MODUŁOWY PROGRAM NAUCZANIA TECHNIK EKSPLOATACJI PORTÓW I TERMINALI 342[03]

Transkrypt

1 MINISTERSTWO EDUKACJI NARODOWEJ MINISTERSTWO EDUKACJI NARODOWEJ 342[03]/ T-4, SP-2 /MEN/2009 MODUŁOWY PROGRAM NAUCZANIA TECHNIK EKSPLOATACJI PORTÓW I TERMINALI 342[03] Zatwierdzam Minister Edukacji Narodowej Warszawa 2009 Przygotowanie innowacyjnych programów do kształcenia zawodowego

2 Autorzy: dr inŝ. Anna Galor dr inŝ. Bogusz Wiśnicki mgr inŝ. Sylwia Trojanowska Recenzenci: dr Hanna Klimek dr Adam Salomon Opracowanie redakcyjne: mgr Joanna Tomczyńska Korekta merytoryczna: mgr inŝ. Monika Sarzalska mgr inŝ. ElŜbieta śochowska Korekta techniczna: mgr Magdalena Mrozkowiak Przygotowanie innowacyjnych programów do kształcenia zawodowego 1

3 Spis treści Wprowadzenie 4 I. ZałoŜenia programowo-organizacyjne kształcenia w zawodzie 7 1. Opis pracy w zawodzie 7 2. Zalecenia dotyczące organizacji procesu dydaktyczno- -wychowawczego 9 II. Plany nauczania 16 III. Moduły kształcenia w zawodzie Podstawy eksploatacji portów i terminali 18 Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŝarowej oraz ochrony środowiska 21 Charakteryzowanie infrastruktury i zadań portów i terminali 25 Stosowanie zasad ekonomiki oraz przepisów prawa dotyczących eksploatacji portów i terminali Technologie składowania, przeładunku i przewozu ładunków 31 Eksploatacja środków transportu 36 Obsługa spedycyjna ładunków i środków transportu 40 Planowanie zadań logistycznych w portach i terminalach 44 Stosowanie zasad gospodarki magazynowej 48 Składowanie, przeładunek i przewóz ładunków 52 Stosowanie systemów informatycznych w gospodarce magazynowej Organizacja transportu bliskiego w portach i terminalach 59 Planowanie transportu ładunków 61 Eksploatowanie urządzeń przeładunkowych Organizacja pracy w portach i terminalach 69 Prowadzenie dokumentacji związanej z realizacją usług w portach i terminalach 72 Stosowanie systemów informatycznych do organizacji pracy w portach i terminalach 76 Posługiwanie się językiem obcym zawodowym 80 Posługiwanie się drugim językiem obcym zawodowym 80 Przygotowanie innowacyjnych programów do kształcenia zawodowego 2

4 5. Praktyka zawodowa 84 Dobieranie środków i urządzeń transportu bliskiego do realizowanych zadań 86 Wykonywanie zadań związanych z obsługą portów i terminali 89 Przygotowanie innowacyjnych programów do kształcenia zawodowego 3

5 Wprowadzenie Celem kształcenia w szkole zawodowej jest przygotowanie aktywnego, mobilnego i skutecznie działającego pracownika w warunkach gospodarki rynkowej. Wymaga to dobrego przygotowania ogólnego, opanowania podstawowych umiejętności zawodowych oraz prezentowania właściwych postaw zawodowych. Absolwent szkoły powinien charakteryzować się otwartością, komunikatywnością, wyobraźnią, zdolnością do ciągłego uczenia się i podnoszenia kwalifikacji, umiejętnością szybkiego podejmowania decyzji, znajomością języków obcych, a takŝe umiejętnością oceny swoich moŝliwości. Realizacja programu nauczania o modułowym układzie treści kształcenia ułatwia osiągnięcie tych zamierzeń. Kształcenie zawodowe z wykorzystaniem podejścia modułowego, poprzez powiązanie celów i materiału nauczania z procesem pracy i zadaniami zawodowymi umoŝliwia: przygotowanie ucznia do wykonywania typowych zadań zawodowych na stanowiskach pracy, którym odpowiadają określone zakresy umiejętności, wiedzy i postaw zawodowych, integrację treści nauczania z róŝnych dyscyplin wiedzy, stymulowanie aktywności intelektualnej i motorycznej ucznia, pozwalającej na indywidualizację procesu nauczania. Kształcenie modułowe charakteryzuje się tym, Ŝe: preferowane są aktywizujące metody nauczania, które z jednej strony wyzwalają aktywność, kreatywność, zdolność do samooceny uczącego się, a z drugiej zmieniają rolę nauczyciela w kierunku doradcy, partnera, projektanta, organizatora i ewaluatora procesu dydaktycznego, proces nauczania i uczenia się ukierunkowany jest na osiąganie wymiernych rezultatów w formie ukształtowanych umiejętności intelektualnych i praktycznych, które umoŝliwiają wykonywanie określonego zakresu pracy w zawodzie, wykorzystywana jest w szerokim zakresie zasada transferu wiedzy i umiejętności wcześniej uzyskanych przez ucznia w toku nauki formalnej, nieformalnej oraz incydentalnej, programy nauczania posiadają elastyczną strukturę, a znajdujące się w nich moduły i jednostki moŝna aktualizować (modyfikować, uzupełniać lub wymieniać) nie burząc konstrukcji programu, aby dostosowywać treści do zmieniających się potrzeb rynku pracy, rozwoju nauki i technologii oraz predyspozycji uczących się. Modułowy program nauczania dla zawodu składa się z modułów kształcenia w zawodzie i odpowiadających im jednostek modułowych, umoŝliwiających nabywanie wiedzy oraz kształtowanie umiejętności Przygotowanie innowacyjnych programów do kształcenia zawodowego 4

6 i postaw właściwych dla zawodu. Jednostka modułowa stanowi element modułu kształcenia w zawodzie obejmujący logiczny i moŝliwy do wykonania wycinek pracy, o wyraźnie określonym początku i zakończeniu, który nie podlega dalszym podziałom, a jego rezultatem jest produkt, usługa lub istotna decyzja. W strukturze programu wyróŝnia się: załoŝenia programowo-organizacyjne kształcenia w zawodzie, plany nauczania, programy modułów i jednostek modułowych. Moduł kształcenia w zawodzie zawiera: cele kształcenia, wykaz jednostek modułowych, schemat układu jednostek modułowych, literaturę. Jednostka modułowa zawiera: szczegółowe cele kształcenia, materiał nauczania, ćwiczenia, środki dydaktyczne, wskazania metodyczne do realizacji programu nauczania, propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia. Dydaktyczna mapa programu nauczania, zamieszczona w załoŝeniach programowo-organizacyjnych kształcenia w zawodzie, przedstawia schemat powiązań między modułami, a jednostkami modułowymi oraz określa kolejność ich realizacji. Ma ona ułatwić dyrektorom szkół i nauczycielom planowanie i organizowanie procesu dydaktycznego. W programie przyjęto system kodowania modułów i jednostek modułowych, który zawiera następujące elementy: symbol cyfrowy zawodu zgodnie z obowiązującą klasyfikacją zawodów szkolnictwa zawodowego, symbol literowy, oznaczający grupę modułów: O - dla modułów ogólnozawodowych, Z - dla modułów zawodowych. cyfra arabska dla kolejnego modułu w grupie i dla kolejnej wyodrębnionej w module jednostki modułowej. Przykładowy zapis kodowania modułu: 342[03].O1 342[03] - symbol cyfrowy dla zawodu: technik eksploatacji portów i terminali, O1 - pierwszy moduł ogólnozawodowy: Podstawy eksploatacji portów i terminali. Przykładowy zapis kodowania jednostki modułowej: 342[03]. O [03] - symbol cyfrowy dla zawodu: technik eksploatacji portów i terminali, Przygotowanie innowacyjnych programów do kształcenia zawodowego 5

7 O1 - pierwszy moduł ogólnozawodowy: Podstawy eksploatacji portów i terminali, 01 - pierwsza jednostka modułowa wyodrębniona w module O1: Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŝarowej oraz ochrony środowiska. Przygotowanie innowacyjnych programów do kształcenia zawodowego 6

8 I. ZałoŜenia programowo-organizacyjne kształcenia w zawodzie 1. Opis pracy w zawodzie Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik eksploatacji portów i terminali moŝe podejmować pracę w: działach przedsiębiorstw transportowo-spedycyjnych, agencjach obsługi portów rzecznych, morskich i lotniczych, portach morskich i rzecznych, terminalach lotniczych, samochodowych i kolejowych. Zadania zawodowe Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik eksploatacji portów i terminali powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych: magazynowania ładunków, w tym ładunków ponadgabarytowych i niebezpiecznych oraz Ŝywych zwierząt w portach i terminalach, obsługiwania ładunków, w tym kontenerowych, w portach i terminalach, obsługiwania ładunków w portach morskich i rzecznych, terminalach samochodowych, kolejowych i lotniczych, sporządzania dokumentacji związanej z przeładunkiem i magazynowaniem towarów oraz obsługą środków transportu, dobierania środków transportu i urządzeń przeładunkowych do obsługi portów i terminali, dobierania opakowań jednostkowych i transportowych oraz prowadzenia gospodarki opakowaniami i kontenerami, obsługiwania zintegrowanych systemów informatycznych w organizacji pracy portów i terminali, rozpatrywania reklamacji zgodnie z trybem określonym w umowie, dotyczących obsługi ładunków lub osób w portach i terminalach, obliczania kosztów przeładunku, magazynowania towarów i obsługi pasaŝerów, organizowania i prowadzenia eksploatacji urządzeń transportu bliskiego, organizowania i wykonywania konserwacji, przeglądów okresowych, napraw i badań diagnostycznych urządzeń transportu bliskiego. Przygotowanie innowacyjnych programów do kształcenia zawodowego 7

9 Umiejętności zawodowe W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent szkoły powinien umieć: określać zadania realizowane w czasie eksploatacji portów i terminali, opisywać budowę portów i terminali oraz ich wyposaŝenie, charakteryzować i klasyfikować urządzenia transportu bliskiego, obsługiwać automatyczne systemy składowania i identyfikacji towarów, dobierać urządzenia transportu bliskiego do przeładunku towarów, obsługiwać i eksploatować urządzenia przeładunkowe w portach i terminalach oraz posługiwać się statkowymi urządzeniami przeładunkowymi, posługiwać się dokumentacją statku i sporządzać plan jego załadunku, rozmieszczać ładunki sypkie, cięŝkie sztuki i drobnicę luzem w ładowniach i na międzypokładach statku, sztauować i mocować ładunki na statkach, organizować obsługę samochodów, wagonów kolejowych, statków morskich, Ŝeglugi śródlądowej oraz statków powietrznych w portach i terminalach, organizować i realizować obsługę podróŝnych w portach morskich i Ŝeglugi śródlądowej oraz w terminalach kolejowych i lotniczych, charakteryzować właściwości ładunków oraz składować ładunki masowe: płynne, gazowe i stałe oraz drobnicę luzem i w kontenerach, stosować przepisy prawa dotyczące pracy portów i terminali oraz składowania ładunków, opisywać zasady ruchu kolejowego i posługiwać się sygnalizacją kolejową, organizować i dokonywać przeładunku towarów, w tym niebezpiecznych, ponadgabarytowych i Ŝywych zwierząt, z wykorzystaniem infrastruktury portów i terminali, oceniać stan techniczny urządzeń transportu bliskiego oraz prawidłowo eksploatować urządzenia stosowane w portach i terminalach, zgodnie z dokumentacją techniczną i wymaganiami dozoru technicznego, dokonywać przeglądów bieŝących i okresowych urządzeń przeładunkowych i sprzętu zmechanizowanego w portach i terminalach, klasyfikować i opisywać magazyny oraz ich wyposaŝenie, montować, demontować i eksploatować regały magazynowe niskiego i wysokiego składowania, Przygotowanie innowacyjnych programów do kształcenia zawodowego 8

10 obsługiwać regały magazynowe i obliczać wielkość powierzchni magazynowej oraz wskazywać miejsce składowania towarów, z wykorzystaniem oprogramowania specjalistycznego, prowadzić gospodarkę opakowaniami i kontenerami, przeprowadzać inwentaryzację magazynu i określać odpowiedzialność materialną osobistą i wspólną, za powierzone mienie, określać potrzeby i zakresy remontów infrastruktury portu, terminalu i magazynu, obsługiwać środki łączności przewodowej i bezprzewodowej, obliczać koszty przeładunku, operacji magazynowych i obsługi podróŝnych, sporządzać oferty handlowe na wykonywanie obsługi towarów i obsługi środków transportu w portach i terminalach, prowadzić dokumentację magazynową i spedycyjną w portach i terminalach, wykonywać czynności z zakresu konfekcjonowania, przepakowywania i magazynowania towarów, posługiwać się dwoma językami obcymi, w tym językiem angielskim, z uwzględnieniem terminologii właściwej dla zawodu, gromadzić i przetwarzać informacje, udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy, stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy, samodzielnie rozwiązywać problemy i podejmować decyzje podczas wykonywania powierzonych obowiązków, pracować w zespole i kierować pracą zespołu, przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŝarowej oraz przepisów ochrony środowiska i wymagań ergonomii. 2. Zalecenia dotyczące organizacji procesu dydaktycznowychowawczego Podstawowym celem kształcenia w zawodzie jest przygotowanie absolwenta do pracy w portach morskich i rzecznych, terminalach samochodowych, kolejowych i lotniczych, przedsiębiorstwach spedycyjnych i logistycznych, a takŝe w innych jednostkach eksploatacyjnych transportu oraz jednostkach administracyjnych związanych z tym rodzajem działalności. Proces kształcenia według modułowego programu nauczania dla zawodu technik eksploatacji portów i terminali moŝe być realizowany w czteroletnim technikum dla młodzieŝy i dorosłych (w formie stacjonarnej Przygotowanie innowacyjnych programów do kształcenia zawodowego 9

11 i zaocznej) oraz w szkole policealnej dla młodzieŝy i dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej). Program nauczania obejmuje kształcenie ogólnozawodowe i zawodowe. Kształcenie ogólnozawodowe umoŝliwia zdobycie umiejętności podstawowych w zawodzie technik eksploatacji portów i terminali oraz w zawodach pokrewnych z tego samego obszaru zawodowego. Kształcenie zawodowe ma na celu przygotowanie absolwenta szkoły do podejmowania zadań na typowych dla zawodu stanowiskach pracy. Ogólne i szczegółowe cele kształcenia wynikają z podstawy programowej kształcenia w zawodzie. Treści programowe zawarte są w pięciu modułach. Moduły uwzględniające zadania zawodowe są podzielone na jednostki modułowe. KaŜda jednostka modułowa zawiera treści stanowiące wyodrębnioną logicznie całość. Realizacja celów kształcenia poszczególnych modułów i jednostek modułowych umoŝliwia opanowanie umiejętności pozwalających na wykonanie określonego zakresu pracy. Czynnikiem sprzyjającym kształtowaniu umiejętności zawodowych jest wykonywanie ćwiczeń zaproponowanych w poszczególnych jednostkach modułowych. Moduł 342[03].O1 Podstawy eksploatacji portów i terminali składa się z trzech jednostek modułowych i obejmuje treści z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŝarowej, ochrony środowiska, ekonomiki, przepisów prawa cywilnego, gospodarczego i transportowego oraz podstawowe treści dotyczące infrastruktury i zadań portów i terminali. Program tego modułu powinien być realizowany w pierwszej kolejności, gdyŝ zawarte w nim treści stanowią podstawę do realizacji programu pozostałych modułów. Moduł 342[03].Z1 Technologie składowania, przeładunku i przewozu ładunków składa się z sześciu jednostek modułowych. Zawiera zagadnienia dotyczące eksploatacji środków transportu, obsługi spedycyjnej ładunków i środków transportu, planowania zadań logistycznych w portach i terminalach, stosowania zasad gospodarki magazynowej oraz posługiwania się narzędziami informatycznymi w gospodarce magazynowej. Moduł 342[03].Z2 Organizacja transportu bliskiego w portach i terminalach składa się z dwóch jednostek modułowych i zawiera treści dotyczące planowania transportu ładunków oraz eksploatacji urządzeń przeładunkowych. Moduł 342[03].Z3 Organizacja pracy w portach i terminalach składa się z czterech jednostek modułowych i zawiera treści dotyczące prowadzenia dokumentacji w portach i terminalach oraz stosowania systemów informatycznych w organizacji pracy portów i terminali. Program modułu zawiera równieŝ treści kształcenia umoŝliwiające kształtowanie Przygotowanie innowacyjnych programów do kształcenia zawodowego 10

12 umiejętności posługiwania się dwoma językami obcymi podczas wykonywania zadań zawodowych z zakresu eksploatacji portów i terminali. Moduł 342[03].Z4 Praktyka zawodowa składa się z dwóch jednostek modułowych, a realizacja ich programu umoŝliwia doskonalenie umiejętności z zakresu dobierania środków transportu do realizowanych zdań oraz wykonywania zadań związanych z eksploatacją portów i terminali. Symbol jednostki modułowej Wykaz modułów i jednostek modułowych Wykaz modułów i jednostek modułowych Orientacyjna liczba godzin na realizację Moduł 342[03].O1 Podstawy eksploatacji portów i terminali [03].O1.01 Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŝarowej oraz ochrony środowiska [03].O1.02 Charakteryzowanie infrastruktury i zadań portów i terminali [03].O1.03 Stosowanie zasad ekonomiki oraz przepisów prawa dotyczących eksploatacji portów i terminali 247 Moduł 342[03].Z1 Technologie składowania, przeładunku 652 i przewozu ładunków 342[03].Z1.01 Eksploatacja środków transportu [03].Z1.02 Obsługa spedycyjna ładunków i środków transportu [03].Z1.03 Planowanie zadań logistycznych w portach i terminalach [03].Z1.04 Stosowanie zasad gospodarki magazynowej [03].Z1.05 Składowanie, przeładunek i przewóz ładunków [03].Z1.06 Stosowanie systemów informatycznych w gospodarce magazynowej 48 Moduł 342[03].Z2 Organizacja transportu bliskiego w portach 224 i terminalach 342[03].Z2.01 Planowanie transportu ładunków [03].Z2.02 Eksploatowanie urządzeń przeładunkowych 114 Przygotowanie innowacyjnych programów do kształcenia zawodowego 11

13 Moduł 342[03].Z3 Organizacja pracy w portach i terminalach 280 Prowadzenie dokumentacji związanej z realizacją 342[03].Z3.01 usług w portach i terminalach [03].Z3.02 Stosowanie systemów informatycznych do organizacji pracy w portach i terminalach [03].Z3.03 Posługiwanie się językiem obcym zawodowym [03].Z3.04 Posługiwanie się drugim językiem obcym zawodowym 84 Moduł 342[03].Z4 Praktyka zawodowa [03].Z4.01 Dobieranie środków i urządzeń transportu bliskiego do realizowanych zadań [03].Z4.02 Wykonywanie zadań związanych z obsługą portów i terminali 70 Razem 1800 Na podstawie wykazu oraz układu jednostek modułowych sporządzono dydaktyczną mapę programu. Przygotowanie innowacyjnych programów do kształcenia zawodowego 12

14 Dydaktyczna mapa programu 342[03].O1 342[03].O [03].O [03].O [03].Z1 342[03].Z [03].Z [03].Z [03].Z [03].Z [03].Z [03].Z2 342[03].Z [03].Z [03].Z3 342[03].Z [03].Z [03].Z [03].Z [03].Z4 342[03].Z [03].Z4.02 Dydaktyczna mapa programu nauczania stanowi schemat powiązań między modułami i jednostkami modułowymi oraz określa kolejność ich realizacji. Na podstawie mapy naleŝy ustalić ścieŝkę kształcenia w zaleŝności od predyspozycji ucznia, posiadanego doświadczenia oraz dowodów potwierdzających opanowanie określonej wiedzy i umiejętności. Przygotowanie innowacyjnych programów do kształcenia zawodowego 13

15 Nauczyciele realizujący modułowy program nauczania powinni posiadać przygotowanie dotyczące kształcenia modułowego, aktywizujących metod nauczania, pomiaru dydaktycznego oraz projektowania i opracowywania pakietów edukacyjnych. Nauczyciel kierujący procesem kształcenia powinien udzielać uczniom pomocy w rozwiązywaniu problemów, kształtować umiejętności zawodowe, uwzględniając ich indywidualne predyspozycje, moŝliwości i doświadczenia. Ponadto, powinien rozwijać zainteresowanie zawodem, wskazywać na moŝliwości dalszego kształcenia, zdobywania nowych umiejętności zawodowych. Powinien równieŝ kształtować takie cechy uczniów, jak: dokładność i systematyczność, rzetelność i odpowiedzialność za pracę, sprawne komunikowanie się, twórcze rozwiązywanie problemów oraz umiejętność współdziałania w zespole. Wskazane jest, aby zajęcia edukacyjne były realizowane z wykorzystaniem aktywizujących metod nauczania, takich jak: dyskusja dydaktyczna, metoda tekstu przewodniego, metoda samokształcenia kierowanego, metoda sytuacyjna, metoda projektów i ćwiczeń. Zaleca się równieŝ stosowanie filmów dydaktycznych oraz organizowanie wycieczek do przedsiębiorstw i instytucji, na targi i wystawy branŝowe. W procesie realizacji programu naleŝy eksponować samokształcenie i pozyskiwanie informacji z róŝnych źródeł: literatury zawodowej, podręczników, przepisów prawa, instrukcji, poradników, Internetu. Prowadzenie zajęć aktywizującymi metodami nauczania wymaga przygotowania materiałów dydaktycznych, takich jak: teksty przewodnie, instrukcje do metody projektów, przewodniki do samokształcenia, instrukcje do wykonywania ćwiczeń, instrukcje stanowiskowe. Istotnym elementem organizacji procesu dydaktycznego jest sprawdzanie i ocenianie edukacyjnych osiągnięć ucznia. Wskazane jest prowadzenie badań diagnostycznych, kształtujących i sumujących. Badania diagnostyczne mają na celu dokonanie oceny poziomu wiedzy i umiejętności uczniów w początkowej fazie kształcenia. Badania kształtujące prowadzone w trakcie realizacji programu mają na celu dostarczanie bieŝących informacji o efektywności procesu nauczania - uczenia się. Badania sumujące powinny być prowadzone po zakończeniu realizacji programu jednostek modułowych. Informacje uzyskiwane w wyniku badań pozwalają na dokonywanie ewaluacji procesu nauczania. Ocenianie powinno uświadamiać uczniowi poziom jego osiągnięć w stosunku do wymagań edukacyjnych, wdraŝać go do systematycznej pracy, samokontroli i samooceny. Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno być realizowane za pomocą sprawdzianów ustnych, Przygotowanie innowacyjnych programów do kształcenia zawodowego 14

16 pisemnych i praktycznych, obserwacji pracy ucznia podczas wykonywania ćwiczeń oraz testów osiągnięć szkolnych. Podana w tabelach wykazu jednostek modułowych orientacyjna liczba godzin przewidziana na realizację programu moŝe ulegać zmianie w zaleŝności od stosowanych przez nauczyciela metod i środków dydaktycznych. W zintegrowanym procesie kształcenia modułowego nie ma podziału na zajęcia teoretyczne i praktyczne. Formy organizacyjne pracy uczniów powinny być dostosowane do treści i metod kształcenia. Zaleca się, aby zajęcia prowadzone były w grupach 15 osobowych, z podziałem na zespoły 2-5 osobowe oraz indywidualnie. Zajęcia powinny być realizowane w następujących pracowniach: pracowni urządzeń transportu bliskiego, pracowni ładunkoznawstwa i towaroznawstwa, laboratorium magazyn - port - terminal, pracowni eksploatacji urządzeń transportu bliskiego. Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo - socjalnego. W sali lekcyjnej naleŝy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk dla uczniów. Kształtowanie umiejętności praktycznych powinno odbywać się na odpowiednio wyposaŝonych stanowiskach symulacyjnych w pracowniach ćwiczeń praktycznych. Pracownie, w których będą prowadzone ćwiczenia praktyczne, powinny spełniać wymagania wynikające z przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŝarowej i przeciwporaŝeniowej oraz ochrony środowiska. Stanowisko dydaktyczne powinna stanowić wydzielona część pracowni lub hali, w której korzystając ze zgromadzonych materiałów, narzędzi i sprzętu uczeń wykona określone zadania. W trosce o jakość kształcenia konieczne są systematyczne działania szkoły polegające na: organizowaniu zaplecza technicznego, współpracy z zakładami pracy związanymi z kierunkiem kształcenia, celem aktualizacji treści kształcenia zawodowego, odpowiadających wymaganiom technologii, techniki oraz rynku pracy, doskonaleniu nauczycieli w zakresie kształcenia modułowego, aktywizujących metod nauczania oraz pomiaru dydaktycznego. Przygotowanie innowacyjnych programów do kształcenia zawodowego 15

17 II. Plany nauczania PLAN NAUCZANIA Technikum czteroletnie Zawód: technik eksploatacji portów i terminali 342 [03] Podbudowa programowa: gimnazjum Lp. Moduły kształcenia w zawodzie Dla młodzieŝy Liczba godzin tygodniowo w czteroletnim okresie nauczania Klasy I-IV Liczba godzin tygodniowo w czteroletnim okresie nauczania Forma stacjonarna Dla dorosłych Semestry I-VIII Liczba godzin w czteroletnim okresie nauczania Forma zaoczna 1. Podstawy eksploatacji portów i terminali Technologie składowania, przeładunku i przewozu ładunków Organizacja transportu bliskiego w portach i terminalach Organizacja pracy w portach i terminalach Razem Praktyka zawodowa: 4 tygodnie Przygotowanie innowacyjnych programów do kształcenia zawodowego 16

18 PLAN NAUCZANIA Szkoła policealna Zawód: technik eksploatacji portów i terminali 342 [03] Podbudowa programowa: szkoła dająca wykształcenie średnie Lp. Moduły kształcenia w zawodzie Dla młodzieŝy Liczba godzin tygodniowo w dwuletnim okresie nauczania Semestr I-IV Liczba godzin tygodniowo w dwuletnim okresie nauczania Forma stacjonarna Dla dorosłych Semestry I-IV Liczba godzin w dwuletnim okresie nauczania Forma zaoczna 1. Podstawy eksploatacji portów i terminali Technologie składowania, przeładunku i przewozu ładunków Organizacja transportu bliskiego w portach i terminalach Organizacja pracy w portach i terminalach Razem Praktyka zawodowa: 4 tygodnie 2 tygodnie 17

19 III. Moduły kształcenia w zawodzie Moduł 342[03].O1 Podstawy eksploatacji portów i terminali 1. Cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń(słuchacz) powinien umieć: klasyfikować porty i terminale, rozróŝniać formy organizacyjno - prawne przedsiębiorstw, których działalność jest związana z eksploatacją portów i terminali, charakteryzować budowę oraz wyposaŝenie portów i terminali, określać zadania związane z eksploatacją portów i terminali, charakteryzować systemy zarządzania portami i terminalami, wyjaśniać zasady obsługi ładunków i podróŝnych w portach morskich i Ŝeglugi śródlądowej oraz w terminalach kolejowych i lotniczych, stosować systemy i urządzenia do kontroli osób i bagaŝu w portach lotniczych, określać zasady rozpatrywania reklamacji dotyczących obsługi ładunków lub osób w portach i terminalach, przestrzegać zasad bezpieczeństwa w portach i terminalach, stosować przepisy Kodeksu Pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy, stosować przepisy prawa dotyczące eksploatacji portów i terminali, określić rodzaje usług realizowanych w portach i terminalach, gromadzić i przetwarzać informacje, prowadzić negocjacje dotyczące realizacji usług w portach i terminalach. przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŝarowej oraz przepisów ochrony środowiska i wymagań ergonomii, udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy, stosować zasady kształtowania bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. 18

20 2. Wykaz jednostek modułowych Symbol jednostki modułowej 342[03].O [03].O [03].O1.03 Nazwa jednostki modułowej Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŝarowej oraz ochrony środowiska Charakteryzowanie infrastruktury i zadań portów i terminali Stosowanie zasad ekonomiki oraz przepisów prawa dotyczących eksploatacji portów i terminali Orientacyjna liczba godzin na realizację Razem Schemat układu jednostek modułowych 342[03].O1 Podstawy eksploatacji portów i terminali 342[03].O1.01 Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŝarowej oraz ochrony środowiska 342[03].O1.02 Charakteryzowanie infrastruktury i zadań portów i terminali 342[03].O1.03 Stosowanie zasad ekonomiki oraz przepisów prawa dotyczących eksploatacji portów i terminali 4. Literatura Begg D., Fischer S., Dornbusch R.: Ekonomia. Makroekonomia. PWE, Warszawa 2003 Breczko A., Zamróz A., Oliwniak S.: Wstęp do nauk prawnych. Wydawnictwo Temida 2, Białystok 1999 Ciesielski M., Szudrowicz A.: Ekonomika transportu. Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Poznań 2001 Dembińska-Cyran I., Gubiła M.: Podstawy zarządzania transportem w przykładach Wyd. II. Biblioteka Logistyka, Poznań 2005 Grzywacz W., Wojewódzka-Król K., Rydzkowski W.: Polityka transportowa. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2000 Kamerschen D.R., McKenzie R.B., Nardinelli C.: Ekonomia. Fundacja Gospodarcza NZSS SOLIDARNOŚĆ, Gdańsk 1992 Klimek H., Nowicki M.: Organizacja i eksploatacja portów morskich. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 1998 Kamieński B. Dziak A.: Postępowanie w stanach zagroŝenia Ŝycia. 19

21 Podręcznik dla szkół medycznych. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1997 Kufel J., Siuda W.: Prawo gospodarcze dla ekonomistów. Scriptum, Poznań 2001 Kuźma L. (red.): Ekonomika portów morskich i polityka portowa. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego. Gdańsk 2003 Mendyk E.: Ekonomika i organizacja transportu. WyŜsza Szkoła Logistyki, Poznań 2002 Milewski R.: Elementarne zagadnienia ekonomii. PWE, Warszawa 1997 Misztal K., Szwankowski S.: Organizacja i eksploatacja portów morskich. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 1999 Nęcki Z.: Negocjacje w biznesie. Wydawnictwo Profesjonalnej Szkoły Biznesu, Kraków 2000 Wojewódzka-Król K.: Rozwój infrastruktury transportu. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2003 Siuda W.: Elementy prawa dla ekonomistów. Wydawnictwo Scriptum, Poznań 2000 Szwankowski S.: Funkcjonowanie i rozwój portów morskich. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2000 Szwankowski S.: Lądowo-morskie łańcuchy transportowe. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 1998 Szwankowski S.: WspółzaleŜności funkcjonowania lądowo-morskich łańcuchów transportowych. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 1994 Wrzosek W.: Funkcjonowanie rynku. PWE, Warszawa 1998 Zbiegień-Maciąg L.: Etyka w zarządzaniu. CIM, Warszawa 1996 Czasopisma: Gazeta Prawna, Newsweek, Rzeczpospolita, Ekonomika i Organizacja Przedsiębiorstwa, Humanizacja Pracy, Zarządzanie Zasobami Ludzkimi, Personel, Marketing i Rynek, Businessman Magazine, Namiary na Morze i Handel, Spedycja i Transport Akty prawne: Kodeks pracy, Kodeks cywilny, Kodeks postępowania administracyjnego, Kodeks spółek handlowych, Konstytucja Rzeczypospolitej, Ustawy: Prawo o działalności gospodarczej, o swobodzie działalności gospodarczej, o transporcie drogowym, o transporcie kolejowym, Prawo lotnicze, o Ŝegludze śródlądowej, o portach i przystaniach morskich. Wykaz literatury naleŝy aktualizować w miarę ukazywania się nowych pozycji wydawniczych. 20

22 Jednostka modułowa 342[03].O1.01 Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŝarowej oraz ochrony środowiska 1. Cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć: zinterpretować przepisy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, rozpoznać i przewidzieć zagroŝenia bezpieczeństwa Ŝycia i zdrowia w środowisku pracy oraz wskazać sposoby ich usunięcia, określić wpływ wentylacji i klimatyzacji pomieszczeń na jakość pracy, określić wpływ zmęczenia fizycznego i psychicznego na efektywność i bezpieczeństwo pracy, scharakteryzować zasady kształtowania bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii, dobrać środki ochrony indywidualnej do wykonywanych prac, zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy podczas obsługi urządzeń mechanicznych, elektrycznych i elektronicznych, zastosować przepisy i zasady bezpiecznej pracy podczas uŝytkowania sprzętu komputerowego, zastosować zasady bezpiecznej pracy podczas transportowania i magazynowania materiałów oraz substancji chemicznych i łatwopalnych, zastosować zasady postępowania w przypadku zagroŝenia poŝarowego, wypadku lub awarii urządzenia, zastosować przepisy dotyczące ochrony środowiska, zorganizować pierwszą pomoc podczas wypadku przy pracy, udzielić pierwszej pomocy w stanach zagroŝenia Ŝycia lub zdrowia, korzystać z róŝnych źródeł informacji. 2. Materiał nauczania Prawna ochrona pracy. Czynniki szkodliwe, uciąŝliwe i niebezpieczne dla zdrowia, występujące w procesie pracy. Zasady kształtowania bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Wentylacja i klimatyzacja pomieszczeń pracy. 21

23 Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŝarowej i ochrony środowiska obowiązujące podczas pracy z urządzeniami mechanicznymi, elektrycznymi, elektronicznymi i komputerami. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpoŝarowej stosowane w procesach magazynowania, transportu, recyklingu i gospodarki odpadami. Środki ochrony indywidualnej. ZagroŜenia poŝarowe oraz zasady ochrony przeciwpoŝarowej. Zasady ochrony środowiska. Zasady postępowania podczas wypadku, awarii urządzenia lub poŝaru. Organizacja pierwszej pomocy podczas wypadku przy pracy. Udzielanie pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadku. Zabezpieczenie miejsca wypadku. 3. Ćwiczenia Dobieranie środków ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej pracy. Analizowanie zagroŝeń bezpieczeństwa Ŝycia i zdrowia występujących na wybranych stanowiskach pracy. Stosowanie procedury wzywania pogotowia ratunkowego do poszkodowanego w warunkach symulowanych. Udzielanie pierwszej pomocy osobie poszkodowanej w warunkach symulowanych. Przeprowadzanie sztucznego oddychania i zewnętrznego masaŝu serca na fantomie treningowym. Dobieranie podręcznego sprzętu i środków gaśniczych do gaszenia zarzewia poŝaru. 4. Środki dydaktyczne WyposaŜenie do nauki udzielania pierwszej pomocy w stanach zagroŝenia zdrowia i Ŝycia. Podstawowy sprzęt gaśniczy. OdzieŜ ochronna i sprzęt ochrony indywidualnej. Filmy dydaktyczne dotyczące zagroŝeń poŝarowych, postępowania pracowników w przypadku wystąpienia poŝaru i w sytuacjach awarii technologicznych, zasad bezpiecznej pracy przy urządzeniach elektrycznych i komputerach, przestrzegania przepisów ochrony środowiska na stanowisku pracy, procedur postępowania w razie wypadku przy pracy oraz czynności związanych z udzielaniem pierwszej pomocy. Fotografie i foliogramy dotyczące zagroŝeń występujących na stanowisku pracy. 22

24 Kodeks pracy. Normy oraz akty prawne dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy, ergonomii i ochrony środowiska. Regulaminy i instrukcje obsługi urządzeń. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki Realizacja programu jednostki modułowej ma na celu kształtowanie umiejętności dotyczących przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania zadań zawodowych, udzielania pierwszej pomocy osobom poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz ochrony środowiska w portach i terminalach. Bardzo waŝne jest kształtowanie prawidłowych postaw i nawyków oraz uświadomienie uczniom, Ŝe ochrona Ŝycia i zdrowia człowieka w środowisku pracy jest celem nadrzędnym. W celu osiągnięcia załoŝonych celów kształcenia zaleca się zastosowanie następujących metod nauczania: metody przypadków, sytuacyjnej oraz metody przewodniego tekstu i ćwiczeń praktycznych. Zaleca się równieŝ stosowanie filmów dydaktycznych dotyczących kształtowania bezpiecznych warunków pracy oraz przestrzegania zasad ochrony przeciwpoŝarowej i ochrony środowiska, a takŝe udzielania pierwszej pomocy osobom poszkodowanym w wypadku. Zajęcia powinny być realizowane w pracowni urządzeń transportu bliskiego w grupie do 15 osób, podzielonej na zespoły 2-3 osobowe lub indywidualnie. Ćwiczenia praktyczne dotyczące kształtowania umiejętności wykonywania sztucznego oddychania oraz ćwiczenia z uŝyciem sprzętu gaśniczego podczas pozorowanego poŝaru, naleŝy przeprowadzić w grupach 8 osobowych, podzielonych na 2 osobowe zespoły. 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia Sprawdzanie i ocenianie postępów uczniów powinno odbywać się przez cały czas realizacji programu jednostki modułowej na podstawie określonych wymagań. Podstawowe wymagania powinny uwzględniać przede wszystkim umiejętności określania sposobów likwidacji lub ograniczenia zagroŝeń, udzielania pierwszej pomocy oraz gromadzenia, selekcjonowania i wykorzystywania informacji. Osiągnięcia uczniów naleŝy oceniać z uwzględnieniem wymagań wynikających z zaplanowanych celów kształcenia na podstawie: ustnych i pisemnych sprawdzianów wiadomości i umiejętności, testów osiągnięć szkolnych oraz ukierunkowanej obserwacji czynności uczniów podczas wykonywania ćwiczeń. 23

25 Podczas kontroli i oceny naleŝy zwracać szczególną uwagę na: merytoryczną jakość wypowiedzi, właściwe stosowanie pojęć prawnych, technicznych i medycznych, wykonywanie zadań zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy, udzielanie pierwszej pomocy w sytuacji zagroŝenia zdrowia lub Ŝycia, stosowanie sprzętu przeciwpoŝarowego oraz środków gaśniczych, umiejętność pracy w zespole. Na zakończenie realizacji programu jednostki modułowej proponuje się zastosować test pisemny z zadaniami otwartymi i zamkniętymi. W ocenie końcowej osiągnięć ucznia naleŝy uwzględnić wyniki wszystkich stosowanych przez nauczyciela metod sprawdzania. 24

26 Jednostka modułowa 342[03].O1.02 Charakteryzowanie infrastruktury i zadań portów i terminali 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń(słuchacz) powinien umieć: posłuŝyć się terminologią z zakresu eksploatacji portów i terminali, scharakteryzować funkcje i rodzaje portów i terminali, scharakteryzować elementy procesu transportowego, zidentyfikować elementy infrastruktury i suprastruktury portów i terminali, scharakteryzować przedpole i zaplecze portów i terminali, określić dostępność transportową portów i terminali, scharakteryzować systemy zarządzania portami i terminalami, wyjaśnić zasady organizacji pracy w portach i terminalach, scharakteryzować rodzaje usług w portach i terminalach, zaplanować działania związane z obsługą ładunków i podróŝnych, określić zasady rozpatrywania reklamacji dotyczących obsługi ładunków i osób w portach i terminalach, zgodnie z trybem określonym w umowie, określić wyposaŝenie techniczne portów i terminali w zaleŝności od rodzaju wykonywanych usług, scharakteryzować systemy i zasady działania urządzeń do kontroli osób oraz bagaŝu w portach lotniczych, zastosować przepisy dotyczące bezpieczeństwa ładunków i podróŝnych w portach i terminalach, zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŝarowej oraz ochrony środowiska w portach i terminalach. 2. Materiał nauczania Klasyfikacja portów i terminali drogowych, kolejowych, lotniczych, morskich i wodnych śródlądowych. Funkcje i rodzaje portów i terminali. Proces transportowy i jego elementy. Infrastruktura i suprastruktura portów i terminali drogowych, kolejowych, lotniczych, morskich i wodnych śródlądowych. Zasady zarządzania infrastrukturą w portach i terminalach. Zagospodarowanie przestrzenne portów i terminali. Klasyfikacja systemów zarządzania portami i terminalami. Przedpole i zaplecze portów i terminali. Zasady określania dostępności transportowej. 25

27 Organizacja pracy w portach i terminalach. Zasady obsługi ładunków i podróŝnych w portach i terminalach. Zasady rozpatrywania reklamacji dotyczących obsługi ładunków lub osób w portach i terminalach, zgodnie z trybem określonym w umowie. Zasady określania terminów realizacji usług w portach i terminalach. Systemy i urządzenia do kontroli osób i bagaŝu w portach lotniczych. Przepisy dotyczące bezpieczeństwa ładunków i podróŝnych w portach i terminalach. Systemy ochrony środowiska w portach i terminalach. 3. Ćwiczenia Porównywanie infrastruktury portów i terminali pod względem budowy i wyposaŝenia. Określanie zadań wybranych rodzajów portów i terminali. Planowanie działań związanych z obsługą ładunków w portach i terminalach. Analizowanie zasad działania urządzeń do kontroli osób i bagaŝu w portach lotniczych. Określanie zasad zagospodarowania przestrzennego portów i terminali. 4. Środki dydaktyczne Urządzenia transportowe stosowane w portach i terminalach. Modele terminali. Modele portów. Schematy organizacyjne portów i terminali. Instrukcje przepływu towarów przez terminal. Prezentacje multimedialne i filmy dydaktyczne dotyczące budowy i wyposaŝenia portów i terminali oraz bezpieczeństwa ładunków i podróŝnych w portach i terminalach. Stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki Program jednostki modułowej zawiera treści dotyczące zasad organizacji usług transportowych i zarządzania infrastrukturą portów i terminali drogowych, kolejowych, lotniczych, morskich i wodnych śródlądowych oraz realizacji zadań związanych z obsługą portów i terminali. W trakcie realizacji programu naleŝy zwracać uwagę na posługiwanie się terminologią z zakresu eksploatacji portów i terminali, określanie budowy i wyposaŝenia portów i terminali oraz obsługę ładunków 26

28 i podróŝnych, a takŝe przestrzeganie zasad bezpieczeństwa w portach i terminalach. Kształtowanie umiejętności wynikających ze szczegółowych celów kształcenia wymaga stosowania róŝnych metod pracy z uczniem oraz właściwego doboru środków dydaktycznych. Zaleca się stosowanie następujących metod: pokazu z objaśnieniem, tekstu przewodniego, ćwiczeń praktycznych. Metoda tekstu przewodniego wymaga przygotowania przez nauczyciela materiałów do wykonania ćwiczeń: pytań prowadzących i formularzy do wypełnienia. Podczas realizacji programu jednostki modułowej naleŝy umoŝliwić uczniom korzystanie z róŝnych źródeł informacji, narzędzi informatycznych i najnowszych technologii informacyjnych. Dla ułatwienia zrozumienia realizowanych treści kształcenia wskazane jest prezentowanie filmów dydaktycznych oraz organizowanie wycieczek dydaktycznych do portów i terminali w celu poznania środowiska pracy oraz współczesnych metod i technik pracy. Zajęcia powinny być realizowane w grupach do 15 osób, indywidualnie lub w 2 osobowych zespołach, w laboratorium magazyn - port - terminal. Realizacja zajęć moŝe odbywać się równieŝ w centrach kształcenia praktycznego lub centrach kształcenia ustawicznego, wyposaŝonych w odpowiednie stanowiska ćwiczeniowe. 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć edukacyjnych uczniów powinno odbywać się przez cały czas realizacji programu jednostki modułowej na podstawie określonych kryteriów oceniania. Osiągnięcia uczniów naleŝy oceniać na podstawie ustnych i pisemnych sprawdzianów, testów osiągnięć szkolnych, obserwacji czynności ucznia podczas wykonywania ćwiczeń. Ocena powinna stymulować aktywność ucznia i zapewniać mu poczucie satysfakcji na kaŝdym etapie kształcenia. Podczas oceniania naleŝy zwrócić szczególną uwagę na: posługiwanie się terminologią z zakresu eksploatacji portów i terminali, identyfikowanie elementów infrastruktury i suprastruktury portów i terminali, organizowanie pracy w portach i terminalach, planowanie zadań związanych z obsługą ładunków i podróŝnych. W ocenie końcowej osiągnięć ucznia po zakończeniu realizacji programu jednostki modułowej naleŝy uwzględnić wyniki sprawdzianów, testów osiągnięć szkolnych oraz poziom wykonywanych ćwiczeń. 27

29 Jednostka modułowa 342[03].O1.03 Stosowanie zasad ekonomiki oraz przepisów prawa dotyczących eksploatacji portów i terminali 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć: rozróŝnić formy organizacyjno - prawne przedsiębiorstw zajmujących się eksploatacją portów i terminali, zastosować podstawowe zasady rachunkowości, sporządzić dokumenty dotyczące usług transportowych zgodnie z obowiązującymi zasadami, zaksięgować podstawowe operacje gospodarcze, określić rodzaje kosztów związanych z realizacją usług transportowych, dokonać wyliczenia kosztów usług transportowych, dokonać analizy struktury kosztów usług transportowych, określić rodzaje cen w transporcie i kryteria ich róŝnicowania, rozróŝnić rodzaje taryf transportowych, określić źródła przepisów prawa, wyjaśnić zasady nawiązywania i rozwiązywania stosunku pracy oraz jego wygaśnięcia, scharakteryzować uprawnienia i obowiązki pracownika i pracodawcy wynikające z Kodeksu pracy, określić odpowiedzialność materialną pracowników, wyjaśnić przepisy prawa dotyczące transportu, przechowywania oraz składowania towarów w ruchu krajowym i międzynarodowym, scharakteryzować przepisy krajowe i międzynarodowe związane z obsługą ładunków niebezpiecznych i odpadów, a w szczególności konwencje SOCAS, ADR, IATA, RID, ADN oraz Morski Kodeks Ładunków Niebezpiecznych - OMDG Code, posłuŝyć się przepisami krajowymi związanymi z transportem i obsługą zwierząt Ŝywych, tj. przepisami weterynaryjnymi, normami technologicznymi terminali, określić zasady dochodzenia roszczeń w transporcie, przeprowadzić negocjacje dotyczące kosztów realizacji usług transportowych w portach i terminalach. 2. Materiał nauczania Formy organizacyjno - prawne przedsiębiorstw. Koszty i ich struktura w transporcie. Ceny usług transportowych. 28

30 Źródła prawa. Norma prawna. Kodeks pracy. Stosunek pracy. Kodeks spółek handlowych. Krajowy Rejestr Sądowy. Prawo cywilne. Prawo gospodarcze. Prawo transportowe. Style negocjacyjne. 3. Ćwiczenia Analizowanie przepisów prawa dotyczących działalności eksploatacyjnej portów i terminali. Sporządzanie umów o pracę, o dzieło i umów zlecenia. Sporządzanie dokumentacji związanej z dochodzeniem roszczeń w transporcie. Sporządzanie dokumentów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Obliczanie kosztów związanych z realizacją usług transportowych. Prowadzenie rozmów w zespołach negocjacyjnych, dotyczących kosztów usług transportowych. 4. Środki dydaktyczne Kodeks pracy. Kodeks spółek handlowych. Druki urzędowe. Słowniki ekonomiczne. Wzory dokumentacji księgowych. Ustawy o rachunkowości i o podatkach. Materiały źródłowe: czasopisma zawodowe, instrukcje wypełniania druków, przewodniki urzędowe. Materiały do ćwiczeń: opisy przypadków, gry dydaktyczne, zbiory danych opisowych. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki Głównym celem realizacji programu jednostki modułowej jest opanowanie treści kształcenia dotyczących prawnych aspektów działalności eksploatacyjnej portów i terminali oraz stosowania zasad rachunkowości, jak równieŝ wiedzy z zakresu prowadzenia skutecznych negocjacji. W procesie nauczania - uczenia się naleŝy kształtować umiejętności z zakresu posługiwania się aktami prawnymi, sporządzania kalkulacji 29

31 kosztów usług transportowych oraz prowadzenia rozmów w zespołach negocjacyjnych. Uczniowie powinni samodzielnie przygotować zakres obowiązków i uprawnień dla danego stanowiska pracy oraz grafik czasu pracy w oparciu o określone przez nauczyciela dane, a takŝe sporządzić dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Zaleca się, aby materiały do ćwiczeń były opracowane w sposób ułatwiający zrozumienie analizowanych treści. W trakcie wykonywania ćwiczeń naleŝy udostępnić uczniom wzory aktualnych dokumentów i druków, słowniki ekonomiczne, zbiory przepisów prawnych, literaturę i prasę specjalistyczną. Zamieszczone w programie ćwiczenia stanowią propozycję, którą nauczyciel moŝe wykorzystać w czasie zajęć lub opracować inne ćwiczenia wspomagające realizację programu jednostki modułowej. Zajęcia powinny być realizowane w grupach do 15 osób w laboratorium magazyn - port - terminal oraz w pracowni komputerowej wyposaŝonej w nowoczesny sprzęt komputerowy z oprogramowaniem. 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć ucznia powinno odbywać się systematycznie przez cały czas realizacji jednostki modułowej na podstawie określonych kryteriów. W kryteriach oceniania umiejętności uczniów naleŝy uwzględnić przede wszystkim: posługiwanie się przepisami prawa dotyczącymi działalności gospodarczej portów i terminali, stosowanie zasad rachunkowości, stosowanie wiedzy z zakresu prowadzenia skutecznych negocjacji. Osiągnięcia uczniów naleŝy oceniać na podstawie ustnych i pisemnych sprawdzianów poziomu wiadomości i umiejętności, testów osiągnięć szkolnych oraz ukierunkowanej obserwacji czynności ucznia podczas wykonywania ćwiczeń. Po zakończeniu realizacji programu jednostki modułowej proponuje się zastosować test pisemny z zadaniami zamkniętymi i otwartymi. W ocenie końcowej osiągnięć edukacyjnych ucznia po zakończeniu realizacji programu jednostki modułowej naleŝy uwzględnić wyniki wszystkich zastosowanych przez nauczyciela metod sprawdzania. 30

32 Moduł 342[03].Z1 Technologie składowania, przeładunku i przewozu ładunków 1. Cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć: klasyfikować i opisywać środki transportu, stosować przepisy prawa dotyczące składowania, przeładunku i przewozu ładunków, organizować obsługę samochodów, wagonów kolejowych, statków morskich, Ŝeglugi śródlądowej oraz statków powietrznych w portach i terminalach, stosować zasady ruchu kolejowego i posługiwać się sygnalizacją kolejową, eksploatować urządzenia przeładunkowe w portach i terminalach oraz posługiwać się statkowymi urządzeniami przeładunkowymi, oceniać stan techniczny portowych i terminalowych urządzeń przeładunkowych zgodnie z dokumentacją techniczną i wymaganiami dozoru technicznego, posługiwać się dokumentacją statku i sporządzać plan jego załadunku, charakteryzować właściwości ładunków, rozmieszczać ładunki sypkie, sztuki cięŝkie i drobnicę luzem w ładowniach i na międzypokładach statku, sztauować i mocować ładunki na statkach, składować ładunki masowe i stałe oraz drobnicę luzem i w kontenerach, organizować proces przeładunku towarów, w tym niebezpiecznych, ponadgabarytowych i Ŝywych zwierząt, z wykorzystaniem infrastruktury portów i terminali, klasyfikować magazyny oraz ich wyposaŝenie, montować, demontować i obsługiwać regały magazynowe niskiego i wysokiego składowania, obliczać wielkość powierzchni magazynowej, dobierać opakowania i kontenery oraz kompletować ładunki, przeprowadzać inwentaryzację magazynu, określać odpowiedzialność materialną za powierzone mienie, prowadzić dokumentację magazynową i spedycyjną w portach i terminalach, oceniać stan infrastruktury portu, terminalu i magazynu, 31

33 obliczać koszty przeładunku, operacji magazynowych oraz obsługi podróŝnych, wykonywać czynności z zakresu konfekcjonowania, przepakowywania i magazynowania towarów, obsługiwać automatyczne systemy składowania i identyfikacji towarów, korzystać ze specjalistycznych programów komputerowych, przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŝarowej oraz ochrony środowiska. 2. Wykaz jednostek modułowych Symbol jednostki modułowej Nazwa jednostki modułowej Orientacyjna liczba godzin na realizację 342[03].Z1.01 Eksploatacja środków transportu [03].Z1.02 Obsługa spedycyjna ładunków i środków transportu [03].Z1.03 Planowanie zadań logistycznych w portach i terminalach [03].Z1.04 Stosowanie zasad gospodarki magazynowej [03].Z1.05 Składowanie, przeładunek i przewóz ładunków [03].Z1.06 Stosowanie systemów informatycznych w gospodarce magazynowej 48 Razem