A my wciąż jesteśmy tu, gdzie wtedy,

Transkrypt

1 A my wciąż jesteśmy tu, gdzie wtedy, choć ZOMO przecież tam już nie stoi

2 Korzenie ES -Repetycja A) Gospodarka (ekonomia nauka społeczna) uzyskanie (dostatecznego) wynagrodzenia zainwestowanego kapitału (zasobów) B) Ekonomia Społeczna praca i otrzymanie zapłaty obniżenie kosztów utrzymania (przeżycia) współpraca z innymi ludźmi w podobnej sytuacji Stąd: zdolność do wypełniania luki rynkowej C) Wspólnota i Kapitał Społeczny Społeczność terytorium Infrastruktura instytucji D) Reguły gry zarządzanie Zdolność do konkurowania Przywileje czy przydatność (co robię czy jak robię)

3 Klimat ES nieufność wobec anonimowego kapitału zmiennego w decyzjach i kierującego się nieludzką logiką (a finanse publiczne?) silna rola demokracji członkowskiej przywrócenie godności: stawiamy na aktywność i samodzielność (podmiotowość), nie czynimy z człowieka odbiorcy czy klienta pomocy skierowana do osób, które są zdolne i chętne do pracy, cechują się przedsiębiorczością i umiejętnościami przedsięwzięcie ES nie wymaga ani specjalnego traktowania ani przywilejów. Jest to działalność gospodarcza i, jako taka, musi się sprawdzać w obrocie gospodarczym. I tak z natury ma przewagę powiązanie z kategoriami Kapitału Społecznego tworzenie kręgów współpracy i wymiany wykorzystujących mechanizmy wzajemności i zaufania; wykorzystanie i wzmocnienie więzi charakterystycznej przede wszystkim dla społeczności terytorialnych Organiczność wzrostu progiem i wyzwaniem

4 Nawet jeżeli głównym celem danego działania jest pomoc ludziom, integracja, włączenie; to kluczową cechą stosowanej metody jest ekonomia działalność, która nadaje sens, logikę i skłania do podporządkowania się powszechnym regułom.

5 Bieżący rozwój wydarzeń (przechył?) Dominujący kierunek prac i dyskusji dotyczy przedsiębiorstw społecznych i spółdzielni socjalnych jako instrumentów wspomagających integrację czy włączenie społeczne. Powstały liczne programy umożliwiające współpracę publiczno społeczną a także finansowanie publiczne działań Oprócz korzyści, sytuacja taka stwarza ryzyko upaństwowienia sektora ES i przetwarza ideę Trzeba docenić znacznie bazy, z której czerpiemy etos i metody granica eksploatacji idei

6 Finanse publiczne a) Potencjalne znaczenie finansów publicznych dla wzmocnienia terytorialnej integracji społecznej i kapitału społecznego jest ogromne. b) Obecnie znaczenie stosowania klauzul społecznych jest niewielkie. Wyrażone w dyrektywach UE i przeniesione do ustawodawstwa krajowego, służą złożonym celom: umożliwiają wykupienie usług umożliwiających realizację zobowiązań, świadczeń i zadań polityki społecznej; stoją na straży reguł wolnej konkurencji i przejrzystości w procesach gospodarczych (oznacza to m.in. ograniczenie w stosowaniu preferencji lokalnych); wspierają społecznie wrażliwe strony procesów gospodarczych: osiąganie jakości produktu, parametrów ochrony środowiska, zasad sprawiedliwości społecznej. Jest to jedyna furtka pozwalająca ograniczać działanie zasady wolnej konkurencji w obrocie gospodarczym; Ale: pomijają fakt, że lokalny obrót gospodarczy jest spoiwem społecznym kanwą narastania kapitału społecznego i integracji społecznej. Potrzeba tu debaty i działania. Deterytorializacja > Społecznie odpowiedzialne terytorium?

7 Waga zamówień publicznych W 2006 roku zamówienia publiczne przekroczyły kwotę 1500 miliardów euro, odpowiadającą około 16% produktu krajowego brutto (PKB) Unii Europejskiej, przy istotnym zróżnicowaniu pomiędzy państwami członkowskimi w przedziale od 11% do 20% PKB. W 2009 r. zamówienia publiczne stanowiły 17% europejskiego PKB. 78% oferentów wygrywających przetargi regulowane dyrektywami Unii Europejskiej stanowią małe i średnie przedsiębiorstwa. W Polsce wynik jest tylko nieco niższy od średniej europejskiej i wynosi 14-15% PKB.

8 Zadanie publiczne klucz do zagadki? Dwoista definicja zadania publicznego Orzecznictwo (np. zw. z opłaty) Czy jest odpowiedź ponadprawna? O czym rozmawiamy z Rządzącymi (zadania, struktury społeczne, niezależny rozwój środowiska?)

9 Jest Wykup zadań publicznych Zlecenia Granty Inicjatywy Dialog, konsultacje Mapa nieobecności ES 1. Kooperacja wspomagająca przetrwanie Kooperatywy spożywcze Ogródki (Community Farms, Gardens, działki) Targowiska i handel uliczny (bazarki) Wymiana usług 2. Przedsiębiorczość Wytwórczość Usługi bytowe i komunalne (sieci informacji i wsparcia) Restrukturyzacja rynków pracy (przedsiębiorczość na pozostałościach) 3. Miejsce do życia Spółdzielnie wspólnoty mieszkaniowe, self-help housing Osiedla za bramą Inicjatywy sąsiedzkie (podwórko społeczne, NORC, Samorząd Mieszkańców) 4. Społeczne wykorzystanie przestrzeni Inicjatywy Spontaniczne użycie obiektów i przestrzeni (sztuka, squatting) 5. Ruchy miejskie (internet, Bunt Miast, Kongres Ruchów Miejskich Prawo do Miasta Occupy)

10 Budowanie potencjału ES Sektor Publiczny Reintegracja środowiska ES Finanse Finansowanie publiczne Zamówienia publiczne Dotacje Zadania Wykonywanie zadań publicznych Dostarczanie usług Współpraca Voice, co-planning Partnerstwo (i PPS) Autonomia agend adm. Prawne i instytucjonalne ramy ES Zasięg Spójność Inkluzywność/selektywność Kryteria, standardy Audyt stanu Systemy wsparcia Administracja to czy infrastruktura? Budowanie wiarygodności podmiotów ES Kredyt lokalny i rodzinny Crowdfunding Business Angels Banki i fundusze

11 ES w restrukturyzacji Borowiecki, A. Nalepka, Restrukturyzacja w procesie funkcjonowania i rozwoju przedsiębiorstw w: R. Borowiecki (red.), Zarządzanie restrukturyzacją procesów gospodarczych. Aspekt teoretyczno-praktyczny, Warszawa: Difin.2003, s.84. Podajemy za: Człowiek najlepsza inwestycja! Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Raport z DeskResearchdla województwa wielkopolskiego ; Instytut Zachodni w Poznaniu, Instytut Naukowo Badawczy im. Zygmunta Wojciechowskiego; Poznań, 19 stycznia 2011 r.

12 We /y zwaniesieci Potężnym instrumentem mobilizacji społecznej stała się sieć. Skrzyknięci przez internet nie mają struktury ani instancji kontrolnych. Iskra informacji wywołuje emocje, a te pchają do spontanicznego działania Oczywiście, szybko dochodzi do wypracowania wzorców reagowania, zachowań, schematów akcji. Tworzy się kultura aktywizmu Staje się to wyzwaniem dla tradycyjnych struktur

13 Warszawska Kooperatywa Spożywców Chcemy budować solidarną społeczność ludzi sobie życzliwych i gotowych do pomocy wzajemnej. Oprócz zaspokajania swoich potrzeb żywieniowych jesteśmy też instytucją socjalnooświatową. Nasze wspólne oszczędności tj. 10% od sumy zakupów każdej z osób, trafiają do funduszu socjalnego, dzięki któremu będziemy mogli dofinansowywać zakupy osobom tego potrzebującym, wspierać finansowo przy zakupie np. okularów, opłacie za dentystę czy lekarza. Fundusz ubezpieczeniowy będzie zabezpieczeniem finansowym dla osób potrzebujących pomocy prawnej w skutek zatrzymań i procesów o charakterze politycznym. Finansowaniu warsztatów, konferencji i wyjazdów będzie służył fundusz edukacyjny. Środki na zakupy zapewni fundusz zakupowy. JAK DZIAŁA KOOPERATYWA: Na podstawie indywidualnych list zakupów, dokonujemy hurtowego zakupu artykułów spożywczych. W punkcie odbioru zabieramy zamówiony towar, płacąc za niego cenę spółdzielczą tj. cenę hurtową produktów + koszt transportu + 10% od sumy zakupów na fundusz gromadzki, rozdzielany potem na cztery wyżej opisane fundusze. Jedynie pozostałości po zakupach mogą być kupione w sposób tradycyjny, również po cenach spółdzielczych. RODZAJ WŁASNOŚCI: Kooperatywa w równym stopniu należy do wszystkich członkiń i członków. Co za tym idzie prawa i obowiązki są równomiernie rozłożone pomiędzy wszystkich kooperatystów i kooperatystki. Celem własności kolektywnej jest upodmiotowienie oraz nadanie tytułu prawnego do kontroli i zarządzania każdej osobie należącej do kooperatywy. SPOSÓB PODEJMOWANIA DECYZJI, STRUKTURA ORGANIZACJI I ROZDZIAŁ ZADAŃ: Chcąc minimalizować ilość osób poszkodowanych w procesie decyzyjnym przyjęliśmy konsensualny sposób podejmowania decyzji. Nie przeprowadzamy głosowań, tylko staramy się osiągnąć konsensus, który będzie w jakiejś mierze satysfakcjonował wszystkich. Celem konsensualnego podejmowania decyzji jest również nauka kulturalnego dyskutowania i racjonalnej argumentacji. Kooperatywa ma niehierarchiczną strukturę organizacyjną. Wszelkie decyzje podejmujemy wspólnie na spotkaniach organizacyjnych oraz na forum internetowym. Zadania i funkcje mają charakter rotacyjny i w pełni odpowiedzialnie biorą je na siebie ochotnicy.

14 Pamiętajcie o ogrodach Grupa Kwiatkibratki: Naszą misją jest zmiana szarych przestrzeni miejskich w zieloną, żywą tkankę miasta. Polskie miasta mogą być zielone od chodników po dachy. Flagowce: 1. Miejskie ogrody aktywizowanie społeczności lokalnych i propagowanie idei miejskiego ogrodnictwa chcemy pokazać, jak razem dbać o zaniedbaną przestrzeń 2. Miejskie farmy projekt zagospodarowywania miejskiej przestrzeni (dachy, tarasy, skarpy) w celu hodowania warzyw, ziół, etc. na własny lub sąsiedzki użytek. Aktywizujemy i inspirujemy do wspólnych, zielonych akcji w mieście. Sadzimy kwiaty, siejemy trawę, pielęgnujemy drzewa na skwerach, nasypach, dachach i balkonach. Razem rozsadzimy miasto!

15 SQUAT (skłot) SYRENA Akcja bezpośrednia -wspieranie inicjatyw takich jak blokady eksmisji, wspieranie nielegalnych imigrantów, po pisanie petycji, które stają się potem podstawą do negocjacji z władzami miasta. szwalnia, pracownia rzeźby i sitodruku, szablonowniai pokój graficzny, ciemnia, świetlica oraz pomieszczenia do swobodnego użytku. cykliczne zajęcia i warsztaty, nauka języka polskiego dla obcokrajowców, kurs rosyjskiego. dyżury prawne dla lokatorów zagrożonych podwyżkami czynszu i eksmisją Raz na tydzień darmowy obiad (VoKu, Volkskuche). Gromadzą one osoby zaprzyjaźnione, ale niekoniecznie aktywnie zaangażowane w działania. próby teatru ulicznego Performeria, Warszawska Kooperatywa Spożywcza. spotkania z innymi nieformalnymi i formalnymi grupami tymczasowa siedziba Warszawskiego Stowarzyszenia Lokatorów

16 Banki Czasu: Łódzkie Centrum Reintegracji Społecznej, skłoty, 1. Każdy uczestnik deklaruje jakie usługi może i chce świadczyć na rzecz innych uczestników. 2. Każda transakcja między uczestnikami i ilość godzin pracy z nią związana jest rejestrowana i odnotowywana przez dodanie tej samej liczby godzin na koncie wykonującego i odjęcie tej samej liczby godzin na koncie otrzymującego godziny pracy. 3. Wymiana usług w ramach banków czasu nie musi mieć charakteru relacji bezpośredniej -za godziny "zarobione" na pomocy jednej osobie możemy "kupić" potrzebną nam pomoc od kogoś innego, kto należy do systemu. 4. Czas każdego z uczestników banku czasu jest wart tyle samo. Godzina usług prawnika jest równa godzinie sprzątania. 5. W żaden sposób nie wiąże się to z rozliczeniami finansowymi.

17 Targowiska i handel uliczny (od A. Wasilkowskiej)

18

19 BAZAROMAT

20 Garażówki

21 Self-helphousinga EURO Niedobór mieszkań szczególnie w miastach -jest w Polsce zjawiskiem stałym. Podczas kiedy ludzie zamożniejsi (tzw. klasa średnia i wyższe) są w stanie opłacić wolnorynkowe koszty najmu czy kupna domu albo mieszkania, ludzie gorzej sytuowani zdani są głównie na ofertę samorządów terytorialnych. W czasie gdy polityka mieszkaniowa miast przypomina bardziej gospodarowanie zasobem niż społeczną politykę mieszkaniową, warto zwrócić uwagę na potencjalną rolę ekonomii społecznej w zmniejszaniu deficytu tanich mieszkań.. Budowanie mieszkań w systemie self-help(samopomocowe) jest rozpowszechnione w Stanach Zjednoczonych i w Wielkiej Brytanii. Wspieranie wzajemnej pomocy w budowie czy adaptacjach domów jest tam częścią polityki społecznej Państwa. Prowadzeniem projektów zajmują się wyspecjalizowane organizacje w tym pozarządowe. W Polsce działa oddział amerykańskiej organizacji Habitat for Humanity Budownictwo i remonty w formule pomocy wzajemnej wspomaganej przez samorządy, pozwoliłoby naprawiać stan budynków ale także poprawiać stosunki społeczne w najbardziej zaniedbanych częściach miast. Miejscem szczególnie predestynowanym są obszary rewitalizowane. Są zwykle skupiskami biedy i niskich standardów mieszkaniowych. Projekty samopomocy mieszkaniowej, oprócz rozwiązania bezpośredniego problemu remontów, pozwalałyby na zdobycie przez uczestników nowych kwalifikacji zawodowych. Poza tym przyczyniłyby się do integracji poprzez uświadomienie mieszkańcom wartości dzielnicy i znaczenia zgromadzonych tam obiektów dziedzictwa.

22 Wokół miejsca zamieszkania lokale użytkowe w budynkach wspólnotowych, rozczłonkowanie Integracyjne wydarzenia jesteśmy obojętni na to, co dzieje się w naszym najbliższym otoczeniu projekt osiedli Ursynowa Północnego -model podwórka wyposażonego w podwórkową pralnię samoobsługową, plac zabaw i klubik dla dzieci.. NORC (Naturally Occuring Retirement Community). Nowoczesna formuła samorządu mieszkańców.

23 Inicjatywy sąsiedzkie

24 Współrządzenie

25 Samorząd mieszkańców w Poznaniu 1) tworzenia więzi lokalnych; 2) funkcjonowania i rozwoju infrastruktury technicznej; 3) lokalnych dróg, chodników i parkingów; 4) oświaty, kultury, sportu, rekreacji; 5) ładu przestrzennego; 6) porządku i bezpieczeństwa; 7) stanu środowiska, skwerów, zieleńców, parków; 8) dbałości o mienie Miasta; 9) usług świadczonych przez jednostki organizacyjne Miasta. Statut dla każdego osiedla uchwala Rada Miasta. Osiedla prowadzą gospodarkę finansową w ramach budżetu Miasta. Uprawnienia osiedli do prowadzenia gospodarki finansowej w ramach budżetu Miasta uregulowane zostały w 42 Statutu Miasta. Na podstawie zasad określonych w tej uchwale, w ramach budżetu Miasta Osiedla dysponują: 1) środkami wolnymi; 2) środkami celowymi w zakresie hierarchizacji zadań i ich monitorowania; 3) środkami uzyskanymi w drodze konkursu ("granty").

26 Spontaniczne użycie obiektów i miejsc a) nagląca potrzebazaspokojenia swoich potrzeb: mieszkaniowych, których z powodów ekonomicznych albo z braku dostępnych lokali, zaspokoić się nie udaje: potrzeby wspólnej aktywności, przeżycia, przygody, charakterystyczna przede wszystkim dla młodych b) reakcja na pustki i zaniedbania w mieście, które samo jest synonimem aktywności i dziania się : na celowe zamrażanie terenów i obiektów w celach spekulacyjnych na niesprawności w gospodarowaniu obiektami publicznymi c) pozytywne skutki: ożywienie, wzrost atrakcyjności (ceny) Swoim działaniem aktywiści kwestionują oczywistą oczywistość prawa i procedur administracyjnych. Pokazują dobitnie, że normy te muszą spełniać wymogi społecznego poczucia sensu i sprawiedliwości.

27 O ruchach miejskich Rzeczą niepodważalną jest (o czym już pisaliśmy powyżej) rozwój ruchów i inicjatyw. Charakteryzują się one ostrym formułowaniem potrzeb i opinii. Zrzeszają aktywistów i inicjatorów innowacyjnych projektów i przedsięwzięć. Jednoczy ich nieufność do istniejących form organizacyjnych. Nie dowierzają żadnemu establishmentowi także temu spod znaków NGO. Bardzo wiele zasad organizowania się odwołuje się do tych samych korzeni, z których wyrosła ekonomia społeczna. Wiele działań to klasyczne projekty ES. Mimo to wydaje się, że mainstream ES nie umie się w tej dynamice odnaleźć. Nie obserwuje zjawisk, nie pomaga w dojrzewaniu, nie uczy się od nich.

28 Ruchy miejskie ruch oburzonych (Occupy movement) Nie chcemy liderów i twarzy reprezentujących Ruch. Ruch to my wszyscy razem. 1. spotkanie odbywa się pod znakiem NO LOGO (organizatorzy manifestacji również przychodzą jako grupa osób prywatnych) 2. Członkinie i członkowie ugrupowań politycznych oraz organizacji społecznych mogą brać udział w spotkaniu na tych samych zasadach, przyjmując, że nie jest to miejsce do promowania swoich organizacji i ich programów, wszyscy jesteśmy tam tylko osobami prywatnymi, przedstawiamy się z imienia. Nie przynosimy broszur organizacyjnych. 3. Każdy ma równy dostęp do głosu. Jedna osoba jeden glos 4. Nie życzymy sobie obecności mediów na spotkaniu. Każdą relację uznamy za złamanie zasad Ruchu i przekłamanie (oburzeni dziennikarze i dziennikarki przychodzą prywatnie). Jeśli jako społeczeństwo nauczymy się nie powierzać naszej przyszłości abstrakcyjnej rentowności ekonomicznej, która nigdy nie przynosi korzyści większości, będziemy mogli wyeliminować nadużycia i braki, z którymi spotykamy się na co dzień. Potrzebna jest Rewolucja Etyczna. Uznaliśmy kapitał za wartość nadrzędną nad ludzkim życiem. Czas wreszcie, aby to kapitał służył ludziom. Jesteśmy ludźmi, nie towarami. Nasze życie to nie tylko to, co kupujemy, dlaczego kupujemy i od kogo kupujemy. W związku z wszystkim powyżej, jestem oburzony. Jestem przekonany, że mogę to zmienić. Jestem przekonany, że mogę pomóc. Wiem, że razem możemy. 26 maja, pod hasłem "Przejmujemy miasto!", ruch oburzonych zorganizował zgromadzenie polegające na pokojowym przebywaniu w cieniu drzew