LOGISTYKA DYSTRYBUCJI

Transkrypt

1 LOGISTYKA DYSTRYBUCJI Logistyka dystrybucji paliw w Grupie Lotos S.A Innowacyjne rozwiązania w Lotos Kolej Sławomir Radzimiński Logistyka Międzynarodowa sam. IV (LLN4_LM)

2 Historia Lotosu: 7 marca 1971 roku zapadła decyzja o rozpoczęciu w Gdańsku budowy rafinerii. W ciągu czterech lat na powierzchni 220 ha wybudowany został nowoczesny zakład, zaprojektowany do przerobu 3 mln ton ropy rocznie, który miał dostarczać paliwa i oleje dla polskiej gospodarki. Pierwszą partię ropy naftowej przyjęto do zbiorników rafineryjnych w 1975 roku i nastąpił rozruch bloku paliwowego. W programie "chemizacji" gospodarki narodowej (lata ) przewidywano znaczny rozwój przemysłu rafineryjnego i petrochemicznego. Budowa nowej rafinerii miała być alternatywą dla kosztownego importu produktów naftowych z zachodu. Inwestycja taka miała być zrealizowana w północnym rejonie kraju, łącznie z budową portu naftowego, w którym ropa miała być rozładowywana drogą morską. Brano pod uwagę różne miejscowości. Ostatecznie zaproponowano zlokalizowanie rafinerii na terenie Płoni Małej, położonej na wschód od Gdańska w widłach Martwej Wisły i kanału Rozwójki. W oparciu o dokumenty przygotowane przez Biuro Projektów Przemysłu naftowego w Krakowie (późniejszy Bipronaft) Prezydium Rządu, w dniu 7 maja 1971 roku podjęło uchwałę w sprawie: wieloletniego zakupu ropy naftowej i budowy rafinerii w Gdańsku. Upoważniono też ministrów do zawarcia kontraktu z firmą British Petroleum na dostawę ropy przez okres 10 lat, po 3 mln ton rocznie dla przyszłej Rafinerii Gdańskiej. Środki na sfinansowanie inwestycji pochodziły z długoterminowych kredytów zagranicznych (licencje, dokumentacja, instalacje i urządzenia) i własnych nakładów (roboty budowlane i montażowe). Decyzję zatwierdził i podpisał premier Piotr Jaroszewicz. W kwietniu 1972 roku na polach Płoni Małej pojawili się robotnicy z płockiego Mostostalu. Na tym podmokłym depresyjnym terenie, gdzie dotychczas kumkały żaby, a bociany spokojnie brodziły po wodzie, miał powstać duży zakład chemiczny, który był drugim, co do wielkości przedsięwzięciem inwestycyjnym tamtych lat po hucie "Katowice". Koszt inwestycji obliczono na sumę 12,3 mld złotych. Zakończenie budowy planowano w lipcu 1975 roku, zaś uruchomienie Bloku Paliwowego w listopadzie tego samego roku. Właściwe prace projektowe rozpoczęto w 1972 roku. Kontrakt na projekt bazowy podpisano z włoską firmą Snamprogetti, która pełniła też funkcje kontraktora dla realizacji dostaw maszyn i urządzeń. Projekty techniczne wykonywali projektanci z Biura Przemysłu Naftowego z Krakowa oraz z biur: Prochem, Naftoprojekt, Energoprojekt, Proat i innych. Realizację zlecono kolejno Generalnym Wykonawcom, którymi byli: Mostostal Płock, Petrobudowa Płock i Gdańskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego. Teren, na którym miała powstać rafineria wymagał osuszenia. Ułożono prawie 80 km rur drenarskich, wykopano 1000 studni, usunięto około 270 tys. m3 torfu i mułu. Przywieziono ponad 2 mln m3 piasku i żwiru. W ten sposób udało się obniżyć poziom wód gruntowych i podwyższyć teren średnio o około 1,5 metra. By wzmocnić wytrzymałość gruntu wbito około pali, niektóre z nich na głębokość 24 metrów. W tym czasie powołano przedsiębiorstwo Rafineria Nafty Gdańsk w Budowie. Jego pierwszą siedzibą były stare budynki mieszkalne wydzierżawione od Gdańskich Zakładów Fosforowych.

3 Znak firmowy rafinerii (RN) według pomysłu Mariana Raganowicza, pracownika Służby Inwestycyjnej powstał w 1973 roku. Rys.1 Prace budowlane rafinerii Gdańsk Montaż urządzeń instalacji energetycznych i Bloku Paliwowego rozpoczął się w 1974 roku. W roku 1975 trwały intensywne prace montażowe urządzeń i instalacji produkcyjnych. Pierwszą ropę do rafinerii przywiózł ze Zjednoczonych Emiratów Arabskich tankowiec "Kasprowy Wierch", ale pierwszy rozładunek do zbiorników rafinerii nastąpił z tankowca "Pieniny II". Rozładunek rozpoczął się 7 sierpnia 1975 roku o godzinie Ropę przyjmowano równocześnie do 3 zbiorników S-3, S-4 i S-5. Bezpośredni rozładunek z tankowca "Kasprowy Wierch" rozpoczął się dzień później. W lipcu 1975 roku przekazano do użytku Centrum Administracyjne i Przychodnię Zakładową. Miesiąc później rozpoczęła działalność Służba Dyspozytorska. Pierwszymi dyspozytorami byli Bogdan Kokocha, Józef Mazur, Bogdan Piskorski, Jerzy Wesołowski i Zbigniew Woźniak. Operacja para, czyli uruchamianie kotłów energetycznych i podanie pary wodnej do sieci zakładowej zakończyła prace budowlano-montażowe i próby kompleksowe poszczególnych instalacji. W lipcu 1975 roku oddano do ruchu część mechaniczną i chemiczną zakładowej oczyszczalni ścieków, a rok później część biologiczną. 29 Listopada podano ropę na instalację destylacji atmosferycznej i rozpoczęto cyrkulację na zimno. Po usunięciu drobnych usterek rozpoczęto podgrzewanie ropy i proces destylacji.

4 Rys.2 Prace budowlane rafinerii Gdańsk Benzynę, pierwszy rafineryjny produkt uzyskano w godzinach rannych 12 grudnia. W kilka godzin później - naftę i oleje napędowe. Rozpoczął się rozruch podstawowych instalacji rafinerii - instalacji destylacji atmosferycznej i instalacji stabilizacji benzyn. Olej opałowy - pierwszy produkt o własnościach handlowych otrzymano 15 grudnia 1975 roku. Na razie produkty wysyłano drogą morską. Urządzenia do ekspedycji kolejowej nie były jeszcze gotowe. Pierwsze partie oleju opałowego (13 tys. ton) załadowano 19 grudnia 1975 roku na tankowiec "Beskidy". Do końca tego roku przerobiono 132 ton ropy Zakum, sprowadzonej ze Zjednoczonych Emiratów Arabskich. Amoco. W sierpniu rozpoczęto produkcję benzyn motorowych. Ruszyła produkcja etyliny 94 i 78. Jednocześnie trwały intensywne prace montażowe na Bloku Olejowym. 11 lutego 1976 roku przystąpiono do rozruchu technologicznego instalacji destylacji próżniowej. Dzień później pierwsze produkty (destylaty próżniowe) skierowano do zbiorników magazynowych. W kolejce do uruchomienia czekała instalacja utleniania asfaltów. 4 kwietnia wyprodukowano pierwszą partię asfaltu drogowego D-70. Ruszały kolejne instalacje Bloku Olejowego. 1 lipca 1976 roku zmieniono nazwę przedsiębiorstwa na Gdańskie Zakłady Rafineryjne. Zakład wszedł w nowy okres opanowywania trudnych technologii i doskonalenia procesów produkcji. Dystrybucja paliw realizowana jest przez trzy spółki Grupy Lotos: 1. Lotos Paliwa 2. Lotos Kolej 3. Przedsiębiorstwo Eksploatacji Rurociągów Naftowych Przyjaźń SA.

5 Produkty naftowe po przerobie magazynowane są w zbiornikach na terenie Lotosu następnie przez siec przesyłową do nalewaków samochodowych i kolejowych. Rys.3 Prace budowlane rafinerii Gdańsk Rys.4 Prace budowlane rafinerii Gdańsk

6 Lotos Paliwa: Głównym zakresem działalności LOTOS Paliwa jest: zarządzanie siecią stacji paliw, handel detaliczny z klientami biznesowymi, rozwój sieci sprzedaży detalicznej, hurtowej oraz poprzez sieć samoobsługowych dystrybutorów oleju napędowego i benzyn. Produkty naftowe prosto z nalewaków poprzez autocysterny trafiają na stacje patronackie Lotosu Paliwa a także na stacje BP, Statoil, Shell oraz mniejsze prywatne. Przedsiębiorstwo Eksploatacji Rurociągów Naftowych Przyjaźń SA. Rurociąg Pomorski łączy Bazę Surowcową w Płocku z Bazą Manipulacyjną w Gdańsku. Tędy płynie rosyjska ropa naftowa przeznaczona dla rafinerii w Gdańsku należącej do Grupy LOTOS SA oraz na eksport przez Naftoport. Rurociągiem Pomorskim można transportować surowiec w dwóch kierunkach. Na trasie Gdańsk Płock jego przepustowość wynosi ok. 30 mln ton ropy naftowej rocznie, zaś w przeciwnym kierunku rurociąg osiąga wydajność ok. 27 mln ton na rok Rys.5 Mapa przebiegu rurociągu Przyjaźń Źródło

7 Lotos Kolej Sp. z o.o LOTOS Kolej Sp. z o.o. jest dynamicznie rozwijającym się prywatnym przewoźnikiem kolejowym, którego właścicielem w 100% jest Grupa LOTOS S.A. Podstawowym zadaniem Spółki jest kompleksowa kolejowa obsługa spółek wchodzących w skład Grupy Kapitałowej Grupy LOTOS S.A. Jednak wysoka, jakość świadczonych usług, otwartość, elastyczność oraz atrakcyjne oferty przewozowe sprawiają, że LOTOS Kolej jest cenionym partnerem również wielu podmiotów zewnętrznych. Udział Spółki w polskim rynku wynosi ponad 8%. Na terenie trzech rafinerii (Gdańsk, Jasło, Czechowice) LOTOS Kolej eksploatuje i utrzymuje około 70 km torów. W obrębie obsługiwanych bocznic Spółka obsługuje nowoczesne, komputerowe urządzenia sterowania ruchem kolejowym firmy Tiefenbach, urządzenia elektrycznego ogrzewania rozjazdów sterowane elektronicznie, przewoźne urządzenia do przeprowadzania prób hamulców zespolonych pociągów towarowych, nastawnie kolejowe, wagi kolejowe, zajezdnię lokomotyw, kolejową stację paliw, oczyszczalnię cystern oraz warsztat naprawczy. Ponadto Spółka użytkuje zelektryfikowaną bocznicę kolejową wraz z torem szlakowym łączącym stację zakładową w Gdańsku i stację PKP PLK SA Gdańsk Olszynka. Koncesjonowana działalność przewozowa rozpoczęta została 20 marca 2002 r., przez ówczesny Zakład Transportu Kolejowego, działający jeszcze w strukturze Rafinerii Gdańskiej S.A. (obecnie Grupa LOTOS S.A.). Były to przewozy produktów naftowych na potrzeby Rafinerii Gdańskiej, wykonywane wyłącznie na terenie Trójmiasta. W dniu 8 października 2003 r. Spółka uzyskała licencję na wykonywanie przewozów kolejowych rzeczy na terenie całej sieci PKP PLK S.A., a od 11 listopada 2003 r. wykonuje przewozy towarowe produktów naftowych także poza rejonem Trójmiasta. W dniu 20 kwietnia 2007 r., we współpracy z przewoźnikami działającymi poza granicami Polski, LOTOS Kolej rozpoczęła przewozy zagraniczne. W 2008 roku na bocznicy spółki LOTOS Kolej w Gdańsku nastąpiła elektryfikacja, która umożliwiła kursowanie pociągów przy użyciu lokomotyw elektrycznych. Modernizacja bocznicy zapewni szybsze dostawy produktów do klientów LOTOS na terenie całego kraju, jak i zagranicą. LOTOS Kolej, należąca w 100 proc. do Grupy LOTOS S.A., podpisała umowę z Railpool GmbH na pięcioletni leasing lokomotywy elektrycznej produkcji Bombardier typu TRAXX F140 MS. Lokomotywa może być eksploatowana na liniach kolejowych w Polsce, Niemczech, a także Austrii. W okresie majwrzesień 2011 r. pozyskała 10 lokomotyw spalinowych Bombardier TRAXX DE. Lokomotywy TRAXX DE będą wykorzystywane przez LOTOS Kolej do obsługi ruchu towarowego w Polsce na liniach niezelektryfikowanych.

8 Rys.6 Lokomotywa Traxx DE BR285 Rys.7 Lokomotywa Traxx MS140

9 Rys.8 Kabina i pulpit sterowniczy lokomotywy Traxx MS140 Przewozy intermodalne LOTOS Kolej oprócz przewozu paliw prowadzi także przewozy dla klientów zewnętrznych. Dziś te przewozy wynoszą ponad 35 procent wszystkich wykonywanych przez spółkę. W ramach ich realizowane są także przewozy intermodalne dla potrzeb PCC Intermodal. Rys.9 Przewóz intermodalny dla PCC Intermodal Źródło:

10 Nowe cysterny w LOTOS Kolej Po najnowocześniejszych w Polsce lokomotywach przyszedł czas na najnowsze cysterny. Spółka LOTOS Kolej wydzierżawiła od GATX Rail Poland świeżo wyprodukowane cysterny służących do przewozu paliw. Rys.10 Cysterna kolejowa 1686 Tank-kontenery Blisko 510 ton benzyny, w 30 tank-kontenerach na 15 platformach. Taki transport, obsługiwany przez LOTOS Kolej, wyruszył z Gdańska do Afganistanu. Rys.11 Tank-kontener

11 Lokomotywa E6ACT Dragon Zakup 10 nowoczesnych lokomotyw elektrycznych E6ACT Dragon - produkcji NEWAG Gliwice S.A, który przeszedł już pozytywnie testy w LOTOS Kolej. Największym atutem tej lokomotywy jest możliwość prowadzenia pociągów o dużej masie nawet 5000 ton - na trasach o różnorodnych parametrach technicznych. Dla porównania lokomotywy czteroosiowe są w stanie uciągnąć składy o masie ok. 3,2 tys. ton (wersja elektryczna) i 2,6 tys. ton (wersja spalinowa). DRAGON to pierwsza taka lokomotywa skonstruowana od podstaw w NEWAG Gliwice. Przeznaczona jest do prowadzenia pociągów towarowych o masie do 5000 ton, z prędkością do 120 km/h. Przystosowana jest do eksploatacji przy zasilaniu 3kV DC. Prace nad projektowaniem E6ACT DRAGON rozpoczęły się w 2006 r., a od 2010 r. lokomotywa poddawana była testom eksploatacyjnym. Przy produkcji lokomotywy wykorzystano najnowsze, dostępne w branży kolejowej technologie. Zastosowanie budowy modułowej pozwala w przyszłości na szybką zmianę konfiguracji lokomotywy i przystosowanie jej do odmiennych wymagań eksploatacyjnych klienta. Podstawowe parametry techniczne lokomotywy E6ACT DRAGON - lokomotywa sześcioosiowa (układ osi Co Co ) - długość 20,33 m - moc 5000 kw - masa własna 118 t - prędkość eksploatacyjna maks. 120 km/h - siła pociągowa maks. 375 kn - nacisk na oś poniżej 20 ton System Logistyki Kolejowej (SLK) Rys.12 Lokomotywa E6ACT DRAGON LOTOS Kolej posiada nowoczesny, niezbędny do zarządzania przewozami system informatyczny - System Logistyki Kolejowej (SLK). Ten kompleksowy system umożliwia między innymi monitorowanie pociągów w czasie rzeczywistym za pomocą urządzeń GPS, kontrolę nad ruchem przesyłek od

12 nadawcy do odbiorcy, ułatwia zarządzanie i analizę kosztów przewozów. Ponadto SLK pozwala na stały wgląd w dane dotyczące czasu pracy drużyn trakcyjnych. Nowoczesne urządzenia mobilne Rewidenci LOTOS Kolej korzystają z nowoczesnych urządzeń mobilnych, przekazując dane o wagonach w składzie pociągu z dowolnego miejsca w Polsce wprost do Systemu Logistyki Kolejowej. Dzięki temu ich czas pracy jest kilkakrotnie krótszy niż wcześniej. Rys.13 Czytnik kodu numeru wagonu

13 Rys.14 Ekran Systemu Logistyki Kolejowej Źródło: fot. własne Za pomocą Systemu Logistyki Kolejowej (SLK) drużyna pociągowa może otrzymywać Rozkład jazdy pociągu, wysyłać dane przebiegu kilometrów lokomotywy, stan paliwa oraz czas, ilość i miejsce tankowania lokomotywy. Może poprzez połączenie internetowe sprawdzić czy pojawiły się zmiany (poprawki) do Wykazu ostrzeżeń stałych (Wos), w którym są umieszczone miejsca i szybkości jazdy pociągu na danym odcinku trasy pociągu. Może skanować, drukować dokumenty jak i wysyłać je do SLK. Rys.15 Ekran logowania maszynisty do systemu SLK Źródło: fot. własne

14 Rys.16 Systemu Logistyki Kolejowej Rys.17 Mobilne urządzenie informacyjne Źródło: fot. własne

15 Rys.18 Rozkład jazdy pociągu przesłany na mobilne urządzenie informacyjne Źródło: fot. własne Z czasem wdrożone zostanie wyeliminowanie wersji papierowej Wykazów pracy maszynisty, co zaoszczędzi czas potrzebny do wprowadzenia ich do SLK w biurze LOTOS Kolej a także przyczyni się do redukcji kosztów i aktywnie włączy się do programu Ochrony środowiska. Bibliografia: 1. Strona internetowa 2. Materiały własne 3. Ludzie. Pasje. Innowacje Historia Grupy Kapitałowej Lotos 4. Strona internetowa