RZECZYWISTOŚĆ SPOŁECZNA (I) SOCJALIZACJA, KONTROLA I ROLE SPOŁECZNE. dr Jagoda Mrzygłocka- Chojnacka

Transkrypt

1 RZECZYWISTOŚĆ SPOŁECZNA (I) SOCJALIZACJA, KONTROLA I ROLE SPOŁECZNE dr Jagoda Mrzygłocka- Chojnacka

2 Stanfordzki eksperyment więzienny - pytanie, co ma ważniejsze znaczenie, jednostkowe charaktery (strażników i więźniów), czy wpływ sytuacji więziennej (oczekiwania dotyczące ról społecznych); Co było pierwsze: jajko czy kura Co jest ważniejsze jednostka czy społeczeństwo?

3 Podstawowe dychotomie w socjologii: jednostka i społeczeństwo, pozycja-rola społeczna struktura i działanie, obiektywność i subiektywność natura i kultura. mikrosocjologia i makrosocjologia indywidualizm i kolektywizm zaangażowanie i neutralność

4 Teorie działania Paradygmat funkcjonalistyczny i konfliktowy

5 Funkcjonalizm Rzeczywistość społeczna składa się z wielu współdziałających elementów, które tworzą stabilną całość. Elementy te są ze sobą wzajemnie powiązane, zmiany w jednych powodują zmiany w innych. Społeczeństwo traktowane jako organizm, a później system, którego elementy współpracują dla dobra całości. Podkreślania jest rola konsensu, stabilności społecznej, wspólnoty wyznawanych wartości. Porządek i równowaga społeczna jako najważniejsze wymiary funkcjonowania społeczeństwa Pomijanie podziałów, konfliktów i sprzeczności. Teorie konfliktu Podkreślają znaczenie struktur społecznych w funkcjonowaniu społeczeństwa. Odrzucają założenie o konsensie, akcentują znaczenie podziałów społecznych, różnic władzy, nierówności Społeczeństwo składa się z różnych grup rywalizujących o realizację własnych interesów. Zakładana jest wszechobecność zmian i konfliktów, które utrzymują społeczeństwo w równowadze. W każdym społeczeństwie zawsze istnieje niezgoda i konflikt Każdy element społeczeństwa przyczynia się do jego dezintegracji i zmiany Każde społeczeństwo opiera się na przymusie stosowanym przez pewnych jego członków wobec innych

6 Teorie działania Analiza zachowań jednostek działających i ich stosunku do innych ludzi i do społeczeństwa. Struktury społeczne powstają w wyniku działań jednostek. Wszelkie złożone postaci życia społecznego, jak władza, klasy społeczne, biurokracja powstają z pojedynczych działań i bezpośrednich interakcji. Zainteresowanie językiem i badaniem znaczeń oraz treści świadomości członków społeczeństwa. Analiza symbolicznych wymiarów ludzkich interakcji, wymaga to podzielania wspólnoty znaczeń. Koncentracja na badaniu życia codziennego i bezpośrednich interakcji.

7 Stanfordzki eksperyment więzienny - pytanie, co ma ważniejsze znaczenie, jednostkowe charaktery (strażników i więźniów), czy wpływ sytuacji więziennej (oczekiwania dotyczące ról społecznych); w jaki sposób stajemy się zdolni do życia w naszym społeczeństwie i kulturze? jak wchodzimy w kulturę danego społeczeństwa? jak społeczeństwo wpływa (określa nas, definiuje itp.) na nas?

8 SOCJALIZACJA A KULTURA I SPOŁECZEŃSTWO w socjologii socjalizacja oznacza proces uczenia się, dzięki któremu stajemy się członkami danego społeczeństwa i kultury; socjalizacja stanowi część ogólniejszego procesu reprodukcji społecznej, dzięki któremu społeczeństwa zachowują swoja ciągłość kulturową i strukturalną (socjalizacja łączy ze sobą kolejne pokolenia); aby zrozumieć społeczeństwo, należy zrozumieć jednostkę jak ona staje się społeczna?

9 GŁÓWNE SPORY ZWIĄZANE Z SOCJALIZACJĄ biologia a socjalizacja czy w człowieku jest ważniejsza natura czy kultura? długość procesu socjalizacji - czy socjalizacja jest procesem permanentnym, trwającym przez całe nasze życie? nieudane skutki socjalizacji: przyczyny (wielość kręgów socjalizujących i skutki równoczesnego uczestnictwa, zwiększenie liczby i dostępności środowisk kontr-kulturowych, spadek skuteczności tradycyjnych środowisk socjalizacyjnych grup pierwotnych, osłabienie kontroli społecznej); socjalizacja a indywidualność jednostki: sprzeciw wobec prze-socjalizowanej koncepcji jednostki. socjalizacja a wolność człowieka: problem nisz społecznych/kulturowych w społeczeństwie.

10 POZYCJA I ROLA SPOŁECZNA pozycja społeczna to usytuowanie jednostki w zbiorowości (to jej adres społeczny) - pozycje mogą być: przypisane i osiągane, centralne (naczelne, czyli widoczne społecznie) i drugorzędne. rola jako element dynamiczny pozycji - w odniesieniu do pozycji może być ona traktowana jako: zespół praw i obowiązków (oczekiwań, regulacji) związanych z daną pozycją schemat zachowań ( scenariusz postępowania ) związanych z daną pozycją

11 EKSPERYMENT ASHA KONTROLA SPOŁECZNA A KONFORMIZM SPOŁECZNY eksperyment przeprowadzony przez Solomona Asha w 1955 r. dotyczący konformizmu (normatywnego). Pytanie dotyczyło, czym są motywowane zachowania konformistyczne? - dwa motywy tych zachowań: pragnienie posiadania racji (konformizm informacyjny) i lęk będący motywem konformizmu normatywnego;