STAN PRZYGOTOWANIA PAŃSTWA DO SEZONU ZIMOWEGO 2013/2014

Transkrypt

1 STAN PRZYGOTOWANIA PAŃSTWA DO SEZONU ZIMOWEGO 2013/2014 WYDZIAŁ ANALIZ RCB GRUDZIEŃ

2 SPIS TREŚCI I. STRESZCZENIE RAPORTU... 3 II. ZAGROŻENIA WYSTĘPUJĄCE W SEZONIE ZIMOWYM... 4 III. PROGNOZOWANE WARUNKI HYDROLOGICZNO METEOROLOGICZNE... 5 IV. WNIOSKI... 6 V. REKOMENDACJE / DZIAŁANIA O SZCZEGÓLNYM ZNACZENIU... 8 VI. STAN PRZYGOTOWANIA POSZCZEGÓLNYCH WOJEWÓDZTW WOJEWÓDZTWO ZACHODNIOPOMORSKIE WOJEWÓDZTWO LUBUSKIE WOJEWÓDZTWO POMORSKIE WOJEWÓDZTWO KUJAWSKO-POMORSKIE WOJEWÓDZTWO WIELKOPOLSKIE WOJEWÓDZTWO DOLNOŚLĄSKIE WOJEWÓDZTWO OPOLSKIE WOJEWÓDZTWO PODLASKIE WOJEWÓDZTWO PODKARPACKIE WOJEWÓDZTWO MAZOWIECKIE WOJEWÓDZTWO ŚWIĘTOKRZYSKIE WOJEWÓDZTWO MAŁOPOLSKIE WOJEWÓDZTWO ŚLĄSKIE WOJEWÓDZTWO WARMIŃSKO-MAZURSKIE WOJEWÓDZTWO ŁÓDZKIE WOJEWÓDZTWO LUBELSKIE

3 STRESZCZENIE RAPORTU WYDZIAŁ ANALIZ OCENA ZAGROŻENIA Według prognoz meteorologicznych nadchodząca zima nie będzie znacząco odbiegać od normy. Nie przewiduje się bardzo silnych mrozów i ekstremalnych opadów śniegu. Występować mogą typowe dla sezonu zimowego zagrożenia spowodowane zjawiskami meteorologicznymi: wychłodzenie organizmu, awarie sieci energetycznych, ciepłowniczych i kanalizacyjnych, utrudnienia w przejezdności szlaków komunikacyjnych. Ocena możliwości wystąpienia niebezpiecznych zjawisk hydrologicznych: przy prognozowanym łagodnym ociepleniu na koniec zimy nie powinno dojść do powodzi roztopowej, prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi zatorowej jest niskie ze względu na aktualną korzystną sytuację hydrologiczną na rzekach, w grudniu i styczniu nie można wykluczyć zwiększonego zagrożenia powodzią sztormową, przy nagłym ociepleniu z całodobową temperaturą dodatnią mogą wystąpić lokalne podtopienia. OCENA PRZYGOTOWANIA ADMINISTRACJI DO ZAGROŻEŃ SEZONU ZIMOWEGO Według informacji przekazanych do RCB administracja jest dobrze przygotowania do sezonu zimowego. Zagrożenia mogące skutkować wystąpieniem sytuacji kryzysowej są zidentyfikowane i monitorowane, a struktury systemu zarządzania kryzysowego są przygotowane do reagowania. STAN PRZYGOTOWANIA W ZAKRESIE OCHRONY PRZECIWPOWODZIOWEJ: DOBRY Zidentyfikowano miejsca na rzekach, które mogą stwarzać zagrożenie powodziowe. Zabezpieczono flotę 20 lodołamaczy polskich i 6 niemieckich (na podstawie polsko-niemieckiego porozumienia), których zadaniem jest przeciwdziałanie powodzi zatorowej i umożliwienie spływu wód roztopowych. W sytuacji utrzymania się niskich stanów wód, zagrożeniem dla prowadzenia akcji lodołamania może być niewystarczająca głębokość jeziora Dąbie i Odry Granicznej oraz Wisły na odcinku Tczew Włocławek. STAN ZABEZPIECZENIENIA ENERGETYCZNEGO, CIEPŁOWNICZEGO I GAZOWEGO: DOBRY Dokonano przeglądu stanu technicznego i niezbędnych napraw systemów elektroenergetycznych, gazowych i ciepłowniczych. W przypadku utraty znacznej części krajowych zdolności wytwórczych, możliwe są awaryjne dostawy energii z zagranicy. Utrudnieniem dla sprawnej realizacji napraw sieci energetycznych może być brak zgody właścicieli nieruchomości na wejście na teren. STAN PRZYGOTOWANIA DO ZIMOWEGO UTRZYMANIA SZLAKÓW DROGOWYCH I KOLEJOWYCH: DOBRY Podmioty drogowe i kolejowe funkcjonują zgodnie z przyjętymi na zimę procedurami. Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad oraz Zarządy Dróg Wojewódzkich są przygotowane do utrzymania dróg w okresie zimowym. W sytuacji intensywnych opadów śniegu mogą wystąpić problemy związane z utrzymaniem dróg powiatowych i gminnych, co związane może być z niewystarczającymi środkami finansowymi na ten cel. PRZYGOTOWANIE DO WSPARCIA OSÓB POTRZEBUJĄCYCH: BARDZO DOBRY Na terenie wszystkich województw funkcjonują ośrodki przygotowane na przyjęcie osób bezdomnych. W wojewódzkich centrach zarządzania kryzysowego funkcjonują bezpłatne całodobowe infolinie, gdzie można uzyskać informacje o miejscach i formach udzielania pomocy osobom potrzebującym. 3

4 Raport został opracowany na podstawie materiałów Wydziału Analiz Rządowego Centrum Bezpieczeństwa oraz informacji przekazanych przez: - Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej, - Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej Państwowy Instytut Badawczy, - Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A., - Wojewódzkie Centra Zarządzania Kryzysowego. I. ZAGROŻENIA WYSTĘPUJĄCE W SEZONIE ZIMOWYM W sezonie zimowym na terenie Polski występuje szereg zagrożeń spowodowanych zjawiskami meteorologicznymi. Do najgroźniejszych z nich zaliczyć można śmierć z wychłodzenia, awarie sieci energetycznych, ciepłowniczych i kanalizacyjnych, powodzie, uszkodzenia infrastruktury, znaczące utrudnienia w przejezdności szlaków komunikacyjnych i lawiny śnieżne. Wśród czynników wywołujących zagrożenia należy wymienić silny mróz, silny wiatr, intensywny opad śniegu, opad marznącego deszczu, oblodzenie i szadź. Silny mróz oznacza spadek minimalnej temperatury powietrza poniżej -20 C. Może powodować m.in. straty w produkcji rolnej i sadownictwie, awarie sieci energetycznych, zakłócenia pracy systemów energetycznych i ciepłowniczych, zakładów przemysłowych, a także uszkodzenia infrastruktury drogowej, kolejowej oraz hydrotechnicznej. Skutkiem długotrwałego mrozu jest zamarzanie rzek oraz zbiorników wodnych, co stanowi potencjalne zagrożenie powodziowe, którego wystąpienie zależy od warunków pogodowych w okresie odwilży. Silne mrozy uniemożliwiają prowadzenie akcji lodołamania i mogą przyczynić się do zamarzania pokruszonej kry i tworzenia się zatorów, zwiększających ryzyko powodziowe. Niedobory wody mogą negatywnie wpłynąć na stan sanitarno-higieniczny, a awarie w oczyszczalniach ścieków mogą skutkować katastrofą ekologiczną. Silne mrozy stanowią ponadto zagrożenie dla życia ludzi, jako jeden z czynników prowadzących do wychłodzenia (hipotermii 1 ). Najzimniejszymi obszarami w Polsce są góry i rejon północno-wschodni, szczególnie Suwalszczyzna. Statystycznie najwięcej dni z silnym mrozem przypada na styczeń. Niskie temperatury wpływają także na jakość powietrza, zarówno bezpośrednio blokując jego ruch i rozprzestrzenianie się emitowanych lokalnie zanieczyszczeń, jak i pośrednio poprzez wzrost emisji spalin spowodowany zwiększonym zapotrzebowaniem na ogrzewanie. W sezonie grzewczym poziom zanieczyszczenia powietrza pyłem zawieszonym 2 wzrasta głównie w dużych aglomeracjach miejskich i miastach, szczególnie w woj. śląskim, małopolskim oraz dolnośląskim, a także w dolinach górskich. Na niebezpieczne dla zdrowia skutki przebywania w zanieczyszczonym powietrzu najbardziej narażone są dzieci, osoby w podeszłym wieku, kobiety w ciąży i osoby ze zdiagnozowanymi chorobami układu oddechowego lub krążenia. Silny wiatr jest czynnikiem, który podobnie jak niskie temperatury stanowi zagrożenie dla napowietrznych sieci energetycznych. Pośrednio powoduje znaczące utrudnienia komunikacyjne wynikające z ograniczenia przejezdności szlaków drogowych i kolejowych, spowodowane powalonymi drzewami i połamanymi gałęziami. Silny wiatr z sektora północnego może wywoływać powodzie sztormowe a także utrudnić prowadzenie akcji lodołamania, uniemożliwiając odprowadzenie z rzek połamanej kry lodowej do morza. Wyrządza także szkody w infrastrukturze i budownictwie. Wiatr halny występujący w Tatrach oraz fen w Karkonoszach może wywołać lawiny śnieżne. Stanowi także zagrożenie dla życia ludzi i może oddziaływać na organizm wywołując tzw. chorobę fenową, objawiającą się m.in. zaburzeniem układu krążenia oraz pracy serca. Intensywny opad śniegu charakteryzuje się przyrostem pokrywy śnieżnej powyżej 20 cm w ciągu 24 godz. na terenach nizinnych oraz powyżej 50 cm w ciągu 24 godz. na obszarach położonych powyżej 600 m n.p.m. Może powodować uszkodzenia napowietrznych sieci energetycznych oraz znaczące utrudnienia komunikacyjne, także w ruchu lotniczym, szczególnie w połączeniu z wystąpieniem silnego wiatru (zamiecie 3 i zawieje śnieżne 4 ). W godzinach szczytowego natężenia ruchu może skutkować czasowym zablokowaniem szlaków komunikacyjnych. Nadmierne obciążenie konstrukcji dachowej przez zalegający śnieg może prowadzić do katastrofy budowlanej. 1 Hipotermia - spadek temperatury ciała poniżej 35 C spowodowany ujemnym bilansem wymiany cieplnej organizmu z otoczeniem. Ciężkie wychłodzenie organizmu (poniżej 30 C) może być bezpośrednią przyczyną zgonu. 2 Pył zawieszony - mieszanina bardzo drobnych cząstek stałych i ciekłych będących nośnikami toksycznych substancji (wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, np. benzo(a)piren czy metale ciężkie, itp.). Pył PM10 (<10 mikrometrów) i PM2.5 (<2,5 mikrometrów) mają zdolność wnikania do układu oddechowego i mogą być przyczyną chorób układu oddechowego i krwionośnego. 3 Zamieć śnieżna - silny wiatr porywający padające lub leżące już na ziemi płatki śniegu (szczególnie suchego). 4 Zawieja śnieżna - zamieć śnieżną przy równoczesnym opadzie śniegu, odpowiedzialna za powstawanie śnieżnych zasp. 4

5 W rejonach górskich stwarza ryzyko zejścia lawin śnieżnych. Na obszarach nizinnych, podczas nagłego ocieplenia, zwiększa ryzyko wystąpienia powodzi roztopowych. Opad marznącego deszczu może wywołać gołoledź i jest groźnym zjawiskiem dla transportu i komunikacji oraz napowietrznych linii energetycznych. Do miast szczególnie zagrożonych gołoledzią należy Białystok, Chojnice, Kielce, Krosno, Mikołajki, Olsztyn, Piła, Płock Trzepowo, Siedlce, Sulejów i Zielona Góra. Tego typu zjawiska najczęściej występują w grudniu i styczniu. Oblodzenie powoduje utrudnienia komunikacyjne. Szczególnym zagrożeniem jest tzw. czarny lód (cienka warstwa przezroczystego lodu) powstający na nawierzchni dróg zwykle w nocy albo wcześnie rano. Mgła osadzające szadź stanowi zagrożenie dla napowietrznych linii energetycznych. Powodzie sztormowe występują na Wybrzeżu, Zalewie Wiślanym, Szczecińskim oraz na dolnych odcinkach rzek uchodzących bezpośrednio do morza. Wywołane są silnym wiatrem wiejącym od morza, który powoduje piętrzenie wody w ujściach rzek oraz zjawisko cofki i zalanie terenów przybrzeżnych. Statystycznie największe ryzyko powodzi sztormowej występuje w grudniu i styczniu. Powodzie zatorowe mogą być powodowane przez lód lub śryż. Powodzie zatorowo lodowe najczęściej pojawiają się na środkowych i dolnych odcinkach Wisły i Odry oraz ich większych dopływach. Wśród miejsc szczególnie narażonych na ten rodzaj powodzi można wymienić okolice Wyszogrodu, Płocka czy Włocławka na Wiśle. Powodzie zatorowo śryżowe, spowodowane zamknięciem lub ograniczeniem przekroju poprzecznego rzeki przez śryż, występują często na Noteci i Brdzie. Powodzie roztopowe spowodowane są gwałtownym topnieniem śniegu. Mogą być potęgowane niską retencją, np. przy zamarzniętej powierzchni gruntu. Dominują w środkowej i północnej części Polski. Najgroźniejsze rozmiary przyjmują na dużych rzekach nizinnych (np. Narwi, Bugu, Noteci, Warcie). Groźne są także w środkowym i dolnym biegu Wisły oraz dolnym biegu Odry. Na średniej wielkości rzekach nizinnych (np. Pilicy, Bzurze, Wkrze) powodują podobne zagrożenia jak wezbrania opadowe. Wezbranie roztopowe jest także jedynym wezbraniem powodującym istotne zagrożenie powodziowe na rzekach pojeziernych (np. Pisie, Omulwi, Drawie). II. PROGNOZOWANE WARUNKI HYDROLOGICZNO METEOROLOGICZNE METEOROLOGICZNA PROGNOZA SEZONOWA NA OKRES GRUDZIEŃ 2013 LUTY 2014 Temperatura w grudniu będzie kształtować się w przedziale wartości normalnych lub nieznacznie je przekroczy. Styczeń będzie cieplejszy od typowego i przekroczy wartości normalne (-3,1 C do -0,2 C). Grudzień będzie natomiast w normie (-1,9 C do 0,3 C). Średnia sezonowa suma opadów będzie kształtować się w przedziale wartości średnich. Przewiduje się, że jedynie w grudniu suma opadów nieznacznie przekroczy normę 5. Prognoza nie przewiduje wystąpienia szczególnych anomalii pogodowych oraz długiej i mroźnej zimy. HYDROLOGICZNA PROGNOZA SEZONOWA NA OKRES GRUDZIEŃ 2013 LUTY 2014 Wyjściowy stan warunków hydrologicznych na rzekach kraju jest korzystny ze względu na średnie oraz niskie stany wód i w związku z tym małe zagrożenie powodziowe. Aktualna oraz prognozowana sytuacja pogodowa wskazuje, że w analizowanym okresie oczekiwać należy wzrostów stanów wody do strefy wody wysokiej. Od drugiej dekady grudnia istnieje możliwość tworzenia się zjawisk lodowych, powodujących lokalne większe wahania i na ogół wzrosty stanu wody. W styczniu przewiduje się dalsze wahania stanów wody z możliwością lokalnych wzrostów związanych z okresowym zanikaniem i ponownym rozwojem zjawisk lodowych. W rzekach południowo zachodniej i południowej części kraju prognozowany jest wzrost poziomu wody związany z okresowym topnieniem pokrywy śnieżnej. W lutym wystąpią dalsze wzrosty do strefy wody wysokiej związane ze spływem wód roztopowych oraz zanikaniem zjawisk lodowych. W ujściowych odcinkach rzek Przymorza oraz na Żuławach Wiślanych, Zalewie Wiślanym i Szczecińskim istnieje możliwość znacznych wzrostów stanów wód spowodowanych silnym wiatrem z sektora północnego. 5 W ujęciu statystycznym przedział wartości normalnych ( ) dla średniej miesięcznej sumy opadów w grudniu wynosi od 28 mm do 41 mm, w styczniu od 15 mm do 27 mm a w lutym od 16 mm do 26 mm. 5

6 SCENARIUSZE PRZEBIEGU ROZTOPÓW 1. Według opracowanej w IMGW PIB orientacyjnej prognozy sezonowej, sytuacja meteorologiczna będzie korzystnie oddziaływać na proces topnienia śniegu i pokrywy lodowej na rzekach. Spływ wód roztopowych prognozowany jest na styczeń i luty. 2. Możliwe są inne, mniej korzystne scenariusze przebiegu roztopów. Należy do nich długotrwałe utrzymywanie się silnych mrozów oraz opady śniegu przewyższające normę. Sytuacja taka stanowić może potencjalne ryzyko wystąpienia powodzi roztopowej. Największe zagrożenie wystąpi w przypadku nadejścia gwałtownego ocieplenia powodującego szybkie wzrosty przepływu wody w rzekach w wyniku topnienia śniegu. Dodatkowym niebezpieczeństwem byłyby, przyspieszające ten proces, równoczesne intensywne opady deszczu przy utrzymujących się zjawiskach lodowych na dolnych odcinkach rzek. 3. Niezależnie od warunków pogodowych należy spodziewać się podtopień, które pojawiają się w chwili znacznego ocieplenia (kilkudniowego z dodatnią temperaturą w dzień i w nocy), zwłaszcza w lokalnych obniżeniach terenu z utrudnionym odpływem. III. WNIOSKI W ZAKRESIE PRZYGOTOWANIA ADMINISTRACJI DO ZIMY (stan przygotowania ocenia się jako dobry) 1. Struktury systemu zarządzania kryzysowego są dobrze przygotowane do sezonu zimowego 2013/ Zagrożenia mogące skutkować wystąpieniem sytuacji kryzysowej są zidentyfikowane i monitorowane a administracja i służby są gotowe do reagowania w celu minimalizowania ich skutków. 3. W ramach przygotowania do sezonu zimowego odbyły się posiedzenia wojewódzkich zespołów zarządzania kryzysowego oraz spotkania wojewodów ze służbami, strażami, inspekcjami, instytucjami oraz jednostkami samorządu terytorialnego mające na celu sprawdzenie ich przygotowania do działania w sytuacji wystąpienia zagrożeń spowodowanych zjawiskami meteorologicznymi. 4. Zintensyfikowano politykę prewencyjno-informacyjną dotyczącą zagrożeń występujących w okresie zimowym, ze szczególnym uwzględnieniem współpracy z inspektorami nadzoru budowlanego. 5. Wojewódzcy inspektorzy nadzoru budowlanego prowadzą akcje informacyjne mającą na celu przypomnienie właścicielom i zarządcom obiektów budowlanych o obowiązku odśnieżania oraz wykonywania okresowych ocen stanu technicznego budynków o powierzchni dachu przekraczającej 1000 m 2. W okresie intensywnych opadów śniegu, inspektorzy nadzoru budowlanego będą kontrolować grubość pokrywy śnieżnej na dachach obiektów wielkopowierzchniowych oraz usuwanie niebezpiecznych sopli, brył i nawisów lodowych. 6. Akcje informacyjne mają także na celu przypomnienie właścicielom, zarządcom i użytkownikom obiektów budowlanych o zasadach zapobiegania niewłaściwemu użytkowaniu instalacji i urządzeń grzewczych, które mogą doprowadzić do zatrucia tlenkiem węgla. 7. PSP i OSP prowadzą kampanie społeczno-edukacyjnej takie jak: Nie dla czadu, Czujka w każdym domu, Czad usypia czy Bezpieczny dom, których celem jest m.in. uświadomienie społeczeństwu niebezpieczeństwa związanego z tlenkiem węgla i możliwości przeciwdziałania zagrożeniu. 8. Wojewódzcy inspektorzy ochrony środowiska prowadzą stały monitoring jakości powietrza. W przypadku występowania przekroczeń norm zanieczyszczeń, przekazywane są do właściwych powiatowych centrów zarządzania kryzysowego oraz środków masowego przekazu powiadomienia oraz zalecenia dla ludności. W ZAKRESIE OCHRONY PRZECIWPOWODZIOWEJ (stan przygotowania ocenia się jako dobry) 1. Według przekazanych informacji, organy administracji oraz odpowiednie służby są dobrze przygotowane do ewentualnych działań. 2. IMGW prowadzi stały monitoring hydrologiczno meteorologiczny. Regionalne zarządy gospodarki wodnej (RZGW) przygotowane są do gromadzenia, analizy i przetwarzania informacji o zagrożeniach powodziowych i zjawiskach lodowych, a także do przekazywania tych informacji w formie codziennych raportów. 3. Urządzenia hydrotechniczne są kontrolowane i przygotowywane do sezonu zimowego. Przeprowadzono przeglądy stanu technicznego obwałowań. Stwierdzone uszkodzenia są likwidowane. 4. Na zbiornikach wodnych posiadających retencję powodziową przygotowane zostały odpowiednie rezerwy powodziowe, które umożliwią zmniejszenie kulminacji potencjalnych wezbrań roztopowych. 5. RZGW zabezpieczyły flotę lodołamaczy gwarantującą zapewnienie osłony przeciwlodowej w rejonach lodołamania: - ujściowy i graniczny odcinek Odry od Szczecina do ujścia Nysy Łużyckiej oraz w zależności od potrzeb dalej w górę rzeki, 6

7 - środkowa Odra, - dolny odcinek Warty, - dolny odcinek Wisły od Gdańska do Włocławka, - Zbiornik Włocławski wraz z odcinkiem Wisły powyżej Płocka. 6. Na dolnej i granicznej Odrze do akcji lodołamania przeznaczonych jest 7 lodołamaczy, na środkowej Odrze w Brzegu Dolnym 1 lodołamacz, na dolnej Wiśle oraz na Zbiorniku Włocławskim po 6 lodołamaczy. 7. W sytuacji dalszego utrzymywania się niskich stanów wód istotnym problemem dla zapewnienia spływu wody i lodów oraz prowadzenia lodołamania może być niewystarczająca głębokość jeziora Dąbie i Odry Granicznej oraz Wisły na odcinku Tczew - Włocławek. Problem wynika z wieloletniego braku środków finansowych na potrzeby gospodarki wodnej, w tym na prace udrożnieniowe, regulacyjne i pogłębiarskie. 8. Innym niesprzyjającym warunkiem prowadzenia akcji lodowej na dolnych odcinkach Wisły i Odry jest wiatr z sektorów północnych, któremu na ogół towarzyszy odmorska cofka, uniemożliwiająca swobodny spływ połamanej kry lodowej. 9. Zidentyfikowano miejsca na rzekach, które mogą stwarzać zagrożenie powodziowe, w tym miejsca, w których mogą tworzyć się zatory lodowe. 10. Podpisano porozumienia z wykonawcami robót hydrotechnicznych, posiadającymi odpowiedni sprzęt ciężki mogący skutecznie usuwać powstałe zatory lodowe. 11. Przed sezonem zimowym zweryfikowano oraz uzupełniono stany magazynów przeciwpowodziowych. W ZAKRESIE WSPARCIA OSÓB POTRZEBUJĄCYCH (stan przygotowania ocenia się jako bardzo dobry) 1. Administracja jest bardzo dobrze przygotowana w zakresie wsparcia osób bezdomnych. 2. Jednostki pomocy społecznej i organizacji pozarządowych są gotowe do niesienia pomocy osobom potrzebującym. W ramach przygotowań do sezonu zimowego zaktualizowano listę miejsc noclegowych dla osób bezdomnych i potrzebujących. Na terenie wszystkich województw funkcjonują ośrodki (schroniska i noclegownie) przygotowane na przyjęcie osób potrzebujących. 3. We wszystkich wojewódzkich centrach zarządzania kryzysowego (WCZK) funkcjonują bezpłatne całodobowe infolinie dla osób bezdomnych, gdzie można uzyskać informacje o miejscach i formach udzielania pomocy osobom potrzebującym. 4. Jednostkom samorządu terytorialnego polecono zwrócenie szczególnej uwagi oraz skoordynowanie wspólnych działań samorządów i podmiotów niepublicznych na rzecz zapewnienia schronienia nie tylko bezdomnym, ale także starszym, niepełnosprawnym oraz znajdującym się w trudnej sytuacji życiowej. 5. Zalecono skontrolowanie zasilania awaryjnego energią elektryczną w szpitalach. Zaktualizowano listę gospodarstw rodzinnych wymagających ciągłego zasilania w związku z działaniem aparatury podtrzymującej zdrowie lub życie chorych. 6. Policja podjęła działania mające na celu identyfikację miejsc pobytu osób bezdomnych, samotnych i niesamodzielnych, które narażone mogą być na utratę życia i zdrowia w wyniku wychłodzenia organizmu. W okresach występowania mrozu miejsca te będą kontrolowane w celu udzielania pomocy potrzebującym. W ZAKRESIE BEZPIECZEŃSTWA ENERGETYCZNEGO, CIEPŁOWNICZEGO, GAZOWEGO (stan przygotowania ocenia się jako dobry) 1. Według przekazanych informacji administracja oraz odpowiednie instytucje są przygotowane do ewentualnych awarii energetycznych, ciepłowniczych i gazowych. 2. Dokonano przeglądu stanu technicznego i niezbędnych napraw systemów elektroenergetycznych, gazowych i ciepłowniczych. 3. Wszystkie elektrociepłownie posiadają zapasy węgla na okres grzewczy. W zakresie zaopatrzenia odbiorców w ciepło nie ma informacji o zagrożeniach mogących mieć wpływ na ciągłość dostaw. 4. Operatorzy energetyczni posiadają plany reagowania w sytuacjach występowania masowych uszkodzeń w sieciach. 5. Elektroenergetyczne sieci przesyłowe są prawidłowo przygotowane do sezonu zimowego. 6. PSE S.A. posiada rezerwę urządzeń i materiałów pozwalających usuwać awarie. 7. Zgodnie z planem na rok 2013 wykonywane są wycinki drzew i krzewów w pasach technologicznych linii. 8. Utrudnieniem w realizacji prac, również w sytuacjach awaryjnych, jest brak zgody właścicieli nieruchomości na wejście na teren. Wymusza to konieczność prowadzenia długotrwałych postępowań administracyjnych w celu uzyskania tej zgody. Wielokrotnie udzielenie zgody przez właściciela nieruchomości warunkowane jest uzyskaniem bardzo wysokich odszkodowań z tytułu dokonania wycinki zadrzewienia, które niejednokrotnie przekraczają wartość szkody. 7

8 9. Problemem są częste kradzieże elementów konstrukcji stalowych słupów linii oraz przewodów odgromowych. Wskazana jest modyfikacja regulacji prawnych, które umożliwią egzekwowanie kary za kradzieże. Aktualnie nie jest to możliwe ze względu na kwalifikowanie ich przez organy ścigania jako czyny o niskiej szkodliwości, co skutkuje umarzaniem prowadzonych postępowań. 10. Wykonane przed sezonem zimowym przez PSE S.A. bilanse mocy wskazują na wystarczalność krajowych zasobów wytwórczych dla pokrycia krajowego zapotrzebowania na moc elektryczną. Zgromadzone zapasy węgla kamiennego nie odbiegają od stanu z lat poprzednich. 11. W przypadku wystąpienia nadzwyczajnych stanów pracy (utraty znacznej części krajowych zdolności wytwórczych), PSE S.A. na podstawie umów zawartych z operatorami sąsiednich krajów może korzystać z awaryjnych dostaw energii elektrycznej z zagranicy. 12. Z uwagi na informacje uzyskane od wytwórców energii elektrycznej, świadczące o możliwości zmniejszenia istniejącej nadwyżki zdolności wytwórczych źródeł konwencjonalnych do poziomu poniżej wymaganego dla spełnienia kryteriów bezpieczeństwa dostaw energii do odbiorców, PSE S.A. wprowadziły modyfikację zasad wyznaczania i rozliczania operacyjnej rezerwy mocy w ramach rynku usług systemowych. Mechanizm ten został zatwierdzony przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, co pozwoli na utrzymanie w rezerwie generatorów, które bez tego wsparcia byłyby wycofane z eksploatacji. Dzięki temu rozwiązaniu limity rezerwy mocy będą wypełnione. 13. Silny mróz i rozwój zjawisk lodowych na rzekach przy niskich stanach wód nie stanowi zagrożenia dla pracy polskich elektrowni. W związku ze zrzutem gorącej wody zlokalizowanym powyżej jej miejsca poboru, nie ma możliwości zamarznięcia wody i uniemożliwienia jej poboru. W ZAKRESIE ZIMOWEGO UTRZYMANIA DRÓG ORAZ TORÓW KOLEJOWYCH (stan przygotowania ocenia się jako dobry) 1. Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad i Zarządy Dróg Wojewódzkich są przygotowane do utrzymania dróg w okresie zimowym. 2. Opracowano plany operacyjne zimowego utrzymania dróg na sezon 2013/ W sytuacji wystąpienia intensywnych opadów śniegu mogą wystąpić problemy związane z utrzymaniem dróg powiatowych i gminnych w określonych standardach. Spowodowane to może być ograniczonymi środkami finansowymi na ten cel. 4. W godzinach szczytowego natężenia ruchu, problemem może być dotarcie pojazdów do odśnieżania na miejsce zdarzenia co może wymagać wsparcia ze strony służb. 5. Podmioty kolejowe funkcjonują zgodnie z procedurami, które określają sposób monitorowania i postępowania na liniach PKP oraz przy bezpiecznym prowadzeniu ruchu pociągów. Spółki mają wdrożony system zarządzania kryzysowego, który spełnia rolę ośrodka pozyskiwania i analizowania informacji. Nadzór w tym zakresie wykonuje Urząd Transportu Kolejowego. 6. Gdy użycie innych sił i środków jest niemożliwe lub może okazać się niewystarczające, do odśnieżania szlaków komunikacyjnych oraz obiektów infrastruktury o istotnym znaczeniu dla funkcjonowania państwa mogą zostać użyte pododdziały i oddziały Sił Zbrojnych RP. IV. REKOMENDACJE / DZIAŁANIA O SZCZEGÓLNYM ZNACZENIU DYREKTOR RZĄDOWEGO CENTRUM BEZPIECZEŃSTWA/MINISTER ADMINISTRACJI I CYFRYZACJI 1. Wymiana informacji o poziomie zagrożenia i podejmowanych działaniach. 2. Koordynacja działań podejmowanych przez poszczególnych wojewodów. WOJEWODOWIE 1. W przypadku wystąpienia zagrożenia, zwołanie Wojewódzkiego Zespołu Zarządzania Kryzysowego i przekazanie do RCB ustaleń z przebiegu posiedzenia. 2. Zapewnienie stałego przepływu informacji miedzy jednostkami zarządzania kryzysowego szczebla wojewódzkiego i powiatowego. 3. Weryfikacja sił i środków przeznaczonych do wykorzystania w miejscach mogących stwarzać szczególne zagrożenie powodziowe, w tym miejsc, gdzie mogą tworzyć się zatory lodowe. 4. Kontynuowanie akcji informacyjnej mającej na celu przypominanie o obowiązku odśnieżania dachów obiektów wielkopowierzchniowych przez ich właścicieli i zarządców. 5. W sytuacji prognozowanych intensywnych opadów śniegu, wnioskowanie do wojewódzkiego inspektora nadzoru budowlanego o przeprowadzenie kontroli obiektów wielkopowierzchniowych w zakresie odśnieżenia dachów. 8

9 6. W sytuacji, gdy grubość pokrywy śnieżnej przekroczy 20 cm, wprowadzenie obowiązku cotygodniowych meldunków z prewencyjnych działań kontrolnych dotyczących egzekwowania od właścicieli i zarządców obowiązków związanych z zimowym utrzymaniem obiektów budowlanych, szczególnie wielkopowierzchniowych, oświatowych oraz użyteczności publicznej. 7. Utrzymywanie stałego kontaktu z Państwową Służbą Hydrologiczno Meteorologiczną, Ośrodkami Koordynacyjno-Informacyjnymi Ochrony Przeciwpowodziowej przy RZGW oraz wojewódzkimi zarządami melioracji i urządzeń wodnych (WZMiUW). 8. Analizowanie potrzeb finansowych w zakresie pomocy społecznej pod kątem uruchomienia rezerwy celowej. 9. Koordynowanie działań administracji zespolonej w zakresie udzielania pomocy (np. patrole policyjne w miejscach przebywania bezdomnych, udzielanie pomocy osobom uwięzionym na nieprzejezdnych szlakach komunikacyjnych oraz na granicach państwa). 10. Publikowanie na stronie internetowej ostrzeżeń i zaleceń dla ludności dotyczących niebezpiecznych zjawisk meteorologicznych i hydrologicznych oraz przekroczonych norm zanieczyszczenia powietrza. 11. Podpisanie porozumień z dyrektorami zakładów penitencjarnych dotyczących możliwości wykorzystania osadzonych do prac przy odśnieżaniu. MINISTER SPRAW WEWNĘTRZNYCH 1. Zapewnienie, za pośrednictwem CZK MSW, obiegu informacji pomiędzy podległymi służbami a RCB. 2. Przeprowadzenie ogólnopolskiej akcji informacyjnej dotyczącej ratowania osób narażonych na wychłodzenia. 3. Nadzorowanie wykonywania przez podległe służby działań w zakresie monitorowania miejsc, w których mogą przebywać osoby zagrożone wychłodzeniami. KOMENDANT GŁÓWNY POLICJI 1. W okresie utrzymywania się mrozów wzmożenie działań prewencyjnych w zakresie kontrolowania miejsc przebywania osób zagrożonych zamarznięciem w celu udzielania im pomocy. 2. Utrzymanie kontaktu i wymiana informacji o stanie przejezdności dróg z wojewódzkim i powiatowymi centrami zarządzania kryzysowego, służbami ratowniczymi oraz właściwymi terytorialnie zarządcami dróg. 3. W przypadku zablokowania przejezdności głównych dróg w dużych miastach i aglomeracjach miejskich spowodowanych intensywnymi opadami śniegu w godzinach szczytowego natężenia ruchu, ułatwianie, w miarę możliwości, przejazdu pojazdów prowadzących odśnieżanie. MINISTER OBRONY NARODOWEJ 1. Utrzymanie gotowość do wydzielenia sił i środków w celu wsparcia działań wojewodów podczas sezonu zimowego. MINISTER INFRASTRUKTURY I ROZWOJU 1. Sprawdzenie przygotowania infrastruktury drogowej, kolejowej i lotniczej przed sezonem zimowym. KRAJOWY ZARZĄD GOSPODARKI WODNEJ 1. Przekazywanie do RCB informacji o rozwoju zjawisk lodowych na rzekach oraz postępów w prowadzeniu akcji lodołamania. 2. Zintensyfikowanie prac dotyczących wycinki drzew i krzewów w międzywalu. INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ 1. Przekazywanie do instytucji zarządzania kryzysowego aktualnych komunikatów dotyczących bieżących ostrzeżeń i prognoz. 2. Przekazywanie do RCB oceny sytuacji meteorologiczno-hydrologicznej w kraju. SAMORZĄDY 1. W okresie utrzymywania się niskich temperatur wzmożenie działań prewencyjnych w zakresie patrolowania miejsc przebywania osób zagrożonych zamarznięciem. 2. Kontrolowanie warunków życia osób objętych pomocą społeczną (niepełnosprawni, osoby niezaradne życiowo i ubogie). 3. W przypadku wystąpienia zagrożenia: - zwołanie powiatowego zespołu zarządzania kryzysowego i przekazanie do WCZK ustaleń z jego przebiegu, - zapewnienie przez powiatowe centra zarządzania kryzysowego całodobowego dostępu do informacji WCZK, 9

10 - informowanie ludności o możliwości pogorszenia się warunków pogodowych i niekorzystnych zdarzeniach związanych z okresem zimowym, w tym publikowanie na stronie internetowej ostrzeżeń i zaleceń dla ludności dotyczących przekroczonych norm zanieczyszczenia powietrza, - przekazywanie do środków masowego przekazu informacji o lokalnych utrudnieniach na drogach i wyznaczonych objazdach, szczególnie w dużych miastach w celu przeciwdziałania zablokowaniu dróg i uniemożliwieniu pracy pojazdom odśnieżającym, - minimalizowanie skutków awarii sieci energetycznej polegające na informowaniu mieszkańców o przewidywanych przerwach w dostawie energii, - przekazywanie do wojewodów raportów o prowadzonych działaniach. 4. Przygotowanie do uruchomienia alternatywnej komunikacji zbiorowej w sytuacji wystąpienia intensywnych opadów śniegu i długotrwałego utrzymywania się niskich temperatur. 5. Zapewnienie funkcjonowania placówek oświatowych w trudnych warunkach zimowych, w tym dowóz dzieci i młodzieży do szkół, ciepłe posiłki w trakcie zajęć lekcyjnych, zabezpieczenie w ciepło budynków szkolnych, internatów oraz burs. 6. Egzekwowanie przez straże gminne obowiązku odśnieżania chodników i usuwania śniegu z dachów od właścicieli, zarządców i użytkowników nieruchomości. 7. Uruchomienie działań doraźnych w sytuacji utrzymywania się mrozów (koksowniki, rozdawanie gorących napojów itp.). 8. Udzielanie wsparcia finansowego wojewódzkim zarządom melioracji i urządzeń wodnych w zakresie pilnych działań związanych z przeciwdziałaniem zagrożeniu powodziowemu. 9. Wyznaczenie miejsc wywozu i składowania śniegu. V. STAN PRZYGOTOWANIA POSZCZEGÓLNYCH WOJEWÓDZTW 1. WOJEWÓDZTWO ZACHODNIOPOMORSKIE 1. Dokonano aktualizacji planów i procedur dotyczących pomocy osobom bezdomnym i dotkniętym ubóstwem, minimalizacji zagrożeń powstania katastrofy budowlanej spowodowanej zaleganiem śniegu na dachach oraz udzielania pomocy osobom wentylowanym w warunkach domowych w sytuacji awarii zasilania elektroenergetycznego. 2. Przygotowano miejsca noclegowe oraz miejsca wydawania darmowych posiłków dla potrzebujących. 3. WCZK uruchomiło całodobową bezpłatną infolinię dedykowaną bezdomnym i osobom potrzebującym wsparcia. 4. Dokonano przeglądu stanu technicznego i niezbędnych napraw systemów elektroenergetycznych, gazowych i ciepłowniczych. Operatorzy systemów elektroenergetycznego i ciepłowniczego zgromadzili niezbędne ilości paliw. W związku z brakiem na terenie województwa magazynu gazu, dostawy tego paliwa będą realizowane na bieżąco z sieci krajowej. Zgromadzono sprzęt do odmrażania instalacji oraz do odśnieżania dróg dojazdowych do najważniejszych obiektów infrastruktury energetycznej, a także skompletowano i przeszkolono ekipy naprawcze i uaktualniono plany działań awaryjnych. 5. Wojewoda podpisał z operatorami systemów elektroenergetycznych i gazowniczych porozumienia o współpracy w obliczu zagrożeń lub zdarzeń mogących zakłócać dostawy energii. 6. Prowadzona jest kampania edukacyjna Nie dla czadu. 7. Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego przygotowuje projekt rozporządzenia w sprawie wprowadzenia obowiązku usuwania nadmiaru śniegu i lodu zalegającego na dachach obiektów budowlanych. 8. Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad oraz Zachodniopomorski Zarząd Dróg Wojewódzkich są przygotowane do utrzymania dróg w okresie zimowym. 9. PKP Polskie Linie Kolejowe S.A., w ramach obowiązujących standardów zimowych, reagować będą na ekstrema pogodowe wykorzystując specjalistyczne jednostki sprzętowe. Do odśnieżania przewiduje się skierować ok. 1.1 tys. osób. Podpisano umowy na usuwanie i wywóz śniegu z peronów kolejowych, kładek i innych obiektów oraz na likwidację oblodzeń linii trakcyjnych. Przewidziano także udział lokomotyw Spółki PKP CARGO w przecieraniu zaśnieżonych szlaków kolejowych. 10. Dokonano analizy sił i środków sił zbrojnych, które będą mogły być użyte do wsparcia działań służb kryzysowych w sytuacji wystąpienia ekstremalnych warunków zimowych. 11. Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Szczecinie wraz z Urzędem Wodno - Żeglugowym RFN przygotowało plan akcji lodołamania na Odrze, Szczecińskim Węźle Wodnym i Jeziorze Dąbie. Poczynając od 1 grudnia br., pracą flotylli 8 polskich i 6 niemieckich lodołamaczy, kierował będzie dyrektor RZGW. Na akcję lodołamania zarezerwowano 6 mln zł. Dodatkowo, w nadchodzącym sezonie zimowym, testowane będą 2 nowe polskie lodołamacze: liniowy i czołowy, budowane w Szczecińskiej Stoczni Remontowej Gryfia S.A. w Szczecinie. 10

11 12. W oparciu o procedurę przetargową, Urząd Morski w Szczecinie wyłonił oferenta, który poprowadzi akcję lodołamania na morskim szlaku żeglugowym Świnoujście Szczecin. Utrzymanie rynny lodowej na torze wodnym oraz kruszenie lodu w kanałach portowych Szczecina i Świnoujścia, prowadzić będą 2 specjalistyczne holowniki. Koszt utrzymania żeglowności wyniesie ok. 470 tys. zł. 13. Istotnym problemem dla zapewnienia spływu wody oraz lodów może być niewystarczająca głębokość Jeziora Dąbie i Odry Granicznej mogące utrudnić prowadzenie akcji lodołamania. 14. Zachodniopomorski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Szczecinie w roku bieżącym wykonał prace konserwacyjne koryt rzek i kanałów o łącznej długości ok. 2,65 tys. km. Przed okresem zimowym dokonano przeglądu wałów przeciwpowodziowych o łącznej długości 555,5 km oraz wykonano niezbędne ich konserwacje. Realizowano prace inwestycyjne na 170 km wałów przeciwpowodziowych. Ponadto przeprowadzono prace konserwacyjne i przegląd w 134 stacjach pomp oraz ukończono budowę suchego zbiornika retencyjnego, a także zwiększono retencję pozostałych zbiorników o ok. 6 mln m Zwiększono zapasy materiałów i sprzętu w magazynach przeciwpowodziowych. W ramach współpracy z administracją samorządową, określono zasady korzystania ze sprzętu i materiałów przeciwpowodziowych zgromadzonych w magazynach wojewódzkich. 2. WOJEWÓDZTWO LUBUSKIE 1. Struktury zarządzania kryzysowego oraz służby, straże, inspekcje, instytucje oraz jednostki samorządu terytorialnego są dobrze przygotowane do zabezpieczenia okresu zimowego. 2. W WCZK uruchomiono bezpłatną infolinię, gdzie można uzyskać informacje dotyczące placówek pomocy społecznej, które oferują miejsca noclegowe i ciepłe posiłki oraz informacje o sytuacji na drogach. Na infolinię można również zgłaszać wszystkie problemy dotyczące okresu zimowego (m.in. miejsca przebywania osób bezdomnych czy utrudnienia na drogach). Prowadzona jest także akcja informacyjna dla społeczeństwa o ośrodkach pomocy, w których potrzebujący mogą otrzymać ciepły posiłek oraz nocleg. 3. Komunikaty i ostrzeżenia o groźnych zjawiskach pogodowych będą zamieszczane na platformie Regionalny System Ostrzegania. 4. Służby odpowiedzialne za dostarczanie energii elektrycznej, wody i ciepła są dobrze przygotowane do okresu zimowego. 5. Zakłady energetyczne zawarły porozumienia z Lasami Państwowymi m.in. w zakresie wycinki drzew dla zapewnienia bezpiecznej pracy linii i urządzeń elektroenergetycznych w pasach gruntu, na których położona jest infrastruktura energetyczna. 6. Prowadzone są kontrole obiektów w zakresie przestrzegania prawa budowlanego i przepisów przeciwpożarowych. Priorytetem są obiekty z dachami wielkopowierzchniowymi oraz socjalne. Na terenie województwa zaewidencjonowanych jest 787 obiektów z dachami wielkopowierzchniowymi, dla których prowadzona jest oddzielna ewidencja. 7. PSP prowadzi akcje: Nie dla Czadu i Czujka w każdym domu. 8. Na okres ferii zimowych (3-16 lutego 2014 r.) planowane są różnego rodzaju formy wypoczynku dla dzieci i młodzieży. Dyrektorzy szkół mają na uwadze obowiązki w zakresie usuwania śniegu z dachów, w tym hal sportowych. 9. Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad oraz Zarząd Dróg Wojewódzkich posiadają odpowiednią ilość materiału i sprzętu do zimowego odśnieżania. W sytuacji wystąpienia intensywnych opadów śniegu mogą wystąpić problemy związane z utrzymaniem dróg powiatowych i gminnych w określonych standardach. Spowodowane to może być ograniczonymi środkami finansowymi. Do prac przy odśnieżaniu szczególnie miejsc publicznych można wykorzystywać osadzonych w Zakładach Karnych na podstawie podpisanych porozumień pomiędzy Wojewodą a Dyrektorami Okręgowymi Służby Więziennej w Poznaniu i Szczecinie. 10. Zidentyfikowano miejsca zatorogenne oraz mogące stworzyć szczególne zagrożenie powodziowe. 11. W gotowości do prowadzenia akcji lodołamania na Odrze i Warcie pozostaje 13 lodołamaczy (7 polskich i 6 niemieckich) będących w dyspozycji RZGW w Szczecinie. 12. W niekorzystnych warunkach hydrologiczno-meteorologicznych mogą wystąpić zimowe zagrożenia powodziowe. Prowadzenie akcji lodołamania może być utrudnione, a niekiedy wręcz niemożliwe ze względu na potencjalne niskie stany wód. 13. Magazyny przeciwpowodziowe są wyposażone w stopniu gwarantującym skuteczne prowadzenie akcji przeciwpowodziowej. 11

12 3. WOJEWÓDZTWO POMORSKIE 1. Odpowiednie służby są przygotowane do podjęcia działań minimalizujących skutki zjawisk pogodowych. 2. Starostwa posiadają aktualne Plany działania na wypadek gwałtownego ataku zimy. 3. Organizacje społeczne i inne instytucje zostały poinformowane o potrzebie udzielania pomocy osobom samotnym lub niedołężnym, w tym zaopatrywania ich w żywność, leki i inne podstawowe produkty, zwłaszcza w miejscowościach odciętych od komunikacji zewnętrznej. 4. Gminne i miejskie ośrodki pomocy społecznej, domy pomocy społecznej oraz organizacje pożytku publicznego świadczące pomoc ludziom potrzebującym i bezdomnym są przygotowane do okresu zimowego. 5. W WCZK uruchomiono bezpłatną infolinię dla osób potrzebujących. 6. W jednostkach samorządu terytorialnego podjęte zostały działania na wypadek awarii lokalnych sieci energetycznej polegające na: - zaktualizowaniu liczby gospodarstw domowych, które muszą w trybie ciągłym posiadać zasilanie energii w związku z działaniem aparatury podtrzymującej zdrowie lub życie, - skontrolowaniu stanu technicznego awaryjnego zasilania prądu w zakładach opieki zdrowotnej. 7. Najważniejsze instytucje i obiekty użyteczności publicznej w województwie dysponują zastępczymi źródłami energii elektrycznej i zapasem paliwa na co najmniej 24 godziny. 8. Przyjęto standard zimowego utrzymania dróg w celu zapewnienia sprawności komunikacji. 9. Wojewoda zobligował Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego do wzmożenia kontroli technicznych budynków wielkopowierzchniowych (centra handlowe, baseny, hale sportowo widowiskowe, obiekty wystawiennicze itp.) w zakresie przestrzegania przez właścicieli lub administratorów tych obiektów obowiązku usuwania zalegającego na dachach śniegu i lodu. 10. Jednostki samorządu terytorialnego wspólnie z podmiotami odpowiedzialnymi za zimowe utrzymanie ulic i chodników zaktualizowały plany ich odśnieżania. Przedsiębiorstwa odpowiedzialne za dostawę ciepła, wody oraz odprowadzanie ścieków dokonały przeglądów swoich sieci. Wykonane zostały przeglądy urządzeń ochrony przeciwpowodziowej. Zweryfikowano porozumienia z podmiotami realizującymi przewozy, zakwaterowanie i wyżywienie ewakuowanej ludności oraz udziału lokalnych przedsiębiorców w pracach związanych z ochroną przeciwpowodziową. 11. Przedsiębiorstwa komunalne posiadają wystarczające ilości materiałów do zwalczania i usuwania skutków zimy oraz niezbędny sprzęt. 12. PSP prowadzi akcję Nie dla czadu, której celem jest uświadomienie społeczeństwu, jak niebezpieczny jest tlenek węgla i jak przeciwdziałać zagrożeniu. 13. W posiadaniu Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Gdańsku są trzy lodołamacze gotowe do pełnienia osłony przeciwlodowej. Równocześnie wynajęte zostaną trzy inne jednostki, niezbędne do skutecznego przeprowadzania akcji lodołamania. 14. Aktualnie ilość sprzętu i materiałów w magazynie przeciwpowodziowym jest wystarczająca. 4. WOJEWÓDZTWO KUJAWSKO-POMORSKIE 1. Organy administracji państwowej oraz odpowiednie służby są dobrze przygotowane do sezonu zimowego. 2. Siły i środki pozostają w gotowości do działania. 3. Noclegownie są przygotowane do przyjęcia osób bezdomnych. Prowadzony na bieżąco monitoring miejsc przebywania bezdomnych ułatwia dotarcie do nich oraz interwencję w przypadku niskich temperatur. 4. Uruchomiono infolinię dla osób potrzebujących. 5. Problemem mogą być przerwy w dostawie energii elektrycznej spowodowane awariami linii energetycznych. Najistotniejszym staje się zabezpieczenie dojazdu do miejsc awarii, ewentualne dostarczenie sprzętu ciężkiego lub innego. W 2011 roku opracowano na szczeblu województwa analizę zagrożeń skutkami dużych awarii energetycznych, w której przewidziane są warianty uwzględniające udział służb Policji, PSP i sił zbrojnych. 6. Wydane zostały wytyczne na temat monitorowania sytuacji w zakresie transportu, zaopatrzenia ludności w energię, ciepło i wodę oraz organizacji i koordynacji akcji odśnieżania dróg, dowozu środków zaopatrzenia i leków, transportu osób oraz dojazdu zespołów ratownictwa medycznego. 12

13 5. WOJEWÓDZTWO WIELKOPOLSKIE 1. W ramach przygotowań do sezonu zimowego Wojewoda nakazał dokonania aktualizacji procedur związanych z działaniami w okresie zimowym. Wydane zostały wytyczne na temat współpracy ze strukturami administracji publicznej i służbami oraz sąsiednimi jednostkami samorządu terytorialnego w zakresie pomocy osobom bezdomnym, a także współpracy ze strażą miejską i nadzorem budowlanym w zakresie kontroli obiektów wielkopowierzchniowych pod względem obowiązku usuwania zalegającego śniegu. 2. W województwie funkcjonuje bezpłatna infolinia dla osób bezdomnych. Na stronach internetowych Urzędu Wojewódzkiego funkcjonuje uaktualniony wykaz miejsc noclegowych i schronisk dla osób bezdomnych. W zakresie pomocy społecznej podejmowane są działania prewencyjne w stosunku do osób samotnych w podeszłym wieku oraz dzieci. 3. WCZK pozostaje w stałym kontakcie ze służbami energetycznymi województwa: ENEA Poznań, ENERGA Kalisz oraz PSE Zachód. Informacje zbierane są raz na dobę oraz doraźnie podczas wystąpienia awarii. 4. WCZK współpracuje z Generalną Dyrekcją Dróg Krajowych i Autostrad, Wojewódzkim Zarządem Dróg Wojewódzkich i Zarządem Dróg Powiatowych w zakresie zimowego utrzymania dróg. 5. Wojewoda prowadzi monitoring sytuacji powodziowej we współpracy z IMGW - PIB, RZGW oraz WZMiUW. 6. Opracowano procedurę uruchamiania pododdziałów sił zbrojnych dotyczącą potrzeb związanych z odśnieżaniem, powodzią i innymi klęskami żywiołowymi. 7. Dokonano weryfikacji stanów wyposażenia wojewódzkich magazynów przeciwpowodziowych. 6. WOJEWÓDZTWO DOLNOŚLĄSKIE 1. Struktury administracji publicznej, w ramach wykonywania zadań ustawowych oraz możliwości budżetowych, realizują czynności w zakresie przygotowania do sezonu zimowego. 2. Dokonano aktualizacji Wojewódzkiego Planu Zarządzania Kryzysowego, nowelizacji Zarządzenia Wojewody Dolnośląskiego w sprawie powołania Wojewódzkiego Zespołu Zarządzania Kryzysowego oraz aktualizacji Wojewódzkiego Planu Operacyjnego Ochrony przed Powodzią. 3. WCZK obsługuje bezpłatną, całoroczną infolinię dla bezdomnych, gdzie można uzyskać informacje o jadłodajniach, schroniskach i noclegowniach dla osób bezdomnych i najuboższych. 4. Województwo jest przygotowane na wypadek awarii lokalnych sieci energetycznych spowodowanych niekorzystnymi warunkami meteorologicznymi. W zakresie dostaw energii, operator systemu dystrybucyjnego prowadzi bieżące naprawy a służby dyspozytorskie i sieciowe monitorują stan sieci. Z uwagi na możliwy wzrost liczby zdarzeń związanych z gwałtownymi zjawiskami pogodowymi skutkującymi rozległymi awariami, w celu usprawnienia ich usuwania funkcjonują Instrukcje postępowania w przypadku wystąpienia kląsk żywiołowych lub rozległych awarii w sieci elektroenergetycznej. Instrukcje te zapewniają utworzenie i funkcjonowanie na odpowiednich szczeblach skutecznego systemu reagowania w przypadku wystąpienia dużych awarii lub konieczności usuwania skutków katastrofy. 5. Zarządcy dróg monitorują sytuację na drogach. Jednocześnie na okres zimowy przygotowywane i wdrażane są plany zimowego utrzymania dróg. 6. Podmioty kolejowe funkcjonują zgodnie z procedurami wewnętrznymi, które określają sposób monitorowania i postępowania na liniach PKP oraz bezpiecznym prowadzeniu ruchu pociągów. Spółki mają wdrożony system zarządzania kryzysowego, który spełnia rolę ośrodka pozyskiwania informacji i analizowania. Nadzór w tym zakresie wykonuje Urząd Transportu Kolejowego. 7. Zidentyfikowano miejsca zatorogenne na rzekach. 7. WOJEWÓDZTWO OPOLSKIE 1. Stan przygotowań struktur odpowiedzialnych za reagowanie kryzysowego jest właściwy. 2. Zaktualizowano Wojewódzki Plan Zarządzania Kryzysowego odnośnie procedur postępowania w przypadku intensywnych opadów śniegu i występowania długotrwałych mrozów. 3. W WCZK funkcjonuje bezpłatna, całoroczna infolinia, gdzie można uzyskać informacje na temat wykazu noclegowni oraz miejsc wydawania ciepłych posiłków dla osób potrzebujących. 4. Gminy są przygotowane do udzielania pomocy ludziom bezdomnym oraz wymagającym pomocy poprzez zapewnienie tymczasowego zakwaterowania. 5. Działalność Policji będzie polegać m.in. na wzmożeniu działań prewencyjnych i pomocowych, szczególnie w zakresie monitorowania skali bezdomności, aktualizowaniu map grupowania się osób bezdomnych oraz współpracy z ośrodkami pomocy społecznej. 13

14 6. Dostawcy energii elektrycznej przygotowani są do działania na wypadek awarii sieci energetycznych spowodowanych niekorzystnymi warunkami meteorologicznymi. 7. Powiatowe Centra Zarzadzania Kryzysowego monitorują sytuację zimowego utrzymania dróg oraz działanie sieci energetycznych, wodociągowych i ciepłowniczych. 8. Zarządcy dróg (Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad Oddział w Opolu oraz Zarząd Dróg Wojewódzkich w Opolu) posiadają siły i środki do odśnieżania dróg oraz usuwania zasp. W przypadku dużego ruchu na drogach, problemem może być dotarcie na miejsce zdarzenia co może determinować konieczność wsparcia ze strony PSP. Terenowe służby wykonują niezbędne prace zabezpieczające drogi przed nadchodzącym sezonem zimowym i udrożnienie rowów przydrożnych oraz oznaczenie miejsc występowania niebezpiecznych warunków powodujących śliskość. 9. PKP PLK S.A. Zakład Linii Kolejowych Oddział w Opolu jest właściwie przygotowany do pracy w ekstremalnych warunkach zimowych. W celu usuwania awarii sieci trakcyjnej całodobowy dyżur pełnią obsady 2 pociągów oraz 2 samochodów pogotowia elektroenergetycznego. 10. Siły i środki wojska mogą być gotowe do użycia w terminie do 48 godzin od podjęcia decyzji przez Ministra Oborny Narodowej. 11. Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego prowadzi akcję informacyjną mającą na celu przypomnienie właścicielom i zarządcą obiektów budowlanych o obowiązkach związanych z możliwością wystąpienia zagrożenia, spowodowanego niekorzystną sytuacją pogodową mogącą oddziaływać na konstrukcję budowli. W przypadku wystąpienia niekorzystnych zjawisk pogodowych, pracownicy inspektoratu będą przeprowadzać doraźne kontrole, mające na celu sprawdzenie wywiązania się przez właścicieli i zarządców obiektów z ich ustawowych obowiązków. 12. W okresie zimowym może nastąpić znaczne okresowe pogorszenie jakości powietrza, wynikające ze wzmożonego opalania domostw, spalania paliwa w transporcie samochodowym oraz szczególnych warunków atmosferycznych. 13. Wszystkie obiekty Inspekcji Sanitarnej przygotowane są do sezonu zimowego. Działania Inspekcji sprowadzać się będą do prowadzenie kontroli sanitarnych, informowania i edukowania przedstawicieli szkół i placówek opiekuńczo-wychowawczych m.in. w zakresie zapewnienia właściwych temperatur w pomieszczeniach i objęcie kontrolami obiektów przeznaczonych dla osób bezdomnych. W okresie zwiększonej zachorowalności na grypę Wojewódzki Inspektor Sanitarny będzie sporządzał sprawozdania o zachorowaniach i przekazywał zbiorcze zestawienia do Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego Państwowego Zakładu Higieny, Głównego Inspektora Sanitarnego oraz WCZK. Ponadto w ramach zintegrowanego nadzoru epidemiologicznego i wirusologicznego nad grypą opracowywane będą meldunki Sentinel. 14. Kurator Oświaty przygotowany jest do prowadzenia ciągłego monitoringu potencjalnych zagrożeń związanych z okresem zimowym. 15. Zarządcy rzek i urządzeń wodnych posiadają siły i środki do prowadzenia monitoringu obiektów hydrotechnicznych. Podjęto współpracę z firmami dysponującymi ciężkim sprzętem, umożliwiającym usuwanie zatorów lodowych na rzekach. 8. WOJEWÓDZTWO PODLASKIE 1. Służby i inspekcje są przygotowane do sezonu zimowego. Podejmowane są działania prewencyjne w zakresie ujawniania, patrolowania i kontroli miejsc przebywania osób zagrożonych zamarznięciem. Zaktualizowano listę miejsc noclegowych dla osób bezdomnych i potrzebujących. Zaplanowano działania informacyjne w zakresie możliwych form pomocy dla osób starszych, niepełnosprawnych i ubogich. Opracowano apel do mieszkańców dotyczący uwrażliwienia na zaistniałe sytuacje z udziałem osób potrzebujących pomocy. 2. Uruchomiono bezpłatną całodobową infolinię dla osób bezdomnych, gdzie można uzyskać informacje o miejscach i formach udzielania pomocy osobom potrzebującym. Podobnych informacji będą udzielać wszystkie służby obsługujące numery alarmowe. 3. Do prognozowanych zagrożeń można zaliczyć sytuację na przejściach granicznych (zwiększone kolejki, brak infrastruktur higieniczno-sanitarnej na drogach dojazdowych do przejść granicznych) oraz możliwość wystąpienia niepokojów społecznych i blokad. 4. Wszystkie elektrociepłownie posiadają zapasy węgla na okres grzewczy. Inne obiekty, w tym szkoły i spółdzielnie mieszkaniowe posiadają zapasy węgla na cały okres grzewczy. 5. Polska Spółka Gazownicza Sp. z o.o. Zakład w Białymstoku jest przygotowany do okresu zimowego na wypadek awarii sieci gazowniczej spowodowanej niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi. 6. PGE Dystrybucja S.A. wprowadził do stosowania Procedurę postępowania w przypadku wystąpienia masowych awarii sieciowych, która określa m.in. sposób powiadamiania i ostrzegania o możliwości wystąpienia awarii 14

15 masowych, stopnie zagrożenia, zasady organizacji sztabów awaryjnych oraz zestawienie dostępnych środków do realizacji zadań. 7. Zaktualizowano informacje na temat zimowego utrzymania dróg krajowych i wojewódzkich. W trakcie sezonu zimowego wykorzystane one będą do koordynacji działań ratowniczych w przypadku nieprzejezdności odcinków tras w wyniku niekorzystnych warunków pogodowych. 8. Zaplanowano przedsięwzięcia mające na celu monitorowanie ogrzewania szkół oraz dowozu dzieci do placówek oświatowych, szczególnie w małych miejscowościach. 9. Podlaski Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego wprowadził obowiązek cotygodniowych meldunków z działań kontrolnych dotyczących egzekwowania od właścicieli i zarządców obowiązków związanych z zimowym utrzymaniem obiektów budowlanych. Działaniami kontrolnymi zostaną objęte szczególnie obiekty wielkopowierzchniowe, oświatowe, użyteczności publicznej oraz handlu i usług w sytuacji, gdy grubość pokrywy śnieżnej przekroczy 20 cm. 10. PSP prowadzi czynności kontrolno-rozpoznawcze w noclegowniach i ośrodkach wsparcia dla bezdomnych. Zintensyfikowano politykę prewencyjno-informacyjną dotyczącą zagrożeń będących wynikiem okresu zimowego, ze szczególnym uwzględnieniem współpracy z powiatowymi inspektorami nadzoru budowlanego. 11. Służby odpowiedzialne za bezpieczeństwo powodziowe są w pełni przygotowane do sezonu zimowego oraz wiosennego. Przeprowadzono kontrole stanu technicznego urządzeń ochrony przeciwpowodziowej. 12. Dokonano oceny stanu posiadania sprzętu i materiałów w gminnych magazynach przeciwpowodziowych. W niektórych przypadkach dokonano ich doposażenia. Magazyny przeciwpowodziowe zaopatrzone są w niezbędną ilość materiałów i sprzętu do prowadzenia akcji przeciwpowodziowej. 9. WOJEWÓDZTWO PODKARPACKIE 1. Wojewoda wystąpiła do organów samorządu terytorialnego o podjęcie działań prewencyjnych służących zapewnieniu właściwego poziomu bezpieczeństwa społeczności lokalnych w okresie zimowym zalecając dokonanie oceny przygotowania lokalnych służb, inspekcji i straży do prowadzenia działań, funkcjonowania komunikacji oraz infrastruktury w niekorzystnych warunkach atmosferycznych, jak również gotowości lokalnej bazy placówek pomocy społecznej do przyjęcia zwiększonej ilości osób potrzebujących pomocy. 2. Jednostki pomocy społecznej i organizacje pozarządowe są gotowe do niesienia pomocy osobom potrzebującym. Zabezpieczono ponad 700 miejsc noclegowych dla bezdomnych. W przypadku wystąpienia szczególnie trudnych warunków atmosferycznych istnieje możliwość powiększenia ich do 1 tys. 3. W WCZK działa bezpłatna, całodobowa infolinia udzielająca informacji o placówkach przygotowanych do przyjęcia osób w sezonie jesienno-zimowym oraz przyjmująca zgłoszenia o potrzebie udzielenia pomocy osobom zagrożonym. 4. Zalecono skontrolowanie zasilania awaryjnego energią elektryczną w szpitalach. Zaktualizowano listę gospodarstw rodzinnych wymagających ciągłego zasilania w związku z działaniem aparatury podtrzymującej zdrowie lub życie chorych. 5. Kurator Oświaty zobowiązał się do przeprowadzenia kontroli i dokonania analizy gotowości funkcjonowania systemów grzewczych placówek oświatowych. 6. Podjęte zostaną działania inspekcyjno - kontrolne w zakresie utrzymania urządzeń gazowych i linii przesyłowych gazu na terenie województwa. 7. Wszyscy operatorzy energetyczni świadczący usługi posiadają plany reagowania w sytuacjach występowania masowych uszkodzeń sieci. 8. Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego prowadzi działania informacyjne dla właścicieli i zarządców obiektów budowlanych w zakresie obowiązku wykonywania okresowych ocen stanu technicznego budynków o powierzchni zabudowy przekraczającej 2000 m 2 i innych obiektów o powierzchni dachu przekraczającej 1000 m W okresie opadów śniegu, inspektorzy nadzoru budowlanego będą kontrolować grubość śniegu na dachach oraz usuwanie niebezpiecznych sopli, brył i nawisów lodowych. 10. Zabezpieczono odpowiednią ilość sprzętu oraz materiałów sypkich, które pozwolą na utrzymanie dróg zgodnie z zimowymi standardami. 11. Wykonano przeglądy obwałowań i urządzeń wodnych na rzekach i potokach. 12. Usunięto uszkodzenia w wałach przeciwpowodziowych mające wpływ na bezpieczeństwo terenów chronionych. Dokonano naprawy uszkodzeń zbiorników wodnych i przepompowni melioracyjnych. Udrożniono koryta rzek i potoków, szczególnie w miejscach potencjalnego zagrożenia powodziowego. Zlikwidowano największe szkody popowodziowe w korytach rzek i potoków, zagrażające bezpieczeństwu komunikacyjnemu (podmycie dróg, mostów czy kładek). 15

16 10. WOJEWÓDZTWO MAZOWIECKIE 1. Na obszarze województwa przeprowadzono liczenie osób bezdomnych i dokonano analizy miejsc ich przebywania, które w okresie mrozów będą systematycznie kontrolowane. 2. Zaktualizowano wykaz placówek pomocowych dla osób bezdomnych, o których można dowiedzieć się dzwoniąc pod bezpłatny, całodobowy numer infolinii. 3. PSP przeprowadziła czynności rozpoznawcze w noclegowniach i schroniskach. Prowadzona jest kampania Nie dla czadu. W okresie zimowym kontrolowane będą obiekty użyteczności publicznej - przedszkola, żłobki i obiekty wielkopowierzchniowe. 4. Na obszarze województwa nie stwierdza się zagrożenia dla bezpieczeństwa zasilania w energię elektryczną. 5. Opracowane zostały plany operacyjne zimowego utrzymania dróg na sezon 2013/ Wykonano przeglądy i kontrole techniczne budowli hydrotechnicznych. 7. Przed rozpoczęciem sezonu zimowego dokonało inwentaryzacji miejsc zatorogennych. 8. RZGW w Warszawie podpisał umowę na prowadzenie akcji lodołamania przy użyciu 6 jednostek. Problemem dla prowadzenia lodołamania może być brak pokrywy lodowej powyżej Zbiornika Włocławek oraz niski poziom przepływu wody. 9. Zarząd Województwa Mazowieckiego podjął decyzję o zwiększeniu dofinansowania projektu udrożnienia ujściowego odcinka Bugu do Zegrza. 10. Magazyny przeciwpowodziowe funkcjonujące na obszarze województwa są w pełni wyposażone. 11. WOJEWÓDZTWO ŚWIĘTOKRZYSKIE 1. Służby są odpowiednio przygotowane do sezonu zimowego. 2. Dokonano aktualizacji bazy danych i przeglądu procedur zawartych w Wojewódzkim Planie Zarządzania Kryzysowego. 3. Uruchomiono bezpłatną, całodobową infolinię, gdzie udzielane są informacje o możliwości uzyskania pomocy w zakresie noclegu i wyżywienia. WCZK na bieżąco aktualizuje stan miejsc w placówkach świadczących usługi na rzecz osób bezdomnych. 4. Przed sezonem zimowym wykonano wycinkę drzew zagrażających napowietrznym liniom energetycznym oraz przeglądy sieci energetycznych, a także zakończono prace modernizacyjne na stacjach energetycznych. Dokonano sprawdzenia kanałów rezerwowych sieci teleinformatycznej. Na podstawie doświadczeń z poprzednich lat oceniono prawdopodobieństwo wystąpienia awarii i wytypowano najsłabsze punkty sieci. Przeprowadzono analizę obciążenia linii przesyłowych i stacji transformatorowych, która pozwoli odpowiednio zarządzać energią w momencie wystąpienia awarii (priorytetem są szpitale i duże obiekty przemysłowe). Prowadzony jest 24h nadzór sieci energetycznej i stała łączność radiowa z WCZK. W przypadku masowych awarii przygotowana jest procedura postępowania pozwalająca wydłużyć czas pracy z 8 do 12 godzin, korzystać z usług firm zewnętrznych z pominięciem przetargów, a także wynajmować specjalistyczny sprzęt. 5. Zaktualizowane zostały plany przedsiębiorstw energetyki cieplnej w zakresie zabezpieczenia odbiorców w energię cieplną oraz uaktualniono plany obiegu informacji pomiędzy WCZK a przedsiębiorstwem energetycznym PGE Dystrybucja S.A. i TAURON. 6. Zakończono proces przygotowania do sezonu zimowego w zakresie utrzymania dróg. 7. Działanie nadzoru budowlanego będzie polegało na prowadzeniu prewencyjnych kontroli budynków wielkoformatowych użyteczności publicznej pod kątem zabezpieczenia przed zawaleniem się dachów pod ciężarem śniegu i lodu. Zwracana będzie również uwaga na sople zwisające nad ciągami pieszymi w miastach o zwartej zabudowie. 8. PSP prowadzi akcję pod nazwą Nie dla czadu. 9. Urządzenia hydrotechniczne są przygotowane do zimy. 10. Uzupełniono stany magazynów przeciwpowodziowych. 12. WOJEWÓDZTWO MAŁOPOLSKIE 1. Dokonano przeglądu oraz aktualizacji planów i procedur zarządzania kryzysowego w sytuacji wystąpienia ekstremalnych warunków zimowych. Dokumentację operacyjną uzupełniono o materiały dotyczące przygotowania województwa do funkcjonowania w ekstremalnych warunkach zimowych w zakresie pomocy społecznej, ze szczególnym uwzględnieniem pomocy dla osób samotnych, w podeszłym wieku i bezdomnych. 2. Wojewoda wystosował do starostów i prezydentów miast na prawach powiatu oraz służb, inspekcji i straży pismo w sprawie podjęcia działań mających na celu osiągnięcie gotowości do funkcjonowania w ekstremalnych warunkach zimowych. 16

17 3. Uruchomiono infolinię dla osób bezdomnych i potrzebujących pomocy. Pod wskazanym numerem można uzyskać informację na temat stanu przygotowania ośrodków wsparcia doraźnego, w tym schronisk, noclegowni, ośrodków interwencji kryzysowej i powiatowych centrów pomocy rodzinie. 4. Wojewoda zobowiązał jednostki samorządu terytorialnego do: - udzielania pomocy medycznej i opieki społecznej w trudnych warunkach zimowych, z uwzględnieniem przede wszystkim funkcjonowania systemu ochrony zdrowia, działalności placówek pomocy społecznej, monitorowania i kontrolowania przez służby (Policja, PSP, straże gminne i inne podmioty) miejsc przebywania osób bezdomnych lub spożywających alkohol, wsparcia dla osób samotnych, ubogich i w podeszłym wieku, - zapewnienia funkcjonowania instytucji i przedsiębiorstw zabezpieczających działanie infrastruktury technicznej i komunalnej w zakresie zimowego utrzymania dróg, - zaopatrywania odbiorców prywatnych, instytucji i podmiotów komercyjnych w energię elektryczną, gaz, paliwa płynne, ciepło, żywność i wodę pitną, - ochrony ujęć wody, wywozu nieczystości, usuwania ścieków oraz ciągłości działania wysypisk śmieci i oczyszczalni ścieków, - odśnieżania obiektów budowlanych przez ich właścicieli i zarządców, kontrolowania instalacji kominowych, wentylacyjnych i grzewczych w budynkach mieszkalnych, użyteczności publicznej oraz firmach, - ochrony mostów, urządzeń hydrotechnicznych i zbiorników wodnych oraz wyznaczenia miejsc wywozu i składowania śniegu, - uruchomienia zastępczej komunikacji zbiorowej w sytuacji wystąpienia katastrofalnych opadów śniegu i długotrwałego utrzymywania się niskich temperatur, - zapewnienia funkcjonowania placówek oświatowych w trudnych warunkach zimowych, w tym dowozu dzieci i młodzieży do szkół, dostarczania uczniom ciepłych posiłków w trakcie zajęć lekcyjnych, zabezpieczenia w ciepło budynków szkolnych, internatów i burs, - zapewnienia przez instytucje do tego powołane (m.in. schroniska, koła łowieckie, towarzystwa opieki nad zwierzętami) warunków przeżycia zwierząt domowych, dzikich i bezpańskich w ekstremalnych warunkach zimowych, - współdziałania z sąsiednimi jednostkami samorządu terytorialnego po wystąpieniu trudnych i uciążliwych dla ludności warunków zimowych, szczególnie w zakresie funkcjonowania placówek służby zdrowia i pomocy społecznej, utrzymania zimowego dróg i węzłów komunikacyjnych oraz zapewnienia alternatywnej komunikacji publicznej, - współdziałania jednostek samorządu terytorialnego położonych w rejonach podgórskich i górskich (przy granicy z Republiką Słowacji) z TOPR, GOPR, jednostkami Straży Granicznej oraz słowackimi służbami ratowniczymi w zakresie niesienia pomocy ofiarom wypadków w górach. 5. Spółki energetyczne dostarczające energię elektryczną (TAURON Dystrybucja S.A. i PGE Dystrybucja S.A.) są przygotowane do sezonu zimowego. W przypadku wystąpienia zwiększonej ilości awarii mają możliwości powiększenia ilości pracujących zespołów Pogotowia Energetycznego oraz włączenie do działań elektromonterów brygad sieciowych, którzy poza normalnymi godzinami pracy, pełnią dyżury domowe. Służby te w pierwszej kolejności mają za zadanie usuwanie awarii. W przypadku zagrożeń katastrofalnych, praca służb transportowych i logistycznych może być utrzymywana w ciągłej gotowości. Zakłady dysponują przewoźnymi agregatami prądotwórczymi oraz przewoźnymi słupami, które umożliwiają awaryjne zasilanie najbardziej wrażliwych odbiorców w przypadku wystąpienia awarii masowych. W razie konieczności zadysponowane mogą zostać także agregaty prądotwórcze będące na wyposażeniu PSP. 6. WCZK we współpracy z zarządcami dróg prowadzi monitoring i analizę sytuacji na drogach wszystkich kategorii. Do dokumentacji włączono operaty zimowego utrzymania dróg krajowych i wojewódzkich. Ustalone zasady kolejności odśnieżania trakcji kolejowych i priorytety przewozowe w warunkach zimowych. W przypadku wystąpienia warunków atmosferycznych powodujących utrudnienia w realizacji procesu przewozowego, szczególnej osłonie będą podlegały linie kolejowe ważne ze względów gospodarczych i społecznych. 7. PSP i OSP prowadzi działania prewencyjne mające na celu zwiększenie świadomości wśród społeczeństwa odnośnie do zagrożeń występujących podczas sezonu zimowego m.in.: Nie dla czadu, Bezpieczne dogrzewanie i Bezpieczna ślizgawka. 8. Urządzenia hydrotechniczne są przygotowane do funkcjonowania w warunkach zimowych. 9. Stan wyposażenia magazynów przeciwpowodziowych zabezpiecza potrzeby na wypadek zagrożenia. W sytuacji wystąpienia ponadlokalnego zagrożenia powodziowego, szczegółowy zakres współpracy oraz procedury dotyczące korzystania służb ratowniczych oraz jednostek samorządu terytorialnego z zasobów wojewódzkich magazynów przeciwpowodziowych zostały określone w Planie operacyjnym ochrony przed powodzią województwa małopolskiego. 17

18 13. WOJEWÓDZTWO ŚLĄSKIE 1. Struktury reagowania kryzysowego są dobrze przygotowane do sezonu zimowego. 2. W ramach wojewódzkiego systemu wczesnego ostrzegania przekazywane są do jednostek ostrzeżenia, komunikaty i inne informacje mające wpływ na bezpieczeństwo. 3. Uruchomiono bezpłatną, całodobową infolinię dla osób bezdomnych, gdzie udzielane są informacje o możliwości uzyskania pomocy w zakresie noclegu i wyżywienia. Opracowano bazę teleadresową schronisk i noclegowni, ośrodków wsparcia doraźnego dla osób bezdomnych oraz wykaz koordynatorów pomocy na terenie gmin i powiatów. 4. Wojewoda nakazał jednostkom samorządu terytorialnego egzekwowanie obowiązku dotyczącego monitorowania pokrywy śnieżnej lub lodowej zalegającej na dachach i innych elementach budynków mających znaczenie z punktu widzenia bezpieczeństwa. 5. Występujące na obszarze województwa zanieczyszczenie powietrza związane z sezonem grzewczym stanowi duże zagrożenie dla ludności. W ramach zadań Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Katowicach prowadzony jest stały monitoring jakości powietrza. W przypadku występowania przekroczeń norm zanieczyszczeń, przekazywane są do właściwych powiatowych centrów zarządzania kryzysowego oraz środków masowego przekazu powiadomienia oraz zalecenia dla ludności. 6. PSP prowadzi ogólnopolską akcję Nie dla czadu. 14. WOJEWÓDZTWO WARMIŃSKO-MAZURSKIE 1. Zidentyfikowano zagrożenia mogące wystąpić w nadchodzącym sezonie zimowym: - brak przejezdności dróg (szczególnie powiatowych i gminnych) w wyniku obfitych opadów ściegu, co może skutkować problemami z dojazdem pomocy medycznej do potrzebujących, - przerwy w dostawach energii elektrycznej spowodowane silnym wiatrem lub oblodzeniem oraz trudności z przybyciem ekip naprawczych w miejsca awarii (brak przejezdności lokalnych dróg), - zgony z wychłodzenia osób bezdomnych, samotnych, chorych bez opieki, nietrzeźwych, - zatrucia tlenkiem węgla, - zatory lodowe na ciekach wodnych skutkujące lokalnymi podtopieniami, - brak odśnieżania dachów oraz usuwania sopli przez właścicieli posesji (szczególnie obiektów wielkopowierzchniowych), - konieczność odwołania zajęć w placówkach oświatowych ze względu na niskie temperatury powietrza lub trudności z dojazdem uczniów na skutek intensywnych opadów śniegu. Zidentyfikowane zagrożenia podlegają monitorowaniu, a administracja i służby gotowe są do reagowania w celu minimalizacji ich skutków. 2. W zakresie zapewnienia wsparcia osobom potrzebującym, prowadzony i aktualizowany jest rejestr placówek zapewniających bezdomnym miejsca noclegowe. W WCZK uruchomiono bezpłatną infolinię, gdzie uzyskać można informacje m.in. o miejscach noclegowych, wydawaniu posiłków oraz uzyskaniu pomocy medycznej. 3. Jednostkom samorządu terytorialnego polecono zwrócenie szczególnej uwagi na skoordynowanie wspólnych działań z podmiotami niepublicznymi na rzecz zapewnienia schronienia wszystkim potrzebującym, zwłaszcza bezdomnym, starszym, niepełnosprawnym oraz znajdującym się w trudnej sytuacji życiowej. Policja podjęła działania mające na celu identyfikację miejsc pobytu osób bezdomnych, samotnych i bezradnych, które narażone mogą być na utratę życia i zdrowia w wyniku wychłodzenia organizmu. W okresach występowania mrozu miejsca te będą kontrolowane w celu udzielania pomocy potrzebującym. 4. Wszystkie jednostki ratowniczo-gaśnicze PSP doposażyły samochody ratowniczo-gaśnicze w sanie lub tratwy lodowe, niezbędne do prowadzenia działań na zamarzniętych akwenach. 5. Wydział Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego Urzędu Wojewódzkiego i PSP prowadzą kampanie informacyjne promujące zasady właściwego eksploatowania urządzeń grzewczych zapobiegające zatruciu czadem. 6. Wydzielono siły i środki wojska do zwalczania skutków zimy. 7. Warmińsko-Mazurski Oddział Straży Granicznej posiada namioty, koce do zabezpieczenia ewentualnych potrzeb w zakresie tymczasowego zakwaterowania potrzebujących oraz środki do zorganizowania doraźnych punktów żywienia. 8. Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad oraz Zarząd Dróg Wojewódzkich zabezpieczyły sprzęt i środki chemiczne do zimowego utrzymania dróg. 9. PKP PLK SA Zakład Linii Kolejowych utrzymuje w gotowości do użycia sprzęt mechaniczny do odśnieżania torów i rozjazdów. 18

19 10. Wojewódzki Kurator Oświaty wystosował do jednostek samorządu terytorialnego apel o zapewnienie bezpiecznych warunków w zakresie dowożenia uczniów do szkół i placówek oraz odpowiedniego postępowania w sytuacjach niekorzystnych warunków atmosferycznych, w tym odwołania zajęć w szkołach i placówkach wychowawczych. 11. Wojewódzki Inspektorat Nadzoru Budowlanego przeprowadził spotkania profilaktyczno-informacyjne dotyczące bezpiecznego użytkowania obiektów budowlanych, w szczególności przypomniał właścicielom, zarządcom i użytkownikom obiektów budowlanych o zasadach zapobiegania niewłaściwemu użytkowaniu instalacji i urządzeń grzewczych, które mogą doprowadzić do zatrucia tlenkiem węgla oraz o obowiązku odśnieżania dachów i elementów elewacji budynków, usuwania sopli, brył, nawisów lodowych i śnieżnych. Nadzorem objęto obiekty wielkopowierzchniowe. 15. WOJEWÓDZTWO ŁÓDZKIE 1. Struktury systemu zarządzania kryzysowego realizują ustawowe obowiązki związane z przygotowaniem do reagowania w przypadku wystąpienia negatywnych zjawisk i zagrożeń zimowych. 2. WCZK uruchomiło infolinię udzielającą informacji na temat placówek, które świadczą pomoc osobom potrzebującym w zakresie miejsc noclegowych, wydawania odzieży i żywności. Prowadzona jest akcja informacyjna na temat wsparcia przez poszczególne ośrodki. 3. Stan przygotowania na wypadek awarii lokalnych sieci energetycznych spowodowanych niekorzystnymi warunkami meteorologicznymi uzależniony jest w dużej mierze od skali zaistniałego zdarzenia oraz warunków meteorologicznych mających wpływ na szybkie i sprawne usunięcie awarii. 4. PSP dysponuje agregatami prądotwórczymi umożliwiającymi podtrzymanie napięcia elektrycznego w obiektach infrastruktury technicznej lub w urządzeniach medycznych niezbędnych do podtrzymywania życia. 5. Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad oraz Zarząd Dróg Wojewódzkich są przygotowane pod względem zabezpieczenia sprzętowego, materiałowego i finansowego do sezonu zimowego. 6. Zakład Linii Kolejowych posiada siły i środki do prowadzenia działań interwencyjnych związanych z usuwaniem skutków zimy. 7. Pododdziały i oddziały Sił Zbrojnych RP mogą zostać użyte do odśnieżania szlaków komunikacyjnych oraz obiektów infrastruktury o istotnym znaczeniu dla funkcjonowania państwa w sytuacji, gdy użycie innych sił i środków jest niemożliwe lub może okazać się niewystarczające. 8. PSP prowadzi kampanie społeczne Nie dla czadu, Czad usypia i Bezpieczny dom. 9. Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego, za pośrednictwem inspektoratów powiatowych, podjął akcję informacyjną i przypominającą właścicielom i zarządcom obiektów budowlanych o konieczności przygotowania obiektów budowlanych do sezonu zimowego. Prowadzone są kontrole obiektów wielkopowierzchniowych. 10. Prowadzony jest ciągły monitoring zachorowań na grypę i infekcje grypopodobne oraz przeprowadzane są dochodzenia epidemiologiczne w przypadku zgonów z powodu podejrzeń i zachorowań na grypę. W ramach nadzoru nad grypą Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w Łodzi prowadzi działania w systemie Sentinel. 11. Urządzenia hydrotechniczne są przygotowane do sezonu zimowego. 12. Wyznaczono miejsca mogące stworzyć zagrożenie powodziowe. 13. Wyposażenie magazynów gminnych i powiatowych w większości jednostek samorządu terytorialnego umożliwia zapoczątkowanie działań przeciwpowodziowych, natomiast w przypadku narastania zagrożenia, samorządy biorą pod uwagę konieczność zakupu dodatkowego sprzętu i materiałów. Dodatkowo do dyspozycji jest sprzęt Wojewódzkiego Magazynu Przeciwpowodziowego i Kryzysowego oraz Wojewódzkiego Magazynu Obrony Cywilnej. 16. WOJEWÓDZTWO LUBELSKIE 1. W związku z nadchodzącą zimą do zdefiniowanych obszarów ryzyka na terenie województwa zaliczono: czasowe zablokowanie szlaków komunikacyjnych przy jednoczesnym braku możliwości prowadzenia odśnieżania w wypadku wystąpienia intensywnych opadów śniegu w godzinach szczytowego natężenia ruchu, przypadki zaczadzeń, pomimo prowadzenia akcji informacyjnych i propagowania czujników tlenku węgla, przypadki wychłodzenia organizmu spowodowane utrzymywaniem się niskich temperatur, brak możliwości dojazdu do osób w stanie zagrożenia życia i zdrowia przez służby ratownictwa medycznego w okresie trwania śnieżyc połączonych z silnym wiatrem (przy braku możliwości użycia śmigłowców Lotniczego Pogotowia Ratunkowego), 19

20 lokalne przerwy w dostawach energii elektrycznej spowodowane uszkodzeniami linii przesyłowych na skutek intensywnych opadów śniegu lub oblodzenia napowietrznych linii energetycznych, wypadki zagrożenia zdrowia i życia ludzkiego związane z niekontrolowanym korzystaniem z zamarzniętych zbiorników wodnych, podtopienia i powodzie zatorowo-lodowe i zatorowo-śryżowe spowodowane powstaniem zatorów ograniczających przepływ wody w rzekach. 2. Dokonano przeglądu procedur i scenariuszy działania w przypadku wystąpienia niekorzystnych zjawisk pogodowych w okresie zimowym. 3. Służby, inspekcje i straże odpowiedzialne za reagowanie w sytuacjach kryzysowych są gotowe do podjęcia działań ograniczających skutki niekorzystnych zjawisk pogodowych. 4. Opracowana została aktualna baza danych o placówkach udzielających wsparcia osobom bezdomnym i potrzebującym w formie schronienia, posiłków czy odzieży. 5. Wojewoda wystosowała apel do organów samorządowych o podjęcie działań w celu zapewnienia bezpieczeństwa mieszkańcom województwa, w szczególności osobom samotnym, starszym, chorym, niepełnosprawnym i rodzinom wielodzietnym. Zwrócono uwagę na potrzebę ścisłej współpracy władz samorządowych z sektorem pozarządowym, realizującym zadania w obszarze pomocy społecznej. 6. Na obszarze województwa funkcjonuje infolinia, w ramach której można uzyskać informację na temat placówek udzielających pomocy w formie schronienia, punktów wydawania posiłków oraz pomocy doraźnej. 7. Policja, Straż Ochrony Kolei i Straż Miejska kontrolują miejsca, w których mogą przebywać osoby bezdomne. 8. Spółki dystrybuujące energię zawarły porozumienia z wykonawcami robót budowlanych elektroenergetycznych na sieciach NN i SN oraz 110kV mające na celu wsparcie w usuwaniu awarii w szczególnych sytuacjach, a także umowy z dostawcami dla zaspokojenia potrzeb materiałowych w przypadku zwiększonych ilości awarii. 9. Inspekcja Nadzoru Budowlanego przekazuje komunikaty dotyczące dostosowania obiektów budowlanych do wymagań sezonu grzewczego w zakresie kontroli przewodów kominowych (spalinowych, dymowych i wentylacyjnych) ze wskazaniem na zagrożenia, jakie mogą powstać w wyniku niewłaściwej ich eksploatacji oraz przeprowadzenia przez właścicieli kontroli bezpieczeństwa użytkowania obiektów wielkopowierzchniowych. 10. WCZK prowadzi monitoring możliwych do wystąpienia zagrożeń, ze szczególnym uwzględnieniem stanów wód w rzekach oraz stanów przejezdności dróg. 11. Poprzez strony internetowe WCZK, umożliwiono obywatelom korzystanie z bieżących informacji o stanie przejezdności dróg krajowych i wojewódzkich. 12. W zależności od rozwoju sytuacji, przekazywane są do mediów oraz zamieszczane na stronach internetowych Urzędu Wojewódzkiego ostrzeżenia i komunikaty o zmieniających się warunkach pogodowych oraz informacje o zasadach postępowania. 13. Utrzymywana jest współpraca ze służbami dyżurnymi PKP oraz zakładów energetycznych w zakresie wymiany informacji o utrudnieniach w ruchu kolejowym oraz awarii sieci energetycznych. 14. Dyrektor Okręgowy Służby Więziennej w Lublinie zadeklarował pełną współpracę w zakresie nieodpłatnego skierowania osób osadzonych w zakładach penitencjarnych do wsparcia prowadzonych przez jednostki samorządowe działań obejmujących zimowe utrzymanie drogowych i kolejowych szlaków komunikacyjnych. 15. Poszczególne służby i straże prowadzą akcje informacyjne w zakresie bezpiecznego użytkowania urządzeń grzewczych, wentylacyjnych i elektrycznych. 16. Prowadzona jest społeczno-edukacyjna akcja Nie dla czadu. 17. Urządzenia przeciwpowodziowe są sprawne technicznie i przygotowane do zimy. 18. Magazyny przeciwpowodziowe w jednostkach samorządowych szczebla gminnego, powiatowego i wojewódzkiego są przygotowane i wyposażone w sprzęt niezbędny do podjęcia działań przeciwpowodziowych. Opracowanie: Beata Janowczyk Wydział Analiz RCB 20