Kazimierz Górski: Poradzimy sobie jak zwykle

Transkrypt

1 miesięcznik samorządność/gospodarka/integracja europejska rok IX, nr 77, 10 kwietnia 10 maja 2009, cena - 10 zł ISSN Kazimierz Górski: Poradzimy sobie jak zwykle

2 Korporacja jest przyjazna Firmą prawno-finansową, która dysponuje doświadczoną i wyspecjalizowaną kadrą z kilkunastoletnim doświadczeniem w obsłudze klientów indywidualnych oraz podmiotów gospodarczych. Specjalizujemy się w określonych zadaniach: Prawo cywilne, obrót nieruchomościami, prawo skarbowe, prawo korporacyjne, prawo upadłościowe i naprawcze, prawo karne, prawo pracy i ubezpieczeń, akcyza; Pomocy ofiarom przemocy i przestępstw; Funduszach UE; Windykacji wierzytelności; Obsłudze detektywistycznej; Wywiadzie gospodarczym; Reprezentujemy klientów przed instytucjami: CBA, CBŚ, ABW, Prokuraturą, Urzędem Skarbowym, Policją poprzez : - Negocjacje i mediacje; - Logistykę firm i zarządzanie; - Konsulting finansowo - ekonomiczny; - Porady z zakresu bankowości i finansów; - Doradztwo wojskowe. Korporacja Prawno-Finansowa,,TEMIDA,, Sp. z.o.o Katowice, ul.jesionowa 22 tel: fax: kancelaria@korporacjatemida.pl

3 P olska OD REDAKCJI gospodarka skurczy się w tym roku o 0,7 proc. - ostrzega MFW. Jeśli ta prognoza sprawdzi się, Polska odczuje swoją pierwszą recesję od 1991 r. MFW podkreśla jednak, że na tle innych krajów Europy Polska i tak wypada bardzo dobrze... Tego rodzaju komunikaty bombardują nas każdego dnia. Pojęcie polska gospodarka jest bardzo, bardzo pojemne. Mimo, że prognozy brzmią uspokajająco, to ludzie drżą ze strachu. Dotyczy to zwłaszcza sektora małych i średnich przedsiębiorstw, choć najbardziej spektakularne i dramatyczne są grupowe zwolnienia z dużych zakładów pracy. Lęk przed kryzysem rozpoczął lawinę cięć kosztów w firmach. Ci, którzy mają wolne środki obawiają się ich użyć na inwestycje, bo przecież czasy niepewne i można nieźle umoczyć. Potencjał gospodarczy kraju tworzą ludzie i tutaj wkraczamy w sferę psychologicznych aspektów towarzyszących zjawiskom takim jak kryzys, spowolnienie rozwoju, albo recesja. Niedawno spotkałem się z poważnym biznesmenem, który w wyniku swej pazerności jest tego dziś całkowicie świadom czekał w ubiegłym roku na maksymalny wzrost cen towarów, które miał do zaoferowania. Przeliczył się. Nagle, z dnia na dzień ceny spadły o 30 procent i dziś człowiek ten ponosi niewyobrażalne dla przeciętnego człowieka straty, każdego dnia z jego zasobów znika ponad 100 tysięcy złotych. Klasyczna więc sytuacja, w jakiej nic innego, tylko powiesić sobie kamień u szyi i... Stres, zdenerwowanie to objawy oczywiste w takim przypadku. Ale uderzyła mnie jedna uwaga mojego znajomego przedsiębiorcy: Dobrze, niech stracę nawet 20 milionów, ale wiem dlaczego je straciłem, dostałem nauczkę i z niej wyciągnę wnioski. Moja firma nie upadnie, bo za dobrze ją prowadzę i tę stratę przeboleję. Jestem zabezpieczony, będę miał z czego żyć ja i moja rodzina nie tylko jak pan, ale jak lord. Może wycofam się z interesów? Stare powiedzenie im większe pieniądze tym większe kłopoty w tym konkretnym przypadku, oczywiście, potwierdza się. Ale typowa reakcja na niepowodzenie już nie. Nie ma rozpaczy, samobójczych myśli, depresji, załamania. Jest świadomość przyczyny, ale i dystans do rzeczywistości, do siebie samego, do ryzyka, które tym razem przyniosło rezultaty odwrotne od oczekiwanych. Bardzo zaimponowało mi tak dojrzałe podejście do rzeczywistości. Wolne od strachu, od robienia z igły wideł... Jakże taka postawa odbiega od tej, którą wzbudzają media, a ludzie biznesu w dużej swej liczbie kupują strach i sieją go dookoła, miast wejrzeć w siebie, w to co posiadają, zdać sobie sprawę, że ryzyko i straty są wliczone w tę profesję i zachować spokój. W gruncie rzeczy nawet jak się niczego nie posiada, to nie powód do rozpaczy. Jest sporo takich, którzy w takim właśnie położeniu upatrują wolności, by wspomnieć zniszczonego przez fiskusa właściciela Optimusa, który hoduje teraz jakąś rogaciznę. Terror reklamowy nakazuje nam walczyć o rzeczy, które tak naprawdę nie są nam potrzebne, ale ta presja wywołuje poczucie braku. Spełnianie go owocuje kupowaniem, a więc napędza gospodarkę. Błędne koło. Można bowiem mieć potrzeby, a nie żyć w poczuciu wiecznego braku czegoś: a to lepszej pralki, telewizora, auta, domu. Mój znajomy biznesmen doskonale rozumie ten mechanizm. Nie rozpacza, ale bacznie się sobie przyjrzał. I o to właśnie chodzi - zachować takie relacje z otaczającym nas światem, by móc normalnie żyć, nie cierpieć z powodu straty. Bo przecież wszystkie te doczesne rzeczy, które niby stanowią naszą własność, o które zabijamy się każdego dnia w poczuciu ich braku, są w rzeczywistości tylko przekazane nam w użytkowanie na czas naszego życia... Jacek Broszkiewicz redaktor naczelny Redaktor naczelny: Jacek Broszkiewicz tel.: redakcja@euroregiony.pl z-ca red. naczelnego: Rita Czupryńska tel.: Zespół: Grażyna Brochwicz, Anna Kobylec, Krzysztof Kozik (Bielsko-Biała, Kopenhaga), Małgorzata Piętka, Gabriel Piotrowski, Piotr Ptak, Antoni Szczęsny, Witold Szwajkowski, Ewa Wanacka, Urszula Węgrzyk, Ewa Zasada (Wiedeń) Agnieszka Żuk (Paryż), Ewa Rojowiec, Dorota Kłysz. Stali felietoniści: Ryszard Tadeusiewicz, Piotr Wrzecioniarz, Ewa Wanacka. Stale współpracują: Danuta Kiera, Marek Starczewski, Ewa Szabelska, Bożena Wróblewska. Rada Redakcyjna: Honorowa Przewodnicząca Danuta Hübner Komisarz Unii Europejskiej ds. polityki regionalnej prof. nadzw. dr Jacek Ławicki - Rektor Wyższej Szkoły Integracji Europejskiej w Szczecinie, prof. dr hab. inż. Ryszard Tadeusiewicz (Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie), prof. dr hab. Andrzej Limański (rektor Wyższej Szkoły Zarządzania Marketingowego i Jezyków Obcych w Katowicach), Piotr Uszok - Prezydent Katowic, prof. dr hab. Tadeusz Sporek (Akademia Ekonomiczna w Katowicach), prof. Piotr Wrzecioniarz (Politechnika Wrocławska) Redakcja: Al. Korfantego 22/ Katowice redakcja@euroregiony.pl DTP: Tomasz Koźmin Wydawca: Euro-Regional Press Editor Sp. z o.o. Dyrektor: Maria Wanacka Al. Korfantego 22/ Katowice nr 77 Spis treści: Poradzimy sobie jak zwykle...4 Europa własnych podwórek...4 Run na przedsiębiorczość...7 Czas fundatorów wiedzy...9 Wypełnianie luki...10 Lot na wyższą półkę...12 Przed wielką szansą...14 Czy Enterprise Europe Network może być atutem dla parków technologicznych?...16 Najpierw najważniejsze ogniwa...18 Kryzys to czas inwestycji...20 Spłacać długi, oszczędzać...21 A1? Będą zyski i miejsca pracy!...22 Rojowisko (2)...23 Silesia ożywia dzielnicę i miasto...25 Chcieć to móc!...26 Mozna i tak...27 Z uzasadnionym optymizmem...28 Duńczycy oszukują...29 Polska wizytówka...30 Piekna sylwetka... bez wysiłku

4 nr 77 POLSKIE SAMORZĄDY W UNII EUROPEJSKIEJ 2009: SOSNOWIEC Poradzimy sobie jak zwykle Z KAZIMIERZEM GÓRSKIM Prezydentem Sosnowca rozmawia Jacek Broszkiewicz Mam p r z y j e m - ność rozmawiać z Panem w pięć lat po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej. Jak ocenia Pan ten czas z punktu widzenia gospodarza 225- tysięcznego miasta drugiego, po Katowicach pod względem wielkości w aglomeracji śląsko-dąbrowskiej? Rok bieżący stoi pod znakiem wielu rocznic związanych z transformacją ustrojową. To dla młodego pokolenia czasy często już zamierzchłe, nawet kiedy mówimy o 5-leciu bytności naszego kraju w strukturach Unii Europejskiej. Można odnieść wrażenie, że w Unii jesteśmy od bardzo dawna. Myślę, że taka postawa wynika ze świadomości dynamiki zmian, jakie następują w Polsce od 2004 roku i wpływu, jaki UE wywarła na nasze życie. Te pięć lat było tak nasycone różnymi pozytywnymi wydarzeniami, przyspieszeniem rozwoju kraju, regionu, mojego miasta, że intensywność przemian powoduje wewnętrzne przekonanie, iż Unia od dawna jest naszym domem. W odniesieniu do Sosnowca można powiedzieć, że bez akcesji Polski do Unii Europejskiej skutki bardzo dotkliwej transformacji gospodarczej, jakie miasto przeszło w latach 90. byłyby odczuwane do dziś. W trakcie tych zmian Sosnowiec nie był ciężarem dla budżetu województwa, musieliśmy praktycznie radzić sobie sami. Nie mieliśmy szans na zrealizowanie planu restrukturyzacji górnictwa i przemysłu stalowego w stylu premier Margaret Thatcher, kiedy to branże te korzystały z ogromnego wsparcia budżetu krajowego i unijnego. Podobnie nie mogliśmy liczyć na taką pomoc, jaką uzyskały tereny byłego NRD po przyłączeniu do Niemiec. Zagłębie Dąbrowskie i sam Sosnowiec musiały liczyć na własne siły. I to nam się udało. Jednak to ostatnie pięć lat Polski w UE sprawiło, że w Sosnowcu pojawiło Z PERSPEKTYWY UE się stu kilkudziesięciu poważnych inwestorów zachodnich. A jeszcze 10 lat temu nie brakowało takich, którzy wieszczyli, że w aglomeracji ubędzie połowa mieszkańców, a Śląsk i Zagłębie staną się czarną dziurą na mapie Polski. W jakiej mierze środki unijne wpłynęły na rozwój Sosnowca i warunki życia jego mieszkańców? Zarówno środki przedakcesyjne, jak i z pierwszego unijnego budżetowania w latach znakomicie odmieniły sytuację nie tylko w odniesieniu do Sosnowca, ale całego regionu. Dziś już nikt nie odważy się powiedzieć, że dominuje tu totalny zastój. Jesteśmy dziś postrzegani jako obszar wielkich szans i możliwości, zwłaszcza w dziedzinie unowocześnienia przemysłu, zmiany jego struktury, dostosowania do wymogów współczesnej zglobalizowanej gospodarki. W Sosnowcu wyzwolone zostały ogromne pokłady przedsiębiorczości. Statystycznie co 9 mieszkaniec posiada własną fi rmę. Chciał- Europa własnych podwórek Z GÜNTEREM VERHEUGENEM Komisarzem UE ds. Przemysłu i Przedsiębiorczości rozmawia Jacek Broszkiewicz 4 Zbliżają się wybory do Parlamentu Europejskiego nic zatem dziwnego we wzmożonej aktywności polityków odgrywających pierwszoplanową rolę w instytucjach unijnych. Reprezentuje Pan socjalistów w PE. Jakie są Pańskie przewidywania co do kształtu i rozkładu sił w nowym Parlamencie Europejskim i w jaki sposób może on wpłynąć na kształt polityki UE w najbliższych latach? Zadał pan pytanie z gatunku science fi ction. Nie uczestniczę w kampanii wyborczej w różnych krajach przekonując do swojej wizji Kontynentu w ramach UE. Chcę pod tym względem być czysty jestem wszak członkiem Komisji Europejskiej i obowiązują mnie pewne normy etyczne i moralne. Dotyczy to zarówno mojego postępowania w krajach członkowskich UE, jak i w mojej ojczyźnie Niemczech. Oczywiście chciałbym, aby mój kurs polityki UE zwłaszcza jeśli idzie o sprawy gospodarcze był w przyszłej kadencji utrzymany, a nawet wzmocniony, ale to już zależy od wyborców. Unika Pan konkretnej odpowiedzi, co może być zrozumiałe, ale pozwoli Pan, że sformułuję je następująco: Jaki jest Pański pogląd na przyszłość demokracji w Europie w kontekście nadchodzących wyborów? Dobrze. Ograniczę się jednak do spraw niemieckich. Bardzo pragnąłbym, aby Socjaldemokratyczna Partia Niemiec zdobyła większe wpływy, a przez to stała się poważnym gwarantem swobód demokratycznych na płaszczyźnie unijnej. W sprawy rozstrzygnięć w innych krajach UE nie chcę się mieszać. Jako komisarz UE ds. przemysłu i przedsiębiorczości jestem i nadal pozostanę gorącym zwolennikiem swobodnego przepływu kapitału, ludzi i towarów pomiędzy krajami członkowskimi. Myślę, że ta deklaracja jest wystarczająca. Demokracja ma i będzie się mieć w Europie dobrze. Oczywiście to, na co zwracam uwagę najbardziej jest potrzeba zapewnienia ludziom pracy. Dlatego też wysiłki zmierzające do przyspieszenie rozwoju gospodarczego, a co za tym idzie do generowania coraz większej liczby miejsc pracy dla spraw demokracji mają kapitalne znaczenie. Nic bowiem jej tak nie rujnuje jak bezrobocie, będące zawsze zalążkiem anarchii i rewolucji. Te zaś mają siłę niszczącą. Nam chodzi o budowanie dobrobytu mieszkańców całej Europy i dzielenia się zamożnością ze wszystkimi, którzy potrzebują wyciągniętej z pomocą dłoni. Komisarz UE ds. Przemysłu nie może być jednak filantropem... Nawet jako człowiekowi ze skłonnościami liberalnymi fi lantropia kojarzy mi się źle, nieszczerze. Unia kieruje się jasnymi, zrozumiałymi i akceptowanymi regułami w gospodarce. Realizuje politykę subsydiarności, ale nie pozwala sobie na rozdawanie jałmużny na prawo i lewo. Chciałbym, aby te twarde zasady były respektowane w nowej kadencji Parlamentu Europejskiego tym bardziej, że w czasach kryzysu fi nansowego i zastoju gospodarczego skłonność do naginania reguł się nasila. Europa w dość powszechnej opinii nie nadąża za tempem zmian gospodarczych na świecie i traci na konkurencyjności. Co, Pana zdaniem należy uczynić, by te poglądy nie miały racji bytu? Nie zgadzam się z tą opinią. Wychodzę z założenia, że należy znacznie zacieśnić współpracę polityczną, a zwłaszcza gospodarczą ze Stanami Zjednoczonymi. Musimy zrozumieć, że jest to dla nas Europejczyków alians o znaczeniu strategicznym, bo umożliwiającym światu osiągnąć stan stabilizacji na podstawowych płaszczyznach życia. Mamy wspólne interesy. Ale nie obserwuję ze strony amerykańskiej partnerskiego traktowania Unii

5 POLSKIE SAMORZĄDY W UNII EUROPEJSKIEJ 2009: SOSNOWIEC Europejskiej w sferze politycznej. Uważam, że jednym z ważniejszych wyzwań stojących przed Unią jest doprowadzenie do tego typu wzajemnych relacji. Zresztą, trudno naszym partnerom zza Atlantyku się dziwić dla nich Europa nie jest jednorodna to kontynent kilkudziesięciu państw, w których mają swoje odrębne interesy także gospodarczej, ale i militarne. Zmierza Pan do rozwinięcia koncepcji jednego rządu europejskiego, jako równoprawnego partnera dla USA i innych centrów gospodarczo-politycznych współczesnego świata? Musimy udowodnić, iż Europa jest zdolna do osiągnięcia pozycji równoprawnego partnera dla wszystkich i we wszystkim. Na początek należy wzmocnić wspólną politykę zagraniczną i przedsięwzięcia dotyczące bezpieczeństwa i nauczyć się w tych sprawach mówić jednym głosem. Jestem obecnie przewodniczącym Transatlantyckiej Rady Gospodarczej i chciałbym zaznaczyć, że mamy wielką okazję do stworzenia wielkiej przestrzeni wolnej bym przy tym zwrócić uwagę na kwestię często mało zauważalną, a według mnie bardzo istotną. Akcentuje się pracowitość i solidność Ślązaków, co urosło już do rangi stereotypu. Tymczasem w Zagłębiu dzisiejsze pokolenia są spadkobiercami przodków, którzy żyli w bardzo specyficznym miejscu. To tu zbiegały się granice trzech zaborów. Trzeba było sobie umieć radzić, wykorzystywać rentę położenia, nauczyć korzystać z możliwości. Czerpać ze skarbca wielu kultur: żydowskiej, rosyjskiej, niemieckiej i oczywiście polskiej. Zagłębiacy są więc przedsiębiorczy i zaradni mają to zapisane w genach. Te cechy zostały uśpione minionym ustrojem, a także przysypane odium tzw. zasobnej gierkowszczyzny, która poprzez inwestycje w latach 70. ubiegłego wieku praktycznie wyłączyła później miasto z jakichkolwiek państwowych planów rozwojowych. Trzeba je było samodzielnie pobudzić. I to się udało! Tym bardziej, że w latach 70. Sosnowiec stał się Mekką dla przedsiębiorczych ludzi z całej Polski, którzy tutaj przybywali za pracą i znakomicie się zasymilowali. Mamy więc ogromny i niezmiernie wartościowy kapitał, najcenniejszy ludzi. Jeśli więc pojawiły się instrumenty, w tym członkostwo Polski w UE, które mogły go wprawić w ruch, to nic dziwnego, że miasto i cały subregion zaczęły się dynamicznie rozwijać. Na każdego obywatela Sosnowca pozyskaliśmy ze środków UE w ciągu ostatnich pięciu lat około 1000 zł. Chcę jednak podkreślić, iż mimo trudności w zabieganiu o te środki, konieczności odkładania niektórych projektów na półkę świadomość dostępu do tych pieniędzy jeśli nie teraz, to potem mobilizuje, wyzwala kreatywność, a także pomysły bardziej skutecznego, oryginalnego starania się o nie. Często niedoceniane, niewielkie proporcjonalnie w stosunku do dużych przedsięwzięć infrastrukturalnych kwoty pozyskiwane na realizację tzw. projektów miękkich, szkoleniowych, mają bardzo ważne znaczenie. Stymulują do zmiany myślenia, przestawiają je w sferze rozwiązywania problemów gospodarczych, municypalnych, społecznych na inne, nowatorskie tory. Stymulują do niekonwencjonalnego podejścia i działań. To się przydaje chyba także w konstruowaniu mechanizmów zapewniających wkład własny miasta w inwestycje dofinansowywane przez UE? Z PERSPEKTYWY UE Naturalnie! Radzimy sobie z tym nieźle. Ale podejmowaliśmy i takie kroki, które miały na celu podnieść rangę miasta na przykład w postaci ulokowania w nim Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Śląskiego. Chodziło nam o uzyskanie minimalnego nawet dofinansowania ok. 50 procent, byle tylko ten cel został zrealizowany. I został. Istota rzeczy nie polega wyłącznie na zabieganiu o jak największe środki możliwe do pozyskania na infrastrukturę techniczną: drogi, kanalizację itp., choć jest ona niezmiernie ważna, lecz na trosce o zrównoważony rozwój miasta we wszystkich obszarach także nauki, kultury. Miasto musi być pełne w swojej miejskości, oferować swoim mieszkańcom i gościom, w tym inwestorom i ich rodzinom, szeroką gamę atrakcji, możliwości godziwego spędzenia czasu, wypoczynku, oddechu. cd. na str. 6 od tarć natury handlowej. Jeśli pokonamy trudności na tym polu wówczas będziemy mogli osiągać wzrost gospodarczy w granicach 2 procent rocznie. To bardzo dużo, jak na obecną sytuację. Pozwoli Pan, że jednak wrócę do wyborów do Parlamentu Europejskiego. Czy nie obawia się, że dużą rolę odegrają ugrupowania populistyczne, żerujące na niezadowoleniu mas spowodowanym kryzysem gospodarczym.. Cele, które pan nakreślił mogą być zagrożone... Wyczułem w jednym z poprzednich pana pytań swego rodzaju kompleks Europy, jako kulejącego ogniwa światowej gospodarki. Otóż całkowicie nie podzielam tego poczucia. Przeczą mu fakty. Jesteśmy, jako Unia Europejska nie tylko partnerem w światowej gospodarce, ale jednym z jej liderów. Unia jest potęgą gospodarczą i handlową, posiada największy w świecie rynek. Chodzi tylko o to, by wszyscy uczestnicy tego rynku respektowali jego reguły. Ta zasada odnosi się oczywiście do polityki zagranicznej. Dla nikogo wszak nie jest zaskoczeniem, że te dwie dziedziny nie mogą bez siebie istnieć. A więc kurs na coraz większą integrację? Nie ma innego wyjścia. Zresztą nikt go nie poszukuje, bo to jest najlepsze. Nasza siła jest ogromna, nawet w czasie kryzysu. A więc wszystko przemawia za tym, by ją wzmacniać. Nie brałbym poważnie pod uwagę pokrzykiwań o utracie tożsamości narodowej, czy państwowej krajów tworzących Unię. One zawsze będą miały i niepodległość z UE można wszak w każdej chwili wystąpić i tożsamość. Zdrowy rozsądek nakazuje jednak jednoczyć siły ku wspólnemu dobrobytowi, pozwalającemu dzielić się zamożnością z biednymi regionami świata. Mimo spowolnienia tempa wzrostu nadal Unia zachowuje mocną pozycję konkurencyjną w świecie. Musimy z żelazną konsekwencją trzymać się celów długoterminiowych, a więc rozwijaniu produkcji przemysłowej i jak najbardziej efektywnemu wykorzystaniu enercd. na str. 9 nr 77 5

6 nr 77 POLSKIE SAMORZĄDY W UNII EUROPEJSKIEJ 2009: SOSNOWIEC 6 cd. ze str. 5 W strategii rozwoju miasta wyczytałem, że Sosnowiec ma być ośrodkiem wyspecjalizowanych usług, nowoczesnej gospodarki, miastem o czystym środowisku i zmodernizowanej infrastrukturze. Co się kryje za tymi ogólnymi postulatami? W jednym zdaniu mieszczą się wszystkie nasze pragnienia. Nie piszemy o tym,że naszym marzeniem jest Sosnowiec górniczy, czy turystyczny. Takich walorów po prostu nie mamy. Sosnowiec ma być ośrodkiem centrotwórczym, posiadać te wszystkie usługi, które są charakterystyczne dla miast europejskich. Tu nie idzie o tworzenie hybryd bez ukształtowanej społeczności, przez które przepływa nieustannie zmieniający się ludzki potok. Sosnowiec nie będzie też konkurował o pewne inwestycje z Katowicami nie taka nasza rola. Ma być miastem nowoczesnym, spokojnym, cichym, ze wszystkimi walorami niezbędnymi dla kulturalnego życia mieszkańców. Chcemy pogodzić wielkomiejskość z poczuciem prywatności i bezpieczeństwa. Mam tu na myśli zdumiewający fakt, że życie miast podporządkowane jest samochodom, a nie ludziom, którzy są ich niewolnikami. Musimy zatem mieć nie tylko dobre drogi i pojemne parkingi, ale dobrą służbę zdrowia, renomowane placówki kultury, szkolnictwo wyższe i średnie, parki, obiekty rekreacyjne, place zabaw dla dzieci. Przecież przemieszczanie się nie może być jedynym celem życia a cały czas tylko o tym dyskutujemy. Sosnowiec, jako drugie pod względem wielkości miasto w aglomeracji śląsko-dąbrowskiej z pewnością ma ambicje odgrywania nietuzinkowej roli w istniejącej metropolii już oficjalnie, także za Pana zgodą nazywającej się Silesia. Cele, o których Pan mówi zdają się przemawiać za tymi planami... Dyskutujemy obecnie nad tym, czy nie lepiej rozłożyć atrybuty stołeczności regionu, jakie dzierżą Katowice na inne miasta konurbacji. Nie wszystkie urzędy i instytucje regionalne muszą być zgrupowane na jednym kilometrze kwadratowym w centrum Katowic. Powoduje to olbrzymi tłok i złe warunki dla jego mieszkańców. Dzięki Drogowej Trasie Średnicowej znakomicie komunikującej aglomerację z zachodu na wschód te placówki mogłyby się znaleźć zarówno w Sosnowcu (10 minut samochodem z Katowic), jak i w Gliwicach (20 minut). Próbowaliśmy to przeprowadzić już wcześniej, przy okazji aplikowania o środki unijne, ale nie udało się. Obecnie pojawia się szansa, bo w Gliwicach ma powstać hala widowiskowa Podium, w Katowicach jest słynny Spodek, a w Sosnowcu powstało Centrum Targowo-Wystawiennicze Expo Silesia. Podkreślam bez pieniędzy regionalnych i unijnych. Chodzi o równomierne rozłożenie rozmaitych akcentów po terenie całej aglomeracji. Przemawia za takim rozwiązaniem logika: w promieniu 100 kilometrów od stolicy województwa mieszka 9 milionów ludzi. To godzina jazdy samochodem. Sosnowiec znakomicie nadaje się jako miejsce lokalizacji dużych imprez targowych one w całej Europie wyprowadzają się z centrów miast na obrzeża, aby łatwiej było dojechać i transportować ciężki sprzęt. Miasto jest też położone bliżej Krakowa, co ma niebagatelne znaczenie identyfikacyjne. Jako stolica subregionu zagłębiowskiego pokazujemy dobrą wolę. To u nas można zobaczyć wielkie napisy Śląski Uniwersytet Medyczny, Uniwersytet Śląski, czy właśnie Expo Silesia. Spodziewamy się, że w ramach Metropolii Silesia i w stosunku do nas okazana zostanie podobna życzliwość i pomoc. Chcemy w ten sposób pokazać, że mamy inny sposób wyróżniania się w regionie, niż odcinanie się od aglomeracji. Wyciągamy rękę z ofertą, ale i oczekujemy tego samego od naszych partnerów zza Brynicy. Zagłębie Dąbrowskie to jedna trzecia populacji metropolii Silesia. Tymczasem w budżecie województwa zarezerwowano dla nas niespełna dziesiątą jego część. Odnoszę więc wrażenie, że przy podziale środków wypracowanych przez miasto i subregion w postaci podatków odprowadzanych na szczebel regionalny i centralny przy ich redystrybucji jesteśmy po prostu krzywdzeni. W całym Zagłębiu od 30 lat nie przeprowadzono żadnej znaczącej inwestycji finansowanej z centralnego budżetu. W dalszym ciągu na postrzeganie miasta cieniem kładzie się odium gierkowszczyzny, czyli przekonanie reszty kraju, że Sosnowiec ma wszystko czego mu trzeba. Zapomina się, że w miarę dobre czasy dla miasta były prawie pół wieku temu, kiedy budowano Hutę Katowice! Nikt nie pamięta, że po I wojnie światowej Zagłębie Dąbrowskie stanowiło 1/3 potencjału gospodarczego odradzającej się Polski, że to tutaj generowano środki i materiały niezbędne do budowania Gdyni, COP-u i wielu innych międzywojennych inwestycji. Czy to uczucie niedosytu i nieco zawiedzionych oczekiwań ma wpływ na planowanie przyszłości miasta, na determinację w sięganiu po wszelkie dostępne środki służące jego rozwojowi? cd. na str. 8

7 ROZMOWY O POLITYCE REGIONALNEJ: AGENCJA ROZWOJU LOKALNEGO S.A. W SOSNOWCU Run na przedsiębiorczość Z JANEM SZOTEM Prezesem Zarządu Agencji Rozwoju Lokalnego S.A. w Sosnowcu rozmawia Rita Czupryńska Tworzące się formalne zręby Metropolii Silesia powoli stają się rzeczywistością. Co, Pana zdaniem, należy uczynić, by tempo rozwoju czterech miast gmin: Sosnowca, Będzina, Dąbrowy Górniczej i Czeladzi, które zasięgiem swego działania obejmuje kierowana przez Pana Agencja, nie odbiegało od takich samych procesów zachodzących w śląskiej części Metropolii? Na razie wstrzymał bym się z rozważaniem tej kwestii w odniesieniu do Metropolii Silesia, której zalążki dopiero co się pojawiły. Wolałbym raczej odnieść się do popularnego w ostatnich latach poglądu o marginalizowaniu potrzeb Zagłębia Dąbrowskiego w skali wojewódzkiej. Moim zdaniem ta ocena jest pochodną podziału środków w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego na lata Istotnie, wszystkie duże inwestycje infrastrukturalne dofinansowywane w ramach RPO będą lokowane poza obszarem Zagłębia Dąbrowskiego. Z tego powodu mamy prawo czuć pewien niedosyt, a nawet poczucie pominięcia. Na naszym terenie nie ma instytucji kulturalnych o zasięgu regionalnym finansowanych przez Urząd Marszałkowski. Wszystkie tego rodzaju placówki jak teatry, domy kultury utrzymywane są przez budżety miejscowych samorządów. Ten fakt może rodzić poczucie niesprawiedliwego traktowania 700-tysięcznego subregionu - ujętego jako NUTS III według nomenklatury statystycznej Unii Europejskiej od dnia 1 stycznia 2008r. przez władze wojewódzkie. Jedynym wyjątkiem jest służba zdrowia. W Sosnowcu działają dwa szpitale o statusie regionalnym i ich utrzymanie spoczywa na barkach budżetu województwa. Mam sporo obiekcji co do sposobu rozdziału środków pozostających w gestii RPO. Uważam, że z budową Muzeum Śląskiego w Katowicach można było spokojnie poczekać poza okres finansowania w sytuacji, kiedy bezpowrotnie niekiedy niszczeją piękne obiekty architektoniczne usytuowane Zagłębiu i na Górnym Śląsku. Mam na myśli pałace przemysłowców z XIX wieku i inne zabytki kultury technicznej w regionie. Wychodzę bowiem z założenia, że najpierw trzeba ratować zabytki, a dopiero potem koncentrować się na supernowoczesnych inwestycjach w dziedzinie kultury. Obawiam się też, że pomijanie potrzeb Zagłębia w zakresie unowocześniania i rozbudowy sieci drogowej, - bo wszyscy twierdzą, że załatwił to nam raz na zawsze Gierek - może spowodować sytuację, w której doskonale będzie się można przemieszczać po śląskiej części Aglomeracji, zaś po naszej układy komunikacyjne będą się zatykać. Sądzę, że przy konstruowaniu planów dla całej aglomeracji śląsko-dąbrowskiej warto pamiętać o unijnej zasadzie zrównoważonego rozwoju. Ta zasada nie może funkcjonować wyłącznie na poziomie rozdziału środków między państwa członkowskie, czy regiony. To właśnie na szczeblu regionu powinno się ją stosować z żelazną konsekwencją i odpowiedzialnością. Wrażenie marginalizowania potrzeb Zagłębia jest ściśle związane z podziałem środków z RPO na lata W innych sferach nie ma podstaw do odczuwania tego dyskomfortu. Jakie zatem, Pana zdaniem, powinny być priorytety rozwoju regionu? Jestem zwolennikiem tezy, że określanie priorytetów jest możliwe w sytuacji istnienia lub budowania mocnych podstaw ekonomicznych. Zatem podstawowym priorytetem powinno być stałe wzmacnianie pozycji i wspieranie mikro i małych przedsiębiorstw, które generują największą część PKB, wpływów do budżetu centralnego, regionalnych i lokalnych. Jeśli dobrze prosperuje i rozwija się ten sektor nie ma większych problemów z bezrobociem. To dlatego w obszarze działania ARL przywiązujemy tak wielką rolę do działań animujących przedsiębiorczość i świadczymy pomoc tym, którzy się na tę drogę życia zdecydują. Zdążyliśmy się już przyzwyczaić do stosowania w praktyce zasady: licz przede wszystkim na własne siły i dlatego robimy wszystko, co możliwe, by wzmacniać potencjał gospodarczy Zagłębia pomagając tworzyć jego zdrowe fundamenty. A nimi są na całym świecie mikro i małe przedsiębiorstwa. Na szczęście w tym segmencie nasi przedsiębiorcy mogą na równi z innymi korzystać z oferty dofinansowania pochodzącego z Regionalnego Programu Operacyjnego. Naszym zadaniem jest ukierunkowywanie do podejmowania działalności w dziedzinach rokujących najlepiej i opierających się na wysokich technologiach i innowacyjności. W odniesieniu do Sosnowca i okolicznych miast szczególną uwagę przywiązujemy do rozwoju tego rodzaju firm działających w następujących branżach: technologie informacyjne i telekomunikacja, energetyka, ochrona środowiska i zagospodarowanie przestrzenne, biologia i medycyna, metalurgia i inżynieria materiałowa, przemysł maszynowy i samochodowy, transport. Osiągamy chyba niezłe rezultaty, skoro w 225 tysięcznym Sosnowcu działa aż 26 tysięcy firm! Oczywiście ten sektor tętni życiem: jedni upadają, inni rozpoczynają. Jest nieustanny ruch, a to świadczy o determinacji i motywacji ludzi tutaj mieszkających. Naturalnie upadłości to coś normalnego, ale daleki byłbym od przeceniania roli kryzysu finansowego na świecie, jako głównej przyczyny bankructw. Agencja nadal udziela na warunkach korzystniejszych niż te, które oferują banki, pożyczek i poręczeń kredytowych przedsiębiorcom i nie zaobserwowałem w ich postawach znaczących zahamowań, czy wyczekiwania na lepsze czasy. Jeśli ktoś odczuwa jednak skutki kryzysu i ma problemy ze spłatą zaciągniętych w Funduszu Pożyczkowym Agencji zobowiązań, to zawsze negocjujemy i wychodzimy naprzeciw oczekiwaniom klienta. Jesteśmy bardzo elastyczni, bo zależy nam, by uczciwi ludzie biznesu, chcący dalej się nim parać, znajdowali w ciężkich dla nich czasach w Agencji sprzymierzeńca a nie bezwzględnego egzekutora należności. Uważam przy tym, że słowo kryzys w odniesieniu do wycinka gospodarki na obszarze działania ARL jest mocno nadużywane i jest raczej faktem medialnym, niż odzwierciedla rzeczywistość ekonomiczną. cd. na str. 8 nr 77 7

8 nr 77 8 ROZMOWY O POLITYCE REGIONALNEJ: AGENCJA ROZWOJU LOKALNEGO S.A. W SOSNOWCU cd. ze str. 7 cd. ze str. 5 Nie mam mowy o załamywaniu rąk i poddawaniu się rozgoryczeniu. Sytuacja jest zupełnie odwrotna. Świadomość, że musimy liczyć przede wszystkim na własne siły bardzo pomaga w rozwijaniu działań mających na celu pozyskiwanie środków unijnych. Sosnowiec nie brał udziału w niedawnej bójce o środki unijne. Wiemy doskonale od dawna, że pieniędzy unijnych nie należy traktować jak manny z nieba, że jest ich bardzo mało w odniesieniu do zadań gwarantujących osiągnięcie średniego poziomu europejskiego we wszystkich płaszczyznach funkcjonowania miast i gmin. Dość dużo środków pozyskaliśmy z UE w pierwszym budżetowaniu w latach i sensownie wydaliśmy także wspólnie z sąsiednimi gminami: Będzinem i Dąbrową Górniczą na rozbudowę taboru PKM, modernizację przystanków autobusowych, na przebudowę naszej oczyszczalni ścieków i kolektor Bobrek, który przyjmuje nieczystości także z Katowic i Mysłowic, na międzygminne projekty stypendialne. Ale wychodzę z założenia, że nie ma sensu startować do konkursów po to tylko, by zdobyć pieniądze i na coś je wydać tylko dlatego, POLSKIE SAMORZĄDY W UNII EUROPEJSKIEJ 2009: SOSNOWIEC że jest na to szansa. Przygotowaliśmy więc tylko takie projekty, których realizacja jest miastu rzeczywiście niezbędna. I nadal charakteryzują się one tym, że dotyczą nie tylko naszego miasta. W programie gospodarczym pod nazwą Brama Śląska uczestniczy Sosnowiec, ale i inne miasta Zagłębia, oraz Jaworzno. Razem chcemy przebudować kolejne obiekty kopalniane i stworzyć w nich warunki do lokowania się firm branży wysokich technologii. Mamy zamiar jaka najszybciej zrealizować projekt dotyczący możliwości korzystania z szerokopasmowego Internetu z każdego punktu miasta. W planach jest potężny projekt uporządkowania gospodarki ściekowej wart 600 milionów złotych do roku 2013 chcemy być przynajmniej w połowie realizacji tego zadania. Następnym ważnym zadaniem jest nasz projekt gospodarki odpadami, który zakłada utworzeniu trzeciego już składowiska oraz punktu segregacji śmieci. W ramach Górnośląskiego Związku Metropolitalnego uczestniczyć też będziemy w budowie nowoczesnej spalarni odpadów. Oczywiście mamy zamiar kontekście tego, co mówiłem o wizji miasta inwestować w projekty kulturalne, bo na kilkanaście placówek dofinansowywanych przez Urząd Marszałkowski, żadna z nich nie działa na terenie Zagłębia. Szykujemy się do przebudowy Nasza gospodarka jest jednak elementem zespołu naczyń połączonych, zatem to, co się złego dzieje u naszych partnerów zagranicznych musi w jakimś stopniu odbić się na kondycji polskich firm... Nie powiedziałem, że Polska z kryzysem światowym nie ma nic wspólnego. Zasygnalizowałem tylko, że, moim zdaniem, mocno przesadza się z kreśleniem wyłącznie czarnego obrazu i wywoływaniem uczucia strachu. Sytuacja kryzysowa najbardziej uderza w firmy, które eksportują lub kooperują z zachodnimi koncernami. To nie ulega wątpliwości i wynika z tego, że w USA i Europie zachodniej rozleciał się system finansowy, bankowy. Mam nadzieję, że w Polsce wyciągniemy wnioski z tamtejszych doświadczeń. Tam banki jak szalone udzielały kredytów, po to tylko by wydać pieniądze. Interwencjonizm państwowy w tej sferze przejawiający się obecnie w pompowaniu do systemu finansowego miliardów dolarów, czy euro też nie sprawdza się, bo na przykład zasilenie 160 miliardami dolarów AIG jednej z największych światowych firm ubezpieczeniowych zaowocowało niczym innym jak tylko wypłaceniem sobie przez zarząd milionowych nagród. To chory system i tylko trzeba się modlić, by do nas nie zawitał. Obawiam się skutków usztywnienia polityki kredytowej banków wobec przedsiębiorców, bo ogranicza to możliwości inwestowania i budowania fundamentów silnej gospodarki. A że jest ona relatywnie słaba? Wystarczy spojrzeć na GPW. Jednorazowe wycofanie z jej obrotów kwoty zaledwie 300 milionów złotych już chwieje kursem złotówki! Wnioski powinny być jasne i jednoznaczne: trzeba zrobić wszystko, co możliwe, by podstawy ekonomiczne kraju były stabilne. A to można uczynić na wiele sposobów: poprzez przyjazną politykę kredytową banków, wsparcie instytucji otoczenia biznesu, do których zalicza się Agencja, którą kieruję, czy na rozsądnej polityce podatkowej dającej szanse dynamicznego rozwoju działalności gospodarczej. Na jakiego rodzaju wsparcie ze strony ARL mogą liczyć potencjalni przedsiębiorcy? Jeśli trafią do naszego punktu konsultacyjnego a zdarza się to coraz częściej to oczywiście nie mogą liczyć na to, że zagwarantujemy im powodzenie w przeprowadzeniu własnych zamiarów. Znamy rynek i wiemy, że jeśli wcześniej kilku jego poprzedników potknęło się na takim samym lub podobnym pomyśle to doradzamy rozwagę i wskazujemy dziedziny, w których szanse na sukces są większe. Doradztwo bywa też brutalnie szczere. Nie każdy bowiem ma predyspozycje mentalne, motywacyjne i przede wszystkim kwalifikacje, by porywać się na prowadzenie własnej działalności. Kiedy jednak widzimy człowieka, który wie czego chce, zna realia i czuje ciężar odpowiedzialności, ma kwalifikacje przydatne na rynku, to wówczas mówimy wprost: zakładaj działalność, jeśli nie masz pracy bierz bezzwrotną dotację w Powiatowym Urzędzie Pracy, my dołożymy ci środków z naszych pieniędzy. Wierzymy, że ci się powiedzie, że będziesz tworzył miejsca pracy. W najlepszej sytuacji są ci, którzy dysponują inżynierskim lub konkretnym akademickim wykształceniem, maja po prostu fach w ręku. W najgorszym położeniu obecnie są masowo nadal produkowani absolwenci marketingu i zarządzania lub szkół i uczelni dających ogólne wykształcenie. Jak widać w Agencji mamy do czynienia ze skutkami wielu niekorzystnych zjawisk i trendów związanych z restrukturyzacją lokalnej gospodarki, a przede wszystkim z niedopasowaniem systemu edukacyjnego do realnych potrzeb rynku pracy. Dziękuję za rozmowę. byłego kina Muza powstanie w tym miejscu pojemny i nowoczesny obiekt przystosowany do organizacji wydarzeń o dużej randze kulturalnej. Rozpoczęliśmy przygotowania do budowy Sali koncertowej im. Jana Kiepury. Na zakończenie naszej rozmowy chciałbym zapytać Pana o rolę potencjału gospodarczego miasta w realizacji tych ambitnych zamierzeń. Jak ocenia Pan współpracę ze środowiskiem biznesu mam na myśli poważnych przedsiębiorców, by wspomnieć takie nazwiska jak Duda, czy Hałasik? Uważam, że w mieście rodzi się klimat dla rozwijania partnerstwa publiczno-prywatnego. Nowelizacja ustawy w tej materii odgrywa tu znaczenie ogromne. Ubolewam jednak nad tym, że w naszym kraju za szlachetnymi bardzo często intencjami biznesmenów, chcących działać na niwie społecznej, przeprowadzać projekty służące lokalnej społeczności, na przykład w dziedzinie kultury czy sportu, ciągnie się ogon wszechobecnych podejrzeń. Ze swej strony deklaruję, że każda rozsądna i służąca mieszkańcom miasta propozycja współpracy z władzami samorządowymi będzie powitana z życzliwością. Mamy czyste intencje i nie obawiamy się tego rodzaju współdziałania. Dziękuję za rozmowę.

9 cd. ze str. 5 Z PERSPEKTYWY UE gii w tych procesach. Umiejętne skojarzenie realizacji tych zadań na pewno przyniesie Unii duże zyski. Bogatsi zaczniemy odgrywać jeszcze większą rolę w światowej polityce. Uważam bowiem, że naszemu potencjałowi gospodarczemu nie towarzyszy odpowiednia ranga UE w świecie polityki międzynarodowej i wpływu na losy świata. Jak ocenia Pan polskie wysiłki w dziedzinie podwyższania konkurencyjności i innowacyjności gospodarki i przedsiębiorczą determinację Polaków? Jestem komisarzem Unii Europejskiej i nie jest mi zręcznie oceniać postępy poszczególnych państw, a zwłaszcza predyspozycje obywateli mieszkających w nich. Dla nikogo nie jest jednak tajemnicą, że jesteście jednym z najbardziej ruchliwych i pracowitych narodów. To wasz ogromny atut. Myślę jednak, że warto go wykorzystać w bardziej znaczący sposób na własnym podwórku. To w waszym i Europy interesie. Nie pouczam nikogo, wyrażam tylko własny, zresztą bardzo przychylny waszej nacji, pogląd. Warto docenić rolę węgla, jako źródła energii w przyszłości a w Polsce jest go na kilkaset lat wydobycia. Na tym można zarobić kokosy, odpowiednio inwestując. To, co mówię jest także w interesie Unii Europejskiej, pragniemy bowiem w maksymalnym stopniu uniezależnić się od zewnętrznych dostaw ropy i gazu. Myślę, że rozwijanie w Polsce przemysłu czystych technologii przeróbki węgla kamiennego na paliwa i inne komponenty ma wielką przyszłość. Polityka Unii europejskiej na lata wyraźnie wspiera rozwój wielkich organizmów miejskich, metropolii. To obszary skupiające przemysł, usługi. Jaki jest Pański pogląd na tę politykę i czy według Pana jest ona prowadzona właściwie mam na myśli zrównoważony rozwój całej Europy, a nie tylko jej wielkomiejskich centrów. To pytanie powinien Pan skierować raczej do pani komisarz Danuty Hübner zajmującej się polityką rozwoju regionalnego. Pragnę jednak zapewnić, że we wszystkich dziedzinach polityka Komisji Europejskiej jest spójna. cd. na str. 13 REGIONALNE PODNOSZENIE POPRZECZKI: ŚLĄSKIE Jesteśmy krajem w fazie przekształceń, z malejącym od kilkunastu lat znaczeniem tradycyjnego przemysłu i tworzeniem się nowej struktury działalności gospodarczej, z rosnącym udziałem działalności innowacyjnej. Jednak proces ten przebiega wolno, zbyt wolno w stosunku do tego, co dzieje się dziś w światowej gospodarce, w której szybko rozszerza się obszar działalności gospodarczej opartej na zaawansowanej wiedzy. Jej rezultatem jest coraz bardziej finezyjna technika, perfekcyjnie dopracowana technologia i coraz doskonalsze metody zarządzania przedsięwzięciami biznesowymi. Stopień innowacyjności decyduje dziś o rynkowych szansach produktu, pozycji firmy i jej perspektywach rozwojowych na europejskim, a nawet globalnym rynku. Cechą charakterystyczną obecnego etapu światowej gospodarki jest to, że w tych procesach coraz większą rolę odgrywa czas, coraz bardziej skraca się okres atrakcyjności wprowadzanego na rynek produktu. Ważnym więc czynnikiem współczesnych przedsięwzięć gospodarczych staje się czas realizacji przedsięwzięć gospodarczych w pełnym cyklu tzn. od powstania idei poczynając, poprzez koncepcję realizacji produktu i proces wdrożeniowy, a na dostarczeniu go klientowi kończąc. Czas fundatorów wiedzy W tych okolicznościach bardzo ważna staje się jakość kadr w zapleczu badawczo rozwojowym, które muszą umieć korzystać z dorobku nauki światowej, obserwować i analizować go, twórczo rozwijać i stosować w praktyce przemysłowej. Jednak nie mniej ważnym problemem jest otwartość firm i ich kadr na nowe produkty i nowe technologie. Mimo iż posiadamy rozbudowaną bazę placówek naukowo-dydaktycznych i badawczo-rozwojowych, dysponujemy także liczącymi się zasobami kadrowymi o wysokich kwalifikacjach i dużych, to niestety w niewystarczającym stopniu wykorzystujemy ich potencjalne możliwościach To, co dziś wydaje się być naszym problemem, to jakość kanału między środowiskiem twórców techniki i technologii, a sferą produkcyjną naszej gospodarki. Dlatego zadaniem na dziś jest udoskonalenie swoistego interfejsu pomiędzy tymi dwoma ważnymi obszarami naszej gospodarki. Nie chodzi tu tylko o kanał przepływu idei i rozwiązań od środowiska twórczego do przemysłu, tylko także o inspirowanie procesów badawczych przez środowisko ludzi przemysłu. dodaje marszałek. W opinii specjalistów wiele osiągnięć technicznych i technologicznych nie przyniosło takiego skutku, na jaki zasługiwało, ze względu na słabość naszego procesu rynkowego obrotu innowacjami. Często zdarza się, że nowatorskie rozwiązanie jest przekazane zamawiającemu, a dysponent tego rozwiązania ponosi straty rezygnując z szansy zastosowania go w innych obszarach, niekiedy bardzo odległych od pierwotnego. Uważam, że powinniśmy pracować nad doskonaleniem działań w zakresie tzw. poziomego transferu innowacji do różnych obszarów naszej gospodarki. Oczywiście i tu niezbędne są spójne działania. Sądzę, że warto umożliwiać przedstawianie zapotrzebowania przemysłu na incd. na str. 15 nr 77 9

10 nr 77 TARGOWA WIZYTÓWKA ŚLĄSKA I ZAGŁĘBIA: EXPO SILESIA Wypełnianie luki 10 Jakie przesłanki spowodowały, że Kolporter S.A. powziął decyzję o ulokowaniu na obrzeżu aglomeracji śląsko-dąbrowskiej centrum targowo-wystawienniczego. Jak ta decyzja koresponduje ze strategią rozwoju całej firmy? Wybór miejsca lokalizacji dla Expo Silesia właśnie w Sosnowcu był poprzedzony długofalową analizą z naszej strony. Przed uruchomieniem sosnowieckiego centrum targowo-wystawienniczego, najbardziej uprzemysłowiony region, czyli województwo śląskie, nie miały własnego ośrodka wystawienniczego na europejskim poziomie. Expo Silesia wypełniła poważną lukę na polskiej mapie targowej. Tworząc Expo Silesia odpowiedzieliśmy po prostu na rynkowy popyt. O tym, że firmy i przedsiębiorstwa działające w województwie śląskim, wystawcy z innych regionów kraju czy też z sąsiedniego regionu śląsko-morawskiego w Czechach z satysfakcją przyjęli wiadomość o nowoczesnym centrum targowym, zlokalizowanym właśnie tutaj, świadczy fakt ich obecności podczas trzydziestu imprez wystawienniczych, które Expo Silesia zorganizowała w pierwszym roku działalności. Dodatkowym atutem, który zdecydował o naszej inwestycji w Sosnowcu, jest świetny układ komunikacyjny, dogodny zarówno dla wystawców krajowych jak i zagranicznych, bliskość dwóch lotnisk międzynarodowych katowickiego w Pyrzowicach i krakowskiego w Balicach, autostrady A4 i drogi ekspresowej S1. Jednak o szczególnej atrakcyjności miejsca decyduje kilka milionów odbiorców oferty targowej, mieszkańców aglomeracji śląskiej, województw sąsiednich, pobliskich Czech i Słowacji. Ze śląsko-morawskiego regionu bliżej do Sosnowca niż do Brna. W sumie jest to 8 milionów konsumentów. Expo Silesia dynamicznie, by nie powiedzieć agresywnie w pozytywnym znaczeniu tego słowa, zaczęły przejmować rolę centrum targowego do tej pory ulokowanego w Katowicach. Czy uważa Pan, że znakomita marką jaką cieszy się Kolportet S.A., do którego grupy kapitałowej należy Expo Silesia ulokowane w Sosnowcu w wystarczającym i skutecznym wymiarze zastąpi atut Katowic, jako stolicy regionu? Nigdy nie aspirowaliśmy i nie aspirujemy do tego by Sosnowiec stał się stolicą regionu. Byłoby to sprzeczne z historią i tradycją województwa śląskiego, którego jedyną stolicą jest Z TOMASZEM RACZYŃSKIM Prezesem Zarządu spółki Kolporter EXPO rozmawia Rita Czupryńska miasto Katowice. Nie bez przyczyny w naszej nazwie pojawiła się łacińska nazwa Śląska, czyli Silesia. W całej Europie i na Świecie rozpoznawalny jest ten region, dzięki tej nazwie i Katowicom. Zresztą niedawno Zarząd Górnośląskiego Związku Metropolitarnego podjął decyzję w sprawie nazwy metropolii, która również odnosi się do historycznej nazwy tego regionu i brzmi Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia Silesia. Ostateczną decyzję w tej sprawie podejmie Zgromadzenie Związku. Targi pod egidą Expo Silesia mają szansę stać się poważną ikoną kształtującą wizerunek Sosnowca i całej Metropolii Silesia w Polsce i na świecie. Czy może Pan zdradzić plany promocji tego przedsięwzięcia na tych rynkach? Na całym świecie miasta, w których ulokowane są międzynarodowe targi, stawiają na promocję właśnie poprzez nie. Dodać trzeba, że targi zawsze są dla miasta, regionu, aglomeracji czynnikiem, który powoduje rozwój wielu sektorów gospodarki. Doskonale rozumie to samorząd Sosnowca, dlatego promocja miasta jest oparta między innymi na Expo Silesia. Nasza współpraca przynosi korzyści obu stronom. Zgodnie z naszą umową miasto promuje nas, a my ich, choćby podczas organizowanych przez nas targów. Organizowane przez nas wystawy same świetnie promują województwo śląskie. Przecież niejednokrotnie po raz pierwszy przyjeżdżają tutaj zagraniczni goście i poznają ten region. Poprzez naszą działalność chcemy również przełamać pewien mit mówiący o tym, że nasze województwo jest związane tylko z ciężkim przemysłem górniczo-hutniczym. Jest to nieprawda, Śląsk to również silne rolnictwo. Dlatego pod koniec maja zorganizujemy Śląskie Targi Rolniczo-Leśne. Jakie są atuty Expo Silesii, co możecie zaoferować potencjalnym wystawcom? O świetnej lokalizacji już mówiłem. Kolejny atut, to własny obiekt wystawienniczy, hala o powierzchni 13,5 tysiąca metrów kwadratowych, w której jednocześnie może przebywać 8 tysięcy gości, sale konferencyjne, 20 tysięcy metrów kwadratowych ma zewnętrzny teren wystawienniczy oraz parking na 1 tysiąc samochodów. Naszym kolejnym atutem jest kadra. Spółkę Kolporter Expo stworzyli ludzie doskonale znający branżę targową, doświadczeni menadżerowie, którzy przez kilkanaście lat działali z sukcesem w tej branży, tworząc kalendarz targowy i kierując działalnością Targów Kielce. Razem z zespołem menadżerów, pracujących obecnie w Kolporterze Expo, przygotowaliśmy i wprowadziliśmy większość wystaw, dzięki którym dziś Targi Kielce zawdzięczają swoją pozycję. Nasz zespół targowy tworzą również menadżerowie pracujący wcześniej w Międzynarodowych Targach Katowickich, znający doskonale nie tylko branże, ale i specyfikę regionu śląskiego. Kolejny, istotny atut, to powiązanie z Grupą Kapitałową Kolporter, jedną z największych i najbardziej dynamicznych w Polsce organizacji gospodarczych. Zaplecze kapitałowe, możliwość wykorzystania doświadczenia i kontaktów spółek Kolportera, działających prężnie w bardzo wielu branżach. Jak ocenia Pan współpracę z władzami samorządowymi Sosnowca, czy istnieje kompatybilność planów firmy, którą Pan kieruje ze strategią rozwoju miasta? Czy te kwestie były i są przedmiotem wzajemnych kontaktów?

11 TARGOWA WIZYTÓWKA ŚLĄSKA I ZAGŁĘBIA: EXPO SILESIA nr 77 W skali od 1 do 5, na piątkę z plusem. Postawiliśmy na Sosnowiec i nie zawiedliśmy się. Doskonale układa się współpraca z władzami samorządowymi miasta i osobiście z prezydentem Kazimierzem Górskim, z którym często rozmawiam. Ponadto odczuwamy coraz lepszy klimat i przychylność dla naszej działalności, ze strony różnych organizacji gospodarczych i samorządowych tego regionu. Dzięki temu szybko budujemy program targów godnych Śląska. Bacznie śledzimy działalność Górnośląskiego Związku Metropolitalnego. Ten kierunek wspólnych działań pomiędzy miastami aglomeracji dla wspólnej korzyści jej mieszkańców, bardzo nam odpowiada. Wiele można osiągnąć, będąc członkiem Unii Europejskiej, na płaszczyźnie szczególnie międzynarodowej, działając w oparciu o wspólne priorytety. Jesteśmy otwarci na współpracę ze wszystkimi. Chciałbym poznać Pańskie poglądy co do perspektyw rozwoju polskiej gospodarki w kontekście światowego kryzysu finansowego. W jakim stopniu ta sytuacja może się odbić na tegorocznych i przyszłych planowanych imprezach wystawienniczych? Kryzys gospodarczy jest widoczny w wielu branżach i sektorach gospodarki, jednak sądzę że paradoksalnie może stać się naszym sprzymierzeńcem. Właśnie w czasach nieco gorszej koniunktury, przedstawiciele świata biznesu powinni stawiać na marketing, pozytywną komunikację z otoczeniem biznesowym, poszukiwanie nowych klientów i rynków zbytu. Targi są świetną ku temu okazją, to właśnie podczas nich bardzo często dochodzi do nawiązania nowych biznesowych znajomości. Tutaj ludzie się spotykają, aby robić dobre interesy. To nasza szansa, zamierzamy wykorzystać ją najlepiej jak to tylko możliwe. Kto patrzy w ten sposób, ten wyjdzie z kryzysu silniejszy. Wbrew pozorom kryzys, to również szansa dla Śląska. Targi są oknem na świat, przez nie może wejść do tego regionu wielu inwestorów. Trzeba również pamiętać, że z powodu obecnego kursu euro, polskie produkty oraz siła robocza są tańsze. Czy istnieją priorytety w strategii Expo Silesii dotyczące preferowania imprez wystawienniczych o konkretnym wymiarze branżowym? Pytanie to nie jest przypadkowe w kontekście polskich wysiłków zmierzających do podwyższenia innowacyjności i konkurencyjności rodzimej gospodarki i ściślejszego powiązania jej z europejską i światową. Stawiamy na nowe wydarzenia targowe oraz inwestycje w nowe obiekty wystawiennicze. Systematycznie budujemy znajomość naszej marki poza granicami Polski, a nie jest to krótki proces. Ponadto trzeba zauważyć, że Expo Silesia znajduje się w najbardziej uprzemysłowionym regionie Polski, na Śląsku. Dlatego targowa jesień, w naszym obiekcie, to wiele imprez związanych z branżą przemysłową. We wrześniu w naszym Centrum Targowo-Wystawienniczym odbędą się Międzynarodowe Targi Górnictwa i Energetyki połączone z ogólnoeuropejską wystawą i konferencją przemysłową poświęconą ekologicznym technologiom węglowym - Coal-Gen Europe Kilka dni później zaplanowaliśmy Targi Maszyn Budowlanych, Urządzeń i Technologii dla Infrastruktury, którym towarzyszyć będą Targi Technologii, Produkcji i Wykorzystania Betonu. Następne w kolejności będą na przykład targi obrabiarek, antykorozyjne, elektrotechniki, maszyn i urządzeń spawalniczych czy metod i narzędzi do wirtualizacji procesów. Wszystkie te imprezy targowe powodują, że osoby związane z daną branżą poznają najświeższe nowinki technologiczne ze świata. Za tym idzie rozwój przemysłu w regionie, targi pod tym względem są dobre dla Śląska. Czy w tegorocznym kalendarzu targowym Expo Silesia, pojawiły się nowe pozycje wystawiennicze? Tak, przez cały czas szukamy nowych tematów, które zainteresują zarówno zwiedzających jak i wystawców. Za nami pierwsze bardzo udane targi rehabilitacji, których do tej pory nie było nie tylko w województwie śląskim, ale też na południu Polski. Przed nami kolejne imprezy, jakich do tej pory nie organizowaliśmy, jak choćby majowe targi muzyczne, czerwcowe targi motoryzacyjne czy wystawa komunikacji miejskiej. W tym roku odbędzie się ich ponad trzydzieści, w tym dziesięć premierowych edycji targów. Nasz program cały czas jest uzupełniany o nowe wydarzenia, również te organizowane przez zewnętrzne firmy, zarówno polskie, jak i zagraniczne. Proszę na koniec opowiedzieć o wspomnianych przez pana planach rozwoju Expo Silesia. Budowa kolejnych hal może rozpocząć się nawet w przyszłym roku. Jednakże wiele zależy od sytuacji gospodarczej i tempa rozwoju naszego kalendarza targowego. Zakończyliśmy prace studialne - gotowa jest koncepcja II etapu, niebawem przystąpimy do projektowania. Pierwsza hala Expo Silesia została przygotowana w ciągu dwunastu miesięcy. Wtedy musieliśmy również uzbrajać teren, wymienione zostały również wszystkie instalacje. Dzięki temu realizacja drugiego etapu rozbudowy będzie ułatwiona i znacznie tańsza. Charakterystyczna będzie okrągła hala, nazwana roboczo UFO. Będzie naturalnie zwracać na siebie uwagę tuż za wejściem na tereny targowe. Będą w niej organizowane nie tylko wystawy, ale również różnego rodzaju imprezy, na przykład sportowe czy muzyczne. Ten charakterystyczny pawilon będzie miał 8 tysięcy metrów kwadratowych. Ponadto do obecnej hali zostanie dobudowana podobna o powierzchni 10 tys. mkw., z częścią podwyższoną do 15 metrów, co pozwoli wystawcom na zaprezentowania na przykład maszyn o dużej wysokości. Trzeci nowy obiekt powstanie z tyłu całego kompleksu, hala ta będzie miała powierzchnię 12 tys. mkw. Podsumowując, w wyniku rozbudowy z 13,5 tys. mkw. teren hal Expo Silesia rozrośnie się do 43,5 tys. mkw. Dodać należy, że o 10 tysięcy metrów kwadratowych zwiększymy zewnętrzny teren wystawienniczy. Obecnie ma on 20 tysięcy metrów kwadratowych. Wstępnie inwestycje te szacujemy na około 100 milionów złotych. Jednak o dokładnych kwotach będziemy mogli rozmawiać po zakończeniu opracowywania zbiorczego zestawienia kosztów inwestycji. Dziękuję za rozmowę. 11

12 nr 77 MIEĆ POMYSŁ: GÓRNOŚLĄSKA AGENCJA PRZEKSZTAŁCEŃ PRZEDSIĘBIORSTW S.A. Lot na wyższą półkę Z EUGENIUSZEM WYCISŁO Prezesem Zarządu Górnośląskiej agencji Przekształceń Przedsiębiorstw S.A. w Katowicach rozmawia Jacek Broszkiewicz 12 Mija prawie 20 lat od rozpoczęcia transormacji ustrojowej i gospodarczej, niedawno stuknęło 5 lat członkostwa Polski w Unii Europejskiej. Zwłaszcza w tym ostatnim okresie utrwaliło się dość powszechnie przekonanie, że bez UE Polska nadal stałaby w miejscu. Czy tak naprawdę nie przeceniamy wartości tego, co z UE otrzymujemy, a w ślad za tym nie doceniamy dokonań poczynionych własnymi siłami, za pomocą własnych pieniędzy? Unia Europejska od swego zarania koncentrowała się na takim wskazywaniu i wspieraniu kierunków rozwoju krajów członkowskich, by cywilizowana część Kontynentu mogła być konkurencyjna wobec Stanów Zjednoczonych. Zachodnia Europa zdołała się w ramach UE tak skonsolidować, że te oczekiwania zostały spełnione. Wzrosły one znacznie po zapoczątkowanych w Polsce transformacjach politycznych w Europie Środkowej, a zwłaszcza po przystąpieniu do Unii 12 nowych państw. Oczywiście budowanie coraz większej zdolności konkurencyjnej wobec świata Unia musi kojarzyć ze wspieraniem swych uboższych członków m.in. naszego kraju. Musimy sobie zdawać sprawę, że w ślad za tym idą oczekiwania w stosunku do nas. Podzielam pogląd, że często sami nie zdajemy sobie sprawy z tego jak wielką, wartościową i doskonale rokującą dla naszego kraju pracę wykonujemy. Szczerze mówiąc mierzi mnie to wieczne utyskiwanie i propaganda klęski kreowana przez media. Realny obraz jest zupełnie inny. Myślę, że w UE dobiega końca okres swoistego wyrównywania szans. Przyszedł czas na innowacyjność, podnoszenie jakości wytwarzania, technologii, zarządzania, samego życia. Musimy się koncentrować na rozwijaniu tych dziedzin, które będą decydować o poziomie dobrobytu narodu. Tego za nas samych nikt nie zrobi. Na czym więc koncentruje swą uwagę Agencja powołana do realizacji tego typu celów? GAPP S.A., jako instytucja otoczenia biznesu w ciągu kilkunastu lat swojego istnienia wypracowała skuteczne metody pozyskiwania informacji niezbędnych do wywierania istotnego wpływu na kondycję i przekształcenia firm w kierunkach obecnie pożądanych, sama także jest kreatorem i udziałowcem podmiotów gospodarczych, których zadaniem jest wspieranie startu firm innowacyjnych i działających w branżach rokujących największe nadzieje. Wspomnę o powołanych przez Agencję Bytomskim i Żorskim Parkach Przemysłowych oraz Rybnickim Inkubatorze Technologicznym. W placówkach tych znalazło dogodne warunki do prowadzenia nowoczesnego biznesu wiele nowych, perspektywicznych firm. Obecnie Agencja realizuje ambitny plan kojarzenia interesów sektora badawczo-rozwojowego z potrzebami konkretnych przedsiębiorstw. To nadal słaba strona naszej gospodarki, ale ten stereotyp powoli, a nawet coraz szybciej ulega zmianie. Następują one w wyniku coraz pełniejszego uświadamiania sobie, że Unia owszem pomaga znacząco w gonitwie za cywilizacyjną czołówką, ale najwięcej zależy od nas samych, od naszych własnych pomysłów i żelaznej konsekwencji w ich realizacji. I, wbrew powszechnej opinii, uważam, że jesteśmy w tym dobrzy, a mam na myśli nie tylko Agencję, którą mam zaszczyt kierować. Staramy się stwarzać dobre warunki dla współpracy rodzimych uczelni z biznesem i zauważamy, że środowiska akademickie zaczynają dostrzegać korzyści, jakie dla naukowców z tego współdziałania mogą płynąć. To wszystko tworzy nową jakość, pcha region i kraj bo Agencja działa w wymiarze ponadregionalnym do przodu. Widać to przede wszystkim na przykładzie małych i średnich przedsiębiorstw, wytwarzających lwią część dochodu narodowego. W swej ogromnej większości znakomicie sobie radzą, a te, które nadal masowo powstają, mogą liczyć na pomoc doradczą i finansową takich instytucji jak GAPP S.A. Wspomniał Pan o inspirującej roli Agencji w kierowaniu zainteresowania świata nauki w kierunku przedsiębiorstw. Czy także małych i średnich? Przede wszystkim o takie związki nam chodzi i animujemy takie kontakty. Oczywiście zdajemy sobie sprawę, że wynalazków i patentów powstaje w Polsce niewiele w odniesieniu do skali wdrażania nowoczesnych technologii. I dlatego właśnie zadaniem GAPP jest monitorowanie rozwiązań innowacyjnych i technologicznych na całym świecie oraz wskazywanie źródeł dotarcia do nich naszym przedsiębiorstwom. Na jakie branże powinniśmy stawiać? W odniesieniu do innowacji i najnowocześniejszych technologii największe szanse na sukces, moim zdaniem, mają firmy specjalizujące się w obsłudze sektora medycznego, branży tworzyw sztucznych, kompozytowych na przykład dla lotnictwa. I właśnie w tym kierunku od kilku lat GAPP S.A. podąża. Na poparcie tych słów podam przykład działań, na których obecnie się koncentrujemy. W ubiegłym roku znaleźliśmy się na liście projektów kluczowych ministerstwa rozwoju regionalnego z inicjatywą utworzenia Centrum Naukowo- Technologicznego Przemysłu Lotniczego. Podpisaliśmy już umowę dotyczącą budowy Centrum w Czechowicach-Dziedzicach w najbliższym sąsiedztwie lotniska w Kaniowie, bardzo blisko Bielska-Białej. Ten projekt jest wart ponad 40 milionów zł zbudowanie Centrum i wprowadzenie w życie założeń jego misji polegać będzie na sprowadzaniu, wdrażaniu najnowocześniejszych światowych technologii w dziedzinie tworzyw sztucznych i kompozytów dla potrzeb przedsię-

13 biorstw lotniczych zgrupowanych wokół stolicy Podbeskidzia, ale także w całym kraju. Dalekosiężnym celem dla Centrum będzie wejście na rynki europejskie i światowe nie tylko lotnictwa ultra-lekkiego i lekkiego, ale także dostarczanie elementów konstrukcyjnych dużym koncernom w tej branży z najwyższej półki. Nasz projekt realizujemy we współpracy z Zakładami Lotniczymi w Świdniku, a uczestniczy w nim także Instytut Lotnictwa. Dbamy, jak widać o to, by Centrum miało jak najlepszą własną bazę naukowo-techniczną. Główną ideą jest konsolidacja tego sektora, przy zachowaniu niezależności podmiotów w nim działających, tak aby w efekcie wybić się na jak najwyższy poziom specjalizacji w skali globalnej. Jestem przekonany, że tylko taka filozofia działania stwarza obecnie szansę na sukces. Osiągnięcie go na pewno zaowocuje przyciągnięciem uwagi firm z całego świata i być może niektóre z nich inwestując powiększą potencjał Centrum. Ten interes musi się kręcić, jest wręcz skazany na powodzenie. Czy, Pana zdaniem, w okresie kryzysu dopuszczalne są ze społecznego punktu widzenia Agencja jest zakładem pracy chronionej działania o charakterze interwencyjnym, protekcjonistycznym, ratunkowym - skierowane na pomoc prywatnym przedsiębiorstwo? Jeśli idzie o ochronę miejsc pracy to jestem zdecydowanie za podejmowaniem przez państwo takich kroków. Protekcjonizm występujący w Unii powszechnie jest potrzebny z wielu powodów, chociażby dlatego, że zagranicznemu kapitałowi inwestującemu w Polsce niekoniecznie musi zależeć na wykorzystaniu wszystkich bogactw, które mamy. Trzeba pamiętać, że kapitał z reguły nie ma ludzkiej twarzy, a już na pewno nie przyświeca mu filantropijna misja. Myślę, że na przykład w odniesieniu do największego bogactwa naturalnego, jakim na Śląsku jest węgiel, władze regionalne powinny baczniej przyglądać się kto, w co i dlaczego inwestuje w tej branży. Sami musimy inwestować w dziedziny, w których jesteśmy dobrzy i sporą rolę powinno mieć do odegrania samo państwo, nie tylko ze względu na bezpieczeństwo energetyczne, ale dla ogólnego dobra. Z żalem patrzę jak nieraz bezpowrotnie na skutek emigracji zarobkowej tracimy największy skarb wykształconych ludzi, znakomite kadry techniczne, specjalistów, którzy kulturę pracy wyssali z mlekiem matki. W ogólnym rozrachunku interwencjonizm i protekcjonizm jest więc całkowicie uzasadniony. Nie możemy sobie pozwalać na rozrzutność zarówno w sferze materialnej, jak i kapitału ludzkiego. Kiedy mówił Pan o idei i perspektywach Centrum Lotniczego nasunęło mi się pytanie o przyszłość Metropolii Silesia. Czy widzi Pan konceptualne związki pomiędzy tymi dwoma organizmami? Naturalnie. Konsolidacja i w gospodarce i w dziedzinie kojarzenia interesów sąsiadujących z sobą miast to działania naturalne i obecnie bardzo pożądane. Tak jak my chcemy, by polski przemysł kompozytów dla potrzeb lotnictwa reprezentowała jedna, za to rozpoznawalna w świecie marka, tak władzom miast aglomeracji śląsko-dąbrowskiej zapewne o to samo chodzi przy powoływaniu instytucjonalnym Metropolii Silesia. W obu przypadkach cel jest jeden: dać światu znać, że jest miejsce na Kontynencie, w które warto inwestować i z który należy wiązać swą przyszłość. W dyskusji o polskich metropoliach prezentuję jednoznaczne stanowisko. Aby rzecz cała nie rozeszła się po kościach niech będą tylko trzy: Warszawa, Trójmiasto i Silesia. Silenie się na metropolitalność innych dużych miast nie ma najmniejszego sensu, bo nie spełniają one podstawowych przesłanek. Są wyspami otoczonymi małymi gminami. Lepiej mieć trzy znaczące w skali kraju, Europy i świata metropolie, niż tak naprawdę nie mieć żadnej. Dziękuję za rozmowę. cd. ze str. 9 Z PERSPEKTYWY UE Czy w obliczu kryzysu poszczególne kraje lub branże przemysłowe mogą liczyć ze strony Unii Europejskiej na jakieś specjalne programy ratunkowe? Nie zajmujemy się tego rodzaju działalnością, bo jest ona po prostu niezgodna z umową europejską, w Unii nie ma na to pieniędzy. Jeżeli niektóre przedsiębiorstwa lub sektory wymagają pomocy to zapewnienie jej spada na poszczególne kraje członkowskie i ich budżety. Oczywiście w tych ramach mogą używać środków pochodzących z Unii, ale nie można się spodziewać, że Komisja Europejska zacznie konstruować z pieniędzy podatników programy ratunkowe dla prywatnych przedsiębiorstw. Nie jesteśmy rządem USA, który pompuje w gospodarkę biliony dolarów. Ale przecież poważna część gospodarki amerykańskiej ulokowała się w Unii...czy nie widzi Pan sprzeczności w podchodzeniu do tych kwestii? Unia Europejska nie jest Stanami Zjednoczonymi powtarzam to z mocą. Nie możemy pomagać zarówno rodzimym europejskim przedsiębiorstwom, a tym bardziej firmom z kapitałem pozakontynantalnym zarejestrowanym w UE. To pytanie trzeba by raczej kierować do instytucji bankowych, środowisk finansjery. Ale skoro już padło, to chciałbym podkreślić, że Unia Europejska bezprecedensowy w historii twór, zapewniający od ponad pół wieku bezpieczeństwo na kontynencie nękanym przez tysiąclecia wiecznymi wojnami i ludobójstwem nie jest panaceum na wszystkie plagi i kłopoty współczesnego świata. Nasze - Unii - zasoby nie są nieograniczone. Nie do pomyślenia jest zadłużenie na płaszczyźnie europejskiej a co za tym idzie wygenerowanie ich w Unii na przykład na ratowanie przemysłu stalowego na Śląsku. W przypadku przemysłu samochodowego pojawiły się europejskie inicjatywy, ale nie dotyczą one Unii, ale Europejskiego Banku Inwestycyjnego. Nawiązując do pytania o amerykańskie firmy w Unii, przede wszystkim koncernu Generals Motors, to jestem za tym, aby przede wszystkim utrzymać istniejące miejsca pracy i na pewno znajdziemy pomysł, aby ten cel zrealizować nie naruszając reguł konstytuujących samą Unię. Sądzę, że najlepszym wyjściem byłoby, gdyby powstało konkurencyjne przedsiębiorstwo zdolne do konkurowania z tym gigantem, albo też przejmie wszelką działalność GM w Europie. To jest jednak już kwestia dotycząca gospodarek krajów członkowskich Unii, ale nie jej samej. Ważne jest przy tym zaangażowanie europejskiego kapitału prywatnego w tym ewentualnym przedsięwzięciu, a nie państwowego. Istnieje bowiem niebezpieczeństwo, że najbogatsze państwa UE zabezpieczą u siebie miejsca pracy, kosztem państw biedniejszych. Czy pojawienie się na mapie Europy Metropolii Silesia może spowodować znaczące zmiany w ruchu kapitałowym i napływie inwestycji do tego ponad 2-milionowego ośrodka? To pytanie powinniście sobie zadawać sami. Wszystko zależy od was, od tego jak potraficie kreować i wykorzystywać swoje atuty i walory. Radziłbym jedno: nie zadawajcie tego pytania w Brukseli. Dlaczego biurokraci w Brukseli mieliby decydować, czy wasz pomysł się powiedzie? Sądzę, że nadmierne oczekiwania kierowane pod adresem UE co do wspierania regionalnych inicjatyw, mogą bardziej szkodzić niż pomagać w ich urzeczywistnianiu. Owszem, należy starać się o środki na konkretne projekty i pozyskiwać je, ale oczekiwanie na pomoc w każdej dziedzinie, zwłaszcza w tych sprawach, która każdy może załatwić sam, robi niekorzystne wrażenie. Dziękuję za rozmowę. nr 77 13

14 nr 77 POLSKIE SAMORZĄDY W UE 2009: OŚWIĘCIM Przed wielką szansą 14 Z JANUSZEM MARSZAŁKIEM Prezydentem Oświęcimia rozmawia Jacek Broszkiewicz Günter Verheugen, wypowiada na sąsiedniej stronie tego wydania ER-P następujący pogląd: Warto docenić rolę węgla, jako źródła energii w przyszłości, a w Polsce jest go na kilkaset lat wydobycia. Na tym można zarobić kokosy, odpowiednio inwestując. To, co mówię jest także w interesie Unii Europejskiej, pragniemy bowiem w maksymalnym stopniu uniezależnić się od zewnętrznych dostaw ropy i gazu. Myślę, że rozwijanie w Polsce przemysłu czystych technologii przeróbki węgla kamiennego na paliwa i inne komponenty ma wielką przyszłość. Podczas niedawno zakończonego w Katowicach Europejskiego Kongresu Gospodarczego: padło i takie zdanie: A skoro posiadamy go tyle, grzechem byłoby nie wykorzystać tych zasobów. Trzeba to jednak zrobić mądrze - mówił europoseł Jerzy Buzek, wielki zwolennik czystych technologii węglowych. Pozwoli Pan, że zapytam dlaczego o sprawach związanych z tą ogromną szansą dla polskiej gospodarki rozmawiam z Prezydentem Oświęcimia, a nie na przykład jednego z miast typowo górniczych? Oświęcim leży na granicy województwa śląskiego, przed reformą wchodził w skład województwa bielskiego. Gospodarcze związki miasta ze Śląskiem są bardzo bliskie. Kilka tysięcy mieszkańców Oświęcimia pracuje w górnictwie węgla kamiennego, bo przecież w odległości 6-7 kilometrów są kopalnie Piast w Bieruniu i Janina w Libiążu. W samym mieście działają duże zakłady Chemiczne obecnie pod nazwą SYNTOS, wcześniej znane, jako ZCh Oświęcim. Ta fabryka została wybudowana w czasie II wojny światowej przez IG Farben i produkowano w niej z węgla benzynę syntetyczną dla niemieckiej machiny wojennej. Po wojnie paliwa z węgla były produkowane tutaj jeszcze do 1960 roku. Zaprzestano tej działalności ze względów ekonomicznych, bo wówczas baryłka ropy naftowej kosztowała około 2 dolarów. Teraz ta cena wynosi powyżej 50 dolarów, ale jeszcze kilka miesięcy temu sięgała 150 dolarów. To są dzwonki alarmowe, których nie należy lekceważyć, bo pokazują zarówno Polsce, jak i Europie Zachodniej, które nie posiadają wystarczających złóż ropy, w jakim kierunku należy zmierzać. Dlatego też obecnie jest czas na zastosowanie w praktyce i w jak największej skali pomysłu ekologicznego przetwarzania tego dobra naturalnego, którego mamy w bród. A więc kilka kilometrów od Oświęcimia, w wymienionych przeze mnie kopalniach można i należy zainwestować w instalacje zgazowania węgla, a w mającej powstać na części terenów SYN- TOS-u, który wejdzie w to przedsięwzięcie z aportem 76 hektarów, nowej fabryce - uzyskany gaz przetwarzać na benzynę, olej napędowy, metanol oraz wykorzystywać do ogrzewania kotłów w elektrociepłowniach. W obecnych czasach jest to plan bardzo sensowny, tym bardziej, że jego realizacja wiąże się z tworzeniem nowych miejsc pracy. Wcale nie trzeba kupować ropy naftowej zagranicą za bajońskie sumy, skoro sami możemy przerobić węgiel na paliwa. A węgla w okolicach Oświęcimia starczy na lat! W naszym kraju codziennie rodzi się masa rewelacyjnych pomysłów, ale znacznie gorzej jest z ich wprowadzaniem w życie, korzystaniem z nich. To rodzi uczucie goryczy i bezsilności. Jaka jest gwarancja, że ten plan wykorzystania węgla kamiennego do produkcji paliw syntetycznych i metanolu się powiedzie? Myślę, że w tym przypadku nie możemy już mówić o słomianym zapale i braku konsekwencji. Ten plan nie tylko jest realny, on jest nieodzowny! A ma wielu zwolenników z premierem Jerzym Buzkiem na czele. Również grupa poważnych praktyków i naukowców z dr Janem Babiarzem wieloletnim dyrektorem ZCh Oświęcim, nie ustaje od lat nad doskonaleniem czystych technologii przeróbki węgla kamiennego. Mamy zaplecze technologiczne, potencjał wytwórczy, który należy poważnie powiększyć, a przede wszystkim sytuację, która wręcz zmusza do podjęcia tych działań. Stabilna, silna gospodarka, czyli stan do którego tak bardzo dążymy, nie może opierać się na chwiejnych podstawach, czyli być uzależniona od kaprysów zewnętrznych dostawców ropy naftowej. To dla nas bardzo stresująca sytuacja, hamująca zresztą napływ do Polski kapitału inwestycyjnego w innych sektorach. Z drugiej strony nasze członkostwo w Unii Europejskiej, która stawia na poszukiwanie ekologicznych źródeł energii oraz na ekologiczne wykorzystanie węgla kamiennego, a także bardzo skuteczny lobbying w strukturach europejskich czyniony przez wspomnianego już przeze mnie wcześniej pana premiera, obecnego europosła prof. Jerzego Buzka owocuje poważnym spojrzeniem Europy na swoje i nasze możliwości w tej dziedzinie. Również na naszym podwórku mamy wielu sprzymierzeńców, by wspomnieć członka PAN prof. Wiesława Blaschke, zafascynowane tą ideą zespoły ludzi z Kompanii Węglowej i Południowego Koncernu Energetycznego, w placówkach naukowo-badawczych takich jak Główny Instytut Górnictwa, czy Instytut Chemicznej Przeróbki Węgla. Funkcjonuje już Klaster Czystych Technologii Węglowych, w który zaangażowane są także samorządy. Jednym słowem tworzy się silny front, którego celem jest wprowadzenie w życie tego, dla wszystkich logicznie i racjonalnie uzasadnionego, pomysłu. Według wiarygodnych analiz Oświęcim jest na pierwszym miejscu listy lokalizacji najbardziej dogodnych dla zbudowania wielkiej fabryki produkującej paliwa syntetyczne z węgla kamiennego. Jakiego rodzaju kapitał powinien zostać zaangażowany w to przedsięwzięcie? Moim zdaniem państwo powinno inicjować i tworzyć przyjazne warunki do realizacji tego pomysłu. Jeśli zatem państwo ułatwi start inwestorom prywatnym, którzy zechcą zaangażować się w ten projekt, stworzą miejsca pracy i będą płacić podatki to jest nam wszystkim po drodze. Rozumieją to przedstawiciele władz państwowych, by wymienić wicepremiera Waldemara Pawlaka, czy wiceminister gospodarki Joannę Strzelec-Łobodzińską. Również Marszałek Sejmu Bronisław Komorowski gorąco wspiera tę ideę. Klimat jest dobry. Czy Unia nam w tym pomoże? Mam nadzieję, że tak. Na zlecenie rządu RP już zostało wykonane studium wykonalności przez zespół dr Marka Ściążko, dyrektora Instytutu Chemicznej Przeróbki Węgla w Zabrzu. Ale kapitał na realizację poszczególnych inwestycji, w tym fabryki w Oświęcimiu, spłynie praktycznie z całego świata.

15 POLSKIE SAMORZĄDY W UE 2009: OŚWIĘCIM nr 77 Co dalej? Oświęcim nie jest jedynym miejscem przewidzianej lokalizacji nowych fabryk chemicznej przeróbki węgla. Zarówno w Kędzierzynie-Koźlu, jak i w Puławach powstaną osobne instalacje. Studium wykonalności wskazuje potencjalnym inwestorom gdzie i w co najlepiej lokować swoje aktywa. Wierzę, że Oświęcim będzie otwierał ich listę. O tym, że warto wchodzić kapitałowo w te instalacje masowo powstające w USA, Chinach, RPA, w której w ten sposób rocznie przerabia się aż 25 milionów ton węgla rocznie - wiedzą praktycznie na świecie wszyscy inwestorzy z tej branży, ale muszą oni mieć kompleksowe informacje dotyczące polskiej oferty, by móc podjąć decyzję. Tym planowanym przedsięwzięciem w Oświęcimiu już interesują się przedsiębiorcy amerykańscy, australijscy, japońscy, izraelscy, chińscy. W jakim stopniu realizacja projektu budowy fabryki w Oświęcimiu może wpłynąć na strukturę krajowego bilansu energetycznego? Szacuje się, że produkcja paliw syntetycznych z węgla w samym tylko Oświęcimiu mogłaby o 10 procent zmniejszyć import ropy naftowej. Gdyby podobne fabryki powstawały w większej skali, w innych miejscach kraju - efektem końcowym mogłoby być całkowite uniezależnienie się od zewnętrznych dostaw. To, o czym Pan mówi skłania mnie do następującej refleksji: samorządy stają się władzą przedsiębiorczą, w coraz większym stopniu angażują się we wzmacnianie ekonomicznego potencjału miast i gmin. Czy zgadza się Pan z tą konkluzją? W zasadzie tak, ale z jednym zastrzeżeniem. Nie władzą, a służbą. Tak ja pojmuję swą rolę nie tylko w sferze gospodarczej, ale w całym spektrum spraw, którymi zajmuję się jako prezydent miasta. Dziękuję za rozmowę. REGIONALNE PODNOSZENIE POPRZECZKI: ŚLĄSKIE cd. ze str. 9 Czas fundatorów... nowacyjne rozwiązania cząstkowe. Taka możliwość to szansa na nawiązanie kontaktów z tymi, którzy odpowiedź na to zapotrzebowanie już posiadają i z sukcesem zajmowali się zagadnieniami zbliżonymi do danego problemu. W rozwoju transferu innowacji coraz większe znaczenie ma wdrażana Regionalna Strategia Innowacji Województwa Śląskiego na lata Łączy ona wizję rozwoju regionu z planami rozwojowymi przedsiębiorstw. Wzmacniają się sieci współpracy wokół instytucji badawczo- rozwojowych, uczelni wyższych i instytucji otoczenia biznesu. W ostatnich latach w naszym regionie powstały liczne inicjatywy sieciowe, wśród nich Śląski Innowacyjny Klaster Czystych Technologii Węglowych, Regionalna Sieć Promocji i Transferu Technologii, Polska Platforma Technologiczna Metali Nieżelaznych oraz Śląskie Centrum Zaawansowanych Technologii. Jest to dobra prognoza dla rozwoju innowacyjności oraz przyszłości gospodarki w regionie. Słabością obecnego etapu rozwoju gospodarczego naszego kraju są niedostatki w zakresie szeroko rozumianej kultury działalności biznesowej. Brakuje tego, czym cechują się dziś rozwinięte gospodarczo kraje, o których mówi się, że ich społeczeństwa charakteryzujące się dużą świadomością okołobiznesową i tzw. dynamizmem innowacyjnym. Tę cechę powinniśmy starać się wykształcić w pokoleniu młodych, wchodzących w etap rozpoczynania pracy zawodowej. Z uwagą obserwując dziś najmłodsze pokolenie ludzi biznesu, można podziwiać ich chęć osiągnięcia sukcesu, dążenie do zapewnienia sobie bezpiecznego i dostatniego życia, ale też chęć samorealizacji i odwagę w zaangażowaniu w przedsięwzięcia biznesowe. Jednak często można zauważyć, że niekiedy dobry pomysł-idea nie jest dobrze zrealizowana i - w konsekwencji - nie w pełni wykorzystana biznesowo. Dobry twórca zbyt często zwraca uwagę przede wszystkim na stronę techniczno-technologiczną, najczęściej zaniedbując stronę ogólnobiznesową (czyli zarówno kontakt z potencjalnymi kooperantami, z szeroko rozumianym rynkiem, jak i stronę ekonomiczno-organizacyjną przedsięwzięcia). Natomiast gdy jest zmuszony rozłożyć siły na te dwa obszary, pojawia się problem, który często kończy się bolesnym upadkiem... Musimy stworzyć warunki, by ci młodzi ludzie mieli szansę porządkowania i weryfikowania nabywanych doświadczeń biznesowych, by w miarę wzrostu ich wiedzy i praktyki w zakresie techniki i technologii, równolegle wzrastała ich wiedza biznesowa, zdolności organizacyjne. Tylko w ten sposób powstanie szansa na rozwój małych, innowacyjnych firm autorskich, na przekształcanie się ich w prężne przedsiębiorstwa, zdolne do skutecznego konkurowania na współczesnym, coraz bardziej globalnym rynku. Bogusław Śmigielski Marszałek Województwa Śląskiego 15

16 nr MIEĆ POMYSŁ: DOLNOŚLĄSKA AGENCJA ROZWOJU REGIONALNEGO S.A. Czy Enterprise Europe Network może być atutem dla parków technologicznych? Z BARBARĄ BURYTĄ Menadżerem Lokalnym ośrodka Enterprise Europe Network West Poland przy Dolnośląskiej Agencji Rozwoju Regionalnego S.A. rozmawia Grażyna Brochwicz W poprzednim wydaniu szeroko opisaliśmy zakres funkcjonowania Sieci Wsparcia dla biznesu funkcjonującej pod nazwą Enterprise Europe Network. Państwa ośrodek jest jednym z trzydziestu w Polsce oraz spośród kilkuset w całej Europie. W jaki sposób odróżniacie się w tym gronie? Usługi ośrodków Enterprise Europe Network są w pewien sposób zestandaryzowane. Wynika to z podstawowych założeń przyjętych przez Komisję Europejską odnośnie istoty Sieci wsparcia dla biznesu w zasięgu ręki - mają to być ośrodki, w których każdy przedsiębiorca (niezależnie od kraju i regionu) uzyska usługę informacyjną i doradczą w określonych trzech zakresach spraw związanych z Rynkiem Wewnętrznym, spraw związanych z innowacyjnością, rozwojem technologicznym oraz możliwości uczestnictwa w wspólnotowych programach badawczych, jak chociażby 7 Program Ramowy UE. Oczywiste jest jednak, że waga poszczególnych zagadnień, czyli spraw poruszanych przez przedsiębiorców jest uzależniona zarówno od specyfiki danego regionu, jak i od tego, przy jakiego typu organizacji ośrodek Enterprise Europe Network jest ulokowany. Należy tu bowiem powiedzieć o różnorodności instytucji, przy których Komisja Europejska powołała ośrodki. W tej grupie są agendy rządowe (jak chociażby Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości), ale również organizacje o zasięgu regionalnym i lokalnym, na przykład agencje rozwoju regionalnego, izby gospodarcze, stowarzyszenia oraz uczelnie publiczne i ośrodki badawcze. No właśnie, Państwa ośrodek został powołany przy Dolnośląskiej Agencji Rozwoju Regionalnego S.A. Od niemalże miesiąca Dolnośląska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. zarządza Dolnośląskim Parkiem Technologicznym. Jak wobec tego działalność ośrodka Enterprise Europe Network wpisuje się w ten nowy obszar aktywności DARR S.A.? W tym konkretnym przypadku należy oczekiwać, że ośrodek Enterprise Europe Network będzie jednym z istotnych narzędzi realizacji misji Parku. Skoro misja Parku ma być realizowana m.in. poprzez wspieranie przedsiębiorczości opartej na wiedzy, to Enterprise Europe Network jest najlepszym łącznikiem pomiędzy Parkiem, regionalnymi, krajowymi i europejskimi centrami badań i rozwoju oraz tymi dla których głównie Park jest przeznaczony, czyli przedsiębiorcami. Zresztą to, że Komisja Europejska powierzyła DARR S.A., jako jednej z wyselekcjonowanych instytucji, prowadzenie ośrodka Enterprise Europe Network oznacza, że nasz potencjał i dotychczasowe doświadczenie zostały pozytywnie ocenione przez Komisję również w odniesieniu do możliwości dostarczania przez nas tzw. proinnowacyjnych usług informacyjnych i doradczych, a właśnie tego typu usługi, jak chociażby prowadzenie audytów technologicznych, pomoc w poszukiwaniu partnerów technologicznych czy też kojarzenie przedsiębiorców z jednostkami naukowo-badawczymi są przecież zasadniczym elementem pakietu usług świadczonych przez parki technologiczne. W mojej opinii mariaż, którego dokonała DARR S.A., a więc pozyskanie ośrodka Enterprise Europe Network oraz stworzenie Dolnośląskiego Parku Technologicznego powinno przynosić przedsiębiorcom w regionie wymierne korzyści w formie konkretnych usług świadczonych zgodnie z zaleceniami i wymaganiami Komisji Europejskiej. Po prostu oferty usług parków i ośrodków Enterprise Europe Network są wzajemnie się uzupełniające. To w takim razie pytanie o przysłowiową kurę i jajko. Która decyzja była pierwotna o powołaniu do życia Dolnośląskiego Parku Technologicznego czy o pozyskaniu ośrodka Enterprise Europe Network? Pomysł o powołaniu do życia Dolnośląskiego Parku Technologicznego zrodził się w głowie Prezesa Zarządu DARR S.A., Sławomira Hunka. To on zabiegał wśród regionalnych i lokalnych samorządowców oraz dolnośląskich uczelni o utworzenie parku technologicznego w regionie wałbrzyskim. To był koniec 2004 roku. Jego działania znalazły odzwierciedlenie w zawiązaniu Partnerstwa w sprawie utworzenia i rozpoczęcia działalności Parku Technologicznego położonego na obszarach aktywizacji gospodarczej Szczawna Zdroju i Wałbrzycha, którego sygnatariuszami byli: Województwo Dolnośląskie, Politechnika Wrocławska, Miasto Wałbrzych, Gmina Miejska Szczawno Zdrój i oczywiście DARR S.A. Jednocześnie DARR S.A. podjęła się pozyskania zewnętrznych źródeł finansowania przedsięwzięcia. Była to konieczność, ponieważ mówimy o ogromnej inwestycji o wartości ponad 50 mln zł. Te działania były skuteczne, ponieważ została pozyskana dotacja z funduszy strukturalnych (Sektorowego Programu Operacyjnego Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw, Działanie 1.3. Tworzenie korzystnych warunków dla rozwoju firm) zarówno na zrealizowanie inwestycji, jak i środki na powiedzmy pewnego rodzaju działania miękkie to znaczy przygotowanie się DARR S.A. do pełnienie roli instytucji zarządzającej parkiem technologicznym. Proszę pamiętać, że to był rok W Polsce dopiero pojawił się boom na tworzenie parków technologicznych, którego (w moim odczuciu) pewną pra-przyczyną było to, że właśnie Unia Europejska przeznaczyła Polsce ogromne środki przeznaczone dokładnie na tworzenie i rozwijanie tego typu innowacyjnej struktury wsparcia przedsiębiorczości, a z tym nie zawsze korespondowała wiedza o tym jak park technologiczny powinien funkcjonować i jak dostosować jego ofertę do lokalnych warunków. My podeszliśmy do tematu kompleksowo nie tylko tworzymy infrastrukturę, ale wykorzystujemy ten czas kiedy ona powstaje na to, aby nauczyć się zarządzać tym parkiem oraz zdiagnozować jaki powinien być szczególny obszar jego aktywności, w tym między innymi branże które powinny być preferowane w Dolnośląskim Parku Technologicznym z uwagi na specyfikę regionu.

17 DOLNOŚLĄSKI PARK TECHNOLOGICZNY nr 77 Wchodząc Pani w słowo z założenia parki technologiczne zapewniają cieplarniane warunki startu młodym, rzutkim przedsiębiorcom, zamierzającym prowadzić biznes w rozmaitych dziedzinach. Które spośród nich będą preferowane w Dolnośląskim Parku Technologicznym i co Park ma im do zaoferowania? Oczekujemy, że w T-Parku będą powstawać i rozwijać się firmy reprezentujące różne branże, a te preferowane to m. in. informatyka, elektronika, Business Process Offshoring, czyli centra kompetencyjne, jak na przykład nowoczesnych usług finansowych i księgowych, czy też związana z naszym regionem medycyna uzdrowiskowa. My, jako animatorzy Dolnośląskiego Parku Technologicznego (osobiście też uczestniczyłam w tworzeniu jego podwalin ) założyliśmy, że oferta T-Parku powinna być oparta na komplementarności, dlatego z jednej strony oferujemy dobrze przygotowane tereny inwestycyjne, a z drugiej super nowoczesny biurowiec Centrum Badań i Rozwoju, w którym mieści się m.in. Inkubator Przedsiębiorczości. Wartością dodaną dla firm, które już lokują się w tym obiekcie są preferencyjne stawki czynszu, a także pomoc w uruchomieniu firmy, doradztwo i szeroka możliwość sięgnięcia po środki z zewnątrz. Do tego udostępniamy umeblowane biura z wysokim standardem łącz informatycznych i telekomunikacyjnych oraz wsparcie placówek naukowych czy biznesowych. Czy wobec tego pomysł na utworzenie przy DARR S.A. ośrodka Enterprise Europe Network wynikał z tego, że DARR S.A. akurat pracowała nad utworzeniem parku technologicznego? Jak ten krok koresponduje z misją Agencji? Poniekąd tak. Było oczywiste, że jeżeli dążymy do utworzenia parku technologicznego, to nie możemy samo-wykluczyć się z funkcjonowania w europejskiej sieci wsparcia dla biznesu, jaką jest Enterprise Europe Network. Przypomnę tylko (w nawiązaniu do wypowiedzi Pani Dyrektor Lucyny Sikory z poprzedniego wydania Euroregionów), że Komisja Europejska powołała tę Sieć do życia w 2008 roku w ramach Programu ramowego na rzecz konkurencyjności i innowacji na lata i to w ramach tej części tego programu, która dotyczy wspierania przedsiębiorczości i innowacji. Komisja Europejska precyzyjnie wskazała, że każdy ośrodek musi świadczyć m.in. usługi w zakresie innowacji oraz transferu technologii oraz wiedzy, a właśnie te usługi, jak wcześniej powiedziałam są w wachlarzu usług najbardziej modelowych parków technologicznych na świecie. Był również inny aspekt ubiegania się o powołanie ośrodka właśnie przy DARR S.A. Jak to było powiedziane przez Panią L.Sikorę z GARR S.A.) - Sieć Enterprise Europe Network powstała na bazie dwóch wcześniej funkcjonujących Sieci, tj, ośrodków Euro Info Centres oraz Innovation Relay Centres. Ośrodek Euro Info Centre był afiliowanych przy DARR S.A. od samego początku, kiedy ta Sieć zaczęła funkcjonować w Polsce, czyli od 1999 roku. A w związku z tym naturalną konsekwencją aktywności DARR S.A. w tym obszarze było ubieganie się o uzyskanie aprobaty Komisji Europejskiej do prowadzenia ośrodka Enterprise Europe Network nie można było pozostawić w niebycie doświadczeń, które DARR S.A. zyskała przez te osiem lat we wspieraniu przedsiębiorczości. To jest bardzo cenne know-how, z którego należało dalej korzystać, ale już w tym kontekście bardziej proinnowacyjnych usług. Jest jeszcze jedna kwestia, która przekonała nas do tego, że należy ubiegać się o status ośrodka Enterprise Europe Network funkcjonowania w europejskiej Sieci wsparcia, którą zarządza Komisja Europejska daje jedyną w swoim rodzaju możliwość uczestniczenia w szeregu inicjatyw koordynowanych przez Komisję Europejską. Czy taką inicjatywą jest Europejski Tydzień MŚP, w ramach którego, jak wyczytałam z Państwa strony internetowej, realizujecie szereg wydarzeń na Dolnym Śląsku? Akurat ta konkretna inicjatywa ma charakter bardziej powszechny. O organizację wydarzeń w ramach Europejskiego Tygodnia MŚP mogą ubiegać się wszystkie organizacje, które są w stanie uzasadnić, że zaproponowane przez nią wydarzenia wpisują się w charakter Tygodnia. To przedsięwzięcie trwające w dniach 6-14 maja 2009 roku i koordynowane przez Dyrekcję Generalną ds. Przedsiębiorstw i Przemysłu Komisji Europejskiej, ma za zadanie promować ducha przedsiębiorczości w Europie oraz informować przedsiębiorców o formach wsparcia dostępnego na szczeblu europejskim, krajowym i lokalnym. Większość wydarzeń i działań, które odbędą się w ramach Tygodnia, zostanie zorganizowana przez przedsiębiorstwa, organizacje wspomagające, władze lokalne i regionalne, itp. w poszczególnych krajach uczestniczących. Organizatorem wydarzeń na Dolnym Śląsku jest Dolnośląska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. poprzez ośrodek Enterprise Europe Network. Hasłem przewodnim tygodnia na Dolnym Śląsku jest Dolny Śląsk. Idea i Technologie. Jest to parafraza motta Dolnośląskiego Parku Technologicznego, które brzmi: T-Park. Idea i Technologie. Jest to zamierzone, ponieważ pierwszym spośród zaplanowanych przez nas wydarzeń będzie uroczysta inauguracja działalności Dolnośląskiego Parku Technologicznego, która odbędzie się w dniu 8 maja. Gościem honorowym inauguracji będzie Pani Profesor Danuta Hübner, Komisarz Unii Europejskiej ds.polityki Regionalnej. W kolejnych dniach będą organizowane spotkania i seminaria, podczas których mieszkańcy Dolnego Śląska będą mogli zapoznać się z ideą parków technologicznych, potencjałem naukowo-badawczym i innowacyjnym Dolnego Śląska oraz z możliwościami funkcjonowania na rynku europejskim i zasadami finansowania rozwoju firmy. Każdy dzień jest organizowany pod innym tytułem i dotyczy innego obszaru, a w związku z tym każdy przedsiębiorca, który chciałby wziąć udział w naszych wydarzeniach, a który z różnych powodów nie może skorzystać z pełnej oferty, może wybrać tylko to czym jest szczególnie zainteresowany. Oczywiście zapraszamy do udziału w całym wydarzeniu, ponieważ wydaje nam się, że oferujemy dosyć interesujące spektrum spraw dotyczących przedsiębiorczości i innowacji, a przede wszystkim najlepszych mówców. Skoro mowa o najlepszych Państwa projekt dotyczący Europejskiego Tygodnia znalazł się na liście najlepszych projektów European SME Week w Polsce... Tak. Do konkursu realizowanego przez Ministerstwo Gospodarki zostało zgłoszonych 14 przedsięwzięć. Nasze jest jednym z czterech wybranych, czyli uznanych, że w najbardziej interesujący sposób będą promować przedsiębiorczość oraz inspirować do rozwoju własnej działalności gospodarczej. Nie pozostaje mi nic innego jak życzyć powodzenia w realizacji tego przedsięwzięcia, a przede wszystkim udowodnienia, że Enterprise Europe Network jest istotnie atutem Dolnośląskiego Parku Technologicznego. Dziękuję za rozmowę. 17

18 nr O ile wiem ma Pan duże doświadczenie w zakresie budownictwa inżynieryjnego. Jak pan ocenia obecną sytuację w branży mostowej i drogowej? Zawsze budowało się szybko i dobrze. Kiedy sięgam pamięcią do czasów kiedy realizowaliśmy pod Łodzią odcinek 40 km Autostrady w ramach BUDIME- XU DROMEXU, to okazuje się, że praktycznie wybudowaliśmy aż 150 kilometrów jednojezdniowej drogi w ciągu 15 miesięcy roboczych. To było dobre tempo i takie samo staramy się utrzymywać realizując kontrakt już jako pracownicy greckiego potentata w tej branży - J&P AVAX S.A., który ma doświadczenia w drogownictwie na Południu Europy, ale realizował też poważne kontrakty w Emiratach Arabskich i w Libii. Działalność firmy w Polsce opiera się na potężnym potencjale sprzętowym, maszynowym, ludzkim. Oczywiście roboty specjalistyczne wspieramy podwykonawcami. Natomiast te wszystkie typowe roboty drogowe, mostowe, wykonujemy sami. Jak to się stało, że zarządza Pan międzynarodowym zespołem greckiej firmy, budującym dziś Autostradę A-1? To stało się bardzo szybko. W drogownictwie pracuję od lat 70. W latach 80. był zastój w polskim budownictwie drogowym, więc pracowałem na kontraktach w Libii najpierw z Polimexem, później z Dromexem. Dałem się chyba poznać jako dobry fachowiec, skoro w marcu 2007 roku renomowana firma grecka AVAX zaproponowała mi kontrakt dotyczący budowy odcinka autostrady Sośnica - Bełk. Mamy go skończyć do 20 października roku 2009 roku. Na tym obiekcie znajdują się 33 obiekty mostowe. Mamy 3 Węzły Autostradowe Węzeł Knurów, Dębieńsko i Bełk. Jeśli chodzi o aktualny stan zaawansowania prac na odcinku Sośnica-Bełk to do zakończenia ich pozostało około 20 procent, w tym prace nawierzchniowe, których rozpoczęcie planujemy na 15 czerwca. Obiekty Autostrady A-1 usytuowane są na terenach trudnych, bo przemysłowych. Jak firma grecka technologicznie reaguje na wyzwania realizowanej inwestycji? Do realizacji kontraktu Sośnica - Bełk został stworzony międzynarodowy zespół. Są w nim Polacy, Grecy i Ukraińcy. Radzimy sobie bardzo dobrze ze wszystkimi trudnościami i wyzwaniami technicznymi, technologicznymi i organizacyjnymi. Chociaż przy realizacji takich inwestycji zdarzają się różne niespodzianki, np. niewybuchy z II wojny światowej, które zostały usunięte przez saperów. Czy można już jeździć po A-1? Kilka obiektów, na ciągach drogowych poprzecznych w stosunku do A-1, zostało już włączonych do ruchu drogowego w tym W DRODZE DO EUROPY: AUTOSTRADA A1 Najpierw najważniejsze ogniwa Z JANEM ZABOROWSKIM Dyrektorem Zespołu Kontraktów J&P AVAX S.A. Oddział w Polsce rozmawia Aleksandra Polanowska rejonie. Ma to również duże znaczenie dla cyklu budowy autostrady, bo uruchomienie ruchu po obiektach poprzecznych pozwala szybciej ciągnąć trasę autostrady. Na jej przebiegu jest kilka z inżynierskiego punktu widzenia bardzo ciekawych obiektów, na przykład wiadukt autostradowy nr WA470, o długości ponad 800 m, który przebiega nad trzema istotnymi przeszkodami, którymi są tory kolejowe w rejonie stacji Knurów, ulica Dworcowa i Staw Moczury. Obiekt ma w sumie 20 podpór. Zbudowanie kilometra autostrady to nie lada zadanie pod względem technicznym, organizacyjnym i inżynierskim. Jak liczny zespół zaangażowany jest przy budowie tego fragmentu Autostrady A-1? Około 1000 pracowników z czego sto kilkadziesiąt osób stanowi kadra inżynieryjna plus tzw. obsługa biurowa. Mamy tutaj również własną wytwórnię mas bitumicznych, bazę sprzętu i transportu, warsztat naprawczy. Oprócz tego na robotach branżowych mamy kilkunastu podwykonawców gdzie w zależności od natężenia prac zatrudnienie dodatkowo sięga od kilkudziesięciu do kilkuset osób. W tej chwili trwa jeszcze kończenie budowy kanalizacji oraz montowanie oświetlenia na odcinku Sośnica-Bełk. Są to wysokiej jakości słupy oświetleniowe. Czy Autostrada budowana jest zgodnie z europejskimi standardami dla tego obszaru Europy? Generalnie stosujemy standardy dokumentacji, specyfikacji i wszystkie przepisy obowiązujące w Polsce, praktycznie spełniające wszystkie wymagania norm europejskich. Mamy bardzo doświadczony zespół technologiczny, który gwarantuje uzyskanie wszelkich, wymagalnych, niezbędnych parametrów technicznych oraz jakościowych we wszystkich asortymentach robót. Stale prowadzone są badania kontrolne przez laboratorium zamawiającego czyli Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad. Dodatkowo, GDDKiA wprowadza zewnętrzne badania kontrolne, które również wyrywkowo sprawdzają jakość naszej pracy. Jest ona dobra. Jakie znaczenie ma dla firmy AVAX budowa tych dwóch fragmentów Autostrady A-1, czy jest zainteresowanie tym przedsięwzięciem ze strony władz regionu? Często gościmy na budowie grupy ludzi reprezentujących różne szczeble władz samorządowych. Są pod wrażeniem. Z drugiej strony szczególnie kontrakt Sośnica- Bełk jest pierwszym, poważnym kontraktem uzyskanym przez J&P AVAX w Polsce. Staramy się więc zrobić wszystko, żeby uzyskać pozytywne oceny, po to by i w przyszłości skutecznie uczestniczyć w następnych przetargach związanych z programem budowy autostrad, dróg szybkiego ruchu i w ogóle infrastruktury drogowej, która jest przewidywana w najbliższym czasie w Polsce. Węzeł Sośnica, który realizujemy, ma bardzo istotne znaczenie dla całego programu budowy autostrad w Polsce, ponieważ z jednej strony docelowo umożliwia połączenie z Czechami i całym południem Europy. Z drugiej strony jest na trasie korytarza do Gdańska. Będzie to także element połączenia z Autostradą A-4, a docelowo Autostradą A-2. To co robimy obecnie na A-1 w Sośnicy ma wielkie znaczenie nie tylko dla regionu śląskiego, ale ma również wymiar ogólnokrajowy i europejski. Czy zagwarantuje Pan, że po kilku latach na A1 nie będzie problemów z nawierzchnią, tak jak ma to miejsce na A4 pomiędzy Katowicami a Krakowem? Jeżeli uwzględnimy wszystkie warstwy konstrukcji nawierzchni to jezdnia będzie miała grubość prawie jednego metra. Nawierzchnie bitumiczne tak są zaprojektowane, żeby uwzględniać specyfikę polskich warunków klimatycznych, charakteryzujących się dużymi wahaniami temperatur w skali rocz-

19 W DRODZE DO EUROPY: AUTOSTRADA A1 nr 77 nej. Warunki naszego kontraktu wymagają, by projektanci uwzględniali najnowsze osiągnięcia technologiczne jak również wszystkie uaktualnione wymagania norm europejskich dla wszystkich elementów autostrady. A co z galanterią drogową i mostową na autostradzie A-1? Stosujemy nowoczesne technologie związane z oznakowaniem poziomym i pionowym, np. folie odblaskowe najnowszych generacji na znakach pionowych, grubowarstwowe oznakowanie poziome, czy też zabezpieczone najnowszymi technologiami elementy wyposażenia mostów typu bariery lub wysokiej klasy producentów dylatacje mostowe. Żyje Pan tą budową. To się wyczuwa w sposobie, w jaki Pan o niej opowiada. Są chwile na refleksje natury ogólniejszej? Muszę powiedzieć, że praca na A1 jest dużym wyzwaniem nie tylko inżynierskim. Trudne warunki geologiczne powodują, że jeśli już wyjdziemy z budową na metr nad powierzchnię gruntu, to na sercu robi się lżej. Węzeł autostradowy Sośnica to tylko 2 kilometry Autostrady A-1. Ale w tych 2 kilometrach autostrady A-1 mieści się na powierzchni 200 ha wiele poważnych obiektów mostowych, prawie 40 kilometrów różnego rodzaju dróg. To skrzyżowanie, które chcemy wykonać w czasie, który dla wielu osób jest czasem nierealnym. A jesteśmy już po 9 miesiącach realizacji tego kontraktu i wszystko wskazuje, że dotrzymamy terminu przypadającego na 30 listopada tego roku. Zgodnie z warunkami kontraktowymi tzw. kamień milowy, oznaczający 30 procentowe zaawansowanie rzeczowo-finansowe osiągnęliśmy z wyprzedzeniem 3 miesięcznym czyli na koniec stycznia tego roku. Wykorzystaliśmy każdy sprzyjający dzień, również w okresie zimowym. Do listopada tego roku pozostało do wykonania około 60 procent prac. Jest to termin z jednej strony realny dlatego, że mamy już za Autostrada A-1 przechodząca przez województwo śląskie z północy na południe regionu będąca częścią VI Korytarza Transportowego Sieci Transeuropejskiej liczyć będzie 166,8 km. Odcinek od granicy z województwem łódzkim aż do Pyrzowic realizować będzie koncesjonariusz Autostrada Południe S.A. (Budimex, Cintra concessiones i Ferrovial-Agroman), z którym w dniu 22 stycznia 2009 roku została podpisana umowa. Prace na tym liczącym 74,6 km odcinku potrwają ostatecznie do stycznia 2014 roku. Na kolejnych dwóch odcinkach, tj. Pyrzowice-Piekary oraz Piekary Maciejów trwają przetargi na wyłonienie wykonawcy. Od Sośnicy aż do granicy Polski z Republiką Czeską trwają prace. Pierwsze fragmenty autostrady A-1 zostaną oddane do ruchu jeszcze w tym roku, a są to Węzeł Sośnica oraz odcinek od Sośnicy do Bełku. Warto nadmienić, że Węzeł Sośnica będzie największym w Polsce węzłem autostradowym łączącym istniejącą autostradę A-4, budowaną a-1 oraz drogę krajową 44. Pozostałe dwa budowane odcinki zostaną oddane do ruchu w 2010 roku, a są to Bełk- Świerklany i Świerklany-Gorzyczki. Łączna długość wymienionych odcinków to 47,8 km. Autostrada A-1 będzie liczyła 20 węzłów autostradowych na całym przebiegu przez województwo śląskie. Budowę autostrady na długości 166,8 km podzielono na sześć zadań. 1. Zadania w systemie koncesyjnym (dł. 74,6 km): - Odcinek granica woj. Łódzkiego węzeł Rzęsawa : dł. 19,9 km - Odcinek węzeł Rzęsawa węzeł Wożniki dł 39,6 km - Odcinek węzeł Wożniki Pyrzowice (lotnisko, bez węzła) dł 15,1 km 2. Zadania w systemie tradycyjnym ( dł. 44,4 km): - Odcinek węzeł Pyrzowice (lotnisko) węzeł Maciejów dł. 36,2 km - Odcinek węzeł Maciejów węzeł Sośnica dł. 6,57 km - Odcinek węzeł Sośnica granica państwa w Gorzyczkach dł 47,8 km Realizowane obecnie poszczególne odcinki: - węzeł Sośnica koszt: 853 mln zł odcinek do realizacji, planowany termin ukończenia robót: listopad 2009 roku -Sośnica Bełk długość ; 15,4 km koszt: 915 mln zł odcinek w realizacji, planowany termin ukończenia robót: październik 2009 sobą zadanie skorelowania budowy autostrady z sąsiadującą z nią infrastrukturą techniczną. Trwa jeszcze przełączanie ostatniego elementu gazociągu. Z drugiej strony istotnym elementem dla kontraktu Węzła Sośnica było zaawansowanie w robotach mostowych, ponieważ stanowią one praktycznie połowę zadań objętych kontraktem. I znowu mogę powiedzieć, że jest ono zadowalające, bo pracujemy na wszystkich mostach, które są na tym węźle. Nie ma żadnych zagrożeń? Oczywiście istnieją punkty krytyczne kontraktu, który ma bardzo wyśrubowany termin i wielu fachowców uważa, że dotrzymanie terminu jest nierealne. Przykładowo, przy budowie dwóch obiektów mostowych nie mamy już żadnych rezerw czasowych, a ze względu na przyjęty reżim technologiczny nie jest możliwe przyspieszenie tych robót. A niespodzianki zawsze mogą się przydarzyć. Oczywiście, my potrafimy je pokonać, ale w takich trudnych sytuacjach lub, gdy okazuje się, że na przykład warunki pogodowe się pogarszają nie uzyskuje się takiej wydajności jaką by się chciało. Nasz zespół międzynarodowy jest w pełni zaangażowany w realizację kontraktu i nie ma taryfy ulgowej dla nikogo. Harują zarówno ekipy polskie jak i greckie. Z greckimi inżynierami współpracuje mi się znakomicie występują tu inne uwarunkowania, stąd wspólne konsultacje, które bardzo szybko prowadzą nas do wspólnych wniosków. Greccy robotnicy, a jest ich około 100 to znakomici fachowcy nie tylko od autostrad, ale i budowy całej logistyki wokół węzła. Trzeba będzie wspólnie wybudować wspominanych już przeze mnie 40 kilometrów, różnego rodzaju dróg, które oplatają Węzeł Sośnica. Każdy element tych łącznic wymaga zupełnie innej realizacji. Czasami oznacza to o wiele trudniejszą organizację pracy, aniżeli w zwykłym trybie budowy ciągu autostrady na długości kilkunastu czy kilkudziesięciu kilometrów. Laikowi budowa autostrad wydaje się przedsięwzięciem łatwym i prostym. Jest jednak zupełnie odwrotnie. Na każdym odcinku trzeba wykonać pełen zakres robót licząc od dołu czyli wykonania kanalizacji deszczowej, położenia warstw nawierzchniowych i koniecznością jest równoległa realizacja inwestycji na szeregu odcinkach. To wymaga bardzo skomplikowanych działań organizacyjnych, by wszystko grało jak w zegarku. Praktycznie rzecz biorąc na każdym odcinku czas liczy się nie w miesiącach, czy tygodniach, ale w dniach, a nawet w godzinach. Wszystko musi być przygotowane, zaplanowane i zrealizowane na czas. Opóźnienie w jednym miejscu może spowodować efekt domina i cały plan się sypie. Ale nie u nas w J&P AVAX! Jesteśmy za dobrzy na to, by pozwolić sobie na luksus bałaganu. Myślimy perspektywicznie, a to co robimy na tych dwóch kontraktach musi nam wystawiać jak najlepsze świadectwo, budować markę firmy i zaufanie do ludzi w niej i dla niej pracujących. Jestem przekonany, że cele te osiągniemy, a przez to na dłużej zadomowimy się na budowach polskich autostrad. Dziękuję za rozmowę. 19

20 nr 77 POLSKIE SAMORZĄDY W UNII EUROPEJSKIEJ 2009: KNURÓW Kryzys? To czas inwestycji! Z BARBARĄ ZWIERZYŃSKĄ Z/cą Prezydenta Knurowa rozmawia Antoni Szczęsny 20 W Knurowie powstaje ważny odcinek autostrady A1. Jak ta inwestycja wpłynie na przyszłość miasta? Odpowiedź na to pytanie muszę umieścić w pewnym kontekście. Blisko 40-tysięczny Knurów jest miastem górniczym. Głównymi zakładami pracy są dwie kopalnie: KWK Knurów i KWK Szczygłowice.To one są głównymi miejscami zatrudnienia Knurowian. Ze zjazdem z autostrady do miasta wiążemy spore nadzieje, tym bardziej, że niedaleko w Sośnicy budowany jest niezwykle ważny węzeł krzyżujący autostrady A1 z istniejącą już A4. Trudno więc nie doceniać tych inwestycji w odniesieniu do strategicznych planów rozwoju miasta. Już w tej chwili obserwujemy duże zainteresowanie Knurowem jako miejscem lokowania poważnych inwestycji zwłaszcza o charakterze logistycznym. Wychodząc naprzeciw temu zainteresowaniu postaraliśmy się o to, by w Knurowie powstała strefa ekonomiczna, wchodząca w skład Podstrefy Gliwickiej Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej. To trochę piętrowy i skomplikowany układ, ale robimy wszystko, by zapewnić inwestorom jak najlepsze warunki i tym przekonać ich, że warto wiązać swą biznesową przyszłość z Knurowem. Mamy 16 hektarów uzbrojonego przez miasto terenu przy drodze krajowej DK 78 łączącej Knurów w bliskim sąsiedztwie z Gliwicami autostrady A4, skąd już bardzo blisko do skrzyżowania tej arterii z budowaną aktualnie autostradą A1. W Agencji Nieruchomości Rolnych staramy się o wyłączenie z dzierżawy 20 hektarów, które znajdują się w okolicy naszej strefy ekonomicznej i rozszerzenie w ten sposób naszej oferty inwestycyjnej. To bardzo atrakcyjne miejsce, bo w sąsiedztwie buduje się obecnie osiedle 120 domów o zabudowie szeregowej posiadające całą infrastrukturę techniczną. Aktualnie kończymy w tym rejonie budowę dużego kolektora odbierającego wodę deszczową z tej części miasta. Lokalizacja pod przyszłe inwestycje jest wręcz wyśmienita. Czy obecny kryzys finansowy ma wpływ na aktywność przedsiębiorców, którzy biorą pod uwagę inwestowanie w pobliżu autostrad? Można zauważyć spowolnienie w podejmowaniu przez nich decyzji i postawy pewnego wyczekiwania. Sądzę jednak, że najlepiej zrobią ci, którzy zdecydują się jak najszybciej inwestować, bo przecież kryzysy się kończą a po nich zawsze następuje wzrost koniunktury. Na szczęście są również tacy, którzy właśnie w trudnych czasach widzą swą szansę i podejmują ryzyko. Jestem więc spokojna miasto ma takie położenie, że niewybaczalnym grzechem, byłoby je pomijać przy konstruowaniu planów firm, które wiążą swój rozwój z produkcją bądź sferą usług. Szczególnie transportem drogowym. Muszę zauważyć, że w polityce inwestycyjnej samorządu Knurowa kryzys odgrywa w pewnym sensie niebagatelną rolę. O ile bowiem do ogłaszanych przez miasto przetargów na wykonanie konkretnych przedsięwzięć wcześniej zaplanowanych w budżecie zgłaszało się rok temu kilka firm i to oferujących warunki rzadko przez nas do przyjęcia, to obecnie w jednym przetargu bierze udział kilkanaście przedsiębiorstw, prześcigających się w przedstawianiu nam najkorzystniejszych ofert. Firmy robią wszystko, aby dostać zamówienie. Proponują nawet wykonanie inwestycji poniżej jej wartości kosztorysowej. Z naszego punktu widzenia jest to sytuacja dla miasta korzystna. Czy sądzi Pani, że inwestycje drogowe zmienią radykalnie wizerunek i potencjał gospodarczy Knurowa? - Mimo wszystko uważam, że aż tak rewolucyjnych zmian nie będzie. Nadal potencjał ekonomiczny Knurowa będzie ściśle związany z kopalniami węgla. W obu: 100- letniej KWK Knurów i 50-letniej KWK Szczygłowice nadal przez długie lata powinno się fedrować, bo złoża węgla są stwierdzona, a jakość węgla dobra. Niewątpliwie jednak nowe branże powitamy z radością. Sami dbamy o to, by rozwijać zmysł przedsiębiorczości wśród mieszkańców. Powołaliśmy do życia Inkubator Przedsiębiorczości i Fundację na Rzecz Rozwoju Miasta Knurowa. Obie te instytucje mają za zadanie ułatwianie startu mniejszym przedsiębiorcom. Z jednej strony przemysł węglowy gwarantujący stabilność zatrudnienia, z drugiej wysiłki obliczone na wyzwolenie indywidualnej aktywności gospodarczej. Czy mieszkańcy miasta, tak związani z górnictwem, są, według Pani, przygotowani mentalnie do ryzyka podejmowania własnej działalności gospodarczej? To trudne pytanie i odpowiadając na nie muszę wystrzegać się uogólnień. Tradycje śląskiej kultury pracy górniczej są bardzo silne i naturalną koleją rzeczy przechodzą z pokolenia na pokolenie. Trzeba jednak wziąć pod uwagę fakty, a niezaprzeczalnie powoli odchodzimy od monokultury gospodarczej. W szczytowych okresach koniunktury węglowej obie kopalnie zatrudniały po tysięcy ludzi. Obecnie zatrudnienie w każdej z nich to około 3 tysiące górników. Jest oczywiste, że ten uwolniony potencjał ludzki musi gdzieś znaleźć pracę. Poza tym młode pokolenie jest bardziej otwarte, starannie wykształcone i bardziej samodzielnie i odważnie kształtuje swoją przyszłość. Żyjemy w takich czasach, które przed każdym otwierają rozmaite możliwości i Knurowianie z nich korzystają. Na terenie miasta działają firmy stosujące najnowsze technologie np. firma AiB, która produkuje głównie na eksport albo znana firma Upos System dostarczająca oprogramowanie sieciom supermarketów, która zatrudnia wielu informatyków, programistów, elektroników, a więc