kazuniu, to jestem pod wrażeniem szeregowego, który mówi o swoich procedurach tak jak jakiś specjalista, ekspert w specjalistycznej firmie i po prostu widać, że jest świetnie przygotowany, bo on tam jedzie nie na jakieś ćwiczenia, tylko jedzie do Wiadomo, jak tam jest, szczególnie z saperami, więc te procedury stanowią po prostu element jego bezpieczeństwa. Czyli to jest profesjonalizm zdobyty nie dzięki ćwiczeniom poligonowym, tylko dzięki wykonywaniu zadań w warunkach czasami wojennych. I to procentuje, jeżeli chodzi o sposób myślenia. Tak że uzbrojenie, procedury, sposób myślenia no i wreszcie sprawdzenie współdziałania Chodzi o to, że polscy żołnierze na szczeblu generałów, oficerów, ale i szeregowych nie mają żadnych barier w zakresie współdziałania z sojusznikami. To zostało przećwiczone. Jeżeli chcemy zastanowić się nad tym, jak zbudować te wszystkie plany współdziałania, w tym plan dla Polski, z uwzględnieniem wszelkich ewentualności, to z punktu widzenia działania NATO W tej chwili to wiemy, bo zostało to przećwiczone. Potrafimy współpracować z naszymi sojusznikami. A w Afganistanie, przeszliśmy przez bardzo poważne operacje logistyczne i to są olbrzymie korzyści. Jeżeli chodzi o koszty, to ponieśliśmy koszty związane z używaniem sprzętu, z transportem w części Ale korzystaliśmy z dużej pomocy sojuszników, przede wszystkim Stanów Zjednoczonych, więc to nie było tak, że sami finansowaliśmy te koszty. Tak że z tego punktu widzenia korzyści są olbrzymie i widać je gołym okiem, wystarczy zajrzeć do większości formacji jednostek wojskowych w Polsce. Dziękuję bardzo. Dziękuję bardzo panu ministrowi. I jeszcze jedna kwestia. Zgłaszał się pan senator Pęk. Bardzo proszę. Senator Bogdan Pęk: Krótkie pytanie, pośrednio związane z dzisiejszą problematyką. To dobrze, to bardzo dobrze, że zyskaliśmy i uznanie sojuszników, i pewien kapitał, który jest ważnym kapitałem politycznym, poprzez nasze działania, przygotowanie, wyniki. Jednak odnoszę wrażenie, że kapitał ten i tu myślę już o ministerstwie, o rządzie jest za słabo wykorzystywany. Bo przecież upadła sprawa Patriotów i nie jest tajemnicą, że naszą słabością jest brak najnowocześniejszego wyposażenia obrony przeciwlotniczej. Myślę, że trzeba by tu chyba, Panie Ministrze, bardziej przycisnąć Amerykanów, tym bardziej, że mogą na nas liczyć i już zdają sobie z tego sprawę. A my jesteśmy trochę jak ubodzy krewni w stosunku do możnych tego świata. Było uzgodnienie, że będzie bateria Patriotów pod dowództwem amerykańskim, a potem się okazało, że nie będzie. I to są takie niedobre zabawy. Myślę, że parę baterii w Polsce, choćby pod dowództwem amerykańskim, bardzo by podniosło zdolność polskiej obrony przeciwlotniczej. I myślę, że ten kierunek jest chyba jednym z ważniejszych. Dziękuję bardzo. Bardzo proszę, pana ministra Chcę jeszcze powiedzieć, że mamy takie zjawisko, taką ocenę, że Amerykanie niejako wycofują się z Europy i wchodzą w inne obszary. Ale też jest (Senator Bogdan Pęk: Mówię o tarczy.) Ale jest też sygnał, że będziemy w Łasku mieli wprawdzie małą, ale jakąś tam obecność, która się będzie rozwijała. Myślę, że to też jest element wyróżnienia Polski na tle Europy. Gdybyśmy podzielali opinię, że się wycofują Bo to, że się wycofują, jest chyba bezsprzecznie widoczne. Ale bardzo proszę o komentarz pana ministra. Sekretarz Stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej Czesław Mroczek: Bardzo dziękuję panu przewodniczącemu za przypomnienie, dobrze że Pan przewodniczący Ortyl był w Łasku, a ja nie byłem, więc mówił ten, który na własne oczy widział początek służby amerykańskich pilotów. I to jest element obrony powietrznej. Nie chcę rozpoczynać dyskusji na ten temat, bo niedługo będziecie państwo pracować nad projektem ustawy odnoszącej się właśnie do budowania, do modernizacji polskiej obrony powietrznej niektórzy nazywają to tarczą. Ja chcę tylko państwu powiedzie, że jesteśmy w szczególnym momencie. Ja osobiście mam wielką satysfakcję z tego, że to jest czas, w którym w jakiejś części ja, państwo, wszyscy, podejmujemy decyzje w tym zakresie. Bo doświadczenie ostatnich tygodni w Izraelu pokazuje, że można zbudować bardzo skuteczny system obrony powietrznej. I to co my chcemy zrobić, to nie jest ani wielki projekt jakiejś tarczy antyrakietowej, ani gwiezdne wojny, tylko bardzo skuteczny system obrony własnego terytorium, ludności, słowem własny system obrony. Budujemy to w ramach systemu natowskiego i amerykańskiego, a w systemie amerykańskim, czyli największych zdolności w systemie obrony powietrznej Nie używam pojęcia tarcza, bo mamy tu już trochę pomieszanie pojęć. W każdym razie rozpoczynamy program budowy zdolności na zasięgach krótkich i średnich razem z sojusznikami natowskimi. Wepchniemy to w system natowski, więc będzie to system A jednocześnie Amerykanie dają swoje zdolności dotyczące największego zasięgu. Więc nie jest tak, że z punktu widzenia wojskowego Amerykanie nas opuszczają, bo przecież program dotyczący instalacji rakiet w Polsce w 2018 r. jest realnym programem. Ten program w części już przecież chroni terytorium europejskie i będzie się rozszerzał. Ale dzisiaj nie chciałbym o tym mówić, bo, jak powiadam, ruszyła procedura Sejmowa podkomisja zakończyła prace nad projektem, niedługo prace będzie kończył Sejm i projekt trafi do państwa. Jesteśmy gotowi do tego, żeby wtedy spotkać się z państwem i mówić o nim z przekonaniem. A to nasze przekonanie jest jeszcze większe po doświadczeniach ostatnich tygodni.

14 14 Dziękuję bardzo. Bardzo dziękuję za informacje i prezentacje, która zostały przedstawione przez pana ministra i pana generała Edwarda Gruszkę. Myślę, że te dwa ostatnie i komentarze, i pytania są swoistym podsumowaniem naszego dzisiejsze- 26. posiedzenie Komisji Obrony Narodowej go posiedzenia komisji. Myślę, że przyszły rok też będzie takim momentem Będziemy bliżej 2014 r. i też poprosimy o taką informację i prezentację. Dziękuję serdecznie panom senatorom i naszym gościom za dzisiejsze spotkanie, a mediom za obecność i za informację, która, jak myślę, się ukaże. Dziękuję serdecznie. (Koniec posiedzenia o godzinie 15 minut 29)

15

16 Kancelaria Senatu Opracowanie: Biuro Prac Senackich, Dział Stenogramów Druk i łamanie: Biuro Informatyki, Dział Edycji i Poligrafii