Informacje wprowadzające

Transkrypt

1 Informacje wprowadzające Ilościowe badanie wpływu Bazylei III na polski sektor bankowy (PLQIS) zostało przeprowadzone pod patronatem Związku Banków Polskich (ZBP) przez firmę doradczą PwC w okresie sierpień listopad 11 w oparciu o skonsolidowane dane banków na dzień..11. Celem badania było oszacowanie wpływu zmian wymogów regulacyjnych, określonych przez Komitet Bazylejski ds. Nadzoru Bankowego (zwany dalej Komitetem lub KB), na banki działające w Polsce, w zakresie: funduszy własnych i współczynnika wypłacalności oraz dwóch rodzajów buforów kapitałowych; dźwigni finansowej; nowych norm płynności krótko- i długoterminowej, w postaci wskaźników pokrycia płynności (Liquidity Coverage Ratio - LCR) i stabilnego finansowania (Net Stable Funding Ratio - NSFR). Niniejsza informacja stanowi podsumowanie kluczowych wyników ilościowej analizy wpływu powyższych zmian na polski sektor bankowy. Pełna informacja o wynikach badania wraz z wnioskami systemowymi płynącymi z dokonanych analiz będzie opublikowana w raporcie, którego udostępnienie jest planowane na 1 grudnia 11. W przeprowadzonym badaniu udział wzięły banki, w tym banki komercyjne oraz 1 banków spółdzielczych. Ankieta PLQIS objęła banki, których suma bilansowa wynosiła łącznie,% sumy bilansowej polskiego sektora bankowego (1,9% aktywów sektora banków komercyjnych oraz 1,1% sektora banków spółdzielczych) według stanu na..11. Ponieważ nie wszystkie działające w Polsce banki uczestniczyły w wypełnianiu ankiety PLQIS dlatego nie można wykluczyć, że włączenie do próby danych pozostałych banków wpłynęłoby na wyniki badania. Przy obliczaniu nadzorczych wskaźników wypłacalności, jako punkt odniesienia przyjęto ich docelowy poziom, zdefiniowany przez Komitet Bazylejski. W szczególności, w ramach PLQIS wszelkie pomniejszenia funduszy wprowadzone były tak, jak funkcjonowałyby one na dzień obowiązywania Bazylei III w ostatecznej (a nie przejściowej) postaci, co nastąpi na początku 19 roku. Nie jest zatem uwzględniany element stopniowalności, czyli wprowadzanych etapami pomniejszeń funduszy 1, jak również rozwiązań w zakresie praw nabytych (grandfathering), chyba że wskazano inaczej. Wyniki przeprowadzonego badania nie uwzględniają ponadto poziomu przyszłej rentowności banków oraz nie przyjmują żadnych założeń dotyczących zmian zachowania banków w odpowiedzi na nadchodzące wymogi regulacyjne. Z tego powodu podejście do przeprowadzenia PLQIS może być uznane za ostrożnościowe. Wyniki badania PLQIS Zaostrzone wymogi kapitałowe / współczynniki wypłacalności banki polskie po bezpiecznej stronie Wyniki badania pokazują, że na dzień..11 sektor bankowy posiadał solidną bazę kapitałową, złożoną z funduszy najlepszej jakości (tj. rdzennych funduszy podstawowych zdefiniowanych przez KB Common Equity Tier 1dalej CET1) oraz współczynniki wypłacalności na bezpiecznym poziomie. Jedynie w przypadku kilku banków, dopiero zastosowanie nowych wymogów w zakresie bufora ochrony kapitału na poziomi,% mogłoby skutkować koniecznością zwiększenia funduszy własnych. W szczególności, zakładając pełne wdrożenie zapisów 1 KB zakłada stopniowe wprowadzanie poszczególnych pomniejszeń (w określonym procencie wartości odpowiednich pozycji) w zakresie CET1, tak iż w okresie przejściowym część pomniejszeń byłaby stosowana zgodnie z obecnie obowiązującymi zasadami. 1

2 Bazylei III na datę przeprowadzania niniejszego badania miałyby miejsce następujące zmiany współczynników wypłacalności banków: Średni poziom współczynnika wypłacalności opartego o rdzenne fundusze podstawowe (CET1) (nie występuje w obecnych regulacjach) dla wszystkich banków objętych badaniem wyniósłby 1,% przed zastosowaniem pomniejszeń funduszy oraz 11% po ich zastosowaniu (spadek o 1, punktu procentowego); Wyniki te pozytywnie kontrastują z wynikami analogicznego badania, przeprowadzonego przez CEBS (obecnie EBA) na próbce banków z krajów Unii Europejskiej (EU-QIS), które pokazały, że - średni współczynnik CET1 w grupie dużych banków międzynarodowych spadłby z 1,% do,9% (spadek o, punktu procentowego), natomiast w grupie mniejszych banków spadłby z 11,1% do,1% (spadek o punkty procentowe). Takie wyniki wskazują na wysoką jakość kapitałów rdzennych polskiego sektora bankowego; Współczynnik wypłacalności oparty o fundusze podstawowe (Tier1) dla wszystkich banków objętych badaniem spadłby średnio z 11,% do 11,% (spadek o, punktu procentowego); Dla porównania, w badaniu EU-QIS średni współczynnik Tier1 w grupie dużych banków międzynarodowych spadłby z 1,% do,% (spadek o, punktu procentowego), natomiast w grupie mniejszych banków krajowych spadłby z 1,% do,% (spadek o, punktu procentowego); Średnia wartość całkowitego współczynnika wypłacalności opartego o fundusze własne (Tier1+Tier), spadłby z 1,% do 1,% (spadek o, punktu procentowego); Dla porównania, w badaniu EU-QIS średni całkowity współczynnik wypłacalności w grupie dużych banków międzynarodowych spadłby z 1,% do,1% (spadek o,9 punktu procentowego), natomiast w grupie mniejszych banków krajowych spadłby z 1,1% do 1,% (spadek o, punktu procentowego). Wyniki analizy wskazują, że wszystkie banki biorące udział w badaniu PLQIS spełniłyby wymogi nadzorcze w zakresie minimalnych poziomów współczynników wypłacalności, wynoszących odpowiednio,% (CET1),,% (Tier1) oraz,% (Tier1+Tier). Po uwzględnieniu nowowprowadzonego bufora ochrony kapitału w wysokości dodatkowych, punktów procentowych również wszystkie spełniłyby kryterium CET1 na poziomie minimum % bez konieczności powiększenia swojej bazy kapitałowej. W przypadku współczynnika wypłacalności Tier1, cztery banki wymagałyby dokapitalizowania w łącznej kwocie ponad 1, mln zł (ich zysk netto w pierwszym półroczu 11 wyniósł 1,1 mln zł). Z kolei jeden bank komercyjny oraz trzy banki spółdzielcze wymagałyby zwiększenia swojej bazy kapitałowej o łączną kwotę ponad, mln zł w celu osiągnięcia przez współczynnik wypłacalności (Tier1+Tier) minimalnej wymaganej wartości 1,% (ich zysk netto w pierwszym półroczu 11 wyniósł 9, mln zł). Przytoczone kwoty niedoboru kapitału nie są istotne w skali systemowej, niemniej w poszczególnych przypadkach wymagać mogą konkretnych działań celem wzmocnienia bazy kapitałowej. Oceniając ten optymistyczny obraz bazy kapitałowej polskich banków, wziąć także trzeba pod uwagę, narastającą presję konkurencyjną banków globalnych na wykazywanie wyższych kapitałów, podnoszenie poprzeczki kapitałowej przez regulatorów w niektórych krajach (ostatnio Szwecja, wcześniej Szwajcaria) oraz oczekiwania rynku, agencji ratingowych i wytyczne EBA co do bezpiecznej wielkości kapitałów (np. dodatkowy bufor kapitałowy na obligacje rządowe). Ponadto, w perspektywie kilku lat trzeba mieć na uwadze fakt, iż w momencie nałożenia przez krajowego regulatora dodatkowego bufora antycyklicznego (maksimum,% ), co może mieć miejsce w sytuacji boomu gospodarczego i narastania na rynku bańki spekulacyjnej, część banków, wg stanu na..11, miałaby W ramach badania CEBS banki biorące udział zostały podzielone na dwie grupy (łączna liczba to ). Duże banki międzynarodowe to banki posiadające kapitał przekraczający mld EUR, są aktywne na arenie międzynarodowej i mają zdywersyfikowaną działalność, mniejsze banki to pozostałe banki biorące udział w badaniu. Wielkość całkowitego niedoboru dla polskiego sektora bankowego może być istotnie większa ze względu na fakt, że część banków, która potencjalnie może mieć niedobór kapitałowy względem docelowych wymogów Bazylei III, nie zdecydowała się na udział w badaniu PLQIS.

3 istotny niedobór kapitału (z uwzględnieniem maksymalnego poziomu bufora antycyklicznego i biorąc pod uwagę obowiązkowy bufor ochrony kapitału wynoszący w skali całej badanej próby - mld zł).. Wykres 1 Całkowity współczynnik wypłacalności wszystkie banki % % % % % 1% % 1,% 1,1% 1,% 1,%,% 1,1% <%-%) <%-1,%) <1,%-1%) <1%-1%) <1%-1%) <1%-%) >=% Źródło: PwC w oparciu o ankiety przesłane przez banki uczestniczące w badaniu Wykres Współczynnik wypłacalności oparty o rdzenne fundusze podstawowe (CET1) z uwzględnieniem bufora ochrony kapitału oraz maksymalnego bufora antycyklicznego w wysokości,% - wszystkie banki % % % % 1 %,% % 1 % 1%,% % <%-,%) 1% zatrzymania <,%-,%) 1% zatrzymania <,%-%) % zatrzymania,1% <%-,%) % zatrzymania <,%-9,%) % zatrzymania >=9,% brak konieczności zatrzymania

4 Źródło: PwC w oparciu o ankiety przesłane przez banki uczestniczące w badaniu Bardziej rygorystyczna definicja funduszy własnych jakość kapitałów banków polskich dobra a poziom funduszy na razie bezpieczny Wdrożenie znowelizowanych przepisów Bazylei III i wynikająca z tego zmiana definicji funduszy własnych nie powinna mieć istotnego wpływu na pozycję kapitałową polskiego sektora bankowego. Zaobserwowano, że w wyniku nowej definicji funduszy własnych, nastąpiłoby przede wszystkim zmniejszenie rdzennych funduszy podstawowych (CET 1). Średnia wartość CET 1 spadłaby o 9,%. W przypadku funduszy podstawowych i funduszy własnych (Tier 1 i Tier ) również miałby miejsce spadek ich wartości odpowiednio o,% oraz 1,%. Dla porównania, w badaniu EU-QIS w grupie dużych banków międzynarodowych wartość funduszy rdzennych CET1 spadła średnio o,1%, funduszy podstawowych o,%, zaś funduszy własnych o 9,%, natomiast w grupie mniejszych banków analogicznie -,%,,% i 1,%. W ramach analizy nowej definicji funduszy należy wziąć pod uwagę fakt, że banki dostarczyły dane skonsolidowane, natomiast niektóre pomniejszenia funduszy mogą mieć większy wpływ na jednostkowe fundusze własne (npwartość firmy) i udziały w instytucjach finansowych) i powodować znaczące różnice pomiędzy wartościami funduszy własnych oraz współczynnika wypłacalności na bazie jednostkowej i skonsolidowanej. Wykres Dekompozycja struktury kapitałowej według zasad Bazylei III wszystkie banki 1% 1% %, % 11,1%,% -9,1 %,1%, %, % 1, % -, % 1 % % % % % 1, % 1, % Źródło: PwC w oparciu o ankiety przesłane przez banki uczestniczące w badaniu Wskaźnik dźwigni banki polskie znacznie mniej zlewarowane niż banki z UE i globalne, istnieje potencjał rozwojowy Średni wskaźnik dźwigni, wyniósł dla wszystkich banków biorących udział w badaniu PLQIS,% i jest ponad dwukrotnie wyższy niż minimalny próg określony na poziomie %, co przekłada się na dźwignię rzędu ok. 1x i oznacza, że banki polskie średnio są mniej zlewarowane niż wynosi dopuszczalny próg ustalony przez globalnych i europejskich regulatorów. Dla porównania, w badaniu EU-QIS średni wskaźnik dźwigni

5 kształtował się na poziomie,% w grupie dużych banków międzynarodowych oraz,% w grupie mniejszych bankóww polskim sektorze bankowym wskaźnik ten znajduje się więc na bezpiecznym poziomie, przyjmując średnio wartość około -krotnie wyższą niż w innych krajach UE (ok. -krotnie niższa dźwignia finansowa). W przypadku części banków wymóg utrzymywania wskaźnika dźwigni powyżej minimalnego poziomu % może stać się czynnikiem ograniczającym ich działalność operacyjną, zwłaszcza dla banków o wysokim współczynniku wypłacalności i znacznym portfelu obligacji skarbowych, utrzymywanych w celu polepszenia poziomu wskaźników płynności. Wykres Wskaźnik dźwigni wszystkie banki % 1 % % % 1 1 % 1% 1% % %,%,%,% 9,%,% 1,% <%-%) <%-%) <%-%) <%-%) <%-%) <%-1%) >=1% Źródło: PwC w oparciu o ankiety przesłane przez banki uczestniczące w badaniu Miary płynności ważnym wyzwaniem banków polskich jest płynność długoterminowa (NSFR) Średnia wartość wskaźnika LCR sektora wyniosła 1% (minimalna wymagana wartość 1%). Dla porównania, w badaniu EU-QIS - % w grupie dużych banków międzynarodowych oraz % w grupie mniejszych banków. Jednak i ten wskaźnik jest wyzwaniem dla części banków, reprezentujących ponad % aktywów badanej próby, co może sugerować, że przy założeniu przestrzegania przez te banki norm płynnościowych KNF, że wymogi Bazylei III/CRD IV w zakresie płynności krótkoterminowej, będą trudniejsze do spełnienia.

6 Wykres Wskaźnik pokrycia płynności (LCR) wszystkie banki % % 9 % % % % 1% %,% 1,%,%,%,%,% 1,% <%-%) <%-%) <%-1%) <1%-1%) <1%-%) <%-%) >= % 1 Źródlo: PwC w oparciu o ankiety przesłane przez banki uczestniczące w badaniu Największym wyzwaniem dla polskich banków może okazać się NSFR wskaźnik płynności długoterminowej (tj. w horyzoncie 1 roku). Średnia wartość tego wskaźnika wyniosła dla wszystkich banków biorących udział w badaniu PLQIS 9%. Jednakże ponad % polskiego sektora bankowego, mierzonego wielkością sumy bilansowej, nie osiągnęła wymaganego poziomu NSFR (1%). Ten niedobór płynności długoterminowej jest problemem utrzymującym się od kilku lat, zwłaszcza w kontekście rozwijanego przez banki portfela kredytów hipotecznych i braku dostępu do finansowania banków uniwersalnych przez długoterminowe instrumenty podobne do listów zastawnych oraz zupełny brak instrumentów sekurytyzacyjnych w tym segmencie. W kontekście realnego ograniczenia wsparcia finansowego dla banków zagranicznych przez podmioty dominujące (np. dług podporządkowany), wprowadzenie NSFR będzie rodziło daleko idące konsekwencje. Konieczne będą prawdopodobnie zmiany struktury bilansu banków, dostosowanie modeli biznesowych, pozwalające na sprostanie nowym wymogom nadzorczym w zakresie płynności. Podobnie efektem wprowadzenia zaostrzonych norm płynności może być wzrost kosztu finansowania dla banków, przekładający się na podwyższenie kosztu kredytu dla ludności i przedsiębiorstw (zwłaszcza dużych) oraz instytucji finansowych, a także możliwe wycofanie się banków z niektórych segmentów biznesowych jako nieopłacalnych.

7 Wykres Wskaźnik NSFR wszystkie banki % % % % % % 1% 1% % %,% 1,% 1,% 1,% 1,%,% 1,1% <%-%> (%-9%> (9%-1%> (1%-11%> (11%-1%> (1%-1%> >1% 1 Zródło: PwC w oparciu o ankiety przesłane przez banki uczestniczące w badaniu

8

9 Data: 1 grudnia 11 r. Podsumowanie ilościowego badania wpływu Bazylei III na polski system bankowy materiał dla mediów Kontakt ZBP: Dr Przemysław Barbich Dyrektor Zespołu PR tel. 11 pb@zbp.pl Kontakt PwC : Katarzyna Forycka Menedżer ds. PR tel. 9, 1 katarzyna.forycka@pl.pwc.com Łukasz Bystrzyński Partner Zespół doradztwa ds. sektora finansowego tel., 1 lukasz.bystrzynski@pl.pwc.com Piotr Bednarski Starszy Doradca ds. Regulacyjnych tel piotr.bednarski@pl.pwc.com 9